Zadania poradnictwa kariery

Transkrypt

Zadania poradnictwa kariery
Nowe czy stare?
O tak zwanych
„nowinkach”
w poradnictwie kariery
Marcin Szumigraj
Zakład Pedagogiki Społecznej
Uniwersytet Zielonogórski
Plan









Punkt widzenia
Idee działania
Odbiorcy/Klienci
Instytucje poradnictwa
Zadania poradnictwa
Praktyki poradnictwa
Obszary przemian
Co się zmienia?
Wnioski
Punkt widzenia



Perspektywa historyczna
Perspektywa krytyczna
Alternatywy, przeciwieństwa,
kontynuacje?
Punkt widzenia




Perspektywa organizacji czyli założenie
o jedności i „całości” układu (Morgan,
1999)
Dynamika układu czyli zmienność
pomiędzy wartościami granicznymi
(Tempczyk, 2002)
Poznawanie jako narracja czyli relacje z
przedmiotem poznania (Usher, Bryant,
Johnston, 2001)
Kartografia społeczna czyli chwilowa
krystalizacja wiedzy (Paulston, Liebman,
1995)
Punkt widzenia




Nieistnienie
Stare
Przeszłość
Tradycja




Istnienie
Nowe
Przyszłość
Nowoczesność
Teraźniejszość
Idee działania
Adresat
jednostka/grupa
jednostka/grupa
jednostka i grupa
psychotechnika,
informacja,
Metoda
realne
diagnozowanie, dialog
refleksyjność,
dialog
rozważanie
Zadania
dobór i wybór
rozwiązanie problemu
zawodu
zawodowego
Konstruowanie
biografii
zmiany ról
życiowych
i zawodowych
właściwy
Misja
człowiek na
osiągnąć sukces,
żyj w zgodzie ze
właściwym
poprawa jakości życia
sobą i innymi
miejscu
Doradztwo zawodowe
Poradnictwo
Poradnictwo
zawodowe
biograficzne
Doradztwo zawodowe






„Właściwy człowiek na właściwym
miejscu”.
idealne dopasowanie jednostki do
zawodu, przypisanie jej do optymalnej
aktywności zawodowej.
doboru i wyboru zawodu
testy psychologiczne określające
przydatność zawodową
zbieranie i wykorzystywanie informacji
zawodowej
porównaniu dwóch zbiorów danych i
wydanie opinii o optymalnym wzorze
kariery dla klienta.
Poradnictwo zawodowe





Osiąganie sukcesu zawodowego
Eliminowanie trudności pojawiających
się na drodze rozwoju zawodowego
Pomoc w nabywaniu wiedzy,
umiejętności lub środków
Dialog, diagnozowanie zaistniałej
trudności (najczęściej przybiera ona
postać autodiagnozy),
Działania, zwykle w formie jakiegoś
treningu, doskonalenia deficytowych
cech klienta.
Poradnictwo
biograficzne






„Etyczny ideał życia w zgodzie ze sobą i
innymi”.
Kariera postrzegana holistycznie
(uwikłanie w relacjach)
Problemy nie tyle zawodowe co
pojawiające się w pełnionych rolach
pracownika
Zrozumienie kierunku swojego życia
(biografii)
Rekonstruowanie biografii
Dialog ze sobą samym, refleksja, oraz
całożyciowe uczenie się.
Praktyki działania
industrializm
Punkty
analizy
Misja
Odbiorcy
lata 60-te
lata 70-te
postindustrializm
lata 80-te
lata 90-te
lata 2000+
„Misja wsparcia”
„Naszą misją-potrzeby
jednostki, rynek
potrzebuje silnych ludzi,
kompetentne wsparcie”
Jednostka w trudnej i
skomplikowanej
sytuacji
Jednostka w szumie
informacji
Jednostka w sytuacji
Poznanie
zainteresowań,
umiejętności,
możliwości
jednostki i wskazywanie
obszarów rozwoju
Poradnictwo
„zatopione” w życiu
codziennym;
Powszechność rad i
doradców Doradca
„sortownik” informacji
„Stawiaj na siebie,
„Koncentrowanie się na „Właściwy człowiek na
często zmieniaj pracę,
kliencie”
właściwym miejscu”
rozwijaj się, rób karierę”
Rynek pracy
Jednostka
Poznanie
i wskazywanie
potrzebnych
umiejętności
jednostce
Zadania
doradcy
Poznanie
zainteresowań
i możliwości jednostki
Cel
porady
Wybór zawodu na całe
życie
Samorealizacja
Rozwój osobisty
Rozwój kompetencji
Całożyciowe uczenie
się, wiele prac, karier,
wiele zajęć
Cechy
porady
Prosty wybór,
wskazanie
Rekwalifikacja
Ponawiany wybór
Reorientacja
Ciągłe wybory
Oprac. na podstawie Nilsson P., Akerblom. P., (2003)
Poradnictwo jako
proces cykliczny i
holistyczny
Zadania poradnictwa
kariery




Gromadzenie i rozpowszechnianie
informacji zawodowej
Określanie przydatności
zawodowej
Kształcenie umiejętności
pozazawodowych
Udzielanie wsparcia w radzeniu
sobie z trudnościami
Gromadzenie i
rozpowszechnianie
informacji zawodowej





Informatory o zawodach
Informatory edukacyjne
Prognozy i analizy gospodarcze
Propaganda zawodowa
Filmy fabularyzowane
Określanie przydatności
zawodowej




Kwestionariusze zainteresowań
Testy osobowościowe
Kwestionariusze wartości
Genogram/historia rodziny
Kształcenie umiejętności
pozazawodowych



Treningi/nauczanie
Techniki kreatywne
Gry multimedialne
Udzielanie wsparcia w
radzeniu sobie z
trudnościami












Działanie w rozmowie
Mapowanie doświadczeń
Stosowanie metafor literackich i filmowych
Stosowanie pytań dekonstruktywnych i konstruktywnych
Tworzenie planów i dokonywanie wyborów
Historie doświadczeń
Podważanie tożsamości
Analiza krytycznych wydarzeń
Pisanie listów
Pytania cyrkularne, przypuszczające
Tworzenie osobistych projektów
Technika drzewa
Kompleksowe formy
Zadania doradcy






Poznawanie
Zbieranie informacji
Porównywanie
Pomoc w decydowaniu
Kształcenie umiejętności
Zapewnienie warunków do bycia
twórczym
Treści pracy w
poradnictwie kariery



Poszukiwanie kryterium wyboru
Przygotowywanie do podejmowania,
otrzymania i utrzymania pracy
„Układanie” sobie życia dzięki pracy
Odbiorcy/Klienci



Uczeń/Student/Uczeń dorosły
Powracający na rynek pracy
Klient o specjalnych potrzebach
Instytucje poradnictwa



Szkoły
Placówki wspierające szkoły
Urzędy zatrudnienia
System poradnictwa kariery w latach
1949-1950
Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej
Departament Zatrudnienia
Rada ds. Poradnictwa
Zawodowego
od 7 września 1949
Urzędy Zatrudnienia
Poradnie Zawodowe przy Urzędach Zatrudnienia
Od 25 maja 1949
Bydgoszcz
Gdańsk
(siedziba
do 31 lipca
1950
Gdynia)
do 31 lipca
1950
Katowice
Bielsko
Chorzów
Gliwice
Bytom
Sosnowiec
do 31 lipca
1950
Łódź
Poznań
Radom
Warszawa
Wrocław
do 31 lipca
1950
do 31 lipca
1950
do 11 listopada
1950
do 31 lipca
1950
System poradnictwa kariery w latach
1950-1957
Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego
Dyrekcja Okręgowa Szkolenia Zawodowego
Wojewódzki Punkt Informacyjny
Od 1954
Poradnie Psychologiczno- Zawodowe
w miastach wojewódzkich (17)
od marca 1957
System poradnictwa kariery w latach
1958-1974
Ministerstwo Oświaty
Instytut Badań nad Młodzieżą
Komórka ds. Poradnictwa
Instytut Kształcenia Zawodowego
Komórka ds. Poradnictwa
Kuratoria
Oświaty
Od 1972
Od 1972
Szkoły podstawowe
Okręgowe Poradnie WychowawczoZawodowe
Od 1968
Poradnie psychologiczno – zawodowe DOSZ
Poradnie wychowawczo-zawodowe
od lipca 1964 do 1968 tylko
w miastach wojewódzkich (17)
System poradnictwa kariery w latach
1974-1989
Ministerstwo Oświaty
i Wychowania
Centralny Ośrodek
Metodyczny
Poradnictwa
Wychowawczo
Zawodowego
Ministerstwo Pracy, Płac
i Spraw Socjalnych
Instytut Badań nad
Młodzieżą
Instytut Kształcenia
Zawodowego
Komórka ds.
Poradnictwa
Komórka ds.
Poradnictwa
Wojewódzkie Urzędy
Zatrudnienia i Spraw
Socjalnych
Od 1977
Resortowy Ośrodek
Dokształcania i
Doskonalenia Kadr
Pracownia Poradnictwa
Zawodowego
Od 1977
Kuratoria Oświaty
i Wychowania
Punkty Orientacji
i Poradnictwa
Zawodowego
Gdańsk, Kraków,
Łomża, Łódź, Nowy
Sącz, Poznań,
Wrocław
Wojewódzkie Poradnie
Wychowawczo
Zawodowe
Zakłady Pracy
Poradnie
Wychowawczo
Zawodowe
Szkoły
podstawowe
średnie
(kadry)
Zakłady
Doskonalenia
Zawodowego
System poradnictwa kariery w resorcie pracy w
latach 1993-1999
Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych
Wydział Poradnictwa Zawodowego
i sieci EURES
Krajowy Urząd Pracy
Departament Poradnictwa
Zawodowego,
Szkolenia Bezrobotnych
i Wydawnictw
Mobilne Centrum
Informacji
Zawodowej
Zespół
KonsultacyjnoDoradczy
Wojewódzki Urząd Pracy
Wojewódzki
Koordynator
Poradnictwa
Rejonowy Urząd Pracy
Powiatowy Urząd Pracy
Doradca
zawodu
Centrum Informacji
i Planowania
Kariery Zawodowej
Współczesny system poradnictwa
kariery w OHP
Komenda Główna OHP
Biuro Rynku Pracy
Centralny Ośrodek Metodyczny Informacji Zawodowej
Komenda
Wojewódzka OHP (16)
Centrum Edukacji i Pracy (49)
Młodzieżowe Kluby Pracy (108)
Młodzieżowe Biura Pracy (49)
Ośrodki Szkolenia Zawodowego (36)
Mobilne Centra Informacji Zawodowej (49)
Młodzieżowe Centra Kariery (33)
Poradnictwo kariery „na dziś”
NFDK
UP
373
CIPKZ
51
WPZ
DRP
BK
200
System
OHP
SzOK
300
PP OHP
KP
400
PPP
590
SDSiZ
RP
CM
ECORYS
WPZ
KOWEZiU
Specjalizacja działań
instytucji



Realizatorzy poradnictwa
Agenci zmiany
Mosty
Realizatorzy
poradnictwa









Centrum Informacji i Planowania Kariery
Zawodowej
Urzędy Pracy
Klub Pracy
Biuro Karier
Szkolny Ośrodek Kariery
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
Dolnośląskie Centrum Informacji
Zawodowej i Doskonalenia Nauczycieli
Mobilne Centrum Informacji Zawodowej
Młodzieżowe Centrum Kariery
Agenci zmiany




Departament Rynku Pracy
Krajowy Ośrodek Wspierania
Edukacji Zawodowej i Ustawicznej
Centrum Metodyczne Ecorys
Polska
Centralny Ośrodek Metodyczny
Informacji Zawodowej OHP
Mosty




Stowarzyszenie Doradców
Szkolnych i Zawodowych RP
Platforma Programowa OHP
Narodowe Forum Doradztwa
Kariery
Euroguidance (Narodowe Centrum
Zasobów Poradnictwa
Zawodowego)
Co się zmienia?







Ilość instytucji
Specjalizacja instytucji
Rodzaj kryteriów przydatności
zawodowej
Ilość narzędzi diagnostycznych
Formy dystrybucji informacji
zawodowej
Pojawianie się kompleksowych
form
Wzrasta liczba potencjalnych
odbiorców
Obszary przemian





Od standaryzacji do swobodnej
twórczości
Od wąskiego do szerokiego grona
klientów
Od odpowiedzialności instytucji do
odpowiedzialności klienta
Od jednej instytucji do wielu podmiotów
poradnictwa
Od wielozadaniowości do wąskiej
specjalności
Wnioski metafora
przepływu
Właściwy
człowiek
na
właściwym
miejscu
Racjonalne
wykorzystanie
zasobów
Zaspokajanie
indywidualnych
potrzeb
Przeciwdziałanie
bezrobociu
Sukces
zawodowy
i życiowy
Poradnictwo
kariery
Budowa
gospodarki
opartej na
wiedzy
Zatrudnialność
Życie w
zgodzie z
samym
sobą i
innymi
Mobilność
Dobro
ogółu
Indywidualna
wolność
ETYKA
POLITYKA (unijna i krajowa)
IDEE NAUKOWE
EKONOMIA
Wnioski







Poradnictwo to „przepływ” pomiędzy
różnymi przeciwieństwami
„Konteksty” działają z różną siłą
Refolucyjny charakter zmian
Nie zmienia się treść pracy doradcy
Nowinki dotyczą form i technik pracy
Nowinki to przedmioty „rzucane w wodę”
....?

[email protected]