Analiza za rok 2012

Poznań, maj 2013 r.
Analiza
stanu gospodarki odpadami komunalnymi
na terenie miasta Poznania
za rok 2012
1
2
1. Wprowadzenie
1.1. Cel przygotowania Analizy
Niniejszy dokument stanowi roczną analizę stanu gospodarki odpadami komunalnymi
na terenie miasta Poznania, sporządzoną w celu weryfikacji możliwości technicznym
i organizacyjnych gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi.
1.2. Podstawa prawna sporządzenia Analizy
Analizę sporządzono na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 10 ustawy z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r. poz. 391 z późn. zm.), gdzie
określony został wymagany zakres takiej analizy.
Zakres przedmiotowej analizy częściowo pokrywa się z rocznym Sprawozdaniem z realizacji
zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, sporządzanym przez gminę, na
podstawie art. 9g ust. 1 i 3 cyt. ustawy, celem jego przedłożenia marszałkowi województwa
oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w terminie do 31 marca roku
następującego po roku, którego dotyczy.
1.3. Regulacje prawne z zakresu gospodarowania odpadami
Przy sporządzaniu niniejszej Analizy opierano się również o dokumenty o charakterze
strategicznym, tj.
- Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2012-2017
przyjęty uchwałą Nr XXV/440/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego oraz
uchwałą Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 27 sierpnia 2012 r.
ws. wykonania Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego
na lata 2012-2017,
- Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 przyjęty uchwałą nr 217 Rady Ministrów
z dnia 24 grudnia 2010 r. (M.P. Nr 101, poz. 1183),
- Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016,
przyjęta uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. (M.P. Nr 34,
poz. 501);
a także ustawy i akty wykonawcze dotyczące problematyki gospodarki odpadami, tj.:
- ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. Nr 21),
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. ws. poziomów
ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych
do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów
(Dz. U. z 2012 r. Nr 676),
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. ws. poziomów
recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami
niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 r. Nr 645),
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 maja 2012 r. ws. wzorów sprawozdań
o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz
realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi (Dz. U. z 2012 r.
Nr 630),
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. ws. mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 r.
Nr 1052),
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2010 r. ws. wzorów
dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. z 2010 r. Nr 249
poz. 1673 z późn. zm.),
3
-
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. ws. katalogu
odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206).
1.4. Wskaźniki odzysku przewidziane do osiągnięcia w roku 2012 i latach następnych
1.4.1. Ograniczenie masy odpadów
przekazywanych do składowania
komunalnych
ulegających
biodegradacji
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. ws. poziomów
ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych
do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów,
dopuszczalny poziom masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
to 75%. Warto jednak zauważyć, że do dnia 16 lipca 2013 r. wskaźnik ten wynosi już 50%
i spada dalej aż do 35% w roku 2020.
Zgodnie z Krajowym Planem gospodarki odpadami 2014, do odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji, zalicza się:
- papier i tekturę,
- odzież i tekstylia z materiałów naturalnych (50%),
- odpady z terenów zielonych,
- odpady kuchenne i ogrodowe,
- drewno (50%),
- odpady wielomateriałowe (40%),
- frakcję drobną < 10 mm (30%).
Przyjmuje się, że ilość odpadów ulegających biodegradacji na jednego mieszkańca miasta
w 1995 r. wynosiła 155 kg (w przypadku wsi 47 kg).
Łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji w 1995 r. w przypadku miasta Poznania
wynosi 90 083 kg.
Powyższe dane posłużą do obliczenia, w dalszej części niniejszej Analizy, poziomu
ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych
do składowania w roku rozliczeniowym 2012, według wzoru z Rozporządzenia.
Warto zauważyć, że masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji z obszaru danej
gminy (miasta Poznania), przekazanych do składowania, stanowi sumę ilości poszczególnych
rodzajów odpadów ulegających biodegradacji przekazanych do składowania, tj. również
odpadów komunalnych zmieszanych o kodzie 20 03 01 i pozostałości po ich sortowaniu
o kodzie 19 12 12, jeśli przekazane zostały do składowania, oraz odpadów zebranych
w sposób selektywny – przy uwzględnieniu procentowego udziału frakcji ulegającej
biodegradacji w ogólnej masie tego rodzaju odpadu, określonego w Rozporządzeniu.
Stąd, przy obliczaniu poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji przekazywanych do składowania w roku rozliczeniowym 2012, ważną
składową jest ilość odpadów o kodzie 19 12 12 stanowiących pozostałości po sortowaniu
odpadów komunalnych, przekazanych do składowania, gdyż udział frakcji odpadów
ulegających biodegradacji w tym strumieniu wynosi aż 0,52 (dla porównania, wskaźnik ten
w przypadku odpadów komunalnych zmieszanych o kodzie 20 03 01 jest nie dużo wyższy
i wynosi 0,57). Wskaźniki te określone zostały w cyt. Rozporządzeniu.
4
Zatem, w celu spełnienia wymogów w zakresie redukcji odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji kierowanych do składowania, niezbędnym jest:
1) prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów zielonych,
i przekazywanie ich do miejsc odzysku (przy czym odpady zielone trafiać powinny
do regionalnych i zastępczych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych), oraz
zagospodarowanie odpadów zielonych we własnym zakresie, między innymi poprzez
przydomowe kompostowniki, tj. zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, gdzie
odpady w pierwszej kolejności poddaje się przetwarzaniu w miejscu ich powstania,
tak, aby tego rodzaju odpady nie trafiły na składowisko w ogólnym strumieniu
odpadów komunalnych;
2) budowa Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych – gdyż bez
innej niż składowanie instalacji do przetwarzania odpadów, nierealnym jest
osiągnięcie wymaganych poziomów redukcji w latach przyszłych, tj. na poziomie 40
czy 35%. W innych rozdziałach niniejszej Analizy omówiono aktualny stan
zaawansowania prac nad projektem System Gospodarki Odpadami, obejmującym
budowę ITPOK na terenie miasta Poznania, tj. w rozdziale 2.4 oraz rozdziale
6 dotyczącym planowanych inwestycji.
1.4.2. Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi
metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. ws. poziomów
recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych
frakcji odpadów komunalnych, poziomy te wynoszą w roku 2012 odpowiednio:
- papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło – 10%,
- inne niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe – 30%.
Poziomy przewidziane do osiągnięcia w poszczególnych latach w ww. Rozporządzeniu
uwzględnia tabela Nr 1 i 4.
Tabela 1. Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi
metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (załącznik do ww. rozporządzenia)
Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia [%]
2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 2019 r. 2020 r.
Papier, metal,
tworzywa
10
12
14
16
18
20
30
40
50
sztuczne,
szkło1)
1)
Poziomy są liczone łącznie dla wszystkich podanych frakcji odpadów komunalnych
Celem zobrazowania wymaganych poziomów odzysku i ustalenia szacunkowej ilości
odpadów surowcowych, jakie należy w danym roku odzyskać, sporządzono prognozę ilości
papieru, tworzyw sztucznych, szkła i metali występującą w odpadach komunalnych w latach
2012-2020. Ilości odpadów ujęte w Tabeli 2 zostały obliczone na podstawie wyników badań
morfologii odpadów komunalnych, gdzie określono średni procentowy udział poszczególnych
frakcji odpadów surowcowych w ogólnej masie odpadów komunalnych, tj. dla:
- papieru – 20%,
- tworzyw sztucznych – 15,3%,
- szkła –8,7%,
- metali 1,92%.
5
Na potrzeby wzoru, określonego w Rozporządzeniu, na obliczenie poziomu recyklingu
i przygotowania do ponownego użycia: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła,
wyrażonego w %, zastosowana została jednak suma podanych wyżej udziałów, czyli łączny
udział tych odpadów w składzie morfologicznym odpadów komunalnych (Umpmts = 45,92%).
Dla porównania, w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, łączny udział tych frakcji
określono na zbliżonym do powyższego poziomie, tj. dla miast liczących ponad 50 tys.
mieszkańców Umpmts = 46,8%.
Rzeczywiste wyniki i wskaźniki odzysku w tym zakresie osiągnięte w roku 2012 podano
w rozdziale 4.3. niniejszej Analizy.
Tabela 2. Prognoza ilości papieru, tworzyw sztucznych, szkła i metali występująca
w odpadach komunalnych w latach 2012-2020
Rok
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Ilość odpadów
252 983 255 095 257 221 259 367 261 507 263 659 265 811 267 948 270 092
Mg/rok
Papier Mg/rok 50 298 50 736 51 179 51 624 52 068 52 516 52 962 53 406 53 852
Tworzywa szt.
38 819 39 158 39 468 39 842 40 185 40 531 40 875 41 218 41 562
Mg/rok
Szkło Mg/rok
22 229
23 583
23 788
23 995
24 201
24 409
24 617
24 823
25 030
Metale
Mg/rok
4861
8 414
8 488
8 561
8 635
8 709
8 783
8 857
8 932
Źródło: Ostateczne Studium Wykonalności dla przedsięwzięcia „System Gospodarki Odpadami dla Miasta
Poznania”
Na podstawie powyższej tabeli oraz wskaźników odzysku przewidzianych do osiągnięcia
w poszczególnych latach, obliczono szacunkową ilość odpadów surowcowych, jaką należy
poddać procesom odzysku. W tabeli założono, że wymagane wskaźniki odzysku będą
rozkładały się równomiernie dla wszystkich frakcji surowcowych, tj. na przykładzie
analizowanego roku 2012: wskaźnik odzysku na poziomie 10% oddzielnie dla szkła, metalu,
papieru i tworzyw sztucznych. Dla spełnienia wymogów Rozporządzenia, ważny będzie
jednak wskaźnik odzysku łączny dla wszystkich czterech frakcji surowcowych odpadów
komunalnych, dlatego dane zawarte w poniższej tabeli należy traktować jedynie
poglądowo.
Tabela 3. Szacunkowe ilości papieru, tworzyw sztucznych, szkła i metali, jaką należy
odzyskać w latach 2012-2020
Rok
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Ilość odpadów
252 983 255 095 257 221 259 367 261 507 263 659 265 811 267 948 270 092
Mg/rok
% odzysku
10
12
14
16
18
20
30
40
Papier Mg/rok 50 298 50 736 51 179 51 624 52 068 52 516 52 962 53 406
Ilość papieru,
którą należy
5 029,8 6 088,32 7 165,06 8 259,84 9 372,24 10 503,2 15 888,6 21 362,4
odzyskać
Mg/rok
Tworzywa szt.
38 819 39 158 39 468 39 842 40 185 40 531 40 875 41 218
Mg/rok
50
53 852
26 926
41 562
6
Ilość tworzyw
szt., którą
należy
3 881,9 4 698,56 5 529,72 6 374,72 7 233,3
odzyskać
Mg/rok
8 106,2 12 262,5 16 487,2
20 781
Szkło Mg/rok
24 409
24 617
24 823
25 030
2 222,9 2 829,96 3 330,32 3 839,2 4 356,18 4 881,8
7 385,1
9 929,2
12 515
8 709
8 783
8 857
8 932
1 741,8
2 634,9
3 542,8
4 466
Ilość szkła,
którą należy
odzyskać
Mg/rok
Metale
Mg/rok
Ilość metali,
którą należy
odzyskać
Mg/rok
22 229
23 583
4861
486,1
8 414
23 788
8 488
23 995
8 561
24 201
8 635
1 009,68 1 188,32 1 369,76 1 554,3
Źródło: ustalenia własne
Wymagane poziomy odzysku odpadów budowlanych i poremontowych określone
w Rozporządzeniu, zawiera poniższa tabela. W przypadku tego rodzaju odpadów, pojawia się
jednak problem związany z ich klasyfikacją, w większości mieszczą się one bowiem w grupie
17, a więc ich odbiór czy transport odbywa się nie tylko przez firmy świadczące usługi
w zakresie odbioru odpadów komunalnych, ale również przez inne firmy działające na
podstawie odrębnych decyzji. Osiągane wskaźniki są jednak obliczane tylko na podstawie
sprawozdań otrzymywanych od firm odbierających od właścicieli nieruchomości odpady
komunalne oraz wyników zbiórki w ramach funkcjonowania punktów selektywnego zbierania
odpadów komunalnych. Ponadto odpady tego rodzaju pochodzące z drobnych remontów są
jeszcze w dalszym ciągu mieszane z odpadami komunalnymi zmieszanymi, zatem nie zawsze
są one wydzielane z ogólnego strumienia odpadów komunalnych.
Tabela 4. Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi
metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (załącznik do ww. rozporządzenia)
Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku
innymi metodami [%]
2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 2019 r. 2020 r.
Inne niż
niebezpieczne
odpady
30
36
38
40
42
45
50
60
70
budowlane
i rozbiórkowe
7
2. Zarys prowadzonej gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Poznania.
2.1. Źródła powstawania odpadów komunalnych.
W myśl nowej ustawy o odpadach z końca 2012 r., odpady komunalne zostały zdefiniowane
jako odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych
z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące
od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne
do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. W nowym tekście tej ustawy
z końca 2012 r. dodaje się ponadto, że zmieszane odpady komunalne pozostają zmieszanymi
odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane czynności przetwarzania odpadów,
która nie zmieniła w sposób znaczący ich właściwości.
Odpady komunalne powstają głównie w gospodarstwach domowych, ale również na terenach
nieruchomości niezamieszkałych, jak: obiekty użyteczności publicznej (szpitale, szkoły) oraz
infrastruktury (handel, obiekty turystyczne, targowiska, usługi). Są to także odpady z terenów
otwartych, takie jak: odpady z koszy ulicznych, zmiotki, odpady z placów targowych i zieleni
miejskiej. Jak założono w Studium Wykonalności dla przedsięwzięcia „System Gospodarki
Odpadami dla Miasta Poznania”, strumień odpadów komunalnych wytwarzanych przez
mieszkańców stanowi ok. 75% całkowitego strumienia, a 25% pochodzi z obiektów małej
i dużej infrastruktury.
Rok objęty Analizą był rokiem szczególnym, gdyż Miasto Poznań było jednym
z organizatorów wielkiego sportowego wydarzenia, tj. Mistrzostw Europy w piłce nożnej
EURO 2012. Do Poznania przybyło w czasie tych mistrzostw wielu turystów, co miało
wpływ na ogólną ilość odpadów komunalnych powstałych na terenie miasta.
2.2. Miasto Poznań jako uczestnik Związku Międzygminnego.
W poprzednim Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego, tj. na lata
2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2019 Aktualizacja, wyznaczonych zostało 12
regionów gospodarki odpadami komunalnymi, które miały być obsługiwane przez zakłady
zagospodarowania odpadów komunalnych (zzo). Dla regionów gospodarki odpadami
obejmujących co najmniej 300 tys. mieszkańców, jako preferowaną metodę
zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych, założono termiczne przekształcanie.
W mniejszych regionach jako główną metodę zagospodarowania zmieszanych odpadów
komunalnych przyjęto mechaniczno - biologiczne przetwarzanie.
Nowy Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2012-2017
zakłada już tylko 10 takich regionów, z czego miasto Poznań wspólnie z 9 innymi gminami
(Buk, Czerwonak, Suchy Las, Pobiedziska, Kleszczowo, Kostrzyn, Oborniki, Murowana
Goślina, Swarzędz) stanowi Region II gospodarki odpadami komunalnymi i obsługiwać ma
ponad 740 000 mieszkańców.
Zgodnie z nowym Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego,
obsługa regionu powinna zapewniać zakres usług obejmujących co najmniej:
- mechaniczno-biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów
komunalnych i pozostałości z sortowni,
- składowanie odpadów pozostałych po procesach ich przetwarzania,
- kompostowanie odpadów z pielęgnacji terenów zielonych oraz kuchennych
i ogrodowych,
- sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie
(opcjonalnie),
8
-
zakład demontażu odpadów wielkogabarytowych (opcjonalnie),
zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalnie),
zakład przetwarzania odpadów budowlanych (opcjonalnie).
Procedurę zarejestrowania Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami
Aglomeracji Poznańskiej”, wiążącego miasto Poznań i 9 innych gmin, rozpoczęto w kwietniu
2009 r. Związek Międzygminny pn. ,,Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej”
w dniu 30 września 2010 r. został wpisany do Rejestru Związków Międzygminnych pod
pozycją 298.
Statut Związku został ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego
w dniu 13 grudnia 2010 r. obwieszczeniem Wojewody Wielkopolskiego z dnia 18
października 2010 r. ws. Ogłoszenia Statutu Związku Międzygminnego ,,Gospodarka
Odpadami Aglomeracji Poznańskiej”. Niemniej Statut Związku podlegał jeszcze zmianom,
w tym również w trakcie analizowanego roku 2012.
Uchwały dotyczące nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, przewidziane
do podjęcia w znowelizowanej ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach, podjęte zostały już zatem przez Zgromadzenie Związku
Międzygminego, a nie przez Radę Miasta Poznania – tj. w dniu 12 marca 2013 r. na mocy
Statutu z roku 2013 (Dz. Urz. Woj. Wielk. z 2013 r. poz. 1701).
2.3. Planowane zmiany w gospodarce odpadami komunalnymi na terenie miasta
Poznania
Rok objęty przedmiotową Analizą, to rok, w którym na gminy nałożone zostały nowe
obowiązki dostosowania dotychczasowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi
do rewolucyjnych zmian wprowadzonych ustawą z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r.
Nr 152, poz. 897). Od 1 lipca 2013 r. to gmina zobowiązana będzie objąć wszystkich
właścicieli nieruchomości z jej terenu, zorganizowanym systemem gospodarowania odpadami
komunalnymi. Rok 2012 był zatem rokiem planowania i organizacji wielkich zmian, rokiem
analiz finansowych i projektowania uchwał stanowiących o nowym systemie, przewidzianych
zgodnie z cyt. ustawą do podjęcia przez rady gmin, tak aby w efekcie wypracować najlepszy
możliwy system gospodarowania odpadami komunalnymi, zapewniający objęcie swoim
zasięgiem wszystkich właścicieli nieruchomości, zatem również tych niezamieszkałych, na
których powstają odpady komunalne, oraz uszczelnić strumień wytwarzanych odpadów
i zapewnić osiągnięcie wymaganych w przepisach prawa poziomów odzysku.
Nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi budowany był z myślą
o wszystkich Gminach Członkowskich utworzonego Związku Międzygminnego, czyli Miasta
Poznań i 9 innych gmin, co przełożyło się na konieczność dostosowania obecnie
funkcjonujących systemów (zróżnicowany poziom w zakresie zarządzania, infrastruktury,
a przede wszystkim przygotowania do wdrożenia nowego systemu) do jednolitej optymalnej
struktury.
Organizowany w roku 2012 nowy system gospodarki odpadami komunalnymi, który
obowiązywać będzie od 1 lipca 2013 r. wiązał się z wprowadzeniem opłaty
za gospodarowanie odpadami komunalnymi, tj. miesięcznej opłaty uiszczanej przez
właścicieli nieruchomości na rzecz Związku Międzygminnego, do którego przystąpiło miasto
Poznań, i który w zamian odbierał będzie od właścicieli nieruchomości każdą wytworzoną
przez nich ilość odpadów komunalnych zmieszanych oraz zbieranych w sposób selektywny,
9
tj. szkło, makulatura, tworzywa sztuczne i metale, oraz odpady zielone z małym
zastrzeżeniem w stosunku do powierzchni terenów zielonych danej nieruchomości, a także
wyposażał nieruchomości w pojemniki, kontenery i worki do gromadzenia odpadów
komunalnych i utrzymywał te urządzenia w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym
i technicznym, a także prowadził (i tworzył nowe) punkty selektywnego zbierania odpadów
komunalnych. Właściciele nieruchomości zostaną zatem obciążeni opłatą, która stanowi pełną
realizację zasady „zanieczyszczający płaci”. Ustalenie takiej stawki stanowiło trudne zadanie
dla samorządów, gdyż wcześniej problematykę tę regulował sam rynek, a gmina ustalała
jedynie górne stawki opłat za opróżnianie poszczególnych pojemników czy kontenerów do
gromadzenia odpadów.
W ramach nowego systemu w celu zorganizowania odbierania odpadów komunalnych
od właścicieli nieruchomości, teren miasta Poznania, zgodnie z uchwałą Zgromadzenia
Związku Międzygminnego, podjętą na mocy art. 6d ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, został podzielony na 11 sektorów odbioru
odpadów komunalnych, tj.:
1) sektor I - Grunwald;
2) sektor II - Jeżyce;
3) sektor III - Piątkowo;
4) sektor IV - Nowe Miasto Północ;
5) sektor V - Nowe Miasto Południe;
6) sektor VI - Rataje;
7) sektor VII - Morasko-Umultowo-Kiekrz-Strzeszyn;
8) sektor VIII - Winogrady;
9) sektor IX - Stare Miasto;
10) sektor X - Wilda-Dębiec;
11) sektor XI - Spółdzielnia Grunwald.
~p
~p
~p
~p
~p
~p
~p
~p
~p
~p
~p
Obszar pozostałych 9 gmin członkowskich stanowi kolejne 12 sektorów – każda gmina
stanowi oddzielny sektor, z wyjątkiem Murowanej Gośliny i Swarzędza, których obszar został
podzielony z wyodrębnieniem terenu spółdzielni mieszkaniowych, oraz Czerwonaka, gdzie
miejscowość Koziegłowy stanowi inny sektor, niż reszta gminy.
2.4. Realizacja Projektu „System Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania”.
W roku 2012 w ramach w trwającego postępowania na wybór partnera prywatnego dla
realizacji projektu pod nazwą „System Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania – Kontrakt
I” zrealizowano następujące działania:
- w dniu 31 lipca 2012 r. zaproszono Partnerów Prywatnych do składania ofert,
- w dniu 15 listopada 2012 r. zostały otworzone oferty. Złożono trzy oferty,
- w dniu 21 grudnia 2012 r. Miasto Poznań wybrało najkorzystniejszą ofertę.
Umowa z partnerem prywatnym SITA Zielona Energia na realizację Projektu dotyczącego
instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych została zawarta w dniu 8
kwietnia 2013 r. Uruchomienie instalacji nastąpić ma w 2016 roku. Umowa obejmuje
finansowanie, projektowanie, budowę i eksploatację spalarni odpadów komunalnych, która
jest największa tego typu inwestycją w Polsce.
3. Liczba mieszkańców miasta Poznania
10
Liczba mieszkańców miasta Poznania wynosi 551 939 - na podstawie danych Głównego
Urzędu Statystycznego według stanu na dzień 30 września 2012 r.
4. Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie miasta Poznania
4.1. Sposoby postępowania z odpadami komunalnymi
Odpady komunalne z terenu miasta Poznania odbierane są w postaci zmieszanej
i selektywnej. Zmieszane odpady komunalne mogą być przekazywane wyłącznie
do regionalnych instalacji przekształcania odpadów komunalnych.
Zbieranie odpadów w sposób selektywny stanowi podstawowy element systemu gospodarki
odpadami. Na terenie Poznania selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest już
od 2000 roku. Zbiórka makulatury, szkła, tworzyw sztucznych i metali odbywa się w dwóch
systemach:
• w systemie workowym – obejmującym swym zasięgiem zabudowę jednorodzinną. Raz
w miesiącu surowce wtórne posegregowane w workach z podziałem na szkło, makulaturę,
tworzywa sztuczne i metale odbierane są przez firmy odbierające odpady komunalne,
które dostarczają też mieszkańcom harmonogram takiej zbiórki wraz z informacją
o zasadach jej prowadzenia,
• w systemie pojemnikowym – obejmującym swym zasięgiem zabudowę wielorodzinną
(kamienice, budynki wielolokalowe, obiekty użyteczności publicznej, placówki
oświatowe i instytucje). W tzw. „gniazdach segregacyjnych” znajdują się pojemniki
przeznaczone do zbiórki:
- opakowań z tworzyw sztucznych (w tym opakowań wielomateriałowych) i metali –
pojemnik żółty,
- szkła białego – pojemnik biały,
- szkła kolorowego – pojemnik zielony,
- makulatury – pojemnik niebieski.
Dotychczas firmy wywozowe odbierające odpady komunalne po podpisaniu z właścicielem
nieruchomości umowy na świadczenie ww. usług, wyposażali nieruchomość w pojemniki
bądź worki do selektywnej zbiórki odpadów. Od 1 lipca 2013 r. na mocy podjętej uchwały
Zgromadzenia Związku Międzygminnego, obowiązek wyposażenia nieruchomości
w pojemniki, kontenery i worki do gromadzenia odpadów komunalnych, oraz utrzymywanie
tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, spoczywać
będzie na Związku Międzygminnym, a koszty z tym związane pokryte zostaną z opłat
za gospodarowanie odpadami komunalnymi, uiszczanych przez właścicieli nieruchomości.
Na terenie miasta Poznania ze strumienia odpadów komunalnych wydziela się również
problemowe odpady, tj. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, zużyte baterie
i akumulatory, meble i inne odpady wielkogabarytowe, przeterminowane leki i chemikalia,
odpady budowlane i rozbiórkowe, odpady zielone oraz inne odpady niebezpieczne.
Do przyjmowania tego rodzaju odpadów i ich okresowego magazynowania przeznaczone są
między innymi Punkty Gromadzenia Odpadów Problemowych tzw. „Gratowiska”, czyli
punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, o których mowa w znowelizowanej
ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Jeden z Punktów Gromadzenia Odpadów Problemowych dla mieszkańców Poznania
i Suchego Lasu znajduje się na składowisku odpadów miasta Poznania w Suchym Lesie.
Drugi obsługiwany przez spółkę Zakład Zagospodarowania Odpadów Poznań Sp. z o.o. punkt
został otwarty 21 lutego 2008 r. w Poznaniu przy ul. 28 Czerwca 1956 r. nr 284, natomiast
11
dnia 22 czerwca 2010 roku otwarto Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych przy ul.
Wrzesińskiej 12 w Poznaniu.
W Poznaniu działa również mobilny punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych
tzw. Gratówóz, który kursuje po wyznaczonych obszarach Poznania w pierwszą sobotę
każdego miesiąca zgodnie z ustalonym harmonogramem na dany rok. Przez mobilne punkty
odbierany jest od mieszkańców miasta zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.
Tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych służy minimalizowaniu
negatywnego oddziaływania na środowisko, właściwemu postępowaniu z odpadami, a także
zapobiega zanieczyszczeniom środowiska naturalnego.
Ponadto tego typu punkty oraz jego odpowiednia promocja doprowadzają do zwiększenia
świadomości ekologicznej mieszkańców, a co za tym idzie skuteczniejszej segregacji
odpadów w mieście.
Nowy system zakłada dalsze funkcjonowanie zarówno stacjonarnych, jak i mobilnych
punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, które przyjmować będą wskazane
rodzaje odpadów w ramach opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
4.2. Zasady odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Z dniem 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r.
Nr 152, poz. 897), zgodnie z którą przedsiębiorcy odbierający odpady komunalne
od właścicieli nieruchomości nie działali już na podstawie udzielonych zezwoleń, lecz
wpisów do rejestru działalności regulowanej. Zgodnie jednak z art. 14 ust. 1 cyt. ustawy,
przedsiębiorcy odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, którzy w dniu
wejścia w życie tej ustawy posiadali zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych
od właścicieli nieruchomości, mogli wykonywać tę działalność bez wpisu do rejestru
działalności regulowanej, do dnia 1 stycznia 2013 r.
Ponadto zgodnie z nowelizacją ustawy, w ramach przejęcia przez gminę „władztwa” nad
odpadami, od 1 lipca 2013 r. umowę z przedsiębiorcami na odbiór odpadów, nie zawierają już
właściciele poszczególnych nieruchomości, ale gmina.
W analizowanym roku 2012 odpady komunalne odbierane więc były od właścicieli
nieruchomości na podstawie umów cywilno-prawnych, tak jak to miało dotychczas.
Właściciele nieruchomości informowani byli jednak, że dotychczasowe umowy muszą zostać
rozwiązane do dnia 30 czerwca 2013 r., kiedy to uruchomiony zostanie nowy system
gospodarowania odpadami komunalnymi. Ustawa nie przewiduje bowiem automatycznej
utraty mocy zawartych umów na odbieranie odpadów z chwilą wejścia w życie nowych
nowego systemu.
4.3. Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie miasta Poznania w roku
2012, w tym osiągnięty poziom redukcji odpadów ulegających biodegradacji
kierowanych do składowania.
Ilość odpadów podano w niniejszej Analizie na podstawie otrzymanych kwartalnych
sprawozdań od firm wywozowych, jakie w roku 2012 odbierały od właścicieli nieruchomości
odpady komunalne oraz w oparciu o wyniki zbiórki odpadów w ramach prowadzonych
punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
12
4.3.1. Ilość zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z
sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania, odebranych
z terenu miasta Poznania w roku 2012.
W roku 2012 przetwarzaniu poddano następującą ilość odpadów komunalnych zmieszanych,
pozostałości z sortowania i odpadów zielonych:
- odpady komunalne zmieszane o kodzie 20 03 01 w łącznej ilości 177 365,63 Mg,
z czego:
składowaniu poddano: 21 763,1 Mg,
innym procesom niż składowanie poddano: 155 602,53 Mg.
- pozostałości z sortowania (19 12 12) - 99 575,32 Mg , z czego składowaniu poddano
83 289,82 Mg,
- odpady zielone w łącznej ilości 19 026,56 Mg, w tym odpady o kodzie:
• 20 03 02 odpady z targowisk w łącznej ilości 337,52 Mg, które
poddane zostały procesom odzysku R15,
• 20 02 01 odpady ulegające biodegradacji w łącznej ilości 18 689,04
Mg, które poddane zostały procesom odzysku R3, czyli
kompostowaniu.
W roku 2012 zgodnie z obowiązującym prawem, nie składowano odpadów zielonych.
Szczegółowy sposób zagospodarowania ww. odpadów podano w tabeli Nr 5.
Tabela 5. Sposób zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych, pozostałości
z sortowania oraz odpadów zielonych w roku 2012
Nazwa instalacji Kod odpadów
Rodzaj
Masa odpadów
Sposób
odpadów
zagospodarowania
Składowisko
10,40
odpadów
innych niż
niebezpieczne
w Suchym Lesie
D5
Inne odpady
(w
tym
Inne składowiska,
83 279,42
19 12 12
substancje
gdzie składowane
i przedmioty)
zostały odpady
z mechanicznej
stanowiące
obróbki
pozostałości po
odpadów inne
sortowaniu
niż wymienione
SITA Radom Sp. z
46,37
D13
w
19
12
11
o.o. ul. Witosa 76
KSC Kuhnheide
7 265,72
R1
34 Schwedt
Wexpool
Sp. z o.o. w
Dąbrówce
Wielkopolskiej
1 055,70
13
ECER
RECYKLING
Sp. z o.o.
62-030 Luboń
CHEMEKO
SYSTEM ul.
Jerzmanowska
4-6 54-519
Wrocław
Składowisko
odpadów w
Nadziejewie
Składowisko
odpadów innych
niż niebezpieczne
i obojętne w
Suchym Lesie
Centrum
Zagospodarowania
Odpadów
SELEKT
Składowisko
w Białęgach
Składowisko
w Rabowicach
Zakład Usług
Komunalnych w
Mosinie
Clean City
Mnichy
Sortownia
odpadów ALKOM
Sortownia
odpadów
Remondis
Sortownia
odpadów PUK
Artur Zys
Sortownia
odpadów ZUK
San-Eko
Wexpool Sp.
z o.o.
EKOS Poznań Sp.
z o.o.
Przedsiębiorstwo
HandlowoUsługowe
Wąbiewo
360,16
R15
5 167,15
20 03 01
Niesegregowane
(zmieszane)
odpady
komunalne
2 390,40
D5/R15
5 989,85
D5
36,77
25,38
D1
D5
4 236,23
D5
280,46
D5
20,00
D1
11 174,41
15 150,74
29 410,38
D5
R15
R15
87 139,27
R15
12 323,86
R15
204,20
R15
8 443,92
R15
232,06
99,84
2 448,60
R15
R1
R15
14
Tarnowska
Gospodarka
Komunalna TPKOM Rumianek
Kompostownia na
składowisku
odpadów w
Suchym Lesie
CLEAN CITY Sp.
z o.o. Zakład
Utylizacji
Odpadów 64-421
Mnichy
EKOPOZ Sp. z
o.o.ul. Owińska
FITO-PRYZMA
Sp. z o.o. Poznań
Tarnowska
Gospodarka
Komunalna TPKOM Sp. z o.o.
Rumianek
Spółdzielnia
Kółek Rolniczych
Kazimierz Biskupi
Osoba fizyczna
Inna
kompostownia
Punkty
Gromadzenia
Odpadów
Problemowych
Poznań
Kompostownia na
składowisku
odpadów w
Suchym Lesie
Sortownia
odpadów
selektywnie
zebranych i
zmieszanych „ALKOM” Firma
HandlowoUsługowa Henryk
Sienkiewicz,
Poznań
149,66
R15
7 030,06
114,74
20 02 01
Odpady
ulegające
biodegradacji
93,66
R3
70,66
5,98
16,20
544,0
10 050,00
763,74
40,6
20 03 02
Odpady
z targowisk
296,92
R15
15
Z uwagi na fakt, że nowy zakres sprawozdawczości dotyczący podmiotów odbierających
odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, został wprowadzony w połowie roku
2012, tj. Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 15 maja 2012 r. ws. wzorów
sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz
realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, kompletne dane
od firm wywozowych wpłynęły do tut. Wydziału dopiero za II kwartał 2012 r.
Zgodnie jednak z interpretacją Ministerstwa Środowiska, gminy nie mogły odmówić
przyjęcia niepełnych sprawozdań za I kwartał 2012 r., tj. sporządzonych w innej formie,
niż wg nowego wzoru określonego Rozporządzeniem.
Stąd, dane ujęte w powyższej tabeli w części dotyczącej składowania odpadów o kodzie
19 12 12 zapisane zostały w sposób ogólnikowy.
4.3.2. Poziom redukcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych
do składowania w roku 2012 r.
Osiągany w roku rozliczeniowym 2012 poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji przekazanych do składowania obliczany jest na podstawie wzoru
z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. ws. poziomów ograniczenia
masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania
oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów:
TR =
Moubr
x 100 [%]
OUB1995
Gdzie:
OUB1995 = masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 r.
[Mg]
Moubr – masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji zebranych z obszaru danej
gminy w roku rozliczeniowym, przekazanych do składowania [Mg], obliczana wg
wzoru:
Moubr = (MMr x UM) + (MSR x US) + (MBR x 0,52) [Mg]
Gdzie:
MMr – masa zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie 20 03 01 zebranych na obszarze
miast w roku rozliczeniowym, przekazanych do składowania [Mg],
UM – udział odpadów ulegających biodegradacji w masie zmieszanych odpadów
komunalnych dla miast wynoszący 0,57,
MSR – masa selektywnie zebranych odpadów ulegających biodegradacji ze strumienia
odpadów komunalnych z obszaru danej gminy w roku rozliczeniowym,
przekazanych do składowania,
US – udział odpadów ulegających biodegradacji w masie selektywnie zebranych odpadów
ulegających biodegradacji ze strumienia odpadów komunalnych w zależności od
kodu odpadu (20 01 01, 20 01 08, 20 01 10, 20 01 11, 20 01 25, 20 01 38, 20 02 01,
20 03 02, 15 01 01, 15 01 03, ex 15 01 09 z włókien naturalnych, ex 15 01 06
w części zawierającej papier, tekturę, drewno i tekstylia z włókien naturalnych),
MBR – masa odpadów powstałych po mechaniczno-biologicznym przetworzeniu zmieszanych
odpadów komunalnych o kodzie 19 12 12 niespełniających wymagań
rozporządzenia Ministra Środowiska (...), przekazanych do składowania,
0,52 – średni udział odpadów ulegających biodegradacji w masie odpadów powstałych po
mechaniczno-biologicznym przetworzeniu zmieszanych odpadów komunalnych
16
o kodzie 19 12 12 niespełniających wymagań rozporządzenia Ministra Środowiska
(...),
Dane:
OUB1995 = 90 083 Mg
MMr = 21 763,10 Mg
MSR = 0
MBR = 83 289,82 Mg
Obliczenia:
Moubr = (21 763,1 x 0,57) + (83 289,82 x 0,52) = 12 404,97 + 43 310,71 = 55 715,67 Mg
TR =
55715,67
x 100 = 61,85%
90083
TR = 62%
TR < PR, gdzie PR to poziom ograniczania masy odpadów
komunalnych
ulegających
biodegradacji
przekazywanych do składowania, wynoszący dla
roku 2012: 75%
Dla roku 2012 PR wynosi 75%, a więc za rok 2012 wymagany poziom redukcji został
osiągnięty. Do 16 lipca 2013 r. poziom ten wynosi już jednak tylko 50%. Niezbędnym jest
dalsza redukcja odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania, tj.
odpadów o kodzie 19 12 12 zawierającą frakcję ulegającą biodegradacji. W latach następnych
nieodzownym jest jak najszybsze uruchomienie instalacji do ich termicznego przekształcania.
Jeżeli TR = PR albo TR < PR – poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w roku rozliczeniowym
został osiągnięty.
17
4.3.3. Łączna ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie miasta Poznania
w roku 2012.
Łączna ilość odpadów komunalnych z terenu miasta Poznania za rok 2012 wynosi
257 939,80 Mg, z czego selektywnie zebrano 46 011,609 Mg odpadów. Składowaniu
poddano: 128 745,28 Mg odpadów. Masę odpadów z podziałem na poszczególne kody
uwzględnia poniższa Tabela.
Tabela 6. Masa odpadów z terenu miasta Poznania w roku 2012 z podziałem na poszczególne
kody oraz procesy odzysku i unieszkodliwiania
Kod odpadu
Masa [Mg]
Proces odzysku/
unieszkodliwiania
20 03 01
21 763,10
D5
155 602,53
R15
19 12 12
83 289,82
D5
16 285,50
R15
19 12 10
1 568,24
R1
19 12 09
15 336,86
R14
20 02 02
221,18
D5
11,80
R15
20 02 03
366,20
D5
20 03 02
337,52
R15
20 03 03
293,10
D5
645,08
R15
128,80
20 03 06
16,60
304,80
D5
20 03 07
1 993,712
R15
20 01 10
208,72
R15
20 01 08
22,20
D9
122,16
R14
20 01 25
5,21
D9
15 01 03
28,70
R15
20 02 01
544
Przekazano osobie fizycznej
18 145,04
R3
17 09 04
16 743,59
D5
3748
R14
17 01 03
2,50
R14
17 02 01
5,10
D13/R15
0,28
R15
17 02 02
9,69
R15
17 02 03
10,50
D13/R15
2,57
R15
17 01 01
2676
R14
505,26
R15
2 011,90
D5
17 06 04
5,81
R15
39,16
D5
17 01 02
111,00
R14
18
17 04 05
17 01 07
17 04 07
17 04 02
20 03 99
15 01 01
20 01 01
15 01 07
20 01 02
15 01 02
20 01 39
15 01 04
20 01 40
15 01 05
15 01 06
20 01 13*
20 01 14*
20 01 15*
20 01 19*
20 01 21*
20 01 23*
20 01 27*
20 01 28
20 01 29*
20 01 32
20 01 33*
20 01 34
20 01 35*
20 01 36
16 01 03
427,16
3,987
27,23
116,20
1 350,50
3 409,66
3,24
0,182
302,77
121,20
156,40
311,80
1452,21
8 350,36
876,82
7 366,528
1 129,702
4 245,18
0,832
937,768
1,30
0,20
0,10
5,64
1,194
0,211
0,145
0,279
0,041
3,463
0,61
90,576
6,23
10,011
0,286
16,64
13,218
2,686
13,628
217,686
1,63
308,581
23,90
R15
R15
R14
R15
D5
R15
R15
D5
R14
R15
R15
R15
R15
R15
R15
R15
R15
R15
R1
R15
R14/D13
R15
R15
R15
R15
R15
R15
-
19
4.3.4. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych na terenie miasta
Poznania.
Prognozę ilości wytwarzanych odpadów komunalnych na terenie miasta Poznania,
przedstawia tabela Nr 7.
Tabela 7. Prognoza ilości odpadów komunalnych zmieszanych (o kodzie 20 03 01)
na lata 2013-2020
Rok
Masa [Mg/rok]
2013
255 095
2014
257 221
2015
259 367
2016
261 507
2017
263 659
2018
265 811
2019
267 948
2020
270 092
Źródło: Ostateczne Studium Wykonalności dla przedsięwzięcia „System Gospodarki Odpadami dla Miasta
Poznania”
5.
Możliwości przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów
zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych
do składowania.
Zgodnie z art. 9e ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach, podmiot odbierający odpady komunalne do właścicieli nieruchomości
obowiązany jest do przekazywania odebranych odpadów komunalnych zmieszanych,
odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych, przeznaczonych
do składowania, wyłącznie do regionalnych instalacji do przekształcania odpadów
komunalnych (tj. spełniających wymogi art. 35 ust. 6 nowej ustawy o odpadach). Zgodnie
z zasadą bliskości z art. 20 ust. 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, nakazuje się
również, aby odpady komunalne zmieszane, pozostałości z sortowania odpadów
komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania
odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania, a także odpady zielone, były
przetwarzanie na terenie regionu gospodarki odpadami komunalnymi, na którym zostały
wytworzone.
Zgodnie z uchwałą Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 27 sierpnia 2012 r.
ws. wykonania Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata
2012-2017, na terenie Regionu II znajdują się dwie instalacje o statusie regionalnej instalacji,
tj. składowisko odpadów w Suchym Lesie oraz kompostownia odpadów, również znajdująca
się na tymże składowisku. Instalacjami zarządza spółka Zakład Zagospodarowania Odpadów
Poznań Sp. z o. o. (wcześniej jako zakład budżetowy Zakład Zagospodarowania Odpadów).
ZZO posiada stosowne pozwolenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wprowadzenie
do obrotu nawozu organicznego lub środka wspomagającego uprawę roślin. Na terenie
regionu II znajdują się również cztery składowiska o statusie instalacji zastępczych,
tj. w: Rabowicach (gm. Swarzędz), Borówku (gm. Pobiedziska), Wysoczce (gm. Buk) oraz
Białęgach (gm. Murowana Goślina). Na terenie miasta Poznania znajdują się także 3
20
sortownie odpadów przewidziane do zastępczej obsługi tego regionu, tj.
ul.: Obodrzyckiej (Alkom), Gołężyckiej (San-Eko) i Krańcowej (Remondis Sanitech).
przy
W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata
2012-2017 instalacją zastępczą dla Regionu II w przypadku, gdy znajdująca się w nim
instalacja ulegnie awarii lub nie może przyjmować odpadów z innych przyczyn, będzie
instalacja regionalna z Regionu VII. Do końca 2015 r. w Regionie VII powstanie Regionalny
Zakład Zagospodarowania Odpadów w Lulkowie, w skład którego wejdą: instalacja
mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów, kompostowania, składowisko
odpadów oraz instalacja do produkcji paliw alternatywnych.
Z uwagi na fakt, że zmiany w prawie w zakresie wskazania regionalnych i zastępczych
instalacji nastąpiły w III kwartale 2012 r., do końca 2012 r. odpady komunalne zmieszane,
pozostałości z sortowania oraz odpady zielone były jeszcze kierowane na instalacje, jakie
wpisane zostały w wydane decyzje administracyjne, a nie tylko do instalacji o statusie
RIPOK.
Odpady komunalne zmieszane i pozostałości po sortowaniu o kodzie 19 12 12 przeznaczone
do składowania kierowane były na składowiska w: Minichach, Białęgach, Rabowicach, Sita
Radom, Nadziejewie, Rumianku.
Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, odpady powinny być
w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi, a składowane powinny być wyłącznie te
odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe. Ponadto zgodnie z art.
105 ust. 1 tejże ustawy odpady przed ich umieszczeniem na składowisku poddaje się
procesowi przekształcania fizycznego, chemicznego, termicznego lub biologicznego, w celu
m.in. ograniczenia zagrożenia dla ludzi i środowiska, a także objętości składowanych
odpadów.
W związku z powyższym zgodnie z nową ustawą o odpadach, od roku 2013 cały
strumień odpadów komunalnych zmieszanych o kodzie 20 03 01 powinien być przekazywany
na sortownie odpadów, a następnie tylko frakcje pod kodem 19 nie nadające się do odzysku,
powinny być przekazywane do składowania – jednak tylko na instalacje o statusie RIPOK.
W roku 2012 strumień odebranych odpadów komunalnych zmieszanych wynosił
177 365,63 Mg, z czego 155 602,53 Mg zostało przekazanych na sortownie odpadów. Moc
przerobowa sortowni znajdujących się na terenie miasta Poznania przewidzianych do obsługi
Regionu II posiadających status zastępczych instalacji, jest wystarczający i wynosi, zgodnie
z posiadanymi decyzjami, odpowiednio:
- Remondis – 120 000 Mg/rok,
- San-Eko – 31 200Mg/rok,
- Alkom - 190 080 Mg/rok.
Odpady zielone w roku 2012 przekazywane były do miejsc odzysku,
tj. na kompostownie w Suchym Lesie, Minichach, Sierosławiu, Rumianku. Niemniej status
regionalnej instalacji na terenie Regionu II ma jedynie kompostownia w Suchym Lesie,
dlatego w roku 2013 strumień odpadów zielonych nie może być kierowany na instalacje
nieposiadające takiego statusu. W roku 2012 ilość zebranych odpadów zielonych wynosiła
łącznie 19 026,56 Mg, tymczasem moc przerobowa instalacji w Suchym Lesie to tylko 10 000
Mg/rok. Zgodnie jednak ze stanowiskiem Departamentu Środowiska Urzędu
Marszałkowskiego w Poznaniu, w zaistniałej sytuacji odpady takie mogą być przekazywane
na regionalne instalacje, znajdujące się również poza Regionem II.
21
W roku 2012 odpady zielone w ilości 544 Mg zostały przekazane również osobom
fizycznym, co zgodne jest z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006
r. ws. listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom
fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz
dopuszczalnych metod ich odzysku. Zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, najlepszą
metodą zagospodarowania odpadów zielonych, jest ich kompostowanie w przydomowym
kompostowniku, czyli w miejscu ich wytwarzania.
6
Potrzeby inwestycyjne związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi.
Wymagane poziomy redukcji w zakresie odpadów ulegających biodegradacji
przekazywanych do składowania, osiągnąć będzie można z wykorzystaniem planowanej
instalacji termicznego przekształcania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych
na terenie miasta Poznania. Instalacja ta zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla
Województwa Wielkopolskiego na lata 2012-2017 posiadała będzie status instalacji
regionalnej dla Regionu II, oraz instalacji zastępczej dla innych regionów. Jej uruchomienie
powinno nastąpić w możliwie najkrótszym okresie, z uwagi na brak instalacji mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów komunalnych na terenie regionu II i konieczną
redukcję odpadów ulegających biodegradacji do składowania.
W dniu 8 kwietnia br. podpisana została umowa z partnerem prywatnym na budowę
instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Jej uruchomienie nastąpić
ma w 2016 roku. Wydajność instalacji zakładana jest na poziomie 210 000 Mg/rok frakcji
resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych (dwie linie).
Instalacja działać będzie w oparciu o spalanie w piecu rusztowym wraz z segmentem
przyjęcia i dozowania wysuszonych osadów ściekowych na terenie Elektrociepłowni Karolin.
Koszt budowy instalacji szacowany jest na ponad 725 milionów złotych, będzie on
w pełni sfinansowany przez akcjonariuszy spółki SITA Zielona Energia oraz konsorcjum
trzech banków - Pekao SA, PKO BP i Banku Gospodarstwa Krajowego. Ponadto umowa
partnerstwa publiczno-prywatnego daje Miastu możliwość zastąpienia części finansowania
przez środki z unijnego Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko na lata 2007-2013, Priorytet II Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni
ziemi, działanie 2.1. Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami.
Z uwagi na konieczność zagospodarowania całego strumienia odpadów zielonych na
terenie Regionu II, celowym jest uruchomienie innych instalacji umożliwiających odzysk tego
rodzaju odpadów, przewidzianych w Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa
Wielkopolskiego na lata 2012-2017.
22
7.
Koszty poniesione w związku z odbieraniem, odzyskiem, recyklingiem
i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych.
W roku 2012 koszty związane z odbiorem odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości oraz ich przekazaniem do miejsc odzysku czy unieszkodliwienia, ponoszone
były przez przedsiębiorców.
Koszty po stronie Miasta Poznania w roku 2012 związane były z kosztami utrzymania
punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, tzw. Gratowiska i Gratowóz, oraz
składowiska odpadów dla Miasta Poznania w Suchym Lesie, zarządzanymi przez Zakład
Zagospodarowania Odpadów – funkcjonujący do końca czerwca 2012 r. jako zakład
budżetowy, a od 1 lipca 2012 r. jako ZZO Poznań Spółka ZZO.
W dniu 5 października 2012 r. została zawarta umowa o świadczenie usług w ogólnym
interesie publicznym, stanowiących zadania własne Miasta Poznania, pomiędzy Miastem
Poznań, a spółką ZZO Poznań. Za II półrocze 2012 r. zawarta umowa zakłada należne spółce
wynagrodzenie z budżetu Miasta w zakresie zebrania i zagospodarowania łącznie 120 Mg
odpadów problemowych, tj. przyjmowanych przez punkty selektywnego zbierania odpadów
komunalnych - w kwocie 300 tys. zł brutto.
W roku 2012 w ramach zadania Rozbudowa i modernizacja składowiska odpadów
w Suchym Lesie wydatkowano środki w kwocie 488 654,30 zł.
8. Liczba właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umowy na odbiór odpadów
komunalnych, w imieniu których gmina powinna podjąć działania na rzecz
zorganizowania takiego odbioru.
W roku 2012 w wyniku prowadzonych przez pracowników WGKiM kontroli, stwierdzono
brak zawartej umowy na odbiór odpadów komunalnych w przypadku właścicieli 3 niżej
wymienionych nieruchomości, w stosunku do których zaszła konieczność podjęcia działań,
przewidzianych w art. 6 ust. 6-12 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach:
1) postępowanie ws. zorganizowania odbierania odpadów komunalnych z posesji przy
ul. Stolarskiej 2 (budynek wielorodzinny) zarządzanej przez Fabrykę Mieszkań
i Ziemi Sp. z o.o. zostało wszczęte 14 sierpnia 2012 r. na podstawie ustaleń
z przeprowadzonych wizji tej nieruchomości w dniu 6 lipca oraz 10 sierpnia 2012 r.,
podczas których stwierdzono brak pojemnika do gromadzenia odpadów komunalnych
zmieszanych. Zarządca nieruchomości nie przedstawił umowy na odbiór odpadów
komunalnych z ww. nieruchomości. Z uwagi na powyższe decyzja administracyjna
wydana została w dniu 19 października 2012 r. na czas określony, tj. od 1 listopada
2012 r. do 30 czerwca 2013 r. z rygorem natychmiastowej wykonalności;
2) postępowanie ws. zorganizowania odbierania odpadów komunalnych z posesji przy
ul. Sikorskiego 21 (budynek wielorodzinny) zarządzanej przez Przedsiębiorstwo
Wielobranżowe Produkcyjno-Handlowe R.A.C.P.A „Exim” Sp. z o.o., stanowi
przedłużenie decyzji wydanej w dniu 1 września 2011 r. na okres od 1 września 2011
r. do 31 sierpnia 2012 r., z uwagi na nieprzedłożenie w tut. Urzędzie umowy na odbiór
odpadów komunalnych z terenu przedmiotowej posesji. Decyzja administracyjna
wydana została w dniu 4 września 2012 r. na czas określony do 4 września 2012 r.
do 30 lipca 2013 r. z rygorem natychmiastowej wykonalności;
3) decyzja nakazująca
uiszczanie na rzecz Miasta opłaty za odbiór odpadów
komunalnych z terenu nieruchomości przy ul. Krańcowej 51 została wydana w dniu
26 września 2012 r. na okres od 1 października 2012 r. do 30 czerwca 2013 r.
23
z rygorem natychmiastowej wykonalności. Decyzję wydano na podstawie wizji
przeprowadzonej w dniu 22 maja 2012 r., podczas której stwierdzono zaleganie
odpadów na terenie przedmiotowej nieruchomości. Pismo tut. Wydziału wzywające
do przedłożenia umowy na odbiór odpadów komunalnych z tej posesji, pozostało bez
odpowiedzi. W związku z powyższym zorganizowane zostały działania tzw.
zastępcze.
9. Osiągnięty w roku 2012 poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia
i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych
9.1. Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw
sztucznych i szkła
Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw
sztucznych i szkła oblicza się na podstawie wzoru z Rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 29 maja 2012 r. ws. poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia
i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 r. poz.
645):
Ppmts =
Mrpmts
x 100%
Mwpmts
Gdzie:
Ppmts – poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw
sztucznych i szkła, wyrażony w %,
Mrpmts - łączna masa odpadów papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła poddanych
recyklingowi i przygotowanych do ponownego użycia, pochodzących ze strumienia odpadów
komunalnych z gospodarstw domowych oraz od innych wytwórców odpadów komunalnych,
wyrażona w Mg,
Zgodnie z Rozporządzeniem do obliczeń wzięto pod uwagę odpady o kodach:15 01 01,
15 01 02, 15 01 04, 15 01 06, 15 01 07, 20 01 01, 20 01 02, 20 01 39, 20 01 40.
Mwpmts – łączna masa wytworzonych odpadów papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła,
pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych, wyrażona w Mg, obliczana na podstawie
wzoru:
(w przypadku gmin)
Mwpmts = Lm x MwGUS x Umpmts’
gdzie:
Lm - liczba mieszkańców gminy,
MwGUS - masa wytworzonych odpadów komunalnych przez jednego mieszkańca na terenie
województwa,
Umpmts’– udział łączny odpadów papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła
w składzie morfologicznym odpadów komunalnych
24
Dane:
Mrpmts = 24 372,06 Mg
w tym:
Papier (p) = 9 810,57 Mg
Metale (m) = 938,60 Mg
Tworzywa sztuczne (t) = 5 380,54 Mg
Szkło (s) = 8 242,35 Mg
Lm = 551 939 (liczba mieszkańców miasta Poznania na podstawie danych GUS wg stanu
na dzień 30 września 2012 r.)
MwGUS = 313 kg/Ma, czyli 0,313 Mg/Ma (wg danych GUS za rok 2011 - na podstawie
opracowania„Ochrona środowiska 2012” Warszawa 2012, Informacje
i opracowania statystyczne
Umpmts’= 45,92% (na podstawie wyników badań morfologii odpadów komunalnych, gdzie
określono średni procentowy udział poszczególnych frakcji odpadów surowcowych
w ogólnej masie odpadów komunalnych, tj. dla: papieru – 20%, tworzyw sztucznych
– 15,3%, szkła –8,7%, metali 1,92%)
(lub wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami wynoszący - 46,8%)
Obliczenia:
Mwpmts = 551 939 x 0,313 x 45,92% = 79329,9717 Mg
Ppmts =
24372,06
x 100% = 30,72%
79329,9717
Ppmts = 31%
Osiągnięty za rok 2012 poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów
zbieranych w sposób selektywny, tj.: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, wyniósł
zgodnie z ww. obliczeniami 30,72%. Jest to wskaźnik bardzo wysoki, biorąc pod uwagę,
że wymagany w roku 2012 poziom odzysku tych frakcji surowcowych wynosi 10%.
Poziom 30% wymagany jest do osiągnięcia w roku 2018, zgodnie z przywołanym
Rozporządzeniem.
25
9.2. Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi
metodami niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych
Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych
niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych oblicza się wg wzoru
z Rozporządzenia, tj.:
Pbr =
Mrbr
x100%
Mwbr
gdzie:
Mrbr – łączna masa innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych
poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych
odzyskowi innymi metodami, pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych
z gospodarstw domowych oraz od innych wytwórców odpadów komunalnych [Mg],
Mwbr – łączna masa wytworzonych innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych
i rozbiórkowych, pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych z gospodarstw
domowych oraz od innych wytwórców odpadów komunalnych [Mg]
Zgodnie z Rozporządzeniem do obliczeń wzięto pod uwagę odpady o kodach: 17 01 01, 17 01
02, 17 01 03, 17 01 07, 17 02 01, 17 02 02, 17 02 03, 17 03 02, 17 04 01, 17 04 02, 17 04 03,
17 04 04, 17 04 05, 17 04 06, 17 04 07, 17 04 11, 17 05 08, 17 06 04, 17 08 02, 17 09 04,
ex 20 03 99.
Dane:
Mrbr = 9 275,79 Mg
Mwbr = 32 101,87 Mg
Obliczenia:
Pbr =
9275,79
x100% = 28,89%
32101,87
Osiągnięty wskaźnik jest bliski wymaganemu, tj. 30% poziomowi recyklingu, przygotowania
do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów
budowlanych i rozbiórkowych.
Osiągnięty wskaźnik można oceniać jako wysoki z uwagi na fakt, że nowy zakres
sprawozdawczości dotyczący podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli
nieruchomości, został wprowadzony w połowie roku 2012 i kompletne dane od firm
wywozowych, tj. dotyczące również odpadów z grupy 17, wpłynęły do tut. Wydziału dopiero
za II kwartał 2012 r.
Ponadto powyższe obliczenia oparte są wyłącznie na danych zawartych w sprawozdaniach
otrzymywanych od firm świadczących usługi w zakresie odbioru odpadów komunalnych
od właścicieli nieruchomości, na podstawie uzyskanego wpisu do rejestru działalności
regulowanej, oraz wynikach zbiórki odpadów problemowych w ramach funkcjonowania
Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych. Tymczasem odpady
26
poremontowe odbierane są również przez firmy świadczące usługi w zakresie transportu tego
rodzaju odpadów, działające na podstawie odrębnych decyzji, gdyż w większości
są to odpady z grupy 17, a nie 20.
Można zatem domniemywać, że wskaźnik za rok 2012 mógłby być większy, gdyby prawnie
możliwe było pozyskanie przez WGKiM pełnych danych w zakresie odpadów
poremontowych za badany okres.
Opracował:
Józef Rapior – Kierownik
Oddziału Gospodarki Odpadami
Monika Nowotna – specjalista OGO
Mateusz Dzioba – specjalista OGO
Zatwierdził:
Bożena Przewoźna
Dyrektor
Wydziału Gospodarki Komunalnej
i Mieszkaniowej
27