geografia 12004

Teoria i prakyka dydaktyczna
KONKURS W SZKOLE PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM
Jestem Polakiem,
mieszkam nad Wis∏à
DoszliÊmy do wniosku, ˝e krajobraz
doliny Wis∏y mo˝e staç si´ dobrym
tematem prac literackich, plastycznych czy te˝ fotograficznych. I tak
w∏aÊnie powsta∏ pomys∏ na konkurs
zatytu∏owany „Jestem Polakiem,
mieszkam nad Wis∏à”.
# KRZYSZTOF LUDWICZAK
# ANNA TASAK
# BOGDAN MAZUR
# ANNA KUÂMIERCZYK
# KAROLINA SZEWC
P
ubliczna Szko∏a Podstawowa w Piotrkowicach znajduje si´ w ma∏ej miejscowoÊci województwa mazowieckiego.
Po∏o˝ona jest 5 km na pó∏noc od Kozienic,
pomi´dzy Wis∏à a Zago˝d˝onkà, p∏ynàcymi
tu równolegle do siebie. Z okien szko∏y widaç Wis∏´. Obserwujàc zmiany, jakie zachodzà w dolinie rzeki, zauwa˝amy, i˝ rzeka dziczeje, a dolina staje si´ coraz bardziej
naturalna. DoszliÊmy do wniosku, ˝e krajobraz doliny Wis∏y mo˝e staç si´ dobrym tematem prac literackich, plastycznych czy te˝
fotograficznych. I tak w∏aÊnie powsta∏ pomys∏ na konkurs zatytu∏owany „Jestem Polakiem, mieszkam nad Wis∏à”. Pierwsza edycja
konkursu nosi∏a tytu∏ „W krajobrazie PowiÊla”, ubieg∏oroczna – „Wierzba w krajobrazie PowiÊla”. W konkursie biorà udzia∏
uczniowie szkó∏ podstawowych i gimnazjalnych miasta i gminy Kozienice. Liczba nadsy-
1/2004
∏anych prac jest znaczna. Du˝e zainteresowanie konkursem wynika nie tylko z tematyki,
ale tak˝e z powodu interesujàcych nagród.
TwórczoÊç dzieci zaskakuje ró˝norodnoÊcià
i oryginalnoÊcià uj´cia tematyki.
W dniu podsumowania konkursu odbywa
si´ w szkole ma∏a uroczystoÊç, na którà przybywajà uczniowie, laureaci i ich opiekunowie
oraz wspó∏organizatorzy konkursu. Laureaci
otrzymujà dyplomy i drobne nagrody rzeczowe. Dla wszystkich przygotowany jest piknik
na Êwie˝ym powietrzu. Panuje radosny nastrój, wszyscy dzielà si´ swoimi spostrze˝eniami, proponujà tematy nast´pnych konkursów. Nagrodà jest te˝ wycieczka
krajoznawcza. Dwa lata temu uczniowie
zwiedzili Krzemionki Opatowskie, gdzie
znajdujà si´ neolityczne kopalnie krzemienia
pasiastego. W ubieg∏ym roku uczniowska wycieczka zawiod∏a nas do Kazimierza nad Wis∏à. Wyjazdy stanowià dla wszystkich atrakcj´
i sà êród∏em niezapomnianych wra˝eƒ.
Poni˝ej zamieszczamy obszerne fragmenty prac laureatów z obu konkursów.
*
Droga Justyno!
Bardzo mi si´ podoba∏o, gdy by∏am
w ubieg∏ym roku w lipcu u Ciebie nad morzem. W te wakacje pragn´ zaprosiç Ci´ do
siebie. MyÊl´, ˝e b´dziesz zadowolona z pobytu u mnie.
Piotrkowice, w których mieszkam, to ma∏a miejscowoÊç le˝àca nad brzegiem Wis∏y –
najd∏u˝szej rzeki Polski. Z okien mojej szko∏y widaç p∏ynàce po niej ∏odzie i statki.
41
41
Teoria i praktyka dydaktyczna
Rys. Paulina Sroczyƒska
Latem przyje˝d˝a do nas wiele osób, by
podziwiaç pi´kny nadwiÊlaƒski krajobraz
i opalaç si´ na rozgrzanym piasku. Wszystko
Ci poka˝´, gdy tylko przyjedziesz do mnie.
Miejsce, w którym mieszkam, jest bardzo
urokliwe.
Po obydwu stronach Wis∏y roÊnie du˝o
drzew, na których ptaki budujà swe gniazda.
WÊród drzew wyró˝nia si´ topola bia∏a (bia∏odrzew), o jasnej korze i czarna, o prawie
trójkàtnych liÊciach. Drzewa te osiàgajà do
30 metrów wysokoÊci. Rosnà tu te˝ wierzby
bia∏e, które majà pod∏u˝nie sp´kanà kor´.
Spotyka si´ brzoz´ brodawkowatà o wysmuk∏ym pniu i charakterystycznej bia∏ej korze.
Osika to wysokie drzewo, które przy lekkim
podmuchu wiatru odwraca swe liÊcie, pokazujàc bia∏à stron´. Stàd powsta∏o
powiedzenie, ˝e „dr˝y jak osika”.
Nad Wis∏à rosnà ró˝ne gatunki traw,
skrzyp polny, babka zwyczajna, mniszek lekarski, zwany mleczem, podbia∏, mi´ta i miko∏ajek. Z wody wystajà pa∏ki wodne i grzybienie, które majà wspania∏e kwiaty.
42
42
Wiklina, której roÊnie u nas du˝o, dostarcza
surowca na wyroby wikliniarskie.
Nad taflà wody latajà rybitwy, ptaki cz´sto mylone z mewami, a w rzece p∏ywajà ∏ab´dzie – ich wyglàd na pewno Ci´ zachwyci.
Jedynym utrapieniem jest przebywanie wieczorem nad rzekà, kiedy gryzà komary i kàÊliwe meszki, ale ju˝ znam sposób na ochron´ przed nimi. We wsi majà gniazda bociany
bia∏e. Wyst´pujà te˝ i czarne bociany, ale ˝aden z nich nie ma gniazda w widocznym
miejscu. Jesienià zobaczyç mo˝na klucze
przelatujàcych ˝urawi. Mknà one po niebie
jak strza∏y. Na poczàtku maja s∏ychaç kukanie kuku∏ki. Bardzo dobrze jest mieç przy sobie pienià˝ki na szcz´Êcie. Spotkaç tu te˝
mo˝na pi´knie ubarwionà krask´ oraz jastrz´bia i czajk´.
Rajem dla ptactwa i drobnych zwierzàt sà
wyspy na WiÊle, pokryte mnóstwem krzaków.
Nad brzegiem majà siedliska bobry. Jest ich
w naszej okolicy sporo, tote˝ cz´sto spotyka
si´ podgryzione przez nie drzewa. Wyglàdajà
one jak zatemperowane o∏ówki.
Geografia w Szkole
Teoria i prakyka dydaktyczna
Wierzba i jej przyjaciele ˝yliby pewnie
Ryb w WiÊle jest mnóstwo. Sà szczupaki,
d∏ugo szcz´Êliwi, gdyby ich spokoju nie zaleszcze, sumy, rapy, p∏ocie, ukleje, to∏pygi.
k∏óci∏ warkot wielkich, koszmarnych maszyn,
Ka˝dego roku odbywajà si´ zawody w´dkarktóre zacz´∏y wykopywaç g∏´bokie do∏y
skie. Mam nadziej´, ˝e razem z moim braw pobli˝u sadzawki.
tem wybierzemy si´ na po∏ów i coÊ z∏owimy.
– Co si´ dzieje? – nie mog∏a pojàç stara
W rzece mo˝na spotkaç te˝ raki, co Êwiadczy,
wierzba.
˝e woda na tym odcinku jest czysta.
Bacznie obserwowa∏a przez kilka dni, jak
W przybrze˝nych zaroÊlach ˝yjà zajàce
ludzie w pocie czo∏a pracujà przy sadzawce.
i sarny. Sà to wyjàtkowo zgrabne zwierz´ta.
Nadal nie wiedzia∏a, dlaczego niszczà otaNa uwag´ zas∏ugujà te˝ ba˝anty wyst´pujàce
czajàcà jà przyrod´.
tu w zaroÊlach. Szczególnie pi´knie wyglàdajà
Zwierz´ta pogrà˝y∏y si´ w smutku. Barsamce, które majà ∏adnie ubarwione piórka.
dzo prze˝ywa∏y ca∏e wydarzenie. Tym barBardzo si´ ciesz´, ˝e mieszkam tu, a nie
dziej, ˝e nie wiedzia∏y, jakim prawem ludzie
gdzie indziej. Mam blisko do szko∏y, do sklerujnujà ich Ma∏à Ojczyzn´.
pu i do koÊcio∏a. Problemem sà powodzie,
NajboleÊniejszym ciosem w uczucia
które co jakiÊ czas wyst´pujà na naszym terewierzby i jej przyjació∏ by∏o zasypanie ziemià
nie. Pami´tam powódê sprzed dwóch lat.
brunatnej sadzawki, w której za˝ywa∏ b∏otniCzuj´ atmosfer´ tych chwil, kiedy woda przystej kàpieli bocian i pluska∏y si´
biera∏a szybko, wa∏y stawa∏y si´
kaczki krzy˝ówki. Zwierz´ta
mi´kkie i grozi∏y przerwaniem.
st
t´skni∏y za swojà dawnà przyDo katastrofy nie dosz∏o dzi´ki
Ryb w WiÊle je
czupastanià.
pomocy wojska, stra˝y i wszystmnóstwo. Sà sz
rapy,
y,
m
su
e,
cz
sz
Po kilku tygodniach wierzkich mieszkaƒców.
le
ki,
to∏pygi.
,
je
le
uk
,
ie
ba
z
przyjació∏mi ujrza∏a efekt
Twoja kole˝anka
oc
p∏
odbymozolnej pracy ludzi – wysoAnia KuÊmierczyk – kl. VI,
Ka˝dego roku
y
kie i jakieÊ obce konstrukcje.
wajà si´ zawod
PSP w Piotrkowicach*)
e.
ki
rs
ka
w´d
By∏y to s∏upy wysokiego na*
pi´cia. Wyrasta∏y z ziemi,
Wygodnie si´ mieszka starej
przecina∏y niebo dziwnymi kratownicawierzbie nad sadzawkà. Solidnie
mi. A nad ga∏´ziami wierzby zawis∏y grube
zapuÊci∏a tutaj swoje korzenie. Dni p∏ynà jej
kable.
radoÊnie jak woda w potoku ze zwierz´cymi
Dzisiejszej nocy wierzba nie spa∏a.
przyjació∏mi. Codziennie rano budzà wierzWspomina∏a brunatnà, b∏otnistà sadzawk´
b´ swoim Êwiergotem zaprzyjaênione skowi pi´kny pejza˝ ukwieconej ∏àki, na której wironki i wróbelki. Z dziupli wiewiórki macha∏y swe gniazdka pliszki. Wia∏ silny wiatr.
jà rudymi kitkami jak wachlarzami. Na
Czarne kable ko∏ysa∏y si´ na wietrze, jak staga∏´ziach zak∏adajà swe gniazdka ptaki.
tek w czasie sztormu i wydawa∏y przy tym
A pod koronà z liÊci, jak pod parasolem, maokropne dêwi´ki: jakieÊ brz´ki, trzaski. Przyjà schronienie je˝e.
prawia∏y one starà wierzb´ o ból g∏owy, któWierzba lubi s∏uchaç sowich opowieÊci
ry nasila∏ si´ z ka˝dà sekundà. Dodatkowo
o zwierz´cych przygodach i o tym, co piszczy
wspomnienie b∏otnistej sadzawki wprawia∏o
w trawie. Sowa potrafi pi´knie opowiadaç,
jà w coraz g∏´bszà nostalgi´, której towarzya jej s∏owa, jak sok, docierajà do wn´trza
szy∏o ciche pochlipywanie. ¸zy wierzby by∏y
wierzby. Wieczorem, kiedy s∏oƒce leniwie
gorzkie i przepe∏nione t´sknotà.
chowa si´ za horyzont, stara wierzba obserNad ranem wierzba opad∏a z si∏ i zasn´∏a.
wuje purpurowy zachód. Powoli usypia, tuloNim si´ spostrzeg∏a, poranne s∏oƒce ∏askotana do snu przez ksi´˝yc rozjaÊniajàcy p∏aszcz
∏o jà delikatnie ciep∏ym promieniem i rozciemnej nocy na tle migocàcych gwiazd.
*)
Obecnie uczy si´ w gimnazjum w Kozienicach (przyp. od Red.).
1/2004
43
43
Teoria i praktyka dydaktyczna
Êwietla∏o lazur nieba. W jednej chwili jej oczy
dojrza∏y wysokie s∏upy i wtedy posmutnia∏a.
Zacz´∏a usychaç. Jej zielone listki przybiera∏y kolor bràzowy i jak krople d˝d˝u spada∏y
na ziemi´. Wkrótce stara wierzba umar∏a. Jej
zwierz´cy przyjaciele ruszyli w Êwiat w poszukiwaniu nowego domu, w którym odnajdà
spokój i bezpieczeƒstwo.
Dobieg∏a koƒca historia starej wierzby,
która boleÊnie odczu∏a pi´tno, jakie trwale
zaznacza cz∏owiek na otaczajàcej go faunie
i florze, w erze techniki i rozwoju nowoczesnej cywilizacji.
ANNA TASAK
Mgr, nauczycielka przyrody, Publiczna Szko∏a
Podstawowa w Piotrkowicach, 26–900 Kozienice.
BOGDAN MAZUR
mgr, nauczyciel j´z. polskiego, Publiczne
Gimnazjum nr 1 w Kozienicach, Nowy Âwiat
24, 26–900 Kozienice.
Karolina Szewc – kl. I, Publiczne Gimnazjum nr 1 w Kozienicach
ANNA KUÂMIERCZYK
B. uczennica kl. VI, Publiczna Szko∏a Podstawowa w Piotrkowicach, 26–900 Kozienice.
KRZYSZTOF LUDWICZAK
KAROLINA SZEWC
Mgr, dyrektor szko∏y, g∏ówny organizator
konkursu, Publiczna Szko∏a Podstawowa
w Piotrkowicach, 26–900
Kozienice.
Uczennica kl. II, Publiczne Gimnazjum nr 1
w Kozienicach, Nowy Âwiat 24, 26–900 Kozienice.
JesteÊmy w ksi´garniach i salonach!
Od stycznia 2003 r. czasopismo „Geografia w Szkole” jest w sprzeda˝y w sieci ksi´garƒ
agencyjnych Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych (65 ksi´garƒ na terenie ca∏ego kraju – ich wykaz zamieÊciliÊmy w numerze 3/2003 na str. 188–190 oraz uzupe∏nienie w numerze 4/2003 na str. 252), a tak˝e w 4 ksi´garniach w∏asnych: 3 w Warszawie: 1) na ul. Jasnej,
2) na ul. Zgoda – dawna ksi´garnia „Nike”, 3) w Al. Jerozolimskich 136 – w budynku WSiP
SA, oraz 1 w Poznaniu – adres w numerze 3/2003. Adresy ksi´garƒ mo˝na te˝ znaleêç na
stronie internetowej www.wsip.com.pl w informacjach handlowych.
Od czerwca 2003 r. czasopismo jest sprzedawane tak˝e w oko∏o 100 salonach prasowych
Inmedio, znajdujàcych si´ w ciàgach handlowych supermarketów na terenie ca∏ego kraju.
Od wrzeÊnia 2003 r. sprzeda˝ „Geografii w Szkole” odbywa si´ równie˝ w oko∏o 50 salonach EMPIK w ca∏ej Polsce.
44
44
Geografia w Szkole