Pobierz dokument

RZECZPOSPOLITA
POLSKA
(12)
OPIS PATENTOWY
(19)
PL
(21) Numer zgłoszenia: 375549
(22) Data zgłoszenia: 24.11.2003
204192
(13) B1
(11)
(51) Int.Cl.
F16L 21/08 (2006.01)
(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego:
24.11.2003, PCT/NL03/00828
Urząd Patentowy
Rzeczypospolitej Polskiej
(54)
(87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:
Złącze rurowe i sposób łączenia rury z króćcem za pomocą tego złącza rurowego
(30) Pierwszeństwo:
27.11.2002,NL,1022008
(43) Zgłoszenie ogłoszono:
28.11.2005 BUP 24/05
(45) O udzieleniu patentu ogłoszono:
31.12.2009 WUP 12/09
PL 204192 B1
10.06.2004, WO04/048835
PCT Gazette nr 24/04
(73) Uprawniony z patentu:
ASCO CONTROLS B.V.,Scherpenzeel,NL
(72) Twórca(y) wynalazku:
Tjerk Oomen,Scherpenzeel,NL
(74) Pełnomocnik:
Kamiński Zbigniew, Rzecznik Patentowy,
Kancelaria Patentowa
2
PL 204 192 B1
Opis wynalazku
Przedmiotem wynalazku jest złącze rurowe do łączenia rury z króćcem, w którego cylindrycznym otworze jest umieszczony koniec rury, przy czym między króćcem i rurą, w obwodowym rowku na
wewnętrznej powierzchni ściany króćca jest osadzona uszczelka, a także zespół zaciskowy złącza
rurowego swą cylindryczną powierzchnią otacza rurę.
Przedmiotem wynalazku jest również sposób łączenia rury z króćcem za pomocą tego złącza
rurowego.
Z międzynarodowego opisu zgłoszeniowego PCT nr WO96/26382 znane jest złącze rurowe tego rodzaju. Jest ono wyposażone w zespół zaciskowy, składający się z dwóch identycznych, wykonanych z blachy szczęk, które po złożeniu ze sobą tworzą wspólnie cylindryczną powierzchnię zaciskową i są zaopatrzone w wystające promieniowo do wewnątrz zagięcie. Zagięcie opiera się na powierzchni tylnej ściany pierścieniowego zagłębienia króćca, w którym umieszcza się zagięcie. Zespół
zaciskowy i rura są unieruchomione osiowo względem króćca, ponieważ gięcie szczęk sięga do wnętrza pierścieniowego zagłębienia króćca, a także gdyż szczęki są silnie zaciśnięte na rurze. To zaciśnięcie szczęk jest spowodowane dokręceniem śrub zaciskowych.
Złącze rurowe znane z wymienionej międzynarodowej publikacji patentowej PCT jest w praktyce zupełnie zadawalające. Jego niedostatkiem jest jednakże to, że szczęki, zwłaszcza ich wspólne,
wystające do wewnątrz zagięcie, musi zostać troskliwie wycięte i zagięte z blachy, celem uzyskania
właściwego kształtu.
Z niemieckiego opisu patentowego nr DE 38 01 149 znane jest wieloczęściowe złącze rurowe
do łączenia rury z króćcem. To znane złącze rurowe jest wyposażone w uszczelkę typu O-Ring osadzoną w króćcu, zaciskaną gwintowanym pierścieniem. Między uszczelką i gwintowanym pierścieniem
jest umieszczona tuleja z obwodowym kołnierzem. Pierścień jest zaopatrzony w zewnętrzny gwint,
współpracujący z wewnętrznym gwintem króćca, przy czym ten gwintowany pierścień jest dociskany
za pomocą specjalnego narzędzia. To znane złącze rurowe jest ponadto wyposażone w pierścień
zaciskowy, zaopatrzony w śrubę zaciskową, uruchamianą za pomocą specjalnego narzędzia, zapewniającą połączenie pierścienia zaciskowego z króćcem.
Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych AP nr US 5,145,220 znane jest złącze rurowe do łączenia rury z króćcem. Dokoła rury są umieszczone dwa półkoliste elementy zaciskowe zaopatrzone
w wystające na zewnątrz zagięcia, które umieszcza się w wewnętrznych zagłębieniach króćca. Następnie
elementy zaciskowe łączy się ze sobą śrubami. Celem uniemożliwienia obrotu rury względem króćca, za
pomocą młotka na rurze umieszcza się kliny, przy czym ząbki klinów wciskają się w materiał rury.
Z francuskiego opisu patentowego nr FR 1,520,734 znany jest sposób łączenia rury z króćcem
polegający na tym, że na rurze, za pomocą śruby, zostaje zaciśnięta opaska zaciskowa. Opaska zaciskowa jest częściowo osadzona w wewnętrznym zagłębieniu króćca.
Żaden z trzech wymienionych opisów patentowych stanowiących stan techniki nie zapewnia
promieniowego i osiowego zablokowania rury względem króćca, jakkolwiek nie jest zastosowana dodatkowa obróbka powierzchni zaciskowej, po wyjęciu elementu zaciskowego z formy.
Celem wynalazku jest opracowanie konstrukcji takiego złącza rurowego, które wyeliminuje niedogodności znanych dotychczas złączy rurowych, które zwłaszcza będzie mogło być wytwarzane
prościej, oraz które będzie bardziej niezawodne.
Cel ten zrealizowano według wynalazku przez opracowanie konstrukcji złącza rurowego, którego zespół zaciskowy sięga osiowo poza prostopadłą do osi rury powierzchnię oporową króćca swym
przynajmniej jednym wystającym promieniowo na zewnątrz zagięciem. Prostopadła do osi rury powierzchnia oporowa króćca jest powierzchnią przelotowego szczelinowego otworu ściany króćca, do
którego jest wsunięte zagięcie zespołu zaciskowego. Rozwiązanie konstrukcyjne według wynalazku
umożliwia proste i niezawodne zagięcie na zewnątrz blachy szczęki zwłaszcza przez zaginanie i przecinanie, do postaci umożliwiającej opieranie zagięcia szczęki na powierzchni oporowej króćca. Zagięcia tworzą segmentowy kołnierz zespołu zaciskowego. Złącze rurowe według wynalazku może być
wielokrotnie montowane i demontowane, przy czym zapewniona jest duża siła blokująca rurę względem króćca, w kierunku osiowym i obwodowym. Uniemożliwienie obrotu zespołu zaciskowego względem króćca następuje przez umieszczenie zagięć szczęk w przelotowych otworach króćca. Tak skutecznego blokowania nie zapewnia złącze rurowe według wymienionego międzynarodowego opisu
zgłoszeniowego PCT.
PL 204 192 B1
3
W korzystnym rozwiązaniu konstrukcyjnym według wynalazku zespół zaciskowy jest wyposażony w dwie identyczne szczęki wykonane z blachy, których wspólna wewnętrzna cylindryczna powierzchnia stanowi powierzchnię zaciskową. Każda szczęka jest zaopatrzona w wystające promieniowo na zewnątrz zagięcie. Dwa wystające promieniowo na zewnątrz zagięcia są usytuowane naprzeciwko siebie. Jest to układ lustrzanego odbicia, którego płaszczyzna symetrii jest usytuowana między
szczękami i przechodzi przez oś rury.
W korzystnym rozwiązaniu konstrukcyjnym według wynalazku prostopadła do osi rury powierzchnia oporowa króćca jest usytuowana bliżej otwartego końca cylindrycznego otworu króćca niż
obwodowy rowek dla uszczelki. Dzięki temu wymiar zespołu zaciskowego w kierunku promieniowym
jest stosunkowo mały, gdyż zespół zaciskowy nie jest usytuowany dokoła króćca w jego obszarze,
w którym jest on zaopatrzony w rowek dla uszczelki. Umożliwione jest uzyskanie małej różnicy między
zewnętrzną i wewnętrzną średnicą zespołu zaciskowego, upraszczając jego wytwarzanie.
W innym korzystnym rozwiązaniu konstrukcyjnym według wynalazku zespół zaciskowy jest wyposażony w dwie śruby, które po ich dokręceniu powodują utworzenie wspólnej cylindrycznej powierzchni zaciskowej szczęk.
Celem wynalazku jest również opracowanie usprawnionego, łatwiejszego i skuteczniejszego
sposobu łączenia rury z króćcem za pomocą złącza rurowego.
Cel ten zrealizowano przez opracowanie sposobu łączenia rury z króćcem polegającego na
tym, że powoduje się oparcie zespołu zaciskowego na prostopadłej do osi rury powierzchni oporowej
króćca przynajmniej jednym wystającym na zewnątrz zagięciem. Jako prostopadłą do osi rury powierzchnię oporową króćca wykorzystuje się powierzchnię przelotowego szczelinowego otworu króćca, do którego wsuwa się zagięcie szczęki zespołu zaciskowego.
Złącze rurowe według wynalazku jest uwidocznione w przykładzie rozwiązania konstrukcyjnego
na załączonym rysunku, na którym fig. 1 przedstawia złącze rurowe, w przekroju podłużnym, fig. 2 zespół zaciskowy złącza rurowego według fig. 1, w widoku perspektywicznym, a fig. 3 - złącze rurowe
według fig. 1, zastosowane do połączenia rury z korpusem zaworu, w widoku perspektywicznym.
Fig. 1 przedstawia koniec rury 1 umieszczony w króćcu 2. Króciec jest zaopatrzony w otwór,
którego średnica jest nieco większa niż zewnętrzna średnica rury 1.
Króciec 2 może stanowić część korpusu zaworu (fig. 3), ale wynalazek może być stosowany do
innych elementów albo zespołów, z którymi ma zostać połączona rura.
Króciec 2, do którego jest wsunięta rura 1, jest zaopatrzony w zagłębiony w jego wewnętrznej
powierzchni rowek, w którym jest umieszczona pierścieniowa uszczelka 3. Pierścieniowa uszczelka 3
ma postać na przykład uszczelki typu O-Ring, albo innego sprężystego pierścienia, zapewniającego
skuteczne uszczelnienie rury 1 względem króćca 2. Uszczelnienie może mieć ewentualnie inną postać, na przykład może to być odpowiednio ciasna tolerancja wykonawcza.
Na rurze 1 jest osadzony zespół zaciskowy 4, którego część jest umieszczona we wnętrzu
króćca 2. Zespół zaciskowy 4 jest zaopatrzony w dwa wystające na zewnątrz zagięcia 5, 6, z których
każde sięga poza usytuowaną prostopadle do osi rury powierzchnię oporową 7 króćca 2. Każda usytuowana prostopadle do osi rury powierzchnia oporowa 7 jest powierzchnią przelotowego szczelinowego otworu 8 króćca 2, do którego jest wsunięte odpowiednie zagięcie 5, 6 zespołu zaciskowego 4.
Fig. 2 przedstawia zespół zaciskowy 4 według fig. 1, w widoku perspektywicznym, przy czym te
same części są tak samo oznaczone. Zespół zaciskowy 4 składa się z dwóch identycznych szczęk 9,
10, wykonanych z blachy, połączonych ze sobą śrubami 11, 12. Dwie śruby 11, 12 są wkręcone
w wewnętrzne gwinty w szczękach 9, 10, które zostają ściśnięte przez dokręcenie śrub 11, 12. Ponieważ zagięcia 5, 6 zespołu zaciskowego 4 przylegają do odpowiednich powierzchni oporowych 7 króćca 2, zespół zaciskowy 4 - i wskutek tego rura 1 - są zablokowane na obwodzie rury 1. Nie jest również możliwe przemieszczenie zespołu zaciskowego 4 - i wskutek tego rury 1 - w kierunku osiowym,
ponieważ zespół zaciskowy 4 jest silnie zaciśnięty na rurze 1, a równocześnie zagięcia 5, 6 zespołu
zaciskowego 4 przylegają do powierzchni oporowych 7. Zagięcia 5, 6 mają postać segmentowego
kołnierza zespołu zaciskowego 4.
Fig. 3 przedstawia złącze rurowe według fig. 1, zastosowane do połączenia rury z korpusem 13 zaworu, w widoku perspektywicznym, przy czym te same części według fig. 1 i 2 są tak samo oznaczone.
Złącze rurowe według wynalazku jest prostej konstrukcji i jest łatwo montowane, a podczas
montażu położenie rury względem króćca łącznika może być nieco zmieniane w kierunku osiowym,
a także możliwy jest wówczas obrót rury dokoła podłużnej osi króćca. Po zmontowaniu złącze rurowe
jest unieruchomione w kierunku osiowym i obrotowym względem rury i króćca.
4
PL 204 192 B1
Wynalazek został przedstawiony tylko przykładowo, a jako chronione należy uważać również
wszelkie odmiany i modyfikacje rozwiązania konstrukcyjnego mieszczące się w ramach idei wynalazku i zastrzeżeń patentowych. Cechy znamienne złącza rurowego według wynalazku mogą zostać
zastosowane oddzielnie albo w różnych kombinacjach.
Zastrzeżenia patentowe
1. Złącze rurowe do łączenia rury z króćcem, w którego cylindrycznym otworze jest umieszczony koniec rury, przy czym między króćcem i rurą w obwodowym rowku na wewnętrznej powierzchni
ściany króćca, jest osadzona uszczelka, a także zespół zaciskowy łącznika rurowego swą cylindryczną powierzchnią otacza rurę, znamienne tym, że zespół zaciskowy (4) sięga osiowo poza prostopadłą do osi rury powierzchnię oporową (7) króćca (2) swym przynajmniej jednym wystającym promieniowo na zewnątrz zagięciem (5, 6), przy czym prostopadła do osi rury powierzchnia oporowa (7)
króćca (2) jest powierzchnią przelotowego szczelinowego otworu (8) ściany króćca (2), do którego jest
wsunięte zagięcie (5, 6) zespołu zaciskowego (4).
2. Złącze rurowe według zastrz. 1, znamienne tym, że zespół zaciskowy (4) jest wyposażony
w dwie identyczne, wykonane z metalowej blachy szczęki (9, 10), których wspólna wewnętrzna cylindryczna powierzchnia stanowi powierzchnię zaciskową, przy czym każda ze szczęk (9, 10) jest zaopatrzona w wystające promieniowo na zewnątrz zagięcie (5, 6).
3. Złącze rurowe według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że prostopadła do osi rury powierzchnia oporowa (7) króćca (2) jest usytuowana bliżej otwartego końca cylindrycznego otworu
króćca (2) niż obwodowy rowek dla uszczelki (3).
4. Złącze rurowe według zastrz. 1, 2, albo 3, znamienne tym, że zespół zaciskowy (4) jest wyposażony w dwie śruby (11, 12), które po ich dokręceniu powodują utworzenie wspólnej cylindrycznej
powierzchni zaciskowej szczęk (9, 10).
5. Sposób łączenia rury z króćcem za pomocą złącza rurowego polegający na tym, że koniec
rury wsuwa się do cylindrycznego otworu króćca, przy czym między rurą i otworem króćca, w obwodowym rowku w ścianie otworu króćca uprzednio umieszcza się sprężystą uszczelkę, a następnie
szczękami zespołu zaciskowego unieruchamia się rurę względem króćca, znamienny tym, że powoduje
się oparcie zespołu zaciskowego (4) na prostopadłej do osi rury powierzchni oporowej (7) króćca (2) przynajmniej jednym wystającym na zewnątrz zagięciem (5, 6), przy czym jako prostopadłą do osi rury
powierzchnię oporową (7) króćca (2) wykorzystuje się powierzchnię przelotowego szczelinowego
otworu (8) króćca (2), do którego wsuwa się zagięcie (5, 6) szczęki (9, 10) zespołu zaciskowego (4).
PL 204 192 B1
Rysunki
5
6
PL 204 192 B1
Departament Wydawnictw UP RP
Cena 2,00 zł.