Ć W IC Z EN IE 5 M etody prezentacji zjaw isk ilościow ych stosow
Transkrypt
Ć W IC Z EN IE 5 M etody prezentacji zjaw isk ilościow ych stosow
Fizyczna 04.qxd 2006-03-15 10:31 Page 15 M e to d y p re z e n ta c ji z ja w is k ilo ś c io w y c h s to s o w a n e w ć w ic z e n ia c h Ć W IC Z E N IE 5 A. K a rto g ra m a) Podstawą wykonania kartogramu jest wyznaczenie jednostek, dla których znasz wartości (np. województwa lub kraje). b) U porządkuj (rosnąco lub malejąco) wartości odpowiadające poszczególnym jednostkom administracyjnym. c) B iorąc pod uwagę rozpię tość wartości oraz ich zróż nicowanie, pogrupuj jednostki administracyjne według natę ż enia zjawiska. U twórz przedziały wartości dla poszczególnych grup (nie muszą być jednakowej rozpię tości). d) K aż demu przedziałowi wartości przyporządkuj barwę lub deseń (szraf), ale tak, by wzrastającemu natę ż eniu zjawiska odpowiadała intensywniejsza barwa lub gę ściejszy szraf. e) O dczytaj wartość zjawiska dla poszczególnych jednostek administracyjnych i przedział, w którym się mieści. N a mapie konturowej wypełnij barwą lub szrafem zaproponowanym przez C iebie w legendzie każ dą jednostkę administracyjną. P rz y k ła d 1 a) K artogram wielkości odpadów wytworzonych w ciągu roku według województw. b) Porządkowanie danych według malejącej wartości. c) U tworzenie przedziałów wartości odpadów wytworzonych w ciągu roku w poszczególnych województwach: poniż ej 5 0 , 5 0 – 1 0 0 , 1 0 0 – 2 0 0 , 2 0 0 – 3 0 0 , powyż ej 3 0 0 . d) D opasowanie barwy (lub szrafu) dla poszczególnych przedziałów. e) W ypełnienie każ dego województwa odpowiednią barwą (lub szrafem) zgodnie z przyję tą skalą. 15 Fizyczna 04.qxd 2006-03-15 10:31 Page 16 B. Kartodiagram a) Do zastosowania tej metody konieczny jest podkład kartograficzny (np. podział polityczny, administracyjny) oraz dane liczbowe określające wielkość najczęściej kilku zjawisk. b) Wybierz rodzaj wykresu (diagramu): słupkowy (dla wartości bezwzględnych), kołowy (dla wartości wyrażanych w procentach), wstęgowy lub inny. W diagramie kołowym pamiętaj, że 100% to 36 0 stopni. Z aznacz odpowiednio wartości, przeliczając stopnie. W diagramie słupkowym należy określić wysokość słupka, tak by zmieścił się na mapie wykres obrazujący najwyższą wartość zjawiska. c) Umieść diagram w jednostce, w której występuje zjawisko. Przykład 2 a) Kartodiagram emisji zanieczyszczeń powietrza (pyłowych i gazowych) według województw. b) Z astosowanie diagramów słupkowych, w których wysokość słupka 2,5 mm i szerokość 2 mm odpowiadają emisji 10 tys. ton zanieczyszczeń. Jeżeli pojedynczy słupek jest zbyt wysoki, można zestawiać je po kilka obok siebie (np. zanieczyszczenia gazowe w województwie śląskim). c) R ozmieszczenie diagramów słupkowych w poszczególnych województwach. 16 Fizyczna 04.qxd 2006-03-15 10:31 Page 17 C. Metoda izarytmiczna (izolinii) a) Aby zastosować metodę izarytmiczną do przedstawienia cech ilościowych zjawiska na mapie, konieczna jest znajomość wartości tego zjawiska w punktach. b) Wyznaczanie izolinii, czyli linii łączących na mapie punkty o jednakowych wartościach, nazywa się interpolacją. c) Zasady interpolacji: – połącz dwa sąsiednie punkty delikatną linią (odcinek AB), – oblicz różnicę między wartością zjawiska odczytaną w punkcie A i B, – podziel odcinek AB na tyle równych części, ile wynosi różnica wartości między punktami A i B, – na odcinku AB podpisz wartości odpowiadające każdemu punktowi zaznaczonemu podczas dzielenia go na równe części, – po połączeniu i podzieleniu wszystkich punktów zaznaczonych na mapie określ wartości izolinii, które będziesz wyznaczać, – odszukaj punkty o tych samych wartościach i połącz je linią. d) Po wyznaczeniu izolinii opisz na mapie ich wartości. Przykład 3 a) Połączenie wszystkich sąsiednich punktów odcinkami i ich podział. b) Długość odcinka AB – 2,4 cm. c) Różnica między wartością odczytaną w punktach A i B – 6. d) Podzielenie odcinka AB na 6 równych części o długości 4 mm każda. e) Przyporządkowanie wartości otrzymanym punktom odcinka AB. f) Wprowadzenie i opisanie izolinii. 17