Szarłat wyniosły

Szarłat wyniosły
W Polsce ponad 90% upraw znajduje się na Lubelszczyźnie. Od pewnego czasu znów cieszy się popularnością,
jako surowiec na mąkę i kaszę nie zawierającą glutenu,
a więc przydatną dla osób uczulonych na tę substancję.
Chętnie spożywany też przez wegetarian, gdyż posiada
wszystkie aminokwasy egzogenne.[4]
2 Ciekawostki
Łacińska nazwa rośliny jest źródłem nazwy barwy amarantowej, koloru wypustek przy kołnierzach jednego z historycznych polskich mundurów wojskowych. Używa się
też zamiennie określenia barwy szkarłatnej.
3 Zobacz też
Alergia pokarmowa, kasza.
4 Przypisy
Morfologia
[1] Stevens P.F.: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2009-10-07].
Szarłat wyniosły (szarłat wiechowaty), zwany też amarantusem, Amaranthus cruentus L. – gatunek rośliny z rodziny szarłatowatych. Prawdopodobnie pochodzi z Ameryki Środkowej, obecnie jest uprawiany w wielu rejonach
świata[2] .
1
[2] Germplasm Resources Information Network (GRIN).
[dostęp 2010-09-24].
[3] Farmer 08/2007
[4]
Zastosowanie
Jedna z najstarszych roślin uprawnych. Był, obok
kukurydzy, ziemniaka i fasoli, podstawową rośliną
uprawną Inków i Azteków.
Amarantus coraz częściej nazywany jest zbożem XXI
wieku, ponieważ jego nasiona pod względem najważniejszych składników odżywczych przewyższają nawet
pszenicę. Reguluje biosyntezę cholesterolu, co zapobiega chorobom układu krążenia. Zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które zmniejszają ryzyko chorób serca i
rozwój miażdżycy, a także ma wysoką zawartość białka.
Szarłat nie zawiera glutenu, natomiast ma dużo skwalenu
– lipidu opóźniającego procesy starzenia, łatwo przyswajalnego żelaza, wapnia i magnezu. Ma też dużo błonnika
i znaczną zawartość witamin z grupy D oraz A, E, i C.[3]
1
2
5 TEXT AND IMAGE SOURCES, CONTRIBUTORS, AND LICENSES
5
Text and image sources, contributors, and licenses
5.1
Text
• Szarłat wyniosły Source: http://pl.wikipedia.org/wiki/Szar%C5%82at%20wynios%C5%82y?oldid=40673754 Contributors: Borkowsk,
Tawbot, Olafbot, Robbot, Siałababamak, Ma'ame Michu, Tsca.bot, Chrumps, Aki, Julo, Zwobot, YurikBot, Mchpro, Konradr, MalarzBOT,
Selso, Slaweks, DodekBot, Wicki, Idioma-bot, TXiKiBoT, A.bot, MatmaBot, KamikazeBot, AlohaBOT, JackieBot, EmausBot, ZéroBot,
Rezabot, Addbot oraz Anonymous: 8
5.2
Images
• Plik:Amaranthus_cruentus1.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/05/Amaranthus_cruentus1.jpg License:
CC-BY-SA-3.0 Contributors: caliban.mpiz-koeln.mpg.de/mavica/index.html part of www.biolib.de Original artist: Kurt Stüber [1]
• Plik:Amaranthus_cruentus_Blanco2.430-cropped.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a7/Amaranthus_
cruentus_Blanco2.430-cropped.jpg License: Public domain Contributors: Flora de Filipinas [...] Gran edicion [...] [Atlas II].[1] Original
artist: Francisco Manuel Blanco (O.S.A.)
• Plik:Commons-logo.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg License: Public domain Contributors: This version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions used to be slightly
warped.) Original artist: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version, created by
Reidab.
5.3
Content license
• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0