mgr Agnieszka Leper Rozwój społeczny dziecka w wieku

mgr Agnieszka Leper
Rozwój społeczny dziecka w wieku przedszkolnym i zabawa-co należy wiedzieć?
Rozwój społeczny polega na zdobywaniu dojrzałości do współżycia w społeczeństwie1.
Dziecko w wieku przedszkolnym dąży do akceptacji w grupie rówieśniczej, poprzez
różnego rodzaje aktywności, takie jak na przykład zabawa, która często polega na
naśladownictwu. Aby rozwój dziecka przebiegał pomyślnie powinny być zaspokojone
następujące potrzeby:
-potrzeba bezpieczeństwa,
-potrzeba związku i współdziałania z bliskimi osobami,
-potrzeba miłości i stabilizacji uczuciowej,
-potrzeba akceptacji i uznania2.
Dziecko rozwijając się poznaje świat oraz nawiązuje nowe kontakty z ludźmi, czynności
te rzutują na rozwój społeczny3. Kontakty społeczne dziecka w wieku przedszkolnym przede
wszystkim kształtują się w różnych zabawach z rówieśnikami. Doświadczenia wynikające z
zabawy wpływają na interakcje z rówieśnikami, rozwój doświadczeń, współprace w grupie
oraz planowanie i nadawanie celu zabawie4. W wieku przedszkolnym zabawa dzieci pozwala
im na pozorną swobodę. Dzieję się tak, ponieważ dzieci podczas zabawy gdzie występuje
podział na role utożsamiają się z daną postacią na podstawie wyznaczonych przez siebie
reguł5. Organizowane zabawy grupowe trzylatków mają charakter spontaniczny, gdyż
1
M.Przetacznik-Gierowska, G.Makiełło-Jarż, Psychologia rozwojowa i wychowawcza…opcit.,s. 186.
Tamże,s.186.
3
M.Dunin-Wąsowicz, Vademecum nauczyciela sześciolatków, Warszawa, 1977, s.40.
4
J.Strelau, Podstawy psychologii, Tom II, Gdańsk 2007, s.306.
5
B. Harwas-Napierała, J. Trempała. Psychologia rozwojowa człowieka…op.cit.s.113.
2
częściej występuję tu typ zabawy równoległej, czyli zabawy obok siebie 6. Dzieci czteroletnie
natomiast bawią się zespołowo, co oznacza wspólną zabawę, wzajemną wymianę uwag oraz
odgrywanie ról według swoich zainteresowań i chęci7. U pięciolatków występują zabawy
równoległe, wspólne jak również zespołowe, gdzie istotny jest wspólny cel. W wieku sześciu
lat bawią się razem i w każdej chwili mogą zrezygnować ze wspólnej zabawy w jednej grupie
i przejść do innej grupy bez żadnych konsekwencji, natomiast początki siódmego roku życia
to przede wszystkim zabawy zespołowe, w których dzieci realizują swoje indywidualne cele8.
Zabawa to niejedna forma aktywności dzieci, gdyż w późniejszym wieku przedszkolnym
dzieci przejmują czynności, takie jak pełnienie dyżuru w grupie, pomaganie rodzicom w
domowych obowiązkach czy zrobienie własnoręcznego prezentu dla bliskich. Dzieci bardzo
angażują się w powierzone im zadania, wykazują się poczuciem odpowiedzialności9. Jednym
z
najważniejszych
czynników
kształtujących
rozwój
społeczny
dzieci
w
wieku
przedszkolnym są kontakty z otoczeniem społecznym. Środowisko dzieci to głównie rodzice
oraz przedszkole, rówieśnicy. Należy pamiętać, że dorośli od narodzin dziecka wprowadzają
je w świat zachowań i norm obowiązujących w danym społeczeństwie.
6
M.Żebrowska, Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży…op.cit.496-497.
Tamże,s.496.
8
Tamże,s.497.
9
M.Przetacznik, G.Makiełło-Jarż, Psychologia rozwojowa…op.cit.,s.119.
7