.. . ' - ·

.;
.
'-·
.
..
~ --
-~
..
wychowanie prozdrowotne • • •
...
SPIS TREŚCI
-
3
WYCHOWANIE PROZDROWOTNE
Nauczyciel kreatorem
4
ROZWÓJ TURYSTYKI
Rządowa strategia rozwoju turystyki w latach
2001-2006. Aktywność turystyczna Polaków
6
INFRASTRUKTURA SPORTOWA
Cafy naród buduje swój stadion
7
BEZPIECZĘŃSTWO NA STADIONACH
8
13
PROMOCJA SPORTIJ
Czas wolny - czas dla sportu
INFRASTRUKTURA RĘKREACYJNA
Tania pływalni a dla gmin, osiedli i miast
WYDAWCA; Federacja Związków Gmin i Powiatów
RP, Fundaqa Rozwoju Samorządności i Prasy Lokalnej, ADRES REDAKCJI ul. Zakopiańska 73, 30-418
Krakow, teł. (012) 266 95 70, fax (0-12) 266 86 95,
REDAKTOR NACZfUO' Wojciech Staliczyk, PROJEKT
GRAFICZNY I REAUZACJA Jarosław Szczurek. RADA
PROGRAMOWA Kawn1erz Barczyi<, Wojciech Boronski,
Jan Wieczorilowski, Paweł ~. Maciej Korlwć.
PflODUKCJA PFU ASTA, ul. Zakopiar'lska 73, 30-418
Kraków, tel. (012) 266 95 70, fax (0-1 2) 266 86 95,
DRUK DAUKMAR Zabierzów
Materiały konferencyjne Ili Forum Turystylci
i Sporlu Samorządów Terytorialnych RP przygotovr.i.nie i druk zostały finansowo wsparte przez MmtSterstwo Gospodarki
Szanowni Państwo!
uż trzeci raz zapraszamy do udziału w Forum Tu~
styki 1Sportu Samorządów Terytonalnych RP. Spotkania pomyślanego 1ako forum wymiany oczekiwań 1propozyq1dotyczących roZWOJu tych dwóch dziedzin zycia. Dziedzin istotnych dla prawidłowego ro~
ju człowieka , a zarazem olbrzymich mozliwości dla gospodarki. Dziedzin, które nic znajdowały przez wiele lat
należnego im mie)Sca w polityce państwa oraz w polityce regionalnej, czego skutkiem jest niedoinwestowanie na1bardz1e1 atrakcyjnych turystycznie regionów kraju
oraz zacofana i mocno wyeksploatowana infrastruktura sportowa i rekreacyjna
Wydźwign i ęcie Polski z tego zacofania Jest jednak zadaniem na wiele lat. Nie
da się skoncentrować wysiłków, tak finansowych jak i organizacyjnych, by jak dotknięciem czarodziejskiej różdżki nasz krai stał się Mek ką turystów z całego świa­
ta i murowanym kandydatem na organizatora Igrzysk Olimpijskich. Można natomiast, wspólnym wysiłkiem rządu i samorządów, znacznie poprawi ć atrakcyjność
turystycz ną Polski - przynajmniej na tyle, by z turystyki kraiowc1 zechcieli korzystać sami Polacy, którzy coraz częściej wybieraią wypoczynek nad Adriatykiem niż
na plażach Bałtyku , Alpy niż Tatry czy Beskidy„ Trzeba budować baseny, hale
sportowe 1stadiony, które spełniać będą standardy i wymogi, by mogły być areną
zmagań międzynarodowych, ale i takie obiekty, które służyć będą popularyzacji
sportu i szeroko rozumianej rekreacji - ogródki jordanowskie, place zabaw, boiska sportowe, korty, kryte pływa lnie oraz przyszkolne pełnowymiarowe sale
gimnastyczne w kazdej gminie. Potrzebne jest też zrozumienie, że sam hotel, trasy narciarskie czy wielofunkcyjny aqua-park to jeszcze nie wszystko. Wai.ne są
bowiem również warunki wpływające na wygodę wypoczywających oraz uprawiającyc h sport - np. dobre drogi dojazdowe, parkingi.
Liczę na życzliwe odniesienie do zawa rt ości tej gazety. Większy tym razem nacisk położony został na sprawy związane z rozwoiem sportu. Głównie dlatego, że
w poprzedn im numerze, przy okazi1 ubiegłorocznego Forum, większy nacisk położyliśmy na rozwój turystki. Niemniej Jednak obie dziedziny są bardzo wai.ne nie od rzeczy jest bowiem stwierdzenie, że .w zdrowym ciele, zdrowy duch".
Kazimierz Barczyk
Przewodniczący Federacji Związków Gmin I Powiatów RP
o raz Stowarzyszenia Gmin i Po wiat ó w Małopolski
J
Nauczyciel kreatorem
port kojar1.y się na ogół z wyet}nem: N>lgryw"kami mhtn:owslJmi,
olimpiadami, f)'\\ alizacją w świetle
jupiterow. Taki jest przekaz telewizyjny, radiowy, prasowy. Dowiadujemy się o sukcesach i porażkach sportowców, ale i zjawiskach negatywnyd1 towar1.ys1.ących sportO\\ i wyczynowemu - kontuzjach, dopingu, burdad1 na stadionach. przekupstwie. Ola przt.'Ciętnego Polaka oznacLa to
po picrws1.c, ~e nie oplaca się uprawiać sporni. gdyż potrt.eba na to dużo czasu i wysiłku,
ktory moi.e skończyć się kalectwem, a po drugie, nic warto chodzić na stadiony i kibicować, gdyż \\szystko jest z góry ukartowane,
a pr1.y okvji można oberwać po głowic.
Polski sport, jego organizacja i finanso\\ anie od \\ ielu lat cierpią na podsta\\ową chcr
robę. Więcej jest mó\'ienia niż faktycznego
rozwiązywania problemów, wic,,'Cej personalnych ro1.grywek ~dzy pre1.esami - zarówno .na gorze·, jak iw pr1.yslm1iowym Pcimiu,
nii. dbałości o prawdzi wą proruocję sportu,
więcej wrf's1cie gigantomanii nii. r1.eczywistej pracy z młodzież~ Krótko mówiąc, system jest niewyuolny i potrzebuje kuracji.
S
Pobki 11ystem oświaty, w rJJT1ach którego
funktjonuje obecnie Urząd Kult.ury fizycznej
i Sportu, \I niewielkim dotąd stopniu przych} lnic spogląda) na wychowarue fiz} czne w szkcr
łach. Od 1.a\\SLC przedmiot ten traktowany byl
po macos1..cmu. Kic dostl"!.egano ~ponowyd1
potrzeb mlodzie1y - hanno1lijny rwwój umysłu i dała 11 pol~kich szkołach b} ł i w dalszym
dągu jest frnic1>e111. D1.ieci i mlodzicż przez cały d1Jeń ~lc.·czą \\ ławkach i gdyby nie to, że na-
nm~na potr1.eha ruchu zmusza je do biegania
po korytamu:h, tego ruchu wcale by nic zaznały. Tyle że takie .&.\ iczenia" powiru1y być dopełnieniem 'lajęć organizowanych w szkołach.
Tymo.asem, jak się ok:11uje, lekcje wyd1owania fizycznei,'O wciąz dla wi~kszości dzieci są jedyną formą "aktywności sportowej". Jak wykazują badania, dotyczy to 95 proc uczniów. To
\~łaśnie
z lckcc\\ai.ącego
podejścia wład1.
~"'\\iato\\ydi do edukacji sportO\~ej od wcu."
snego d1.ieciństwa wynika, iR. jesteśmy spoleo.eństwcm slabym fiZ}ct.nie i chorowit} m.
Pora naj\\ p.s1a 1.rozumi<.'Ć, że akty1\ noś<.
md10\1a slut.yc ma dobremu samopoczuciu
i zdrowiu ob}"\ ateli. Jest to więc k\1 estia
etyczna, zarówno w scnsir akceptowanych
wartości, jak i dokonywanych \\)'borów. Wit>dąq rol~· w zapc\\ nieniu .ciągłości pcwn} Ch
postaw i wartości" wraz z wdnV.aniem do
'l.dro\\ ego stylu życia m ają szkoły. Wten sposób iuentyfikuje prohlem Światowa Organizacja Zdro\\ ia, która srnicrdza jednak, że zadanie to należy rozpalf)'\mć na tle istniejąqrch
realiów. Oo tych rl>alió\\ w polskich warunkach nalezy zaliczyć m.iu. poziom przygotcr
wania naucl.)cieli do reali1.acji nowej kont.-cir
cji wychowania zdro\\otnego młodzieży. Dotyczy to nie tylko ich przygotowania '' zakresie tresci poznawcztrinstrumentalnych, ale
prJ.ede wszy~tkim zmi:UI) mentalności pec.lagogicznej. 'lmiany postaw i t-ałkowitej modyfikacji sposobów i fom1 rt>alizacji proce.ii wychowania nł rtl\\Otnego.
Edukacja pro1.drowotna - w której głów­
nym kreatorem jest nauoyciel - to ciągły, ryt
mio.nic i plano\\ o realizowany proces, wktórym lud1ie uczą się dbać o zdrO\\ ie własne
i innych, z równ11 troską. Nauczyciel kreator to jednak nie t) Lko nauczyciel gimnastyki, ale i nauclyciel każdej innej specjalności. K:11.dy nauczyciel, który w swe role za\\ Odowc ma wpisaną, obok roli dyda~1yka, me1
111 Porum Turystyki i Sportu
samonądów rerrtorialnyeh RP
Kraków 18-19 maja 2001 r., Sala Obrad Rady Miasta Krakowa, Pl. Wszystkich Świętych 3/4
18 maja
Otwarcie:
Kazimierz Barczyk - przewodniczący FZGiP RP,
Andrzej Gołaś - Prezydent Miasta Krakowa
Sesja I: Turystyka, sport I rehabilitacja w Polsce - Infrastruktura, finanse, możllwoścl rozwoju
Tadeusz Donoclk, wiceminister gospodarki, Tadeusz
Wróblewski, wiceprezes ds. sportu Urzędu Kultury Fizycznej
i Sportu, Gwidon Wójcik, prezes Polsk1e1 Orgarnzaci1 Turystycznej, Maciej Ś~wski, przewodniczący Senackiej
Kom1Sji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, Tadeusz Tomaszewski, przewodniczący Sejmowej Komisji Kultury Fizycznej
i Sportu, Włodzimierz Sukiennik, prezes Polskiej Izby Tu~
styki, Tadeusz Mękarstd, dyrektor Małopo lskiego Oddziału
PFRON, Marian Bukowiec, rektor AWF; w Krakowie, Ka&
mierz TOf'bk:z, prezes firmy DC Engineering w Krakowie,
Wiesław 8ofilowtcz, dyrektor firmy Hemet z Zielonej Góry,
Jacek Bisłwpskl , prezes firmy Urncard z Krakowa
Sesja li: Turystyka I Sport w rozwoju regionów
Jan Waszldewlcz, m arszałek Woiewództwa Dolnoślą­
skiego, prezes Dolnośląskiej Organizacji Turystycznej, Jacek
Protasiewicz, wiceprezes Doln ośląskiej OrganizaCjl Turystycznej, Jan Wieczorkowski, członek zarządu Województwa Mało polskieg o, Jan Golba, burmistrz Krynicy i prezes
Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych, Adam Marłlowski,
przewodni czący Zw iązku Gmin Jurajaskich, Marek Migdał,
prezes Zachodniopomorskiej Agencji Rozwoiu Turystyki, czło­
nek Rady POT, Tadeusz Burzyński, dyrektor Instytutu Tu~
stylu w Krakowie, Wrtokl Hlller, Wydział Politykli Regionalnej
UW w Olsztynie, Maciej Kortwć, dyrektor biura FZGiP RP,
członek Rady POT.
19 maja
Prezentacje, punkty lnfonnacyjne I konsultacyjne
Polska Organizacja Turystyczna, Urząd Kultury Fizycznej
i Turystyki, Agencja Restrukturyzacji i M odernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego, regionalne związki gmin i powiatów, Centrum lnformaCJI Europejskiej, Województwo Małopolskie, Miasto Kraków, Polskie Towarzystwo Schronisk
Młod zi eżowych , Państwowy Fu ndusz Rehabilitacji Osób
N ie pełnosprawnych , TIG Travel Trade Gazzete, BMB Promot1ons, ogólnopolskie i lokalne programy promocji, Instytut
Turystyki w Krakowie.
ti~rJL'lRP
I maj 2001
todyka, organizatora, prt.e\\odnika po wielorakich ścieżkach kultury - rolę wychowawcy
i opiekuna młodl.ieży, pełni rolę reali1..atora
edukacji i promocji zdrowia: fizyclncgo, ps·ychicznego i spoleclllego, rolę inicjatora aktywnych form wypoczynku mlodliei.y.
Ta wielo~ć ról moŻl' \\')dać się przesadna
i nierealna. Ale, wobec zmi eniającej się neczywistości, tylko len nauczyciel, który potrafi wpisać w swój zawód te wszystkie role,
ma szansę na kształtowanie postaw dzieci
i m łod zieży \\ oparciu o akceptowany system wartości, w iym wartości zdrowotnych.
Czy wielu jest takich tw6rców oczekiwanych
postaw prozdro\\Otnych mlodzie7.y? Kiedyś
był nim dr llenrykjordan, lekar1. i pedagog,
który swoją determinacją i uporem prtezwyciężal lęki, które w jego cz:bach b}ly
bardzo po" szechne.
Dostatek woli bywa jednak niC\\~taruają­
cy w zetknięciu z l"ICC'l)'Wistością (czytaj JmJl
sportową"). W bardzo \\iclu szkołach nie ma
sal gimnast}C/JJ)'ch, co omacza nmiej \\i~j tyle, że \\)'chowanie fizyc/Jle odbywa się na kor}tarzach lub\\ salach łckcyjnyd1.Jakie są konsckwentjf prowadzenia njęć na korytarzach, też
wszyscy wiemy. Tneba się cid10 zadlowy\\ać,
bo i.mu nauo.yciele mają lekcje, higiena pozo·
stawia wiele do życzenia, nie można realizować
wpełni wychO\\~.u1ia fizyczn<.-go itll
Nic tak dawno redakcja "Rzeczpospolitej"
zamieścila li~t nauczycielki wf. z jednej ze szkół
podstawowych wW:irs1.awie. Złism tego wyła­
nia się obmz pr1eciętnej polskiej szkoly i realiwwanego w nim "programu pro1..drowotnego": „Sala gimnastycrna wmojej szkole była remontowana 15lat temu, jest wopłakanym stanic - pis1e \\:mi7.awska wuefistka. Wilgoć jest
po\\odem grzyba.. Farba od ścian odchodzi pła­
tami, na s11ficit' pojawily się zarysowania, kiedyś b} ł pr~s1.nic. Czy można bezpiecznie prowadzić ujęcia? Najlepit>J więc zamknąc salę,
prz~ttć z niej kort.) Stać. \\ pogodne dni proWJdzę zajęcia na boisku pr1.yszkoln)m. Nic
cwję się bezpiecznie ani ja, ani moi uczniO\\iC.
Menclo~two zamieszkujące okolicme bloki
z hoiska ~1obiło ruinę. W kla~ach początkt>­
wych nie ma zajęć wf. /. pra\\dziwcgo zdmenia Prow:ulzą je nauczyciele nieprzygotowani
merytoryet.nie do tego pr1cdmiotu. Pnecicż
młodszy wiek szkolny sprt.yja rozwijaniu cech
motoryczn)ch, spra\mości fizycznej, nie mówiąc o 1.apobieganiu wadom postawy. Jeśli
młody czlo~ick nie nauoy się ak1ywnie ~pę­
dzać (."l$ll wolnego, to pozostanie mu tylko
psychic'/Jla pustka, a tę wypełni nalogami".
3
rozwój t u rystyki • • •
rozwój t urystyki • • •
Dobre perspektywy
dla polskiej turystyki
Rządowa
strategia rozwoju turystyki w latach 2001-2006
ada ~linis lrów za akceplował a
.,Slrategii; ro1woj11 tu rystyki
\\ latach 2001-2CH)6. Rządowy
program \\ sparcia rozwoju turyMy ki w latach 2001 2006: Dolnmwnt zo~lal przygotowan} pr1e1 \tinisterSt\\ O(;o:-.podark1.
R
I cel główny:
Strategia 1.akład a , ze wgospodarce tur)
slycznej celem g łównym polityki
państwa w latach 2001-2006 bi:dzie poprawa konkurencyjności polskiej oferty lurystycznej, co po\\ inno s i ę p rzyczynić do
wzroslu wydalko\\ zagranicrnych 111q ~tow
" Pobce do p<lliomu 8.6 mld USD\\ 2006 r.
Drugim ~kutkiem po\\inien h~ć wzrost popylU na turystykc;- krajową do 122 mln podróży krajowych rol-znie.
li Cele
pośrednie
strategii:
1. \\'zrost dofhodó" mieszkant:<J\\ ż n·gi<>116 \\ \\ y magająC)c h głęboki ej restrukturyzacji gospodarki, m.in. przez .przenoszeniu" dochodów z n•gionów bogalSZ)Ch do
hiedniej,zych.
2. Zmniejszenie bezrohocia na obszarach:
przygranicznych, o dużych walom h turys1ycznych, dotkniętych slruklu ralnym
hezrohociem - na cych terenach rola IUrystyki w tworzeniu nowych mit•jsc pracy
może h>c dom inująca.
3. Akty\\ itatja mieslkru1co\\ \\Si i podnoszenie jakoM:i życia na wsi, smeg<ilnie na terenach po1ha\\ ion~ cit dohr}Ch warunko\\ do rozwoju rolnictwa i wokół obszarów chronionych.
4. Zwi~kszl'ni1· rentmvno~ uzdrowisk,
oś rodków \\yt>OCl)'nkowych należących
do zaldadów pracy.
5. Wzmocnit•nie roli dzied1.ictwa ~ul turo\\ego, srodO\\ iska cywilincyjnego i prz) rodniczcgo w edukacji. a szczegolnic
w wychowaniu m łodz iei.) .
6. Popra\\ a \\ izerunku Polski i jej
micszkanców na arenie rui~dzyna­
rodowej oraz rozwój kontaktow
z krajami sąsied nimi i współpracy
z rc)lionami przygranicznymi.
Ili
strategii
Wrealizacji strategii zostaną wykorzystane nast~ pu jące grupy narzędzi:
in.c;1rumemy ogólne - okreslone w programach rządowych, określającrch polityki:
panstwa, np. w .Karodowej Str.itegii Roz\\ Oju Regionalnego", „l'\arodo\\ ej Stralegii
Rozwoju Transportu".
programy strukturalnc/~ektorowe, np. rzą­
dowy program edukacyjn} - „św iadome
4
Polacy
bardziej aktywni
Narzędzia
kształtowanie
krajobra7.u i ochrona krajobrazu histoq crnego"';
fundusze przedakcesyjne L'E - np.
SAPARO. ISPA. PHARE, EllRF.KA, MICRO;
środki i nart.ęd1.ia bedące" d) spoZ)cji posz.czegolnych miniMrow. np. w gestii ministr.i gospodarki .:. program \\Spierania małych i śred n ich pr1edsi{'hiorsl\\, program
promocji gos1>0damej.
.\łiniMl'r gosptKlarki b<,><lzil' monitorowa!
real i 1.ację zadali 'l\\ i:11.an) eh z rot.wojem tur} styki. Koszty realizacji strategii i programu
wsparcia rozwoju turystyki \\ lalach 20012006 os1.aco\\ ano na pra\\ ie .l,5 mld zł
(w tym 3l0 mln 1ł w latach 2001-2002). P1>nad 2.0 mld złotych ma ptx:hodzir ze środ­
ków pom1x:owych oraz, ustallO\\ionych pr<>gramów r1.ądowych . Reszt~ !>tanowi ą środki
z budżctow: panstwa i samorządow.
\r lalach 200 1-2006 realizatia pr1edsię­
wzięć zawartych w stralcgii powinna d<>prowadzic do:
a. zwięks1.en ia \\'}datkó\\ sektora pr}walnego na inwestycje infra,1n1kn1rJlnc i rozwój produktu turystycznego;
b. zwiększen ia kouku rencyjnośd polskiej
oferty tur)stycmej na rynkach międzyna­
rodowych i rynku krajowym:
c. szybszt•go rozwoju no\\ t)('l<'~~n ych tcchn<>logii. badali i naoędzi \\Spie rających zarl:}dzanie w rurysrycc.
O za ło żt•niach strategii bardw pozy·
tywnie \\ }powied zi ał a się Polska Organi·
zacja Turystyczna, chwaląc przede wszyst·
kim podk reślenie w niej roli prom0tii dla
roz\\oju tur) s ly~i \\ naszym kraju. Zdaniem prezesa Polskiej Organizacji Tury·
stycznej, Gwidona Wl>jcika: „Szczególnie
dob rą wiadomością jest zakładany wzrost
nakładow na promocj~. srodki na działal­
ność Polskiej Organizacji TuryMyczrwj 7.0
stały zaplanowane w w~ ~okosci HS mln
PLN " latach lOOJ 2002, l 10 mln P L~
w latach 200.~ -2006. Rt•ali1acja strategii
w dziedzinie promocji moze pozwolić na
\\iele nowych projektów i kampanii promoq •jnych oraz oa realn ą konkurencję
z inuymi krajami w d1.ied1.inie promocji
turystycznej".
•.·
ró\\ nanie srcdnich dla piern szej i drugil'j
hoć, jak\\ ) kazują badania, spada
polowy lat d1iewięćdt.iesiących pokazuje, że
lic-i.ba Utrystów prt.yjeżdfających
\\ drugiej c1.ę.~i dekady w1ieżd:iali c1.ęściej.
do Pobki, to nie jest najgorzej
Od 1995 roku obserwujemy corocw)
z ak ty\\11ością t11Cy styczn ą sa(z wyjątkiem roku 1998) wzrost liczby Polamych Polak(l\\. Oile w pierws-1.ej
ków uczestniczących w zagranic-1.n)dt wyjazpołowic lat dzil'Wi~'dziesiątych w żadnym rolrn wskaźnik uc;.eslnictwa mie.li-zkańców Pol- dach rurystycznych. W 1994 roku w wyjaz·
ski w wyjaz.dach turystycznych nie osiągnął dach połączonych z co najmniej jednym noc55°0, o tyle w kaid~ m następnym rokll był legiem 1.a granicą wzli;lo udział 2,7 mln Polawic;kszy, a w latach 19<r i 1999 wynosił 63°0. ków, w roku 2000 - 4,5 mln.
RekordOW)' pod wzgh;dem Liczby mieszkań­
Cele i fonny wyjazdów
ców Polski UC'l('l!tnioąqch \\ "}ja7Alach Uli) ·
Na co najomiCJ 5 tlni Polacy najo$]ej wys1ycznyd1b}ł rok 19'-) 9. W wyjazdach polączo­
ll) Ch 1. co najnmicj jednym midegiem po1
..a jczdżają w telad1 turystya.no-wypoczynko')'Ch, nalomiast krótkie wyj-J7.tl) (24 dni) mamiejscem zamieszkania uc1.estniczyło v.tcdy W
ją najczęsciej char.tkter rodzinno-towarzyskich
19,5 mJn osób w wieku 15 i więcej lal
W ostatniej dekadzie \\7IOsla \\ yrainie odwk.'Clzin. W latach 199(>-99 ponad połowa
mie.1.kanco\\ PoL~ki (52-58%) OClCStnio.ą0ch
łictJla wyjazdow turystyc-mych na~zych rodaw") jaz.dach dlugookre.<>w}'ch co najmniej raz
ków. Wl'dlug ostatnich badań Instytutu Tur)
styki w wyjazdach tych uczestrtiC/.)IO ok. 35°;, w roku wyjt>chala '' celach typowo tul)Sl}O.·
osob wwicku ISi więcej lat, podaas gdydzic- ll)Ch. \\sr6d \\yjcidżających na krótki okre. takich osób było 25-29"'o. Odwiedziny u krewsii:ć lat wcześ niej było to o ok. dzicsięc pun~­
tów procentowych mniej. Wzrosła t.eż średnia nych luh znajomych hyły celem wyjazdow na
m najmniej 5 dni dla 36't0% 1lC'1.estnict.ących
pr1cciętn('go pohy1u. W os1atnich czterech latadt liczha la przekraczała 10 mln, najwięcej w takich \\')'jaidach i dla f>4ó7% ucz~lnkzą­
osob wyjcchalo w roku 1998- 11.4 mln. Jesz- tych wW}'ja7.dach krotkookrcsowych.
cze wii;kszą ro;(nic.:ę między okresami 1991Turystycme wyjazdy Polaków to głó\\ nie
1995 i 19'-X-r.lOOO obsern11jcmy pod wzglę­ \\)jauły organizowane samod1jelnie. W Jadem uctestnictwa Polakow w W')ia7dach krót- tach 19%-99 w laki sposób w)'jcżdżalo 80lrookrcS0"yd1. W piernszym okresie w wy- 83~~0 uc1.estników '\\)'jazdów dh.Jgookresoja1.dach na 24 dni uczestniczyło 27-34~0 wych. Bardziej zro:.i.nioo\\ane fom1y organizamieszkancow Polski, w drugim 37-43%. cyjne mają wyjv.dy dh.Jgookrcsowc niż krótkookreso\\e. Rocznic S1>%o:.ób \\)'je:.i.di.ają­
W pierwszej pok,wie lat dlie\\ ięćdzicslątyth
cych na co najmniej 5 dni ~or0 sta z oferty
~mini poziom uczestnictwa w w)'jatdach na
krótko wynosił. podohnie jak w przypadl·u
biura podrot). Wprzypadku \\')jazdo" na 2-ł
dni od-;etek len w Jatach 19%-99 nie pnekffi.
wyjazdo\\' długookresowych, 31 %, natomia't
\\ drugiej połowic był o 9 punkió\\ procento- czyi l,5 ~o. Natornias1 w \\ }jazdad1 organizowanych pr1.c1 zakłady pracy. szkoły, organi1.a
wych wyższy i wynosił -ł0%. Równicz pod
wzgli:dem lic1.hy osób uczesuticząc.')'c.:h w wy- cje spolecwc i inne uczestniczyło 11).ll'l-o \I) ·
jazdach krotkookrc-sowych zaznacza się wy- jczdzaiąC)·ch na 5 i \\ ięcej dni oraz 12-16°'0 wy·
j<'żdi.ających na 24 dni.
raźna rożnic.:a między pierwszą i dnigą polo('.oraz wi~kszy odsclek Polakó\\ wyjeż­
wą dekady. W latach 1991-1995 liczba miesz·
kanco\\ Polski w wicku 15 i w~ęcej lat, którl)' dza za grJnicę \\ celach ty(>OWO IUrysrycz·
nych (zwiedzanie, wypoczynek): od .~ 6%
przynajmniej r.iz wyjechali na 2-4 dni nic
prtekr,io.ala IO mln\\ ciągu roku. W kaidym
ogółu wyjcułzająt-ych za granicę \\ 1996 rona~t.ępn~m roku takich <>Wb hyło powy7.cj IO ' ku do -t3°'i> w 1999. Od 1998 roku odsetek
ten jest \\iększy niz odsetek wyjezdzająqch
mln. najwięcej w 1999-13.l mln.
Pomimo 1.e w 2000 roku Polacy uczestni- wodwiedziny do krewnych lub rnajomych.
Wzroslo rowniei. uo.estniccwo w zagraniczc1.ący w krajowych wyjazdach długookreso­
nych wyj:u.dach służbowych: od J 2°·o w 1996
wych i krotkookreso\\)Ch \\)'jcżdzali rza
dziej nii. \\ poprzednich latach, to i tak po- roku do 15%w łatach 1~8-9'--). Z wpełni zor-
C
f.i~-1[.WRP
I ma j 2001
gani1.o-wan}ch form wyj:v.dów skorzystalo
w ostatnich latach 27-50'lo W}ieżdżających za
granice. z W) jąt.kiem 1998 roku, kiedy z hiurem podroży wyjech ało -10% osób. Samodzielnie organi1.0walo sobie wyjazd 61-62%
wyjeżdżających, w 1998 roku - 55%.
Czynniki różnicujące
uczestnictwo
w wyjazdach turystycznych
Po1iom uoeslnict\\a " wyjazdach turySl)Cl!l)'Ch ró'lnicujewick. wy~ztalcenie, \\ ielkość miejscowosci 1.amic,1.kania i sytuacja ma
tcrialna. W \\ ięks1.ym stopniu docyCZ) to
ucrestnict\\a w W}iazdach dlugookresowych
niz krótkookrewwych. W2000 roku poziom
uczestnictwa w kr.tjo\\ ) eh \\)'Jazdach długo­
okn.·so" }Ch osób zanlit'l>zkalych w mia~tad1
liCJ,ących powyżej ;oo tys. mies1kanców był
tn~krolnie W) l-V} nii. mieszkańców wsi,
osob hędąc)ch według własnej oceny w dohrej sytuacji materialnej prawie trt.ykrotnic
wyższy niż osób hędąC) eh wzłej sytuacjLosób
z W)l$1ym wy kształceniem również pra"'ie
tr1ykrotnic wyższy nii o~b z wyksztalcenicm
podstawowym. osoh w \\ieku 15-24 lata d"W11krotme \\y1szy nlz osób w wicku powy-łej 64
lat. Omawiany wcześniej wzrost poz.iomu
uczcstnit'twa Polakó\\ w \V)iazdach n1rystycznych w drugiej połowic lat dzie\\-ii.{xlzie.ią­
tych" ro1.n}m stopniu dotyczył róznyd1 kategońi ow b. Z jednej slrOny oęsciej w)'jeżdżały
katl>gońe OS()h charakteryrujące się ni:.kim
podomcm uczestnictwa. 11.11. osob) z wyksztalceniem podsta\\0\\}111. mieszkańcy wsi
i małyd1 mia-;t orv. osoby najstan;ze, a z drugiejstronyosobyw \\icku 55-;-+ lata, czyli naj·
cz~iej o ustabilizowanej sytuacji rodzinnej
i t.a\\ octowej, a pm'Clc" szystklm o:.oby będą·
ce " dobrej sytuatji materialnej. W rezułlacie
w dnigicj połowie lat dziewięćdziesiątych
w porównaniu 7 pierw~~Zll polową t~ki<' cech)
jak \\iek, wyksztakcnic i wielkość miejscow<>ści zam ic~1 kania w mniejSz) m stopniu różni·
CO\\ al) po1iorn uczestnictwa w krajowych wyjazdach turystycznych. natomias1 w \\i ęk­
szym stopniu ro i.nicowała je S}1uatja mawnałna. Równiez wśród przyczyn nieuczestniczenia w wyjazdach długookresoY..) Ch coraz
wii:ks-zy ud7jał mają względy ekonomiczne.
5
bezpi e czeństwo
infrastruktura sportowa • • •
•••
Dobrze na koszykówce,
gorzej na piłce nożnej
icbawem minie 6 łat od podpisania pr1.ez Polskę Konwencji
Rady Europy nr 120 o heipieczcństwie impre1. sportowych.
Przez te łata - w ocenie Rady
do spraw llezpiecze11stwa i Kultu ry Widowni Sportowej Um,:du Kultury Fizycznej
i Sportu - sport polski dokonał wielkiego
kroku na drodze do spokojnych, kultura(
nych imprez. Nic oznacza to, niestety, ze
jest dobrze.
Według analizy pr1.eprowadzonej pi!ez
Radę ds. llezpieczcnstwa i Kultur) Widowni
Sportowej UKFiS, w 1999 roku (nie ma j<•s1czc szczegółowego podsumowania 2000 r.)
dochod1.ilo do agmji kibicÓ\\ w 56 miejsco\\Ościach. Na niechlubnej liście, obok duzych aglomeracji takich. jak: Warszawa, Kraków. Katm\ ice, Lódz CZ)' Szczecin - figuruja
i mniejsze mia:,ta. Womawianym roku w l'lllym kraju wszczęto postępowani e karne
w stosunku do 70 osób, a akty oskari.enia
sporządzono w ~tosunku do 97 pseudokibiców. Do kolegiów do spraw wykroczeń trafiły 11.n osoby.
Akty agresji kibiCO\~ odnotowano v w IS
wojcwodztwach. Na przygotowanej pn,e1.
Radę mapie tylko jedno województ"o 1.a.1.11ac1.ono kolorem zielonym - luhelskie. W 1999
N
•
jakiś o.as spektakl piłkarski, chodazby był naj\\)1~7.ej próby. Dz~ na świecie nic buduje :>ię
du;i.e miasto węgierskie powinno
mieć obwodnicę, parlringi. teatr
oraz kryty basen i stadion sportowy. To zdanie umieszczone zostało nawet
w programie o.ądowym. Premierowi udalo się
do niego przekonać polityków z innych ugrupow.tń, a także władze samor1.ądO\\e, które
umieściły go w swoich strategiadt
Stwienlrenie s7.Cfa wr;gicrskicgo rządu nie
jest pustosłowiem. Społeo.eltstwu potr1.ebne
są zaró\1110 ponąd ne drogi, jak i należyte
obiekty, na których będzie mógł upr;iwiać
sport czy też mu kibicow·Jl Kai.dy ohy" atel
ma do tego konstytucyjne, niezhywalne prawo, a obowiązkiem władz jest mu to zapt"W11 ić.
Od blisko dwóch lat toczy się debata nad
budową stadionu narod o~ego dla potrzeb
rozgr}'\1-ania międzynarodowych spotkań
polskiej rcprczentatji piłkarskiej. Pojawiają
się coraz to nowe pomysły: Kraków, Warszawa, Chorzów„. Mówi się o rozbudowie obiektów już istniejących (Wisły, Legii), budowie
całkiem nowego stadionu (Warsi.awa-Białołę­
ka) oraz wskr1.eszaniu do tej roli Stadionu
Śl~klego. Padają przy tej okazji liC'lby - pojcmnośćok. 6o tys. widzó\I, koszty- min. 100
mln zł. Czy rzeo.ywi.~e jest to rozwiązanie,
na które oeka Polska? Czy j~t to właś<.iwa filozofia myślenia? Chyba nie, co najlepiej wł­
dać na pnykładzie Stadionu Ślą.5kiego.
Gdy kilka lat temu rozpocz<;ły s ię pr.u:e
modernizacyjne polskiej .świątyni futbolu",
nie pomys1ano niestety nad dostosowaniem
go do wymagań, jakie stawia przed takimi
obiektami gospodarka Obiekt lCf,'O typu musi
na siehie zarahiać, a nie 1.arohi, oferując raz na
takich stadionów, jednofunktyjn) di, bez calej
gamy obiektów towanyszących, bez moiliwości 1.0rganizowania imprez innego typu, stadionów, które ożywają na jeden l7Y dwa dni
w ciąi,111 roku. A tak to wygląda i będzie wyglą­
dało w poL~kich warunkach.
Oczywiście obiekty tego typu na świecie
i w Europie istniej ą, mają się zresztą całkiem
nieźle. Pnykładem jest chociazby Neu Camp
w Barcelonie. Stadion wybitnie jednofunkcyjny, bez żadnych dodatkowych atrakcji, na
co d zień 'l.amk n i ęty. Tyle że on odżywa co kilka dni, mieszcząc za każdym razem ponadstutysięczną publit'Zność. Nie należy rao.ej sądzić, ;i,e tale może wyglądać Śląski, nawet przy zalo7.eniu, że jest to obiekt o ch,11krotnie mniejszej pojemności .
Polsce potrzebne jest natomiast kilka
mniejs7.)ch, hard1jej kameralnych :,tadionów,
niekoniecznie . narodowyd1". Stadionow, ktore oprócz płyty boiska 1.aoferują kibicom wiele dodatkowych atrakcj~ na terenie których
znajdowały się będą hotel, galeria handlowa,
boiska treningowe, korty, restauracje. Stadl<>nów, które zbudowane zostaną od po<btaw,
według standardów europejskich, a nie
w oparciu o ~)'paną i ugniecioną kupę ziemi,
a tak !)('z "'}iątku wyglądają polskie stadiony.
Taki stadion nie musiałby mieć "ięccj niż 30
tys. miejsc siedzątych. WaiJlC natomiast, by
miał sztuc1J1e oświetlenie, równą i wielofunkcyjną płytę boiska, czyste szatnie, gabinety odnowy biologil'znej, sale trenini:,'Owe.
Kto może zbudować taki stadion? W polskich mrunkach zaangażowanych w takie
przedsięwzięcie powinno być jak n ajwięcej
illor Orban, premier
6
Węgier.
:,twierdził nie tak dawno, 1.e kazde
f.t.'.i4.t'L.~RP
I maj 2001
stron. Po pierwsze, ka7.dy z organów administracyjnych, ł.1Jl. wojewoda, samorząd wojl'\l ód7Jd, wład ze miasta. Wzajemne porozumienie tych stron ureguluje wszelkie sprawy
związane z procesem budo" lanym, począw­
s'ly od wyhoru lokali1.acji, poprzez zorganizowanie konkursu na projekt, wydanie zgody na budowę, po bieżące uln ymanie. Strony te, we współpracy z partnerami prywatnymi (ban.ki, sponsorzy), zapewnią też minimalny poziom finansowania, który pozwoli
na ubieganie się o wsparcie ze strony UKFiS.
Do projekn1 zaangażować trzeba lokalne
związki sponowe, dla których stadion ten
mógłby być areną do rozgrywania spotkań,
a zapleC'l.C dobrym miejscem treningowym.
Sposób ten sprawdził się we Wloszed1, gdzie
przy okazji rm.gr~'Wanych w ryn1 kraju mistrzostw świata w 1990 r., zbudowano kilka
stadionów, m.in. San Siro w ~fodiołanie, który dziś służy obu najhard'ljej znanym klubom z tego mla~ta: Milanowi i łntero\\1 , choć
kluby te i ich kibice nic pne padają za sobą.
W wielu krajach policjanci oraz ochrona obiektów dla zapewnienia bezpieczeństwa
na stadionach wykorzystują patrole konne. Na zdj ęciu : Barcelona, patrol konny przed meczem.
roku nic było tu ani jednego przypadku chuligańs twa kibiców.
Wsezonie 1999/2000 do s1.mgólnie drastycznych ekscesów dochodziło , tradycyjnie" prt.y okazji pierwszoligo\\ ych meczów
piłki nożnej . Policja musiała interweniować
aż dwadzieścia razy. W dliewięciu przypad
kach miały miejsce bojki na klubo\l'}'Ch sta-
Wvkaz kosztow. 1akie oon iosłv kluby orzv orqanizacii iedneqo meczu
i w całym sezonie (20 meczow) 1999/ 2000
UCZIA
1 IRZ
nEZńw
-160 llClllllllY
13 ooo
260 ooo
Amica Wronki
&6rlł l*1t ------,
140 ooo
105
7000
Groclin llpkobolia
70
8000
160 ooo
180
260 ooo
23 ooo
llCll Krlilll l'Wlli
300 ooo
legia Daewoo Warszawa
15 ooo
200
100 ooo
łlS lillt
100
5000
Odra Wodzisław
80
2000
40 ooo
130
12000
240 ooo
Piia
20 ooo
400 ooo
Hoop Polonia Warszawa
150
6000
120 ooo
120
Ruch Chorzów
100
3000
60 ooo
4000
80 ooo
50
S1omil Olsztyn
120 ooo
100
6000
140 ooo
-..tMt
140
7000
W'JS!a Kraków
150
13 ooo
260 ooo
1.ll1'MI 1.11111_ _ __ 120
100 ooo
5000
149 ooo
2 780 OOO zł
Łącznie
1955
"*'
„Szmcltl
........
~~~
{t~WRP
I maj 2001
chuligańskich wybryków d<.>poza ohicktami sponowymi na ulicach miast i w środkach komunikacji
mlcj~kiej. Ogołem, w całym sezonie policjanci zatrzymali 219 agresywnych kibicow.
Tr1.eba od razu dodać, że w sezonie
1999/2000 mecze I ligi piłhrskiej (a było ich
315) obcjmło w sumie ponad l mln 190 tys.
kihiCó\\. Na jeden mecz pr1.ypadało średnio
3779 widzów. Większosć (296) meczów
przebiegała spokojnie. Na tle przytoczonych
wyżej liczh, chuliganskic im.ydenty jawią się
\\ i ęc przysłowiową krop lą w monu.
Lepiej wygląda sytuacja na meczach k<~
SZ) kówl..i, hnkejowych czy na zawodach żuż­
lowych, ale i tu spor.1dyonie dochodzi do incydentów. - Optymizm i bczpiet'Zcństwo to
polska koszykówka męska i żeńska - mówił
pnewodniczący Rady Jóief S1.ewcryk. - Dobrze rad1.i sohie także Polski Związek Motorowy na zawodach żui:lowych.
Jak wynika zraportu Rady do spraw Bezpieczeństwa i Kultury Widowni Sporto\\ej
pr1.y lJKFiS, najwięcej picnięd1,) na cele zahezpieczcnia spotkan " śród pierwszoligowych d rużyn piłkarskich wydały w :,ezonie
jesie11-wiosna stołeczne kluby Polonia 400000 zł, i Legia - 300 OOO zł. ajmniej Odra Wodzisław - 40 OOO zł, Ruch Chonów 6oOOO ił i Ruch Radzionkow - 80000 zł.
dionach. Do
chod1.iło też
7
t
Czas wolny
- czas dla sportU?
Promocja sportu jako formy
1. Strategia priorytetów
Pierws1.a drcyzja, ktorą należy podjąć na
szczeblu krdjowym. to decyzja o przeznacz<.~
niu ~mdko" budi.etowych na sport N:L,tępną
kwestią jesl rozdział srodk<i\\ pomiędzy konkurująre ze ~bą działy. Jakie znaczenie nak~
ży przypisać sportowi rekreacyjnemu, ktory
moze wpłynąć na jakoS<: wypQCl) nku i stan
1.drowia większości populatii, a jakie sportowi
wyczynowemu, który wpływa na prt'!l1ii. i sla" ę kraju?
Decentralizacja sportu i przekazanie
znacznej odpowif'd1jałnoścl za sport wła­
dzom lokalnym SpC'Z}1a sportowi rekreacyjnemu. Pomocne jest ró\\ nież t\\Orzenie lobby, któr<' jest w stanie promowa<' Sport dla
WsY.ystkich na wszystkich poziomach admi·
nl~tracji (lokalnej, regionalnej i krajo\\ej).
2. St rategia identyfikacji
Nalczy zidentyfikować: grupy nieupra'\\iającc sponu i przyc1.y11y ich niezaan~ażowania:
dzieci i
młodzież
oraz na kohil'ty, które nie
uprawiaj ą sportu.
Panuje ogólna zgoda ro do tego, Żl' 'rn'Yczaj uprawiania sportu przez całe ży<ie
kształtowa.ny jest w dziecinstwie. Oznacza to,
że należy stworlyć d1jeciom pozytywny wizenmek sportu i pomóc im znalezc dyscypli·
nę sportową, którą polubią. Sport powinien
ozrutCZllĆ dla dzieci zabawi: i pf'Z}icmnośc.
8
spędzania
3. Strategia celów
Należy określić cele, sposoby ich realizacji oraz sposoby oceny postępów. Na przy·
kład w projekcie Sprawność na Cale Życie
nicz~dnc było szo,ególne uwtgłędnienic
kobiet będących w zlej kondycji fizyanej.
4. strategia powszechności
Powszechność o-macza, że sport powinien być dost~pny dla kaU.łego: osóh niepeł-
!.iJ.t:~RP
6. Strategia współdziałania
Mimo że sport powiązan y jest z k ulturą,
spójnością społeo.cństwa i zdrowiem, należy
ró" nież doceniac sport jako taki. Wsp<>łdzi a­
czasu wolnego - strategie
W s7.kołach można zatrudnić spetjall~tów,
ktorzy pomogą dzieciom rozwią.zywa.c problemy z tym z"iązane.
\l'ażne jest także dotarcie do grupy kobiet, które nie uprawiają sportu. Wfmskim
programie Sprawnośc na Cale Życie, którego celem jest przekonanie kobiet i męż­
czyzn w srednim wieku do ponownego za·
j ęci a s i ę sportem, stosuje się rożne metody.
Wykorzystuje się: personel służhy zdrowia,
wszystkie rodzaje mediow (gazety, lntl•rnet, tele" izję itp.) oraz informację w miejscu pracy.
Sprawnosć na Całe Ży<ie jest to niskobudżt'towy program. otwarty równiei. dla
mężcty 7.n. Projekt fińs ki realiZO\\any jest
z powodzeniem od pięciu lat. Sukces tego
programu odzwierciedla wzrost - z 33
proc. do 45 proc. - poziomu uczestnictwa
społcczensiwa w sporcie.
I maj 2001
~a poziomie rodt.iny oraz pomiędzy rod1.inami i \~ ładzam.i lokalnymi - programy mające na edu promDlię Sportu dla
'W szystkich.
łanie w tym zakresie nie po\\inno stano\\ić
zagrożenia dla integralności sportu ani pow<r
działania
do\\ ać,
uosprawnych (umysłowo i fizycznie), mniej·
szości etniC'lnych, wszystkich grup wiekowych itd.
Niemniej jednak należy respektować pra\\O dzieci do .lenistwa", co stwar1.a mozliwość nauczenia ich, w jaki sposób mo/Jla byc
inteligentnym"id1em, poprzez poznawanie
zasad gr) or:v. przyjęcie posta\V} fair play
i tolerancji w stosunku do innych druiyn
s. Strategia stowarzyszania
Należy zachęcać
do twooenia wię1j po-
między:
t stronami biorącymi udJjal w prot'CSie po-
dejmowania dt"C)'Zji. Po"inno się rowniez
uwzględ niac diieci \\ zagadnieniach, kt<r
re ich dotycą
t S1.kołruni i kluham.i oraz federacjami sportowym.i, co stwor1.y możliwość zaproponO\\''.l.nia d1jeciom i młodzieży więk~zej
liczby dyscyplin sportowych:
t ~·szystkimi ewentualnymi partnerami na
l'tapie t\\or1.enia programu. t\a pl7) kład
program Sprawność na Całe Życie 1ostał
stworzony p17ez siec instytucji rządowych,
organizacji po'l,arządowych, organów publiCT.nych itp.
t Krajami nall·ząqr rni do TAFISA i SPRlNT,
z ewentualn ą możliwością uczrstniczenia
w Międzynarodo"'Yrn Dniu Wyzwa1\
i Światowym Dniu Chodu;
I
J
będ zie
on postrzegany tylko jako
narzędzie do osi:\gllllia innych celów - na
prrykład poprawy stanu zdrowia ludn ości.
Dla więk.~zego rozpowswchnienia sportu
w Europie zasadnicze rnao.enie ma wspoł·
działanie w zakresie W)korzystywania obiektów. Oczywistyru przykladem są S'l.kołn e
obiekty sportowr. Jei.eli moina w nich ćwi­
czyć j<,'<lynie " ted), gdy otwarta jest szkoła, to
są one wrnacr.nym stopniu nicwykor1.ysta11e.
Współdziałanie "ładz S'l.koln)ch i społeczno­
sti lokalnej moi.e oznaczać stworzenie możli­
wości uprawiania sportu rckrcat)'jnego pr1.ez
"iełe osób.
Wspoldziałani e sportu wyczynowego
i Sportu dla \\'szystkich potrzebne jest dla
przclamarua stereotypu " zorca obiek1ów
sportO\\ }Cit, od powia dających wymogom
międzyn arodowych Z<Jwodów sporto" ) eh.
Obiekty sportowe, budowane zgodnie z tym.i
normami, niekoniecznie są najlepsze dla
sportu rekreacyjnego.
7.e
7. Strategia wzor{>w
do naśladowania
Zaangazowanic czołowych sporto\\ców
w programy sportu rekreacyjnego może pomóc:
t zachęcić dzieci do uprawiania sportu nic
tylko jako formy wypoczynku, ale równie;i. jako srodka rozwijającego szacunek
do samego siebie i pooude wła"1rj \\at·
tosti. l'ia p r1.ykład w Australii. grupy dzit~
ci z rodzin patolo~cznych pnyjęły za
wzor Cathie Freeman.
t Zwiększyć popularność danej dyscypliny
M ożna byłoby skorzys1ać
t
~po rt.u ;
t Pr.r.) czynić
się do rozpowszechniania
wzorcow dobrego rachowania \\ sporcie.
Rada Europy od kilku łat realizuje projekt
krajowych ambasadorów sportu, tolerancji i fair play. Pos1.czegolne kraje powołują
wybitnych sportowców - medalisto w
olimpijskich, manych z pnestnegania 1asad fair play, któr1y stają na czele programów krajo" )Ch poswięconych sporto"i.
tolerancji i fair play (polskim amba.~a·
dorcm sportu na Olimpiad1.ie w Sydney
był Robert Kort.eniowski).
8. Strategia informowania
We wszystkid1 programach niezbędne są·
~taly pr1.epływ infom1acji oraz kh wymiana
i aktualizacja. W prz) padku \\Spomniancgo
progrnmu fińskiego za bardzo ważne uznano
rozpowszechnienie informacji na temat postępow i osiągnięc.
Tworzenie i kort.}Stanic z informatyjnej
sieci na poziomic ruiędzynarodowym , krajowym i lokalnym moze spra\\ ić, ze infom1acje
bl;dą docierały do motli\\ ie najwil;kszej liczby osób, do k1órych są kierowane. Hard1.o
użyteczną rolę odgrywają " tym procesie
komputery.
Na l eży maleźć sposoby wykonystania
szerokiej wiedzy i cennych badań naukowych na temat motywacji wsporcie oraz programó~ dotyczących sportu.
9. Strategia edukacji
Uzyskano ogólną zgodę co do tei,>0, 7.e istnieje potrzeba:
t wznowienia i ożywienia szkołe1! dla nauczycieli wychowania fizycznego i trenerów tak, by roi.szt'rzyć zakres tych szkoleń
o ragadnienia dotyczące Sportu dla
Wszystkich (aktywnego wypoaynku).
z
p r1.ykłado"
ziru1ych krajów.
t
t
t
t
Zwięks'l.enia łio.b) god7m "yd10wania fi.
zyonego i zajęć sportowych" si.kołach. np.
w Polsce istnieją plany dotyC/.:\Cf ~iększe­
nia łiC'lby godzin wychowania fizyczn<.ogo
\~ s1.kolach z trzech do pięciu tygodniowo;
'ł\rorzcnia sp<.'tjalnyd1 programówdla mlocf1jt'iy " wieku, w którym rezygnuje ona re
sportu, np. dla młodzieży w \\icku 11- i.; hu;
Programow szkoleniOW)Ch przygotmmjących do realizacji specjalnych programów-, takich jak Sprawno:.ć na Cale Ż}cie;
Planowania kursów wychowania fizyczm·go 'l większą W)Obraźnią. Bywa. że lekcje stają się rutynowe, a ćwioenia dotyczą
wciąż tych samych grup mięśni.
~auo.enia dzieci uczestnictwa w sporcie
w charakterze kibicow- wid1ów, o crym
\\!>pomniano już w punkcie 4. - .Strategia
pow~zechnosci -.
t Wspierru1ia badań oraz nauko" ców.
10. Strategia finansowania
!'{iewystarczaj ące
fmansowanie stanowi
wa7.ną przt'!>'Zkodę dla programów rozwoju
~portu rekreacyjnego i budowy nowych
obiektow.Jednakże istnieją prlyklady progra-
mów niskobudżetowych, dzięki którym udało
się do sportu rekreacyjnego zachęcie \\iele
osób. Zaleca się, aby kraje, zanim ~.ac1.11ą budować nowe obiekty, bardzo u"aznie przyjrzały się obiektom już isUlicjąc:ym, z myśl ą
o ich ewentualnej ruodernizatii i adaptati i.
W gospodarce rynkowej L~trlieje możli­
wośc ~pon sorowania programowi inicjatyw
sportowych przez ró7.ne finny i duże pnedsiębiorstwa .
Pov.yższe wnioski zostały opracowane przez Ko m isję ds. Rozwoju Sportu Rady Europy w Strasb urgu (Committee for the Development of Sport
- CDDS) 10 listopada 2000 roku.
9
DIGITCARD - UNICARD S.A.
Mieplde~~'1ttmflWD
GRUPA FIRM UNICARD
Energetyki CieplnejS4 w Krakowie
majqc na uuvulupotrzeby ldlnta oraz tlbojqc o tYICJo""'- ~
energii realizuje U'f' u'S/161Jn'acy z lldnłlnn Ślt'lalmty111 ~
typuESCO
ELEKTRONICZNE SYSTEMY NALICZANIA OPŁAT
(ESNO) DLA OBIEKTÓW SPORTOWYCH
HSCO to.firma oferujqca kompleksowe usługi w zakresie energetyki:
.- inwestuje własne środki w majątek klienta
.- podejmuje ryzyko inwestycyjne i techniczne projrktu
.- gwarantuje klientom oszczędności w zużyciu energii
.- redukuje koszt) ogrzewania
Spłata kos1t6\\ projektu następuje z uzyskanych oszczędności
„ stesa•
rmw,,_, ,._za
DlA lfłWFSTORA:
• Uzyskanie efektywnego narądzła do zarządzania wykorzystaniem obiektów.
• Przyspieszenie I usprawnienie obsługi klientów.
• Mołllwołt dpamlcznego kształtowania taryf w zaletnoścl np. od pory dnia lub roku, godzinr
świadczenia usługi, warunków atmosferycmych, co umołllwla mptymallzowanle ceny usług
pod k~ 1HksymallzacJI zysk6w.
• MoiJlwoft obsługi kllent6w różnych oblełrtłw zwl~nych z obiektami rekreacrjnymł,
np. hoteli, restauracji, WJPOfrczalnl sprątu sportowego, pnlng6w.
• Bardzo wysotd stoplri bezpieczeństwa i nieawodndcl qstem6w ESNO.
•Redukcja obowl~6w personelu przy obsłudza kllent6w•
• MoillwOłt podłączenia do systemu ESNO modułów kadrowo-płacowych,
flnansowo·ksltuowych, fakturowania, rejestracji czasu pracr, kontroli dostfł>a ,
• Stwonenle „lmap" bardzo nowoczesne) firmy.
Elapy realizacji projektó11 wfonnule BSCO
1
.- rozmowy i negocjacje z klientem
,_.. wstępny audyt energetyczny
.- umowa o usługi ESCO
1.- szczcg<>łowy audyt energrtyczny
..- zakup, instalacja oraz oddanie do użytku wyposażenia
.- zarządzanie i kontrola wykonania projektu
• weryfikacja i monitoring osiąganych oszczędności
.- eksploatacja i konserwacja zainstalowanego wyposażenia
.- przekazanie wyposażenia i wiedzy klientowi
Co mieści się u· zakresie prac - ll'arian(J' dział01i modernizaL'Jfrl.VCh
.- modernizacja zrodcł ciepła
.- modernizacja wewnętrznej instalacji c.o.
.- montaż zaworów tennostatycznych
• montaż ekranów zagrzejnikowych
,... i11stalacja liczników ciepła
.- uszczelnienie lub wymiana okien
.- modernizacja i usprawnienie wentylacji
.- ocieplenie ścian zewnętrznych i stropów
w•m.•
Firm ~ S.A. M reki 1992 zajlllj1 sit
rm.•1a
syst I iw ESm ktłn ........ Włat ebtlWltych . . . . . )at zalllSblMrw wyseta
w tiracłl WJCiWl •cłslkll nz
c:ltlor basety płfwackle, „t•l•GHJ .,-.
sbpll6 ............ I ws:qstkje swoje walory llłytkowe. W lfetcł1 .,.......la
~ w • ZllllCDlll zwłfbznia efełctynełcl zqo5111d•nlllla Jt1Sl•111j
1111asttltlat
q. wlfbm twzyścl fi. . . . . dla ldl właśclcieU.
DLA KLIENTA!
•Szybka I pewna obsł1ge krótszy czas stania w koleJce a tym samym dłuisz.a rekreacja,
• Moiłlwołt wykorzystynnle ;ednego transpondera do płacenia za rtine usługi na obiekcie
(np. opłata za 111nf, salari111111) a także używania go tako kluczyka do szafki z ubraniem,
• Mottlwd6 dokonywania, w punkcie kasowym rezerwacji usług ,
• Mołllwoł6 korzptanla 1 "kart stałego kllellłl",
•Łatwość I bezpieczeństwo posługiwania s1, oferowanymi transponderami
(~ one dostfpnt wfcinMe .,zegarka" , standardowej karty plastikowe) lub breloczka)•
CffiNIKI kART ZlBltENIOWYCH
O szczegółach projektów tennomodemi7..acyjnych informacji udzielamy
pod numerem telefonu:
(012) 64 65 432' 64 65 433' 64 65 511
CENTRALA: KRAKÓW 30·415, UL. WADOWICKA 12, TEL (012)
e-mall: [email protected]
ODDZIAŁ:
www.oni
WARSZAWA 03-450, Ul. RATUSZOWA 11, TEL (022) 619 22 04, 618 62 96, FAX 818 64 67
ODDZIAŁ: POZNAM 61·249, Ul. UNII LUBELSKIEJ 3, TU. (061) 878 32 75, 878 3218, FAX 878 32 45
infrastrukura rekreacyjna • • •
Tania pływalnia
dla gmin, osiedli i miast
Kazimierz Torbicz
'-•",
.
,. '
Posadzka
Novoflex..Sport ,
gwarantuje:
'\
•
bezpieczeństwo
elastyczna i sprężysta posadzka
- możliwość regulacji parametrów
• komfort ,.
ciepła,
matowa powierzchnia
rozpraszająca refleksy świetlne
•estetykę
szeroka gama kolorów ~
• czystość I
higienę
jednolita powierzchnia
'(bez spoin j porów)
.~,.~ · • trwałość
·..w·"·'"_ ". .; ,. bezproblemowa eksploatacja i·renowacja
gólnie wiadomo, że czym więk·
SL)' Lak.res usług ma oferować
pł}walnia, tym będzie "(1$zy
jej kos1L Zagadnienie ko~ztow
pływalni, zwłaszcza dla małych
miast i gmin, ma istotne znaczenie pr1y podejmowaniu dt'C) tji o budowie, gd)?. spolrwtosci te m ogą sobie pozwolic na jeden taki obicl..1 I koszt jrgo powinien być jal najnizszy, a zakres usług jak największy. jakie za·
tern p<m inny być kf)1eria wrtxmt progr.imu
uslugo\\ego pływalni i jak okrcilić konieczne
koszty planowanej pl} walni?
!'odejmując się budowy krytej pływalni,
nalezy uwzgłc:dniać trzy główne kryteria kryterium kos1towe, kryteńa ogólne oraz
s1c1ególow e programu ui}tkowcgo. Towartys1.yc temu powi!Ula rzetelna anali1.a ek~
nomil:'Lno-finans1ma (bi1.nesplan). 1'aJcż)
w niej ustalić, c1y obieb będzie rrntowny
OJ tei ma hyc stale dotowany. Konieczność
staJych dotacji nie omaoa. ie ohiektu nie należy budować. Chodzi o to, by koniccznoM:
ujęcia dotacji ujmowana hyla w kolejn)ch
rocznych budżetach .
O
La kier·Novoflex 'p 66 '
;,._-- - Wylewka Novoflex P 42
'.
_ _..._.........._ Szpachlówka Novofłex P 3~
Kryteria kosztu realizacji.
nadając kv.estie kosztów inwestycji, nale-
zy okrcśUc przede wszystkim, jaką oę.~ I~
kalnego bud1etu moma będzie przeznaczyć
na dane przedsięwlięcic. Towarzyszyc temu
powi!Ulo zbadanie:
ł mozliwośd u'l.yl>kania dodatkowych środ·
k<)w z. dopłat funduszy celowych wojewódzkich lub ccntr.tlnych;
ł moiliwosei uzyskania dodatkowych funduszy luh aportów rzeczowych w sponsoringu;
• moiliwosci etapowania realizacji ze
\\1.ględu na lokalizację obieJ...1U i program
usługowy;
li możliwości W)'najmu lub dzierżawy nie-
których usług pływalni;
• mo!liwosci wyboru takjt-go systemu realiLat) jnego, ktliry nie l>ędlie generowaJ nar1utó\~ kosLtów realizacji przez po~redni­
kow 1 nic bf:dzir ~przyjal korupcji.
l tarło się mniemanie, 1.e pływalnia powinna p<biadać ba..en glowny - ~to jako jed)ny obiekt pływacki - o wymiarach 25x 12.5 m.
Mniemanie takie zostaJo ugruntowane sr.otc-
!iilZW Tł. fJ I maj 2001
mem dotacji byłego llKfil', z którego wynikało, 7.e kazda pływalnia powinna hyc tak budowana. by miała wi.zelkie homologacje, jakie są
koniecme do pneprowadzcnia co najmniej
ogólnopolskich konkursow pl) wackich
W prak1}'cc oznau.ało to, 1e dotacji nie uzyskiwała pły\\alnia nie spełniająca tych kryteńów.
W l..onselmencji doprow·.idzilo to do wywindowania kosztow reali1.aqinych krytych pły­
walni, co jest d1jaJa.niem ewidentnie szkodli\\ }nl społecznic. !\ryta pływalnia powinna
byc bowiem taka, jak.ie są riecz)" iste potrze.
by danej ~polec/Jlości lokalnej. Nie ma też powodu, aby jakiekolwiek pieniądze podatni·
ków - rownych pm.>tież wobec prawa i mają·
cych prawo do rownego traktowania - były
d1iełone pn.ez kogokolwiek w sposób nie
uwzględniający tej równosci.
Je;t jt'dnak koniec1J1e, ab)• istni.al okrcs1on) system dotacji flllansowych dla hudowy
krytych pływalni \\ mal)d1 mia.~ i gmi·
nach wiejskich. 1e społea.ności i ich system
S'l.kolny nie sii w stanic i.fuian.sować budó\\
pływalni, ktorc obecnie nie mogą być jui traktow•Jllt' jako nadzwyo.ajny luksus i czyjś przy-
13
infrastrukura rekreacy j na • • •
wilcj. Problem jest duży. W Polsre jest 2;00 · portfela. Powilma też zapewniać rt-ali~tję
gmin, l o.ego ok. 1500 nie stac na budowę te- programów szkolnych s7.kół 1Jokaliww:mych
go l)pu obiektów z własnych środkow. 0'1J1ana terenie danej gminy lub " odległości moż­
cra to, ze w ci;y,'ll najbli~.szych d1jesięciu lat na- liwego dowozu i dojazdu uzytkownikO\\.
Obiekt po11inien być do~1ępn y pr1ez cały rok
leżaloby pne\\idzieć roc'l!l.ie ~TCCln.io 150 dotacji na ten cel. Najlc~-zym ren" iątaniem - mo- i pnez jak największą o.ęść dnia.
im zdaniem - byłyby dotacje równe k>votowo
W kryteriach szczegółowych uwzględ­
dla w~1,ystkich gmin i ud7Jclanc wtaki sposób, niać należy nast(,!pującc aspekty:
by nie sprzyjało to korupcji. Spowoduje to, że
t architckturJ minimalilująca koSZL inwestyinwcstony prefercJ\\aĆ będą rolwiąJ„'Ul.ia tań­
cji (ui.ytko\\ nicy przychodzą po wypoczynek dla czystej wody i atrakcji ui} lkO\Y}ch,
~1.e, a nie - jak to się dzieje w \\ielu prl) padkach - du10 dro~'Z<', zprogramemponad miaa nic dla rOZ\\ ią1.ań architektonicmych);
rę m..>t;;ywistych potneb. Nie 07Jlacra to oczyt technologie basenowe i uzupełniające ,
wiślie, 't.e społec'/Jlości lokalne nic powinny
uwzględniaj ące zasad(,! . lanie i dobre,
budować obiektów drogich. Jó,eli samor1.ądy
choć niekouiecznie luksusowe";
chcą podejmowac się takich in\\cstycji, mogą
J 1.astoso\o\anie w miarę możliwości lokalto czynić w oparciu o \\1asnc środk i lub środki
nych matrrialów i lokalnych wykonawrow;.
z innych funduszy.
t możliwośc etapo\\ego realizowania proDotacje po\\i.nny b)ć równi~ż dostępnr dla
gramu docelowego {atrakcje wodne, teragmin reali1.uj:i<)d1 pływalnie o nulicjszych bapeutycllle, zabawowe i gastronomicwe
~nad11til 25 x 12,5 m, np. 16,67 x8,5 m. Kr)realizowane w poźniejSL)Ch etapach. po
tcrium id1 prcywa\\ania powinno uwzględ­
oddaniu do uzytku samej pływalni).
niac pr1,ede wszystkim to, czy zapewniają one
Niestety kryteria rnulko brane są pod U\\ aprogram szkoleniowy dla dzit.'Ci i mlodzieży. Za- gę, zczego wynikają dodatkowe koszty, związa­
stosowanie takiego rozwiązania spowoduje, że ne nic tylko l samym wykonaniem, aJc rownież
iJ011Ć rcall/.o\\ anyd1 w danym roku obiektów
utrt.ymaniem i kooi~ią dokonania po\\1.rośnic, choć ~·wotowo wieikose dotacji przy- prawek. Na~tsze błęd> 1.aprogramownnia
padająrej na jedną inwesl}cję będzie niższa
~ług pływalni, a nawet parków wodnych to:
Dobrym prlykładem budowy tanich pływalni
t niepotrzebne \\oidownic w halach hac;enobył program 1000 bast.'f!Ó\\ \\<' Frmcji reali1~
wych mał}d1 miejscowości, klore 11łasci\\ie
wany okolo 30 lat temu. PO\\ stało wtedy l){łr­
nit• mają iadn)Ch funkcji u:;h1gowych, a nied1,o dużo pły\,alni wmałych miejscowościach ,
\~iełu przypadko1\11ch widzów sk:v.anych
a system rcalizatji nic powodowal kolllptji.
jest na duchotę i wysokie temperatury,
Duży wpływ na koszty obiektu ma sposób
t tory plywackie o szerokości l.5 m i głębo­
reałi1.acji in\\estycjL W sporej ich liobie polokości bascnow uniemożliwiające konysta\\ia on \\iele do życzenia, co ;mią7.ane jest'le
stanie z nich pncz niepły\\ających lub slazłym prl}'gOtO\\ aniempn.etargu.•Ślepa" wiara
bo pl)'' ających (np. l,8 / 2,2 m);
w kos1.torysy sporządzane nierzadko zza biur- t brak bascnow lub wef dla nauki pływa·
ka pnez niekompctentn)ch kOS'ltoi;santów,
nia dla poC'!ątk ujących;
wędrująqch od llecenioda\\C)' do zlecenioJ loko11:111ie rói.nych, często ko~ltownych
atrakcji wodnych w ~trefach o nie1\ fa~.
dawcy, prnrujących w oparciu u różne nom1y
rleczowc rodem z epoki jui. dawno minionej
wych glębokościach i o tempcranm1ch za
j~1 wciąż obecna i tnidna do zarzucenia. K<>niskich dla tych atrakcji.
r0 suu dla inwestora, a co za tym idz.ie i dla
Wybrany i zatwierdzony program p<mimieszkańców. b)1aby taka fom1uła pnetargu
nien ~ano\\iC podsta\\ ę do pod~a działań in
na projekt i budo" ę krytej pływalni, która
\\estyC);nych, w cym dokonania wyboru archiokreslalaby szaamkową warto~ inwest) cjL ale tekta wykonująct'g<l projekt budo\\ lany. Proz określonym minimalnym programem ush1g.
jekt ten powinien hyć \.\1rkona.ny dla inwt•styt.ji
o kosztach zapreliminowanych prze1. hizKryteria ogólne I szczegółowe
nesplan. lnwl.':ltor 1>0winien wystrt.egaćsię jed·
wyboru programu użytkowego nak architektó\\, którly budują sobie .ponmikr f..osttem środków publicznych, nie wi<'d1.ąc
pływalni
w rzcczywbto~ ile będą one kosztowały.
Należy podkreslić, że "yhor programu
Z!Jt"' no~ą k:v,dy inwestor musi tez "it.'tlziec.
u~ługO\\ ego ply\1 alni jest najwazniejszą czynco chce Lrealizować. a "ięc po\\inien 1.amó\1ić
nością dla zaplanowania dobrej pływalni
projekt budowlany potnebny do Ul) skania pozwłaszcza w malej miejscowości, gdzie z pcwzwolenia na budowę. Te dokumenty są konością nie powst:m.ie więcej pływalni niż jednieczne i wystarczające dla ogloS"tenia prletarna. Musi to być zatem pły\,·alnia unh1ersalna, gu na realizację inwestycji. Wybór fonnuły natypu np. roinipark wodny, oferująca szeroki leży do in\\estora - można ogłosić przetarg na
zakres usług i pnewidująca zmiany stylu życia
wykona\\ cę calościowego, gdy m\\estor nie ma
i wypoczynku społecznośd , dostępna dla własnych slużb inwestorskich i godzi się nap<>wszystkich, bez względu na \\~ek i zasobność noszenie duĄdt dodatkowych komów z tego
I
1
14
tiJ.ZWRP I maj 2001
tytuJu lub wrganizowac pr1.etargi o,ą.~Lkowe na
poszcz.<.'gÓI ne etapy reali7.atji oraz pos-zczegól·
rw technologie hodowlane i iru.1aJacyjne, gdy
in\\ estor diec zaoszczc.,'(lziC k().')lly, ma "ła.~ną
służb<; inwestorską lub W)Tiajmie odpo\\<icdnid1 potrlebnych kon.~ultantów. To ostatnie
rozwiązanie jest znacznie tańsze, a 1.ar:vem
bardzo skutt.'CZfle. O skutec'/Jlości tej fonnuły
wiedzą najlepiej eksportcny usłu g budowlanym do krajów ar.thskich, gdzie system ten jest
poW37.t.'Cłulic stOSO\\any. Dokonywanie prze·
taą,lÓw na podsta\\ie tzw. dokumentacji "1 kona\~czej jest nieporozumieniem. hmestor
w procesie prn•taą.,lOwym mlL~i liczyć przysl<>wiowe „!,1'l'Oździe", o których zapomniał kosz·
torysant I da\V'.tć pr.icochłonne o<lpo11 iedLi
wszystkim ofen>ntom. Clym mają różnić si(,!
oferty, je.<li od technologii budowlanych i instalacyjnych wll7ni<'jll7A' są u· .!,'W01.dl.ie" i prtypadko"y uklad ko~ttory:.ó\\ ?
Powszecllll) m l\'ryo.ajcm jes1 więc tw<>rt.enie . ztucwych zasłon. by po W} granym
pnez kogos prn·ta'l,'ll, 1.ao:Jj. popra"iac błę­
dy projektantów i kosztorysantów. Ta prJkty·
ka powoduje, że przetargi wygrywają o.ęsto
finny niekompetentne, gdyż po\\VJti wykonawcy olr.twiają się startować, nic narazając
się na śmiesznośc. Jt.'dcn z mw~1oró11 , któremu oclmó\\ilcm tloienia ofeny - dzi\\iąc mi
się - tłumaczył. 7.e pn.eciez •wszystko fx.,'(fzic
do pr1.eprojektow:utia po \\}!,'l"Jniu prletargu". Trudno oprzeć się wrażeniu , 7,e to nic
zdro\\11 r01sądek C:l)' \\icclza tcchnkzna od
gr) wają wiodącą roił,!, ale że wa7niejsze są pa·
piery i udawanie dobrego d1jałania w mysi za·
sady "jak nie umiesz \\ykonywać dobrej roboty, to zrób przynajmniej dobre papiery".
Konieczne zmiany
Czy i51Jliejc możliwo!ić dokonania takich
zntian w ~~tcmadl prawnych i prt..episad1 sanitanl} eh oraz w praktyce inwestyqin(•j, aby
mogło powstać w Polsce jak najwięcej tanid1
pływalni iaby dOl>tęp do nid1 nie byt tylko przy\\ilejem dui) eh aglomeracji i mi~1? Dotyczy to
zres7.tą wszystkich inwcstyt.ii komunałn)dt
Oclpowit.W. j~t twit-rd!.ąca, ale tylko pod warunkiem. 'IR nie będziemy S'Zllkali ani "pobkiej
drogi" ich rozwiązania ani najdro'tsz~ch wwr·
ców zagr,micrnych; 7e nonny ip!7.epi~, a takie
prawo budo\\ lanc, zostaną zharmonizowane
z rozwiązaniami unijnymi oho\1iątującymi
w zakreiie inwesl)cji, a fakultaty\\nośc nic tx.~
d1je m )łona z obligatof)jnoscią; że urlędniC)
samorządm\i będą rzeczywL.;Qe dbać o finanse
publiczne, po\\ iert0ne im przez lokalne społeo.ności, a społeczności te łK;dą kontrol0\\11'
urzędników. Efekty tej pracy powinny b)ć podstawą kontroli, a nie .papiery". Potrzebne jt.'St
ró\\niez doradztwo w zakrt.'Sic ekonomiki i organizacji techniki basenowej. Tylko to może
mvalnić i prr.yśpieszyć proces," któf)1U nie 1x.~
dzie w tej dziedzinie Pobki 8 czy C.
6c E '1:1 ĘERING sp. z o.o.
TEC
KA BASENÓW I FONTANN
PROJEKTOWANIE - DORADZTWO
DOSTAWY lJRZ~DZEN - BUDOWA
PŁ YWALNIS rlłAffłłv:
• Baseny rodzinne (1)
• Ekskluzywne baseny rezydencyjne
• SPA (Jacuzzi, VVhirpool)
• rodzinne i publiczne (3) (4)
• Baseny użytku publicznego
• sportowe
• rekreacyjne (5)
• rehabilitacyjne (4)
• Duży wybór atrakcji wodnych (6)
• Przykrycia basenowe (2)
• Pawilony basenów
FONTANNY
• prywatne i publiczne (7)
• wewnętrzne , ogrodowe i miejskie
WYPOSAtENIE BASENOWE
• Wszystkie urządzenia i mateńały dla
technologii basenowej
i wyposażenie użytkowe
• do budowy
• do eksploatacji
• Chemia basenowa
• Wykładziny PCV do basenów
typu LINER i ALKORPLAN
• Mozaika kolorowa OPIOCOLOR
do basenów, łazienek , wnętrz .
elewacji i reklamy (8) (9)
• monokolory i mieszanki kolorystyczne (9)
• wzory liniowe, motywy morskie, ścienne
i dowołnie projektowane (10)
• Kompletny system ceramiki do basenów.
stref mokrych, wnętrz i elewacji
KUNKERSIRE
• Rewelacyjny system ceramiki do wnętrz,
elewacji i stref mokrych
VOGUE -GABIANELLI (11)
• Chemia budowlana zwłaszcza do basenów
i stref mokrych SCHOMBURG
DC ENGINEERING Sp. z o.o.
BIURO TECHMCZNE
30-082 ~ ul. Kazimierza Wielkiego 117
telJlaX (012) 637 97 69, 638 15 32
tel. kom. 0601 44 38 95, 0603 85 80 04
a-mall: dceQinteria.pl
e-mail: dcengineQkki.net.pl
internet: dce.w.interia.pl
10
POL od wielu lat specjalizuje się wprodukcji profesjonalnych
6 sportawych o najwymym standardzie. Wszystkie produkowane
przez .as •rządzenia I sprzęt sportowy spełniają normy krajowych
i międzynarodowych federacji sportowych oraz wymagania przepisów
bezpieczeńsSwa, a takie warunki wymagane do rozgrywania zawodów ligowycłl.
Wciąp ostatnich siedmiu lat wyposażyliśmy kilkaset obleklów sportowych
- począwszy od małych sal gimnastycznych wszkołach podstawowych po
pełnowymiarowe hale widowiskowo-sportowe. Od kilku lal na zlecenie
Polskiego Związku Koszykówki realizujemy również dostawy sprzętu do
koszykówki dla Uczniowskich Klubów Sportowych na terenie całej Polski.
Posiadany polecjal produkcyjny I wysoko wykwalifikowana kadra pracowników
fXllW3la na szytią realizację zamówień. Oys111nalemr specjallstyr.znym sprzętem
1111ołaiowym, dzięki
któremu roontaż urządzeń sportowych 1111że być prowadzony
po całkowitym wykończeniu obiektu. Zapraszamy do współpracy Inwestorów,
moly, kluby sportowe, firmy budow1ane reali2lljące oblekły splltowe. Jesteśmy
rówliei do dyspozycji naszych Klieotów chcących uzymć Informację odnośnie
najbardzjej optymaJnych wańantów wyposażania obiektów sportowych.
Zapraszamy również do odwiedzenia naszej witryny internetowej: www.pesmenpol.com.pl
FIRMAPRODUKCYJNO-HANDLOWA PESMENPOL, 32-425 TRZEMEŚNIA 53
tel. (012) 273 06 31 , 273 53 91 , fax (O 12) 273 06 32, e-mail: sport@pesmenpol. com.pl