KUCHARCZYK Techniki Elektroforetyczne

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
KUCHARCZYK Techniki Elektroforetyczne, Warszawa
Firma Kucharczyk Techniki Elektroforetyczne (KTE)1 powstała w 1992 r. jako innowacyjne
przedsięwzięcie bazujące na wiedzy z zakresu biologii molekularnej. Kluczowym obszarem
działania spółki jest rozwój, produkcja i sprzedaż narzędzi do analizy DNA/RNA i białek. Główną
grupą produktów firmy są urządzenia do elektroforezy oraz zestawy biochemiczne służące do badań
naukowych. Odbiorcami usług i produktów oferowanych przez firmę KTE są laboratoria
wykonujące badania w zakresie biologii molekularnej, tj. zarówno laboratoria naukowe działające
przy uczelniach i jednostkach naukowo-badawczych, jak i laboratoria przyszpitalne, które prowadzą
działalność naukową i diagnostyczną oraz laboratoria kryminalistyczne. Obecnie KTE to jedyny
krajowy producent urządzeń do elektroforezy DNA/RNA, białek oraz genotypowania. Założycielem
spółki jest dr Krzysztof Kucharczyk – absolwent wydziału Fizyki Technicznej Politechniki
Gdańskiej oraz pracownik naukowy Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego.
Historia firmy sięga lat 80., gdy Krzysztof Kucharczyk pracował nad doktoratem na temat zmian
w błonach Escherichia coli pod wpływem szoku termicznego. Metody analityczne (elektroforeza)
były niezbędnym fragmentem pracy, jednakże uczelnie nie posiadały niezbędnego sprzętu, a import
ze względów finansowych był bardzo ograniczony. Doktorant poprosił więc swojego ojca o pomoc
w skonstruowaniu kilku podstawowych urządzeń, które umożliwiłyby szybkie przeprowadzenie
niezbędnych analiz i dokończenie doktoratu. Zbudowana domowym sposobem aparatura wzbudziła
zainteresowanie kolegów doktoranta, mających podobne kłopoty z przeprowadzaniem
eksperymentów. Zaczęły się pojawiać prośby o jej wypożyczenie, a nawet budowę egzemplarzy na
sprzedaż. Rodzący się niejako z dnia na dzień rynek zbytu na urządzenia do elektroforezy
spowodował decyzję o zarejestrowaniu rodzinnego przedsięwzięcia w formie spółki i zatrudnieniu
pierwszych pracowników.
W początkowej fazie rozwoju z powodu ograniczonych możliwości warsztatowych KTE zlecała
wykonywanie sprzętu firmie zewnętrznej. Kluczem do zbudowania przewagi rynkowej była
działalność na rynku, na którym występowała niska dostępność sprzętu oraz wysokie ceny. Spółka
KTE, w odróżnieniu od firm amerykańskich i europejskich sprzedających urządzenia do
elektroforezy na całym świecie, robiła aparaturę opartą na podobnej technologii, ale tańszą, a tym
samym dostępną dla polskich odbiorców. Stworzenie tej przewagi możliwe było dzięki budowie
urządzenia w Polsce z wykorzystaniem części sprowadzanych zza granicy, niedostępnych na rynku
polskim.
Powoli firma zaczęła budować swoją markę, pozycję rynkową, kontakty handlowe. Oferta, obok
urządzeń do elektroforezy, została uzupełniona o odczynniki do biologii molekularnej (analiza DNA
i białek), specjalistyczne oprogramowanie oraz usługi. Praca w firmie stała się na tyle absorbująca,
że w roku 1994 r. dr Kucharczyk zrezygnował z pracy na uczelni, utrzymując jednak liczne kontakty
ze środowiskiem naukowym. Zaowocowało to wspólnymi wnioskami patentowymi z Uniwersytetem
Gdańskim i Instytutem Biotechnologii i Antybiotyków w Warszawie.
1
Kucharczyk Techniki Elektroforetyczne http://www.kucharczyk.com.pl/
1
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
W drugiej połowie lat 90. firma została przeniesiona z Gdańska do Warszawy i ulokowana
w pomieszczeniach wynajmowanych od jednego z instytutów branżowych, a następnie na kampusie
Ochota w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN, co było też elementem strategii utrzymywania
ścisłych kontaktów z sektorem nauki. Dzięki zgromadzonemu na uczelni know-how produkty
szybko były udoskonalane tak, aby nie pozostawać w tyle za wiodącym rynkiem amerykańskim np.
obróbka mechaniczna elementów składowych została zastąpiona obróbką laserem lub plazmą, co
gwarantuje najwyższą precyzję.
Kolejne lata działalności spółki przyniosły nowe pomysły na wzbogacenie oferty rynkowej. W 2001
r. zespół KTE zakończył z sukcesem opracowanie innowacyjnej metody analizy DNA
(Multitemperature Single Stand Conformation Polymorphism – w skrócie MSSCP),
nowocześniejszą od istniejącej dotychczas technologii wykrywania mutacji w kwasach
nukleinowych. MSSCP to prosta technika, która może być wykorzystywana do wykrywania mutacji
punktowych w kwasach nukleinowych. Przy stosowaniu tej metody nie trzeba znać rodzaju mutacji,
co sprawia, że MSSCP może być wykorzystane we wszystkich przypadkach gdzie występują duże
ilości próbek zawierających znane i nieznane mutacje. Była to pierwsza innowacyjna technologia
firmy KTE opatentowana w 2006 r. w Stanach Zjednoczonych, a w Europie w 2009 r. Wnioski
patentowe zostały także złożone w Japonii. Technologia MSSCP stała się punktem wyjścia dla
kolejnych działań KTE. Na jej bazie opracowano tzw. DNAPointer®System. Jest to zaawansowany,
a jednocześnie łatwy w użyciu aparat pozwalający na wykonywanie analizy zmienności genetycznej
DNA oraz białek.
Gdy pierwsza wersja tego urządzenia trafiła na rynek krajowy, łącznie sprzedano ponad 40 sztuk.
Jednym z najnowszych zastosowań tego urządzenia jest kontrolowanie przebiegu terapii
antywirusowej (HCV) i oceny odpowiedzi organizmu pacjenta na podawane leki. We współpracy
z Wydziałem Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego zrealizowano projekt opracowania nowej wersji
urządzenia, a metoda analizy DNA z jego zastosowaniem została objęta ochroną patentową w USA.
Poszukiwanie i opracowywanie coraz to nowych aplikacji dla tego urządzenia stało się dla firmy
fundamentem przewagi konkurencyjnej.
Konieczność stałego, technologicznego usprawniania oferowanego urządzenia wymusiła na
właścicielu poszukiwanie inwestora zewnętrznego. Firma, by móc się dalej rozwijać i oferować
urządzenie DNAPointer®System odpowiadające potrzebom rynku, potrzebowała zastrzyku kapitału.
Po wielu próbach, w 2005 r. udało się pozyskać prywatnego inwestora, który w zamian za
finansowanie objął część udziałów spółki i stał się jej współwłaścicielem. Działalność firmy od
początku prowadzona była na styku nauki i wdrożenia wyników prac naukowych do praktyki. Firma
posiada obecnie własne laboratorium, jednak nadal około połowa badań w zakresie DNA i analiz
diagnostycznych realizowana jest we współpracy z różnymi jednostkami i instytucjami naukowymi.
Ponadto KTE współpracuje z 10 instytutami badawczymi z Polski, Austrii, Francji i Szwecji. Wiele
z realizowanych wspólnie projektów kończy się wspólnymi patentami, np. z Instytutem Medycyny
Wojskowej (w zakresie metody genotypowania genów kodujących kanały jonowe). Firma niedawno
została zaproszona do udziału w trzech międzynarodowych konsorcjach badawczych aplikujących
do Komisji Europejskiej o finansowanie projektów badawczych z zakresu wirusologii, w tym wirusa
HCV oraz grypy H5N1.2 Wszystkie projekty powstają w oparciu o DNAPointer®System, który
2
Tamowicz P., Przedsiębiorczość Akademicka. Spółki Spinn-off w Polsce, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,
Warszawa, 2006.
2
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
dzięki możliwości wykrywania bardzo małych ilości DNA, np. komórek lekoopornych, jest jedynym
tak specjalistycznym urządzaniem do analiz genetycznych.
Z początkowo zatrudnianych dwóch osób zespół rozrósł się do siedmiu pracowników. Firma
współpracuje z siecią podwykonawców (około 10 zewnętrznych firm), którym zlecane są prace
związane m.in. z elektroniką i mechaniką. Firmy te produkują również półprodukty do
DNAPointer®System. Do 2009 r. KTE udało się podpisać jedną umowę przedstawicielską
z niemiecką firmą Biostep, produkującą i sprzedającą urządzenia laboratoryjne i medyczne. KTE
stale poszukuje partnerów biznesowych i naukowych w dziedzinie m.in. nanotechnologii, optyki
laserowej, rozwoju systemu i technologii oraz wirusologii.
Kamieniem milowym w rozwoju KTE była zmiana strategii działalności z firmy opartej na prostym
montażu i sprzedaży sprzętu w firmę bazującą na wynikach pracy intelektualnej. Ta zmiana modelu
biznesowego otworzyła przed firmą nowe możliwości, których wykorzystanie pociągało za sobą
konieczność włączenia do strategii polityki ochrony własności intelektualnej.
Sukces firmy KTE ma swoje źródła w odpowiednim przeformułowaniu strategii rozwoju
przedsiębiorstwa. Przede wszystkim kluczowa okazała się decyzja o wyjściu na rynki zagraniczne,
a także znalezienie zewnętrznego inwestora. Poszukiwanie inwestora było niezwykle żmudnym
i trudnym procesem, a główną kartą przetargową było posiadanie ochrony prawnej dla
wypracowanych rezultatów. Jak podkreśla prezes KTE, podczas rozmów z potencjalnymi
inwestorami pierwszą i główną kwestią była ochrona własności intelektualnej. Rynki
międzynarodowe stworzyły nowe możliwości dzięki różnorodności odbiorców, a co za tym idzie
różnym potrzebom i oczekiwaniom w stosunku do oferowanego przez KTE produktu. Ponadto,
dzięki realizacji strategii opartej na wykorzystaniu i ochronie własności intelektualnej, KTE zyskało
oczywistą ochronę swych pomysłów przed konkurencją i zaufanie partnerów handlowych, wzrosła
także wartość firmy na rynku międzynarodowym.
Wszystkie wymienione powyżej czynniki oraz świadomość rozwoju rynku globalnego w naturalny
sposób kreują dalszy rozwój KTE w oparciu o politykę ochrony własności intelektualnej
wytworzonych rezultatów prac. KTE zamierza rozwijać swą ofertę o innowacyjne usługi świadczone
na bazie DNAPointer®System.
3