KOMUNIKATzBADAŃ - CBOS-u
Transkrypt
KOMUNIKATzBADAŃ - CBOS-u
KOMUNIKATzBADAŃ NR 6/2017 ISSN 2353-5822 Opinie o działalności parlamentu, prezydenta i Trybunału Konstytucyjnego Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz danych empirycznych wymaga podania źródła Warszawa, styczeń 2017 Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 14 stycznia 2016 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Świętojerska 5/7, 00-236 Warszawa e-mail: [email protected]; [email protected] http://www.cbos.pl (48 22) 629 35 69 Raz w miesiącu pytamy Polaków o opinie na temat działalności parlamentu i prezydenta, a od pewnego czasu również o funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego. W styczniu1 pogorszyły się oceny pracy Sejmu oraz TK, natomiast notowania izby wyższej oraz głowy państwa pozostają względnie stabilne. OCENY DZIAŁALNOŚCI PARLAMENTU Kryzys parlamentarny przełożył się na pogorszenie i tak już przeważnie złych opinii Polaków o pracy posłów. Odsetek osób wypowiadających się o niej negatywnie zwiększył się od grudnia minionego roku o 9 punktów procentowych (do 67%), jednocześnie odsetek zadowolonych z działalności izby niższej zmniejszył się o 6 punktów (do 21%). Są to najsłabsze notowania Sejmu VIII kadencji. Ostatnie wydarzenia w parlamencie nie wpłynęły natomiast zauważalnie na wizerunek izby wyższej. Pracę senatorów dobrze ocenia ponad jedna czwarta ankietowanych (28%), a krytykuje – połowa (51%). Tabela 1 Oceniane instytucje Sejm Senat 1 Oceny dobra zła Trudno powiedzieć dobra zła Trudno powiedzieć I II 29 54 27 56 Wskazania respondentów według terminów badań 2016 2017 Zmiany XII ’16 – III IV V VI VII VIII IX X XI XII I I ’17 w procentach 27 30 24 25 31 26 27 27 28 27 21 –6 57 54 59 59 53 57 57 60 58 58 67 +9 17 29 46 17 26 49 16 28 47 16 29 46 17 26 48 16 25 49 16 31 44 17 27 46 16 26 46 13 27 48 14 27 49 15 26 50 12 28 51 –3 +2 +1 25 25 25 25 26 26 25 27 28 25 24 24 21 –3 Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (320) przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich (face-to-face) wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach 7–15 stycznia 2017 roku na liczącej 1045 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski. -2- ZMIANY OPINII O SEJMIE ZMIANY OPINII O SENACIE 100% 100% 90% 90% 80% 80% 70% 70% 60% 60% 50% 50% 40% 40% 30% 30% 20% 20% 10% 10% 0% 0% II VI XII V I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I '98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 II VI XII V I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I VI I '98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 DOBRA ZŁA DOBRA ZŁA To, jak odbierana jest praca posłów, w największym stopniu zależy od poglądów politycznych i preferencji partyjnych badanych oraz ich religijności. Pozytywnymi opiniami wyróżniają się na tle innych respondenci identyfikujący się z prawicą, popierający Prawo i Sprawiedliwość, a także uczestniczący w praktykach religijnych przynajmniej raz w tygodniu, natomiast bardzo wysoki poziom niezadowolenia z działalności izby niższej obserwujemy wśród osób mających lewicowe lub centrowe poglądy polityczne, potencjalnych wyborców Platformy Obywatelskiej i Nowoczesnej Ryszarda Petru oraz respondentów niepraktykujących religijnie. Można również dodać, że nieco lepiej niż inni oceniają Sejm badani najsłabiej wykształceni, z gospodarstw domowych o najniższych dochodach per capita, a gorzej – respondenci mający wyższe wykształcenie, mieszkańcy dużych miast (liczących 100 tys. i więcej ludności), osoby deklarujące najwyższe dochody oraz niezadowolone z własnej sytuacji materialnej. Tabela 2 Elektoraty partyjne określone na podstawie deklaracji głosowania w ewentualnych wyborach parlamentarnych dobra PiS Kukiz’15 PO Nowoczesna 48 18 8 2 Niezdecydowani, czy wziąć udział w wyborach Niezamierzający głosować 20 12 Oceny działalności Sejmu zła Trudno powiedzieć w procentach 42 10 76 6 87 5 96 3 62 67 19 21 -3OCENY DZIAŁALNOŚCI PREZYDENTA Od czerwca ubiegłego roku notowania głowy państwa utrzymują się na stabilnym poziomie. Styczniowy pomiar w zasadzie nic nie zmienił w tej kwestii. Zadowoleni z prezydentury Andrzeja Dudy stanowią obecnie nieco ponad połowę Polaków (52%), natomiast niezadowoleni – blisko dwie piąte (39%). Tabela 3 Oceny działalności prezydenta I II Dobra Zła Trudno powiedzieć 47 38 15 47 38 15 Wskazania respondentów według terminów badań 2016 III IV V VI VII VIII IX X XI w procentach 51 49 50 55 56 54 53 56 53 37 37 39 36 32 34 37 34 36 12 14 11 9 12 12 10 10 11 2017 Zmiany XII ’16 – XII I I ’17 53 38 9 52 39 9 –1 +1 0 ZMIANY OPINII O PREZYDENCIE 100% Lech Kaczyński Aleksander Kwaśniewski 90% Bronisław Komorowski Andrzej Duda 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% II VI XII V IX I VI '98 '99 '00 I VI '01 I VI '02 I VI '03 I VI '04 I VI '05 I VI '06 I VI '07 I VI '08 DOBRA I VI '09 I IX I VI '10 '11 I VI '12 I VI '13 I VI '14 I VI '15 I VI '16 I '17 ZŁA Pozytywnie o obecnej prezydenturze relatywnie często wypowiadają się badani mający wykształcenie podstawowe, gimnazjalne lub zasadnicze zawodowe, mieszkańcy wsi, respondenci uzyskujący niskie dochody per capita (poniżej 1000 zł), uczestniczący w praktykach religijnych przynajmniej raz w tygodniu, deklarujący prawicową orientację polityczną oraz zamiar głosowania w hipotetycznych wyborach parlamentarnych na PiS lub ugrupowanie Pawła Kukiza. Z kolei głosy krytyki przeważają wśród mieszkańców dużych miast, respondentów najlepiej wykształconych, o najwyższych dochodach w przeliczeniu na osobę w rodzinie, badanych niebiorących udziału w praktykach religijnych lub uczestniczących w nich kilka razy w roku, identyfikujących się z lewicą lub politycznym centrum, a także wśród potencjalnych wyborców Nowoczesnej i PO. -4- Tabela 4 Oceny działalności prezydenta Andrzeja Dudy dobra zła Trudno powiedzieć w procentach Elektoraty partyjne określone na podstawie deklaracji głosowania w ewentualnych wyborach parlamentarnych PiS Kukiz’15 PO Nowoczesna 92 60 17 9 5 37 78 86 3 3 4 5 Niezdecydowani, czy wziąć udział w wyborach Niezamierzający głosować 60 48 25 36 16 16 Ocena obecnej prezydentury jest zdeterminowana przez preferencje z II tury ostatnich wyborów prezydenckich. Głosujący wówczas na Andrzeja Dudę w przeważającej większości są zadowoleni ze sposobu sprawowania przez niego najwyższego urzędu w państwie, natomiast wyborcy Bronisława Komorowskiego zaliczają się na ogół do niezadowolonych. Ponadto można zauważyć, że prezydentura Andrzeja Dudy zyskała aprobatę około jednej siódmej zwolenników jego kontrkandydata, natomiast rozczarowała jedną dziesiątą jego własnych wyborców. Tabela 5 Elektoraty w II turze wyborów prezydenckich w 2015 roku Oceny działalności prezydenta Andrzeja Dudy dobra zła Trudno powiedzieć w procentach Głosujący na Andrzeja Dudę Głosujący na Bronisława Komorowskiego 85 14 11 79 5 7 Niegłosujący 48 38 14 OCENY DZIAŁALNOŚCI TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO Po kilku miesiącach względnej stabilizacji, w styczniu pogorszyły się opinie o Trybunale Konstytucyjnym. Obecnie są one najbardziej krytyczne z dotychczas zarejestrowanych, czyli od 2002 roku. Negatywnie o funkcjonowaniu tej instytucji wypowiada się niemal połowa Polaków (46%, od grudnia 2016 roku wzrost o 4 punkty procentowe), natomiast pozytywnie – niespełna jedna czwarta (24%, spadek o 4 punkty). W ubiegłym miesiącu nastąpiła zmiana na stanowisku prezesa TK – sędziego Andrzeja Rzeplińskiego zastąpiła sędzia Julia Przyłębska. Trudno jednak ustalić, w jakim stopniu jest to powiązane z zaobserwowanym przez nas pogorszeniem ocen. -5Tabela 6 Wskazania respondentów według terminów badań 2016 2017 Zmiany XII ’16 – III IV V VI VII VIII IX X XI XII I I ’17 w procentach 42 39 31 35 35 29 27 29 33 32 29 28 24 –4 12 12 28 32 32 37 39 38 33 40 43 42 46 +4 2015 III IX Oceny Oceny działalności Trybunału dobra Konstytucyjnego zła Trudno powiedzieć 46 49 41 33 33 34 34 33 34 28 28 30 30 0 ZMIANY OPINII O TRYBUNALE KONSTYTUCYJNYM 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% XII '02 X II VI X II VI X II VI X I V IX I V IX III IX III IX III IX III IX III IX III IX III IX III '03'04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 11 '12 '13 '14 '15 '16 DOBRA ZŁA I '17 Trudno powiedzieć Postrzeganie Trybunału Konstytucyjnego jest zdeterminowane przede wszystkim przez poglądy polityczne i preferencje partyjne badanych. Warto jednak zauważyć, że obecnie – po powołaniu nowego prezesa tej instytucji – oddziaływanie tych czynników jest inne niż było wcześniej. Pozytywnie o działalności TK najczęściej wypowiadają się osoby identyfikujące się z prawicą i popierające Prawo i Sprawiedliwość (czyli te grupy, które wcześniej wyróżniały się pod względem opinii krytycznych), natomiast negatywnie relatywnie często postrzegają jego funkcjonowanie ankietowani o poglądach lewicowych i centrowych, a także zwolennicy Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej (w poprzednich pomiarach te grupy stosunkowo często dobrze oceniały działalność TK) oraz sympatycy ruchu Kukiz’15. -6- Tabela 7 Elektoraty partyjne określone na podstawie deklaracji głosowania w ewentualnych wyborach parlamentarnych PiS Oceny działalności Trybunału Konstytucyjnego dobra zła Trudno powiedzieć w procentach 36 39 25 PO Nowoczesna Kukiz’15 21 17 7 59 64 67 20 19 26 Niezdecydowani, czy wziąć udział w wyborach Niezamierzający głosować 27 17 36 43 37 40 W ciągu ostatniego miesiąca, wskutek kryzysu parlamentarnego, pogorszyły się oceny pracy Sejmu. Wydarzenia związane z kryzysem nie wpłynęły jednak na społeczny odbiór działalności izby wyższej. Stosunkowo stabilne od dłuższego czasu pozostają również opinie o działalności głowy państwa. Można jedynie zauważyć, że począwszy od listopada minimalnie rośnie niezadowolenie z prezydentury Andrzeja Dudy. Funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego nadal budzi wiele zastrzeżeń. Co więcej, zmiana na stanowisku prezesa TK współwystępuje ze spadkiem notowań tej instytucji, które obecnie są najgorsze z dotychczas zarejestrowanych. Opracował Michał FELIKSIAK