Geneza nazwy pilskiego tramwaju wodnego

Geneza nazwy pilskiego tramwaju wodnego
Nazwę Gordalina lub zamiennie Zgordalina, występujące z możliwymi zdrobnieniami, nosiła zachodnia
odnoga Gwdy opływającej pilską Wyspę. Główny nurt prowadził wschodnią stroną rzeki, lecz jego druga
część znaczyła więcej dla mieszkańców miasta za sprawą kąpieliska miejskiego, podczas spacerów łódkami,
jak również dziecięcych i młodzieżowych zabaw w płytkiej wodzie, wśród gęstej zieleni zalegającej po obu
brzegach. Na skutek regulacji koryta Gwdy w latach '70 ub. w., obecna odnoga zupełnie nie przypomina
dawnego
wyglądu,
tocząc
wody
identycznym
korytem,
jak po wschodniej stronie Wyspy.
Pochodzenie słowa Gordalina jest niejasne, ale w "Słowniku języka polskiego" z 1898 r.
pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego i W. Niedźwieckiego występuje pojęcie 'gordel' oznaczające sznur z
łozy, iwy, brzozy, niekiedy z korzeni sosnowych do związywania tratew, albo przywiązywania ich u
brzegu.
Źródłosłów ginie w dawnej historii, lecz bez wątpienia posługiwali się nią Polacy zamieszkujący królewską
Piłę, co najmniej od czasów Stanisława Staszica. Potwierdził to ks. Stanisław Kozierowski, autor "Atlasu
nazw geograficznych słowiańszczyzny zachodniej", gdzie zamieszczono wyraz 'zgordalina' w odniesieniu
do rzeki bądź strumienia.
Obecność samego słowa, jak również nazwy, potwierdzają liczne zapiski i relacje dawnych mieszkańców
Schneidemühl, a szczególnie wspomnienia literatki i artystki Piete Kuhr (Jo Michaly) wyraźnie
wskazującej na polskie pochodzenie Gordaliny. Niemal do końca XX w. posługiwano się tą nazwą także w
Pile, przywróconej w granice Macierzy po 1945 roku.
Gordalina jako imię jednostki pływającej, wprost nawiązuje do rzeki płynącej przez miasto utrzymujące
się z pożytków czerpanych z jej wód i jego królewskiej historii. Jest jednocześnie łącznikiem przez
wszystkie wieki dziejów Piły do dnia dzisiejszego.
Autor tekstu – Wojciech Skowroński