N Hyjades (1). - Słownik polszczyzny XVI wieku

Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna
hasło: HYJADY (stan na dzień: 04-10-2015)
www.spxvi.edu.pl
strona 1/1
HYJADY (3) sb f pl t
Oba a jasne.
N Hyjady (2). ◊ (lat.) N Hyjades (1).
Sł stp, Cn, Linde brak.
Grupa gwiazd w konstelacji Byka, w którą Słońce wstępuje około połowy maja; pojawienie się ich
zapowiada porę deszczową (z grec. ῾Υαδες ‘deszczowe’) [Hyadesseptem, filiae Athlantis et septem stellae
in capite Tauri – siedḿ gwiazd na czele Bykowym znamienia niebieskiego Mącz 159d; dzdżownice,
gwiazdy – hyades Cn] (3) : V Nóg Woźniczych vyźrzyſz poklękłégo wołá: Iego znáki/ żywému
podobné ſą zgołá. [...] W czele [konstelacji Byka] świécą Hiády (my zowiem dżdżownice) KochPhaen
7.
Przen: Deszcz, słota, pora deszczowa (2) :
Wyrażenia: »pluskotne Hyjades« (1): Iuż ſię dżdżáwego nie boy Orioná. Niech ćie [flisie] nie trwożą
pluſkotne Hyades Ani Pleiades. KlonFlis B3v.
»smutne Hyjady« (1): Ze ty przedni Krol [= Stefan Batory]/ Hetman/ Rycerz/ pieſzy/ konny/
[...] Ty poſtronne w przod widźiſz y domowe zdrády/ Twym przykładem wytrwáne y ſmutne Hyády/
Y głod/ y bezſen SzarzRyt C3.
Szereg: »Hyjades ani Plejades« (1): KlonFlis B3v cf »pluskotne Hyjades«.
Synonim: Dżdżewnice.
KN