Programy pomocy dla rolnictwa 1990-2002

Programy pomocy dla rolnictwa 1990-2002

Programy pomocy dla rolnictwa
1990-2002
Wsparcie Unii Europejskiej dla przemian
w sektorze rolno-żywnościowym i w obszarach wiejskich
w Polsce w okresie przedakcesyjnym
Warszawa 2002 r.
Autor: Zespół Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA w składzie:
Wojciech Pomajda (Dyrektor FAPA), Ewa Woicka-Bekas (koordynator), Grzegorz Anczewski, Piotr
Bajek, Jerzy Dąbrowski, Emilia Goniprowska, Andrzej Grochulski, Ewa Kędra, Barbara Kucharska,
Artur Kukla, Cezary Kuśmirek, Bogumiła Łabińska, Agata Markuszewska, Lech Miller, Anna Mrozik,
Krzysztof Mysiński, Andrzej Najman, Zygmunt Owczarek, Krystian Popławski, Anna Synowiec,
Kamila Śnioch, Marek Szczepanik, Katarzyna Wira, Magdalena Zawadzka.
Redaktor: Sławomir Nosowicz
Wydanie I, Warszawa 2002
© Copyright by Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA)
Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA)
ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa
tel. (0 prefix 22) 623-15-15, 623-16-55, 623-17-05, fax (0 prefix 22) 628-93-87
e-mail: [email protected], http://www.fapa.com.pl
Publikacja została wydana dzięki finansowemu wsparciu Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej w ramach
konkursu „Małych Grantów 2002”. Tytuł projektu: „Wsparcie Unii Europejskiej dla przemian w sektorze rolnożywnościowym i w obszarach wiejskich w Polsce w okresie przedakcesyjnym”.
ISBN: 83-88010-38-7
2
Wprowadzenie
Przemiany społeczno-ekonomiczne zapoczątkowane w Polsce w 1989 r. postawiły nasze
społeczeństwo i gospodarkę wobec nowych, często trudnych problemów. Dostosowanie
poszczególnych sektorów polskiej gospodarki do reguł rynkowych okazało się zadaniem
wymagającym czasu, zaplanowania i odpowiedniego zorganizowania działań oraz
zainwestowania środków adekwatnych do zamierzeń.
Rolnictwo
jest
sektorem
szczególnie
wymagającym
wielokierunkowych
i
kapitałochłonnych przemian. Już w pierwszych latach po transformacji polski sektor rolny
otrzymał różnorodną pomoc ze źródeł zagranicznych. Składały się na nią środki pochodzące z
umów bilateralnych, od ugrupowań państw i instytucji międzynarodowych.
Pomoc Unii Europejskiej dla polskiego sektora rolnego miała i ma w tej kwestii
zasadnicze znaczenie nie tylko ze względu na wysokość środków, ale również na
długofalowość, ukierunkowanie oraz stworzenie systemu ich wykorzystania. Głównym
instrumentem jej udzielania był Program Phare.
W ciągu kilkunastoletniego okresu otrzymywania przez nasze rolnictwo unijnej pomocy
zmieniał się jej charakter, rozmiary i warunki. Początkowo miała ona formę bezpłatnych
dostaw środków do produkcji rolniczej (pasz, środków ochrony roślin). Później wspierała
procesy transformacji w tym sektorze, poprzez udzielanie pomocy technicznej w dziedzinach
gospodarki rolnej szczególnie wymagających dostosowania do warunków wolnorynkowych.
Od 1998 r., od rozpoczęcia przygotowywania całej polskiej gospodarki do integracji z
UE, pomoc dla sektora rolnego została gruntownie zmodyfikowana. Jej zasadniczym celem
stało się przygotowanie polskiej wsi i rolnictwa do członkostwa Polski w UE. Program Phare
wspierał odtąd te działania, które zostały zapisane w „Narodowym Programie Przygotowania
do Członkostwa”. Głównymi priorytetami wsparcia przez Program Phare stał się rozwój
instytucjonalny
i
inwestycje
w
rolnictwie;
bezzwrotną
pomoc
UE
zastąpiono
współfinansowaniem planowanych przedsięwzięć z budżetu krajowego.
Od 2002 r. przebudowa sektora rolnego, w celu jego lepszego przystosowania do
wymogów UE, jest dodatkowo finansowana ze specjalnego programu przedakcesyjnego UE –
Programu SAPARD. Program ten posiada środki kilkakrotnie większe niż te, którymi
rozporządzamy w Programie Phare.
3
Obydwa Programy - Phare i SAPARD, spełniają dodatkową ważną funkcję przygotowują polskie rolnictwo do korzystania z Funduszy Strukturalnych po przystąpieniu
Polski od UE.
Można powiedzieć, że pomoc zagraniczna dla polskiego sektora rolnego odpowiadała na
potrzeby sektora pojawiające się w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Wprowadzała i
wprowadza go w zasięg oddziaływania instrumentów polityki rolnej i obszarów wiejskich
Unii Europejskiej.
Czesław Siekierski
Sekretarz Stanu w MRiRW
4
Spis treści
Wstęp
Część I. Pomoc zagraniczna dla polskiego rolnictwa w latach 1990-1998
1. Źródła i formy pomocy zagranicznej dla polskiego sektora rolno-żywnościowego
pierwszych latach transformacji ustrojowej
2. Ewolucja kierunków działania Programu Phare dla rolnictwa oraz struktura
organizacyjna zarządzania Programem
a. Główne kierunki działań Programu Phare dla polskiego rolnictwa
b. Zarządzanie Programem Phare dla rolnictwa
c. Mechanizmy działania - procedury
3. Działania na rzecz rozwoju rynku ziemi
a. Wsparcie procesów prywatyzacji Państwowych Gospodarstw Rolnych
b. Wsparcie działań niezbędnych w rejestracji i obrocie ziemią
4. Działania związane z produkcją rolniczą
a. Działania na rzecz produkcji zwierzęcej
b. Działania na rzecz sadownictwa i produkcji roślinnej
5. Działania związane z obrotem produktami rolnymi oraz wsparciem rozwoju grup
producentów rolnych
6. Działania związane z rozwojem infrastruktury wiejskiej
7. Działania związane z przebudową instytucji otoczenia rolnictwa
a. Wspieranie instytucji działających na rzecz rozwoju sektora rolnego
5
b. Wspieranie restrukturyzacji i tworzenie sprawniejszego systemu obsługi
finansowej rolnictwa
c. Poprawa efektywności funkcjonowania spółdzielczości wiejskiej w warunkach
gospodarki rynkowej
d. Tworzenie w Polsce nowoczesnego doradztwa rolniczego
e. Przygotowanie organizacji rolniczych do funkcjonowania w UE
8. Działania na rzecz dostosowania przemysłu spożywczego do standardów UE
a. Wsparcie dla przemysłu mleczarskiego
b. Wsparcie dla przemysłu mięsnego i rybnego
c. Wsparcie dla przemysłu zbożowo-młynarskiego oraz ciastkarstwa
d. Wsparcie dla przemysłu owocowo-warzywnego
9. Działania na rzecz dostosowania administracji oraz kontroli weterynaryjnej i
fitosanitarnej do standardów UE
a. Dostosowanie administracji i kontroli weterynaryjnej do standardów UE
b. Dostosowanie administracji i kontroli fitosanitarnej do standardów UE
10. Działania na rzecz przygotowania sektora rolnego do integracji oraz wsparcie resortu
rolnictwa
a. Działania wspierające resort rolnictwa
b. Działalność edukacyjna
c. Inne działania wspierające funkcje statutowe MRiRW
Część II. Pomoc zagraniczna dla sektora rolnego po 1998 r. Stan obecny i przyszłość
11. Nowa Orientacja Programu Phare
12. Program SAPARD
6
13. Inne zagraniczne źródła pomocy dla rolnictwa i obszarów wiejskich
a. Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich (PAOW)
b. Agrolinia 2000
14. Podsumowanie i zakończenie
Część III. Załączniki
1.
Wykaz projektów finansowanych z Programu Phare dla rolnictwa
2.
Wykaz innych programów na rzecz obszarów wiejskich, finansowanych z
Programu Phare (RAPID, INRED, STRUDER 2)
3.
Wykaz projektów finansowanych ze środków brytyjskich Know-How Fund
4.
Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich (PAOW) - współfinansowany ze
środków Banku Światowego (realizacja zaplanowana na lata 2000 – 2003)
5.
Wykaz projektów finansowanych z Funduszu Współpracy
6.
Wykaz publikacji wydanych i współfinansowanych przez FAPA ze środków
Programu Phare
7.
Wykaz opracowań przygotowanych przez Sekcję Analiz Ekonomicznych
Polityki Rolnej (SAEPR)/FAPA
8.
Wykaz opracowań przygotowanych przez Zespół Monitoringu Zagranicznych
Rynków Rolnych (FAMMU)/FAPA
Wykaz skrótów i ważniejszych określeń użytych w tekście
Bibliografia
7
Wstęp
Pomoc Unii Europejskiej, udzielana polskiemu rolnictwu od 1989 r., wspiera przede
wszystkim rozwiązywanie aktualnych problemów tego sektora gospodarki narodowej. Jest
niezwykle różnorodna zarówno pod względem kierunków, jak i form.
Zaabsorbowani coraz to nowymi wyzwaniami stawianymi naszemu rolnictwu w jego
przygotowaniach do integracji, zapominamy o tych działaniach, które były ważne we
wcześniejszym okresie reform gospodarczych. Nie zawsze dostrzegamy ciągłość i logikę
zachodzących przemian oraz ich związek z programami pomocy pochodzącymi z Unii
Europejskiej, czy też innych źródeł zagranicznych.
Niniejsza publikacja, przygotowana przez zespół pracowników Fundacji Programów
Pomocy dla Rolnictwa, przedstawia te zagadnienia z perspektywy ponad dziesięcioletniego
funkcjonowania Programu Phare dla polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich. Jest to bogate
źródło wiedzy przedstawiające działania podejmowane na rzecz sektora rolnego, ich efekty,
jak i skalę zaangażowanych środków. Opisano zarówno zakres i ewolucję udzielanej pomocy
zagranicznej, jak i sposoby zarządzania nią.
Zasadnicze części publikacji omawiają dwa przedziały czasowe, odnoszące się do działań
realizowanych w ramach pomocy zagranicznej: okres od 1990 r. do 1998 r. i od 1998 r. do
chwili obecnej. Bogactwo działań opisanych w pierwszej części daje Czytelnikowi
udokumentowaną wiedzę, głównie na temat wspierania sektora rolnego poprzez Program
Phare. Przedstawiono w niej działania na rzecz m.in. modernizacji produkcji rolniczej, obrotu
produktami rolnymi, rozwoju rynku ziemi, infrastruktury wiejskiej, przebudowy instytucji z
otoczenia rolnictwa, przystosowywania przemysłu spożywczego oraz służby weterynaryjnej i
fitosanitarnej do standardów UE.
Część druga, opisująca formy pomocy dla sektora rolnego po 1998 r., zawiera
najistotniejsze informacje na temat programów realizowanych obecnie - Programu Phare,
Programu SAPARD i Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich, czyli tych, które w
głównej mierze są podporządkowane przygotowaniu Polski do członkostwa w Unii
Europejskiej.
8
Publikacja, pomimo bogatego wsparcia faktograficznego, omawia jedynie kluczowe
formy pomocy dla polskiej wsi i rolnictwa w okresie przedakcesyjnym. Mam jednak nadzieję,
że przyczyni się do pogłębienia wśród Czytelników znajomości problematyki pomocy
zagranicznej skierowanej do sektora rolnego oraz pozytywnie wpłynie na ich opinię na temat
korzyści płynących z członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Wojciech Pomajda
Dyrektor FAPA
9
Część I.
Pomoc zagraniczna dla polskiego rolnictwa w latach 19901998
1. Źródła i formy pomocy zagranicznej dla polskiego sektora
rolno-żywnościowego
w
pierwszych
latach
transformacji
ustrojowej.
Rozpoczęty w 1989 r. proces dostosowywania całej polskiej gospodarki do działania na
zasadach rynkowych objął również sektor rolny. Restrukturyzacja tego działu gospodarki
spowodowała pojawienie się wielu problemów, których pokonanie wymagało zarówno
wsparcia finansowego, jak i upowszechnienia w tym sektorze rozwiązań stosowanych w
krajach o ugruntowanej gospodarce wolnorynkowej. Brak doświadczenia, a jednocześnie zbyt
szczupłe środki finansowe pochodzące z budżetu krajowego, były przyczyną poszukiwania i
wykorzystywania do tego celu pomocy zagranicznej.
W pierwszych latach transformacji polskie rolnictwo otrzymało różnorodną pomoc ze
źródeł zagranicznych zarówno z umów bilateralnych, jak i od grup państw oraz instytucji
międzynarodowych. Pomoc zagraniczna dla tego sektora miała postać rzeczową i finansową.
Środki finansowe były przekazywane Polsce w formie bezzwrotnych darowizn lub pożyczek.
Naczelnym celem inicjatyw pomocowych było wzmocnienie tego ważnego sektora
polskiej gospodarki dla przeciwdziałania grożącemu załamaniu oraz ułatwienie przejścia od
systemu centralnego planowania do funkcjonującej gospodarki rynkowej w ustroju
demokratycznym.
Już w lipcu 1989 r., podczas spotkania w Paryżu Grupy G-7 - najbardziej
uprzemysłowionych krajów świata, podjęto decyzję o uruchomieniu specjalnego funduszu,
którego celem byłaby pomoc Polsce i Węgrom w przeprowadzaniu zmian politycznych i
gospodarczych. Do tej inicjatywy przyłączyły się wszystkie kraje Organizacji Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju (OECD) - tzw. Grupa G-24. Koordynację działań w tym zakresie
powierzono Komisji Europejskiej (KE).
10
Zapoczątkowaniem realizacji tej idei było podjęcie przez Radę Ministrów Europejskiej
Wspólnoty Gospodarczej (EWG) w grudniu 1989 r. decyzji o udzieleniu pomocy Polsce i
Węgrom poprzez powołanie specjalnego Programu. Otrzymał on nazwę „Program Phare”
(Poland and Hungary: Assistance for Restructuring of the Economy) czyli Program Pomocy
dla Restrukturyzacji Gospodarki w Polsce i na Węgrzech. Jego podstawą prawną było
Rozporządzenie EWG nr 3906/89, a później również postanowienia Układu Europejskiego, tj.
zawartej w 1992 r. Umowy o Stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotą Europejską.
Praktycznie Program Phare rozpoczął funkcjonowanie w 1990 r. Przekazywana w jego
ramach pomoc bezzwrotna miała wspierać całą gospodarkę krajów odbiorców. W pierwszym
roku wdrażania Polska, obok pomocy dla innych sektorów gospodarki, otrzymała w formie
darowizny 100 mln ECU dla rolnictwa. Składały się na nią dostawy pasz dla zwierząt o
wartości 20 mln ECU (Program Pomocy Paszowej) oraz środków ochrony roślin o wartości
50 mln ECU. Towary te zostały sprzedane polskim rolnikom po preferencyjnych cenach.
Ponadto, w ramach Programu Phare Polsce przyznano też fundusze na linię kredytową dla
rolnictwa – tzw. Agrolinię – w wysokości 30 mln ECU (Program: Importowa Linia
Kredytowa dla Sektora Rolnego).
W tym okresie Rząd USA przekazał Polsce w darze śrutę sojową godząc się, aby część
środków z jej sprzedaży na rynku krajowym była przeznaczona na pomoc techniczną dla
polskiego rolnictwa w związku z wprowadzanym programem dostosowawczym. Środki te w
wysokości ok. 4 mld zł zostały przekazane Ministerstwu Rolnictwa w II połowie 1992 r. za
pośrednictwem Funduszu Współpracy.
1 października 1991 r. podpisano porozumienie bilateralne pomiędzy Rządami Wielkiej
Brytanii i Polski o przeznaczeniu kwoty nie przekraczającej 15 mln funtów na pomoc dla
polskiego rolnictwa. Realizację tego porozumienia nadzorowało utworzone później (w 1993
r.), przy Ministerstwie Rolnictwa biuro brytyjskiego funduszu ADF (Agricultural
Development Fund).
Wraz z przyjęciem w 1992 r. przez Rząd RP Programu Dostosowawczego dla Sektora
Rolnego i rozpoczęciem jego wdrażania, spełniony został warunek udzielenia Polsce przez
Bank Światowy pożyczki ASAL (Agricultural Sector Adjustment Loan). Do monitorowania i
oceny postępu w realizacji powyższego programu decyzją kierownictwa resortu rolnictwa
powołano Biuro Programu Dostosowawczego dla Sektora Rolnego (ASAP – Agricultural
Sector Adjustment Program Office).
11
Również Rząd USA inicjował programy mające na celu wsparcie restrukturyzacji
polskiego rolnictwa. Już w 1988 r. Amerykańska Agencja ds. Międzynarodowego Rozwoju
(USAID) wyasygnowała 10 mln dolarów dla Fundacji Kościelnej oraz Fundacji Zaopatrzenia
Wsi w Wodę, przeznaczonych na doprowadzenie wody pitnej do ponad 1300 wsi na terenie
całego kraju. Amerykański Departament Rolnictwa (USDA), współpracując z Ministerstwem
Rolnictwa i urzędami wojewódzkimi, nadzorował realizację trzech programów pomocy dla
rolnictwa. Do wdrażania mniejszych programów włączone zostały liczne amerykańskie
organizacje charytatywne, fundacje, prywatne firmy takie jak np.: VOCA Land O’Lakes,
ACDI.
W 1991 r., zgodnie z umową podpisaną pomiędzy rządami Austrii i Polski, za sumę 30
mln szylingów zakupiono dla Polski artykuły żywnościowe (mąkę, mleko w proszku,
odżywki dla niemowląt). Środki uzyskane ze sprzedaży tych produktów na rynku krajowym
posłużyły do utworzenia funduszu, który finansował projekty rolnicze w Polsce, m.in.
budowanie wodociągów wiejskich, wyposażenie szkół rolniczych, szkolenia dla nauczycieli i
uczniów szkół rolniczych, wyposażenie dla lokalnych zakładów przetwórstwa rolnospożywczego.
Na tym wczesnym etapie rozwoju procesu pomocowego dla polskiej wsi i rolnictwa
pojawiły się też mniejszej skali projekty wsparcia w ramach współpracy bilateralnej.
W maju 1990 r. w wyniku współpracy pomiędzy Ministerstwami Rolnictwa Danii i Polski
utworzono zintegrowany duńsko-polski program rolny. Jego następstwem było podpisanie
umowy pomiędzy Duńska Rada Rolniczą i władzami dawnego województwa bydgoskiego.
Dzięki duńskiej pomocy finansowej utworzono tam centrum doradztwa rolniczego oraz
ośrodek szkoleniowo-informacyjny dla spółdzielczości, opracowano nowy program rozwoju
szkół rolniczych w regionie.
W tym samym okresie pomoc holenderska była wykorzystywana w modernizacji
gospodarstw mleczarskich w rejonie Turośli.
Przedstawione wyżej ogólne informacje nie obejmują zapewne wszystkich programów i
środków pomocowych, jakie w tamtych latach wspierały przemiany w polskim rolnictwie. Na
tym tle widać jednak, że najważniejszym darczyńcą zagranicznym dla polskiego sektora
12
rolno-żywnościowego od początku lat dziewięćdziesiątych był Program Phare Unii
Europejskiej.
Nadrzędnym celem Programu Phare jest wspomaganie procesów restrukturyzacyjnych
dla zbudowania efektywnie funkcjonującej gospodarki rynkowej, w tym sektora rolnożywnościowego. Środki finansowe przekazywane w ramach Programu Phare to pomoc
bezzwrotna – darowizna, będąca wyrazem solidarności państw Unii Europejskiej z
przechodzącymi demokratyczną transformację krajami Europy Wschodniej.
Głównym założeniem Programu Phare jest dostarczanie
dodatkowych środków
finansowych oraz wiedzy i umiejętności niezbędnych dla dynamizowania wzrostu
gospodarczego kraju-beneficjanta w celu zniwelowania dystansu w poziomie rozwoju
gospodarczego. Zmierza się m.in. do wspierania tworzenia nowoczesnych instytucji i
usprawnienia procesów generowania i właściwego wykorzystania krajowych środków
finansowych, które zawsze stanowią bazę ekonomiczną każdego państwa i społeczeństwa.
Środki pomocowe pełnią jedynie rolę inspirującą i wspierającą.
Program Phare ogniskuje się na finansowaniu przedsięwzięć o znaczeniu systemowym,
tj. wpływających na rekonstrukcję i unowocześnianie całych sektorów gospodarki jak np.
przemysłu, rolnictwa, infrastruktury, sektora finansowego oraz na rozwoju wysoko
wykwalifikowanych kadr, tzw. „kapitału ludzkiego”. Pomoc ta ma z reguły charakter
pilotażowy zmierzając do wypracowywania wzorowanych, na sprawdzonych w praktyce
państw UE, rozwiązań modernizacyjnych w gospodarce i w sferze społecznej. Ostateczne
efekty takiej pomocy z natury rzeczy zależą od skutecznego upowszechniania i praktycznego,
długofalowego wdrażania modelowych rozwiązań przez kraj korzystający ze wsparcia.
Podstawowym sposobem wykorzystywania pomocy z Programu Phare była w
początkowym okresie pomoc techniczna, tj. doradztwo, szkolenia, ekspertyzy, opracowania
badawczo-wdrożeniowe, dostosowania prawne i działalność organizacyjna. Istotą Phare jest
bowiem transfer wiedzy i umiejętności („know-how”).
Rozpatrując zagadnienia pomocy zagranicznej warto mieć na uwadze, że stanowi ona
jedną z form międzynarodowej współpracy gospodarczej i funkcjonuje w powiązaniu z takimi
podstawowymi kanałami współpracy jak handel międzynarodowy i inwestycje zagraniczne.
Dlatego obok takich motywacji jak solidaryzm międzynarodowy i partnerstwo, służy też
celom praktycznym – identyfikowaniu możliwości rozwoju handlu i okazji dla atrakcyjnych
13
inwestycji kapitałowych, pomaga też kształtowaniu pozytywnego wizerunku darczyńcy w
krajach-beneficjentach.
Jest to normalny atrybut gospodarki rynkowej, który służy obydwu stronom pomocy, pod
warunkiem równego podziału korzyści uzyskiwanych w wyniku stymulowania współpracy
gospodarczej przez wsparcie pomocowe.
14
2. Ewolucja kierunków działania Programu Phare dla rolnictwa
oraz struktura organizacyjna zarządzania Programem
Doświadczenia z realizacji Programu Phare dla rolnictwa pokazują, że struktura
Programu podlega ewolucji i konsolidacji.
Kierunki tej ewolucji są wyznaczane przez szereg czynników, do których należą:
ogromne potrzeby wsi i rolnictwa, w szczególności zapotrzebowanie na rynkowy „knowhow”, kapitał inwestycyjny, przedsiębiorczość i nowoczesną edukację pozwalającą na
rozwijanie kapitału ludzkiego dostosowanego do popytu na rynku pracy; preferencje
darczyńcy - Komisji Europejskiej, poszczególnych państw udzielających pomocy bilateralnej
oraz Banku Światowego zwłaszcza w kontekście przebiegu procesu integracji z UE;
priorytety polityki Rządu RP zarówno w skali makro jak i wobec wsi i rolnictwa; wnioski z
oceny wdrażania dotychczasowych programów pomocy dla sektora. Te zmieniające się w
czasie determinanty wpływają na wielkość, kierunki i tempo procesów pomocowych, a tym
samym wyznaczają zapisane w Memorandach Finansowych Programu Phare, czy w innych
umowach o pomocy dla sektora zadania dla jednostek wdrożeniowych.
Ze strony darczyńców, w szczególności największego donora - Unii Europejskiej,
głównymi celami przekazywania pomocy dla polskiej wsi i rolnictwa było początkowo
dążenie do ułatwienia wprowadzania w Polsce systemu rynkowego, identyfikacja słabych i
silnych stron sektora oraz propozycje jego reform zawarte w takich dokumentach jak
„Strategia rolna dla Polski” („Agricultural Strategy for Poland”) i warunkujący pożyczkę
dostosowawczą Banku Światowego - ASAL, Program Dostosowań Strukturalnych dla
Rolnictwa (PDSR).
Kolejną podstawową determinantą pomocy dla sektora stały się zapisy i przebieg
realizacji umowy o stowarzyszeniu Polski z UE, a zwłaszcza te artykuły, które odnosiły się do
współpracy w dziedzinie rolnictwa tj.: Art. 69 o zbliżaniu przepisów prawnych obejmujących
ochronę zdrowia i życia ludzi, zwierząt i roślin, służący m.in. zmniejszeniu barier
pozataryfowych w handlu rolnym; Art. 74 o redukowaniu różnic w dziedzinie normalizacji i
certyfikacji; Art. 75 o popieraniu współpracy w dziedzinie nauk rolniczych; Art. 77 o
współpracy w zakresie rozwoju wsi i zwiększaniu efektywności rolnictwa i sektora rolnospożywczego; Art. 80 o ochronie środowiska naturalnego; Aart. 86 o zacieśnianiu współpracy
w dziedzinie rozwoju regionalnego i planowania gospodarki gruntami; wreszcie Art. 96
15
deklarujący wsparcie Wspólnoty dla realizacji celów stowarzyszenia ze środków
pomocowych Programu Phare, bądź z innych programów finansowych w przyszłości.
Od 1994r., od „szczytu” Unii Europejskiej w Kopenhadze, otwierającego możliwości
akcesji do UE, za główne zadania pomocy unijnej uznano wsparcie przygotowania krajów
kandydujących do członkostwa we Wspólnocie. Począwszy od maja 1995 r. istotny wpływ na
profil pomocy uzyskały zalecenia tzw. „Białej Księgi” z Cannes nt. stopniowego włączania
krajów kandydujących do członkostwa w Unii, a tym samym, do Jednolitego Rynku
Wewnętrznego Wspólnoty, m.in. w przedmiocie harmonizacji przepisów prawa i służb
związanych z problematyką weterynaryjną i fitosanitarną.
Od 1997 roku brano pod uwagę zalecenia „Opinii Komisji Europejskiej nt. gotowości
Polski do przystąpienia do UE” oraz wnioski z dokumentu programowego Unii – „Agenda
2000”, które zawierały m.in. prognozy dla procesu integracji rolnej oraz perspektywy
finansowe dla budżetu Wspólnoty i dla wsparcia pomocowego krajów kandydujących na lata
2000-2006.
Od roku 1998, aż do chwili obecnej Program Phare i inne źródła pomocy zostały
ukierunkowane przez strategię przedakcesyjną Unii, zawartą w „Partnerstwie dla
Członkostwa” oraz w wynikającą z tej strategii reorientację kierunku, struktury wdrażania i
procedur Programu Phare.
Ze strony Rządu RP największą rolę w kształtowaniu profilu pomocy zagranicznej
odgrywały priorytety polityki rolnej utrzymujące kurs stopniowych reform i rekonstrukcji
sektora, którym od połowy lat 90 towarzyszyły, w coraz większym stopniu, działania
dostosowawcze zmierzające do sukcesywnego przyjmowania dorobku prawnego wspólnoty
(acquis communautaire) w zakresie ustawodawstwa, rozwoju instytucji i kapitału ludzkiego
oraz ograniczonego - chociaż koniecznego - wsparcia inwestycyjnego.
Struktura pomocy odzwierciedlała cele strategiczne polityki przekształceń gospodarczych
i społecznych wsi i rolnictwa zawarte w takich dokumentach państwowych jak: „Szanse dla
wsi i rolnictwa” (1992), „Założenia polityki społeczno-ekonomicznej wobec wsi, rolnictwa i
gospodarki żywnościowej do 2000 r.” (1994), „Strategia dla Polski” (1994), „Narodowa
Strategia Integracji” (1997), „Średniookresowa Strategia rozwoju rolnictwa i obszarów
wiejskich” (marzec 1998), „Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i
rolnictwa” (lipiec 1999) i okresowo aktualizowany, w miarę postępów integracji i negocjacji
o akcesji, „Narodowy Program Przygotowań do Członkostwa w UE” (czerwiec 1998).
16
W związku z rosnącym w UE znaczeniem kwestii spójności społeczno-ekonomicznej
państw i regionów Wspólnoty oraz krajów kandydujących do członkostwa, ważnym
wyznacznikiem unijnej pomocy na najbliższe lata staje się aktualnie opracowywany
„Narodowy Plan Rozwoju”, w ramach którego planowana jest koordynacja wsparcia unijnego
(Program Phare, SAPARD, ISPA) z pomocą pochodzącą z innych źródeł i z przepływami
finansowymi środków krajowych. W tym ujęciu pomoc dla wsi i rolnictwa stanowi jeden z
istotnych elementów zintegrowanych programów rozwoju regionalnego wzorowanych na
rozwiązaniach stosowanych w systemie Funduszy Strukturalnych UE.
W toku dialogu strukturalnego obejmującego m.in. negocjacje między partnerami, tj.
Rządem RP i Komisją Europejską, uwzględniające interesy obu stron, możliwości finansowe
darczyńców i zdolności absorpcyjne beneficjenta, stopniowo uformowano strukturę pomocy
dla sektora, którą najlepiej obrazują zadania określane w podpisywanych corocznie
Memorandach Finansowych Programu Phare.
a. Główne kierunki działań Programu Phare dla polskiego rolnictwa.
W latach 1992-1996 (MF ‘91 do MF ‘93) pierwszeństwo przyznano wspieraniu
prywatyzacji byłych Państwowych Gospodarstw Rolnych (PGR), odbudowie spółdzielczości
wiejskiej (popierane przez Bank Światowy i Program Phare ale, jak się okazało, bardzo trudne
w praktyce) i bankowości spółdzielczej oraz nowoczesnego doradztwa rolniczego.
W okresie tym realizowano też znaczną ilość niewielkich regionalnych projektów
produkcyjnych i technologicznych, które nie miały strategicznego znaczenia, ale odpowiadały
na lokalne zapotrzebowanie. Na projekty te przeznaczono około 40 proc. dostępnych rodków.
W kolejnych latach zyskiwały na znaczeniu działania wspierające instrumenty polityki
rolnej, umacnianie orientacji marketingowej w sektorze oraz promowanie liberalizacji handlu
rolnego, wynikające z umów międzynarodowych.
Środki Programu Phare ( w mln ECU) przyznane na restrukturyzację polskiego rolnictwa w latach 19911993.
Projekty i programy
Przekształcenia Spółdzielczości Wiejskiej
MF `91
MF `92
MF `93
6,42
4,25
4,00
Razem
14,67
17
Reforma sektora bankowości spółdzielczej
1,00
5,00
6,00
12,00
Prywatyzacja PGR
0,00
3,00
0,00
3,00
Pilotażowy Fundusz Kapitałowy dla byłych PGR
0,00
0,00
4,00
4,00
Doradztwo rolnicze - szkolenia
4,15
1,00
3,00
8,15
Wsparcie dla polityki MRiRW
2,53
1,50
5,00
9,03
Wsparcie dla marketingu i inwestycji
0,00
0,00
2,60
2,60
Infrastruktura wiejska: zasoby wodne
0,00
0,00
4,00
4,00
Wdrażanie i koordynacja
0,90
1,50
0,80
3,20
Monitorowanie
2,00
1,75
0,60
4,35
17,00
18,00
30,00
65,00
RAZEM
Od 1994 roku jednym z najbardziej dynamicznych obszarów działalności Programu
Phare stała się problematyka struktur handlu hurtowego w Polsce.
W tym samym czasie, ze środków Programu Phare, realizowany był pierwszy w Polsce
program rolniczo-środowiskowy, tzw. pilotażowy projekt gospodarki wodnej „Infrastruktura
Terenów Wiejskich dla Gospodarki Wodnej” (realizowany przez Instytut Melioracji i
Użytków Zielonych). Tworzył on model postępowania i inwestowania w celu ograniczenia
zanieczyszczeń wód odpadami pochodzącymi z rolnictwa.
Coraz większe znaczenie uzyskiwały projekty w dziedzinie bezpiecznej żywności,
wprowadzenia systemu bezpieczeństwa żywności HACCP (Hazard Analysis and Critical
Control Points - (System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli), Dobrych
Praktyk Producenckich w przemyśle przetwórczym, norm ISO itp.
Po roku 1995, w związku z wdrażaniem zaleceń „Białej Księgi” z Cannes, na pierwsze
miejsce wysunęły się działania zmierzające do harmonizacji polskiego ustawodawstwa z
dorobkiem prawnym UE (acquis communautaire) w rolnictwie oraz do dostosowania służb
weterynaryjnych i fitosanitarnych do wymogów Jednolitego Rynku UE, co ma pozwolić na
swobodny przepływ towarów między Polską, a krajami Unii. Stopniowo wprowadzano w
życie podprogramy o charakterze inwestycyjnym, takie jak Program Rozwoju Regionalnego
na Obszarach Wiejskich, Phare RAPID - koordynowany przez Polską Agencję Rozwoju
Regionalnego. (Inicjatywa ta polegała na dofinansowaniu budowy infrastruktury technicznej
18
w gminach wiejskich, wyselekcjonowanych wg zasad obowiązujących w Funduszach
Strukturalnych Unii Europejskiej.
Środki Programu Phare (w mln ECU) przyznane na przygotowanie rolnictwa do integracji i rozwój
obszarów wiejskich w latach 1995-1996.
Programy i projekty
1995
Realizacja zdobyczy wspólnotowych w rolnictwie
1996
4,5
5,555
Dostosowanie przepisów prawnych w rolnictwie
0,5
0,6
Kontrola jakości żywności, usługi weterynaryjne i fitosanitarne
1,0
1,7
Edukacja w zakresie rolnictwa, prace badawcze i usługi doradcze
0,5
0,855
Wsparcie polityki MRiRW i szkolenie personelu pod kątem integracji z UE
0,8
1,2
Promocja i monitorowanie handlu artykułami rolno-spożywczymi oraz informacja
1,2
0,7
0,5
0,5
rynkowa
Wsparcie organizacji zawodowych producentów rolnych
Rozwój wsi
7,0
1,545
Rynek ziemi i utworzenie katastru gruntów
1,0
-
Rozwój rynków hurtowych
2,5
-
Wsparcie grup marketingowych i spółdzielczości wiejskiej
1,5
-
Promocja i przygotowanie inwestycji na obszarach wiejskich
0,5
1,045
Usługi finansowe dla wsi
1,5
-
-
0,5
Wsparcie techniczne dla zapewnienia trwałości projektów
Monitorowanie, Koordynacja pomocy, Zarządzanie Projektem
RAZEM:
1,5
0,9
13,0
8,0*
* budżet MF `96 po realokacji.
W latach 1996-1997 wdrażano projekty dotyczące zagadnień nie wspieranych jeszcze z
Programu Phare dla rolnictwa jak międzynarodowe reżimy handlowe i metody promocji
eksportu artykułów żywnościowych oraz restrukturyzacja rybołówstwa, które znalazło się w
gestii MRiRW.
Równocześnie niektóre kierunki działań były eliminowane wskutek niewystarczających
środków, zmian w polityce bądź przejmowania zakresu obowiązków przez inne resorty.
19
Dotyczyło to wspierania bankowości spółdzielczej, projektów dla rynków hurtowych i giełd
towarowych oraz ochrony środowiska w rolnictwie.
Środki Programu Phare (w mln ECU) przyznane polskiemu sektorowi rolnemu w 1997 r.
Inwestycje
Razem
-
-
8,0
1,3
0,2
1,5
1,2
1,5
2,7
1,3
1,4
2,7
0,7
-
0,7
1.5 Wsparcie dla zawodowych organizacji rolniczych
0,3
0,1
0,4
RAZEM:
4,8
3,2
8,0
Programy i Projekty
1. Realizacja zdobyczy wspólnotowych w rolnictwie
1.1. Wsparcie MRiRWw dostosowaniu przepisów prawnych i
Pomoc
techniczna
kształtowaniu polityki rolnej
1.2. Budowa instytucjonalna w służbach weterynaryjnych,
fitosanitarnych i kontroli żywności
1.3 Przygotowanie sektora rolnego do objęcia mechanizmów
Wspólnej Polityki Rolnej poprzez wdrażanie niektórych rozwiązań
funkcjonujących w UE
1.4 Rozwój zasobów ludzkich w zakresie administrowania
Wspólną Polityką Rolną
Pod koniec lat 90-tych jeszcze większą niż poprzednio rangę uzyskały działania w sferze
budowy kapitału ludzkiego prowadzone w dwóch kierunkach: przynależące do rozwoju
obszarów wiejskich przekwalifikowanie tych mieszkańców wsi, którzy pragną zdobywać
kwalifikacje pozarolnicze, oraz podnoszenie poziomu profesjonalnego administracji jako
istotny element wzmacniania instytucji kluczowych dla efektywnego funkcjonowania sektora
rolnego przed i po akcesji do Unii Europejskiej.
Od roku 1998 nastąpił nowy etap Programu Phare na rzecz wsi i rolnictwa, związany z
kolejnym przyśpieszeniem procesów integracyjnych Polski z Unią Europejską. Na szczycie w
Luxemburgu (w grudniu 1999 r.) Rada Europejska przyjęła tzw. wzmocnioną strategię
przedakcesyjną dla krajów ubiegających się o członkostwo we Wspólnocie. W rezultacie
powstały nowe ramy dla Programu Phare, w tym dla wsparcia wsi i rolnictwa. Po stronie UE
stworzył je, przyjęty w marcu 1998 r., dokument strategiczny „Partnerstwo dla Członkostwa”,
20
w którym na nowo określono formy i zasady pomocy finansowej i technicznej UE dla krajów
stowarzyszonych.
Program
Phare
został
uznany
za
główny
instrument
wspierania
procesów
dostosowawczych do integracji ze Wspólnotą, koordynowany z nowymi programami
wsparcia przedakcesyjnego - Programem dla wsi i rolnictwa SAPARD oraz przeznaczonym
na budowę infrastruktury Programem ISPA. Po stronie polskiej, podobnie jak w innych
krajach kandydujących, odpowiednikiem unijnego „Partnerstwa dla Członkostwa” stał się
wdrażający jego zalecenia i przygotowany we współpracy z Komisją Europejską Narodowy
Program Przygotowania do Członkostwa z Unią Europejską przyjęty w czerwcu 1998 r. a
następnie sukcesywnie nowelizowany odpowiednio do przebiegu integracji i negocjacji o
przystąpienie do UE.
Wspomniane dokumenty wyznaczały koncentrację działań pomocowych na konkretnych
zadaniach służących akcesji, wiążąc ich wykonanie z takimi warunkami jak obligatoryjny
wkład finansowy strony polskiej i właściwe, terminowe wykonanie projektów. Odstępstwa
mogły skutkować redukcją wsparcia pomocowego. Priorytetowe zadania dla sektora wsi i
rolnictwa obejmowały:
• ustanowienie spójnej polityki strukturalnej i rozwoju obszarów wiejskich oraz jej
wprowadzenie w życie,
• harmonizacja prawa i struktur administracji weterynaryjnej z prawem wspólnotowym i
strukturami administracyjnymi UE oraz wprowadzenie zharmonizowanych przepisów w
życie,
• harmonizacja fitosanitarnej kontroli granicznej oraz przepisów regulujących problemy
fitosanitarne,
• modernizacja niektórych segmentów gospodarki żywnościowej (mleczarstwo i gospodarka
mięsna) oraz prowadzących testy laboratoryjne służb diagnostyczno-badawczych,
• ekologiczne aspekty rolnictwa,
• przygotowanie do wprowadzania w życie Wspólnej Polityki Rolnej.
21
Nowe okoliczności wpłynęły również na modyfikację form i kierunków działania
jednostki zarządzającej Programem Phare w imieniu Ministra Rolnictwa, czyli FAPA.
Nastąpiła reorientacja głównego źródła funduszy pomocowych dla sektora rolnego Programu Phare, który skoncentrował się na wspieraniu przystosowywania do acquis
comunnautaire,
w
drodze
wdrażania
projektów
„bliźniaczych”,
polegających
na
przekazywaniu unijnego „know-how” przez ekspertów z krajów członkowskich UE
delegowanych do tych instytucji, które po akcesji będą uczestniczyły w implementacji
Wspólnej Polityki Rolnej i w administrowaniu
środkami Funduszy Strukturalnych. Z
programu kształtowanego „według potrzeb sektora” Program Phare przeistoczył się więc w
program „dla akcesji”.
Według nowych reguł 30 proc. alokacji pomocowych miało być przeznaczone na budowę
bądź przekształcenie dostosowanych do rozwiązań unijnych instytucji, a 70 proc. - na
inwestycje wynikające z tych adaptacji instytucjonalnych, czyli głownie sprzęt komputerowy,
oprogramowanie dla systemów informatyczno-zarządzających, wyposażenie laboratoriów.
Równocześnie obligatoryjne stało się współfinansowanie projektów przez stronę polską, a
koszty operacyjne wdrażania pokrywać miał budżet państwa.
Pod koniec lat dziewięćdziesiątych wprowadzono też zmiany w strukturach
wdrożeniowych pomocy zagranicznej, m.in. utworzono Centralną Jednostkę FinansującoKontraktującą. Wdrażanie projektów „bliźniaczych” współpracy instytucjonalnej stało się
jednym z ważniejszych zadań odpowiednich departamentów w Ministerstwach sektorowych,
w tym MRiRW.
b. Zarządzanie Programem Phare dla rolnictwa.
Pomoc udzielona Polsce w latach 1989-1990 przez państwa demokratyczne - tzw. Grupę
24, była ich reakcją na dramatyczne komplikacje, trudności ekonomiczne i społeczne, które
wystąpiły po przełomie ustrojowym we Wschodniej Europie i miała charakter darowizny.
Odbywała się początkowo bez specjalnych struktur wdrażających. Jednakże, dla efektywnego
planowania i realizacji długofalowego wsparcia sektora rolnego w Polsce, potrzebne było
zbudowanie odpowiedniego funkcjonalnego systemu.
22
Utworzenie Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) łączyło się ściśle z
pierwszym etapem pomocy z Programu Phare dla polskiego sektora rolno-żywnościowego i z
uruchomieniem innych form pomocy zagranicznej dla Polski.
Początkowo, ze strony Wspólnot Europejskich, proces pomocowy nadzorowała Komisja
Europejska za pośrednictwem wybranych firm konsultingowych m.in. Robertson-Gould i
GOPA. Takie rozwiązanie spełniło swoje zadanie, jednakże programując przyszłe transfery
pomocowe na rzecz sektora rolnego Komisja Europejska przedstawiła propozycję
powierzenia roli administrowania Programem Phare wyspecjalizowanej, profesjonalnej
jednostce, powiązanej z partnerem polskim.
Podobne
stanowisko
reprezentowało
Ministerstwo
Rolnictwa
i
Gospodarki
Żywnościowej, któremu wobec ograniczonego budżetu potrzebne były środki na wdrażanie
polityki rolnej. Nie posiadało ono w tym czasie ani struktury organizacyjnej, ani personelu
doświadczonego w tej dziedzinie. Dzięki takiej zbieżności interesów, 23 sierpnia 1991 r.
podpisano porozumienie, pomiędzy Rządem RP a Komisją Wspólnot Europejskich, pod
nazwą „Program pomocy technicznej na rzecz rozwoju wsi i rolnictwa”, na podstawie którego
realizowany jest Program Phare w sektorze rolnym. W ramach tego porozumienia w
listopadzie 1991 r. powołano do życia Biuro Programów Pomocy dla Rolnictwa (OAPA –
Office of Assistance Programmes for Agriculture).
Z przekształcenia tej jednostki, 7 maja 1992 roku, powstała instytucja powołana przez
Ministra Rolnictwa działającego w imieniu Skarbu Państwa - Fundacja Programów Pomocy
dla Rolnictwa (FAPA – Foundation of Assistance Programmes for Agriculture). Fundacja
posiada osobowość prawną i nie jest organizacją ukierunkowaną na osiąganie zysku.
Zgodnie ze statutem, celem FAPA jest „... koordynacja zagranicznej pomocy kierowanej
do rolnictwa i sektorów z nim związanych oraz wdrażanie programów pomocowych
akceptowanych przez Rząd Polski i Komisję Europejską, a także innych darczyńców...”.
Fundacja działa jako niezależna jednostka doradcza i wykonawcza Ministerstwa Rolnictwa i
Rozwoju Wsi.
FAPA administrowała i koordynowała Program Phare dla polskiego rolnictwa oraz
pozostałe programy pomocy zagranicznej dla tego sektora gospodarki, działając na rzecz
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) we współpracy z Urzędem Komitetu
Integracji Europejskiej (UKIE) i Przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce. Była
23
być również centrum gromadzenia danych o pomocy zagranicznej dla sektora rolnożywnościowego.
FAPA wypełniała zadania wynikające z głównego celu Programu Phare, którym jest
adaptacja strukturalna gospodarki do wymogów gospodarki rynkowej, dążąc przy tym do
najbardziej efektywnego spożytkowania pomocy zagranicznej dla realizacji polityki rolnej
państwa.
W trakcie
10-letniej
działalności FAPA kształtowała struktury organizacyjne
odpowiednie do zadań realizowanych w procesie wspierania sektora rolno żywnościowego ze
środków pomocy zagranicznej.
W wyniku dużego zapotrzebowania sektora rolno-żywnościowego, Ministerstwa
Rolnictwa, rolnictwa i agrobiznesu, FAPA podejmowała różnorodne zadania związane z
wykorzystywaniem pomocy zagranicznej. Odpowiadała w ten sposób na zamówienia
licznych beneficjentów Programu, tak na szczeblu centralnym wspierając na przykład
wypracowanie polityki rolnej, jak i na poziomie regionalnym. Dlatego uformowała się dość
złożona, a jednak „wielofunkcyjna” struktura organizacyjna, wykraczająca poza układ
typowej Jednostki Wdrażającej Projekty. Struktura ta ewoluowała w czasie w miarę
zmieniających się potrzeb beneficjentów, nowych priorytetów polityki Rządu RP wobec wsi i
rolnictwa oraz wskutek przekształceń zachodzących po stronie darczyńców pomocy dla
sektora, w pierwszym rzędzie głównego źródła tej pomocy – Programu Phare.
Pierwsze ministerialne programy zainicjowały powstanie Biura Integracji Rolnej i Biura
Rynków Hurtowych. Potem zmiana sytuacji w podziale pracy w tej dziedzinie spowodowała
przejęcie ich zadań przez Ministerstwo Rolnictwa. W związku z zakończeniem Programu
ASAL znikło zajmujące się nim Biuro ASAP, ale w strukturach FAPA powstała nowa
jednostka administrująca nowymi funduszami
pochodzącymi z Banku Światowego –
Jednostka Koordynacji Programu.
Zarówno zapotrzebowanie zgłaszane przez resort rolnictwa na wsparcie analityczne dla
Ministerstwa, jak i sugestie darczyńców – Banku Światowego, Programu Phare i brytyjskiego
„Know–How Fund”, spowodowały powstanie takich komórek FAPA jak SAEPR i FAMMU.
Z kolei włączenie się FAPA do przygotowań do wdrażania Programu SAPARD
przyniosło utworzenie w ramach FAPA specjalnego zespołu do realizacji tych zadań.
24
Począwszy od 1998 r., w rezultacie reorientacji Programu Phare, ukierunkowanego
prawie wyłącznie na ułatwianie i przyspieszenie akcesji sektora do UE, wszystkie zespoły
FAPA koncentrują się na działaniach na rzecz integracji rolnej i wielofunkcyjnego rozwoju
obszarów wiejskich.
Następuje też dalsza restrukturyzacja Fundacji polegająca m.in. na zatrudnianiu
wykwalifikowanych pracowników FAPA przez JKP, czy też takie kluczowe dla sektora
instytucje jak MRiRW i ARiMR.
W ujęciu chronologicznym w strukturze organizacyjnej FAPA kolejno pojawiały się
następujące jednostki:
Sekcja Projektów.
Sekcja Projektów (późniejsza Sekcja Projektów Centralnych) była najwcześniej
utworzoną jednostką wchodzącą w skład FAPA. Powstała w pierwszej połowie 1992 r., czyli
po przekształceniu Biura Programów Pomocy dla Rolnictwa (OAPA) w Fundację Programów
Pomocy dla Rolnictwa (FAPA).
Pracownicy Sekcji koordynowali wdrażanie projektów na wszystkich kolejnych etapach
procesu realizacji przedsięwzięć, tj. od identyfikacji problemu, poprzez przygotowanie
Zakresu Zadań i Obowiązków (TOR - Terms of Reference) dla zatwierdzonych do realizacji
projektów, przeprowadzenie procedur przetargowych, a następnie kontrolę i monitorowanie
postępów w realizacji projektu przez kontraktora. Sekcja prowadziła również rejestr
wszystkich rolnych projektów pomocowych realizowanych na terenie Polski, spis kontraktów
zawieranych z wykonawcami projektów, prowadzi rejestr firm uprawnionych do udziału w
przetargach.
Sekcja brała udział w planowaniu wykorzystania środków pomocowych dla rolnictwa
poprzez zbieranie propozycji dotyczących tematyki nowych projektów (konsultacje z
odpowiednimi departamentami Ministerstwa Rolnictwa, administracją terenową, strukturami
samorządowymi, organizacjami rolniczymi itp.).
Sekcja Projektów Regionalnych i Regionalne Ośrodki FAPA.
W celu decentralizacji wdrażania Programów na szczeblu regionalnym, w 1992 r.
powołana została Sekcja Projektów Regionalnych, której częścią były placówki działające w
25
określonych regionach kraju, czyli Regionalne Ośrodki FAPA. Obejmowały one swoją
działalnością dawne województwa w danym regionie.
W 1991 r. powstał pierwszy Ośrodek w Bydgoszczy, a na początku 1992 r. w Rzeszowie
i Zielonej Górze. W 1993 r. - na mocy decyzji Zarządu FAPA - utworzone zostały pozostałe
Ośrodki Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa w: Kielcach, Koszalinie, Suwałkach,
Nowym Sączu.
Przy każdym z Ośrodków zostały wyłonione Rady Konsultacyjne. Rady wspierały
merytorycznie działalność Ośrodków, określały priorytetowe dla regionu programy, które
były następnie zgłaszane do finansowania w formie projektów doradczo-szkoleniowych i
inwestycyjnych. Prowadziły monitoring i ocenę efektywności wdrażania Programu Phare na
szczeblu regionalnym.
Ośrodki
podejmowały
działania
z
zakresu
pomocy
technicznej
poprzez
przygotowywanie, wdrażanie, monitoring i ocenę szerokiego spektrum projektów,
ukierunkowanych na restrukturyzację i modernizację wsi, rolnictwa, i jego otoczenia, w
swoich regionach. Zarządzały też projektami wsparcia inwestycyjnego dostosowanymi do
specyfiki swojego regionu. Uczestniczyły ponadto w szeregu działań mających na celu
upowszechnienie informacji o procesie integracji Polski z Unią Europejską. Działania te były
realizowane przy współudziale Urzędów Wojewódzkich, Urzędów Marszałkowskich,
Urzędów Gminnych, Ośrodków Doradztwa Rolniczego, organizacji rolniczych, zawodowych
i branżowych oraz innych organizacji na szczeblu regionalnym.
Regionalne Ośrodki w Kielcach, Nowym Sączu i Rzeszowie uczestniczyły w realizacji
Programów Rozwoju Regionalnego RAPID, STRUDER 2, INRED.
Regionalne Ośrodki w Kielcach, Nowym Sączu, Rzeszowie i Zielonej Górze
uczestniczyły w realizacji „Programu ODBUDOWA” łagodzącego skutki powodzi z 1997 r.
W
okresie
swojej
działalności
Regionalne
Ośrodki
współpracowały
z
Przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce, Urzędem Komitetu Integracji
Europejskiej, Urzędami Marszałkowskimi, Urzędami Wojewódzkimi, Agencją Własności
Rolnej Skarbu Państwa, Radą Programu „Małopolskiego Programu Rozwoju Wsi i
Rolnictwa”, Polską Agencją Rozwoju Regionalnego, Polską Agencją Promocji i Rozwoju
Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Funduszem Współpracy, Ośrodkami Doradztwa
26
Rolniczego, urzędami gminnymi, instytucjami oświatowymi, związkami organizacji
rolniczych, firmami konsultingowymi z krajów UE oraz z Polski.
W związku z reorientacją zadań FAPA, w 2002 r. powołano Zespół Programów
Pomocowych, w skład której weszli również pracownicy Sekcji Projektów Regionalnych oraz
pracownicy Regionalnych Ośrodków.
Biuro Programu Dostosowawczego dla Sektora Rolnego – ASAP.
Biuro ASAP zostało powołane w lipcu 1992 r decyzją kierownictwa MRiRW, na
wniosek Banku Światowego podczas negocjacji pożyczki ASAL w celu:
•
koordynowania, wspierania realizacji i monitorowania Programu Dostosowawczego
dla Sektora Rolnego (PDSR), którego realizacja była warunkiem uwolnienia
kolejnych transz pożyczki ASAL,
•
przygotowania finansowania oraz inicjowania, koordynowania i monitorowania
realizacji 33 projektów pomocy technicznej (PPT) związanych z PDSR i z pożyczką
ASAL,
•
sporządzania raportów kwartalnych (w języku polskim i angielskim) z postępu w
realizacji PDSR i PPT dla Banku Światowego, instytucji rządowych, i darczyńców,
•
udzielania wsparcia technicznego i organizacyjnego przebywającym w Polsce, w
związku z pożyczką ASAL, misjom Banku Światowego, konsultantom brytyjskiego
KHF i innym zespołom konsultantów zagranicznych.
Przygotowany przez ekspertów BŚ, UE i polskich Program Dostosowawczy dla Sektora
Rolnego (PDSR) był jedną z podstaw programów polityki rolnej do 1994 roku, kiedy to Rząd
RP przygotował nowy program rozwoju rolnictwa do 2000 roku.
W okresie swojej działalności Biuro ASAP zdobyło duże doświadczenia ze współpracy z
Bankiem Światowym, oraz z darczyńcami takimi jak UE/PHARE, brytyjski „Know-How
Fund” i amerykański USAID. W szczególności dotyczyły one koordynowania różnorodnych
projektów związanych z programem pomocy Banku Światowego, monitorowania i
sprawozdawczości z przebiegu realizacji programu oraz montażu finansowego z różnych
źródeł pomocy dla sektora. Doświadczenia te są aktualnie wykorzystywane przez JKP –
Jednostkę Koordynacji Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich, do której Biuro ASAP
zostało włączone w 2000 r.
27
Sekcja Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej (SAEPR).
Powstała w październiku 1993r. w ramach realizacji Programu Pomocy Technicznej dla
rolnictwa polskiego. Do głównych zadań SAEPR należy wspieranie Ministerstwa Rolnictwa i
Gospodarki Żywnościowej niezależnymi i obiektywnymi analizami ekonomicznymi:
•
krótkoterminowymi, będącymi szybką reakcją na otrzymane zapytanie ośrodków
decyzyjnych,
•
średnioterminowymi, w ramach których dokonuje się szczegółowego przeglądu
zagadnień polityki rolnej w określonym przedziale czasowym.
Analizy te dotyczą instrumentów polityki rolnej oddziałujących na sytuację ekonomiczną
rolnictwa, obrotów w handlu zagranicznym towarami rolno - spożywczymi, instrumentów
polityki rolnej oddziałujących na sytuację makroekonomiczną, potencjalnych skutków
integracji Polski z Unią Europejską dla polskiego rolnictwa, efektywności polskiego rynku
rolnego.
Pracownicy SAEPR zostali włączeni do prac specjalnych Grup Roboczych ds. integracji,
powołanych przez Ministra Rolnictwa. Pozwoliło to Sekcji na aktywne uczestniczenie w
przygotowaniu do negocjacji członkowskich.
Sekcja Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej angażuje się również w wypełnianie zadań
z zakresu Programu i Informowania Społeczeństwa o zagadnieniach integracji z Unią
Europejska.
Biuro Integracji Rolnej (BIR).
Powstało w maju 1994 r. w celu wsparcia MRiGŻ w pracach związanych z integracją w
sektorze rolnym. Głównymi kierunkami działalności Biura były:
•
wsparcie Ministerstwa Rolnictwa w działaniach zmierzających do dostosowania
polskiego rolnictwa do wymogów Unii Europejskiej;
•
upowszechnianie wiedzy na temat Unii Europejskiej.
Prace Biura były ściśle powiązane z potrzebami oraz zadaniami resortu rolnictwa, a w
związku z tym prowadzone były we współpracy z poszczególnymi departamentami
ministerstwa w szczególności z Departamentem Integracji Europejskiej i Współpracy z
28
Zagranicą. Działalność integracyjna finansowana była głównie za środków Programu Phare
oraz w nieznacznym stopniu przez Fundusz Współpracy. Prace Biura Integracji Rolnej można
podzielić na następujące bloki tematyczne:
•
Działalność na rzecz harmonizacji polskiego prawodawstwa rolnego z prawem Unii
Europejskiej poprzez udział i wspieranie działalności Grup Roboczych powołanych w
MRiGŻ celem dokonania analizy ustawodawstwa UE w danej dziedzinie, porównania z
ustawodawstwem polskim oraz przygotowania propozycji rozwiązań dostosowawczych i
stanowisk negocjacyjnych; BIR zapewniał w tej dziedzinie pomoc ekspertów
zagranicznych,
organizował
warsztaty
robocze,
wyjazdy
studyjne
do
krajów
członkowskich UE, współpracował z Biurem Pomocy Technicznej Komisji Europejskiej
(TAIEX);
•
Wdrażanie projektów dotyczących integracji związane z kontrolą jakości żywności
(zagadnienia fitosanitarne, weterynaryjne), handlem zagranicznym produktami rolnożywnościowymi, polityką strukturalną; podejmowane były projekty zmierzające do
dostosowywania polskiego prawa fitosanitarnego i weterynaryjnego do prawa UE, prace
związane z dostosowywaniem laboratoriów okręgowych stacji chemiczno – rolniczych do
wymagań UE poprzez przygotowanie niezbędnej dokumentacji akredytacyjnej, projekty
przygotowujące wdrożenie systemu sanitarno-weterynaryjnego HACCP w produkcji
żywności pochodzenia zwierzęcego;
•
Organizacja szkoleń, seminariów i konferencji w celu przekazywania wiedzy z zakresu
integracji europejskiej obejmujących informacje o instytucjach, strukturze i procesach
decyzyjnych w UE, zasadach funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej; szkolenia
związane z tą tematyką adresowane były do różnych grup odbiorców – członków
organizacji rolniczych, samorządów lokalnych, kadry administracyjnej związanej z
rolnictwem, dziennikarzy i publicystów zajmujących się tematyką rolniczą;
W związku z rosnącym zaawansowaniem integracji rolnej, negocjacji o członkostwo w
UE i przygotowań sektora rolno-żywnościowego do akcesji do WPR i Polityki Strukturalnej
Wspólnoty, które stały się priorytetowym obszarem działań Ministerstwa Rolnictwa, zadania
Biura Integracji Rolnej zostały przejęte w roku 1998 przez MRiRW.
29
Biuro Rynki Hurtowe i Giełdy.
Biuro zostało utworzone w ramach struktury wewnętrznej FAPA w sierpniu 1994 r. w
celu pomocy w realizacji przyjętego przez Ministerstwo Rolnictwa „Programu budowy sieci
rynków hurtowych i giełd rolnych”. Celem tego programu była kompleksowa restrukturyzacja
systemu dystrybucji produktów rolno-spożywczych oparta na rolnych giełdach towarowych,
rynku hurtowym oraz rynku pierwotnym w postaci producenckich grup marketingowych.
Biuro aktywnie uczestniczyło w jego realizacji udzielając pomocy technicznej i
organizacyjnej w szczególnie trudnym, początkowym okresie. Istotną rolę jako inspiracja
dalszych prac koncepcyjnych odegrał projekt „Plan rozwoju struktur handlu hurtowego
artykułów rolnych w Polsce”. Przy koordynacji FAPA opracowano „studia wstępne” dla
większości jednostek, będące podstawą dalszych, szczegółowych prac - tzw. „studiów
wykonalności”. Wykonano projekty budowlane dla rynków w Warszawie i Wrocławiu.
Biuro wspierało również rozwój izb rolniczych, zrzeszeń i związków producentów
rolnych, nowoczesnej spółdzielczości oraz organizacji o charakterze gospodarczym, jakimi są
grupy marketingowe producentów. Organizowane były szkolenia, seminaria dla rolników na
temat tworzenia i funkcjonowania grup marketingowych, propagowano nowoczesne formy
kooperacji w gospodarce żywnościowej, wydawano z tego zakresu publikacje.
Biuro przestało funkcjonować w strukturze FAPA z końcem 1998 r. ze względu na
reorientację Programu Phare i malejące alokacje środków pomocowych na cele będące
przedmiotem jego działalności.
Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych (FAMMU).
Zespół został powołany w lipcu 1995 r. Celem działania Zespołu jest prowadzenie
ciągłych analiz sytuacji podażowo-popytowej i cenowej na głównych międzynarodowych
rynkach produktów rolno-spożywczych i ocena wpływu tych wydarzeń na rynek krajowy.
FAMMU śledzi na bieżąco sytuację na najważniejszych dla Polski zagranicznych rynkach
rolnych,
analizuje
ją,
opracowuje
i
rozpowszechnia
wśród
polskich
odbiorców.
Monitorowanie rynków rolnych Unii Europejskiej służy przy tym w sposób szczególny
polskim przygotowaniom do integracji europejskiej, poprzez bieżącą obserwację i analizę
30
stosowania Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) Unii, a także śledzenie dyskusji nad
propozycjami jej rozwoju.
Zespół opracowuje raporty i analizy dotyczące produkcji, spożycia, zapasów, handlu
zagranicznego, cen producenckich i hurtowych dla głównych produktów rolnych i produktów
ich przerobu, takich jak zboża, ziarna roślin oleistych, śruty i mączki, tłuszcze roślinne,
owoce, warzywa, przetwory z owoców i warzyw, cukier, buraki cukrowe, żywiec wołowy,
owczy, wieprzowy, drobiowy, koński, mięso wołowe i cielęce, wieprzowe, drobiowe,
końskie, przetwory mięsne, mleko, mleko w proszku, masło, sery i inne przetwory mleczne.
Raporty te opracowywane są w formie informacji bieżących oraz informacji i analiz
przeglądowych. Stały i ważny element działalności Zespołu stanowią analizy polskiego
handlu zagranicznego artykułami rolno-spożywczymi.
Wyniki analiz, raporty i prognozy są na bieżąco udostępniane zainteresowanym
odbiorcom w zróżnicowanej formie, w zależności od ich potrzeb. Trafiają one zarówno do
odbiorców instytucjonalnych jak i do producentów, przetwórców, eksporterów i importerów
żywności, ich organizacji i związków branżowych.
Centrum Informacji i Dokumentacji Integracji Rolnictwa (CID).
Centrum rozpoczęło działalność na początku 1996 r. Przesłanką do jego powstania stała
się konieczność wsparcia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w działaniach
dostosowujących polski sektor rolny do zbliżającego się członkostwa w UE, a przede
wszystkim utworzenie zaplecza informacyjnego dla tworzących się w tym okresie Grup
Roboczych, przygotowujących dokumentację do polskiego stanowiska negocjacyjnego. CID
realizując funkcję informacyjną oraz popularyzatorską skoncentrował swoje działania na:
•
gromadzeniu
i
udostępnianiu
informacji
dotyczących
prawodawstwa
Unii
Europejskiej i rolnictwa w krajach UE, Wspólnej Polityki Rolnej, instrumentów
kontroli weterynaryjnej i fitosanitarnej, rynków rolnych i struktur w agrobiznesie,
prawa żywnościowego i standardów dotyczących przetwórstwa żywności,
•
tłumaczeniu i udostępnianiu regulacji prawnych UE dotyczących sektora rolnożywnościowego, niezbędnych z punktu widzenia dostosowania polskiego prawa do
standardów obowiązujących w krajach UE,
31
•
udostępnianiu wydawnictw własnych FAPA, materiałów seminaryjnych oraz raportów
końcowych z projektów wdrażanych przez FAPA,
•
działalności wydawniczej polegającej na przetwarzaniu materiałów źródłowych opracowywanie i edycja tygodnika “Agroekspres - Tydzień w Unii Europejskiej”,
kwartalnika “Problemy Integracji Rolnictwa Unia Europejska - Polska” oraz wydanie
broszur informacyjnych zredagowanych w ramach prowadzonych przez CID
projektów,
•
subskrypcji krajowych oraz zagranicznych materiałów źródłowych, w języku
angielskim (miedzy innymi: Agra Europe, Foodnews, European Report, Agra Facts,
Fruit and Vegetable Markets, Dairy Markets, Wieś i Rolnictwo, Raporty Rynkowe
IERiGŻ, Aura, Agro Serwis).
CID posiada bogaty księgozbiór zawierający m.in.: pełny zestaw regulacji prawnych UE
opublikowanych w języku angielskim w Dziennikach Urzędowych Wspólnot Europejskich
(seria C i L), zasób roboczych wersji tłumaczeń regulacji prawnych UE z zakresu rolnictwa,
publikacje dotyczące zasad funkcjonowania UE, informacji dotyczących Wspólnej Polityki
Rolnej w krajach UE, opracowań o integracji polskiego i unijnego sektora rolnego, polityki
strukturalnej i rozwoju regionalnego, rynków rolnych, handlu produktami rolnospożywczymi, edukacji rolniczej, organizacji rolniczych; bogaty zbiór cennych wydawnictw
encyklopedycznych i słowników.
Zespół Programów Pomocowych.
W związku z przygotowaniem do uruchomienia Programu SAPARD, Minister Rolnictwa
wytypował FAPA jako jednostkę wykonującą zadania wspierające MRiRW.
W ramach dotychczasowej współpracy do obowiązków FAPA należało opracowanie
procedur, a po uruchomieniu Programu wdrażanie projektów z zakresu szkoleń zawodowych i
Pomocy Technicznej (od przygotowania zakresów zadań i obowiązków, poprzez
przeprowadzenie przetargów, monitoring realizacji projektów do wstępnej akceptacji
płatności włącznie). FAPA prowadzi też akcje informujące o programie.
Ponadto Zespół bierze aktywny udział we wdrażaniu przez MRiRW projektów z
Programu Phare.
32
Jednostka Koordynacji Programu (JKP) Aktywizacji Obszarów Wiejskich.
W grudniu 1998 r. Minister Rolnictwa upoważnił FAPA do pełnienia funkcji technicznej
jednostki koordynującej przygotowania programowe oraz negocjowanie pożyczki Banku
Światowego dla wsparcia Programu Aktywacji Obszarów Wiejskich.
W rezultacie decyzji Ministra Rolnictwa powstała usytuowana w strukturze
organizacyjnej FAPA, ale posiadająca znaczny stopień autonomii - Jednostka Koordynacji
Programu (JKP)
JKP pełni funkcję administracyjną, koordynacyjną i sprawozdawczą, spełnia rolę
sekretariatu Komitetu Sterującego Programem oraz jest pośrednikiem we wszelkich
kontaktach strony polskiej z Bankiem Światowym. Działając na rzecz wdrażania
strategicznego celu polityki MRiRW wobec obszarów wiejskich. JKP korzysta z dorobku
FAPA, zwłaszcza Biura FAPA – ASAP; przejęto też część doświadczonego personelu
restrukturyzującej się Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa.
Zespół Programów Pomocowych
Zespół Programów Pomocowych powstał w strukturach FAPA w 2002 r. z
przekształcenia Zespołu ds. Wdrażania Programu SAPARD w jednostkę o szerszym zakresie
działalności. Zgodnie z umową podpisaną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi z
Fundacją Programów Pomocy dla Rolnictwa zakres obowiązków tego Zespołu obejmuje
wsparcie formalno – proceduralne resortu rolnictwa we wdrażaniu Programu Phare i
Programu SAPARD.
***
Od początku swojego istnienia FAPA korzystała z pomocy doradców/ekspertów
unijnych. W początkowym okresie stanowili oni znaczną część zatrudnionych (np. w
kwietniu1992 r. wśród 13 pracowników było 5 doradców).
Szczególnie ważną rolę pełnili oni w pierwszych latach działalności Fundacji, kiedy
konieczne było przyswojenie przez stronę polską procedur niezbędnych dla możliwości
33
wykorzystywania środków z Programu Phare. Procedury te nie były łatwe i stanowiły nowość
nie tylko dla zatrudnianych pracowników FAPA, ale również dla polskiej administracji
centralnej.
W późniejszym okresie doradcy zagraniczni wspierali pracowników FAPA w procesie
planowania i monitorowania wykorzystania pomocy z Programu Phare dla rolnictwa, w
przygotowywaniu odpowiednich dokumentów dla Komisji Europejskiej, stosowania nowych
metod analitycznych w ekonometrii.
Łącznie, w latach 1992–2000 pracowało w FAPA ponad 40 doradców z Wielkiej
Brytanii, Niemiec, Francji, Danii, Holandii, Włoch, Szwecji, a także Kanady, Japonii, Chin.
c. Mechanizmy działania – procedury.
Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa posługuje się sposobami działania i
procedurami wdrożeniowymi wyznaczonymi przez Program Phare. Zmierzają one do
ustalenia wielkości i kierunków alokacji środków otrzymywanych z Brukseli w ramach
programowania pomocy UE. Co roku podpisywane jest przez MRiRW i Komisję Europejską
Memorandum Finansowe, które określa główne parametry danego programu. FAPA
natomiast odgrywa zasadniczą rolę w następnej fazie - cyklu projektowym - wypełniając
swoje obowiązki wdrożeniowe łącznie z przygotowywaniem projektów, zawieraniem
kontraktów, monitorowaniem i oceną ich wykonania.
Procedury wyznaczają ramy, w jakich funkcjonuje jednostka wdrożeniowa, określają
mechanizm jej działania, regulują strumienie przepływu funduszy pomocowych oraz sposoby
ich wykorzystania.
Procedury Programu Phare są dość skomplikowane choć w ostatnich latach rysują się
tendencje do ich upraszczania. Ich intencją jest m.in. dyscyplinowanie biorców pomocy i
wykonawców projektów rolnych, obiektywny wybór najlepszych ofert oraz maksymalizacja
efektów uzyskanych z zaangażowania środków unijnych. Niekiedy mogą jednakże stanowić
istotną barierę absorpcji pomocy Phare (w razie ich nieznajomości przez potencjalnych
beneficjentów).
Czynnikiem decydującym o wykorzystaniu środków pomocowych są przede wszystkim
rzeczywiste potrzeby i możliwości absorpcyjne ich adresata - beneficjenta. Wielkość tych
34
potrzeb w sektorze rolnictwa, wsi i obszarów wiejskich w Polsce wynika ze skali koniecznych
procesów restrukturyzacyjnych i znacznie przekracza wielkość środków dostępnych
dotychczas w ramach Programu Phare.
W tej sytuacji absorpcja środków pomocy zagranicznej uwarunkowana jest w dużym
stopniu techniczną sprawnością mechanizmu wdrażającego. Darczyńca - Komisja Europejska,
działająca w imieniu Wspólnot Europejskich - ściśle określił funkcje, obowiązki i procedury
dla poszczególnych faz cyklu Programu Phare. Zostały one ujęte w tzw. podręczniku
Zdecentralizowanego Systemu Wdrażania (DIS Manual), stanowiącym swego rodzaju
„Biblię” dla jednostek i osób zaangażowanych w przygotowanie, wdrażanie, monitorowanie i
ocenę Programu Phare.
Celem Zdecentralizowanego Systemu Wdrażania (DIS) jest zapewnienie odpowiednich
ram prawnych i administracyjnych dla delegacji obowiązków w zakresie wdrażania Programu
Phare przez Komisję Europejską na rzecz państw partnerskich. O ile w pierwszych latach
realizacji Programu był on zasadniczo realizowany przez Komisję Europejską w imieniu
państw partnerskich, w ostatnich latach coraz więcej obowiązków jest delegowanych z
centralnej administracji w Brukseli na różne instytucje w państwach partnerskich. Proces ten
przebiega etapami i jest różny nie tylko w poszczególnych państwach, ale również sektorach.
Komisja Europejska ponosi jednakże ostateczną odpowiedzialność za wykorzystanie
funduszy publicznych oraz racjonalne zarządzanie tymi funduszami i wobec tego musi
zachować określone funkcje w cyklu Programu. W tym celu Komisja wypracowała
procedury, które mają na celu w szczególności zagwarantowanie pełnej przejrzystości w
przyznawaniu umów oraz we wszystkich transakcjach finansowych.
Procedury Phare dotyczące zakupu towarów i usług różnią się w istotny sposób od
postępowania przetargowego wg Ustawy o zamówieniach publicznych. Są one ustawicznie
dopracowywane przez Komisję, co stawia przed jednostką wdrażającą Programu Phare
dodatkowe wymagania techniczne.
Warto zauważyć, że od początku funkcjonowania Programu spełniano wymagania
darczyńców pomocy i stosowano procedurę wyłaniania wykonawców projektów w trybie
przetargowym, pozwalającym na uczciwą konkurencję, dającym równe szanse wszystkim
oferentom oraz zapewniającym duże prawdopodobieństwo optymalnego wyboru jednostek do
35
realizacji projektów. Miało to miejsce jeszcze przed uchwaleniem i wprowadzeniem w życie
polskiej ustawy o zamówieniach publicznych.
W kontekście Zdecentralizowanego Systemu Wdrażania szczególnie istotna rola
przypada Sektorowemu Koordynatorowi Programu (PAO - Programme Authorising Officer),
który reprezentuje stronę zamawiającą. Strona zamawiająca jest definiowana jako instytucja
lub organizacja rządowa - lub mianowana przez rząd - odpowiedzialna za zamawianie umów.
Strona zamawiająca opracowuje i ogłasza przetarg lub negocjuje i zawiera bezpośrednie
porozumienia, proponuje i podejmuje decyzje o procedurach przetargowych, dokonuje oceny
ofert oraz podejmuje decyzje o ostatecznym zawarciu umowy jednemu z uczestników
przetargu. Jest zobowiązana do działania w poszanowaniu zasad i procedur Programu Phare.
W początkowej fazie funkcjonowania Programu Phare (do 1996 r.) propozycje projektów
przedstawiały jednostki administracji państwowej i samorządowej, organizacje związkowe
lub branżowe rolników, placówki naukowe i inne jednostki nie komercyjne. Nie
rozpatrywano natomiast propozycji od indywidualnych projektodawców, rolników oraz
innych jednostek gospodarczych.
Propozycje projektów o zasięgu regionalnym składano do odpowiednich regionalnych
ośrodków FAPA, zaś projektów znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim rozpatrywało Biuro
FAPA w Warszawie.
Propozycje projektów o zasięgu regionalnym oceniała Rada Konsultacyjna - Komitet
Sterujący działająca przy każdym Regionalnym Ośrodku FAPA, a projektów o zasięgu
ogólnokrajowym odpowiednie departamenty Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Dalsze opracowanie propozycji projektu, ocena wyników do jego realizacji,
przygotowanie planu realizacji odbywało się przy współpracy instytucji zgłaszającej z
Fundacją Programów Pomocy dla Rolnictwa.
Przygotowana propozycja była zatwierdzona przez zarząd FAPA, Ministerstwo
Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Instytucje Unii Europejskiej. Przy ocenie i zatwierdzaniu
projektu zwraca się uwagę na jego znaczenie dla rozwoju sektora rolnego, zgodność z
aktualną polityką rolną oraz z typem i charakterem programu pomocy, a także na trwałość
oddziaływania i wewnętrzną spójność projektu. Duże znaczenie ma też efektywność
36
projektów, porównanie kosztów z korzyściami, jak i ewentualne ograniczenia oraz ryzyko
realizacji danego projektu.
Instytucja zgłaszająca propozycję projektu nie mogła być jego wykonawcą. W przypadku
przyjęcia projektu do realizacji, wnioskodawca zobowiązany był do udzielenia wykonawcom
pomocy w formie nieodpłatnych konsultacji. Wykonawców projektów wyłaniało się w drodze
przetargu zgodnie z procedurami Programu Phare.
Po akceptacji projektu FAPA przygotowywała Zakres zadań i obowiązków (Terms of
Reference – TOR) dla projektu, który był zatwierdzany przez odpowiedni departament
Ministerstwa Rolnictwa. który również nadzorował realizację projektu. Dyrektor FAPA
powoływał komisję do rozstrzygnięcia przetargu.
Kolejnym zadaniem FAPA w procesie wdrażania projektów, było przeprowadzenie
przetargu, wyłonienie wykonawcy poprzez ocenę ofert w oparciu o kryteria merytoryczne i
finansowe oraz podpisanie umowy z wykonawcą. Umowa zawierała, oprócz ToR,
harmonogram i kosztorys.
W przetargach mogły uczestniczyć krajowe i zagraniczne firmy konsultingowe (jednak
tylko z krajów członkowskich UE), jednostki naukowe, samorządowe, ośrodki doradztwa
rolniczego i inne jednostki.
FAPA koordynowała na bieżąco wdrażanie projektów. Służyły temu stałe kontakty
robocze z kontrahentami, otrzymywanie sukcesywnych raportów z realizacji projektów,
monitoring, zatwierdzanie kolejnych płatności na rzecz kontraktora. Współpracowała również
z firmami audytorskimi dokonującymi na zlecenie Komisji Europejskiej oceny wykonania
Programu.
37
System dystrybucji środków pochodzących z Unii Europejskiej.
Pomocnik do Spraw Obsługi
Środków UE
Narodowy Koordynator
Pomocy
Pełnomocnik do Spraw
Projektu
Pełnomocnik do Spraw
Projektu
Jednostka realizująca projekt
Beneficjent
Beneficjent
Operacyjne wdrażanie zawartych w Memorandach Finansowych projektów regulowały
zbiorcze Plany Pracy określające m.in. wskaźniki realizacji zadań i ich monitoring oraz
harmonogram działań, rezultaty projektów i terminy płatności.
Zarówno procedury Programu Phare, jak i cały proces wdrażania projektów, okazały się
dosyć praco- i czasochłonne. Okres od podpisania Memorandum Finansowego (MF), poprzez
zatwierdzenie Planu Pracy przez Komisję Europejską oraz etap wdrażania projektu trwał
zwykle około 3 lat, a w przypadku projektów realizowanych w innych sektorach
korzystających ze wsparcia zdarzały się jeszcze dłuższe okresy realizacji i opóźnienia.
Między innymi dlatego z czasem Unia zdecydowała się na pewne uproszczenia procedur w
imię sprawniejszego wdrażania programów.
Warto
w
tym
miejscu
zaznaczyć,
że
realizacja
Memorandum Finansowego
(Porozumienia o finansowaniu kolejnej „edycji” Programu Phare) nie kończyła się w roku, w
którym Memorandum było podpisane. Związek Porozumienia z przyporządkowanym mu
rokiem dotyczył jedynie daty podpisania. Sam proces realizacji zadań przewidzianych w
Porozumieniach rozciągał się na trzy kolejne lata, w trakcie których planowano poszczególne
38
działania; dokonywano wyboru projektów, które zostały zgłoszone do realizacji;
opracowywano
dokumentacje
przetargowe
oraz
Zakresy
zadań
i
obowiązków;
przeprowadzano przetargi, podpisywano kontrakty, realizowano działania i dokonywano
płatności. Przykładowy cykl realizacji Memorandum wyglądał następująco:
• podpisanie Memorandum Finansowego – koniec 1996 roku (czyli MF ’96);
• planowanie, przetargowanie i początek kontraktowania - 1997 r.;
• przetargowanie i zakończenie kontraktowania – do końca 1998 r.;
• zakończenie realizacji projektów i płatności – do końca 1999 r.
Opisane powyżej procedury Programu Phare z upływem czasu podlegały różnym
korektom i modyfikacjom. Mają więc po części wartość historyczną. Ich prezentacja służy tu
jako ilustracja skomplikowanych, ale zazwyczaj skutecznych mechanizmów wdrożeniowych,
z jakimi miano do czynienia.
Istotne zmiany w Procedurach Phare pojawiły się w 1998 r. W ramach wypracowanej
przez Komisję Europejską reorientacji Programu w miejsce obszernej dokumentacji procesu
realizacyjnego obejmującej plan strategiczny, sektorowy plan operacyjny, plan pracy i dossier
projektów, weszły rozbudowane tzw. „fiszki projektów” (karty projektów), przy pomocy
których realizowane były zadania zapisane w „Narodowym Programie Przygotowań do
Członkostwa w UE” (NPPC). Zatwierdzanie przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej
w Warszawie projektów przed ich rozpoczęciem (kontrola ex ante) zastąpiono kontrolą po ich
wykonaniu (ex post) co implikowało przeprowadzenie audytu.
Podobnie rygorystyczne procedury wdrożeniowe stosuje Bank Światowy. Mniej
precyzyjne reguły funkcjonują w bilateralnych programach pomocy.
W trakcie wieloletniej realizacji Programu Phare zdobyto duże doświadczenie w
stosowaniu procedur pomocowych. Doświadczenie to sprzyja dobrej absorpcji zagranicznego
wsparcia dla sektora rolnego. Umiejętności uformowały się dzięki wdrażaniu kilkuset
kontraktów na wykonanie projektów różnej skali i różnego pochodzenia. Odnosi się to w
pierwszym rzędzie do rolnej części Programu Phare, w ramach którego zrealizowano ponad
300 projektów o wartości ok. 94 mln ECU (z Memorandów Finansowych od 1991 do 1997)
39
oraz następnych kilkuset projektów o charakterze inwestycyjnym współfinansowanych sumą
35,4 mln ECU (z Programów Phare: RAPID, STRUDER 2, INRED, Odbudowa).
40
3. Działania na rzecz rozwoju rynku ziemi
a. Wsparcie procesów prywatyzacji Państwowych Gospodarstw Rolnych.
W latach 1989-1990 udział sektora państwowego w użytkowaniu ziemi rolniczej w
Polsce nie był wysoki i wynosił 18,6 proc. W 1991 r. istniało 1409 Państwowych
Gospodarstw Rolnych (PGR) gospodarujących na powierzchni 3,2 mln ha. Największy
odsetek wśród nich stanowiły gospodarstwa o powierzchni ponad 1000 ha (58,6 proc).
Bezpośrednio po zmianie ustroju politycznego i gospodarczego nie dostrzegano pilnej
potrzeby przekształceń własnościowych w rolnictwie. Sytuacja PGR-ów pogorszyła się
jednak bardzo w latach 1991-1992, gdy oprócz inflacji wpłynęły na nią niekorzystne zmiany
w relacji cen rolnych i zniesienie bezpośrednich państwowych dotacji do ich funkcjonowania.
Proces przekształceń własnościowych w gospodarce polskiej, obejmujących też sektor,
rolny został zapoczątkowany uchwaleniem Ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw
państwowych z 13 lipca 1990 roku. Dostrzeżenie konieczności poszukiwania właściwej dla
specyfiki rolnictwa drogi prywatyzacji i reorganizacji PGR-ów było punktem wyjścia do
utworzenia agendy Skarbu Państwa, której zostały powierzone funkcje właścicielskie w
stosunku do skarbowego mienia w rolnictwie oraz jego prywatyzacji.
W celu realizacji procesu prywatyzacji w rolnictwie na mocy ustawy z dnia 19
października 1991 roku utworzono Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa (AWRSP).
Głównym zadaniem Agencji była restrukturyzacja i prywatyzacja zasobów Skarbu Państwa
użytkowanych rolniczo. Wykonanie głównego zadania Agencji, tzn. utworzenia programów
restrukturyzacji gospodarstw, które w warunkach gospodarki rynkowej, mogą prowadzić
produkcję ekonomicznie opłacalną, wymagało odpowiedniego dostosowania wszystkich
czynników produkcji, łącznie z siłą roboczą.
Przejmowanie nieruchomości rolnych do Zasobów Własności Rolnej Skarbu Państwa
rozpoczęto w czerwcu 1992 r. Przewidziane do przejęcia PGR-y były, decyzją ich organów
założycielskich, likwidowane jako przedsiębiorstwa i po ustanowieniu tymczasowego
zarządcy rozpoczynano przygotowywanie dokumentów przejęcia majątku i projektu
programu restrukturyzacyjnego przedsiębiorstwa. Utworzony tą drogą zasób gruntów
skarbowych (i innego mienia) miał w zamyśle służyć wieloletniemu procesowi przekształceń
rolnictwa. Tworzone przez AWRSP gospodarstwa miały być następnie oferowane do
41
sprzedaży lub dzierżawy. Pożądane było, aby ich wielkość stwarzała warunki do
przekształcania ich w gospodarstwa rodzinne.
Proces prywatyzacji PGR-ów powodował też gwałtowny wzrost bezrobocia wśród
dotychczasowych pracowników. Na przestrzeni lat 1990-1992 liczba zatrudnionych w
gospodarstwach państwowych obniżyła się o około 175 tys., czyli o 40 proc. Zaistniała więc
w tym okresie potrzeba działań wspierających rozwiązania instytucjonalne procesu
prywatyzacji i restrukturyzacji gospodarstw państwowych, ale również opracowania strategii
zapobiegania społecznym konsekwencjom prywatyzacji.
FAPA włączyła się w realizację tych zadań wprowadzając związane z nimi projekty
finansowane
ze
środków
Programu
Phare.
Uruchomiono
3
niewielkie
projekty:
„Restrukturyzacja i prywatyzacja 5 wybranych PGR-ów”, „System informacji o rynku ziemi
dla AWRSP” oraz „Wsparcie dla AWRSP” (Memorandum Finansowe MF `91).
Pierwszy z nich rozpoczął prace przygotowujące proces restrukturyzacji i prywatyzacji 5
wybranych PGR-ów, zróżnicowanych pomiędzy sobą (w Kiekrzu, Księżym Dworze,
Gronowie Górnym, Niechcicach, Łęgajnych). Zbadano i przeanalizowano obecną sytuację
ekonomiczna i społeczną oraz opracowano strategie zwiększenia obrotów i metodologii
prywatyzacji. Na znacznie większą skalę kontynuowano działania restrukturyzacyjne na
terenach
tych
gospodarstw
w
komponencie
„Prywatyzacja
PGR-ów”-
projekcie
„Prywatyzacja Gospodarstw Państwowych – Pomoc techniczna” (MF `92).
Działania wdrażane w ramach komponentu „Prywatyzacja PGR-ów”, w jego częściach
„Pomoc techniczna”, „Zakup sprzętu” i „Szkolenia” (o łącznym budżecie 3 mln ECU) miały
jednak o wiele szerszą tematykę i zasięg. Zespół FAPA wdrożył 22 kontrakty na pomoc
techniczną, zakup sprzętu i szkolenia kadry Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Ze środków tego komponentu sfinansowano prace nad stworzeniem koncepcji systemu
informacji i zarządzania zasobami Agencji (kontrakt „Analiza efektywności zarządzania
niezależnym majątkiem własności AWRSP w celu opracowania zasad i określenia tendencji
dalszej prywatyzacji i polityki przemian strukturalnych w państwowym sektorze rolnym”).
Przeprowadzono również szkolenia zawodowe dla pracowników AWRSP m.in. na temat:
opracowywania kryteriów kupna lub sprzedaży zasobów Agencji, oceny potencjału
działalności i rentowności, wyceny wartości aktywów, bezpośredniego zarządzania
działalnością gospodarczą i finansami dla wybranych gospodarstw państwowych, rozwoju
42
systemów
informacyjnych
odnośnie
zarządzania
przedsiębiorstwami
agrobiznesu.
Przykładowo, w kontrakcie „Szkolenie grupy inspektorów - doradców pełniących funkcję
nadzorców gospodarstw przejętych przez AWRSP i stanowiących własność Skarbu Państwa”
przeszkolono inspektorów-doradców, którzy mieli prowadzić nadzór nad zasobami rolnymi
Skarbu Państwa.
Komponent ten dawał też wsparcie dla AWRSP w tworzeniu alternatywnych miejsc
pracy i opracowaniu strategii dla zajmowania się konsekwencjami społecznymi prywatyzacji.
Z jego środków przeprowadzono zakup komputerów dla AWRSP i jej oddziałów celem
zrealizowania systemu informacji i zarządzania zasobami Agencji.
Prywatyzacja PGR-ów i brak towarzyszących jej działań restrukturyzacyjnych, dających
możliwość tworzenia nowych miejsc pracy, spowodowała lawinowe bezrobocie robotników
rolnych. Do wzrostu bezrobocia na wsi przyczyniła się też redukcja zatrudnienia wśród
mieszkańców obszarów wiejskich w miejscowych zakładach pracy oraz w zakładach
przemysłowych, pozbawiając pracy w pierwszej kolejności tzw. chłopo-robotników.
Wskutek pogłębiania się zjawiska bezrobocia, szczególnie wśród byłych pracowników
PGR-ów, rozpoczęto wdrażanie „Pilotażowego Funduszu Kapitałowego do Walki z
Bezrobociem w byłych PGR” (MF `93), który opiewał na łączną kwotę 4 milionów ECU.
Fundusz Aktywizacji Bezrobotnych (FAB) - zarządzany przez AWRSP - uzupełniał te
działania poprzez zapewnienie systemu subwencji umożliwiających byłym pracownikom
PGR-ów stworzenie własnych przedsiębiorstw w wybranych rejonach Polski, tym samym
prywatyzując majątek AWRSP. Fundusz Aktywizacji Bezrobotnych wskazał istniejące
możliwości współfinansowania przedsięwzięć z Programu Phare, ze środków lokalnych i
udowodnił, że przy odpowiedniej promocji pojawiają się na wsi pokaźne zdolności absorpcji
środków pomocowych.
Pomoc była udzielana w formie dotacji na częściowe finansowanie przedsięwzięć
podejmowanych przez bezrobotnych lub na ich rzecz w województwach o bardzo wysokiej
stopie bezrobocia. Początkowo, do w roku 1996, działaniami tymi objęto tylko dawne
województwa: Suwalskie, Olsztyńskie, Elbląskie, Koszalińskie, Słupskie, Pilskie i
Krośnieńskie. Na wniosek poszczególnych Oddziałów Terenowych AWRSP później działania
rozszerzono też na inne regiony.
43
Uprawnieni do otrzymania dotacji byli: bezrobotni byli pracownicy PGR, pracownicy
gospodarstw rolnych Skarbu Państwa, bezrobotni mieszkańcy byłych osiedli PGR oraz
pracodawcy chcący zatrudnić powyższe osoby.
Dotacje w ramach FAB były przeznaczane na:
• sfinansowanie sprzedaży, leasingu lub dzierżawy nieruchomości z zasobów AWRSP;
• zakup ruchomych środków trwałych i majątku obrotowego niezbędnego do
prowadzenia działalności w oparciu o powyższych nieruchomości.
Fundusz FAB faworyzował sprzedaż majątku trwałego, gdyż przy zakupie nieruchomości
beneficjent otrzymywał do 2800 ECU, przy leasingu 2400 ECU, a przy dzierżawie jedynie
1000 ECU. Pracodawcy zatrudniający bezrobotnych, byłych pracowników PGR mogli
zakupić majątek obrotowy za kwotę równoważną 1000 ECU na jednego zatrudnianego
pracownika.
Łącznie uruchomiono dotacje w wysokości 3,8 mln ECU tj. 99,4 proc. przyznanej kwoty.
Większość środków (ok.. 95 proc.) została przeznaczona dla pracodawców zatrudniających
bezrobotnych, którzy za otrzymaną dotację nabywali majątek obrotowy, konieczny do
prowadzenia działalności gospodarczej. Łączna suma miejsc pracy stworzonych w ramach
FAB wyniosła 3 580. Dodatkowo, liczba byłych pracowników PGR, którzy sami sobie
stworzyli miejsca pracy, i którzy otrzymali wsparcie z Funduszu na zakup majątku trwałego,
wyniosła 90.
Dotacje przeznaczone na zakup przez beneficjentów Funduszu FAB majątku AWRSP
zostały zgromadzone na oddzielnym rachunku bankowym jako tzw. Fundusz Uzupełniający.
Suma zgromadzona na tym rachunku wyniosła ok. 380 tys. ECU. Zgodnie z porozumieniem,
podpisanym wcześniej pomiędzy AWRSP i FAPA, suma ta została przeznaczona na
kontynuację projektu wg tych samych zasad, co na koniec projektu. Umożliwiło to stworzenie
dodatkowych 350 miejsc pracy.
Wdrażane w ramach Programu Phare projekty pomocy stanowiły więc istotny - na miarę
ograniczonych wobec ogromu potrzeb środków - wkład w złagodzenie konsekwencji
społecznych prywatyzacji i niwelowanie negatywnych efektów ubocznych restrukturyzacji
gospodarki ziemią.
44
b. Wsparcie działań niezbędnych w rejestracji i obrocie ziemią.
Postępujący rozwój życia gospodarczego, społecznego i prawnego, spowodowany
zmianą ustroju Państwa oraz rozpoczęty w 1994 r. proces przedakcesyjny, spowodowały
konieczność stworzenia procedury, która miała doprowadzić do usprawnienia obrotu
nieruchomościami, przy zachowaniu wszelkich zasad postępowania sądowego.
Regulacje w zakresie ksiąg wieczystych, zmierzały do stworzenia sprawnego modelu
pozwalającego wdrożyć system informatyczny, w ramach krajowego Systemu Informacji o
Terenie (LIS - Land Information System), dzięki zastosowaniu którego wpis do księgi
wieczystej dokonywany były niezwłocznie po złożeniu wniosku. Podstawową funkcję ksiąg
wieczystych stanowi zapewnienie bezpieczeństwa obrotu cywilnoprawnego w zakresie praw
rzeczowych na nieruchomościach. Nie jest to zatem rejestr prowadzony wyłącznie dla
nieruchomości rolnych, ale zawiera on również dane dotyczące stanu prawnego tych
nieruchomości.
Proces przekształcania systemu ustrojowego wnosi do gospodarki ziemią doświadczenia i
osiągnięcia o wartości tak gospodarczej, jak i społecznej. Dla sektorów gospodarstwa
wiejskiego najważniejszymi z nich są:
•
dążenie do zapewnienia podaży ziemi odpowiedniej do potrzeb przez wprowadzenie
oczekiwanej przez społeczeństwo polityki ziemskiej,
•
legislacja mająca na celu kontrolowanie rozwoju przestrzennego terenu i posiadłości
musi określać jednoznacznie sposoby tworzenia i zatwierdzania planów rozwoju
przestrzennego,
•
tworzenie lub dostosowanie systemu administrowania ziemią, który musi:
- zagwarantować tytuł do uzyskania i zapewnić zabezpieczenie kredytu bankowego,
- wesprzeć właściwe określenie podatku ziemskiego i majątkowego,
- dostarczać danych wspierających powstanie i funkcjonowanie rynku ziemi,
- dokumentować strukturę użytkowania ziemi i ograniczenia sposobu użytkowania,
- monitorować wpływ rozwoju przestrzennego terenu na środowisko naturalne,
- subsydiować tworzący się nowy i reformujący się system administracji ziemią,
- refinansować koszty operacyjne systemu administracji ziemią.
45
Wprowadzanie nowego lub reformowanie istniejącego systemu administracji ziemią musi
opierać się na kodeksie ziemskim lub zbiorze prawa ziemskiego określającego kwalifikację
ziemi i posiadłości oraz powszechnie obowiązujący tytułu do ziemi.
Legislacja (obejmująca całość ziemi i posiadłości zarówno w mieście, jak i na wsi,
własności tak osób fizycznych, jak i prawnych przez co własność ziemi i majątku jest prawnie
zapisana) powinna określić granice i wielkość działki, co pozwala na przekazanie tytułu
własności i prawny zapis tego faktu.
W ramach programu dostosowywania polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich do
standardów unijnych konieczne było zapewnienie instytucjonalnego otoczenia w odniesieniu
do rynku ziemi na obszarach wiejskich.
Rynek ziemi egzystował w Polsce od wielu lat, ale jego pełny rozwój został zahamowany
przez gospodarkę sterowaną centralnie . W wyniku porozumienia Rządu Polskiego z Bankiem
Światowym wyodrębniono ze środków Memorandum Finansowego
`93 komponent
przeznaczony na zintensyfikowanie prac konsolidacyjnych i wypracowanie koncepcji
funkcjonowania modelu centrów marketingowych ziemi w Polsce oraz ustanowienie
specjalistycznych, instytucjonalnych uwarunkowań dla osób fizycznych i prawnych, z
możliwością dalszego rozwoju.
FAPA, w ścisłej współpracy z Departamentem Gospodarki Ziemią Ministerstwa
Rolnictwa, sformułował założenia i zakresy zadań dla trzech projektów, a mianowicie:
„Doskonalenie systemu scaleń gruntów w Polsce”, „Rozwój rynku ziemi w Polsce” oraz
„Rozwój i udoskonalanie systemu katastru ziemskiego” (MF `93). W czasie tworzenia założeń
dla projektów organizowanie były regularne spotkania z zespołem wdrażania programu zdjęć
lotniczych do Systemu Informacji o Terenie w Ministerstwie Budownictwa.
W kwietniu 1996 r. rozpoczęły się dwa projekty: „Rozwój i udoskonalanie systemu
katastru” i „Rozwój rynku ziemi w Polsce” .Wdrażanie projektu „Doskonalenie systemu
scaleń gruntów w Polsce” rozpoczęto we wrześniu tego samego roku. Eksperci, zarówno
polscy jak i zagraniczni, zaangażowani w realizację projektów, dokonali pilotowego systemu
scaleń gruntów w wybranych rejonach kraju.
W projektach tych, w odniesieniu do badań marketingowych rynku ziemi w Polsce
wypracowano następujące wnioski. Rozwój kapitalizmu na wsi polepszy jakość produkcji,
46
wydajność pracy i poprawi poziom życia rolników i nierolniczej społeczności wiejskiej.
Ziemia, mająca obecnie głównie wartość emocjonalną, stanie się lokatą kapitału o bardzo
wymiernej wartości, co w efekcie zdynamizuje rynek ziemi i przyczyni się do istotnej
poprawy struktury agrarnej. Ważnym pozytywnym efektem przemian ustrojowych będzie
pełna stabilizacja własności prywatnej. Ułatwi to podejmowanie niezależnych i racjonalnych
decyzji ekonomicznych przez dominującą w Polsce społeczność właścicieli prywatnych
gospodarstw rolnych.
W odniesieniu do katastru ziemi i nieruchomości ustalono, że będzie prowadzony w
formie ewidencji nieruchomości. Powinien też stanowić integralną część krajowego Systemu
Informacji o Terenie. Kataster ziemi i nieruchomości wykonywany będzie w sposób
zabezpieczający możliwość różnorodnego wykorzystania zgromadzonych danych do celów
ksiąg wieczystych, rynkowego obrotu ziemią, podatkowych i statystycznych. Kataster
powinien zawierać następujące dane:
•
ustalone i określone prawa do ziemi i nieruchomości, z uwzględnieniem stanu
faktycznego i stanu prawnego,
•
ustalone granice parceli z precyzją obowiązującą prawnie, lub zwyczajowo
akceptowaną przez posiadacza i sąsiadów i w ten sposób uprawomocnione,
•
ustalone prawne, gospodarcze i administracyjne prawa posiadacza,
•
opis stanu parceli zgodnie z obowiązującymi przepisami o prowadzeniu katastru ziemi
i nieruchomości.
Postępujący rozwój życia gospodarczego, społecznego i prawnego spowodowany zmianą
ustroju Państwa, rozpoczęty proces przedakcesyjny Polski do Unii Europejskiej powodowały
konieczność tworzenia procedury, która doprowadzić miała do usprawnienia obrotu
nieruchomościami przy zachowaniu wszelkich zasad postępowania sądowego. Regulacje w
zakresie ksiąg wieczystych,
zmierzały do stworzenia sprawnego modelu pozwalającego
wdrożyć system informatyczny, w ramach LIS. Dzięki jego zastosowaniu wpis do księgi
wieczystej dokonywany będzie niezwłocznie po złożeniu wniosku.
Podstawową funkcję ksiąg wieczystych stanowi zapewnienie bezpieczeństwa obrotu
cywilnoprawnego w zakresie praw rzeczowych na nieruchomościach. Nie jest to zatem rejestr
prowadzony wyłącznie dla nieruchomości rolnych, ale zawiera on również dane dotyczące
stanu prawnego tych nieruchomości.
47
Tworzący się krajowy System Informacji o Terenie, zawierający kompleksowe i
wiarygodne dane katastru, ksiąg wieczystych, obciążenia hipoteki itp., dostępne zgodnie z
obowiązującym prawem częściowo publicznie częściowo dla uprawnionych, umożliwi
szerokie wdrożenie powszechnej kiedyś w Polsce, a nieprzerwanie istniejącej w krajach o
gospodarce rynkowej, procedury Bankowego Kredytu Hipotecznego. Wymienność ziemi i
kapitału zwiększa zdolności kredytobiorcze i wpływa na efektywne dokapitalizowanie
właścicieli gospodarstw rolnych i jest istotnym czynnikiem ich modernizacji, a przeto i
obszarów wiejskich.
W założeniach przyjętych w „Programie rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej
do 2000 roku”, zatwierdzonym przez Sejm RP, sformułowane następujące kierunki działań:
•
poprawa struktury rolnictwa w Polsce zmierzająca do stopniowego zmniejszania
ogólnej liczby gospodarstw i powiększania ich średniego obszaru w drodze przepływu
gruntów między gospodarstwami i ich koncentracji w rozwojowych gospodarstwach
rodzinnych,
•
restrukturyzacja i reprywatyzacja gospodarstw państwowych, których grunty o
powierzchni około 3 700 tys. ha muszą być systematycznie sprzedawane rolnikom na
dogodnych warunkach,
•
podjęcie na szerszą skalę aktualizacji i porządkowania ewidencji gruntów na
obszarach wiejskich. Dane ewidencji gruntów stanowią podstawę dokonywania
wpisów
w
księgach
wieczystych,
naliczania
podatku
rolnego,
planowania
przestrzennego i ochrony gruntów, a także zastawu hipotecznego kredytów
bankowych.
Wobec powyższych założeń zadania państwowej służby geodezyjnej i kartograficznej
musiały skupić się na:
• aktualizowaniu dokumentów ewidencji gruntów, odnawianiu map i rejestrów gruntów,
informatyzowaniu systemu ewidencji gruntów i budynków, opracowywaniu
numerycznych map ewidencji gruntów,
• informatyzowaniu systemu ewidencji gruntów; przenoszeniu danych opisowych z
rejestrów gruntów na nośniki informatyczne, wykonaniu numerycznych map
ewidencyjnych (wymóg dla pełnej informatyzacji ewidencji gruntów).
48
Oceniono, że około 70 proc. map ewidencji gruntów wykonanych w latach 1955-1970
nie odpowiada w pełni współczesnym wymaganiom technicznym i część z nich nie nadaje się
do przetworzenia na mapy numeryczne. W związku z tym, w okresie najbliższych 20 lat
trzeba będzie wykonać pomiary na obszarze nie mniejszym niż 10 mln ha., czyli około 500
tys. ha rocznie. Dla obszarów, o których nie ma danych w księgach wieczystych lub rejestrach
katastralnych, powierzchnia winna być ustalona z powiększeń fotograficznych aby unikać
czasochłonnych i kosztownych technik przygotowywania map, chyba że właściciel chce
płacić za dokładniejsze pomiary. W Polsce do 1999 roku istniało 48 Wojewódzkich Biur
Geodezji Terenów Rolnych. Zatrudniały one ponad 4 tysiące pracowników, w tym ok. 2,5 tys.
geodetów. Większość biur posiadała słabe wyposażenie techniczne, nie wystarczające do
nowoczesnego,. szybkiego i wiarygodnego zakładania, prowadzenia danych katastru gruntów
i budynków oraz ewidencji dla potrzeb działu pierwszego ksiąg wieczystych.
W ramach Programu Phare 1995 na modernizację gospodarki gruntami przeznaczono 1
milion ECU. Decyzja ta była wynikiem postulatów ze strony Departamentu Gospodarki
Ziemią oraz wojewódzkich służb geodezji i urządzeń rolnych. Wyniki wdrożenia tych działań
zostały bardzo wysoko ocenione przez środowisko geodetów w Polsce i w Krajach
Członkowskich UE. Działaniem wyjściowym w ramach wdrażania
tzw. „programu
ziemskiego” był projekt „Pomoc techniczna dla Funduszu Wspierania Scaleń Gruntów,
monitorowanie i ocena projektów geodezyjnych oraz przygotowanie specyfikacji na zakup
sprzętu dla służby geodezyjnej” oraz zrealizowane w oparciu o ten projekt przygotowawczy
„Wyposażenie Wojewódzkich Biur Geodezji i Terenów Rolnych w sprzęt pomiarowy i
informatyczny oraz przeszkolenie w zakresie użytkowania tego sprzętu” na sumę 600 tys.
ECU. Projekt pozwalał na dostosowanie usług geodezyjnych Biur Geodezji Terenów Rolnych
na rzecz wsi i rolnictwa do wyzwań wynikających z akcesji. W wyniku jego realizacji
zakupiono
30
kompletów
tachimetrów
elektronicznych,
50
kompletów
platform
komputerowych „Graphic Design” wraz z oprogramowaniem geodezyjnym GIS i szkoleniem
w jego obsłudze, 22 ploterów do sporządzania map, 16 digitizerów stołowych oraz 30
kompletów zewnętrznych urządzeń do archiwizacji danych z 60 nośnikami.
Wdrażany przez FAPA, w ramach MF ’95, przegląd istniejących regulacji prawnych UE
projekt „Studium regulacji prawnych w wybranych krajach Unii Europejskiej w zakresie
gospodarki ziemią” wskazał, że w państwach członkowskich UE istnieją zróżnicowane
reżimy prawne obowiązujące przy nabywaniu nieruchomości. Zdecydowana większość
49
krajów, których rozwój gospodarczy jest w miarę stabilny, nie wprowadza żadnych
ograniczeń.
Eksperci krajowi i zagraniczni stwierdzili natomiast, że w przypadku nabywania
nieruchomości rolnych w Polsce powinny zostać wprowadzone nieco odmienne zasady.
Możliwa powinna być dowolność nabywania nieruchomości rolnych przy zastrzeżeniu dla
Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego prawa pierwokupu wykonywanego w
określonym terminie. Jednocześnie w wypadku kupowania nieruchomości rolnych o
powierzchni powyżej 15 ha., lub jeżeli dotychczasowa powierzchnia po zakupie dodatkowej
powierzchni przekroczy 15 ha. przy zawieraniu umowy kupna-sprzedaży każdorazowo
powinien być przedkładany długofalowy plan wykorzystania rolniczego gruntów i zakres
możliwości produkcyjnych nabywcy oraz dowód posiadania kwalifikacji rolniczych.
Natomiast w sytuacji zakupu gruntów rolnych od Skarbu Państwa, przy zakupie każdej
powierzchni powinien być przedkładany długofalowy plan wykorzystania tych gruntów i
dowód posiadania kwalifikacji rolniczych. Przepisy powinny wprowadzić możliwość żądania
przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego odszkodowania, gdy grunty nie
są wykorzystywane dla celów rolniczych zgodnie z przedłożonym planem zagospodarowania,
co podlegałoby okresowej kontroli. Wnioski zawarte w raporcie końcowym projektu
„Zapobieganie degradacji gruntów rolnych poprzez stworzenie regulacji prawnych spójnych
z rozwiązaniami UE w zakresie obrotu i gospodarczego wykorzystania nieruchomości
rolnych” - wdrażanego przez FAPA w ramach - „Studium regulacji w wybranych krajach
Unii Europejskiej w zakresie gospodarki ziemią” (MF `95) - posłużyły Ministerstwu
Rolnictwa do sformułowania stanowiska negocjacyjnego w sprawie wolnego przepływu
kapitału w ramach Unii Europejskiej.
Działalność FAPA na polu tworzenia założeń do uregulowań prawnych wykazała, że luki
w przepisach legislacyjnych dotyczące tytułu właściciela do własności ziemi i sądowej
rejestracji tej własności pozostają jednymi z największych przeszkód wzrostu ekonomicznego
w rolnictwie. W efekcie 45 lat gospodarki socjalistycznej i działań administracyjnych władz
centralnych i lokalnych, tytuł do ziemi musi być w wielu przypadkach odtwarzany w
żmudnym pracochłonnym i kapitałochłonnym procesie działań geodezyjnych i prawnych.
W podsumowaniu działań przeprowadzonych w sferze restrukturyzacji własności i
użytkowania ziemi na obszarach wiejskich i wynikających z tego procesu problemów
gospodarczych i społecznych polskiej wsi możemy stwierdzić, projekty realizowane przez
50
FAPA stanowiły bardzo skuteczny początek działań prowadzących do rozpoczęcia
wielokierunkowych rozwiązań rozwoju terenów wiejskich, zdominowany dotychczas przez
jeden prosty model użytkowania rolniczego.
Wdrażane przez FAPA projekty w ramach Programu Phare wskazały na różnorodne
sposoby użytkowania gruntów obejmujące obszary intensywnej gospodarki rolnej, obszary o
mniej intensywnych formach gospodarowania, obszary, gdzie przeważa ochrona warunków
przyrodniczych i środowiskowych. Zwróciły uwagę na działania związane z poprawą
struktury terenów wiejskich, które powinny opierać się o funkcje danego obszaru. Wnioski
płynące z realizacji projektów jednoznacznie zalecają stworzenie systemu planowania
przestrzennego, który służyłby za podstawę do rozwoju terenów wiejskich. Ten system
planowania, obejmujący zbiór najpilniejszych priorytetów w skali kraju, ustalony w świetle
rozdziału dostępnych funduszy państwowych, umożliwi najszersze i najskuteczniejsze
pozyskanie funduszy strukturalnych z Unii Europejskiej, które wkrótce będą dostępne w całej
Polsce.
51
4. Działania związane z produkcją rolniczą.
W połowie 1989 roku w Polsce rozpoczął się proces zmiany systemu gospodarczego
centralnie planowanego na system gospodarki rynkowej. Przebudowę rozpoczęto od tzw.
urynkowienia gospodarki żywnościowej, ale bez włączenia jej w całościowy system reformy
gospodarczej, polegającej na uwolnieniu cen detalicznych
żywności i niektórych cen
produktów rolnych.
Celem transformacji
polskiej
gospodarki
była
jej
stabilizacja
poprzez
m.in.
równoważenie rynku. Chodziło o szybkie opanowanie hiperinflacji, jaka powstała po
uwolnieniu cen spod kontroli państwa, oraz dewaluacji złotówki. W rolnictwie państwo
zrezygnowało z oddziaływania na ceny, ale także zlikwidowało większość dotacji.
Działania w ramach Programu Phare koncentrowały się na przygotowaniu rolnictwa i wsi
polskiej do integracji z Unią Europejską oraz wsparciu rozwoju obszarów wiejskich.
W realizowanych projektach podejmowano działania, w sposób możliwie bezpośredni
wspierające produkcję rolniczą. Należy podkreślić, że projekty obejmowały również działania
związane z obrotem produktami rolnymi, tworzeniem rolniczych organizacji producentów,
doskonaleniem poziomu doradztwa i szkolenia rolniczego oraz jakości produktów i
standardów rynkowych oraz działań z zakresu marketingu.
Większość z tej grupy projektów realizowana była w pierwszym okresie funkcjonowania
Programu Phare w sektorze rolnym w Polsce i w związku z tym były to często działania o
charakterze pilotażowym, z których doświadczenia znalazły w przyszłości odzwierciedlenie
w zasadach i sposobach uzyskiwania funduszy pomocowych oraz w bardziej kompleksowych
zadaniach. Stanowiły – zwłaszcza te najwcześniej wdrażane – swoisty poligon doświadczalny
zarówno dla realizatorów projektów, jak i dla beneficjentów pomocy. Pomogły one również
w wypracowaniu przez służby Komisji Europejskiej zasad i procedur korzystania z Programu,
prezentowanych następnie w kolejnych wersjach Podręcznika Zdecentralizowanego Systemu
Wdrażania (DIS Manual).
Projekty przewidziane do realizacji, dotyczące produkcji rolniczej, konsultowane były z
Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, organizacjami branżowymi oraz Regionalnymi
Radami Konsultacyjnymi, funkcjonującymi przy Regionalnych Ośrodkach FAPA, w skład
których wchodzili przedstawiciele rolników, związków rolniczych i organizacji branżowych,
52
nauki, doradztwa i administracji rolniczej szczebla wojewódzkiego oraz lokalnych władz
samorządowych.
Projekty finansowane ze środków Phare z Memorandów Finansowych 1991-1993, były
realizowane w latach 1993-1996 (Załącznik 1). Identyfikowano projekty na poziomie
krajowym, regionalnym i lokalnym, uwzględniając stan sektora rolnego w owym okresie oraz
priorytety i potrzeby rozwoju regionalnego tak jak postrzegało je Ministerstwo oraz Rady
Konsultacyjne, których nie mniej ważnym zadaniem było także godzenie aspiracji
przedstawicieli
poszczególnych
województw,
dążących
do
pozyskania
środków
pomocowych. W tamtym czasie w województwach dopiero zaczynano prace nad strategiami
rozwoju
regionalnego,
dominowało
planowanie
ograniczone
horyzontem
granic
administracyjnych. Rady Konsultacyjne – powstałe dzięki demokratycznym wyboromstwarzały szansę generowania projektów ponadwojewódzkich, a nawet ponadregionalnych.
Decentralizacja Programu i procedur tworzenia projektów w pierwszych latach
umożliwiała jednocześnie artykulację specyfiki rolnictwa w poszczególnych regionach kraju.
W wyniku tego nastąpiło stosunkowo duże rozdrobnienie celów i środków, po części pod
presją chęci usatysfakcjonowania możliwie dużej liczby potencjalnych beneficjentów, ale
również pod wpływem problemów występujących we wszystkich prawie gałęziach produkcji
rolniczej, co miało wpływ na metodologię selekcji kierunków działania dla realizacji
określonych uprzednio celów nadrzędnych.
Większość projektów regionalnych wspierających produkcję rolniczą, wdrażanych przez
FAPA w ramach MF `91, zaliczyć można do kategorii projektów krótkoterminowych,
realizowanych w czasie 12-18 miesięcy i o stosunkowo niskim budżecie (40–60 tys. ECU).
Były również projekty o większych budżetach. W ramach Memorandum Finansowego `93
realizowanych było kilka projektów z nowej kategorii, tzw. projektów współfinansowanych
przez zainteresowane państwa członkowskie Unii Europejskiej (Dania, Francja, Holandia,
Niemcy, Włochy). Środki Programu Phare (zazwyczaj 50 tys. ECU) stanowiły w nich
maksymalnie 50 proc. kosztu całego projektu.
W swoich założeniach Program Phare nie przewidywał wsparcia finansowego dla
bezwzględnego wzrostu produkcji w jakiejkolwiek dziedzinie działalności rolniczej (np.
więcej kwintali, sztuk, litrów). Stąd cechą charakterystyczną wszystkich projektów
wspierających produkcję rolniczą było ich zorientowanie na kreowanie warunków dla
53
zwiększenia dochodów rolniczych poprzez podniesienie walorów produktu działalności
rolniczej, zwłaszcza jakości i zdrowotności, zwiększenie efektywności nakładów, obniżenie
kosztów
i
ich
racjonalizację
(m.in.
dzięki
wykorzystaniu
lokalnych
warunków
środowiskowych i wolnych zasobów pracy), podnoszenie kwalifikacji producentów,
usprawnianie funkcjonowania wsparcia ze strony nauki i doradztwa rolniczego, wdrażanie
nowoczesnych technologii, organizację produkcji, jej rynkowe zorientowanie i właściwy
marketing, wreszcie kształcenie przyszłych rolników uwzględniające wyzwania przyszłości.
Tę kompleksowość podejścia obserwujemy w realizowanych projektach. Wzajemną
komplementarność udawało się uzyskać poprzez konsekwentne następstwo oraz rozwijanie
treści merytorycznej wsparcia w kolejnych projektach, realizowanych w kraju i
poszczególnych regionach.
We wdrażanych projektach podejmowano zagadnienia dotyczące produkcji rolniczej z
uwzględnieniem mechanizmów rynkowych związanych z przystosowaniem do wdrażania
Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Podejmowano również tematy związane z
tworzeniem
grup
producenckich,
organizacji
rynku
i
współpracy
z
przemysłem
przetwórczym. Większość projektów dotyczyła tradycyjnych i nowych możliwości produkcji
polskiego rolnictwa.
Na podkreślenie zasługuje również fakt, że wdrażane przez FAPA projekty Phare z
zakresu produkcji rolniczej stanowiły tę grupę projektów, która bardzo silnie była związana z
poszczególnymi regionami i uwzględniała ich specyfikę tj. strukturę rolną, warunki
środowiskowe i glebowe, tradycje i doświadczenie regionu w zakresie produkcji rolniczej.
a. Działania na rzecz produkcji zwierzęcej.
Przyjmując za kryterium rodzaj produkcji rolniczej, można powiedzieć, że problemom
produkcji zwierzęcej poświęconych było nieporównanie więcej projektów i środków
finansowych niż produkcji roślinnej. Projekty związane z hodowlą bydła, trzody chlewnej,
kóz i owiec oraz
drobiu uwzględniały specyfikę regionalną oraz były zgodne ze strategią
Ministerstwa Rolnictwa.
Dominującą rolę odgrywały projekty dotyczące mlecznego kierunku użytkowania bydła.
FAPA wdrażała szereg projektów z tego zakresu, zarówno o charakterze ponadregionalnym,
jak i regionalnym.
54
Wspieranie przez FAPA przemian w sektorze produkcji mleka zapoczątkował projekt
„Organizacja produkcji mleka w nowych warunkach”
oraz towarzyszące mu projekty
regionalne: „Analiza i szkolenie w zakresie poprawy jakości mleka” i „Poprawa jakości
mleka w czterech województwach Polski południowej” finansowane z MF `91.
Działania realizowane w ramach powyższych projektów miały na celu poprawę jakości
mleka zgodnie ze standardami higienicznymi UE, wsparcie restrukturyzacji polskiego sektora
mleczarskiego w celu poprawy efektywności gospodarstw i dostosowania ich do warunków
Wspólnego Rynku, wzmocnienie powiązań pomiędzy producentami mleka a zakładami
przetwórstwa mleka, stymulowanie rozwoju samorządowych organizacji producentów,
poprawę warunków zoohigieniczych i ochrony środowiska w gospodarstwach zgodnie ze
standardami UE.
Szczególnie szeroki zasięg miał pierwszy z wymienionych projektów, którym objęci byli
producenci
mleka,
członkowie
zarządów
spółdzielni
mleczarskich
w
8
byłych
województwach: Bydgoskim, Elbląskim, Konińskim, Pilskim, Radomskim, Rzeszowskim,
Toruńskim, Włocławskim.
Projekt realizowano na poziomie krajowym i regionalnym. Ogólnokrajowe znaczenie
miało opracowanie analiz ekonomicznych opłacalności produkcji i przetwórstwa mleka w
nowych, wolnorynkowych warunkach, sporządzenie studium dotyczącego oceny kontroli
jakości mleka w aspekcie wprowadzenia nowego sytemu kontroli i zapłaty za mleko zgodnie
z jego jakością, utworzenie trzech niezależnych laboratoriów oceny mleka (w Warszawie,
Bydgoszczy i Poznaniu) oraz wdrożenie nowego systemu kontroli jakości w 8 zakładach
mleczarskich. Na poziomie lokalnym utworzono zaś 24 grupy rolników-producentów i 8 grup
spółdzielców, których szkolono w zakresie opłacalności produkcji i przetwórstwa mleka,
jakości mleka, zarządzania spółdzielnią.
W miarę realizacji kolejnych projektów powiększał się ich terytorialny zasięg
oddziaływania, oraz wzbogacano ich zawartość merytoryczną o nowe, istotne dla uzyskania
kompleksowego działań komponenty.
Z uwagi na korzystne warunki naturalne do produkcji mleka w północno-wschodniej
Polsce region ten obrano jako teren konsekwentnych działań w tym zakresie poprzez
realizację kilku kolejnych projektów. Wdrażany przez FAPA ze środków MF `91 projekt
„Produkcja mleka w regionach Polski Północno-Wschodniej”, początkowo zlokalizowany na
terenie województwa łomżyńskiego, wybranego wg kryterium poziomu produkcji mleka i z
55
dobrze prosperujących spółdzielni mleczarskich, wykorzystywał i promował doświadczenia
holenderskie przeniesione do Polski w ramach wcześniejszego projektu „Rozwój prywatnych
gospodarstw mlecznych w rejonie Turośli” (projekt realizowany w Turośli miał na celu
zakładanie gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka w oparciu o model
holenderski). Szczególny nacisk położono na zabiegi sanitarno-higieniczne i zoohigienicze
sprzyjające pozyskiwaniu mleka wyższej, pożądanej jakości. Beneficjentami projektu byli
indywidualni hodowcy bydła, producenci mleka, pracownicy Ośrodków Doradztwa
Rolniczego i zakładów mleczarskich, ze szczególnym uwzględnieniem działów skupu. Celem
było też poprawienie stanu zdrowia bydła a w konsekwencji jakości mleka pozyskiwanego w
gospodarstwach i skupowanego przez spółdzielnie, co umożliwiałoby im wytwarzanie
produktów rynkowych o konkurencyjnej jakości.
Działania podejmowane w ramach tego projektu opierały się głównie na szkoleniach,
którymi objęto wszystkich uczestników projektu, i w których punktem wyjścia była praca
hodowlana, żywienie oraz inne warunki konieczne dla uzyskiwania surowca o właściwych
parametrach jakościowych, z uwzględnieniem uwarunkowań efektywności i ekonomiki
produkcji w gospodarstwach rolnych, a punktem docelowym jakość mleka w zakładach
przetwórstwa. Przeprowadzono analizy monitoringowe w gospodarstwach indywidualnych
producentów, odbyło się szereg demonstracji i pokazów z zakresu poprawy higieny
pozyskiwania mleka i zachowania zdrowotności krów, nowoczesnych metod pozyskiwania
mleka, z uwzględnieniem sprzętu do udoju, utrzymania higieny, konserwacji, obróbki
wstępnej mleka w gospodarstwach, warunków odbioru mleka, jego klasyfikacji wg
standardów europejskich oraz transportu.
Podobne zadania realizowane były w ramach wcześniej wspomnianego, a wdrażanego
przez FAPA projektu „Poprawa jakości mleka w czterech województwach Polski
południowej” (MF `91), który objął swym zasięgiem dawne województwa: Bielskie,
Katowickie, Nowosądeckie i Tarnowskie.
Wcześniejsza współpraca bilateralna wojewódzkiego ODR w Olsztynie i Duńskiego
Centrum Doradztwa Rolniczego w ramach programu „Żywienie krów” zaowocowała m.in.
pozyskaniem dodatkowego wsparcia finansowego z Ministerstwa Rolnictwa Danii, co
umożliwiło uruchomienie w ramach Programu Phare projektów współfinansowanych,
kontynuujących kwestię chowu wydajnych ras bydła mlecznego w Polsce. Takim przykładem
był projekt „Upowszechnienie hodowli bydła mlecznego rasy Jersey” (MF `93). Uczestniczyli
w nim rolnicy-hodowcy, pracownicy służb weterynaryjnych, inseminatorzy oraz nauczyciele i
56
uczniowie Technikum Hodowlanego. Celem projektu było rozpropagowanie chowu bydła
rasy Jersey, poprawa zarządzania i efektywności produkcji mleka w gospodarstwach. W
ramach projektu podjęto szeroki wachlarz działań szkoleniowych, praktycznych i
organizacyjnych. Dofinansowanie duńskie pozwoliło na zakup i przekazanie stronie polskiej
60 szt. wysokocielnych jałówek rasy Jersey (z których część przekazano Technikum
Hodowlanemu), 300 porcji nasienia buhajów tej rasy i 4800 porcji nasienia buhajów HF dla
Zakładu Unasienniania Zwierząt oraz niezbędnego sprzętu i wyposażenia do realizacji
projektu (w tym specjalistycznego programu komputerowego). Eksperci dokonali analizy
możliwości produkcyjnych gospodarstw uczestniczących w projekcie z uwzględnieniem
nowoczesnych sposobów korzystania z bazy paszowej, opracowali plany ich rozwoju,
zaoferowali konsultacje i doradztwo dla rolników przystępującym do budowy nowych obór
ekologicznych (wolnostanowiskowych). Doradcy zostali przeszkoleni w zakresie obsługi
duńskiego programu układania dawek żywieniowych dla krów mlecznych oraz mieli okazję
zapoznać się w Danii z najnowszymi projektami budownictwa inwentarskiego dla krów
mlecznych. Grupy rolników, doradców, lekarzy weterynarii i inseminatorów uczestniczyły w
wyjazdach szkoleniowych do Danii. Zakupiono również hale udojowe dla dwóch obór
wolnostanowiskowych, korzystając z dofinansowania rządu duńskiego.
Mając na uwadze trwałość skutków zrealizowanych już działań, w innym projekcie
wdrażanym przez FAPA pt. „Centrum Szkolenia Praktycznego w zakresie produkcji i
przetwórstwa mleka w Zespole Szkół Rolniczych w Karolewie” (MF `93) podjęto wysiłek
utworzenia Centrum Kształcenia Praktycznego w zakresie produkcji i przetwórstwa mleka w
Zespole Szkół Rolniczych w Karolewie. Dzięki współfinansowaniu projektu Phare przez rząd
Holandii możliwe było zakupienie na potrzeby Centrum niezbędnego sprzętu i urządzeń, w
tym również maszyn rolniczych i sprzętu do chłodzenia mleka. Projekt promował
najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne i marketingowe, a przede wszystkim
europejskie normy jakości mleka. Przygotowano również materiały dydaktyczne i
przewodniki dla nauczycieli.
Działania w powyższych projektach miały na celu poprawę jakości mleka zgodnie ze
standardami higienicznymi UE, wsparcie restrukturyzacji polskiego sektora mleczarskiego w
celu poprawy efektywności gospodarstw i dostosowania ich do warunków Wspólnego Rynku.
Chodziło o
wzmocnienie powiązań pomiędzy producentami mleka, a zakładami
przetwórstwa mleka, poprawę warunków zoohigienicznych i ochrony środowiska w
gospodarstwach zgodnie ze standardami UE.
57
Drugą ważną grupą projektów finansowanych ze środków Phare i częściowe też z umów
bilateralnych, były projekty związane z hodowlą i chowem bydła ras mięsnych, mało dotąd
popularnych w Polsce.
Projekty realizowane w zakresie mięsnego kierunku użytkowania bydła koncentrowały
się w regionie północno-wschodnim Polski. Podobnie jak w przypadku projektów związanych
z hodowlą bydła mlecznego oraz poprawą jakości mleka i opłacalności jego produkcji,
projekty związane z promocją hodowli mięsnych ras bydła cechowała konsekwencja działań o
coraz większym zasięgu terytorialnym.
Projekt „Ekstensywna hodowla bydła mięsnego w północno-wschodniej Polsce” (MF
`91), mający na celu poprawę mięsności bydła, był realizowany w dwóch dawnych
województwach: Ostrołęckim i Białostockim. Jego celem było zapewnienie doradztwa
gospodarstwom indywidualnym w zakresie selekcji zwierząt, wyboru reproduktorów i
właściwych metod reprodukcji w celu ukierunkowania stada na produkcję mięsa, poprawy
metod żywienia, z uwzględnieniem analizy ekonomicznej i warunków środowiskowych.
Zrealizowano szkolenia dla rolników, doradców i inseminatorów. Sesjom szkoleniowym
towarzyszyły pokazy praktyczne z zakresu przygotowywania pasz, nowych metod
reprodukcji (transplantacji zarodków), doradztwo indywidualne w uczestniczących w
projekcie gospodarstwach i wyjazdy szkoleniowe do wybranych gospodarstw hodowlanych w
kraju i za granicą.
Dokonano inseminacji 700 krów rasami mięsnymi na terenie 5 województw. Włączono w
projekt czołowe zakłady mięsne z tego terenu. Przeprowadzono badania w celu identyfikacji
najbardziej opłacalnych krzyżówek bydła i technologii produkcji w danym regionie. Silny
nacisk położono na zapewnienie wzrostu dochodów producentów żywca wołowego oraz
zapoczątkowanie
długoterminowej
współpracy
pomiędzy
producentami
(organizacją
producentów) i zakładami przetwórstwa mięsnego. W tych ostatnich przeszkolono
pracowników w zakresie najkorzystniejszych metod rozbioru tusz, zarówno ze względu na
ekonomikę produkcji, jak i jakość oferowanych handlowi asortymentów mięsa, zgodną ze
standardami Unii Europejskiej. Przeprowadzono też badania rynku konsumenta w regionie i
na tej podstawie opracowano strategię marketingową dla organizacji producentów i
regionalnego przemysłu przetwórstwa mięsnego.
Zrealizowany, przy finansowym udziale Francji projekt „Rozwój produkcji mięsa
wołowego opartego na rasach Charolais i Limousine” (MF `93) obejmował swoim zasięgiem
58
cały kraj, ze szczególnym uwzględnieniem dwóch pilotażowych regionów hodowli bydła
mięsnego i krzyżówek towarowych obejmujących dawne Suwalskie i Rzeszowskie. Celem
projektu było upowszechnienie hodowli bydła mięsnych ras Charolais i Limousin, założenie
ksiąg hodowlanych zgodnie z zasadami stosowanymi w Unii Europejskiej i wykorzystanie
doświadczeń francuskich w zakresie programu hodowlanego. Przeprowadzono szkolenia
praktyczne wdrażania oceny tusz z zastosowaniem kryteriów systemu EUROP oraz
kontynuowano szkolenie w zakresie podziału tusz na wyręby dla ich najbardziej efektywnego
wykorzystania. Hodowcy i specjaliści Krajowego Związku Bydła Mięsnego zapoznali się z
doświadczeniami francuskimi w tym zakresie w trakcie wyjazdu studyjnego do Francji.
Inny projekt z tego zakresu był wynikiem „Porozumienia w zakresie rozwoju hodowli
bydła francuskich ras mięsnych Limousin i Charolaise i produkcji kulinarnego mięsa
wołowego na bazie tych ras” podpisanego przez 10 wojewodów Polski Północno-Wschodniej.
Głównym celem projektu „Krajowe Centrum Szkolenia Praktycznego z zakresu chowu i
hodowli bydła mięsnego w Zespole Szkół Rolniczych w Lidzbarku Warmińskim” (MF `93)
było szkolenie kadr niezbędnych dla długofalowej realizacji programu, a więc lekarzy
weterynarii i nauczycieli techników rolniczych oraz utworzenie Krajowego Centrum
Kształcenia Praktycznego z zakresu chowu i hodowli bydła mięsnego w technikum rolniczym
w Lidzbarku Warmińskim. 50-osobowa grupa nauczycieli i lekarzy z obszaru objętego
projektem przeszła szkolenie we Francji, a Centrum kształcenia wyposażono w niezbędny
sprzęt naukowo-dydaktyczny i sprzęt do przeprowadzania zabiegów weterynaryjnych.
Wszystkim tym działaniom towarzyszyły materiały szkoleniowe w formie wydawnictw
książkowych, podręczników i broszur.
Projekty koordynowane przez FAPA z zakresu hodowli bydła mięsnego dotyczyły też
technologii i ekonomiki produkcji w konkretnych uwarunkowaniach środowiskowoprzyrodniczych (np. „Racjonalizacja wykorzystania użytków zielonych w północnowschodnim regionie Polski” (MF `93), „Intensyfikacja produkcji bydła mięsnego w oparciu o
trwałe użytki zielone regionu Pogórza Sudeckiego z wykorzystaniem rasy Welsh Black” (MF
`92), „Prowadzenie opasu bydła na nie zagospodarowanych użytkach zielonych w
gospodarstwach indywidualnych w regionie Bieszczad i Beskidu Niskiego” (MF `91).
Omówione tu działania zrealizowane w ramach projektów z zakresu produkcji bydła
mięsnego, miały na celu poprawę jakości wołowiny w celu dostosowania oferty rynkowej do
wymagań konsumenta, poprawę warunków zoohigienicznych chowu bydła, dostosowanie
gospodarstw do wymogów ochrony środowiska zgodnie ze standardami UE oraz
59
wykorzystanie trwałych użytków zielonych jako naturalnej bazy paszowej. Ważnym
elementem realizowanych projektów była możliwość osiągnięcia wzrostu dochodu
producentów żywca wołowego oraz stworzenie podstaw trwałej współpracy między
producentami bydła mięsnego i zakładami przemysłu mięsnego.
Szereg projektów realizowanych przez FAPA dotyczyło innych dziedzin produkcji
zwierzęcej: hodowli trzody chlewnej, drobiu oraz owiec i kóz.
Projekty z zakresu hodowli trzody chlewnej miały również charakter ponadregionalny i
regionalny. Były to m.in. ”Program szkoleniowy dla producentów trzody chlewnej” (MF `92)
oraz „Pilotażowy system informacyjny dla producentów trzody, materiału rzeźnego w
aspekcie standaryzacji wg norm UE” (MF `93).
Projekty te miały na celu spowodowanie wzrostu dochodów rolników uzyskiwanych z
produkcji trzody chlewnej. Obejmowały one zagadnienia zmian w metodach chowu trzody
chlewnej w kierunku uzyskania tusz wieprzowych o większej mięsności oraz aktualne
informacje z dziedziny technologii i ekonomiki produkcji trzody chlewnej z uwzględnieniem
klasyfikacji tusz w systemie EUROP. Opracowano analizy ekonomiki produkcji trzody
chlewnej przy różnych poziomach intensywności produkcji. Rolnicy byli zapoznawani z
aktualnymi problemami weterynaryjno-zootechnicznymi w produkcji trzody chlewnej oraz z
problemami techniczno-ekonomicznymi związanymi z produkcją trzody, ze szczególnym
uwzględnieniem żywienia. Zorganizowano punkty konsultacyjne, w których rolnicy mogą się
zapoznać z aktualnymi informacjami na temat wydajności ras trzody chlewnej. Rolnicy mieli
okazję zapoznać się z metodami produkcji trzody w trakcie wyjazdów studyjnych do krajów
UE.
Typowo szkoleniowym projektem, związanym z produkcją trzody chlewnej był projekt
„Wzrost mięsności tusz wieprzowych w oparciu o normy UE” (MF `91), którego celem było
spowodowanie zmian w sposobie chowu trzody w kierunku otrzymania tusz o większej
mięsności. Szkoleniami objęto rolników i służby doradcze w
dawnym Zamojskim,
Rzeszowskim, Przemyskim i Tarnobrzeskim.
Działania podjęte we wdrażanych przez FAPA projektach, dotyczących produkcji
drobiarskiej takich, jak „Pomocowy program szkoleniowy dla rolników indywidualnych
dotyczący produkcji drobiu wysokiej jakości handlowej” (MF `92) oraz „Pomoc w rozwoju
produkcji drobiarskiej w Regionie Rzeszowskim” (MF `91), obejmowały propagowanie
nowoczesnych ferm produkujących drób. Ponadto podjęto działania w kierunku specjalizacji
60
w produkcji ekologicznej, poprawy organizacji produkcji, stworzenie powiązań i wymianę
informacji między producentami a ośrodkami doradztwa i ośrodkami naukowo-badawczymi.
Opracowano model zorganizowanych struktur produkcyjnych wiążących różne sektory
drobiarstwa w tzw. system produkcji zintegrowanej (od stad rodzicielskich przez wylęgarnie,
mieszalnie pasz, producentów żywca i jaj oraz przetwórstwa).
Podjęto również działania w celu wypracowania strategii rozwoju produkcji drobiarskiej.
Opracowano i wydano w dużym nakładzie „Praktyczny podręcznik zintegrowanej produkcji
drobiarskiej” oraz „Poradnik hodowcy drobiu”, które poprzez Zrzeszenia Regionalne zostały
bezpłatnie upowszechnione wśród producentów drobiu. Wyposażono w sprzęt komputerowy
Centrum Informacji Drobiarstwa Krajowej Rady Drobiarskiej, które publikuje biuletyn
informacyjny o aktualnym stanie produkcji drobiarskiej.
Polska posiada dobre warunki naturalne dla produkcji owczarskiej. Specjalizacja w
chowie owiec może stanowić alternatywę dla niektórych gospodarstw rezygnujących z
produkcji towarowej mleka. Podejmowane działania miały na celu wznowienie produkcji
owczarskiej, zwłaszcza w gospodarstwach o znacznych zasobach naturalnych pastwisk,
podniesienie jakości produkowanej w Polsce baraniny w celu dostosowania oferty rynkowej
do wymagań konsumentów, poprawę efektywności gospodarstw poprzez wzrost plenności
owiec oraz wykorzystanie możliwości eksportu mięsa baraniego.
Wdrażany przez FAPA projekt „Program szkoleniowy dla hodowców i specjalistów
owczarskich w zakresie efektywnej produkcji jagniąt rzeźnych” (MF `92) propagował wśród
hodowców tematykę efektywnej produkcji jagniąt rzeźnych oraz organizacji rozrodu owiec
przy produkcji jagniąt. Hodowcy i specjaliści szkoleni byli w zakresie genetyki i pracy
hodowlanej, żywienia owiec, metod oceny jagniąt rzeźnych, zagospodarowania wełny,
systemów kierowania rozrodem w produkcji jagniąt oraz ekonomicznych uwarunkowań
produkcji żywca jagnięcego. W szkoleniach wzięło udział około 600 uczestników. Wydano
też podręcznik „Intensywna produkcja jagniąt”.
Inny z projektów - „Rozwój produkcji małych przeżuwaczy w regionie Bieszczad” (MF
`91) podejmował zagadnienia chowu owiec i kóz w gospodarstwach położonych na terenach
górskich i podgórskich. Badana była zyskowność produkcji, określono optymalny poziom
pogłowia i kierunki produkcji, intensywność i rozmiary chowu owiec i kóz w regionie
Bieszczad. Wskazano sposoby zagospodarowania produktów pochodzących z tej produkcji.
61
Wspomnieć też należy o projektach, których tematyka miała znaczenie lokalne takich,
jak: „Rozwój rybactwa śródlądowego” (MF `91) czy „Badanie możliwości ulepszenia
produkcji pszczelarskiej” (MF `91).
Nawiązując do zrealizowanych projektów związanych z produkcją zwierzęcą należy
podkreślić, że podjęto próbę reorientacji dotychczasowej polityki hodowlanej i produkcyjnej
w celu urynkowienia produktu końcowego w kontekście wymagań - zwłaszcza jakościowych
- rynków eksportowych i przyszłego Jednolitego Rynku Unii Europejskiej. Działania
podejmowane w projektach zmierzały do rozgraniczenia w ramach produkcji zwierzęcej
hodowli i użytkowania oraz technologii produkcji z zamiarem osiągnięcia standardów
rynkowych obowiązujących w Unii Europejskiej.
b. Działania na rzecz sadownictwa i produkcji roślinnej.
Produkcja sadownicza i roślinna stanowi w niektórych regionach Polski podstawowe
źródło dochodów rolników.
Polska jest od lat ważnym na rynku europejskim i światowym producentem i eksporterem
niektórych owoców i ich przetworów. Z tego też względu modernizacja produkcji
sadowniczej oraz budowanie struktur grup marketingowych producentów – sadowników stały
się tematami projektów wdrażanych przez FAPA w pierwszych latach działalności Fundacji.
Wszystkie projekty realizowane przez FAPA z tej tematyki wprowadzały nowe
rozwiązania i technologie umożliwiające dostosowanie produkcji do wymogów rynku.
Wspierały rozbudowę i poprawę zaplecza do przechowywania, sortowania, pakowania,
konfekcjonowania produktów oraz innych procesów marketingowych i przetwórczych
prowadzonych przez grupy producentów, a także wskazywały na zwiększenie produkcji
pochodzącej z zakładów posiadających system zapewnienia bezpieczeństwa produkcji
żywności (HACCP).
Wśród projektów dotyczących modernizacji produkcji sadowniczej należy wspomnieć o
projektach finansowanych z MF `91 takich, jak: „Analiza sektora produkcji owoców”,
„Wprowadzenie nowych odmian jabłoni w celu podniesienia efektywności produkcji”,
„Opracowanie podstaw wdrażania Integrowanej Produkcji Owoców (IPO) na Pogórzu
62
Karpackim”, „Modernizacja produkcji sadowniczej i szkółkarskiej regionu Polski
południowo-wschodniej”.
Pierwszy z nich, realizowany w jednym z głównych centrów sadownictwa w Polsce Regionie Grójecko-Wareckim, miał na celu zrestrukturyzowanie produkcji sadowniczej,
opracowanie zasad i form organizacji współpracy między grupami producentów i
spółdzielniami, upowszechnienie systemu standaryzacji owoców, opracowanie zasad
funkcjonowania i planu organizacyjnego centrum przechowywania, przygotowania i
sprzedaży owoców. Wsparciem działań sadowników z tego regionu był również projekt
„Restrukturyzacja produkcji i organizacja rynku owoców w rejonie Grójec-Warka” (MF
`93).
Następne z wymienionych projektów dotyczyły zmodernizowania produkcji sadowniczej
poprzez propagowanie nowoczesnej produkcji szkółkarskiej, nowych technologii i nowych
odmian jabłek pozwalających na bardziej efektywną produkcję. Realizacja tych zadań
odbywała się głównie poprzez szkolenia sadowników, doradców, organizowanie wyjazdów
studyjnych do największych sadów w Polsce oraz do Danii, Holandii i Niemiec.
Dwa ostatnie z wymienionych projektów zlokalizowane były na terenie Polski
południowej, w regionie o ugruntowanych tradycjach produkcji sadowniczej. Główny cel tych
projektów, którym była modernizacja produkcji sadowniczej, został wzbogacony o
wprowadzenie elementów ochrony środowiska w rolnictwie poprzez ograniczenie źródeł
zanieczyszczeń pochodzących z produkcji rolniczej. Warunki te spełnia integrowana
produkcja owoców (IPO), w której stosuje się metody kontroli chorób i szkodników
ograniczające do minimum potrzebę stosowania środków chemicznych i tym samym ilość
szkodliwych pozostałości w owocach i w glebie, kontroluje się również nawożenie mineralne.
Technologia IPO daje również wymierne korzyści sadownikom ponieważ ogranicza koszty
nawożenia i ochrony, poprawia wybarwienie jabłek, ogranicza ich gnicie podczas
przechowywania. W ramach projektu dotyczącego IPO opracowano zalecenia dla 80
gospodarstw sadowniczych z regionu, utworzono 15 gospodarstw demonstracyjnych.
Sadownicy i doradcy szkoleni byli w kraju i podczas wyjazdów studyjnych do Niemiec,
Szwajcarii, Austrii i Włoch. Uczestnictwo w projekcie zaowocowało również utworzeniem
Stowarzyszenia Integrowanej Produkcji „Podkarpacie”, które od razu rozpoczęło intensywną
pracę upowszechnieniową w regionie.
FAPA wydała też „Atlas standardów jakościowych jabłek według norm OECD z
komentarzem”, który rozpowszechniono wśród sadowników i doradców z ODR-ów.
63
W zakresie tematyki ogrodniczej, FAPA wdrażała również projekty dotyczące produkcji
owoców miękkich i śliwek. Miały one na celu opracowanie strategii produkcji, wprowadzenie
nowych odmian, restrukturyzację dystrybucji i marketingu tych produktów.
W regionalnym projekcie „Opracowanie strategii produkcji, dystrybucji i marketingu
owoców miękkich dla południowo-wschodniego regionu Polski” (MF `92) beneficjentami byli
rolnicy zainteresowani uprawą truskawek i malin z 8 dawnych województw Polski
Południowo-Wschodniej (Przemyskiego, Krośnieńskiego, Rzeszowskiego, Tarnowskiego,
Nowosądeckiego, Krakowskiego, Bielskiego i Katowickiego) oraz przedstawiciele ODR-ów,
zakładów przetwórstwa, lokalnej administracji państwowej z tego regionu. Z uwagi na
potencjał ludzki i strukturę agrarną tych terenów są one predestynowane do rozwijania
produkcji truskawek i malin. Przygotowano w ramach projektu opracowania dotyczące
strategii dla wybranych kierunków produkcji oraz określono optymalne kierunki dystrybucji i
marketingu truskawek i malin (z uwzględnieniem możliwości eksportowych).
Wdrażany przez FAPA projekt „Szkolenie producentów z zakresu nowoczesnej produkcji
i sprzedaży śliwek” (MF `92) miał na celu zapoznanie producentów śliwek z najnowszymi
osiągnięciami z zakresu prowadzenia sadów śliwowych, nowymi metodami ochrony przed
chorobami, technologią produkcji pozwalającą na przedłużenie okresu przechowywania
owoców, marketingu świeżych owoców (na poziomie producenta i organizacji). Wydano też
broszurę „Modernizacja produkcji i sprzedaży śliwek”. Szkoleniami objęto grupę około 300
sadowników i szkółkarzy, z których część miała też możliwość zapoznania się z metodami i
organizacją produkcji i marketingiem śliwek w przodujących sadach w Niemczech i Belgii.
Region Polski Południowo-Wschodniej z uwagi na stosunkowo małe zanieczyszczenie
środowiska naturalnego, duże rozdrobnienie agrarne oraz możliwości zatrudnienia w procesie
produkcji większej ilości osób, to również tereny nadające się pod pracochłonne uprawy
warzyw. Z tego względu FAPA wdrażała na terenie Rzeszowskiego, Przemyskiego,
Krośnieńskiego i Zamojskiego projekt „Integrowany system produkcji warzyw w regionie
rzeszowskim”(MF `91). Dotyczył on integrowanej produkcji warzyw, który łączy w jednolity
system te elementy uprawy, nawożenia, doboru odmian i ochrony roślin, które gwarantują
uzyskanie wysokich jakościowo i ilościowo plonów, wolnych od pozostałości środków
ochrony roślin i metali ciężkich. Projektem objęto 11 gatunków warzyw. Założono plantacje
pokazowe u 49 rolników. Opracowano zalecenia dotyczące rejonizacji warzyw z
uwzględnieniem wymagań gatunkowych i odmianowych w dostosowaniu do lokalnych
warunków klimatyczno-glebowych. Przeszkolono po kilkudziesięciu producentów warzyw i
64
doradców, ponadto przygotowano i opublikowano książkę „Uprawa warzyw metodą
integrowaną”.
Polska jest drugim w Europie i trzecim na świecie producentem ziemniaków. Uprawa
ziemniaków prowadzona jest w większości gospodarstw rolniczych, chociaż nie we
wszystkich na skalę towarową. Wiele zastrzeżeń budzi natomiast jakość uzyskiwanych
produktów, które często nie spełniają wymagań przemysłu spożywczego. Wprowadzenie
gospodarki rynkowej ujawniło konieczność poświęcenia tym zagadnieniom większej uwagi i
upowszechnienia nowych metod produkcji oraz wprowadzenia odmian ziemniaków o lepszej
przydatności dla przemysłu.
Pierwszym projektem wdrażanym przez FAPA z tego zakresu był projekt „Produkcja
ziemniaków najwyższej jakości” (MF `91). Miał on charakter pilotażowy, a w związku z tym
niewielki zasięg (tylko dawne województwo sieradzkie). Jego efektem było przeszkolenie
około 150 rolników i pracowników ODR-ów z zakresu produkcji integrowanej ziemniaków
oraz przygotowanie broszury „Technologia produkcji i przechowywania ziemniaków
jadalnych wysokiej jakości w regionie sieradzkim”.
Znaczenie dla całego sektora produkcji ziemniaków w Polsce miał natomiast projekt
„Strategia dla sektora ziemniaków” (MF `92), dzięki któremu opracowano wytyczne w
zakresie zwiększenia efektywności branży ziemniaczanej w warunkach gospodarki rynkowej i
określono kierunki rozwoju tej dziedziny produkcji.
Zagadnienia wprowadzenia nowych odmian i nowoczesnych technologii produkcji
ziemniaków, ale również pomoc w stworzeniu struktur instytucjonalnych zapewniających
rozwój rynku ziemniaków w Polsce były celami wdrażanych przez FAPA projektów
„Integracja rolników z lokalnym przemysłem przetwórczym” (MF`91), „Pomoc techniczna i
organizacyjna dla marketingowych grup rolników (producentów ziemniaków) w celu
integracji z rynkiem przemysłowym i regionalnymi rynkami hurtowymi” (MF `93). Były one
zlokalizowane w regionie Polski Północnej (dawne województwo koszalińskie). W ramach
tych projektów rolnicy indywidualni – producenci ziemniaków, z tego regionu wzbogacili
swoją wiedzę z zakresu nowych odmian i technologii produkcji ziemniaków oraz
przechowalnictwa. Działania projektu wspierały również tworzenie grup producentów od
strony regulacji prawa handlowego i finansowego, negocjacji handlowej i przygotowywania
kontraktów i umów kooperacyjnych z lokalnym przemysłem przetwórczym.
65
Na obszarach o silnie rozdrobnionych strukturach rolnych wdrażane były takie projekty,
jak: „Analiza techniczno-ekonomiczna zwiększenia produkcji nasion oleistych” (głównym
przedmiotem zainteresowania był len), „Badanie możliwości rozwoju i zbytu dotyczące
produkcji ziół”, „Program organizacji produkcji nasiennej w Południowo-Wschodniej
Polsce” (MF `91),
w ramach których podejmowano próby modernizacji produkcji w
dziedzinach węższych, mających znaczenie lokalne.
W wielu projektach z zakresu produkcji rolniczej istotnym elementem było
propagowanie integrowanych metod produkcji. Kierunek ten realizowany był także poprzez
wspieranie tworzenia gospodarstw ekologicznych, w których warunki produkcji podlegają
jeszcze bardziej ostrym rygorom. Projekt „Wdrażanie standardów produkcji, przetwórstwa,
obrotu żywnością i produktami rolnictwa ekologicznego oraz systemu atestacji gospodarstw
ekologicznych, przedsiębiorstw przetwórczych i handlowych” (MF `93) obejmował szeroki
zakres związanych z tym działań poczynając od przygotowania projektów przepisów
rządowych dla kontroli i atestacji gospodarstw ekologicznych przetwarzających i
handlujących
produktami
ekologicznymi,
poprzez
sprawdzenie
krajowych
struktur
instytucjonalnych dla inspekcji i certyfikacji upraw, po przygotowanie oprogramowania
komputerowego dla ewidencjonowania procesu certyfikacji. Zorganizowano też konferencję
metodyczno - szkoleniową pod tytułem „System inspekcji i certyfikacji w rolnictwie
ekologicznym w świetle integracji Polski z UE”.
Wdrażanie projektów z zakresu produkcji rolniczej prowadziło do rozwoju i
unowocześnienia
sektora,
podniesienia
efektywności
gospodarowania
oraz
innych
usprawnień. Wpłynęło to na wzrost konkurencyjności polskiego rolnictwa, które stanowi
jedno z głównych kryteriów ekonomicznych uwzględnianych przy kwalifikowaniu zdolności
nowych państw kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej.
Współpraca z ekspertami z krajów UE pozwoliła na wymianę „know-how”,
doświadczeń, ustalanie priorytetów będących istotnymi dla poszczególnych działów produkcji
rolniczej. W trakcie realizacji poszczególnych projektów ich beneficjenci mieli możliwość
zapoznania się z różnymi rozwiązaniami stosowanymi w krajach Unii Europejskiej w czasie
wyjazdów studyjnych.
Spośród działań wspieranych w ramach wspomnianych projektów wyróżnia się
wielorakie akcje informacyjno-edukacyjne (organizowanie kursów, konferencji, seminariów,
66
drukowanie
książek, realizowanie programów szkoleniowych itp.), służące szerokiemu
upowszechnianiu wiedzy na temat kierunków rozwoju produkcji roślinnej i zwierzęcej w
Polsce.
Projekty z zakresu produkcji rolniczej miały swój wkład w przygotowanie polskiego
rolnictwa do
procesu integracji z Unią Europejską. Stanowiły też swoisty poligon
doświadczalny zarówno dla realizatorów projektów, jak i dla beneficjentów pomocy.
Pomogły one również w wypracowaniu przez służby Komisji Europejskiej zasad i procedur
realizacji Programu Phare.
67
5. Działania związane z obrotem produktami rolnymi oraz
wsparciem rozwoju grup producentów rolnych.
W warunkach gospodarki rynkowej dużo ważniejsza od samego osiągnięcia
wystarczająco wysokiej produkcji rolnej stała się możliwość zbytu, a zatem dostosowanie
tejże produkcji do potrzeb i wymagań klientów. Po 1989 roku, przy znacznym rozdrobnieniu
produkcji, proces przestawiania się gospodarstw rolnych i podmiotów gospodarczych
działających w otoczeniu rolnictwa z orientacji produkcyjnej na orientację rynkową został
dodatkowo utrudniony przez załamanie się dotychczasowych kanałów dystrybucji, opartych
w znacznym stopniu na spółdzielczości rolniczej. Rozproszenie transakcji handlowych i
żywiołowy rozwój obrotu produktami rolno-spożywczymi, prowadzonego na powstających w
tym czasie licznych targowiskach, oznaczał wydłużenie drogi towaru pomiędzy producentem
i konsumentem oraz pogorszenie jakości produktów przy równoczesnym wzroście ich ceny.
Wszystkie te zmiany ukształtowały rynek, który charakteryzował się:
•
wysokim rozdrobnieniem sieci handlowej,
•
brakiem profesjonalnego hurtu rolno-spożywczego,
•
słabą infrastrukturą, małą przejrzystością i dużym ryzykiem operacji handlowych,
•
brakiem zdolności promowania produktów rolno-spożywczych,
•
brakiem rzetelnej informacji rynkowej.
Pierwszym przykładem nowoczesnego rynku hurtowego w Polsce stała się Wielkopolska
Giełda Rolno-Ogrodnicza w Poznaniu uruchomiona w 1992 r. dzięki inicjatywie lokalnego
środowiska producentów i przy znaczącym udziale środków pomocowych rządu
szwajcarskiego. Sukces ekonomiczny oraz dynamiczny rozwój tego przedsięwzięcia miały
istotne znaczenie dla dalszego procesu organizacji rynków hurtowych.
W początkach lat 90-tych powstało także szereg podmiotów prowadzących mniej lub
bardziej profesjonalny obrót giełdowy masowymi produktami rolnymi, wśród których należy
wyróżnić utworzoną w 1991 r. Giełdę Poznańską S.A.
Przyjęcie przez Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w połowie 1994
roku „Programu budowy sieci rynków hurtowych i giełd rolnych” było odpowiedzią dla
pojawiających się w tym czasie inicjatyw zmierzających do unowocześnienia kanałów
68
dystrybucyjnych w obrocie produktami rolno-spożywczymi oraz pierwszym rozwiązaniem
systemowym w tym zakresie. Uznano, że właściwa organizacja obrotu hurtowego, w tym
rozwój nowoczesnej infrastruktury rynkowej, jest zagadnieniem kluczowym dla ograniczenia
niekorzystnych zjawisk, które uwidoczniły się w wyniku żywiołowego rozwoju tego sektora.
Głównym celem Programu była zatem kompleksowa restrukturyzacja systemu dystrybucji
towarów rolno-spożywczych w oparciu o:
•
rolne giełdy towarowe,
•
sieć rynków hurtowych, oraz
•
rynek pierwotny w postaci producenckich grup marketingowych.
Takie struktury obrotu produktami rolniczymi, powszechne w krajach o ugruntowanych
systemach dystrybucji, poprzez koncentrację podaży i popytu oraz konieczność operowania
dużą i jednolitą partią towaru, stymulują poprawę jakości i stosowanie standardów,
racjonalizują koszty obrotu, sprzyjają przejrzystości rynku i obiektywnemu kształtowaniu się
cen oraz umożliwiają rzetelną informację rynkową.
Pierwszy etap Programu objął wsparcie lokalnych inicjatyw związanych z budową
rynków hurtowych w wytypowanych regionach kraju, wśród których wyróżniono jednostki o
znaczeniu ponadregionalnym (Warszawa, Gdańsk, Wrocław, Lublin, Katowice, Kraków,
Szczecin) oraz lokalnym czy przygranicznym.
Koncepcja rozwoju rynków hurtowych uzyskała pozytywną ocenę międzynarodowych
instytucji i ekspertów, m.in. Banku Światowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju,
Organizacji do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa ONZ (FAO - Food and Agriculture
Organization).
W tym czasie zarejestrowanych zostało 20 spółek akcyjnych - rynków hurtowych, w
których głównymi akcjonariuszami są: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Agencja
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego oraz indywidualni
producenci i ich organizacje, hurtownicy, instytucje finansowe. Utworzona została
Warszawska Giełda Towarowa S.A., której udziałowcami są firmy handlowe, instytucje
finansowe oraz osoby indywidualne.
Jednym z założeń „Programu budowy sieci rynków hurtowych i giełd rolnych” było
wykorzystanie środków pomocowych na prace studialne i projektowe, stanowiące
uzupełnienie finansowania początkowej fazy realizacji Programu przez agencje działające w
69
otoczeniu rolnictwa. Głównym źródłem tych środków był Program Phare, w sektorze rolnym
administrowany i koordynowany przez Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa .
Uznanie organizacji rynku rolno-żywnościowego oraz rozwoju jego nowoczesnych
instytucji za jeden z priorytetów polityki rolnej spowodowało, iż znaczna część działań FAPA
objęła wsparcie dla prac prowadzonych w tym zakresie przez MRiRW. W sierpniu 1994 r.
utworzone zostało w ramach FAPA Biuro „Rynki Hurtowe i Giełdy”, wdrażające projekty
związane z rozwojem rynku rolnego oraz koordynujące ich realizację przez inne jednostki.
W pierwszej fazie działalności Biuro koordynowało przygotowanie „Studiów wstępnych”
dla poszczególnych ośrodków, charakteryzujących przepływ towaru, uczestników obrotu,
zasięg oddziaływania rynku oraz proponowaną lokalizację. Materiały te, jakkolwiek
opracowane niewielkim nakładem środków, stanowiły istotny punkt odniesienia we wstępnej
fazie realizacji Programu, oraz były podstawą dla dalszych prac studialnych i
przedprojektowych.
Istotną rolę czynnika inspirującego do dalszych prac koncepcyjnych związanych z
rozwojem rynku rolnego odegrały projekty „Plan rozwoju systemu rynków hurtowych” oraz
„Wpływ instytucji i organizacji rynkowych na rynki produktów rolno-spożywczych” (MF
`92).
W ramach pierwszego z wymienionych projektów zebrano konieczne informacje, podjęto
analizy i przygotowano wnioski w zakresie usprawnienia obrotu hurtowego dla zbóż, zwierząt
żywych oraz owoców i warzyw. Przeprowadzone zostały szczegółowe analizy sektorowe tych
grup towarowych oraz określono założenia prawne i organizacyjne stworzenia sieci rynków
hurtowych i giełd rolnych. Projekt przedstawiał także najważniejsze funkcje hurtu rolnospożywczego oraz strukturę obrotu i rozwiązania stosowane w wybranych krajach Unii
Europejskiej dla poszczególnych grup towarowych.
Celem drugiego projektu było przeprowadzenie analizy i przygotowanie rekomendacji
dla działalności instytucji publicznych i branżowych w kontekście sprawności i efektywności
obrotu towarowego.
Z dużym zainteresowaniem wśród osób związanych z organizacją tworzonych rynków
hurtowych spotkał się przetłumaczony i wydany przez FAPA biuletyn służb rolnych FAO pt.
„Rynki hurtowe - planowanie i projektowanie”, będący pierwszą publikacją o tej tematyce na
krajowym rynku wydawniczym.
70
„Studia
wykonalności”
poszczególnych
rynków
hurtowych
w
postaci
analiz
organizacyjnych, ekonomicznych i technicznych, finansowane były zarówno ze środków MF
`93, jak i z innych źródeł pomocy zagranicznej. Należy tu wymienić programy bilateralne
Rządów Wielkiej Brytanii („Studia Wykonalności”: Pomorskiego Hurtowego Centrum
Rolno-Spożywczego w Gdańsku i Dolnośląskiego Centrum Hurtu Rolno-Spożywczego we
Wrocławiu), Francji (na rzecz Warszawskiego Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego w
Broniszach), Niemiec (na rzecz rynków hurtowych w Elblągu i Radomiu).
Ze środków Banku Światowego sfinansowane zostało studium dla Lubelskiej Giełdy
Rolno-Ogrodniczej. Ponadto Bank Światowy zarządzając środkami tzw. darowizny rządu
japońskiego udzielał wsparcia dla prac studialnych i ekspertyz na rzecz Lubelskiej Giełdy
Rolno-Ogrodniczej, a także rynków hurtowych w Gdańsku i Wrocławiu.
Do ważniejszych projektów realizowanych w tym zakresie ze środków Programu Phare
w latach 1995-96 należały: „Aktualizacja analizy techniczno-ekonomicznej dla WR-SRH w
Broniszach”(MF `93), „Studium wykonalności Górnośląskiego Rynku Hurtowego” (MF `93),
„Organizacja Małopolskiej Giełdy Rolno - Towarowej w Rzeszowie”(MF `92), „Studium
wykonalności Giełdy Żywca w Regionie Bydgoskim”(MF `92), „Organizacja RolnoTowarowego Rynku Hurtowego w Tarnowie”(MF `93).
Prace koncepcyjne i organizacyjne w zakresie rolnych giełd towarowych uzyskały pomoc
techniczną poprzez realizację projektu „Ramy prawne i instytucjonalne dla transakcji
terminowych na giełdzie towarowej” (MF `93), który wypracował podstawy dla utworzenia
tzw. izby rozliczeniowej – instytucji warunkującej wprowadzanie transakcji terminowych w
obrocie masowymi towarami rolnymi.
Kolejnym etapem wykorzystania środków Programu Phare na rzecz rozwoju
infrastruktury
rynkowej
było
opracowywanie
projektów
budowlanych
zgodnie
z
oczekiwaniami poszczególnych rynków hurtowych.
Te stosunkowo proste pod względem architektoniczno-konstrukcyjnym obiekty (hale,
wiaty, magazyny, place postojowe), powinny spełniać określone wymagania technologiczne,
zaś ich rozmieszczenie na terenie rynku musi zapewniać minimalizację kosztów związanych z
przemieszczaniem towarów oraz dużą elastyczność w dalszych etapach rozwoju.
Jest to szczególnie ważne w przypadku dużych jednostek ponadregionalnych, będących
w zasadzie centrami dystrybucyjnymi, które muszą dostosowywać swoją funkcję i strukturę
71
do zmian następujących zarówno wśród użytkowników rynku, jak i do ewolucji sieci
detalicznej.
Ze środków Programu Phare wykonane zostały projekty budowlane dla:
•
Warszawskiego Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego w Broniszach (MF `92),
•
Dolnośląskiego Centrum Hurtu Rolno-Spożywczego we Wrocławiu (MF ` 93),
•
wsparcie dla projektu budowlanego Lubelskiej Giełdy Rolno-Ogrodniczej (MF `95),
będący uzupełnieniem prac projektowych prowadzonych za własne środki giełdy.
Ponadto, w ramach projektu „Rozwój Rynków Hurtowych” (MF `95) wykonywane były
prace studialne oraz projekty budowlane przewidywanych inwestycji i modernizacji dla
rynków w Krakowie, Łodzi, Legnicy, Białej Podlaskiej i Kielcach. Projekt zapewniał także
pomoc techniczną w formie mniejszych prac, studiów i ekspertyz dla innych jednostek.
Omówione projekty budowlane stanowiły podstawę dla uzyskania pozwoleń na budowę
przewidywanych inwestycji, a także dla przygotowania materiałów przetargowych na ich
realizację.
Realizując projekty pomocy technicznej, FAPA starała się w miarę możliwości
budżetowych sprostać, wynikającym z założeń „Programu budowy rynków hurtowych”,
oczekiwaniom poszczególnych jednostek odnośnie wykorzystania środków pomocowych na
prace studialne i projektowe. Należy przy tym odnotować znaczenie, jakie miał w tym
procesie udział ekspertów zagranicznych – zgodny z jedną z podstawowych zasad Phare, jaką
jest transfer „know-how”. Wobec niewielkiego doświadczenia krajowego w zakresie
programowania i projektowania rynków hurtowych szczególnie cenny w tym względzie
okazał się udział ekspertów-praktyków z Francji, Włoch, Wielkiej Brytanii, Niemiec,
Hiszpanii.
Jednocześnie, stały monitoring procesu tworzenia rynków hurtowych wskazywał, że
właściwa organizacja rynku rolno-żywnościowego, w tym powodzenie Programu i
kształtowanie się nowoczesnych powiązań producentów z przemysłem przetwórczym – nie są
możliwe bez jednoczesnego prowadzenia intensywnych działań na rzecz rozwoju
zorganizowanych grup producentów rolnych. Podobnie bowiem jak w przypadku rolnych
giełd towarowych, oczekiwanym przedmiotem obrotu na powstających rynkach hurtowych
powinny być duże, jednolite partie wystandaryzowanych produktów. Tymczasem,
zdecydowana większość właścicieli gospodarstw rolnych nie jest w stanie samodzielnie
72
przygotować oferty handlowej, której wielkość, jakość i jednolitość stwarzają szansę na
sukces rynkowy. Wynika to ze znacznego rozdrobnienia produkcji żywności w Polsce, jak i z
braku dostatecznych umiejętności marketingowych wśród producentów.
Rynki hurtowe pozwalają rolnikom na bezpośredni zbyt swoich produktów w
zdecydowanie lepszych niż dotychczas warunkach, jednakże wymogi stawiane przez rynek, a
przede wszystkim duże koszty ponoszone podczas indywidualnej sprzedaży, stymulują
rozwój współpracy produkcyjnej i handlowej w formie marketingowych grup producentów
rolnych. Pojedynczy rolnik z gospodarstwem średniej wielkości nie jest w stanie zapewnić
dopływu towaru na stoisko (tzn. w praktyce utrzymać je) nawet, gdy stać go będzie na
wykupienie powierzchni handlowej.
Kształtowane przez dziesiątki lat systemy dystrybucji owoców i warzyw w krajach
europejskich oparte są na dwóch zasadniczych ogniwach, którymi są: rynek pierwotny
(producencki) oraz rynek wtórny (zaopatrzeniowy). Podstawową dla rynku pierwotnego
funkcję agregowania jednorodnych partii towarów dla ich dalszej dystrybucji pełnią z reguły
organizacje producenckie (głównie spółdzielnie producentów), bądź systemy aukcyjne,
będące ich szczególną formą. Za rynek wtórny uważa się podmioty gospodarcze lub struktury
działające w rejonach popytowych o dużej koncentracji konsumentów, dysponujące towarem
wysoce uszlachetnionym, wystandaryzowanym lub przetworzonym, nadającym się do
bezpośredniej konsumpcji. Funkcję zaopatrzeniową pełnią rynki hurtowe usytuowane przy
dużych aglomeracjach miejskich lub niezależni hurtownicy, zaś udział producentów we
wtórnych rynkach hurtowych jest ograniczony do silnych organizacji (grup) producenckich.
Doświadczenia krajów Unii Europejskiej jednoznacznie wskazują, że organizowanie się
producentów pozwala na:
•
koncentrację produkcji, wzmocnienie pozycji rynkowej i stworzenie podstawy
budowania ceny rynkowej,
•
wypracowanie wartości dodanej poprzez wstępne uszlachetnienie, zapakowanie czy
nawet częściowe przetworzenie produktów,
•
wykorzystanie elementów ekonomii skali przy sprzedaży, składowaniu czy w
transporcie.
73
Funkcjonowanie grup marketingowych zmierzające do wytworzenia rynku pierwotnego
produktów rolnych stwarza podstawy do usprawnienia różnych kanałów dystrybucyjnych
(rynki hurtowe, supermarkety, przetwórstwo).
Warunkiem skutecznego prowadzenia procesów integracyjnych wśród producentów jest
stworzenie średnio- i długoterminowego programu dla powstających grup. Grupy z reguły
działają poprawnie w latach trudnych i szybko rozpadają się przy dobrej koniunkturze na
swoje produkty. Dowodzi to braku przekonania i wiedzy u zainteresowanych co do korzyści
przyszłościowych płynących z takiej współpracy. Działania, które zostały podjęte przez
Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa koncentrowały się zatem na promocji idei
„producenckich grup marketingowych”, szkoleniu, a także na wyszukiwaniu liderów
wspólnej działalności gospodarczej i dostarczaniu im wiedzy oraz argumentacji pozwalającej
na efektywną współpracę z partnerami.
Wśród projektów szkoleniowych prowadzonych w latach 1994-1997 ze środków
Programu Phare przez Ośrodki Regionalne FAPA wymienić należy: „Rozwój struktur
marketingowych w obrocie produktami rolnymi” (MF `91) wdrażany przez RO FAPA w
Zielonej Górze, „Szkolenie w zakresie tworzenia grup marketingowych i zrzeszeń
producentów rolnych” (MF `92) wdrażany przez RO FAPA w Suwałkach), „Szkolenie
liderów środowisk wiejskich w zakresie praktycznego przygotowania programów rozwoju
oraz w zakresie tworzenia rolniczych grup marketingowych” (MF `93) wdrażany przez RO
FAPA w Bydgoszczy), „Pomoc techniczna i organizacyjna dla marketingowych grup
rolników (producentów ziemniaka) w celu integracji z rynkiem przemysłowym i regionalnymi
rynkami hurtowymi” (MF `93) wdrażany przez RO FAPA w Koszalinie, „Rozwój handlowoprodukcyjnych organizacji rolników w południowo-wschodniej Polsce” (MF `93) wdrażany
przez RO FAPA w Nowym Sączu.
Jednym z ważniejszych projektów związanych z powyższą tematyką był zakończony w
1997 roku projekt „Wspieranie procesu organizacji i funkcjonowania producenckich grup
marketingowych i spółdzielni w kontekście rynków hurtowych i przemysłu spożywczego” (MF
`93).
Projekt usytuowany był w kilku miastach kraju (Warszawa, Poznań, Radom, Białystok,
Rzeszów, Zielona Góra, Elbląg) i realizowany przy współpracy z funkcjonującymi lub
powstającymi tam rynkami hurtowymi. W wymienionych regionach dokonano identyfikacji
istniejących formalnych i nieformalnych grup marketingowych, prowadzono szkolenia
członków tych grup, jak również producentów będących potencjalnymi członkami grup
74
inicjowanych w ramach projektu. Szkoleniami objęto około 2000 rolników. Wymiernym
efektem projektu było zarejestrowanie 50 nowych grup marketingowych, spółdzielni i
stowarzyszeń producentów.
Potrzeba realnego wsparcia zorganizowanych grup producentów w uzyskiwaniu przez nie
dostępu do powierzchni handlowych na rynkach hurtowych stanowiła podstawę prac
koncepcyjnych, przygotowujących uruchomienie projektu „Program Inwestycyjny dla
Rynków Hurtowych” (MF `95). Na tym etapie programowania przyjęto, że ze środków
„Programu Inwestycyjnego”, wynoszących 2 mln euro, objęte zostaną akcje czterech
kluczowych ponadregionalnych rynków hurtowych. Akcje miały zostać objęte w imieniu i na
rzecz izb rolniczych, których wybór był uzasadniony przez ich ustawowe zadania w zakresie
tworzenia rynku rolnego oraz reprezentatywność dla środowiska producentów rolnych.
Zaproponowany schemat wspierał w sposób kompleksowy:
•
rynki hurtowe - w procesie pozyskiwania kapitału na realizację inwestycji,
•
izby rolnicze - w realizowaniu statutowych zadań na rzecz organizacji rynku rolnego,
•
zorganizowane grupy producentów rolnych - w dostępie do powierzchni handlowych.
Koncepcja ta nie została jednak zaaprobowana przez Komisję Europejską, jako
niezgodna ze standardowymi procedurami wykorzystania środków Programu Phare. W tej
sytuacji za najbardziej uzasadniony uznano zakup urządzeń dla przygotowania produktów do
obrotu, wyposażenia służącego poniesieniu ich jakości, budowę i modernizację obiektów dla
ich przechowywania oraz inwestycje infrastrukturalne na rynkach hurtowych.
W rezultacie środki „Programu Inwestycyjnego” zostały wykorzystane, zgodnie z
propozycjami poszczególnych jednostek, na zakup sprzętu do sortowania, ważenia i
pakowania warzyw i owoców dla dwóch ponadregionalnych rynków hurtowych (Lubelskiej
Giełdy Rolno-Ogrodniczej oraz Dolnośląskiego Centrum Hurtu Rolno-Spożywczego we
Wrocławiu) oraz współfinansowanie budowy infrastruktury rynkowej dla Warszawskiego
Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego oraz Pomorskiego Hurtowego Centrum RolnoSpożywczego w Gdańsku.
Dostawami nowoczesnego sprzętu służącego przygotowaniu produktów do obrotu
(sortownice, wielofunkcyjne zestawy do ważenia i pakowania warzyw i owoców) objętych
zostało także 9 producenckich rynków hurtowych.
75
Oprócz omówionej wcześniej funkcji marketingowej, organizacje producenckie są w
krajach Unii Europejskiej podstawowym elementem wspólnej organizacji rynku świeżych
owoców i warzyw, poprzez który Unia realizuje politykę interwencjonizmu na tym rynku i
jego stabilizacji. Należy przy tym zauważyć, że interwencja na rynku owoców i warzyw w
Unii Europejskiej jest stosunkowo ograniczona w porównaniu do interwencji na innych
rynkach rolnych. Podstawowy akt prawny, którym jest Rozporządzenie Rady Nr 2200/96 z
dnia 28 października 1996 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw,
reguluje zasady funkcjonowania tego sektora, w tym:
•
organizowanie i funkcjonowanie organizacji producenckich,
•
wymagania jakościowe,
•
zasady interwencji na rynku owoców i warzyw.
Dlatego też dalsza pomoc techniczna na rzecz grup producentów rolnych wyraźnie
odnosiła się do tego zakresu regulacji UE. Wdrażany do końca 1999 roku projekt „System
stabilizacji podaży wybranych produktów rolnych przy wykorzystaniu grup marketingowych
producentów i spółdzielni” (MF `95) objął szkoleniami jednostki wytypowane spośród grup
zainicjowanych i utworzonych w wyniku wcześniejszych programów, przygotowując je do
podejmowania działań i przyjmowania zobowiązań wynikających ze wspólnej organizacji
rynku owoców i warzyw. Ponadto, w oparciu o te regulacje, utworzone zostały dwie
pilotażowe organizacje (grupy) producenckie, które uzyskały dodatkowe wsparcie w postaci
tzw. komponentu inwestycyjnego, będącego pewną symulacją rozwiązań unijnych. Decyzją
grup został on wykorzystany na:
•
opracowanie kompleksowego projektu na budowę przechowalni owoców z
kontrolowaną
atmosferą
nowosądeckiego
(projekt
dla
sadowniczej
budowlany,
grupy
producenckiej
techniczno-technologiczny,
z
regionu
instalacyjny,
kosztorysy),
•
kompleksowe wsparcie działalności grupy producentów warzyw z regionu kieleckiego
(dofinansowanie zakupu hali przechowalniczej, zakup materiałów do ocieplenia hali,
zakup sprzętu komputerowego, opłata za dzierżawę sprzętu do sortowania i
pakowania).
76
W ramach projektu opracowano i wydano broszurę „Organizacja rynku owoców i
warzyw w UE – wnioski dla Polski” oraz przygotowano interesującą propozycję systemu
wsparcia powstawania i działania grup producentów rolnych, wykorzystującą doświadczenia
Fundacji Spółdzielczości Wiejskiej – wykonawcy omawianego projektu.
Działania w tym zakresie były kontynuowane w roku 2000 poprzez realizację projektu
„Wsparcie dla organizacji rynku owoców i warzyw” (MF `97), który w formie szkoleń,
pomocy technicznej oraz zakupu sprzętu komputerowego objął 10 kolejnych grup
producenckich.
Efektywność programów szkoleniowych prowadzonych w tym czasie zależała w dużym
stopniu od możliwości przedstawienia producentom proponowanych i wprowadzanych
rozwiązań systemowych, do których należała przyjęta 15 września 2000 r. przez Sejm Ustawa
grupach producentów rolnych i ich związkach. Należy zauważyć, że ustawa ta ma charakter
ogólny i nie odnosi się do poszczególnych sektorów/produktów. Jest to regulacja nawiązująca
do Rozporządzenia Rady Nr 952/97 z 20 maja 1997 „W sprawie grup producentów i
stowarzyszeń grup”, dająca delegację Ministrowi Rolnictwa do wprowadzania regulacji
sektorowych. Projekt zapewniał zatem dalszą analizę wspólnej organizacji rynku owoców i
warzyw, wspierając wprowadzanie zbieżnych z unijnymi rozwiązań krajowych.
Prace prowadzone w tym czasie przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi miały na
celu określenie szczegółowego zakresu koniecznych dostosowań w Polsce, ich wpływu na
gospodarkę i strukturę instytucjonalną oraz oszacowanie kosztów związanych ze wsparciem
tworzenia i funkcjonowania organizacji producenckich. Przydatne w tym względzie
ekspertyzy były opracowywane przez Sekcję Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej FAPA
(m.in. „Organizacja unijnego rynku owoców i warzyw, konieczne dostosowania w Polsce”).
W rezultacie prac MRiRW, 29 listopada 2000 r Sejm przyjął Ustawę o organizacji rynku
owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz suszu paszowego. Minister Rolnictwa
15 marca 2001 r. podpisał Rozporządzenie w sprawie wykazu produktów i grup produktów,
dla których mogą być tworzone grupy producentów rolnych, minimalnej rocznej wielkości
produkcji towarowej oraz minimalnej liczby członków grup producentów rolnych.
Wprowadzane rozwiązania prawne, chociaż tak bardzo i tak długo oczekiwane przez
środowisko, nie spowodowały jednak lawinowego wzrostu liczby rejestrowanych grup
producentów. Można przypuszczać, że jest to powodowane obawami przed uzyskiwaniem
77
osobowości prawnej i koniecznością stosowania reguł związanych z prowadzeniem
działalności gospodarczej, a także nadmiernymi oczekiwaniami co do pomocy państwowej.
Trudności napotyka również realizacja „Programu budowy i rozwoju rynków
hurtowych”, mimo że od pewnego czasu uzyskał on status programu rządowego (I etap
przyjęty w 1999 r., II etap - w maju 2001 r.). Budowane od podstaw ponadregionalne rynki
hurtowe nie osiągnęły w dalszym ciągu równowagi finansowej i mają problemy z obsługą
kredytów inwestycyjnych, zaciągniętych przeważnie w międzynarodowych instytucjach
finansowych (Bank Światowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju - EBOR). Poważną
barierą rozwoju tych jednostek są funkcjonujące nadal w ich otoczeniu lokalne targowiska.
Mimo, iż nie spełniają one często obowiązujących norm sanitarnych, ochrony środowiska,
rozwiązań komunikacyjnych – konkurują skutecznie poprzez cenę powierzchni handlowej,
dotychczasowe przyzwyczajenia dostawców i klientów, a także poprzez ich obawę przed
przejrzystością transakcji handlowych.
Szczególnie duży wpływ na kształtowanie się systemów dystrybucyjnych wywiera proces
koncentracji handlu i rozwój dużych sklepów detalicznych (głównie super- i hipermarketów),
które w decydujący sposób wpływają na kierunki rozwoju sektora hurtu rolno-spożywczego.
Jednostki te charakteryzują się szczególnie wysokimi wymaganiami i są zainteresowane
bezpośrednią współpracą z dostawcami mogącymi zapewnić produkty w odpowiednio dużych
ilościach, jednolite pod względem jakościowym i dostarczana w długim okresie. Ten
dynamiczny proces powoduje, że w krajach, gdzie producencki rynek pierwotny jest słabiej
zorganizowany, kompletację dostaw dla dużych sieci detalicznych przejmują niezależnie
działający hurtownicy.
W Polsce sieci super- i hipermarketów będą zapewne w dalszym ciągu zwiększać swój,
wynoszący już ponad 30 proc., udział w strukturze handlu detalicznego, oddziałując na
rozwój rynków hurtowych. Tempo i zasięg tego procesu będą jednak uzależnione od
prowadzonej polityki gospodarczej, polityki samorządów lokalnych oraz ewolucji upodobań
krajowych konsumentów.
Projekty realizowane w 1999 roku zakończyły etap zaangażowania Programu Phare i
Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa w proces tworzenia i rozwoju rynków
hurtowych. Wynikało to zarówno ze znacznego ograniczenia środków dla sektora wsi i
rolnictwa w dwóch kolejnych Memorandach Finansowych, jak i z reorientacji Programu
Phare, powodującej jego wyraźne ukierunkowanie na wspieranie najważniejszych działań
78
dostosowawczych w procesie integracji z Unią Europejską, w szczególności związanych z
wdrożeniem dorobku prawnego Unii. Z tego też względu, projekty pomocy technicznej dla
grup producentów rolnych realizowane w ostatnim czasie, w większym stopniu odnosiły się
do wspólnej organizacji rynku, niż do funkcji jaką pełnią grupy w strukturach obrotu
produktami rolniczymi.
Można stwierdzić, że opisane działania w sposób efektywny i widoczny wspierały proces
restrukturyzacji systemu dystrybucji produktów rolno-spożywczych, który został rozpoczęty
przez resort rolnictwa w połowie lat 90-tych. Projekty realizowane ze środków Programu
Phare i innych źródeł pomocy zagranicznej odegrały istotną rolę w inicjowaniu zmian w tym
obszarze oraz w wypracowywaniu i wprowadzaniu rozwiązań stosowanych w gospodarce
rynkowej.
79
6. Działania związane z rozwojem infrastruktury wiejskiej.
Słaby poziom wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej jest jedną z
zasadniczych barier rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Działania podejmowane w
dziedzinie poprawy infrastruktury technicznej mają decydujące znaczenie dla podniesienia
atrakcyjności wsi jako miejsca zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej.
Poprawa stanu zaopatrzenia w energię i wodę, rozwój komunikacji i sieci telekomunikacyjnej
są podstawą rozwoju gospodarczego i społecznego obszarów wiejskich.
Integracja Polski z Unią Europejską oznacza wdrożenie standardów ochrony środowiska,
higieny oraz jakości produkcji zgodnie z prawodawstwem Unii. Warunkiem spełnienia tych
wymogów jest m.in. poprawa zaopatrzenia w wodę, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków,
utylizacja odpadów, budowa i modernizacja dróg oraz inne inwestycje infrastrukturalne.
Zakres potrzeb inwestycyjnych w dziedzinie infrastruktury na obszarach wiejskich
przekracza możliwości finansowe podmiotów krajowych. Włączenie zadań z tego zakresu do
programów pomocowych Unii Europejskiej stworzyło możliwość zwiększenia skali
inwestowania i przyspieszenia przemian, niezbędnych dla rozwoju obszarów wiejskich.
Unia Europejska jako darczyńca środków Programu Phare, dała początkowo
pierwszeństwo pomocy rzeczowej i doradczej dla polskiego rolnictwa. Finansowanie
inwestycji infrastrukturalnych na obszarach wiejskich rozpoczęto od Memorandum
Finansowego z 1993 roku.
W ramach tego Programu FAPA koordynowała wdrażanie pierwszego w Polsce
programu
rolniczo-środowiskowego
„Infrastruktura
terenów
wiejskich
dla
potrzeb
gospodarki wodnej”. Tworzył on model postępowania i inwestowania w celu ograniczenia
zanieczyszczeń wód pochodzących z produkcji rolniczej.
Następne projekty o charakterze inwestycyjnym stały się konieczne w obliczu faktu, że
zbliżająca się integracja rolnictwa i gospodarki żywnościowej z Unią wymagała poważnych
zmian produkcji zarówno w całej gospodarce kraju jak i w ramach sektora, czego nie można
dokonać bez znacznych nakładów inwestycyjnych na infrastrukturę terenów wiejskich.
Stopniowo wprowadzano w życie programy o charakterze inwestycyjnym takie jak:
Program Rozwoju Infrastruktury na Terenach Wiejskich (RAPID), Program Strukturalnego
Rozwoju
Wybranych
Regionów
(STRUDER
2),
Zintegrowany
Program
Rozwoju
Regionalnego (INRED). W ramach tych Programów dofinansowywano budowę infrastruktury
80
technicznej w gminach wiejskich, wyselekcjonowanych wg zasad obowiązujących w
Funduszach Strukturalnych UE. Były one realizowane ze środków Programu Phare 1995,
1996 i 1997.
Koordynowany przez FAPA projekt „Infrastruktura terenów wiejskich dla potrzeb
gospodarki wodnej” realizowano od 1995 r. do 1997 r. Jego celem było ograniczanie
zanieczyszczeń wód z produkcji rolniczej. Cel ten zrealizowano poprzez uporządkowanie
gospodarki wodą oraz przez wdrożenie zasad zrównoważonego rolnictwa na obszarze małych
zlewni, w których dominuje produkcja rolnicza. Całkowity budżet programu wynosił 4 mln
ECU.
Program pilotażowy realizowano na terenie dwóch zlewni, które potraktowano jako
zlewnie modelowe, tj.: I zlewnia - rzeki: Szkwa, Rozoga i Omulew (dawne Ostrołęckie i
Olsztyńskie); II zlewnia - rzeka Płonia (dawne Szczecińskie i Gorzowskie).
Strukturę programu tworzyły trzy grupy komponentów, z których jeden miał charakter
inwestycyjny. W ramach przewidzianych nim działań współfinansowano inwestycje o łącznej
wartości 2,750 mln euro służące redukcji zanieczyszczeń pochodzących z produkcji rolniczej.
Ze środków przeznaczonych na inwestycje wybudowano 261 zbiorników na gnojówkę i
gnojowicę, 6 oczyszczalni zagrodowych oraz 1 oczyszczalnię zbiorową, 47 studni
głębinowych. We wszystkich projektach rolnicy wnieśli własny udział finansowy, czyli około
30 proc. kosztów całkowitych.
Realizowano także obiekty gospodarki wodnej, które redukują zanieczyszczenia lub
poprawiają uwilgotnienie gleb organicznych oraz zwiększają zasoby dyspozycyjne wody.
Wybudowano 4 jazy oraz 5 stopni piętrzących.
W
ramach
tego
komponentu
realizowano
też
projekt
„Promocja
rolnictwa
integrowanego w gospodarstwach indywidualnych”, którego głównym celem było
zorganizowanie dwóch grup gospodarstw demonstracyjnych, realizujących zasady rolnictwa
zintegrowanego, polegającego na właściwym nawożeniu mineralnym i organicznym,
uporządkowaniu gospodarki odchodami zwierzęcymi oraz właściwej gospodarce ściekowej.
Powstałe Zrzeszenia Producentów Mleka w Myszyńcu i Świętajnie otrzymały w użytkowanie
zestaw maszyn obejmujący: wały łąkowe, beczkowozy z aplikatorem gnojowicy, siewniki do
renowacji łąk i opryskiwacze.
81
Wszystkie cele określone w Programie zostały osiągnięte. Program uwzględniał
dostosowanie polskiego prawa do ustawodawstwa Unii Europejskiej. Należy zaznaczyć, że w
1998 roku Rząd Polski przedłożył przyjął rozporządzenie obligujące rolników do budowy
zbiorników na odchody zwierzęce (minimalna pojemność wystarczająca na 6-miesięczny
okres składowania). Wobec nowej polityki realizacja tego projektu spełniała rolę pilotażową.
Od 1996 r. w przygotowanie i realizację programu kapitałowego wsparcia projektów
infrastrukturalnych, w kontekście szeroko rozumianego rozwoju obszarów wiejskich, jak
również doradztwa w wypracowaniu strategii regionów i gmin została włączona FAPA.
Realizacja tych działań odbywała się poprzez wdrażanie Programów Rozwoju Regionalnego
takich, jak na przykład: Program Rozwoju Infrastruktury na Terenach Wiejskich (RAPID),
Program Strukturalnego Rozwoju Wybranych Regionów (STRUDER 2) Zintegrowany
Program Rozwoju Regionalnego (INRED) finansowanych ze środków pomocowych UE.
Nadrzędnym celem pierwszego z nich, Programu RAPID, a później również kolejnych
wyżej wymienionych programów, było redukowanie socjo-ekonomicznych różnic pomiędzy
regionami poprzez wspieranie rozwoju infrastruktury, w szczególności na obszarach
wiejskich w wybranych regionach, których rozwój odbiega od średniej krajowej.
Bezpośrednio zaś celem tego Programu było m.in.: pomoc w opracowaniu 5-letnich planów
strategicznych dla tych regionów, udzielenie pomocy gminom wiejskim w wybranych
regionach w rozwoju infrastruktury lokalnej, zachowanie i poprawa stanu środowiska
naturalnego, zidentyfikowanie najbardziej odpowiednich ram instytucjonalnych, w ramach
których różnicowanie regionalne może być zmniejszone, a ogólna sytuacja ekonomiczna
wszystkich regionów może ulec poprawie.
Program RAPID był realizowany od 1995 do 1999 r. Objęto nim sześć byłych
województw, które wcześniej uczestniczyły w Programie Phare-STRUDER tj.: Rzeszowskie,
Łódzkie, Katowickie, Wałbrzyskie, Suwalskie i Olsztyńskie. Potem dołączone zostały cztery
dalsze: Piotrkowskie, Sieradzkie, Nowosądeckie i Krośnieńskie - wyselekcjonowane według
zasad Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej. Wykonawcą i koordynatorem całego
Programu RAPID była Polska Agencja Rozwoju Regionalnego, a dla czterech nowo
włączonych województw (Krośnieńskiego, Nowosądeckiego, Piotrkowskiego i Sieradzkiego)
koordynatorem była Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa poprzez swoje Regionalne
Ośrodki w Kielcach, Rzeszowie i Nowym Sączu.
82
Budżet całego Programu wynosił 20 mln ECU, z którego były dofinansowywane trzy
grupy projektów: budowa strategii instytucji regionalnych, współfinansowanie projektów
inwestycyjnych, wsparcie polityki regionalnej.
W związku z klęską powodzi w 1997 roku dokonano realokacji środków finansowych z
Programu RAPID wskutek czego ogólna suma Programu została zmniejszona z 20 mln do
14,95 mln ECU. Po tej realokacji w ramach nadzorowanych przez FAPA projektów w 64
gminach zrealizowano następujące inwestycje: wodociągi - 23 projekty, drogi - 17 projektów,
kanalizacja - 10 projektów, kanalizacja i oczyszczalnia ścieków - 5 projektów, sieć
telefoniczna - 2 projekty, gazyfikacja - 2 projekty, reelektryfikacja - 1 projekt (Załącznik 2).
Procentowy udział poszczególnych rodzajów inwestycji przedstawia rysunek 1.
Rysunek 1. Udział poszczególnych rodzajów inwestycji infrastrukturalnych na terenach wiejskich
współfinansowanych z projektów wdrażanych przez FAPA w latach 1994-2001 – Program RAPID.
Program RAPID
inne
8%
wodociągi
39%
oczyszczalnie ścieków
8%
kanalizacja
17%
drogi
28%
Widoczna była znacząca przewaga inwestycji związanych z zaopatrzeniem wsi w wodę
oraz odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków (około 64 proc. inwestycji). Budowa dróg
stanowiła ponad ¼ zrealizowanych inwestycji. Wszystkie projekty infrastrukturalne były
współfinansowane przez gminy do 50 proc. kosztów inwestycji.
Kolejnym programem wdrażanym przez FAPA, istotnym dla rozwoju infrastruktury
wiejskiej, był Program Strukturalnego Rozwoju Wybranych Regionów (STRUDER 2).
Obejmował on współfinansowanie małych projektów infrastrukturalnych, realizowanych jako
część programu rozwoju regionalnego oraz wspieranie restrukturyzacji i rozwoju gmin w
83
wybranych, słabiej rozwiniętych regionach Polski. Program ten był realizowany od 1996 do
1999 roku.
Koordynatorem całego Programu była Polska Agencja Rozwoju Regionalnego, a
Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa pełniła funkcjęe Jednostki Zarządzającej na
terenie dawnego Piotrkowskiego, Sieradzkiego, Krośnieńskiego i Nowosądeckiego. Również
w tym Programie obowiązywała zasada współfinansowania projektów infrastrukturalnych.
W ramach Programu STRUDER 2, w części zarządzanej przez FAPA, zrealizowano
łącznie 18 projektów infrastrukturalnych na ogólną kwotę 1,286 mln ECU. Obejmowały one
inwestycje w zakresie kanalizacji - 7 projektów, dróg - 5 projektów, wodociągów - 4 projekty,
oczyszczalni ścieków - 1 projekt oraz budowy mostów - 1 projekt (Załącznik 2).
Struktura potrzeb inwestycyjnych była podobna jak podczas realizacji Programu RAPID.
Znów inwestycje wodociagowo-kanalizacyjne stanowiły około 66 proc., budowa dróg 28
proc. (rysunek 2).
Rysunek 2. Udział poszczególnych rodzajów inwestycji infrastrukturalnych na terenach wiejskich
współfinansowanych z projektów wdrażanych przez FAPA w latach 1994-2001 – STRUDER 2.
STRUDER 2
oczyszczalnie
ścieków
6%
wodociągi
22%
inne
6%
kanalizacja
38%
drogi
28%
W 1997 roku Zespół Zadaniowy ds. Polityki Strukturalnej przy Urzędzie Rady Ministrów
opracował i rekomendował Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego (INRED).
Głównym zadaniem tego Programu było przygotowanie Polski do wdrażania Funduszy
Strukturalnych, po przystąpieniu do Unii Europejskiej oraz pomoc w procesie socjo84
ekonomicznej odbudowy regionów zidentyfikowanych jako szczególnie dotknięte w procesie
restrukturyzacji gospodarki narodowej.
W ramach Programu INRED wspomagane były cztery programy przygotowane przez
zainteresowane regiony:
• Małopolski Program Rozwoju Wsi i Rolnictwa,
• Regionalny Program Restrukturyzacji Gospodarki i Przeciwdziałania Bezrobociu w
województwach Polski Północnej,
• Program Ekorozwoju w Euroregionie “Sprewa-Nysa-Bóbr”,
• Program Restrukturyzacji i Rozwoju Gospodarki Województwa Katowickiego.
Program INRED miał na celu rozwój instytucjonalny poprzez pomoc dla wybranych
makroregionów w zakresie rozwoju instytucji regionalnych oraz wsparcie inwestycyjne dla
Regionu Małopolskiego poprzez współfinansowanie działań inwestycyjnych. Wsparcie
inwestycyjne dotyczyło rozwoju przedsięwzięć związanych z zagospodarowaniem nadwyżek
siły roboczej oraz poprawy lokalnej infrastruktury, z uwzględnieniem zagadnień ochrony
środowiska.
Budżet Programu INRED wynosił 15 mln ECU z czego na wsparcie inwestycyjne dla
Regionu Małopolskiego przeznaczono 12 mln ECU, a na rozwój instytucji regionalnych 3
mln ECU.
Małopolski Program Rozwoju Wsi i Rolnictwa (MPRWiR) obejmował dziewięć byłych
województw: Bielskie, Kieleckie, Krakowskie, Krośnieńskie, Nowosądeckie, Przemyskie,
Rzeszowskie, Tarnobrzeskie i Tarnowskie (a obecnie Małopolskie, Świętokrzyskie, Śląskie i
Podkarpackie). Program wymagał zapewnienia 50 proc. udziału środków własnych.
Zrealizowano 152 projekty infrastrukturalne: z zakresu kanalizacji - 72 projekty, wodociągów
- 38 projektów, dróg - 12 projektów, kanalizacji i oczyszczalni ścieków - 10 projektów,
oczyszczalni ścieków - 9 projektów, gazyfikacji - 4 projekty, wysypisk odpadów stałych - 4
projekty, urządzeń wodnych - 3 projekty (Załącznik 2). Program został zakończony w 2000
roku.
Wśród projektów Programu INRED, wdrażanych przez FAPA, około 85 proc. to budowa
kanalizacji, wodociągów, oczyszczalni ścieków, natomiast budowy dróg dotyczyło tylko 8
proc. projektów (rysunek 3).
85
Rysunek 3. Udział poszczególnych rodzajów inwestycji infrastrukturalnych na terenach wiejskich
współfinansowanych z projektów wdrażanych przez FAPA w latach 1994-2001 – Program INRED.
INRED
oczyszczalnie
ścieków
13%
inne
7%
kanalizacja
47%
drogi
8%
wodociągi
25%
Omawiane Programy przyczyniły się do kompleksowego ujmowania problemów rozwoju
obszarów wiejskich na terenach ich funkcjonowania. Dały one silny impuls do
opracowywania całościowych strategii rozwoju obszarów wiejskich na szczeblu gminy i
regionu. Przygotowanie takiej strategii było warunkiem wstępnym uczestnictwa w tych
Programach.
Dokonano analizy i identyfikacji celów i potrzeb rozwojowych i możliwości ich
zaspokajania wraz z inwentaryzacją zasobów własnych oraz wariantowym ujęciem
zapotrzebowania na niezbędne środki finansowe ze źródeł zewnętrznych, zarówno krajowych
jak i zagranicznych.
Realizacja powyższych Programów wykazała, że istnieją duże zdolności absorpcji
środków
pomocowych
kierowanych
na
rozwój
obszarów
wiejskich.
Reguła
współfinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych działała prawidłowo. Upowszechniła się w
środowiskach wiejskich świadomość zasady „dodawalności” tzn., że pomoc zagraniczna
stanowi uzupełnienie własnego wkładu i innych środków krajowych. Organy samorządowe,
zarówno na poziomie gminy jak i regionu zaakceptowały zasadę współfinansowania i okazały
się zdolne do mobilizacji niezbędnego wkładu finansowego strony polskiej. Jak wynika z
realizacji poszczególnych projektów oprócz bezpośrednich pozytywnych rezultatów
wdrażanych projektów tj. poprawy infrastruktury technicznej, dodatkowym ważnym efektem
86
ich realizacji był szereg innych pochodnych korzyści powstających na obszarze danej gminy
czy regionu w postaci tworzenia nowych miejsc pracy, poprawy stanu środowiska
naturalnego, ułatwień w zakładaniu małych przedsiębiorstw, bardziej racjonalnego
gospodarowania w rolnictwie, a co za tym idzie zwiększenie szans rozwojowych i
aktywizację społeczności wiejskich.
W wyniku klęski powodzi, w sierpniu 1997 r., Rząd Polski opracował w porozumieniu z
Komisją Europejską Program ODBUDOWA.
Fundusze na realizację tego Programu pochodziły z przesunięcia części środków
finansowych z programów już działających w ramach Programu Phare. Fundusze Programu
ODBUDOWA były przeznaczone głównie na odtworzenie zniszczonej infrastruktury
lokalnej, infrastruktury rolnej i małych przedsiębiorstw, a także na odbudowę infrastruktury o
znaczeniu wojewódzkim i międzywojewódzkim, zwłaszcza urządzeń przeciwpowodziowych.
Budżet Programu wynosił 64,6 mln ECU.
Za realizację całego Programu ODBUDOWA odpowiedzialna była Polska Fundacja
Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Program obejmował swym
zasięgiem byłe województwa: Bielskie, Częstochowskie, Gorzowskie, Jeleniogórskie,
Katowickie, Kieleckie, Legnickie, Leszczyńskie, Lubelskie, Nowosądeckie, Opolskie,
Rzeszowskie,
Sieradzkie,
Tarnobrzeskie,
Tarnowskie,
Wałbrzyskie,
Wrocławskie
i
Zielonogórskie.
FAPA uczestniczyła w realizacji Programu ODBUDOWA na terenach dawnych
województw: Częstochowskiego, Kieleckiego, Lubelskiego, Sieradzkiego, Gorzowskiego,
Rzeszowskiego, Tarnobrzeskiego, Zielonogórskiego, Nowosądeckiego i Tarnowskiego.
Projekty koordynowane przez FAPA w gminach tych województw otrzymały
dofinansowanie na kwotę 17 mln ECU oraz 813 tys. złotych z Funduszu Dotacji Lokalnych.
Zadaniem FAPA, przy realizacji Programu ODBUDOWA, było zapewnienie szybkiej i
skutecznej realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych. Płatności były dokonywane przez Polską
Fundację Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw (wykaz projektów w
Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw). Program został
zakończony w 1999 r.
87
Od 2000 r. realizowany jest też Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich – PAOW
(przez Jednostkę Koordynacji Programu), współfinansowany ze środków pożyczki Banku
Światowego. Umowa kredytowa na ten Program została podpisana 25 lipca 2000 r., a okres
realizacji jest przewidziany na lata 2000-2004. Budżet całego Programu, uwzględniając
współfinansowanie, wynosi 297,7 mln euro, w tym wielkość pożyczki 118,8 mln euro (czyli
około 40 proc.).
Program skierowany jest do mieszkańców wsi i małych miast. Obejmuje on swoim
dofinansowaniem
mikropożyczki,
program
przekwalifikowań,
edukację,
wsparcie
administracji lokalnej i regionalnej oraz projekty infrastrukturalne.
Z powodu ograniczonych środków własnych i zmniejszonej ilości środków
przekazywanych na cele inwestycyjne samorządom wiejskim w ostatnich latach, liczba
gotowych do realizacji inwestycji, warunkujących dalszy rozwój społeczno-gospodarczy
obszarów wiejskich jest ogromna. Z tych względów największą sumę środków w ramach tego
Programu przeznaczono na dofinansowanie inwestycji infrastrukturalnych (65 proc. całego
budżetu Programu), które bez wsparcia finansowego nie mogłyby być zrealizowane.
Komponent infrastrukturalny obejmuje wszystkie województwa zarówno w części
inwestycyjnej, jak i szkoleniowej.
Środki Programu przeznaczone na inwestycje infrastrukturalne zostały podzielone
pomiędzy województwa przez Krajowy Komitet Sterujący przy zastosowaniu następujących
kryteriów: bezrobocie rejestrowane na obszarach wiejskich, bezrobocie ukryte na obszarach
wiejskich, wyrażające się liczbą osób utrzymujących się z rolnictwa, liczba ludności wiejskiej
w danym województwie, wielkość województwa.
Wysokość dofinansowania projektów ze środków Programu wynosi do 30 proc. wartości
inwestycji wodociągowych i do 50 proc. inwestycji z zakresu kanalizacji oraz urządzeń do
oczyszczania ścieków, gospodarki odpadami stałymi, dróg gminnych i powiatowych.
Udział finansowy samorządu musi wynosić co najmniej 30 proc. całkowitego kosztu
inwestycji brutto i może być częściowo pokrywany bezpośrednim udziałem mieszkańców.
Taki wkład finansowy jest gwarancją, że inwestycja ma poparcie społeczne i jest istotna dla
mieszkańców wsi.
Dotychczasowe działania wskazują, że poziom dofinansowania inwestycji środkami z
kredytu Banku Światowego jest różny. Gminy i powiaty składając wnioski brały pod uwagę
dopuszczalny poziom dofinansowania, wynikający z umowy kredytowej, jak również fakt, że
88
wyżej oceniane były projekty, które były w większym stopniu współfinansowanie przez
samych wnioskodawców (udział gminy i mieszkańców). Z zatwierdzonych inwestycji
najbardziej znacząco dofinansowano projekty na drogi (43,3 proc.), następnie kanalizację
(35,3 proc.) i zagospodarowanie odpadów (34,5 proc) a najmniej wodociągi (25,9 proc.). Do
końca 31 grudnia 2001 r. zostało zatwierdzonych do finansowania z Programu 536 projektów
z podziałem na: drogi - 293 projekty, kanalizacja - 156 projektów, wodociągi - 82 projekty i
zagospodarowanie odpadów - 5 projektów (Załącznik 4).
Realizacja PAOW, poprzedzona wcześniej wymienionymi programami wspierającymi
inwestycje infrastrukturalne na wsi, wykazuje, że obecnie dla gmin bardziej priorytetowe są
inwestycje w zakresie budowy dróg niż wodociągów. Wśród zatwierdzonych do realizacji
projektów budowa dróg stanowi 55 proc. (rysunek 4).
Rysunek 4. Udział poszczególnych rodzajów inwestycji infrastrukturalnych na terenach wiejskich
współfinansowanych z projektów wdrażanych przez FAPA w latach 1994-2001 – PAOW.
PAOW
zagospoda.
odpadów
1%
drogi
55%
wodociągi
15%
kanalizacja
29%
W żadnym z dotychczasowych programów problemy zagospodarowywania odpadów nie
stanowiły znaczącej liczby projektów, chociaż ze względu na rosnącą świadomość
społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska powinny one odgrywać równie ważną rolę jak
doprowadzenie wody pitnej i odprowadzenie ścieków.
Wśród preferowanych celów wykorzystania pomocy Unii Europejskiej wymienia się
infrastrukturę na obszarach wiejskich i programy rozwojowe dla regionów wiejskich. Pomoc
89
Unii
Europejskiej
stopniowo
przejmuje
metody
operacyjne
właściwe
Funduszom
Strukturalnym, przygotowując w ten sposób Polskę do pełnego wdrożenia polityk
strukturalnych UE, w odniesieniu zwłaszcza do obszarów słabiej rozwiniętych, pełniąc rolę
katalizatora, przyciągającego do współfinansowania poszczególnych zadań inne instytucje
finansowe.
Realizowane projekty infrastrukturalne wniosły znaczny wkład materialny w rozwój
obszarów wiejskich, którymi były objęte, powstały inwestycje niezbędne dla poprawy
warunków pracy i bytu ich mieszkańców. W trakcie realizacji tych projektów powstały
miejsca pracy. Również samo ich zakończenie stworzyło możliwość powstania nowych
miejsc pracy. Istotną rolą realizowanych Programów było włączenie środowisk lokalnych
(samorządów) w proces przygotowania projektów zgodnie z procedurami obowiązującymi w
Unii Europejskiej, jak również włączenie mieszkańców we wspólną realizację projektów, co
było
ważnym
elementem
edukacyjnym
dla
samorządów
gminnych
w
procesie
przygotowywania, realizacji i współfinansowania projektów.
Doświadczenia FAPA z realizacji Programów „Infrastruktura terenów wiejskich dla
potrzeb gospodarki wodnej”, RAPID, STRUDER 2, INRED, ODBUDOWA oraz Programu
Aktywizacji
Obszarów
Wiejskich
były
pomocne
przy
opracowywaniu
Programu
Przedakcesyjnego Wsparcia dla Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (Program SAPARD) Unii
Europejskiej, przewidzianego na lata 2000-2006. Program SAPARD zawiera również
elementy wsparcia inwestycji w zakresie infrastruktury wiejskiej. Inwestycje z zakresu
rozwoju infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich, realizowane w ramach programu
SAPARD, będą komplementarne w stosunku do
inwestycji realizowanych w ramach
Programu ISPA oraz w stosunku do komponentu infrastrukturalnego Programu Aktywizacji
Obszarów Wiejskich. Równoległe finansowanie inwestycji z tych Programów jest bodźcem
do zapewnienia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, zapewnienia odpowiedniego
standardu życia dla ich mieszkańców oraz zwiększenia atrakcyjności obszarów wiejskich dla
inwestorów.
7. Działania związane z przebudową instytucji otoczenia
rolnictwa.
Instytucje otoczenia rolnictwa to pojęcie bardzo szerokie. Obejmuje ono zarówno
instytucje państwowe, jak i spółdzielcze, czy też organizacje skupiające producentów rolnych.
90
Wspólnym ich mianownikiem jest działalność na rzecz rolnictwa i rozwoju terenów
wiejskich. Charakter działalności też jest bardzo zróżnicowany: od instytucji wspierających
przemiany (restrukturyzację i modernizację) na wsi, poprzez prowadzące obsługę finansową
rolnictwa, system doradztwa rolniczego, po organizacje działające na rzecz rolników
producentów i mieszkańców obszarów wiejskich.
Te różnorodne formy służą wspieraniu przemian na wsi i stworzeniu jak najlepszych
warunków dostosowania polskiego rolnictwa i wsi do funkcjonowania w warunkach
gospodarki rynkowej oraz przygotowania do integracji z UE.
Od samego początku funkcjonowania Program Phare pomagał tym instytucjom i
organizacjom w przygotowaniu się do lepszego realizowania tych właśnie celów.
a. Wspieranie instytucji działających na rzecz rozwoju sektora rolnego.
Rozwój polskiego rolnictwa i przystosowanie go do warunków gospodarki rynkowej
wymaga poważnych nakładów inwestycyjnych. W początkowym okresie transformacji nie
było sprzyjających warunków umożliwiających dokonywanie przez rolników stosownych
inwestycji, między innymi z powodu słabo rozwiniętego systemu bankowego i wysokiego
wskaźnika inflacji. Dlatego priorytetem polskiego rolnictwa stał się rozwój i dostosowywanie
systemu finansowania rolnictwa i innych struktur wiejskich do standardów europejskich. W
1992 r. Ustawą o NBP oraz późniejszym Rozporządzeniem Rady Ministrów określono zasady
funkcjonowania Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużania Rolnictwa, powołanego w celu
pomocy zadłużonym rolnikom. Środki finansowe Funduszu pochodziły z oprocentowania
rezerw obowiązkowych banków w Narodowym Banku Polskim (NBP) oraz ze środków
budżetowych, przyznawanych na restrukturyzację i modernizację. Z powodu braku
ustalonych procedur i definicji kryteriów odnośnie Funduszu wrócono do koncepcji
utworzenia Agencji mającej popierać zmiany strukturalne w rolnictwie.
Dniu 29 grudnia 1993 roku powołano do życia Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa (ARiMR) przy Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, odpowiedzialną za
kierowanie Funduszem Restrukturyzacji i Oddłużania Rolnictwa. Zadaniem ARiMR jest
promowanie rozwoju infrastruktury wiejskiej oraz modernizacja i transformacja wsi.
Wsparcie procesu przekształcania Funduszu i utworzenia ARiMR stało się zadaniem
FAPA, realizowanym w ramach Programu Phare MF `91 we współpracy z Fundacją France-
91
Pologne. Działanie to było zgodne z realizowaną polityką wspierania MRiRW w zakresie
realizacji i monitorowania skuteczności całościowej strategii rozwoju rolnictwa oraz
poszczególnych programów na rzecz rozwoju poszczególnych dziedzin i sektorów rolnictwa.
Celem projektu “Wsparcie ARiMR” z komponentu “Wspieranie polityki rolnej” była
pomoc przy organizacji i finansowaniu pomocy państwa w restrukturyzacji i modernizacji
polskiego rolnictwa oraz wsparcie procesu przygotowania i formułowania metodologii oraz
procedur w niej stosowanych dla tworzonej Agencji. Dzięki współpracy francuskiej możliwe
było pogłębienie znajomości systemów pomocy dla inwestycji rolnych w Unii, a zwłaszcza
we Francji. Trwająca 10 miesięcy pomoc techniczna polegała na zatrudnieniu pracowników
sekretariatu oraz przeszkoleniu personelu Agencji i doradców, którzy pomagali rolnikom w
przygotowywaniu ich planów inwestycyjnych. Zespół pomocy technicznej był instrumentem
Ministerstwa Rolnictwa, a później Prezesa Agencji do wykonywania prac koniecznych do
utworzenia ARiMR.
Projekt skoncentrował się na 3 aspektach: organizacji (struktura organizacyjna Agencji,
system działania finansowego, rozpoznanie potrzeb w zakresie systemów informacji i sprzętu
komputerowego), przygotowaniu decyzji o zasadach i kryteriach udzielania rolnikom pomocy
państwowej
oraz
opracowaniu
systemu
przygotowania
planów
modernizacji,
przedstawiających prywatne projekty inwestycyjne, które miały być wspierane przez ARiMR
(przeszkolono personel Funduszu i przyszłej Agencji oraz doradców terenowych w
opracowaniu i ocenianiu tych planów). Realizacją szkoleń zajęła się francuska Agencja
Publiczna do Spraw Poprawy Struktur Rolniczych - Centre National pour l’Amenagement des
Structures des Exploitations Agricoles (CNASEA). FAPA wspierała powstanie ARiMR, jako
instytucji odpowiedzialnej za wykonywanie polityki rolnej państwa w dziedzinie
kredytowania i oddłużania rolników i inwestorów z otoczenia rolnictwa.
W
ramach
Memorandum Finansowego
`93,
FAPA
kontynuowała
wspieranie
kształtowania polityki rolnej poprzez realizację projektu “Wdrożenie fazy analitycznej oraz
przygotowanie projektu systemu informatycznego dla Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa”.
Podstawowym zadaniem ARiMR jest tworzenie systemu kredytowania dla polskiego
rolnictwa i jego otoczenia. Realizując to zadanie Agencja współpracuje z ponad 30
bankowymi centralami oraz bankami zrzeszonymi, które udzielają kredytów inwestycyjnych i
obrotowych z dopłatami do ich oprocentowania ze środków Agencji. Jednocześnie ARiMR
współpracuje z Ośrodkami Doradztwa Rolniczego, które opiniują plany przedsięwzięć
92
inwestycyjnych potencjalnych kredytobiorców. W związku ze wzrostem liczby udzielanych
kredytów konieczne było posiadanie przez Agencję lepszego systemu zarządzającego dla tych
kredytów, dostosowanego do wymagań UE oraz usprawnienie przepływu informacji
pomiędzy zainteresowanymi stronami. Służył temu wspomniany projekt, wdrażany przez
FAPA w latach 1996-1997. Obejmował on dwie fazy. Faza opracowania analizy i strategii
była w gestii Fundacji, natomiast faza implementacji pozostała w rękach Agencji.
W wyniku prac analitycznych opracowano cztery analizy: “Analiza działalności ARiMR
pod kątem kompleksowej komputeryzacji”, “Określenie potrzeb i stosunki pomiędzy ARiMR
oraz bankami sygnatariuszami wdrożenia systemu informatycznego”, “Księgowość dostosowanie jej zasad do prawidłowego zarządzania wpływami, wydatkami i przepływem
pieniężnym”, “Granice zintegrowanego systemu informatycznego dla ARiMR”.
Rezultatem projektu było opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu
informatycznego,
usprawniającego
przepływ
informacji
pomiędzy
poszczególnymi
komórkami Agencji i jednostkami z nią współpracującymi tj. bankami i ODR-ami,
szczególnie w zakresie występujących zagrożeń i trudności w dziedzinie kredytowania i
subwencjonowania rolnictwa. Projekt systemu informatycznego obejmował określenie
podsystemów oraz modułów, projekt architektury, budowy bazy danych, sieci lokalnej i
rozległej, zabezpieczenia danych, aplikacji, planu testowania i wdrażania, specyfikację
sprzętową, oprogramowanie narzędziowe oraz system zarządzania dokumentacją.
W ramach Memorandum Finansowego `97 Programu Phare, wspierano przygotowanie
sektora rolnego do wprowadzania niektórych mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej (WPR)
Unii Europejskiej. Realizując tę politykę Polska będzie musiała posiadać odpowiednio
przygotowane instytucje i kadry realizujące zadania wynikające z tej polityki oraz polityki
strukturalnej i regionalnej w zakresie zintegrowanego rozwoju obszarów wiejskich.
W celu wsparcia działań państw kandydujących, Unia Europejska zaproponowała
uruchomienie Specjalnego Programu Przygotowawczego dla Funduszy Strukturalnych, który
ma za zadanie wsparcie przygotowań instytucjonalno-prawnych do korzystania przez Polskę z
funduszy preakcesyjnych (SAPARD, ISPA i zmodyfikowany Program Phare), a po akcesji z
Funduszy Strukturalnych UE.
Program SAPARD, czyli Specjalny Przedakcesyjny Program na Rzecz Rolnictwa i
Rozwoju
Obszarów
Wiejskich,
zapewniający
udział
finansowy
Wspólnoty
został
ustanowiony na mocy Rozrządzenia Rady Nr 1268/99 z dnia 21 czerwca 1999 roku w sprawie
93
wsparcia Wspólnoty dla przedakcesyjnych środków działania na rzecz Rolnictwa oraz
Rozwoju Wsi w krajach kandydujących w okresie poprzedzającym przystąpienie.
Rozporządzenie nakłada na kraje kandydujące obowiązek stworzenia Agencji SAPARD
jeszcze przed uruchomieniem funduszy z tego Programu.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjęło decyzje zobowiązujące Agencję
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do rozpoczęcia prac przygotowawczych do
pełnienia funkcji agencji płatniczej i wdrożeniowej dla Programu SAPARD. Komisja
Europejska została formalnie poinformowana o wyznaczeniu ARiMR do pełnienia tej funkcji
25 stycznia 1999 roku.
Jednym z zasadniczych wymogów stawianych przez UE jest budowa systemu
informatycznego agencji płatniczej w ramach modułu Programu SAPARD - Zintegrowanego
Systemy Informatycznego (ZSI) ARiMR. Moduł SAPARD umożliwi Agencji sprawną
obsługę funduszy przedakcesyjnych zgodnie z wymogami UE i jest on niezbędnym
warunkiem
wykorzystania
środków
Programu.
Moduł
SAPARD
wraz
z
całym
Zintegrowanym System Informatycznym stanowił będzie podstawę do dalszej rozbudowy
systemu informatycznego dla potrzeb ARiMR jako agencji realizującej płatności
bezpośrednie WPR oraz do obsługi Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej po
przystąpieniu Polski do tego ugrupowania.
Spełniając powyższe warunki w 2000 roku zrealizowano projekt “Wsparcie agencji
rządowych w działaniach dostosowawczych do wymogów stawianych w UE dla organizacji
realizujących zadania w zakresie polityki regionalnej i strukturalnej na obszarach wiejskich”
(MF `97), którego celem było udzielenie wieloaspektowego wsparcia ARiMR w procesie
przystosowania tej instytucji do pełnienia funkcji instytucji zarządzającej Programem
SAPARD w Polsce, zgodnie z wymogami UE.
Projekt ten realizowano na 3 różnych płaszczyznach aktywności:
•
prace związane z uruchomieniem systemu informatycznego (wyposażenie we właściwe
narzędzia administrowania środkami finansowymi i kontroli wydatków jest warunkiem
uzyskania akredytacji ARiMR jako agencji płatniczej i uruchomienia Programu
SAPARD),
•
przeprowadzenie procedury przetargowej na zakup sprzętu komputerowego i
oprogramowania standardowego oraz
94
•
organizacja cyklu szkoleń krajowych i zagranicznych dla personelu ARiMR
zatrudnionego w jednostce centralnej, w tworzonych w 1999 roku oddziałach
regionalnych oraz w instytucjach współuczestniczących w Programie SAPARD.
Celem szkoleń było przygotowanie pracowników do realizacji zadań na poszczególnych
stanowiskach pracy według procedur obowiązujących dla Programu SAPARD, w tym
sprawnego użytkowania modułu SAPARD ZSI (obsługę systemu informatycznego), a także
przeszkolenie instytucji współpracujących w zakresie obsługi i pomocy beneficjentom
Programu SAPARD. Szkoleniem objętych było 200 osób z różnych zespołów ARiMR.
Pracownicy jednostki centralnej zostali przeszkoleni w zakresie procedur autoryzacji
wniosków, obsłudze finansowej funduszy przedakcesyjnych w systemie informatycznym oraz
w zakresie użytkowania systemu informatycznego dla potrzeb wewnętrznej służby audytowej,
natomiast pracownicy oddziałów regionalnych w zakresie dwóch funkcji: autoryzacji
wniosków i służby technicznej. Szkolenia, przeprowadzone dzięki pomocy Programu Phare,
pozwoliły Agencji na przygotowanie podstawowej kadry będącej w stanie zrealizować
zadania stawiane agencji płatniczej i wdrożeniowej dla SAPARD w początkowym okresie.
Program Phare wspierał ARiMR w kluczowych momentach powstawania i rozwoju.
Wszystkie projekty były powiązane z działaniami ARiMR mającymi na celu wspieranie
bieżących procesów restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa, przetwórstwa rolnospożywczego oraz usług dla rolnictwa. Dalekosiężnym celem tych zadań było dostosowanie
polskiego sektora rolnego do funkcjonowania w ramach Unii Europejskiej po uzyskaniu przez
Polskę pełnego członkostwa. W procesie budowania ARiMR brano pod uwagę jej przyszłą
funkcję w realizacji unijnej polityki strukturalnej po przystąpieniu Polski do UE. Świadczy o
tym ścisła współpraca z CNASEA - instytucją realizującą politykę strukturalną w zakresie
rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich we Francji.
b. Wspieranie restrukturyzacji i tworzenie sprawniejszego systemu obsługi
finansowej rolnictwa.
Do 1989 r. system bankowy, w tym banki spółdzielcze, był w pełni kontrolowany przez
państwo. Reforma z lat 1989-1990 przyniosła zmiany związane z formowaniem się nowego
systemu bankowego oraz kryzysem całej struktury spółdzielczej co spowodowało, że Bank
Gospodarki Żywnościowej (BGŻ), będący własnością Skarbu Państwa i pełniący funkcje
organizacji apeksowej dla około 1650 banków spółdzielczych, utracił podstawę do pełnienia
95
monopolistycznej funkcji związku spółdzielczego. W konsekwencji banki spółdzielcze
uzyskały niezależność i możliwość dobrowolnego zrzeszania się w sprywatyzowanym
środowisku gospodarczym. Jednakże, wiele banków spółdzielczych podpisało umowy
zrzeszające je z BGŻ, a tylko 500 banków podkreślając swoją niezależność utworzyło 3 banki
regionalne: Bank Unii Gospodarczej (BUG) w Warszawie, Gospodarczy Bank Wielkopolski
(GBW) w Poznaniu i Gospodarczy Bank Polski Południowo-Zachodni (GBPZ) we
Wrocławiu.
Z inicjatywy działaczy spółdzielczości bankowej z Wielkopolski w marcu 1991r.
utworzono Krajowy Związek Banków Spółdzielczych (KZBS), zrzeszający lokalne i
regionalne banki spółdzielcze, bez względu na ich przynależność do struktury BGŻ czy też do
struktury niezależnych banków regionalnych, jako alternatywa dla tych banków, które były
niezadowolone z dotychczasowej współpracy z BGŻ. Celem utworzenia KZBS było
reprezentowanie interesów jego członków, organizowanie działalności szkoleniowej,
koordynowanie głównych zasad i kierunków działania banków, ujednolicenie procedur,
stworzenie zdolności wewnętrznego audytu i rozwijanie systemu kredytów oraz promowanie
bankowości spółdzielczej.
W tym trudnym i skomplikowanym okresie przekształceń gospodarczych FAPA
aktywnie włączyła się w restrukturyzację sektora bankowości spółdzielczej, począwszy od
realizacji Memorandum Finansowego `91 Programu Phare, którego celem była pomoc w
utworzeniu niezbędnych ram prawnych i finansowych oraz przepisów i wsparcia
instytucjonalnego, koniecznych dla stworzenia otoczenia umożliwiającego rozwój gospodarki
rynkowej w sektorze wsi i rolnictwa.
W związku z uruchomieniem Linii Kredytu Rolnego Wspólnoty Europejskiej (WE) oraz
w uzupełnieniu do Pożyczki na Rzecz Rozwoju Rolnictwa ADL Banku Światowego,
potrzebny był program pomocy technicznej w celu przeszkolenia pracowników polskich
banków w zakresie odpowiednich technik bankowych. Potrzebna była też pomoc specjalistów
i lustratorów zagranicznych w celu przyspieszenia oceny i prac przygotowawczych
koniecznych do opracowania przez banki spółdzielcze planów działalności gospodarczej oraz
wykazania, że banki są w stanie spełnić wymogi finansowe i inne wymogi niezbędne do
obsługi linii kredytowej WE, ADP i innych linii kredytowych.
Priorytetem było dokonanie oceny i przeglądu realizowanej polityki i inicjatyw
dotyczących przebudowy banków spółdzielczych zrzeszonych w Krajowym Związku
Banków Spółdzielczych, przeglądu prawa bankowego, przebudowy Banku Gospodarki
96
Żywnościowej w kierunku spółki akcyjnej oraz innych propozycji utworzenia banku
centralnego dla banków wiejskich.
Pierwszym działaniem było utworzenie Komórki Pomocy Technicznej w KZBS na mocy
porozumienia pomiędzy KZBS i FAPA w dniu 29 czerwca 1993 r. Zadaniem tej jednostki
była koordynacja i nadzór nad całą pomocą techniczną i inną wspierającą niezależny system
banków spółdzielczych w Polsce. Jednostka odpowiadała przed Zarządem FAPA, poprzez
Prezesa KZBS. Jednostka była zobowiązana do składania do FAPA półrocznych sprawozdań
z wykorzystania środków przyznanych w ramach Memorandów Finansowych `91 i `92 na
realizację poszczególnych działań tj.: pokrycie kosztów zatrudnienia kierownika i dwóch
specjalistów, zakup sprzętu, konsultacje i szkolenia oraz pomoc techniczną dla KZBS.
Banki spółdzielcze wymagały głębokiego przekształcenia w celu ich dostosowania do
współczesnych wymagań określonych m.in. przez Narodowy Bank Polski oraz do
konkurencji ze strony banków komercyjnych. Niezbędnym elementem było zbadanie sytuacji
ekonomiczno-organizacyjnej banków. W ramach MF `91 na jesieni 1993 roku
przeprowadzono audyt trzech niezależnych banków regionalnych: BUG w Warszawie, GBW
w Poznaniu i GBPZ we Wrocławiu. Od czasu ich utworzenia w latach 1991-1992 nie
przeprowadzano bowiem ich audytu.
Ponadto finansowany przez FAPA “Projekt szkoleniowy budowy wewnętrznej struktury
rewizyjno-audytorskiej banków spółdzielczych” (MF `91) przyczynił się do utworzenia
profesjonalnego zespołu audytorskiego przy KZBS.
W ramach szerszej reformy polskiego systemu bankowego 24 czerwca 1994 r. uchwalona
została Ustawa o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku Gospodarki Żywnościowej.
Ustawa usankcjonowała istnienie niezależnych struktur bankowości spółdzielczej, gdyż
zezwalała na istnienie dotychczasowych zrzeszeń BUG i GBPZ. Z drugiej jednak strony
podzieliła banki spółdzielcze na uprzywilejowane (zrzeszone w BGŻ) oraz mniej
uprzywilejowane - pozostające w strukturach niezależnych. Banki mniej uprzywilejowane nie
mogły korzystać z przyznanych bankom spółdzielczym zwolnień podatkowych i obligacji
skarbu państwa przeznaczonych na ich restrukturyzację. W znacznym zakresie ograniczono
im wykonywanie czynności bankowych, które przewiduje Prawo bankowe. Do dzisiaj te
ostatnie banki, na czele z KZBS, podejmują próby zmierzające do zmiany lub nowelizacji
zapisów Ustawy.
Ustawa regulowała zasady tworzenia, organizację oraz łączenia się banków
97
spółdzielczych, regionalnych oraz banku krajowego, zrzeszającego banki regionalne.
Przewidywała trójszczeblową strukturę spółdzielczego systemu bankowego z BGŻ jako
Bankiem Krajowym, 9 Bankami Regionalnymi (m.in. GBW w Poznaniu) oraz bankami
spółdzielczymi (posiadającymi 47 proc. akcji BGŻ S.A.). Zgodnie z ustawą przyjęta została
jednolita nazwa grupy Zrzeszenie Krajowe Banków Spółdzielczych i znak firmowy (logo).
Ustawa stworzyła możliwość umocnienia spółdzielczego systemu bankowego, w kierunku
rozwiązań funkcjonujących w grupach spółdzielczych krajów Unii Europejskiej. Zgodnie z
Ustawą Bank Krajowy był zobowiązany do zorganizowania systemu profesjonalnych szkoleń
personelu zatrudnionego w stowarzyszonych bankach regionalnych i należących do nich
lokalnych bankach spółdzielczych. Ustawa zapewniała warunki dla restrukturyzacji i
konsolidacji sektora finansowej obsługi wsi oraz transformacji BGŻ. Założeniem konsolidacji
było, aby do końca 1995 r. w każdym z banków przeprowadzono niezależny audyt.
W ramach Memorandum Finansowego `92 Programu Phare kontynuowano wsparcie dla
banków spółdzielczych poprzez szkolenia i pomoc techniczną w celu powstania niezależnych
banków spółdzielczych będących w stanie zapewnić pełen zakres usług bankowych dla
spółdzielczości wsi oraz dla sprostania zobowiązaniom rządu uzgodnionym z Bankiem
Światowym dla Projektu Rozwoju Rolnictwa (ADP).
Początkowo pomoc techniczna udzielana bankom spółdzielczym w ramach programu
pomocy technicznej „Agrolinia” wykazała, że potrzebne są znacznie szersze programy
szkoleń i wsparcia niż te które określono, gdy rząd i Bank Światowy uzgadniały Projekt
Rozwoju Rolnictwa.
Dlatego też, rozszerzono zakres wsparcia finansowego na zagadnienia dotyczące
określenia potrzeb, opracowania i realizowania programów szkoleniowych dla banków
regionalnych i lokalnych, co pozwoliłoby tym bankom sprostać kryteriom uzyskania licencji i
wymaganiom darczyńców. Ponadto wspierano stały rozwój nowych regionalnych banków
spółdzielczych poprzez udzielanie pomocy powstającym grupom w celu promowania
koncepcji banków spółdzielczych o charakterze ogólnokrajowym i regionalnym. Pomagano
tym bankom w formułowaniu ich wymagań odnośnie pomocy w planowaniu działalności
gospodarczej i prowadzeniu szkoleń.
Aby sprostać potrzebom przewidywanej ogólnokrajowej i regionalnej niezależnej
struktury banków spółdzielczych, potrzebne było udzielenie przez FAPA dalszego wsparcia
98
dla KZBS, jak i przeprowadzenie szkoleń w zakresie procedur bankowych, audytów
wewnętrznych, usług doradczych dla klientów.
W celu dostosowania struktury banków spółdzielczych do potrzeb gospodarki rynkowej
zaprojektowano ujednolicony system finansowy i sprawozdawczy dla Grupy KZBS i trzech
banków regionalnych oraz zrzeszonych banków spółdzielczych, wspomagając tym samym
dalsze działania ukierunkowane na opracowanie systemu informacji odnośnie zarządzania lub
przygotowania strategii rynkowej dla banków regionalnych. Rozszerzając to zagadnienie,
opracowano projekt systemu informatycznego dla GBW w Poznaniu.
Udzielając wsparcia dla KZBS zrealizowano projekt “Stworzenie strategii rozwoju dla
banków spółdzielczych” (MF `92), dotyczący przeglądu przedsięwzięć KZBS pod kątem
efektywnego wykorzystania środków pomocowych, w tym z Programu Phare.
Realizując plan przygotowania pracowników do nadzorowania systemu bankowości
spółdzielczej przeszkolono grupy pracowników BUG, GBW, GBPZ oraz inspektorów
wybranych przez BGŻ, którzy mieli pracować w nowych bankach regionalnych w zakresie
audytu wewnętrznego. W wyniku szkoleń uprawnienia audytorskie, spełniające kryteria i
wymogi Generalnej Inspekcji Nadzoru Bankowego, otrzymało 75 osób.
W ramach szkoleń dla personelu zarządzającego bankami spółdzielczymi przeszkolono
1030 osób w zakresie zarządzania finansami, zarządzania kredytem i wprowadzenia do
marketingu, przeszkolono ponad 3000 członków Rad Nadzorczych ponad 1200 banków
spółdzielczych zrzeszonych w BGŻ S.A.
Po koniec 1995 roku rozpoczęto w ramach środków z MF `92 opracowywanie strategii
rekapitalizacji banków spółdzielczych, gdzie grupami docelowymi oprócz KZBS były już
tylko dwa niezależne banki regionalne BUG i GPBZ oraz zrzeszone z nimi banki
spółdzielcze. Zrealizowany przez FAPA w ramach MF `92 projekt “Opracowanie rynkowego
systemu operacyjnego dla regionalnych i lokalnych banków spółdzielczych w Polsce”
skoncentrował się również na dwóch bankach regionalnych BUG i GBPZ. Wyniki projektu
dostarczyły
informacji
na
temat
środowisk
rynkowych
poszczególnych
banków
spółdzielczych i umożliwiły określenie pozycji poszczególnych banków spółdzielczych na
rynku usług finansowych.
W rezultacie zapisów ustawy o restrukturyzacji BGŻ i banków spółdzielczych powstały
nowe banki regionalne, które wymagały pomocy. Realizując projekt “Pomoc Techniczna w
organizacji czterech nowych Banków Regionalnych” (MF `92), wsparto banki regionalne: w
99
Olsztynie, Krakowie, Lublinie i Bydgoszczy, zarówno w formie opracowania procedur
zgodnych ze środowiskiem operacyjnym i strategią banku regionalnego (organizacja
oddziałów banku regionalnego, tablica wyników, marketing, informacja i komunikowanie),
jak i przygotowania strategii dla banku regionalnego wobec banków spółdzielczych. Pomoc
skierowana była na przeprowadzenie szkoleń zarówno dla personelu i prezesów banków
spółdzielczych podległych bankom regionalnym, jak i dla rad nadzorczych banków
regionalnych.
Ze środków MF `92 wspomagano BGŻ we wdrażaniu Ustawy o restrukturyzacji BGŻ i
banków spółdzielczych oraz w analizach wymagań rynkowych grupy BGŻ poprzez realizację
projektu “Badanie rynku usług bankowych i rozwój strategii marketingowych dla krajowej
grupy banków spółdzielczych”.
Pomoc świadczona z Memorandum Finansowego `92 Programu Phare uwzględniała
również dostawę sprzętu dla BUG i GBPZ przy realizacji projektu “Zarządzanie Systemami
Informacji dla banków spółdzielczych”.
Dodatkowo, ze środków Programu Phare, FAPA wspierała misje pomocy technicznej
Banku Światowego dla Ministerstwa Finansów w zakresie restrukturyzacji usług bankowych
dla mieszkańców terenów wiejskich adresowanych do systemu bankowości spółdzielczej.
Między innymi wsparto opracowanie strategii komercyjnej BGŻ.
W MF `93 zaplanowano pierwotnie usprawnienie usług finansowych na wsi poprzez
system gwarancji kredytowych polegający na dostarczeniu środków na rzecz rozwoju usług
finansowych na wsi i promocji działań zapewniających środki kapitałowe dla rolnictwa
indywidualnego. Ostatecznie jednak środki zostały przeznaczone na przeprowadzenie audytu
wszystkich banków spółdzielczych. Na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy
MRiRW, MF oraz NBP do koordynacji tego zadania powołano nową Jednostkę Zarządzającą
Projektami w Narodowym Banku Polskim.
Realokacja środków na audyt banków spółdzielczych była wynikiem spełnienia
warunków dla restrukturyzacji i konsolidacji sektora finansowej obsługi wsi oraz
transformacji BGŻ zapewnionych w Ustawie o restrukturyzacji banków spółdzielczych i
BGŻ.
W ramach MF `95 kontynuowano wsparcie restrukturyzacji systemu bankowości
spółdzielczej w celu usprawnienia zarządzania bankami spółdzielczymi.
100
Wcześniejsze programy wdrażane przez FAPA pozwoliły na rozpoczęcie działań
dostosowawczych sektora do wymogów gospodarki rynkowej, a także na przeniesienie, za
pośrednictwem uczestniczących w programach ekspertów zagranicznych i polskich,
niezbędnej wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie nowoczesnej bankowości. Część
personelu banków spółdzielczych miała możliwość bezpośredniego zapoznania się z
bankowością w krajach członkowskich UE poprzez uczestnictwo w organizowanych w
ramach projektów wyjazdach studyjnych. Umożliwiły one bezpośrednie porównanie
systemów bankowości spółdzielczej w Polsce i innych krajach takich, jak: Francja (Credit
Agricole Group, Credit Mutuel, Bank Populaire), Holandia (Rabobank), Austria (Raiffeisen
Centrobank), Niemcy (DG Bank).
W ramach Memorandum Finansowego `95 Programu Phare FAPA zrealizowała kilka
projektów
szkoleniowych
podsumowujących
dotychczasowe
wsparcie
dla
sektora
bankowości spółdzielczej. Wypełniano zobowiązania Ustawy odnośnie zwiększenia
umiejętności zarządczych kadry kierowniczej i podniesienia wydajności pracy kierowanych
przez nią zespołów. Przeprowadzono szkolenie dla personelu kierowniczego spółdzielczych
banków regionalnych w zakresie umiejętności menedżerskich zgodnie ze standardami UE.
Szkoleniami objęto 924 pracowników banków spółdzielczych.
Jednym z najwyżej ocenianych przez BGŻ, KZBS oraz samych uczestników projektów
szkoleniowych realizowanych w latach 1997-1998 był projekt “Szkolenie głównych
księgowych i pracowników działów kredytowych banków spółdzielczych”(MF `95).
Przeszkolono ponad 2000 pracowników lokalnych i regionalnych banków spółdzielczych, w
tym głównych księgowych, w zakresie ekonomiki i gospodarki finansowej banku oraz
najnowszych uregulowań prawnych. Przeszkolono też pracowników działów kredytowych w
zakresie udzielania kredytów, procedur i technik zabezpieczenia spłaty kredytów i procedur
restrukturyzacji kredytów.
Rozwijając struktury marketingowe usług bankowych z powodzeniem zrealizowano
projekt “Szkolenie dla pracowników banków spółdzielczych w zakresie marketingu i obsługi
klienta zgodnie ze standardami UE” (MF `95) podczas którego przeszkolono ponad 1000
osób. Jednocześnie wydano podręcznik pt. ”Marketing i obsługa klienta w banku
spółdzielczym”, prezentujący metody działalności marketingowej banków spółdzielczych.
Kontynuując proces restrukturyzacji spółdzielczego sektora bankowego i wypracowania
podstaw funkcjonowania grupy bankowej o nazwie Zrzeszenie Krajowe Banków
101
Spółdzielczych w ramach MF `95 opracowano strategię przedstawiającą koncepcję modelu
Zrzeszenia Krajowego Banków Spółdzielczych uwzględniającą nowe uwarunkowania
zewnętrzne, wynikające z dyrektyw Unii Europejskiej („Opracowanie strategii dla Krajowej
Grupy Banków Spółdzielczych”).
Wspierając działalność edukacyjno-informacyjną KZBS, dla rozpowszechniania i
dyskusji bieżących spraw dotyczących bankowości w Polsce oraz w celu transferu wiedzy o
polskiej i międzynarodowej bankowość, FAPA sfinansowała wydanie 12 numerów biuletynu
“Głos Banków Spółdzielczych”.
Ze względu na niejednolitość niektórych podstawowych procedur operacyjnych w
bankach regionalnych i lokalnych wynikła jednoznacznie potrzeba opracowania podręcznika,
który mógłby być wykorzystany w codziennej pracy jako wytyczne dla personelu tych
banków. Z tego powodu, FAPA wraz z Funduszem Współpracy, współfinansowała
opracowanie i druk książki „Podręcznik procedur dla banków spółdzielczych” oraz szkolenia
dla pracowników banków regionalnych i zrzeszonych, dotyczące stosowania podręcznika.
Jako podsumowanie pomocy Programu Phare dla sektora bankowości spółdzielczej,
opracowano i wydano publikację “Dostosowanie polskiego systemu bankowego do
standardów UE. Banki Spółdzielcze”, obejmującą zagadnienia dotyczące opisów polskich
uregulowań prawnych, które będą przedmiotem harmonizacji, oceny bieżącej sytuacji oraz
możliwych problemów i sposobów ich rozwiązania w świetle integracji Polski z UE.
Ponadto, przeszkolono 200 osób z banków regionalnych na temat zagadnień integracji
polskiego systemu spółdzielczości bankowej z systemem Unii Europejskiej. Perspektywa
bliskiego przystąpienia Polski do struktur UE wymusza na bankach spółdzielczych sięganie
po zaawansowane produkty bankowe, nowoczesne techniki zarządzania pozycjami
bilansowymi oraz wymaga przygotowania się do uczestnictwa w europejskich systemach
transferowo-rozliczeniowych.. Wymaga też poznania ich zalet i konsekwencji dla zarządzania
płynnością finansową. Wszelkie umiejętności z tego zakresu staną się niezmiernie ważne przy
rosnącej konkurencji z zewnątrz na lokalnym rynku finansowym oraz w procesie integracji
rynku polskiego i europejskiego.
Pomoc Programu Phare w zakresie bankowości spółdzielczej, przy współpracy Banku
Światowego, koncentrowała się na szkoleniu personelu banków polskich, doradców i
audytorów w odniesieniu do struktury bankowości spółdzielczej oraz zapewniła doradztwo
102
polityczne rządowi polskiemu w zakresie restrukturyzacji systemu bankowości spółdzielczej.
Program Phare za pośrednictwem FAPA, bardzo aktywnie i w przemyślany sposób wspierał
proces przekształcania polskiej bankowości spółdzielczej. W sumie przekazano 13,5 mln
ECU w ramach Memorandów Finansowych 1991, 1992, 1993 i 1995. Pomoc Programu Phare
odegrała instrumentalną rolę w utworzeniu Krajowego Związku Banków Spółdzielczych, 4
spółdzielczych banków regionalnych oraz w restrukturyzacji BGŻ. W związku ze zmianą
reorientacji Programu Phare w 1997 roku FAPA została wyłączona z dalszego wspierania
bankowości spółdzielczej. W 1999 roku FAPA zakończyła wdrażanie projektów pomocy dla
tego sektora.
Biorąc pod uwagę fakt, że sektor bankowości spółdzielczej był zawsze uznawany za
bardzo istotny element rozwoju obszarów wiejskich w zakresie zaplecza finansowego,
konieczne jest nie tylko kontynuowanie pomocy zagranicznej dla tego sektora, ale i aktywne
włączenie się samych banków w proces współfinansowania działań podejmowanych w tym
zakresie.
c. Poprawa efektywności funkcjonowania spółdzielczości wiejskiej w
warunkach gospodarki rynkowej.
W 1990 r., na mocy nowelizacji prawa spółdzielczego, rozwiązane zostały wszystkie
związki spółdzielcze. Likwidacja starych, scentralizowanych struktur spółdzielczych
stworzyła sytuację sprzyjającą odrodzeniu wolnorynkowych spółdzielni, będących własnością
rolników i przez nich kierowanych. Miały one powstać w miejsce 6500 wiejskich spółdzielni,
które do 1989 r. stanowiły kluczową część kontrolowanego przez państwo ruchu
spółdzielczego,
zrzeszającego
15
milionów
członków,
1,8
mln
pracowników
i
wytwarzającego 11 proc. Produktu Krajowego Brutto (PKB). Uzasadnieniem wsparcia
działań ze środków pomocy był fakt, że spółdzielczość rolnicza odgrywa ważną rolę jako
rynkowy pośrednik w większości krajów Europy Zachodniej.
Program Phare z MF `91 koncentrował się na rozwoju sektora prywatnego gospodarki
wiejskiej poprzez wspieranie spółdzielni kontrolowanych przez ich członków, włączając w to
nowe lub zreformowane formy spółdzielni rolniczych i wiejskich.
Propozycje programów pomocy technicznej dla sektora spółdzielczego stanowiły część
wstępną wieloletniego programu wsparcia instytucjonalnego i technicznego, który Rząd
Polski zobowiązał się wprowadzać w latach 19911994 jako warunek Pożyczki na Rzecz
103
Rozwoju Rolnictwa (ADP), uzgodnionej z Bankiem Światowym i ogłoszonej 11 czerwca
1991 r. Na Projekt Rozwoju Rolnictwa Banku Światowego składała się linia kredytowa i
program przekształceń instytucjonalnych spółdzielczości zabezpieczający tę linię kredytową.
Dzięki pomocy ze środków Programu Phare w końcu 1991 r. utworzona została Fundacja
Spółdzielczości Wiejskiej (FSW)Była to niezależna, pozarządowa fundacja, której członkami
założycielami byli: Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Rolnictwa oraz Naczelna Rada
Spółdzielcza, jedyna pozostawiona przez Rząd Polski stara struktura spółdzielcza. FSW
została założona jako główna organizacja szkoleniowo-konsultingowa wspierającą politykę
rolną, prowadząca szkolenia i świadcząca usługi doradcze dla polskiej spółdzielczości
wiejskiej.
Od początku istnienia Programu Phare dla sektora rolnego, Fundacja Spółdzielczości
Wiejskiej posiadała oddzielny budżet delegowany z Programu, dla którego Komisja
Europejska alokowała środki bezpośrednio w poszczególnych Memorandach Finansowych.
Pierwotnie zakładano trzy fazy działalności FSW:
• utworzenie struktur FSW,
• transformację struktury spółdzielczości wiejskiej,
• finansowanie działalności FSW przez spółdzielnie.
W pierwszej fazie działania FSW w ramach Programu Phare 1991 komponent “Pomoc
dla spółdzielczości” pomoc skierowana była na zakładanie krajowej sieci ośrodków
regionalnych tj. 12 Regionalnych Ośrodków Usług Spółdzielczych (ROUS) w Białymstoku,
Bydgoszczy, Częstochowie, Kielcach, Krakowie, Lublinie, Olsztynie, Płocku, Poznaniu,
Rzeszowie, Szczecinie i Wrocławiu, zatrudniających 100 osób w pierwszym roku
działalności. W ramach wsparcia prowadzone były kursy szkoleniowe dla nowozatrudnionych
w celu podnoszenia umiejętności pracowników, a tym samym wzmocnienia zespołu, jako
elementu mającego zasadniczy wpływ na spółdzielczość. Przewidywano zwiększenie
zatrudnienia do ponad 200 osób, tak aby w każdym województwie było po dwóch doradców
ds. rozwoju. W ramach przyznanych funduszy wyposażono biura FSW i Ośrodków
Regionalnych w sprzęt biurowy i komputerowy.
Drugi etap, począwszy od 1993 roku, finansowany również z Memorandum Finansowego
`91, to wprowadzanie programu restrukturyzacji polskich spółdzielni zgodnie ze
sformułowaną długoterminową strategią dla drugiej fazy działalności FSW. W tym okresie
104
FSW podjęła prace wspomagające przekształcenia w spółdzielniach wiejskich, pomoc przy
zakładaniu nowych spółdzielni szczególnie o charakterze grup marketingowych i spółdzielni
dostawców, a także zorganizowała wyjazdy studyjne dla członków spółdzielni umożliwiające
zapoznanie się z doświadczeniami i wzorami organizacyjnymi w krajach UE. Rozpoczęto
wstępne analizy spółdzielni, przygotowywanie biznes planów oraz strategii sektorowych
uznanych za priorytetowe tj.: sektor mleczarski i sektor spółdzielczy zaopatrzenia i zbytu.
Podsumowując ten okres, FSW była w stanie przeprowadzać 300 różnych konsultacji
miesięcznie.
W ramach komponentu “Pomoc dla przedsiębiorstw spółdzielczych” Programu Phare
(MF `92) kontynuowano promowanie dynamicznego rozwoju sektora prywatnego w
rolnictwie i gospodarce wiejskiej włączając w to nowe lub adaptowane formy spółdzielni
rolniczych i wiejskich, nadzorowane przez członków spółdzielni.
Zgodnie z tym programem celem FSW było: wspieranie i nadzorowanie ROUS-ów,
wspomaganie i wspieranie przedsiębiorstw spółdzielczych, wspieranie projektowania i
realizacji programów restrukturyzacji dla branż spółdzielczych oraz wspomaganie rządu w
przygotowaniu prawa spółdzielczego.
Jednocześnie funkcją ROUS było wspieranie spółdzielni nadzorowanych przez członków
w procesie przekształceń i reformy poprzez świadczenie usług informacyjnych dla członków,
szkolenia dla personelu i kierownictwa oraz doradztwo dotyczące zarządzania w tym porady
na temat zagadnień prawnych, finansowych i organizacyjnych oraz przedsiębiorczości.
Strategia FSW dla drugiej fazy działalności, finansowana z MF `92, koncentrowała się
na: rozwijaniu wysiłków związanych z wprowadzeniem w życie biznes planów określonych
przez FSW, rozwijaniu nowych spółdzielni oraz coraz większej autonomii w działaniu
ośrodków regionalnych, a w zakresie szkoleniowego składnika na bezpośredniej pomocy w
restrukturyzacji spółdzielni poprzez szkolenie zarządów, rad nadzorczych i pracowników
spółdzielni w zakresie umiejętności potrzebnych przy konkurowaniu w warunkach gospodarki
rynkowej.
W ramach Programu Phare przygotowywano analizy finansowe i biznes plany, tworzono
plany strategiczne dla spółdzielni, wydawano serie instrukcji dla doradców łącznie z
instrukcją sporządzania planu działalności gospodarczej i opracowaniem na temat strategii
sektora mleczarskiego. Przeprowadzono analizę obecnego stanu spółdzielni rolnych w Polsce,
a także wydano broszury promocyjne zawierające analizę przypadków prywatyzacji
105
wybranych spółdzielni. Opracowano kolejne strategie sektorowe dla Spółdzielczych Kółek
Rolniczych, wynajmujących sprzęt rolniczy oraz dla spółdzielczości ogrodniczej.
W lipcu 1994 r. Prezydent RP podpisał znowelizowane „Prawo spółdzielcze”,
stwarzające lepsze warunki prawne dla istniejących i tworzących się spółdzielni. Prawo
przewiduje powstawanie krajowych i regionalnych związków rewizyjnych oraz powołanie
Krajowej Rady Spółdzielczej, jako następczyni Naczelnej Rady Spółdzielczej.
W ramach kontynuacji usług świadczonych przez FSW w latach 1996-1997 Fundacja
przeprowadziła szkolenia dla członków zarządów banków spółdzielczych zrzeszonych
zarówno przez BGŻ, jak i KZBS.
Memorandum Finansowe `93, którego wdrażanie rozpoczęto w 1994 roku realizacją
dwóch komponentów: “Wsparcie organizacyjne dla FSW” i “Wsparcie instytucjonalne dla
spółdzielczości wiejskiej”, przewidywało kontynuację
realizacji programu rozwoju
spółdzielczości przy jednoczesnej zmianie kierunku programu dla zmniejszenia zależności od
pomocy technicznej na rzecz zapewnienia samowystarczalności w okresie przejściowym,
poprzez usamodzielnienie regionalnych ośrodków usług spółdzielczych.
Celem tego etapu była restrukturyzacja i umocnienie spółdzielczości wiejskiej w celu
zapewnienia podwyższenia poziomu świadczonych usług i wspomagania członków.
Jedną z ostatnich priorytetowych strategii sektorowych było opracowanie strategii dla
rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Te cztery strategie sektorowe: mleczarska,
zaopatrzenia i zbytu, kółek rolniczych oraz warzywno-ogrodnicza, stanowiły podstawowy
przewodnik w działalności konsultingowej dla poszczególnych sektorów spółdzielczych.
W październiku 1994 r. misja Unii Europejskiej, monitorująca realizację projektu FSW
od jego rozpoczęcia, zarekomendowała jego kontynuowanie, ale na zasadzie finansowania
pakietu zdefiniowanych projektów, a nie jako bezpośrednią dotację na pokrycie kosztów
operacyjnych FSW. Zalecono, aby Rząd Polski partycypował w części kosztów działań
realizowanych przez FSW. Było to warunkiem koniecznym dla dalszego wsparcia ze strony
UE. Zaakceptowano te zalecenia.
W konsekwencji, wprowadzono w życie od grudnia 1994 opłaty za poszczególne,
świadczone przez ROUS-y usługi. Zasada ta oznaczała zwrot kosztów związanych ze
świadczeniem pewnych usług, zwłaszcza wymagających długofalowego zaangażowania się
Ośrodka.
106
FSW prowadziła intensywną działalność w kierunku restrukturyzacji 500 spółdzielni oraz
utworzenia 70 nowych spółdzielni, np. ogrodniczych grupy marketingowych, kółek
rolniczych, spółdzielni dostawców mleka.
Od 1995 roku FSW działała w ramach jednego z pod-projektów Programu Phare MF `93
i wdrażała szereg komponentów podprojektu “Wsparcie instytucjonalne spółdzielczości
wiejskiej”
zgodnie
z
formą
pomocy
dla
pakietu
zdefiniowanych
projektów
zakontraktowanych przez FSW, jako instytucji wdrażającej, który obejmował następujące
komponenty: “Regionalne ośrodki usług doradczych i informacji”, “Zmiany w statutach
spółdzielni”,” Seminarium nt. strategii danego sektora w regionie”, “Plany strategiczne dla
wiodących spółdzielni, Szkolenie dla członków Zarządu spółdzielni”, “Wyjazdy szkoleniowe
za granicę, Przygotowanie spółdzielczości wiejskiej do integracji europejskiej”, “Badanie i
przygotowanie Spółdzielczego Funduszu Kapitałowego”.
W ramach tych działań, z usług doradczych FSW skorzystało 2232 spółdzielni w zakresie
wspomagania procesu adaptacji spółdzielni wiejskich do wymogów gospodarki rynkowej w
aspekcie integracji Polski z UE.
Niektóre z tych przedsięwzięć były współfinansowane zarówno z Programu Phare, jak i z
budżetu państwa. Było to na przykład Regionalne Ośrodki Usług Doradczych, które
oferowały usługi doradcze, informacje i konsultacje adresowane do spółdzielni wiejskich w
związku z zadaniami wynikającymi z przystosowania do potrzeb gospodarki rynkowej i
przyszłego wejścia Polski do UE.
Ośrodki te zapewniły następujące usługi: informacje na temat zasad i metod efektywnego
zarządzania spółdzielniami, doraźne doradztwo i konsultacje dotyczące zagadnień prawnych,
finansowych, marketingowych i kadrowych, które wywierają wpływ na spółdzielnie w
procesie przystosowania do gospodarki rynkowej oraz płatne usługi konsultacyjnoszkoleniowe takie, jak: przygotowywanie biznes planów, opracowywanie raportów badań
marketingowych, czy też instalacja systemu komputerowego dla potrzeb zarządzania.
W działaniach dotyczących rewizji statutów spółdzielni, mających na celu pomoc w
poprawieniu tych statutów, tak aby były one kompatybilne z wymaganiami stawianymi przez
prawo spółdzielcze oraz zgodne z funkcjonowaniem spółdzielni w gospodarce rynkowej,
wzięły udział Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich, Krajowa Jednostka Audytu
Związku Spółdzielni Gminnych, Krajowy Związek Producentów Ogrodnictwa i Krajowy
Związek Kółek Ogrodniczych.
107
Kolejnym tematem było promowanie myślenia strategicznego dotyczącego przyszłych
możliwości spółdzielni w odniesieniu do czterech priorytetowych branż: mleczarskiej,
zaopatrzenia i zbytu, kółek rolniczych, warzywno-ogrodniczej.
W celu przygotowania do realizacji planu strategicznego wsparto 200 najlepiej
funkcjonujących
spółdzielni
poprzez
opracowanie
dla
nich
średniookresowych
i
długookresowych planów strategicznych. Spółdzielnie, które otrzymały wówczas pomoc to:
Gminne Spółdzielnie “Samopomoc Chłopska” oraz Spółdzielnie Handlowo-Usługowe
stanowiące 44 proc. wszystkich spółdzielni wspartych, Okręgowe Spółdzielnie Mleczarskie 23,5 proc. , Spółdzielcze Kółka Rolnicze - 11,5 proc., Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne – 9
proc, Spółdzielnie Ogrodniczo-Pszczelarskie – 6 proc. oraz inne nowopowstałe – 6 proc..
Jako wzór dobrej praktyki dla pozostałych spółdzielni spółdzielnie modelowe, mające
największe możliwości rozwoju.
Realizowano też działania przygotowujące Spółdzielnie do audytu, który jest obecnie
wymogiem ustawowym w świetle nowej ustawy o spółdzielczości. Robiono to poprzez
szkolenia członków ich Zarządów oraz zaznajomienie kierownictwa spółdzielni z metodami
praktycznego zarządzania.
Z Programu Phare i budżetu państwa finansowano również zaznajamianie członków
spółdzielni z problematyką integracji rolnictwa. Na terenie całej Polski organizowano
seminaria na temat zmian strukturalno-organizacyjnych w spółdzielczości w aspekcie
integracji Polski z UE. W celu sprawdzenia możliwości lokowania kapitałów spółdzielni
opracowano koncepcję i podstawowe zasady funkcjonowania funduszu kapitałowego dla
spółdzielczości, przystosowanego do polskich warunków ekonomiczno-prawnych. Za
najbardziej pożyteczne dla Spółdzielczego Funduszu Kapitałowego uznano Towarzystwo
Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych (TISE), które wybrano do dalszej współpracy z FSW.
Przeprowadzono wstępne badania rynkowe, określające zapotrzebowanie spółdzielni na nie
subsydiowany fundusz kapitałowy wśród priorytetowych sektorów spółdzielczości wiejskiej
oraz przygotowano listę potencjalnych klientów Funduszu.
W 1996 roku z Phare 1993 sfinansowano projekt “Pomoc techniczna dla przebudowy
FSW”, którego zadaniem było przekształcenie FSW z projektu całkowicie wspieranego przez
Phare w organizację całkowicie samodzielną w zakresie usług konsultingowych i
szkoleniowych. Wsparcie skierowane było na wzmocnienie praktycznych umiejętności
kierownictwa spółdzielni zarządzania spółdzielniami w warunkach gospodarki rynkowej na
przykładzie bliźniaczych spółdzielni w krajach Europy Zachodniej.
108
Ponieważ jednym z priorytetowych sektorów spółdzielczości był sektor mleczarski
podjęto decyzję o stworzeniu Spółdzielczego Funduszu Inwestycyjnego, który wspierałby
wybrane spółdzielnie mleczarskie oraz inne jednostki działające w sektorze mleczarskim w
ich wysiłkach inwestycyjnych. Warunkiem uczestnictwa spółdzielni w projekcie był ich
wkład w wysokości 75 proc. wartości zakupionego sprzętu. Celem projektu było m.in.
zaopatrzenie producentów w niezbędny sprzęt do dojenia, schładzania oraz transportu mleka
dla 46 spółdzielni mleczarskich. W ramach projektu przygotowano podręcznik procedur dla
Spółdzielczego Funduszu Kapitałowego, którego ostateczna wersja była akceptowana przez
Komisję Europejską. W wyniku realizacji projektu dostarczono 136 schładzalników
otwartych, 59 schładzalników zamkniętych i 5 cystern samozbierających.
Reasumując, Fundacja Spółdzielczości Wiejskiej wykorzystała kwotę 14,67 mln ECU z
funduszy przeznaczonych dla rolnictwa w Memorandach Finansowych Programu Phare 1991,
1992 i 1993 z komponentu „Pomoc dla spółdzielczości wiejskiej”. FSW była zobowiązana do
składania do FAPA kwartalnych sprawozdań z wykorzystania tych środków na realizację
poszczególnych działań. Po zakończeniu finansowania spółdzielczości wiejskiej z Programu
Phare FSW nie otrzymywała już żadnej bezpośredniej pomocy finansowej, z wyjątkiem
środków przeznaczonych na projekty realizowane bezpośrednio na rzecz spółdzielni.
Dzięki Programowi Phare, FSW została przygotowana do realizacji projektów
wygrywanych w drodze przetargu, do którego przystępowała zgodnie z procedurami
obowiązującymi wszystkie firmy realizujące projekty.
Przykładowe projekty wskazują na szeroki zakres obszarów działań oferowanych w
ramach konsultacji i szkoleń wdrażanych przez FSW od roku 1996. W projekcie “Szkolenie
nt. zarządzania jakością w sektorze mleczarskim” (MF `93) przeprowadzono szereg szkoleń
dla producentów i dostawców mleka zrzeszonych w 10 spółdzielniach mleczarskich: OSM
Gostyń, OSM Kolno, OSM Piątnica, OSM Turek, OSM Góra, OSM Lubawa, OSM
Mrągowo, OSM Nowy Tomyśl, OSM Raciąż, SM SPOMLEK w Radzyniu Podlaskim, w
zakresie higieny i wymagań jakościowych w produkcji i pozyskiwaniu mleka oraz wymogów
związanych z wdrażaniem systemu zarządzania jakością ISO 9000.
Również zrealizowany przez FSW w 1996 r. projekt “Szkolenia marketingowe dla
kierowników spółdzielni” (MF `93) miał na celu polepszenie wiedzy członków zarządów
109
spółdzielni produkcyjnych w zakresie roli i funkcji marketingu w działalności spółdzielni oraz
pomoc w przygotowywaniu planów marketingowych dla indywidualnych spółdzielni.
Projekt “Modele usprawniania dostaw surowca dla krajowych przetwórców i
eksporterów żywności” (MF `92) koncentrował się na wypracowaniu modelu współpracy w
zakresie bazy surowcowej pomiędzy grupami producenckimi województwa lubelskiego i
województwa rzeszowskiego w sektorze owoców i warzyw z Zakładami Hortex w Leżajsku i
Rykach oraz na przeprowadzeniu szkoleń dla członków grup.
Projekt “Wspieranie procesu organizacji i funkcjonowania producenckich grup
marketingowych i spółdzielni w kontekście rynków hurtowych i przemysłu spożywczego”(MF
`93), zrealizowany w latach 1996-1997, dotyczył wypracowania koncepcji współpracy 9 grup
producenckich sektora owoców i warzyw z rynkiem hurtowym, poprzedzonej badaniami
rynkowymi oraz szkolenia.
W 1995 r. FSW rozpoczęła wdrażanie 2-letniego projektu “Promocja mikroprzedsiębiorczości wiejskiej” (MF `92) poprzez przeprowadzenie serii szkoleń dla liderów,
doradców oraz lokalnych przedsiębiorców z terenu 10 gmin objętych projektem. Rezultatem
projektu
było
utrwalenie
pozycji
powstałych
centrów
przedsiębiorczości
poprzez
profesjonalny rozwój działających w nim doradców przedsiębiorczości.
Kolejne projekty “System stabilizacji podaży wybranych produktów rolnych przy
wykorzystaniu grup marketingowych producentów i spółdzielni”(MF `95) oraz “Wsparcie dla
organizacji rynku owoców i warzyw” (MF `97) wspierały sektor owoców i warzyw. W
pierwszym z nich, wdrażanym w latach 1998-1999, pomoc skierowana była na sadownicze
grupy producenckie z Regionu Nowosądeckiego oraz na grupy producentów warzyw z
Regionu Kieleckiego, utworzonych zgodnie z regulacjami UE. Drugi projekt wspomagał 10
grup producenckich z terenu całej Polski w zakresie wprowadzania regulacji rynku owoców i
warzyw zbieżnych z regulacjami UE. Drugi projekt został zakończony w końcu 2000 roku.
Oba projekty były przykładem rozszerzenia oferty świadczonych przez FSW usług na inne
instytucje rolnicze poza spółdzielniami.
Projekty wdrażane w ramach Programu Phare zainicjowały proces restrukturyzacji
spółdzielczości wiejskiej poprzez utworzenie Fundacji Spółdzielczości Wiejskiej wraz z
siecią Ośrodków Regionalnych Usług Spółdzielczych pokrywających cały obszar Polski i
nadały kierunek tym przemianom. W kolejnych Planach Pracy FAPA, na lata 1991-1996,
110
przewidziano projekty związane ze szkoleniem kadr, organizacją struktur FSW,
zabezpieczeniem wyposażenia FSW i spółdzielni w sprzęt komputerowy i audiowizualny.
Przewidziano również projekty zmieniające kierunek działań FSW na bezpośrednią
pomoc w restrukturyzacji spółdzielni poprzez szkolenia zarządów, rad nadzorczych i
pracowników spółdzielni w zakresie umiejętności niezbędnych do konkurowania w
warunkach nowej gospodarki rynkowej.
Wspierając trudny okres transformacji spółdzielczości wiejskiej FSW spotykała się z
dużym zainteresowaniem na usługi świadczone przez nią. Jednak w ostatnim okresie, ze
względu na nasycenie rynku proponowanymi przez FSW usługami, zmiany finansowania
usług i konieczność pobierania opłat za nie, spadek potencjału ekonomicznego usługobiorców
oraz wzrastającą konkurencję na rynku usług konsultingowych, FSW stanęła przed
koniecznością dostosowania swojej działalności, oferty i struktur, do sytuacji i wymagań
stawianych na rynku. FSW przeszła proces restrukturyzacji wewnętrznej zmniejszając
wielkość zatrudnienia i liczbę Ośrodków Regionalnych.
Obecnie FSW oferuje swoim klientom szeroki asortyment usług z zakresu
spółdzielczości, przedsiębiorczości i opracowywania planów rozwoju gmin, bankowości
spółdzielczej, wymagań unijnych odnośnie grup producenckich i marketingowych
rozszerzając tym samym wachlarz instytucji dla których może świadczyć swoje usługi.
d. Tworzenie w Polsce nowoczesnego doradztwa rolniczego.
W procesie przekształcania gospodarki planowanej centralnie i wprowadzania zasad
gospodarki wolnorynkowej rolnictwo i jego otoczenie stanęło przez koniecznością
nieuchronnych przemian strukturalnych. Jedną z najistotniejszych było podjęcie działań
zmierzających do reorientacji mentalności społeczeństwa. Szczególnie ważnym wydawało się
lepsze wykorzystanie istniejącego potencjału intelektualnego zgromadzonego w szkołach
rolniczych, ośrodkach doradczych oraz instytucjach badawczo-naukowych.
W latach 1990-1991 rozpoczęto prace związane z doskonaleniem polskiego systemu
doradztwa. Ośrodki Doradztwa Rolniczego zostały zwolnione z konieczności prowadzenia
produkcji rolniczej, która poprzednio stanowiła ich obowiązek, a rola doradcza została
ukierunkowana na rolników.
111
W tym czasie funkcjonowało 49 Ośrodków Doradztwa Rolniczego podlegających
Urzędom Wojewódzkim i finansowanych z budżetu państwa. MRiRW spełniało rolę
koordynującą i wspomagającą finansowo działania ośrodków doradztwa rolniczego w
priorytetowych dziedzinach polityki rolnej. Zdaniem ODR-ów było upowszechnianie postępu
w rolnictwie. Pomimo iż były one odpowiedzialne za praktyczne wykorzystanie wyników
badań, to jednak brak systemu wiążącego działania w sferze doradztwa, nauki i kształcenia
(transferu osiągnięć nauki do praktyki) osłabiał efektywność poszczególnych ogniw.
Znaczącą przeszkodą był również brak stosownej struktury instytucjonalnej wiążącej
istniejący system w całość.
W 1991 roku powołano Społeczne Rady Doradztwa Rolniczego w każdym
województwie. Członkowie wyznaczeni przez wojewodów reprezentowali m.in. organizacje i
związki rolników. Przewodniczący wojewódzkich Społecznych Rad Doradztwa Rolniczego
tworzyli Radę Krajową. Rady pełniły rolę doradczą dla dyrektora ODR i administracji
wojewódzkiej. Rada Krajowa pełniła funkcję doradczą w stosunku do Ministra Rolnictwa.
Jednak główną instytucją w dziedzinie kształcenia rolniczego i usług doradczych było
Centrum Edukacji i Doradztwa w Rolnictwie w Brwinowie (CDiER), posiadające filie w
Krakowie i Poznaniu. Zostało ono utworzone w 1991 roku przez Ministra w drodze
przekształcenia Centralnego Ośrodka Kształcenia i Postępu Rolnego.
Każdy z oddziałów specjalizował się w poszczególnych zagadnieniach. Oddział w
Brwinowie zajmował się szkołami rolniczymi i szkoleniem nauczycieli. Oddział w Krakowie
był odpowiedzialny za sprawy ekonomiczne, alternatywne źródła dochodów oraz oświatę
pozaszkolną, a Oddział w Poznaniu był odpowiedzialny za szkolenie personelu doradczego.
Od początku wdrażania Programu Phare FAPA kładła duży nacisk na wspieranie rozwoju
i rozwiązania praktyczne w przebudowie ogólnokrajowego systemu doradztwa dla sektora
prywatnego na wsi i w rolnictwie poprzez: organizowanie szkoleń, wysuwanie propozycji
rozwiązań strategicznych dla doradztwa, koordynację przepływu informacji pomiędzy nauką,
edukacją i doradztwem.
Realizacja „Zintegrowanego Programu pilotażowego” (MF `91) zainicjowała powstanie
pierwszego Ośrodka Regionalnego FAPA w Bydgoszczy. Program ten, wdrażany w latach
1992-1993, obejmował m.in. projekt “Usprawnienie służb doradztwa rolniczego w
województwie bydgoskim”, którego celem było przeszkolenie doradców i pracowników ODRu w Minikowie w zakresie gospodarki rynkowej, finansów i zarządzania oraz projekt
112
skierowany do nauczycieli pt. “Szkolenie dla nauczycieli szkół rolniczych z województwa
bydgoskiego”.
Początkowo FAPA adresowała Pomoc techniczną do MRiRW, szczególnie do zespołu
odpowiedzialnego za doradztwo, będącego częścią Departamentu Nauki, Oświaty i Postępu,
w celu dokonania reorganizacji i restrukturyzacji doradztwa
Prace związane z restrukturyzacją usług doradczych były zarządzane przez realizowany
od listopada 1993 r. projekt “Koordynacja Rozwoju Doradztwa Rolniczego” (MF `91). W
ramach tego projektu określono priorytety doradztwa i potrzeb szkoleniowych, przygotowano
raport na temat roli, funkcji i perspektyw rozwoju CDiER, opracowano system
intelektualnego wspierania rozwoju wsi i rolnictwa (nauka rolnicza, oświata i doradztwo), a
także mechanizmów umożliwiających Ministrowi Rolnictwa sterowanie tym systemem z
zachowaniem niezbędnego współdziałania z innymi centralnymi organami administracji
państwowej. Opracowano priorytetowe szkolenia dla doradców rolniczych, określono główne
obszary działania doradztwa, przygotowano podstawy dla prawnej regulacji statusu
doradztwa rolniczego w Polsce.
W ramach szkoleń przeprowadzonych dla 30 osób zarządzających, nadzorujących i
wspomagających funkcjonowanie doradztwa, reprezentujących członków Społecznych Rad
Doradztwa Rolniczego, personelu ODR, MRiRW, CDiER, szkół rolniczych i administracji
wojewódzkiej, zapoznano się z praktycznym aspektem doradztwa rolniczego i oświaty
rolniczej na przykładzie modeli doradztwa duńskiego, niemieckiego i holenderskiego.
Skorzystano z doświadczeń Centrum Kształcenia Praktycznego w Holandii.
Jednocześnie
FAPA
wspierała
rozpowszechnianie
informacji
o
rolnictwie
ukierunkowanym na rynek poprzez publikacje pomocniczych materiałów dla szkół
zawodowych rolniczych i ODR-ów.
Dalsze wsparcie procesu reorganizacji Centrum Edukacji i Doradztwa w Rolnictwie
zapewnił projekt „Wsparcie dla Krajowego Centrum Doradztwa w Rolnictwie” (MF `91).
Centrum to miało stać się bazą świadczącą pomoc dla całego systemu upowszechniania
wiedzy rolniczej, zwłaszcza w odniesieniu do procesu zintegrowanego oddziaływania edukacja, doradztwo, badania naukowe w sferze rolnictwa oraz miało zapewniać
specjalistyczną pomoc organizacyjną, programową w sferze szkoleniowej dla doradztwa.
W ramach przygotowania Polski do integracji z UE w 1994 roku utworzono Europejskie
Centrum Kształcenia dla Nauczycieli i Młodzieży Szkół Rolniczych w Miętnem (MF `92).
113
Wykorzystano przy tym bazę kompleksu Szkół Rolniczych w Miętnem. Dzięki temu
projektowi przygotowano nauczycieli do prowadzenia zajęć z zakresu gospodarki rynkowej
oraz przeszkolono doradców z ODR w Siedlcach w zakresie zagadnień integracyjnych.
Wykorzystano, będące w dyspozycji Centrum, 300-hektarowe gospodarstwo jako zaplecze do
prowadzenia praktycznych szkoleń dla studentów.
Realizacja komponentu dotyczącego doradztwa rolniczego została poddana w 1995 roku
ocenie niezależnego eksperta. Komponent ten był finansowany z Memorandów Finansowych
`91, `92 i `93. Jego łączna wartość to 6,15 mln ECU. Jak wynika z przeprowadzonej przez
niego oceny rozdzielenie komponentu na małe projekty o zróżnicowanym charakterze (
konsultacje, programy szkoleń, wyjazdy studyjne, materiały edukacyjne dla szkół i służb
doradczych wdrażane przez FAPA, zarówno w jednostce centralnej, jak i w ośrodkach
regionalnych), przyczyniło się do objęcia pomocą większego obszaru zagadnień związanych z
restrukturyzacją służb doradczych w Polsce.
W ramach Memorandum Finansowego `93 kontynuowano wsparcie dla służb doradczych
w kierunku reorientacji działalności programowej szkół rolniczych i ODR-ów.
Na przykładzie modelu duńskiego ustanowiono szereg gospodarstw szkoleniowych dla
każdej ze szkół rolniczych w Regionie Małopolskim, w których studenci mogli zdobywać
praktyczne doświadczenie w swoim zawodzie. Opracowano modele szkolenia dla studentów
szkół rolniczych i nauczycieli z regionu Bydgoszczy poprzez przygotowanie planów
edukacyjnych i programów nauki praktycznej (projekt “Duńsko-Polski program szkolenia dla
nauczycieli szkół rolniczych”).
W obliczu zapotrzebowania na nowe publikacje, dostosowane do aktualnych
uwarunkowań, wspierano działalność CDiER w Poznaniu. Przyczyniło się to do zwiększenia
efektywności pracy doradców rolniczych oraz liderów lokalnych na wsi.
W ramach MF `95 kontynuowano wzmacnianie szkolnictwa rolniczego i systemów
nauczania poprzez unowocześnianie programów szkolnych i przeszkolenie nauczycieli.
Wypracowano nowe programy edukacyjne dla szkół rolniczych w kierunku zmiany
kwalifikacji oraz nauczania w zakresie zróżnicowania gospodarki obszarów wiejskich.
Wydano nowe podręczniki do ekonomii i zawodów związanych z wielofunkcyjnym
rozwojem wsi oraz stworzono mechanizmy ułatwiające nauczycielom i doradcom korzystanie
z wyników prac badawczych i naukowych (projekt “Opublikowanie nowych podręczników
114
szkolnych dla szkół rolniczych”). FAPA wspierała również wyposażenie placówek oświaty
rolniczej i ODR-ów w sprzęt komputerowy i poligraficzny.
Wprowadzenie, w styczniu 1999 roku, nowego podziału administracyjnego kraju nie
spowodowało zmian w zadaniach wypełnianych przez ośrodki doradztwa rolniczego. Na
bazie: Centrum Doradztwa i Edukacji w Rolnictwie w Poznaniu i Krakowie; Krajowego
Centrum Oświaty Rolniczej w Brwinowie oraz 6 ODR-ów w Szczecinie, Poświętnem,
Radomiu, Starym Polu, Wrocławiu i Przysieku utworzono Krajowe Centrum Doradztwa,
Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, podlegające MRiRW., Pozostałe 43 ODR-y
pozostały w gestii zespolonej administracji rządowej w województwie, tworząc 16 wiodących
ODR-ów w poszczególnych nowych województwach oraz ich oddziały i rejony.
Jednym z głównych źródeł informacji rynkowych dla rolników są ODR-y, występujące w
roli katalizatora wszystkich działań mających na celu przekazanie wiedzy i postępu w
sektorze rolnym oraz rozwoju terenów wiejskich. Mając to na uwadze w latach 1999-2000
FAPA zrealizowała projekty: “Podnoszenie poziomu wiedzy doradców rolniczych w zakresie
standardów i jakości produkcji rolniczej” i, „Wspieranie rolników i mieszkańców wsi w
procesach dostosowawczych do integracji z Unią Europejską” (MF `96). Podsumowały one
dotychczasową pomoc dla doradztwa realizowaną ze środków Programu Phare. W ramach
projektu wykonano analizę potrzeb szkoleniowych na próbie 300 pracowników ODR-ów,
koncentrując się szczególnie na wyzwaniach na przyszłość wobec służb doradczych. W
wyniku przeprowadzonej analizy ujawniono znaczne dysproporcje udziału w szkoleniach
poszczególnych pracowników ODR-ów.
Przedstawiono więc propozycję utworzenia centralnie prowadzonego rejestru szkoleń
każdego pracownika oraz określenia polityki szkoleń, ustalającej podstawowe i opcjonalne
szkolenia wymagane na różnych etapach i poziomach w ramach ODR-u konieczne dla
rozwoju nowoczesnego doradztwa. Na tej podstawie opracowano program i zasady
funkcjonowania systemu doskonalenia zawodowego doradców rolniczych określającego
kierunki i sposoby kształcenia zawodowego doradców rolnych w Polsce.
Przeprowadzono też specjalistyczne kursy szkoleniowe dla pracowników ODR-ów z
następujących tematów: marketing w rolnictwie i strategie rozwoju obszarów wiejskich oraz
poszczególne systemy produkcyjne spełniające wymagania rynkowe takie jak: zboża i rzepak,
ziemniaki i buraki cukrowe, owoce i warzywa, bydło, drób, trzoda chlewna. W ramach tego
projektu przygotowanych zostało 340 doradców. Mogą oni prowadzić kursy dla rolników z
115
zakresu nowoczesnych technologii produkcji rolniczej, pozwalających uzyskać produkty
spełniające wymogi norm jakościowych obowiązujących w Unii Europejskiej.
Inną formą pomocy ze środków Programu Phare MF `96 było wsparcie druku 42
publikacji podejmujących zróżnicowaną problematykę związaną z integracją Polski z UE, a
adresowanych do szkół rolniczych i ODR-ów. Były to na przykład: “Rachunkowość rolna w
Polsce”, “Podatek od towarów i usług (VAT) w rolnictwie”, “Przedsiębiorczość na obszarach
wiejskich - wybrane aspekty”.
Wśród wielu inicjatyw podjętych przez FAPA, a zmierzających do zapewnienia całemu
społeczeństwu, w szczególności mieszkańcom obszarów wiejskich, jak najszerszego dostępu
do rzetelnych informacji o UE w ogóle, oraz procesie integracji jest m.in. konsekwentnie
realizowany plan szkoleniowy, zakładający przygotowanie grupy kilkuset osób w całej Polsce
do samodzielnego prowadzenia wykładów z zakresu problematyki integracyjnej. W ramach
kontynuacji tej inicjatywy zrealizowano projekt “Rozwój zasobów ludzkich” (MF `97),
adresowany m.in. do 130 pracowników ODR-ów, mających bezpośredni wpływ na
kształtowanie świadomości prointegracyjnej wśród mieszkańców obszarów wiejskich.
Zagadnienia, poruszane podczas szkoleń i wyjazdów studyjnych do krajów UE, były
dostosowane do aktualnych obszarów zainteresowań rolników:
• aktualny stan przygotowań sektora rolnego w Polsce do przyjęcia członkostwa UE,
• regulacja wybranych rynków rolnych UE,
• zespołowe formy działania w rolnictwie na przykładzie krajów UE (grupy producenckie,
grupy marketingowe, zespołowe użytkowanie maszyn i inne formy),
• systemy i rola doradztwa rolniczego w wybranych krajach Unii,
• kierunki zmian WPR i ich skutki dla polskiego rolnictwa,
• rolnicze ubezpieczenia społeczne w krajach UE w porównaniu z polskimi normami w tym
zakresie,
• założenia polityki regionalnej dla obszarów wiejskich w kontekście polityki strukturalnej
UE,
• formy wparcia finansowego działalności rolniczej w krajach UE,
• Światowa Organizacja Handlu (WTO) - stanowisko Komisji Europejskiej oraz konieczne
zmiany,
• Europejska Unia Monetarna (EMU) – warunki przystąpienia oraz konsekwencje dla
rolnictwa.
116
Również w ramach środków Funduszu Współpracy prowadzono szeroką działalność
szkoleniową dla Ośrodków Doradztwa Rolniczego i szkół rolniczych. Tematyka szkoleń
koncentrowała się na problematyce integracyjnej, podstawowych zasadach funkcjonowania
Wspólnej Polityce Rolnej oraz polityki regionalnej UE, szansach i zagrożeniach dla polskiego
rolnictwa wynikających z członkostwa w UE i polityki strukturalnej w UE.
Udział doradztwa we wspieraniu procesów modernizacji i restrukturyzacji rolnictwa,
działania na rzecz przygotowania rolnictwa do integracji z Unią Europejską i wspierania
rozwoju obszarów wiejskich jest istotnym czynnikiem osiągnięcia wyższej sprawności i
konkurencyjności naszego rolnictwa.
Projekty dotyczące usług doradczych, występujące we wszystkich Memorandach
Finansowych Programu Phare zapewniły pomoc personelowi zajmującemu się rozwojem wsi,
Ośrodkom Doradztwa Rolniczego i organizacjom rolniczym oraz innym instytucjom sektora
wiejskiego w inicjowaniu modernizacji usług.
e. Przygotowanie organizacji rolniczych do funkcjonowania w UE.
Pojęcie „organizacje rolnicze” jest bardzo szerokie i obejmuje wiele różnych typów
podmiotów funkcjonujących w otoczeniu rolnictwa i na wsi. Obejmuje ono m.in.: związki
zawodowe rolników, organizacje społeczno–zawodowe rolników, związki pracodawców
rolnych, związki zawodowe pracowników rolnictwa, zrzeszenia branżowe producentów
rolnych, izby rolnicze, organizacje młodzieżowe czy koła gospodyń wiejskich.
Jak wynika z doświadczeń państw członkowskich UE, w procesie reformowania
rolnictwa i dostosowania go do obowiązujących reguł wspólnej polityki rolnej i wspólnego
rynku, bardzo ważną rolę spełniają organizacje rolnicze. Są one bardzo dobrze zorganizowane
zarówno w poszczególnych krajach, jak i na poziomie całej Unii Europejskiej, posiadają
wykwalifikowanych
specjalistów,
biorą
udział
w
organizowaniu
i
zarządzaniu
poszczególnymi rynkami rolnymi, kształtowaniu polityki rolnej i wdrażaniu jej zasad w życie.
Dzięki organizacjom rolniczym odbywa się przepływ informacji od szczebla lokalnego,
regionalnego, krajowego do Komisji Europejskiej i odwrotnie.
Na początku lat 90–tych w polskim rolnictwie dominowała administracja państwowa, a
funkcjonujące w rolnictwie i na wsi organizacje rolnicze przeżywały głęboki kryzys. Przede
wszystkim działały w rozproszeniu, brakowało współpracy i współdziałania głównie na
szczeblu krajowym; często występowały konflikty, antagonizmy, wzajemna konkurencja i
przez to ich wpływ na decyzje strategiczne dla sektora, na procesy produkcji i obrotu rolnego
117
był bardzo mały. Ostatecznie prowadziło to do słabej reprezentacji interesów mieszkańców
wsi i rolników. Niezbędne było poszukiwanie nowych rozwiązań, formułowanie propozycji,
które z jednej strony spełniałyby oczekiwania wszystkich zainteresowanych, a z drugiej
zbliżały do siebie w pracy na rzecz integracji z Unią Europejską.
Już w 1994 roku Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa zainicjowała podjęcie prac,
na rzecz polskich organizacji rolniczych. Zasadnicza sprawą było właściwe zdefiniowanie
problemów, z jakimi się wówczas spotykały, a wychodząc z tego, opracowanie w formie
projektu propozycji szczegółowych działań na ich rzecz. Wyniki jego realizacji miały się stać
- i de facto stały się - wstępem dla dalszych działań wspierających funkcjonowanie
organizacji rolniczych w Polsce.
W trakcie realizacji w 1995 r. projektu pt. „Instytucje i organizacje samorządu
rolniczego w Polsce w procesie integracji z Unią Europejską” (finansowanego ze środków
Funduszu Współpracy), którego wykonawcą był Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN
powstały raporty merytoryczne przedstawiające:
•
aktualną, wieloaspektową diagnozę stanu i kondycji organizacji rolniczych i
samorządności rolniczej w Polsce w 1994 roku,
•
wyniki przeprowadzonych empirycznie badań świadomości różnych grup ludności
wiejskiej pod kątem gotowości do podejmowania działań typu samorządowego,
•
systemy tworzenia, funkcjonowania i zakresy działania organizacji rolniczych i
wiejskich, w tym głównie izb rolniczych, w krajach UE,
•
koncepcje i propozycje rozwoju samorządności rolniczej w Polsce, projekty ustaw o
izbach rolniczych.
Zebrane w ten sposób, i odpowiednio opracowane, informacje zostały przedstawione
podczas konferencji, która odbyła się 27 maja 1995 r. Wzięli w niej udział przedstawiciele
Ministerstwa Rolnictwa, FAPA, grupy ekspertów uczestniczących w realizacji projektu oraz
przedstawiciele organizacji rolniczych, które były przedmiotem badań. Udział wzięli też
parlamentarzyści uczestniczący w pracach nad projektem ustawy o izbach rolniczych w
Polsce.
Efektem realizacji projektu było opublikowanie książki pt. „Polskie samorządy rolnicze
w procesie integracji z Unią Europejską”.
Wspomniany projekt zapoczątkował późniejsze działania FAPA na rzecz długofalowego
wsparcia polskich organizacji rolniczych. W kręgu zainteresowania FAPA znalazły się przede
wszystkim te organizacje, których dotyczyły aktualne rozwiązania legislacyjne obowiązujące
118
w Polsce (Ustawa o społeczno–zawodowych organizacjach rolników z dnia 8 października
1982 roku, Ustawa o związkach zawodowych rolników indywidualnych z dnia 7 kwietnia
1989 roku, Ustawa „Prawo o stowarzyszeniach” z dnia 7 kwietnia 1989 roku, Ustawa o
izbach rolniczych z dnia 14 grudnia 1995 roku) oraz te, które posiadały ogólnokrajowe
struktury, a więc najszerszą reprezentację wśród rolników. Były to, m.in.:
•
Krajowa Rada Izb Rolniczych,
•
Krajowa Rada Spółdzielczości,
•
Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych,
•
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” Rolników Indywidualnych,
•
Związek Zawodowy Rolnictwa „Samoobrona”,
•
Związek Zawodowy Pracowników Rolnictwa w RP,
•
Związek Zawodowy „Centrum Narodowe Młodych Rolników”,
•
Federacja Związków Producentów Rolnych,
•
Federacja Związków Pracodawców Rolnych,
•
Federacja Turystyki Wiejskiej.
Wsparcie organizacji rolniczych było finansowane ze środków Programu Phare i
Funduszu Współpracy, a udzielane przede wszystkim w formie:
•
szkoleń w kraju i zagranicą, wyjazdów studyjnych do Komisji Europejskiej i
krajów członkowskich UE,
•
udziału w międzynarodowych kongresach, konferencjach, zgromadzeniach,
•
szeroko rozumianej pomocy technicznej oraz wyposażenia organizacji w
sprzęt komputerowy.
Szkolenia skierowane były do trzech podstawowych grup odbiorców. Pierwszą grupę
stanowiła kadra zarządzająca i pracownicy administracyjni organizacji rolniczych.
Przekazywane im informacje dotyczyły w szczególności zasad i form działalności podobnych
organizacji w krajach członkowskich UE, rolniczych struktur ponadnarodowych mających
siedzibę w Brukseli, sposobów wpływania na kształt polityki rolnej, regionalnej i
strukturalnej UE, prac prowadzonych przez Radę Ministrów ds. Rolnictwa, Dyrekcji
Generalnej VI (DG VI) Komisji Europejskiej oraz Komitetów Zarządzających. Na bieżąco
przekazywano także informacje dotyczące WPR, uregulowań na poszczególnych rynkach
rolnych w UE, aktualnego stanu przygotowań polskiego sektora rolnego do integracji, szans i
119
zagrożeń z tego płynących, a także możliwości korzystania z funduszy przedakcesyjnych,
strukturalnych i innych form pomocowych przekazywanych Polsce przez Unię Europejską.
Szkolenia te miały także za zadanie przygotowanie liderów rolniczych i wiejskich do działań
promujących interesy polskich rolników na forum krajowym i Unii Europejskiej oraz
promujących integrację europejską w swoich środowiskach.
Drugą grupę stanowili, zrzeszeni w organizacjach rolniczych producenci i przetwórcy
rolni, którzy zainteresowani są procesem dostosowań do jednolitego rynku rolnego UE oraz
zwiększaniem konkurencyjności swoich produktów na rynku UE. Informacje przekazywane
tej grupie w początkowej fazie dotyczyły przede wszystkim zasad Wspólnej Polityki Rolnej,
Jednolitego Rynku Rolnego i zasad handlu artykułami rolno-spożywczymi w UE. Z biegiem
czasu przekazywane informacje były bardziej szczegółowe, dotyczące organizacji i
funkcjonowania poszczególnych rynków rolnych w UE, technologii produkcji i norm
jakościowych na różne produkty oraz niezbędnych zmian w organizacji produkcji, a przede
wszystkim w dystrybucji towarów.
Trzecią wyodrębnioną grupę stanowili młodzi działacze organizacji rolniczych.
Informacje przekazywane tej grupie w początkowej fazie również miały charakter bardziej
ogólny. Z biegiem czasu były uzupełniane o najbardziej aktualne informacje na temat zmian,
czy też ich propozycji, w samej UE; aktualnego stanu przygotowań polskiego sektora rolnego
do integracji; możliwości i sposobów korzystania z funduszy przedakcesyjnych i innych form
pomocowych przekazywanych Polsce przez Unię Europejską. W zależności od regionu, w
którym odbywało się szkolenie, wzbogacano je o informacje dotyczące rozwoju regionalnego,
sposobów
kreowania
liderów
lokalnej
społeczności,
rozwijania
małej
i
średniej
przedsiębiorczości tworzącej nowe miejsca pracy na obszarach wiejskich oraz osiągania
dodatkowych dochodów z tzw. alternatywnych źródeł utrzymania.
Szkolenia finansowane były w ramach projektów „Szkolenie producentów rolnych w
zakresie możliwości rozwoju organizacji zawodowych oraz w procesie powstawania izb
rolniczych” i „Organizacje zawodowe producentów rolnych – konferencje i seminaria” (MF
`95), „Szkolenie w zakresie integracji rolnej dla młodych działaczy związków i organizacji
rolniczych”, „Program szkoleniowy w zakresie integracji rolnej” (MF `96) oraz z MF `96 i
`97 „Organizacje rolnicze w procesie integracji z UE”. Szkoleniami tymi objęto około 1500
osób.
Cele szkoleniowe realizowane były również ze środków Funduszu Współpracy w ramach
cyklu: „Szkolenia z zakresu integracji rolnej dla związków i organizacji rolniczych” ( umowa
120
z 1994 r.), „Program szkoleniowy w zakresie integracji polskiego rolnictwa z UE” (umowa z
1996 r.), „Upowszechnianie wiedzy związanej z procesem integracji polskiego rolnictwa z
UE” (umowa z 1997 r.). W ramach tych projektów przeszkolono prawie 5000 osób.
Wyjazdy studyjne do Komisji Europejskiej i krajów członkowskich UE oraz wyjazdy na
międzynarodowe
kongresy,
konferencje,
zgromadzenia,
w
których
uczestniczyli
przedstawiciele wszystkich wymienionych powyżej grup, służyły przede wszystkim
zapoznaniu się z działalnością, zasadami funkcjonowania, strukturami organizacyjnymi i
zasadami finansowania europejskich organizacji rolniczych oraz nawiązaniu roboczych i
osobistych kontaktów z ich przedstawicielami i kierownictwem, poznaniu się obu stron,
przełamaniem obopólnych obaw i uprzedzeń związanych z integracją Polski z Unią
Europejską. Służyły przenoszeniu pozytywnych wzorców funkcjonowania i działania na
szczeblu krajowym i międzynarodowym, wykorzystywaniu doświadczeń w angażowaniu się i
uczestniczeniu w procesie kształtowania polityki rolnej i podejmowania decyzji, w kreowaniu
spójności pomiędzy bieżącymi interesami rolników a długoterminowymi potrzebami
rozwojowymi
sektora
rolno–spożywczego,
zapewnianiu
rolnikom
odpowiednich
i
skutecznych usług w zakresie udostępniania informacji, planowania strategicznego, szkoleń i
doradztwa.
Opisana powyżej forma wsparcia była ściśle powiązana z kolejną - wymienioną na
wstępie – formą, realizowaną w postaci pomocy technicznej. W 1997 roku FAPA opracowała
i przygotowała wdrażanie projektu, w ramach którego polskie organizacje rolnicze posiadały
biuro i swojego przedstawiciela w Brukseli. Projekt pt. „Pomoc techniczna dla współpracy
pomiędzy organizacjami rolniczymi Polski i Unii Europejskiej” był realizowany w dwóch
etapach, w dwóch kolejnych latach: 1998 (finansowany z MF `97) i 1999 (finansowany z
Funduszu Współpracy). Była to pierwsza tego typu inicjatywa, podjęta przez kraj
kandydujący do członkostwa w UE. Zadaniem przedstawiciela było:
•
pozyskiwanie
wszelkiego
rodzaju
informacji
pochodzących
od
narodowych
i
ponadnarodowych organizacji rolniczych mających siedziby w Brukseli, w szczególności
z zakresu ich funkcjonowania i działalności, stosunku do rozszerzenia UE, możliwości
nawiązania współpracy z polskimi organizacjami, proponowanych zmian w WPR i
przekazywanie ich w formie kwartalnych raportów do MRiRW, FAPA i central polskich
organizacji rolniczych,
•
udzielanie pomocy organizacyjnej w nawiązaniu kontaktów pomiędzy polskimi i
europejskimi organizacjami rolniczymi, w planowaniu i przygotowywaniu pobytów grup
z Polski w Brukseli, uzgadnianiu spotkań i uczestniczenie w nich,
121
•
kreowanie pozytywnego wizerunku i lobbing na rzecz interesów polskiego rolnictwa na
forum międzynarodowym.
Bezspornym osiągnięciem podjętych działań było znaczne zwiększenie aktywności
polskich organizacji rolniczych w Brukseli, co doprowadziło między innymi do uzyskania
członkostwa w Konfederacji Rolnictwa Europejskiego (CEA) przez pięć polskich organizacji
rolniczych
(Niezależny
Samorządny
Związek
Zawodowy
"Solidarność"
Rolników
Indywidualnych, Związek Zawodowy Rolnictwa "Samoobrona" Krajowy Związek Rolników,
Kółek i Organizacji Rolniczych, Federację Związków Producentów Rolnych, Krajową Radę
Izb Rolniczych), uzyskania statusu członka obserwatora w Europejskiej Radzie Młodych
Rolników przez Związek Zawodowy "Centrum Narodowe Młodych Rolników", obsadzenia
stanowiska Wiceprzewodniczącego Konfederacji Rolnictwa Europejskiego – CEA przez
reprezentanta polskich organizacji rolniczych, uzyskania prawa do organizacji Kongresu
Rolnictwa Europejskiego w roku 2000 w Polsce.
Wsparcie w ramach pomocy technicznej przejawiało się również w postaci udzielania
porad prawnych, z zakresu finansów i rachunkowości, prowadzenia szkoleń komputerowych
oraz technicznej organizacji seminariów, w tym Kongresu Rolnictwa Europejskiego.
Wykonawca każdego projektu realizowanego na rzecz organizacji rolniczych był
zobowiązany udzielać wsparcia również w takiej formie na każde życzenie zainteresowanych.
Wsparcie organizacji rolniczych w postaci wyposażenia ich w sprzęt komputerowy służyło
przede wszystkim usprawnieniu działania ich biur krajowych, w tym także poprzez
możliwość: utrzymywania stałych połączeń elektronicznych, dostępu do internetu oraz
propagowania swojej działalności na stronach WWW. Łącznie w ramach wszystkich
projektów, w których przewidziane były zakupy sprzętu komputerowego, FAPA przekazała
na rzecz polskich organizacji rolniczych 45 zestawów, składających się z komputera z
oprogramowaniem, monitora, modemu i drukarki oraz 2 skanery, 2 CD–R i jeden notebook.
Zakupu dokonano w ramach wdrażanego przez FAPA projektu z MF `95 „Zakup sprzętu dla
organizacji zawodowych rolników”.
Dzięki projektom wdrażanym z Programu Phare i Funduszu Współpracy, organizacjom
rolniczym udzielono znaczącego, wielokierunkowego wsparcia w okresie ich restrukturyzacji
i tworzenia nowych struktur. Stworzone zostały warunki poszerzenia wiedzy rolników z
zakresu wiadomości o Unii Europejskiej i działających tam organizacjach rolników.
Ułatwiono nawiązanie bezpośrednich kontaktów z członkami związków w krajach UE,
umożliwiono uczestniczenie przedstawicielom polskich związków w pracach unijnych
122
struktur związkowych oraz zapewniono pierwsze wyposażenie dla nowych struktur
związkowych.
123
8. Działania na rzecz dostosowania przemysłu spożywczego do
standardów UE.
Od 1989 roku, od początku przemian gospodarczych, warunki rynkowe, w których
funkcjonuje przemysł spożywczy, zmieniły się diametralnie i nadal ulegają zmianom.
Polityka dotycząca sektora rolno-spożywczego również się zmieniła. Państwowy system
produkcji i dystrybucji został prawie całkowicie zastąpiony przez prywatne firmy i spółki, a
gospodarka otworzyła się na zagraniczną konkurencję, przy wzrastającej jednocześnie
świadomości i oczekiwaniach konsumentów.
Działania podejmowane przez Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa były od
początku ukierunkowane na wsparcie procesów dostosowawczych w przemyśle spożywczym
do funkcjonowania we Wspólnocie Europejskiej, w tym w zakresie jakości produkcji i
bezpieczeństwa żywności. Istniała konieczność wsparcia przemysłu spożywczego, który w
okresie transformacji gospodarczej na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych
borykał się z trudnościami finansowymi, niedostosowaniem jakości produkcji do wymagań
konsumentów, niską jakością surowców. Działania podyktowane były też koniecznością
wsparcia wysiłków sektora w zakresie zwiększenia konkurencyjności wyrobów przemysłu
spożywczego na rynku krajowym i rynkach zagranicznych.
Konieczność realizowania działań dostosowawczych, ukierunkowanych na jakość i
bezpieczeństwo żywności, wynikała z rozwoju jakościowej konkurencji, ale przede
wszystkim była następstwem wymagań Wspólnego Rynku oraz Światowej Organizacji
Handlu. Podyktowana była również zobowiązaniami Polski wynikającymi z podpisanego
przez Polskę Układu Stowarzyszeniowego ze Wspólnotami Europejskimi, który wymagał
realizacji przyjętej w Układzie Europejskim (Art.68 i 69) zasady docelowej harmonizacji
naszych przepisów z przepisami obowiązującymi w Unii Europejskiej, w tym harmonizacji
wymagań jakościowych, procedur badań, certyfikacji i kontroli żywności.
Jednym z celów tworzenia wspólnego rynku jest zapewnienie swobodnego przepływu
bezpiecznej żywności, spełniającej wymagania jakościowe, oznakowanej w sposób
umożliwiający konsumentowi wybór produktu zgodnie z oczekiwaniami.
Dla zapewnienia produkcji żywności bezpiecznej dla zdrowia oprócz przepisów prawa
oraz urzędowego nadzoru nad stosowaniem przepisów prawa, duże znaczenie mają również
124
wprowadzane przez producentów zasady kontroli wewnętrznej w oparciu o System Analizy
Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP - Hazard Analysis and Critical Control
Points) i Dobrą Praktykę Produkcyjną (GMP – Good Manufacturing Practice) oraz umiejętne
prowadzenie oceny ryzyka w oparciu o odpowiedni potencjał badawczy.
Złożenie przez Polskę wniosku o członkostwo w UE oraz przystąpienie do negocjacji
członkowskich wzmogło
potrzebę
intensyfikacji
prac
dostosowawczych,
ale
brak
powszechnej wiedzy na temat unijnych regulacji prawnych dotyczących produkcji
bezpiecznych dla zdrowia artykułów spożywczych w znacznym stopniu utrudniał sprostanie
wyznaczonym zadaniom. Stąd
też
działania wspierające
dostosowanie
przemysłu
spożywczego do wymagań Wspólnego Rynku były ukierunkowane głównie na zapewnienie
bezpieczeństwa i jakości wytwarzanej przez ten przemysł żywności.
Działania te były wielopłaszczyznowe. Obejmowały szereg obszarów począwszy od
wspierania procesu dostosowania polskiego prawa żywnościowego do prawa żywnościowego
Unii Europejskiej, poprzez dostarczanie pomocy technicznej w zakresie stosowania i
wdrażania wymagań jakościowych, bezpieczeństwa żywności oraz metod zarządzania
jakością i środowiskiem, a także upowszechniania wiedzy i informacji na temat wymagań
Unii Europejskiej. Dokonywany był też zakup lub dofinansowanie zakupu urządzeń
wpływających na podnoszenie jakości produktów spożywczych. Podejmowano również prace
mające na celu ocenę oddziaływania przemysłu spożywczego na środowisko.
Konieczność
wprowadzenia
systemu
gwarantowania
bezpieczeństwa
produktów
spożywczych podyktowana jest wieloma czynnikami, w tym czynnikami prawnymi i
ekonomicznymi, ale najistotniejsze jest eliminowanie zagrożenia dla zdrowia i życia
ludzkiego.
Prawodawstwo Unii Europejskiej reguluje podstawowe wymagania w zakresie
bezpieczeństwa żywności poprzez Rozporządzenie Rady Nr 93/43 z dnia 14 czerwca 1993
roku w sprawie higieny środków spożywczych. Zgodnie z tą Dyrektywą od dnia 1 stycznia
1996 roku wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do stosowania
zasad analizy zagrożeń i oceny ryzyka (HACCP) we wszystkich ogniwach łańcucha
żywnościowego. Ponadto dyrektywa zaleca krajom członkowskim popularyzację stosowania
w zarządzaniu norm serii ISO 9000.
Wprawdzie Polska jako kraj stowarzyszony nie ma obowiązku przestrzegania dyrektyw,
ale gdy stanie się pełnoprawnym członkiem UE będzie musiała się im podporządkować.
125
Jednocześnie prawidłowo wdrożony system HACCP, wraz z systemami GMP – Good
Manufacturing Practice (Dobra Praktyka Produkcyjna) i GHP – Good Hygienic Practice
(Dobra Praktyka Higieniczna), jest podstawowym narzędziem zapewnienia bezpieczeństwa
żywności, a wsparty systemem zapewniania jakości zgodnym z normami ISO 9000
najlepszym narzędziem do uniknięcia, lub przynajmniej minimalizacji, prawdopodobieństwa
przekazania konsumentowi żywności stanowiącej dla niego zagrożenie.
System HACCP sprzyja usprawnieniu zarządzania produkcją przez właściwy obieg
informacji i zapewnienie danych do podejmowania decyzji, a także usprawnieniu zarządzania
procesem poprzez odpowiednio wczesne wykrywanie niezgodności z wymaganiami i
zapobieganie przenoszenia ich skutków na następne fazy procesu.
Przez zastosowanie systemu HACCP uzyskuje się nie tylko poprawę bezpieczeństwa
żywności, ale również bardziej efektywne wykorzystanie surowców, co daje gwarancje
powodzenia polskiego produktu na rynku krajowym i zagranicznym. Jest najskuteczniejszą
metodą odniesienia korzyści ekonomicznej przez zakład przemysłu spożywczego.
Ponadto odpowiednio prowadzona dokumentacja systemów wraz z ich certyfikacją
stanowią niepodważalny dowód dochowania jak najwyższej staranności w procesie produkcji
i są niepodważalnymi dowodami w przypadku jakichkolwiek zarzutów. Bezpieczeństwo
żywności, jej jakość i zaufanie konsumentów to klucz do sukcesu na wymagającym rynku
krajowym i zagranicznym.
Wychodząc naprzeciw potrzebom wsparcia przemysłu spożywczego w procesach
dostosowawczych, uruchomiono i zrealizowano szereg programów pomocy technicznej
mających pomóc przedsiębiorstwom rolno-spożywczym w dostosowaniu swojej produkcji do
wysokich wymagań rynku krajowego i zagranicznego, w sprostaniu konkurencji oraz
wymaganiom UE w zakresie bezpieczeństwa i jakości produkowanej żywności. Realizowane
projekty zapewniły również wsparcie w restrukturyzacji instytucji państwowych zajmujących
się normami, jakością żywności oraz ochroną konsumenta, a także w podniesieniu
umiejętności z zakresu marketingu artykułów rolnych i spożywczych.
Pomoc w zakresie procesów dostosowawczych w przemyśle spożywczym do wymagań
UE, poprzez wsparcie procesu dostosowania polskiego prawa żywnościowego do prawa
żywnościowego Unii Europejskiej, zapoczątkował w 1992 roku Projekt Pomocy Technicznej
ASAL “Restrukturyzacja instytucji zajmujących się certyfikacją, normalizacją, kontrolą i
126
jakością żywności oraz ochroną konsumenta”, finansowany z Brytyjskiego Funduszu
Rozwoju Rolnictwa w ramach pomocy Wielkiej Brytanii dla polskiego rolnictwa.
Pierwszy etap projektu realizowany był w latach 1992-1994 roku, jako jeden z projektów
pomocy technicznej, warunkujących uzyskanie przez Polskę kredytu dostosowawczego z
Banku Światowego. Wszelkie sprawy związane z koordynacją realizacji projektu prowadzone
były przez FAPA i Biuro ASAP będące w jej strukturach. Drugi etap projektu opracowany
przez przedstawiciela Brytyjskiego Funduszu Rozwoju Rolnictwa i Biuro ASAP był
realizowany przez brytyjskich konsultantów w latach 1994-1995.
Celem projektu było wspieranie procesu dostosowania polskiego prawa żywnościowego
do prawa żywnościowego Unii Europejskiej, poprawa konkurencyjności polskich produktów
spożywczych na rynku krajowym i międzynarodowym, a także poprawa sprawności i
skuteczności działania instytucji zajmujących się certyfikacją, normalizacją, kontrolą i
jakością żywności oraz ochroną konsumenta i w konsekwencji uzyskanie międzynarodowego
uznania polskich systemów zapewniania jakości i certyfikacji.
W ramach projektu została przygotowana propozycja programu poprawy sprawności i
skuteczności działania państwowych instytucji zajmujących się kontrolą żywności,
racjonalizacji systemu standaryzacji, badań, certyfikacji i ochrony konsumenta.
Zespół brytyjskich ekspertów we współpracy z polskimi ekspertami (na podstawie
porównania istniejącego prawa z prawem w krajach UE) przygotował propozycję
niezbędnych poprawek podstawowego prawa żywnościowego w celu zharmonizowania z
przepisami Unii Europejskiej. Następnie strona brytyjska przygotowała „Rekomendacje dla
dostosowania aktualnie obowiązującego polskiego prawa żywnościowego do wymogów Unii
Europejskiej”.
Opracowano i wdrożono program szkoleniowy z zakresu prawa żywnościowego,
systemów certyfikacji, akredytacji, standaryzacji, kontroli i ochrony konsumenta dla wysoko
wykwalifikowanych załóg reorganizowanych instytucji kontroli żywości (Państwowy
Inspektorat Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych - PISiPAR, Naczelna Jednostka
Standaryzacji - NJS, Państwowa Inspekcja Higieny – PIH, Państwowa Inspekcja Sanitarna PIS, Wojskowa Inspekcja Sanitarna - WIS), a także Polskie Centrum Badań i Certyfikacji PCBC, Polski Komitet Normalizacji - PKN, dla służb kontroli zakładów przemysłu
spożywczego zainteresowanych wprowadzeniem dobrowolnego systemu zarządzania jakością
oraz agencji prywatnych w celu ułatwienia przystosowania do nowego systemu. W wyniku
127
realizacji programu szkoleniowego w ramach projektu przeszkolono 1261 osób w tym: 330
osób w zakresie prawa żywnościowego Unii Europejskiej, 590 osób w zakresie stosowania
systemu HACCP oraz 341 osób w zakresie systemów zarządzania jakością w przemyśle
spożywczym ISO 9000.
Pomoc w zakresie procesów dostosowawczych w przemyśle spożywczym do wymagań
UE poprzez wsparcie procesu dostosowania polskiego prawa żywnościowego do prawa
żywnościowego UE to również udział przedstawiciela FAPA w pracach Grupy Roboczej do
spraw prawa żywnościowego, dofinansowanie prac prowadzonych przez grupę czy też
zorganizowanie i sfinansowanie międzynarodowej konferencji na temat „Prawo żywnościowe
Unii Europejskiej”, a w końcu przygotowanie oraz sfinansowanie pracy zbiorowej pt.
„Prawo żywnościowe Unii Europejskiej”, wydanej w 2000 roku.
Praca uwzględnia opublikowaną w styczniu 2000 roku „Białą Księgę” dotyczącą
bezpieczeństwa żywności, w której omówione są kierunki prac wraz z harmonogramem ich
realizacji związane z doskonaleniem prawa żywnościowego.
Dostosowanie polskiego sektora rolno-spożywczego do wymagań UE wymaga, z jednej
strony, znajomości prawa Wspólnoty i świadomości niezbędnych dostosowań, z drugiej
środków na ich realizację. Książka przybliżając czytelnikowi zakres prac jakie należy
wykonać w dostosowaniu do standardów UE, wnosi znaczący wkład w proces dostosowania
polskiego przemysłu spożywczego do wymagań UE.
Powyższa publikacja wydana w nakładzie 3000 egzemplarzy cieszyła się wielkim
zainteresowaniem zarówno placówek naukowo-badawczych, służb kontroli żywności, jak i
zakładów przemysłu spożywczego, co spowodowało bardzo szybkie wyczerpanie nakładu.
Ze względu na ograniczone środki dostępne w ramach programów pomocowych, w
stosunku do ogromnych potrzeb całego sektora przetwórstwa rolno-spożywczego, związanych
z koniecznością dostosowania sektora do wymogów weterynaryjnych, sanitarnych i
bezpieczeństwa produkcji żywności obowiązujących w UE, wsparcie uzyskały tylko niektóre
spośród branż, a mianowicie: przetwórstwo mleka, mięsa, ryb, owoców i warzyw oraz branże
zbożowo-młynarska i ciastkarska.
a. Wsparcie dla przemysłu mleczarskiego.
Ze względu na strategiczne znaczenie mleczarstwa w sektorze rolno-spożywczym i skalę
niezbędnych prac prowadzących do sprostania konkurencji oraz koniecznych dostosowań do
128
wymagań UE, przemysł mleczarski oraz mleczarstwo jako całość zostało potraktowane w
programach pomocowych FAPA w sposób priorytetowy.
Wśród grupy programów pilotażowych, w zakresie zarządzania jakością w sektorze
mleczarskim, jednym z pierwszych programów wspierających przetwórstwo mleka w
zakresie stosowania i wdrażania wymagań jakościowych, bezpieczeństwa żywności oraz
metod zarządzania jakością i środowiskiem był projekt realizowany w latach 1993-1995 w
ramach współpracy Polsko-Szwajcarskiej, którego celem była poprawa jakości mleka
surowego oraz poprawa zarządzania przetwórstwem mleka.
W wyniku realizacji powyższego projektu w Polsce oraz w Szwajcarii prowadzone były
szkolenia i zakupiono sprzęt wartości 18000 franków szwajcarskich dla zlewni mleka.
Zorganizowano służbę surowcową w dwóch mleczarniach oraz uruchomiono zwrotny
fundusz kredytowy dla mleczarń na kwotę 500 tys. franków szwajcarskich.
Następnym projektem realizowanym w latach 1994-1996 był Projekt Pomocy
Technicznej ASAL „Program pilotowy zarządzania jakością w przemyśle mleczarskim”,
sfinansowany przez Brytyjski Fundusz Rozwoju Rolnictwa.
W ramach projektu prowadzono szkolenia w zakresie zasad systemu zapewniania jakości
zgodnego z ISO 9000, zasad zastosowania HACCP, prowadzenia ksiąg jakości, kontroli oraz
dokumentacji systemu i procedur w przetwórstwie mleka.
Uczestnikami szkoleń byli kierownicy zakładów i kierownicy produkcji oraz pracownicy
dydaktyczni Instytutu Technologii Mleczarstwa Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie
oraz Instytutu Mleczarstwa w Warszawie (przeszkolono 225 osób).
Przeprowadzono ocenę zdolności zakładów mleczarskich do wdrożenia systemu
zapewniania jakości zgodnego z ISO 9000 oraz udzielono wsparcie doradcze w zakresie
wdrażania systemu w 5 zakładach (Gostyń, Turek, Sertop Tychy, Kolno, Piątnica), których
kierownictwo wyraziło zainteresowanie wdrażaniem systemów zapewniania jakości.
Ze względu na skromne fundusze projektu wobec ogromnych potrzeb związanych z
poprawą jakości w przemyśle mleczarskim FAPA uzyskała dodatkowe fundusze z Programu
Phare na dalszą pomoc techniczną dla mleczarstwa w zakresie jakości, które pozwoliły na
uruchomienie kolejnego projektu skierowanego do przemysłu mleczarskiego. Projekt
„Zarządzanie jakością w przemyśle mleczarskim” (MF `93), realizowany był w latach 19961998 jako kontynuacja poprzedniego projektu. W ramach projektu udzielano pomocy
szkoleniowej (przeszkolono dalszych 195 osób) oraz doradczej w kolejnych 7 zakładach
129
przetwórstwa mleka (Góra Śląska, Lubawa, Mrągowo, Nowy Tomyśl, Raciąż, Radzyń
Podlaski, Sieradz) we wdrażaniu systemu zarządzania jakością ISO 9000, udzielono pomocy
doradczej laboratoriom badającym mleko i produkty mleczarskie w zakresie wymagań
związanych z akredytacją wg EN 45001.
Zakupiono sprzęt laboratoryjny do badania jakości mleka dla laboratoriów badających
mleko przy Wojewódzkich Zakładach Weterynarii w Opolu, Malborku oraz Koszalinie,
uczestniczących w realizacji projektu i ubiegających się o akredytację.
Kolejnym projektem wdrażanym w 1997 roku wspierającym przemysł mleczarski był
projekt pt. „Pomoc zakładom mleczarskim w uzyskaniu certyfikatu systemu zapewniania
jakości zgodnego z ISO 9000” (MF `93).
Głównymi zadaniami projektu było rozpowszechnianie zasad i metod opracowania
procedur, praktycznego dokumentowania i kontroli systemu zapewniania jakości oraz
HACCP poprzez przeszkolenie osób zajmujących się jakością z wybranych zakładów
mleczarskich (przeszkolono 90 osób). Ponadto, w ramach projektu, zakłady otrzymujące
pomoc z poprzednich projektów otrzymały wsparcie doradcze we wdrażaniu systemu
zapewniania jakości oraz uzyskaniu certyfikatu ISO 9000.
W wyniku realizacji powyższych projektów 8 zakładów przetwórstwa mleka (OSM Góra,
OSM Piątnica, OSM Lubawa, OSM Sieradz, SM Gostyń, SPOLMLEK SM Radzyń Podlaski,
OSM Kolno oraz SERTOP Tychy), które otrzymywały pomoc w zakresie wdrażania systemu
zarządzania jakością, uzyskało certyfikaty zgodności, co było istotnym wkładem programu w
proces certyfikacji systemu w zakładach mleczarskich.
W Polsce w tym czasie certyfikaty zgodności systemu z wymaganiami ISO 9000
posiadały zaledwie 4 zakłady związane z branżą mleczarską. Wszystkie te zakłady, które
posiadały certyfikat, chociaż nie korzystały z bezpośredniej pomocy we wdrażaniu systemu,
to jednak korzystały z pomocy Programu Phare lub innej pomocy bilateralnej w postaci
szkoleń w zakresie ISO, audytów wewnętrznych systemu oraz HACCP, realizowanych w
ramach projektów wdrażanych przez FAPA.
Projektem wspierającym bezpośrednio przemysł mleczarski był również projekt
„Spółdzielczy Fundusz Inwestycyjny” (MF `95). W ramach projektu, zakupiono schładzalniki
dla producentów mleka oraz cysterny do transportu mleka surowego o pojemności 9 600 – 14
500 litrów dla spółdzielni mleczarskich.
130
Wdrażane projekty cieszyły się ogromnym zainteresowaniem branży mleczarskiej i
wykazały ogromne zapotrzebowanie na szkolenia w zakresie systemu HACCP, informację,
publikacje oraz pomoc wdrożeniową. W związku z tym uruchomiony został kolejny projekt
wspierający dostosowanie przetwórstwa mleka do wymagań UE pt. „Poprawa jakości w
polskim przemyśle mleczarskim i rybnym” (MF `97). Był on realizowany od listopada 1999
do grudnia 2000 roku. Głównym jego celem było udzielenie pomocy w zakresie doskonalenia
systemów zarządzania jakością w przemyśle mleczarskim dla osiągnięcia standardów UE.
W ramach projektu opracowano i przeprowadzono warsztaty dla 200 pracowników
wybranych zakładów przetwórstwa mleka w zakresie wdrażania Systemu Zarządzania
Bezpieczeństwem Żywności (FSMS) w oparciu o Dobre Praktyki Produkcyjne (GMP) i
system HACCP, połączone z praktycznym audytowaniem FSMS. Przeszkolono 300 lekarzy
weterynarii odpowiedzialnych za prowadzenie audytów zgodności z krajowymi i unijnymi
przepisami prawa w zakresie audytowania systemu HACCP.
Wszystkie z 17 zakładów mleczarskich (SM Rzeszów, SM Nowy Targ, OSM Końskie,
OSM Krotoszyn, SM „Demi” Góra, OSM Stargard Szczeciński, Elmilk Szczecinek, OSM
Toruń, OSM Inowrocław, OSM Czrnków, OSM Nowe Skalmierzyce, OSM Kosów Lacki,
OSM Michów, OSM Garwolin, OSM Lubawa, OSM Trzebownisko, SM „Rospuda” Filipów),
które otrzymały wsparcie i pomoc w opracowywaniu i wdrożeniu systemów FSMS
obejmujących GMP i HACCP osiągnęły znaczący postęp, a niektóre z nich startowały z
niskiego poziomu.
Udzielone zostało wsparcie i pomoc dla trzech zakładów mleczarskich (SDMI Wieluń,
OSM Radomsko i OSM Łowicz) we wdrażaniu systemów zarządzania jakością ISO 9000.
Niemniej ważnym działaniem w projekcie było opracowanie, publikacja i nieodpłatne
przekazanie
uczestnikom
szkoleń,
placówkom
naukowo-badawczym
oraz
innym
zainteresowanym instytucjom. 2 000 egzemplarzy przewodników z zakresu Dobrej Praktyki
Produkcyjnej oraz HACCP dla sektora mleczarskiego.
Coraz większe wymagania konsumentów, zarówno krajowych jak i zagranicznych, w
zakresie
bezpieczeństwa
i
jakości
produktów
spożywczych
zmieniły
nastawienie
kierownictwa i pracowników zakładów przetwarzających żywność do trudnych do spełnienia
wymagań sanitarnych. Zakłady chcąc przetrwać na rynku musiały podejmować nowe wysiłki
związane z dostosowaniem produkcji do wymagań UE i coraz więcej inwestować w poprawę
jakości swoich produktów. Stąd tak ogromne zainteresowanie przemysłu mleczarskiego jakim
cieszyły się wdrażane projekty.
131
Wielopłaszczyznowe działania w ramach projektów wspierających politykę państwa,
także innych programów rządowych, wysiłek samych zakładów mleczarskich oraz Inspekcji
Weterynaryjnej spowodowały ogromny postęp w zakresie znajomości unijnych przepisów
dotyczących pozyskiwania i wytwarzania mleka i jego przetworów oraz zmniejszyły dystans
jaki ma do pokonania polskie mleczarstwo w stosunku do mleczarstwa unijnego.
Odbudowane zostało zaufanie do polskich wyrobów mleczarskich u polskich i zagranicznych
konsumentów, a kolejne kontrole ekspertów unijnych podkreślają stale wzrastające warunki
higieniczne w polskich zakładach mleczarskich oraz polepszającą się jakość polskich
produktów mleczarskich.
Obecnie w kraju jest 25 zakładów przetwórstwa mleka posiadających uprawnienia do
eksportu na rynki Unii Europejskiej i wiele następnych zakładów, które w krótkim czasie
osiągną standardy wymagane przez UE.
b. Wsparcie dla przemysłu mięsnego i rybnego.
Niewątpliwie bardzo ważnym problemem przetwórstwa mięsa i detalicznego obrotu
mięsem jest
zagwarantowanie
bezpieczeństwa
zdrowia
konsumentów
i
całkowite
wyeliminowanie nosicielstwa mikroflory chorobotwórczej przez mięso i przetwory mięsne.
Stąd też, wsparcie udzielone przez FAPA w dostosowaniu przemysłu mięsnego do wymagań
Unii Europejskiej było ukierunkowane głównie na poprawę bezpieczeństwa i jakości
produkowanej przez ten przemysł żywności.
W latach 1994-1995 zrealizowano projekt pt. „Szkolenie dla poprawy przygotowania i
pakowania mięsa na eksport” (MF `91), którego celem była poprawa warunków sanitarnych i
technicznych w zakładach produkujących żywność pochodzenia zwierzęcego oraz stworzenie
szansy dla eksportu polskiego mięsa i jego przetworów do krajów Unii Europejskiej. W
ramach projektu udzielono wsparcia rzeźniom i zakładom przetwórstwa mięsnego w
dostosowaniu produkcji do standardów higieny w UE.
W początkowej fazie projektu, grupa lekarzy weterynarii z Wojewódzkiego Zakładu
Weterynarii w Słupsku została przeszkolona w Niemczech w zakresie wdrażania systemu
HACCP oraz technologii produkcji, diagnostyki laboratoryjnej, a także ustawodawstwa UE.
132
W drugiej fazie realizacji projektu w 5 zakładach przetwórstwa mięsnego
funkcjonujących na terenie dawnego województwa słupskiego wdrażany był system HACCP.
Udzielono też wsparcia mającego na celu uzyskanie przez zakłady uprawnień na eksport
mięsa i przetworów mięsnych do Unii Europejskiej.
Wsparcie dla sektora mięsnego, w zakresie bezpieczeństwa i jakości produkowanej przez
ten przemysł żywności, było realizowane również w ramach projektu zakończonego w 1999
roku pt. „Wsparcie dla przemysłu spożywczego w zakresie działań niezbędnych do
zapewnienia bezpieczeństwa i jakości wytwarzanej przez ten przemysł żywności” (MF `96).
Zakres projektu obejmował wielopłaszczyznowe działania ukierunkowane na poprawę
jakości i bezpieczeństwa wytwarzanej żywności, a jednym ze wspieranych sektorów był
sektor mięsny.
W ramach zaplanowanego w projekcie podniesienia kwalifikacji pracowników polskich
instytutów branżowych pracujących między innymi na rzecz sektora mięsnego, przeszkolono
pracowników Instytutu Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego - IPMiT, Państwowego
Instytutu Weterynaryjnego - PIW oraz Instytutu Żywności i Żywienia - IŻiŻ. Były to
szkolenia z zakresu praktycznego zastosowania systemu HACCP w ramach kursu „Szkolenie
dla szkoleniowców”.
Przeszkoleni przez ekspertów UE pracownicy naukowi instytutów, razem z ekspertami
UE brali udział w szkoleniach dla zakładów przemysłu drobiarsko-mięsnego w zakresie
zapewniania bezpieczeństwa produkowanej żywności (przeszkolono 250 osób) oraz we
wdrażaniu systemu HACCP w wyselekcjonowanych małych i średnich zakładach
przetwórstwa drobiu i mięsa: „SEDAR” S.A. w Międzyrzeczu Podlaskim, Zakładzie
Przetwórstwa Mięsa „Olewnik” s.c. w Sierpcu, Zakładach Mięsnych w Żywcu, Zakładzie
Mięsnym „Krokus”, w Zakładach Pomorskich SZD „Drosed” S.A. w Toruniu.
Opracowano, wydrukowano i rozpowszechniono 20 000 ulotek na temat HACCP dla
przemysłu spożywczego oraz 5 000 przewodników z zakresu HACCP dla sektora drobiarskomięsnego.
Zorganizowano
dwudniowe
seminarium
„HACCP
narzędziem
w
zapewnianiu
bezpieczeństwa żywności”. W seminarium uczestniczyło 335 osób - przedstawicieli
przemysłu spożywczego oraz instytutów branżowych.
Zakupiono i zainstalowano oprogramowanie HACCP w: Instytucie Żywności i Żywienia,
Instytucie
Przemysłu
Mięsnego
i
Tłuszczowego
oraz
Państwowym
Instytucie
133
Weterynaryjnym. W instytutach branżowych, biorących udział w projekcie, utworzono centra
informacji na temat HACCP, których celem jest transfer wiedzy z zakresu HACCP dla
przemysłu drobiarskiego i mięsnego.
Inny zakres wsparcia przetwórstwa mięsa był realizowany w projekcie wdrażanym w
1995 roku pt. „Rozwój produkcji mięsa wołowego w Polsce północno-wschodniej” (MF `91).
W ramach tego projektu zaprojektowano i zbudowano model zintegrowanego systemu
współdziałania
hodowców,
służb
surowcowych
zakładów
mięsnych,
rzeźników
i
pracowników marketingu w zgodnym interesie uruchomienia od podstaw rynku kulinarnego
mięsa wołowego w Północno-Wschodniej Polsce.
W ramach projektu przeszkolono służby surowcowe zakładów mięsnych oraz służby
doradcze dla rolników w zakresie europejskiego systemu klasyfikacji tusz wołowych oraz
rozbioru i przygotowania mięsa do handlu. W zakładach mięsnych objętych projektem
wdrożono model produkcji kulinarnego mięsa wołowego, przeszkolono rzeźników z zakresu
podziału tusz na elementy kulinarne według Standardów Europejskich – OFIVAL.
Opracowano i wprowadzono do stosowania znaki firmowe na mięso kulinarne w 5 zakładach
mięsnych. Ponadto przeszkolono służby handlowe zakładów mięsnych w zakresie strategii
marketingu, analizy rynku, optymalnych kanałów dystrybucji, promocji i reklamy mięsa
wołowego.
W efekcie realizacji projektu, po raz pierwszy w przemyśle mięsnym, uruchomiono
produkcję kulinarnego mięsa wołowego o specjalnych walorach według standardów
europejskich. Zorganizowano grupę 90 hodowców, którzy podjęli stałą współpracę z
zakładami mięsnymi na obszarze 5 województw.
Polskie zakłady przetwórstwa rybnego od połowy lat 90-tych podejmują wiele działań
mających na celu dostosowanie warunków produkcji do wymagań międzynarodowych i
uzyskanie uprawnień eksportowych. W wielu zakładach przetwórstwa ryb już wprowadzono
lub opracowuje się i wprowadza systemy zapewniania bezpieczeństwa na zasadach systemu
HACCP.
W ramach Programu Phare
upowszechniano także wiedzę na temat HACCP w
przetwórstwie ryb oraz wdrażaniu systemu w zakładach rybnych.
Projekt pt. „Poprawa jakości w polskim przemyśle mleczarskim i rybnym” (MF `97)
realizowany był od listopada 1999 do grudnia 2000 roku przez polskich i brytyjskich
134
ekspertów. Jednym z jego celów było udzielenie pomocy w zakresie doskonalenia systemów
zarządzania jakością w przemyśle rybnym dla osiągnięcia standardów UE.
W ramach projektu opracowano i przeprowadzono warsztaty dla 100 pracowników
wybranych zakładów przetwórstwa ryb w zakresie wdrażania Systemów Zarządzania
Bezpieczeństwem Środków Spożywczych (FSMS) w oparciu o Dobre Praktyki Produkcyjne
(GMP) i systemu HACCP połączone z praktycznym audytowaniem FSMS. Przeszkolono
również lekarzy weterynarii odpowiedzialnych za prowadzenie audytów zgodności z
krajowymi i unijnymi przepisami prawa w zakresie audytowania systemu HACCP.
Trzy zakłady: mała rodzinna firma „tradycyjna” wędzarnia ryb, chłodnia produkująca
bloki różnych gatunków mrożonej ryby do dalszego przetwarzania oraz zakład
przygotowujący kotlety i paluszki rybne otrzymały wsparcie oraz pomoc w opracowywaniu i
wdrożeniu systemów FSMS obejmujących GMP i HACCP. Zakłady osiągnęły znaczący
postęp, chociaż dwa z nich pierwotnie nie spełniały nawet warunków wstępnych do
wdrażania systemu.
Działaniem mającym istotne znaczenie w upowszechnianiu wiedzy z zakresu systemów
zapewniania
bezpieczeństwa
zdrowotnego
przetworów
rybnych
było
opracowanie,
opublikowanie i nieodpłatne przekazanie uczestnikom szkoleń, placówkom naukowobadawczym oraz innym zainteresowanym instytucjom 1 000 egzemplarzy przewodników z
zakresu Dobrej Praktyki Produkcyjnej oraz HACCP dla branży rybnej.
c. Wsparcie dla przemysłu zbożowo-młynarskiego oraz ciastkarstwa.
Projektem wspierającym program Ministerstwa Rolnictwa w zakresie przygotowania
polskiego sektora młynarskiego, piekarskiego i ciastkarskiego do wymagań UE, był projekt
pt. „Pomoc techniczna dla sektora rolno-spożywczego w celu dostosowania do wymogów
Unii Europejskiej” (MF `96), realizowany w 1999-2000 przez ekspertów z Polski i Wielkiej
Brytanii.
Projekt był realizowany w ścisłej współpracy z Centralnym Laboratorium Technologii
Przetwórstwa i Przechowalnictwa Zbóż w Warszawie, Zakładem Badawczym Przemysłu
Piekarskiego w Warszawie, Instytutem Żywności i Żywienia oraz SANEPID.
135
W pierwszej fazie projektu przeszkolono 17 ekspertów, pracowników instytutów
branżowych pracujących na rzecz branż zbożowo-młynarskiej i ciastkarskiej w zakresie zasad
oraz praktycznego stosowania Dobrej Praktyki Produkcyjnej i systemu HACCP,
przygotowując kadrę ekspertów do samodzielnego szkolenia i wdrażania systemów
zapewniania bezpieczeństwa żywności w zakładach.
W drugiej fazie projektu przeszkoleni eksperci razem z ekspertami brytyjskimi
przeszkolili 133 przedstawicieli kierownictwa, technologów średnich i małych zakładów
przetwórstwa zbożowo-młynarskiego oraz piekarstwa, ciastkarstwa i cukiernictwa z zakresu
higieny i jakości produkcji. Ponadto w dwóch pilotowych zakładach (małych i średnich
przedsiębiorstwach) wdrażany był system HACCP.
Istotne znaczenie w upowszechnianiu wiedzy z zakresu systemów zapewniania
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności w obydwu branżach miało opracowanie, publikacja i
nieodpłatne przekazanie uczestnikom szkoleń, zakładom przetwórczym, placówkom
naukowo-badawczym oraz innym zainteresowanym instytucjom 10 000 egzemplarzy
przewodników z zakresu HACCP oraz 2 000 egzemplarzy z zakresu Dobrej Praktyki
Produkcyjnej.
Wyprodukowano i rozpowszechniono wśród zainteresowanych przetwórców żywności
30 minutowy film szkoleniowy z zakresu wymagań UE na temat higieny i bezpieczeństwa
żywności (HACCP). Ponadto opublikowany został cykl artykułów w prasie fachowej na
temat higieny i bezpieczeństwa żywności w obu branżach.
FAPA podejmowała również działania na rzecz wsparcia przemysłu zbożowomłynarskiego i ciastkarskiego poprzez realizację projektu pomocy technicznej ASAL pt.
„Opracowanie systemu wspierającego wzrost jakości zbóż dla przetwórstwa”, finansowanego
z Brytyjskiego Funduszu Rozwoju Rolnictwa. Działania projektu realizowanego w latach
1998-1999 ukierunkowane były na sprawy produkcji zbóż wysokiej jakości z przeznaczeniem
na przetwórstwo, głównie przemysł piekarski.
d. Wsparcie dla przemysłu owocowo-warzywnego.
W ramach projektu realizowanego w 1992 pt. „Integracja rolników z lokalnym
przemysłem spożywczo-przetwórczym” (MF `91), zapewniono wsparcie w procesie
136
prywatyzacji dla Zakładu Przetwórstwa Ziemniaków „Stolon” oraz producentów ziemniaków
- dostawców surowca dla zakładu.
Opracowano program produkcji ziemniaków, który obejmował dobór odmian
spełniających wymagania zakładów przetwórstwa ziemniaczanego, a także rozwój technologii
produkcji oraz szacowanie wielkości produkcji potrzebnej dla przemysłu przetwórstwa i do
konsumpcji. W ramach projektu opracowana została analiza współpracy Zakładu
Przetwórstwa Ziemniaków „Stolon” z producentami.
Wsparcie dla sektora owocowo-warzywnego było realizowane między innymi w ramach
projektu „Wsparcie dla przemysłu spożywczego w zakresie działań niezbędnych do
zapewnienia bezpieczeństwa i jakości wytwarzanej przez ten przemysł żywności” (MF `96).
Projekt był realizowany w latach 1998-1999.W ramach projektu przeszkolono pracowników
Instytutu
Biotechnologii
Przemysłu
Rolno-Spożywczego
z
zakresu
praktycznego
zastosowania systemu.
Przeszkoleni przez ekspertów UE pracownicy naukowi instytutu brali następnie udział,
razem z ekspertami z UE, w szkoleniach dla pracowników zakładów przemysłu owocowowarzywnego w zakresie zapewniania bezpieczeństwa produkowanej żywności (przeszkolono
251 osób) oraz we wdrażaniu systemu HACCP w wyselekcjonowanych małych i średnich
zakładach przetwórstwa owocowo-warzywnego: „AGROS-BIAŁYSTOK” Sp. z o.o., Grupie
zakładów HORTEX HOLDING S.A., a w tym Oddziale w Pińczowie, Odziale ZPOW Górze
Kalwarii, Odziale ZPOW w Płońsku, Odziale ZPOW w Sierniewicach oraz w ORKLA
FOODS „KOTLIN” Sp. z o.o..
Opracowano, wydrukowano i rozpowszechniono 20 000 ulotek na temat HACCP dla
przemysłu spożywczego oraz 5 000 przewodników z zakresu HACCP w przemyśle
owocowo-warzywnym.
Zorganizowano
dwudniowe
seminarium
„HACCP
narzędziem
w
zapewnianiu
bezpieczeństwa żywności”. W seminarium uczestniczyło 335 osób - przedstawicieli
przemysłu spożywczego i instytutów branżowych).
FAPA podejmowała również działania wspierające przemysł spożywczy w ujęciu
wielobranżowym z elementami oceny wpływu oddziaływania na środowisko poszczególnych
branż.
137
Projekt pomocy technicznej pt. „Ochrona środowiska w przemyśle spożywczym”,
sfinansowany z Brytyjskiego Funduszu Rozwoju Rolnictwa, zrealizowany został przez zespół
brytyjskich i polskich ekspertów w latach 1994-1995.
Wykonano szczegółowe przeglądy ekologiczne w 14 wybranych zakładach przetwórstwa
spożywczego, w siedmiu branżach przemysłu spożywczego: przemysłu mleczarskiego,
mięsnego,
owocowo-warzywnego,
ziemniaczanego,
cukrowniczego,
tłuszczowego
i
utylizacyjnego, a następnie opracowany został raport „Studium oddziaływania na
środowisko” w wybranych branżach.
Przeprowadzone zostały szkolenia, w tym zagraniczne, dla przedstawicieli administracji
państwowej, przedsiębiorstw i organizacji ekologicznych w celu przedstawienia rezultatów
wykonanych przeglądów ekologicznych, studiów branżowych oraz realistycznych programów
poprawy oddziaływania przemysłu na środowisko.
Wobec dużego zainteresowania przemysłu spożywczego problematyką ochrony
środowiska działania podjęte w powyższym projekcie były kontynuowane w ramach projektu
pod tym samym tytułem sfinansowanego z MF `93, realizowanego w latach 1995-1996,
również przez zespół brytyjskich i polskich ekspertów. Zakres poprzedniego projektu został
rozszerzony na kolejne branże tj.: przemysł jajczarsko-drobiarski, spirytusowo-drożdżowy
oraz piwowarski.
Dodatkowo opracowano propozycje standardów ekologicznych dla wybranych branż
przemysłu spożywczego.
Materiały zebrane w wyniku realizacji powyższych projektów zostały wykorzystane do
opracowania i opublikowania przewodników o wpływie 10 branż przemysłu spożywczego na
środowisko naturalne, w nakładzie po 1 000 egzemplarzy dla każdej branży. Opracowano
także przewodnik ogólny (w nakładzie 3 000 egzemplarzy) i standardy środowiskowe (w
nakładzie 1 000 egzemplarzy). Łącznie wydrukowano i rozpowszechniono wśród
beneficjentów 16 000 egzemplarzy publikacji w tym zakresie. Opracowanie, druk i
rozpowszechnianie
przewodników
zostało
sfinansowane
w
ramach
projektu
pt.
„Rozpowszechnianie informacji dotyczących zagadnień ochrony środowiska w polskim
przemyśle spożywczym” (MF `93), realizowanego w latach 1996-97.
Powyżej opisano tylko większe przedsięwzięcia realizowane przez Fundację Programów
Pomocy dla Rolnictwa wspierające w ramach Programu Phare przemysł spożywczy w
138
wysiłkach podejmowanych na rzecz dostosowania warunków produkcji do standardów Unii
Europejskiej.
Podejmując działania w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa żywności poprzez
wdrożenie systemu HACCP oraz norm ISO 9000, FAPA była w Polsce prekursorem
reorientacji podejścia do badania jakości produktów spożywczych w stosunku do
niedoskonałości tradycyjnej kontroli jakości produktu gotowego, które nie zapewniały
gwarancji bezpieczeństwa produktu gotowego.
Rozbudzono świadomość konieczności i nieuchronności podjęcia wysiłku i prac w
zakresie restrukturyzacji przemysłu i dostosowania procesu produkcji do zmieniających się
wymagań rynku, w tym zapewnienia bezpieczeństwa żywności jako wymogu prawa,
wymagań konsumenta, ale też świadomość szansy pokonania konkurencji zarówno na rynku
krajowym, jak i międzynarodowym.
Projekty wdrażane przez FAPA, wspierające wielopłaszczyznowe dostosowanie
przemysłu rolno-spożywczego do wymagań UE i rynku, odegrały istotną rolę w dostarczaniu
szczegółowej wiedzy na temat niezbędnych zmian, w tym nowoczesnych metod zapewniania
bezpieczeństwa żywności i praktyk w zakresie podnoszenia poziomu wybranych sektorów
polskiego przemysłu spożywczego.
Zrealizowane projekty pozwoliły na wykształcenie (w kraju i zagranicą) polskich
wykładowców i przygotowanie w instytutach branżowych i uczelniach zespołów zdolnych do
samodzielnego kontynuowania szkoleń z zakresu systemów zarządzania jakością w przemyśle
spożywczym oraz zapewniania bezpieczeństwa produkowanej żywności, a także z zakresu
marketingu artykułów rolnych i spożywczych.
Ogromne, i wciąż rosnące zainteresowanie przemysłu spożywczego wdrożeniem systemu
HACCP, potwierdziły badania dotyczące zaawansowania polskich producentów żywności we
wdrażaniu systemu HACCP, przeprowadzone w 1999 roku przez Wydział Nauk o Żywieniu
Człowieka i Konsumpcji, SGGW w Warszawie. Stwierdzono, że 42 proc. zakładów
przemysłu spożywczego w Polsce wdrożyło już system HACCP lub jest w trakcie jego
wdrażania. Pozostali producenci żywności deklarują zamiar podjęcia prac i wysiłków
związanych z wprowadzeniem systemu w najbliższym czasie.
139
Prawie 90 proc. badanych firm, jako główną przyczynę wdrażania systemu, wymieniało
chęć poprawy jakości i bezpieczeństwa oferowanych wyrobów. Była to największa korzyść
osiągnięta przez zakłady po wprowadzeniu systemu. Niemniej ważne są korzyści
ekonomiczne osiągane po wdrożeniu systemu HACCP. Są nimi nowi kontrahenci, pozyskani
również z krajów Unii Europejskiej i USA, dla których stosowanie funkcjonującego w
praktyce i udokumentowanego systemu zapewniania jakości zdrowotnej wytwarzanych
produktów, opartego na zasadach HACCP, jest niezbędnym warunkiem współpracy.
Bezzwrotna pomoc bilateralna, oraz ta ze środków Programu Phare, chociaż niewielka w
stosunku do ogromnych potrzeb sektora rolno-żywnościowego, okazała się bardzo
wartościowa w sytuacji ograniczonych możliwości budżetu państwa, w tym resortu rolnictwa
i niedostatku kapitału prywatnych podmiotów gospodarczych. Stanowiła istotny element
wsparcia przemysłu spożywczego w zakresie działań niezbędnych do zapewnienia
bezpieczeństwa i jakości wytwarzanej żywności.
140
9. Działania na rzecz dostosowania administracji oraz kontroli
weterynaryjnej i fitosanitarnej do standardów UE.
a. Dostosowanie administracji i kontroli weterynaryjnej do standardów UE.
Unia Europejska, w swoich licznych dokumentach zarówno o charakterze programowym
i politycznym, jak i w opracowaniach technicznych dotyczących weterynarii, wyznaczyła
krajom Europy Środkowej i Wschodniej następujące priorytety związane z procesem
integracji:
•
dostosowanie prawa i struktur administracji weterynaryjnej do wymogów UE,
•
wdrożenie systemu weterynaryjnej ochrony granic, budowa lub modernizacja punktów
kontroli granicznej oraz procedur związanych z importem i tranzytem,
•
stworzenie systemu laboratoriów weterynaryjnych i zwalczania chorób zgodnie z
zasadami przyjętymi w prawodawstwie Unii Europejskiej,
•
opracowanie i wdrożenie planów eliminacji chorób i na wypadek chorób,
•
wdrożenie systemu identyfikacji zwierząt i kontrola przemieszczania zwierząt,
•
wprowadzenie systemów samokontroli w zakładach produkujących żywność pochodzenia
zwierzęcego (systemu HACCP), będących pod nadzorem weterynaryjnym.
Powyższe priorytety weterynaryjne zostały zaakcentowana m.in. w „Białej Księdze” z
Cannes oraz w „Opinii Komisji nt. wniosku Polski o członkostwo w UE”, czyli tzw. „AVIS”.
Unijny program „Partnerstwo dla Członkostwa” ujmował problematykę weterynaryjną i
fitosanitarną w perspektywie krótko- i średnioterminowej jako:
• wzmocnienie administracji fitosanitarnej i weterynaryjnej, a zwłaszcza wyposażenia
punktów kontroli granicznej,
• wdrożenie
i
uprawomocnienie
wymagań
weterynaryjnych
i
fitosanitarnych,
w
szczególności w odniesieniu do rozwiązań dotyczących inspekcji i kontroli dla ochrony
zewnętrznych granic Unii.
Rząd Polski ustosunkował się do
tych zaleceń uwzględniając je
w Narodowym
Programie Przygotowania Polski do Członkostwa w Unii Europejskiej.
141
W NPPC zobowiązano resort rolnictwa do podjęcia działań w celu realizacji w okresie
przedczłonkowskim nakreślonych priorytetów.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przy współpracy FAPA, w kolejnych latach
sukcesywnie zgłaszało projekty z zakresu weterynarii i ochrony roślin, zgodne z priorytetami
wynikającymi z procesu integracji. . Projekty te spotkały się z pełnym uznaniem Komisji
Europejskiej, co zaowocowało ich sukcesywnym zatwierdzaniem oraz przyznawaniem na nie
znacznych funduszy.
Komisja Europejska w „Białej Księdze”, „Agendzie 2000” oraz „Accession Partnership”,
podkreślała konieczność dostosowania przepisów sanitarnych, oraz
administracji
weterynaryjnej, do wymagań Unii Europejskiej, jako warunku wstępnego uczestnictwa Polski
w rynku wewnętrznym Unii. Przepisy weterynaryjne stanowią ponad 40 proc dorobku
wspólnotowego w zakresie prawodawstwa rolnego i są najobszerniejszym działem acquis
communautaire.
Komisja
Europejska
przykłada
dużą
wagę
do
struktury
służb
weterynaryjnych, które powinny być przejrzyste, sprawne i centralnie zarządzane. Bardzo
ważne jest szkolenie tych służb. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Nr 96/93 władze państw
członkowskich oraz państw stowarzyszonych powinny dopilnować, aby urzędowi lekarze
weterynarii posiadali satysfakcjonującą znajomość ustawodawstwa weterynaryjnego oraz aby
byli systematycznie informowani o obowiązujących ich przepisach. Władze Polskie są
zobowiązane do systematycznego szkolenia lekarzy urzędowych, co powinno być
realizowane między innymi w ramach Programu Phare.
W zakresie pomocy dla administracji weterynaryjnej w dostosowaniu do wymogów UE,
opracowano i nadzorowano wdrożenie 4 ważnych projektów.
W ramach pierwszego z nich, realizowanego w roku 1997, noszącego tytuł
„Harmonizacja polskiego prawa weterynaryjnego z prawem weterynaryjnym Unii
Europejskiej” (MF `95), zgromadzono niemal całą dostępną dokumentację prawną Unii w
systemie elektronicznym CELEX oraz przetłumaczono przepisy weterynaryjne UE,
wymienione w Białej Księdze Komisji Europejskiej (ponad 100 dyrektyw i decyzji), z
którymi należy zharmonizować polskie prawodawstwo.
Ze środków tego projektu opracowano szereg polskich aktów wykonawczych do
pierwotnej wersji Ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych , badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa
i Inspekcji Weterynaryjnej z 24 kwietnia 1997, a także sfinansowano tłumaczenie polskich
142
aktów prawnych na język angielski, aby były one dostępne dla pracowników Komisji
Europejskiej.
W ramach projektu zorganizowano również szereg konferencji szkoleniowych. Między
innymi były to konferencje: "Identyfikacja i rejestracja bydła warunkiem produkcji i
wprowadzenia do obrotu mięsa cielęcego i wołowego w Unii Europejskiej", "Przepisy Unii
Europejskiej w zakresie ochrony zdrowia ludzi, zwierząt, ochrony środowiska oraz ich
praktyczna realizacja", "Zasady nadzoru weterynaryjnego nad obrotem zwierzętami oraz
zwalczaniem zakaźnych chorób świń w Unii Europejskiej".
Harmonizację polskiego prawodawstwa weterynaryjnego z prawem UE kontynuowano w
ramach projektu „Dostosowanie działania polskiej służby weterynaryjnej do wymagań Unii
Europejskiej” (MF `96). Ponadto, w ramach projektu nakreślono politykę dla laboratoriów
weterynaryjnych, przygotowano niezbędne ekspertyzy dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju
Wsi oraz Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie kryteriów dla utworzenia stref i podziału
regionalnego oraz utworzenia centrów kryzysowych przy opracowywaniu planów gotowości
dla zwalczania chorób. Przygotowano też przewodniki do procedur UE, do przepisów
regulujących
produkcję,
sprzedaż
i
import
produktów
pochodzenia
zwierzęcego
przeznaczonych do spożycia, do zastosowania standardów UE w zakresie dobrostanu
zwierząt.
W FAPA opracowano założenia do projektu „Reforma i wzmocnienie administracji
weterynaryjnej” (MF `98), którego celem było przeszkolenie z zakresu przepisów
weterynaryjnych UE
inspektorów weterynarii na szczeblu centralnym, wojewódzkim i
powiatowym. W projekcie tym eksperci z Francji i Niemiec tzw. partnerzy „twinningowi”,
poza szkoleniem, pomagali administracji w dostosowaniu przepisów do przepisów unijnych w
ramach grup roboczych złożonych z wybitnych specjalistów weterynaryjnych obydwu stron.
Polska administracja weterynaryjna została doposażona w sprzęt komputerowy i inne
urządzenia biurowe, faksy, kopiarki na sumę 1 mln. euro.
W zakresie dostosowania prawa i administracji weterynaryjnej FAPA brała czynny udział
we współpracy z Biurem Pomocy Technicznej TAIEX Komisji Europejskiej. Działania te
były bezpośrednio finansowane ze środków Komisji Europejskiej
W okresie od 10 kwietnia do 21 października 1997 r. wraz z Biurem Pomocy Technicznej
TAIEX oraz Państwowym Instytutem Weterynaryjnym w Puławach zorganizowano 4
dwudniowe warsztaty z zakresu przepisów weterynaryjnych UE, dla pracowników
143
państwowej służby weterynaryjnej. W każdym z warsztatów wzięło udział około 80 lekarzy
rejonowych, a ponadto przedstawiciele wydziałów weterynaryjnych i administracji centralnej.
Tematami warsztatów były:
• „Systemy identyfikacji, rejestracji certyfikacji zwierząt, regionalizacja i systemy
administrowania (AMINO i ADNS)”;
• „Środki weterynaryjne Wspólnot Europejskich, środki kontroli oraz placówki kontroli
granicznej”;
• „Przepisy weterynaryjne Wspólnot Europejskich-rozpoznawanie i zwalczanie chorób
zwierząt”;
• „Seminarium z zakresu systemu samokontroli HACCP”.
Kolejnym istotnym zadaniem, oprócz dostosowywania prawodawstwa i struktur
administracyjnych weterynarii, jest
wdrożenie systemu weterynaryjnej ochrony granic,
budowa lub modernizacja punktów kontroli granicznej oraz procedury związane z importem i
wydawaniem licencji tranzytowych
Stworzenie takich punktów, głównie na wschodniej granicy Polski, oraz w wybranych
portach lotniczych i morskich, będzie miało szczególne znaczenie dla nowej zjednoczonej
Europy, ponieważ będą usytuowane na granicy lub na szlakach handlowych prowadzących do
Unii Europejskiej z Azji lub Bliskiego Wschodu. Konieczne będzie wyposażenie tych
punktów w sprzęt, a w niektórych wypadkach przebudowanie ich; stworzenie modelowego
zestawu procedur związanych z importem i wydawaniem licencji tranzytowych, a także
wyposażenie w sprzęt komputerowy i sprzęt telekomunikacyjny.
Przystosowanie weterynaryjnego systemu kontroli granicznych do wymagań Unii
Europejskiej jest jedną z najbardziej istotnych spraw w ramach działań krótkoterminowych.
Punkty Kontroli Granicznej (PKG), jak również pracujące na nich służby weterynaryjne,
powinny spełniać standardy zawarte w acquis communautaire. Jest to głównym zadaniem
wymienionym w Narodowym Programie Dostosowania Polski do Członkostwa w UE .
Punkty Kontroli Granicznej
powinny być odpowiednio wyposażone. Administracja
powinna być dobrze przeszkolona i posiadać odpowiednią strukturę. Służby weterynaryjne
powinny współpracować z innymi służbami granicznymi takimi jak: Policja, Straż Graniczna,
i administracja celna.
144
Projekty związane z weterynaryjną ochroną granic rozpoczęto projektem „Program
dostosowania Granicznych Punktów Kontroli weterynaryjnej (PKG), procedur importowych i
tranzytowych do wymogów weterynaryjnych Unii Europejskiej” (MF `96).
W ramach tego projektu przygotowano raport zawierający zalecenia co do ilości i
rozmieszczenia
PKG po wstąpieniu Polski do UE oraz zalecenia dotyczące inwestycji
niezbędnych do dostosowania PKG do wymogów UE. Ponadto, w ramach wyjazdów
studyjnych do państw członkowskich Unii, zapoznano lekarzy weterynarii pracujących na
granicach, z prawem i procedurami kontroli granicznej w UE. Przeszkolono ponad 240 osób,
w tym 150 lekarzy, pracujących bezpośrednio na granicy.
Kolejnym projektem w zakresie weterynaryjnej ochrony granic był opracowany w FAPA,
a realizowany potem przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, projekt „Kontrola
weterynaryjna na przyszłych granicach Unii Europejskiej” (MF `99). W jego ramach
przeznaczono 8,15 mln euro z Programu Phare, i równowartość 6,95 mln euro z budżetu
państwa, na działania obejmujące dostosowanie prawa, procedur oraz wyposażenie w sprzęt
i inne inwestycje na granicy.
Kontynuacją tego projektu jest wdrażany przez MRiRW projekt pod tytułem: ”Kontrola
weterynaryjna docelowych granic zewnętrznych UE – II faza inwestycji” (MF `2000).
Wartość projektu to 6,45 mln euro.
Powyższe działania, zgodnie z nową orientacją Phare, były wdrażane bezpośrednio przez
MRiRW i Inspekcję Weterynaryjną. Wsparcie służb weterynaryjnych na granicy zachodniej
poprzez zakup sprzętu laboratoryjnego dokonywało się również w ramach Programu
Współpracy Przygranicznej Phare Cross-Border Co-operation (MF `95 i `96). Zakupiono
sprzęt laboratoryjny i komputery dla usprawnienia i dostosowania kontroli artykułów rolnospożywczych na polskiej granicy zachodniej do wymagań UE.
W zakresie weterynaryjnej diagnostyki laboratoryjnej Komisja Europejska stawia przed
krajami kandydującymi następujące zadania:
• zidentyfikowanie
laboratoriów
krajowych,
które
będą
spełniały
rolę
centrów
diagnostycznych chorób Listy A OIE,
• wyposażenie tych laboratoriów w odpowiedni sprzęt,
•
przeszkolenie personelu,
145
• dostarczenie sprzętu i przeprowadzenie szkoleń w laboratoriach lokalnych i regionalnych,
co pozwoli im na pełnienie funkcji lokalnych centrów dochodzeniowych.
Wsparcie
laboratoriów weterynaryjnych dotyczyło głównie modernizacji ich
wyposażenia.
Z projektu „Modernizacja weterynaryjnego systemu badania pozostałości chemicznych i
biologicznych w tkankach zwierzęcych i żywności pochodzenia zwierzęcego”(MF 95)
zakupiono sprzęt dla Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach oraz Zakładów
Higieny Weterynaryjnej we Wrocławiu, Łodzi, Suwałkach, Białymstoku, Gdańsku i
Katowicach.
Z projektu „Krajowe laboratorium referencyjne badania mleka i produktów mlecznych”
(MF `95) zakupiono sprzęt diagnostyczny dla Laboratorium Referencyjnego Badania Mleka
Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach, celem stworzenia jednostki
diagnostycznej, zgodnie z wymogami UE.
W ramach dwóch 2 projektów pod wspólnym tytułem „Wsparcie laboratoriów
weterynaryjnych
w
dostosowaniu
do
standardów
UE”
(MF
`97)
zakupiono
najnowocześniejszy sprzęt oraz przeszklono w jego obsłudze kilkunastu polskich lekarzy
weterynarii, zajmujących się diagnostyką weterynaryjną.
Urządzenia dostarczono do
Zakładów Higieny Weterynaryjnej w Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Opolu, Poznaniu i
Warszawie.
W ramach wyposażenia administracji weterynaryjnej w sprzęt komputerowy FAPA
zrealizowała projekt „Nowoczesny system sieci komputerowej dla weterynarii” (MF `97).
Dzięki niemu przygotowano specyfikację techniczną urządzeń i przeprowadzono ich zakup
dla Głównego Inspektoratu Weterynarii, Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w
Puławach, granicznych punktów kontroli weterynaryjnej, wojewódzkich inspektoratów
weterynarii i powiatowych inspektoratów weterynarii w województwach lubelskim i
lubuskim.
W trakcie wdrażania przez MRiRW jest projekt „System weterynaryjny dla laboratoriów
i zwalczania chorób zakaźnych” (MF `2000). W ramach projektu planuje się przeznaczenie 4
mln euro z Programu Phare i równowartość 3,2 mln euro z funduszy krajowych na działania
obejmujące
stworzenie
laboratoriów
referencyjnych
w
Państwowym
Instytucie
Weterynaryjnym w Puławach, laboratoriów lokalnych umiejscowionych w wybranych
146
Zakładach Higieny Weterynaryjnej oraz zakupy wyposażenia dla krajowego, wojewódzkich i
terenowych centrów zarządzania kryzysowego.
Komisja Europejska nakłada na kraje stowarzyszone obowiązek wprowadzenia systemu
identyfikacyjnego podobnego to tego, jaki działa w krajach Unii Europejskiej; rozwój
systemu informacyjnego, który pozwoli na łatwy dostęp do archiwów; wprowadzenie systemu
informatycznego i organizacyjnego celem umożliwienia kontroli przemieszczania zwierząt.
W FAPA opracowano projekt „Wdrożenie systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt”
(MF `98). Dzięki inicjatywie Fundacji, w której opracowano opis projektu, stworzono
podstawy do rozpoczęcia budowy systemu ewidencji i śledzenia miejsca przebywania
zwierząt kraju. Koszt projektu wyniósł w sumie 5 mln euro, z czego połowę stanowił wkład
Polski. Projekt, decyzją Ministra Rolnictwa, był wdrażany przez Agencję Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa a następnie został włączony do Zintegrowanego Systemu
Zarządzania i Kontroli IACS.
Komisja Europejska wymaga, aby wszystkie państwa członkowskie oraz kraje
kandydujące przygotowały plan na wypadek nagłych przypadków wybuchu chorób oraz
stworzyły standardowe instrukcje dotyczące pracy tych laboratoriów Ważne jest także
stworzenie banku szczepionek pryszczycy oraz stworzenie wspólnego funduszu do walki z
nagłymi przypadkami zachorowań.
FAPA, w odpowiedzi na sugestię Komisji Europejskiej podjęła tematy planów
zwalczania chorób ”contingencu plans” oraz laboratoryjnych systemów diagnostyki chorób
we wspomnianym już projekcie „Dostosowanie działania polskiej służby weterynaryjnej do
wymagań Unii Europejskiej”, oraz przygotowała zakres działań w projekcie „System
weterynaryjny dla laboratoriów i zwalczania chorób zakaźnych” (MF `2000).
Ostatnim priorytetem, określonym przez Komisję Europejską, do wdrożenia przez
państwa stowarzyszone jest wprowadzenie systemów samokontroli w zakładach będących
pod nadzorem weterynaryjnym, a produkujących żywność pochodzenia zwierzęcego.
Zadaniem służb weterynaryjnych będzie tu nadzór i kontrola działania systemu HACCP.
Podstawą prawną do wprowadzenia HACCP we Wspólnocie jest Dyrektywa 93/43 z 14
czerwca 1993 dotycząca higieny, która mówi, że:
"... Pracownicy sektora żywnościowego są zobowiązani zapewnić przestrzeganie określonych
przepisów higieny we wszystkich procesach technologicznych dotyczących przetwórstwa
mięsa, stosując następującą procedurę, na której opiera się system HACCP:
147
•
analiza potencjalnych zagrożeń zachowania właściwej higieny w procesie przetwórstwa
mięsnego,
•
wyszczególnienie etapów procesu technologicznego, w których istnieje możliwość
zagrożenia dla higieny procesu,
•
określenie w którym z powyższych
etapów istnieje potencjalne zagrożenie dla
bezpieczeństwa przetwarzanej żywności...".
Wdrożenie tego systemu jest ważne zarówno dla polskiego przemysłu rolnospożywczego, jak również dla inspekcji weterynaryjnej i zbieżne z postanowieniami
Artykułów: 69, 76 i 77, Układu Europejskiego.
Praktyczne wdrożenie HACCP zgodnie z odpowiednimi przepisami UE stanowi
podstawę umożliwiającą polskim zakładom mięsnym osiągnięcie europejskich standardów
sanitarnych. Jest to jeden z priorytetów z punktu widzenia dostępu polskich produktów do
Wspólnego Rynku UE.
W odpowiedzi na wymagania Unii Europejskiej FAPA opracowała i zrealizowała projekt
„Wdrożenie nowego systemu sanitarno-weterynaryjnego HACCP w produkcji żywności
pochodzenia zwierzęcego” (MF `93) .
Przeszkolono 20 polskich wykładowców, którzy, wspólnie z ekspertami holenderskimi
przeszkolili 651 weterynaryjnych inspektorów sanitarnych. Wśród słuchaczy było także 10
osób z Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, 33 reprezentantów Służby Weterynaryjnej
Wojska Polskiego i 3 lekarzy weterynarii z Litwy. Każdy z uczestników wziął udział w
tygodniowym szkoleniu z zasad systemu HACCP zarówno teoretycznym w Centrum
Szkolenia Podyplomowego Instytutu Weterynarii w Puławach, jak i praktycznym w
wybranych zakładach mleczarskich, mięsnych, drobiowych lub przetwórstwa ryb. W ramach
projektu opracowano podręczniki dla słuchaczy szkoleń.
Jak wynika z powyższych przykładów FAPA w zakresie weterynarii trafnie
zinterpretowała priorytety nakreślone przez Komisje Europejską, a potwierdzone przez Rząd
Polski i zawarte w kluczowych dokumentach europejskich takich, jak „Biała Księga” z
Cannes, „Partnerstwo dla członkostwa”, czy „AVIS” oraz w strategicznym dokumencie
polskim NPPC.
Działania FAPA polegające na programowaniu, kontraktowaniu i nadzorze nad
wdrażaniem poszczególnych programów i projektów były zgodne z wymaganiami Komisji
148
Europejskiej i intencjami rządu. FAPA stworzyła spójną politykę pomocy polskiej
administracji weterynaryjnej wykorzystując pozyskane przez rząd środki z Programu Phare w
tych dziedzinach, w których budżet państwa nie przewidywał wsparcia weterynarii lub środki
te były niewystarczające.
Jako pierwsza w kraju Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa rozpoczęła
gromadzenie prawodawstwa weterynaryjnego UE, tłumacząc je na język polski i
udostępniając administracji poprzez Centrum Informacji i Dokumentacji - CID. Działania w
zakresie szkoleń z HACCP, kontroli granicznej, systemów kontrolnych (np.: systemu
identyfikacji i rejestracji zwierząt), zwalczania chorób, czyli priorytety rządowe z NPPC, były
zapoczątkowane przez FAPA w latach 1995-2001.
b. Dostosowanie administracji i kontroli fitosanitarnej do standardów UE.
Przyszłe członkostwo Polski w UE wymaga dostosowania zasad i standardów
przeprowadzania kontroli fitosanitarnej do przepisów prawnych i praktyki kontrolnej służb
ochrony roślin państw członkowskich Unii Europejskiej.
Potrzeba taka została zaakcentowana w: „Białej Księdze” z Cannes (część 5 ”Rolnictwo”
pkt. II.B.2 „Rośliny i produkty roślinne”) oraz w „Opinii Komisji na temat Wniosku Polski o
członkostwo w UE”. Priorytety te, zarówno w perspektywie krótko-, jak również
średnioterminowej zostały ujęte w programie „Partnerstwo dla Członkostwa” .
Rząd RP, stosując się do tych zaleceń, przyjął w Narodowym Programie Przygotowania
do Członkostwa w Unii Europejskiej priorytet pod nazwą „Harmonizacja fitosanitarnej
kontroli granicznej” oraz „Harmonizacja przepisów fitosanitarnych” .
Działania w zakresie problematyki fitosanitarnej były integralnym elementem
kompleksowej strategii przyjęcia przez Polskę acquis communautaire w zakresie spraw
fitosanitarnych. Jej założenia przedstawione w Narodowym Programie Przygotowania do
Członkostwa w Unii Europejskiej obejmują następujące działania:
• przeprowadzenie nowelizacji przepisów z zakresu ochrony roślin w celu ich
harmonizacji z prawem wspólnotowym,
• rozbudowa i unowocześnienie bazy laboratoryjnej Inspekcji Ochrony Roślin – w
1997 r. opracowano program rozwoju bazy laboratoryjnej Inspekcji,
149
• unowocześnienie jednostek granicznych Inspekcji Ochrony Roślin,
• spójny, strategiczny program podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników
Inspekcji Ochrony Roślin.
Powyższe zamierzenia zostały uwzględnione przez FAPA w kolejnych planach pracy i
zaowocowały opracowaniem i wdrożeniem projektów o tematyce fitosanitarnej. FAPA
przygotowała i wdrożyła projekt ”Przepisy fitosanitarne Unii Europejskiej” (MF `95).
W ramach tego projektu wykonano m.in.:
• ekspertyzy fitosanitarne dotyczące oceny stanu zharmonizowania i opracowania
projektów aktów prawnych zapewniających równoważność z ustawodawstwem UE,
• ekspertyzy z zakresu nasiennictwa - obrót materiałem siewnym i rejestracja odmian
oraz wyjazdy szkoleniowe dla pracowników Inspekcji Fitosanitarnej oraz Inspekcji
Nasiennej dotyczący spraw związanych z systemem rejestracji producentów,
paszportów roślinnych i stref chronionych,
• ekspertyzy dotyczące oceny potencjalnego zagrożenia przez niektóre organizmy
szkodliwe.
W zakresie harmonizacji prawa i szkolenia służby fitosanitarnej
oraz fitosanitarnej
ochrony granic, FAPA wspierała MRiRW w przygotowaniu projektu „Wzmocnienie i rozwój
administracji fitosanitarnej oraz ochrona fitosanitarna przyszłych zewnętrznych granic Unii
Europejskiej” (MF `99).
W ramach tego przedsięwzięcia realizowane jest porozumienie bliźniacze z partnerem
holenderskim, mające na celu wdrożenie prawa fitosanitarnego Unii Europejskiej, a w
szczególności wprowadzenie niezbędnych zmian w organizacji Państwowej Inspekcji
Ochrony Roślin - PIOR, a także przygotowanie PIOR do nowych zadań stawianych jej przez
Komisję Europejską. W projekcie zawarte zostały następujące tematy : lustracje, monitoring i
nadzór nad organizmami szkodliwymi podlegającymi obowiązkowi zwalczania, wsparcie
diagnostyczne udzielane przez laboratorium centralne i laboratoria terenowe, zapewnienie
jakości działań diagnostycznych, kontrola i działania fitosanitarne dotyczące organizmów
szkodliwych podlegających obowiązkowi zwalczania (kwarantannowych), system rejestracji
producentów i importerów oraz paszportowania roślin, monitoring zużycia środków ochrony
roślin i kontrola sprzętu do stosowania środków ochrony roślin, opracowanie i wdrożenie
zintegrowanego
systemu
informacji
w
ochronie
roślin.
Ponadto
zakup
sprzętu
150
komputerowego dla zintegrowanego systemu informacji w ochronie roślin – oddzielny
kontrakt na dostawę sprzętu, zakup sprzętu laboratoryjno-diagnostycznego i środków
transportu oraz poprawa istniejącej infrastruktury technicznej w punktach granicznej kontroli
fitosanitarnej objętych projektem.
Dodatkowo, w zakresie fitosanitarnej ochrony granic wdrażano projekt w ramach
Programu Phare Cross-Border Co-operation (MF `95 i `96) „Współpraca transgraniczna.
Dostawa sprzętu niezbędnego do dostosowania kontroli granicznej jakości produktów
rolnych”. W ramach projektu zrealizowano zakupy wyposażenia laboratoryjnego,
komputerów i nowoczesnych środków łączności dla jednostek Państwowej Inspekcji Ochrony
Roślin zlokalizowanych na zachodniej granicy Polski.
W zakresie wsparcia bazy laboratoryjnej dla Inspekcji Ochrony Roślin FAPA zgłosiła,
opracowała, a także wdrożyła następujące projekty: „Wyposażenie centrów laboratoryjnych
służby ochrony roślin w sprzęt do badań materiałów roślinnych i podłoży uprawowych wg
standardów Unii Europejskiej” (MF `95) (zakup sprzętu do laboratoriów PISiPAR i
Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin), „Ochrona roślin w Unii Europejskiej”, „Pomoc
techniczna w celu wdrożenia zasad GLP (Dobrej Praktyki Laboratoryjnej) i wymagań normy
EN 45001 w niektórych laboratoriach podległych Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i
Inspekcji Nasiennej” (MF `96). Celem projektu było zapoznanie pracowników Inspekcji
Ochrony Roślin i Inspekcji Nasiennej z obowiązującymi w UE przepisami dotyczącymi
ochrony roślin i nasiennictwa oraz zapoznanie pracowników Inspekcji Ochrony Roślin i
Inspekcji Nasiennej z zasadami GLP oraz wymagań norm ISO-EN 45001. Przeszkolono 100
inspektorów IOR i IN.
W projekcie „Nasiennictwo i ochrona roślin - pomoc techniczna w celu wdrożenia
rozwiązań systemowych UE”(MF `96) przeszkolono około100 inspektorów PIORiIN w
zakresie przepisów prawnych i miar wdrożeniowych występujących w krajach członkowskich
UE.
Z projektu „Pomoc techniczna i zakup sprzętu dla Inspekcji Nasiennej” (MF `97) FAPA
wdrażała projekt, którego celem było wstępne przygotowanie do procesu akredytacji
systemów jakości w wybranych laboratoriach Instytutu Ochrony Roślin oraz wyposażenie
służby ochrony roślin w aparaturę do sygnalizacji terminów zwalczania szkodników
151
10. Działania na rzecz przygotowania sektora rolnego do
integracji oraz wsparcie resortu rolnictwa.
a. Działania wspierające resort rolnictwa.
Działania podejmowane w minionym dziesięcioleciu z inicjatywy FAPA, jak i na
zlecenie Ministerstwa Rolnictwa, których celem było wsparcie resortu w przygotowaniach do
integracji z UE, były bardzo zróżnicowane i na bieżąco dostosowywane do aktualnych
potrzeb resortu.
Początkowo dotyczyły one przede wszystkim przygotowywania dla MRiRW
różnorodnych opracowań i analiz, poruszających m.in. problematykę zróżnicowania
instrumentarium polityki rolnej w Polsce i w Unii oraz koniecznych w tym zakresie działań
dostosowawczych ze strony Polski. Później działania te zostały rozszerzone o wsparcie
powstających w resorcie Zespołów Roboczych, odpowiedzialnych za prace dostosowawcze w
zakresie integracji z UE. Wsparcie to miało charakter zarówno analityczny, jak i
organizacyjny i techniczny (zakup sprzętu komputerowego). Poza tym utworzono zaplecze
informacyjne dla pracowników Ministerstwa i członków tych Zespołów, obejmujące
prawodawstwo UE i różne wydawnictwa poruszające problematykę integracji europejskiej.
W ramach prac resortu rolnictwa związanych z przygotowywaniem do integracji z UE,
FAPA uczestniczyła także w opracowywaniu niektórych dokumentów rządowych, np.
Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej oraz w
przygotowaniu Programu SAPARD.
Odpowiedzią na zapotrzebowanie resortu w zakresie odpowiedniego przygotowania
kadry ministerstwa do nowych wyzwań związanych z procesem integracji, zarówno pod
względem merytorycznym, jak i wyposażenia w środki techniczne, były organizowanie i
finansowanie lub współfinansowanie przez FAPA szkoleń i wyjazdów studyjnych do krajów
członkowskich UE dla pracowników resortu i osób pracujących w Grupach Roboczych,
finansowanie kursów języka angielskiego i francuskiego, zakup sprzętu oraz utworzenie i
wdrożenie Systemu Krajowej Rolniczej Informacji Rynkowej.
Początkowo powyższe działania realizowała przede wszystkim Sekcja Analiz
Ekonomicznych Polityki Rolnej (SAEPR), utworzona w 1993 r. w ramach FAPA, jako
zaplecze analityczne dla resortu rolnictwa. Później do Sekcji dołączyły inne zespoły FAPA –
Biuro Integracji Rolnej (BIR), Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych
(FAMMU) oraz Centrum Informacji i Dokumentacji Integracji Rolnictwa (CID).
152
Działania na rzecz integracji z Unią Europejską, wspierające resort rolnictwa, można
podzielić na 6 obszarów:
•
przygotowywanie przez analityków FAPA i zlecanie przygotowania ekspertyz z
zakresu integracji europejskiej, udział w pracach nad ważnymi, rządowymi
dokumentami oraz aktywne uczestnictwo z ramienia Ministerstwa Rolnictwa w
konferencjach dotyczących integracji z UE i prezentacja referatów,
•
wspieranie i udział w pracach Grup Roboczych resortu rolnictwa,
•
udział w przygotowaniu wniosku o fundusze przedakcesyjne dla Polski, programu
operacyjnego SAPARD oraz procedur wdrożeniowych tego Programu,
•
utworzenie i funkcjonowanie zaplecza informacyjnego dla MRiRW w postaci CID,
•
organizowanie szkoleń i wyjazdów szkoleniowych, w tym kursów językowych dla
pracowników resortu oraz członków Grup Roboczych,
•
wdrożenie systemu Krajowej Rolniczej Informacji Rynkowej.
W ramach pierwszej grupy działań należy wspomnieć o setkach różnego typu analiz
krótko-, średnio- i długoterminowych z zakresu integracji z UE wykonywanych przede
wszystkim przez SAEPR (Załącznik 7) i w pewnym zakresie przez FAMMU (Załącznik 8),
wykorzystywanych nie tylko w pracach kierownictwa resortu oraz Grup Roboczych
(zwłaszcza przy przygotowywaniu stanowiska negocjacyjnego), ale również przez Urząd
Komitetu Integracji Europejskiej, Sejm i Senat RP. Z analiz tych korzystał ponadto Zespół
Pełnomocnika Rządu ds. Negocjacji o Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii
Europejskiej.
Analizy przygotowywane w FAPA dotyczyły m.in. szacunków potencjalnych korzyści
finansowych z tytułu dopłat bezpośrednich (obszarowych i na sztukę zwierząt), przyjęcia
unijnych cen rolnych oraz korzyści z instrumentów towarzyszących WPR i Funduszy
Strukturalnych UE, jak również skutków integracji dla ważniejszych sektorów polskiego
rolnictwa oraz dla całego sektora rolnego i obszarów wiejskich. Badano wpływ
wprowadzenia wspólnych organizacji rynków rolnych na sytuację ekonomiczną gospodarstw,
analizowano potencjalne efekty regionalne przyjęcia WPR w Polsce, uwzględniając znaczenie
struktury produkcji, nowych relacji cenowych i dopłat bezpośrednich. Badano także wpływ
dopłat bezpośrednich na zróżnicowanie dochodów w polskim rolnictwie i dysparytet
dochodowy.
153
Warto w tym miejscu wspomnieć o opracowaniu dotyczącym preferencji Polski co do
kierunku reform WPR. Proces negocjacji warunków przystąpienia Polski do UE przypada na
okres wzmożonej presji na dalsze zmiany WPR. Jest coraz bardziej prawdopodobne, że tuż po
uzyskaniu członkostwa, Polska będzie włączona do aktywnego uczestnictwa w procesie
bardziej radykalnego reformowania tej polityki. Zatem dobrze już dziś zacząć się zastanawiać
nad tymi preferencjami, aby wyciągnąć później jak najwięcej korzyści reformy. Analizowano
również proces dostosowywania sektora rolno-żywnościowego do wymogów acquis
communautaire.
Włączono się też aktywnie w budowanie pozytywnego obrazu polskiego rolnictwa wśród
zagranicznej opinii publicznej, wizerunku wolnego od mitów i stereotypów (opracowanie:
„Stereotypy w Unii Europejskiej, dotyczące polskiego rolnictwa”), w rozpraszanie obaw
polskich rolników, związanych z integracją z Unią Europejską (opracowanie: „Obawy w
Polsce związane z integracją rolnictwa z Unią Europejską”). To pierwsze opracowanie
zostało bardzo wysoko ocenione w krajach UE i zostało przetłumaczone m.in. na język
angielski, francuski, grecki, niemiecki i włoski. Jego rozpowszechnianiem za granicą zajęły
się Ambasady RP w krajach UE.
Biuro Integracji Rolnej FAPA, na zlecenie resortu rolnictwa, wdrażało projekty zgłaszane
przez poszczególne departamenty ministerstwa, dotyczące różnych aspektów integracji z UE
w takich obszarach jak: zagadnienia fitosanitarne, handel rolno-spożywczy, konkurencyjność
gospodarki
żywnościowej,
polityka
strukturalna,
samorządy
rolnicze,
zagadnienia
instytucjonalne. W ramach tych projektów powstały publikacje, opracowania i ekspertyzy
wykonywane przez ekspertów z IRWiR PAN, IERiGŻ, SAEPR/FAPA, jak i analizy
zgodności przepisów polskich z unijnymi oraz propozycje nowych regulacji dostosowujących
prawo polskie do wymogów Unii. Poza tym na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa, BIR
zamawiało i finansowało wykonywanie przez ekspertów krajowych i zagranicznych wielu
ekspertyz i analiz o tematyce integracyjnej: 5 w 1995 r. (m.in. „Stwierdzenia i wnioski
dotyczące pracy R. E. Baldwina - Towards an Integrated Europe”), 10 w 1996 r. (np.
„Analiza przepisów z zakresu urządzania przestrzeni rolniczej w wybranych krajach Unii
Europejskiej i możliwości ich zastosowania w Polsce”), 23 w 1998r. (wiele z nich to analizy i
porównania stanu formalno-prawnego dotyczącego wymagań jakościowych dla warzyw i
owoców w UE i Polsce) i 10 w 1999r. (dotyczących m.in. wspierania organizacji
producenckich oraz rynków chmielu i tytoniu).
W 2000 r., w ramach dwóch projektów wdrażanych i monitorowanych przez Zespół
Integracji Europejskiej Wsi i Rolnictwa (ZIEWiR, dawne BIR), wykonano 60 ekspertyz
154
prawnych, rynkowych i ekonomicznych oraz opublikowano książkę „Strategiczne opcje dla
polskiego sektora agrobiznesu w świetle analiz ekonomicznych”. Odbiorcami znacznej części
analiz wykonywanych zarówno przez ekspertów SAEPR, jak i tych spoza FAPA, były Grupy
Robocze resortu rolnictwa.
Na przestrzeni ostatnich 6 lat FAPA brała aktywny udział w pracach nad wieloma
ważnymi z punktu widzenia naszej integracji z UE, dokumentami rządowymi. Były to przede
wszystkim: „AVIS”, „Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa w Unii
Europejskiej”, „Raport Końcowy Międzyresortowego Zespołu ds. Przygotowania do
Negocjacji z UE”, „Spójna Polityka Strukturalna i Rozwoju Obszarów Wiejskich”,
„Koncepcja dostosowania polskiego rolnictwa obejmująca fazę legislacyjną, wdrożeniową i
funkcjonowania w ramach wspólnej polityki rolnej”.
W 1996 r. BIR brało udział w opracowaniu podziału zadań pomiędzy jednostki
organizacyjne MRiRW w celu przygotowania odpowiedzi na kwestionariusz Komisji
Europejskiej „AVIS”. Efektem tych prac było ustalenie zakresu zadań dla poszczególnych
jednostek MRiRW oraz podległych mu instytucji
Biuro Integracji Rolnej było współorganizatorem Sekretariatu, do którego obowiązków
należało koordynowanie współpracy (przy odpowiedzi na „AVIS”), między Biurem
Pełnomocnika Rządu ds. Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej a MRiRW,
Zespołem Redakcyjnym, a poszczególnymi autorami lub zespołami autorów (około 120
osób), innymi resortami, które zwracały się do MRiRW o udzielenie odpowiedzi na pytania
przez nie koordynowane a leżące w gestii resortu rolnictwa.
Całość odpowiedzi udzielonej przez Ministerstwo i koordynowanej przez ww. Sekretariat
liczyła około 400 stron, czyli około 20 proc. całości odpowiedzi przedstawionej przez
pozostałe ministerstwa i instytucje rządowe. Sekretariat nadzorował przygotowanie
odpowiedzi w wersji polskiej i angielskiej. Jesienią 1996 r. na podobnych zasadach
koordynowano udzielenie odpowiedzi na pytania uzupełniające do kwestionariusza, nadesłane
przez KE we wrześniu. Prace nad „AVIS” kontynuowano w 1998 r.
W 1997 r. BIR brało udział w pracach nad dokumentem „Partnerstwo dla członkostwa”,
tłumacząc go na język polski oraz zgłaszając Ministerstwu uwagi do niektórych jego
fragmentów, które powinny być wyjaśnione w rozmowach z KE.
W 1998 r. pracownicy FAPA zajmujący się realizacją tych projektów Programu Phare,
które dotyczyły priorytetów zapisanych w „Partnerstwie dla członkostwa” zostali włączeni
przez resort rolnictwa do prac nad przygotowaniem opisu (określającego zakres i terminarz
prac, procedury decyzyjne, instytucje odpowiedzialne za programowanie i realizację, a także
155
źródła i procedury finansowania) aneksu do priorytetu „Wdrożenie struktur administracyjnych
dla zapewnienia niezbędnych zasobów do wprowadzenia i uprawomocnienia instrumentów
WPR”.
Poza tym BIR, na prośbę Departamentu Integracji Europejskiej MRiRW, wnosiło uwagi i
poprawki do „Raportu końcowego Międzyresortowego Zespołu ds. Przygotowania do
negocjacji z UE” oraz zostało włączone w prace nad dokumentem Institutional Building.
Biuro Integracji Rolnej brało również udział, w opiniowaniu projektów utworzenia zespołu
zadaniowego do koordynowania działań mających na celu przygotowanie strategicznego
dokumentu Spójna polityka strukturalna i rozwoju obszarów wiejskich, a także powołania
Jednostki Koordynującej prace przygotowawcze do realizacji Programu SAPARD.
W 2000 r., na zlecenie ministerstwa pracownicy ZIEWiR (dawne BIR) brali aktywny
udział w opracowaniu koncepcji dostosowania polskiego rolnictwa, obejmująca fazę
legislacyjną, wdrożeniową i funkcjonowania w ramach wspólnej polityki rolnej. Efektem tych
prac był dokument pod tym samym tytułem zawierający ocenę dotychczasowego tempa prac
dostosowawczych w zakresie prawa polskiego w obszarze „Rolnictwo” w kontekście
integracji z Unią Europejską oraz propozycje rozwiązań w zakresie niezbędnych regulacji
ustawowych, które pozwoliłyby sprawnie i terminowo wdrożyć całość dorobku prawnego
Unii oraz dostosować polskie rolnictwo w zakresie niezbędnym do objęcia go Wspólną
Polityką Rolną od początku 2003 r.
Drugim obszarem działań na rzecz MRiRW w zakresie przygotowań integracyjnych, było
bieżące wsparcie organizacyjne, techniczne i finansowe Grup Roboczych realizowane
głównie
przez
BIR.
Zlecano
wykonywanie
tłumaczeń
aktów
prawnych
UE,
wykorzystywanych później przez te Grupy w ich bieżących pracach oraz pomagało Grupom
w nawiązaniu współpracy z TAIEX oraz ekspertami zagranicznymi, obsługującymi Grupy
Robocze.
Trzeba zaznaczyć, że to właśnie m.in. z inicjatywy BIR, wykorzystując doświadczenia
krajów, które wcześniej przystępowały do Unii, powołano do życia w Ministerstwie
Rolnictwa Grupy Robocze wspomagające opracowywanie stanowiska negocjacyjnego.
Wobec coraz szerszego zakresu prac dostosowawczych prowadzonych przez Grupy
Robocze, w kwietniu 1997 r. Biuro Integracji Rolnej podjęło działania zmierzające do
zatrudnienia młodszych specjalistów na stanowiska asystentów Sekretarzy Grup. W związku
z tym, zorganizowany został nabór osób biegle władających językiem angielskim, które
przeszły następnie krótkie szkolenie nt. bieżącego postępu prac integracyjnych i przydzielone
156
zostały do każdej z Grup. Drugi nabór - uzupełniający - przeprowadzony został w grudniu
tego samego roku.
Również w 1997 r., dzięki nawiązaniu kontaktów z głównym negocjatorem Szwecji ds.
rolnych i otrzymaniu przez BIR szwedzkich pozycji negocjacyjnych, Biuro mogło
ukierunkować, a następnie koordynować prace Grup Roboczych nad wstępną wersją polskich
obszarów negocjacyjnych. Pierwszą wersję dokumentu przekazano do UKIE w połowie 1997
r. Pracownicy FAPA (SAEPR, FAMMU i BIR) uczestniczyli bezpośrednio w pracach 10
Grup Roboczych MRiRW, niekiedy w charakterze przewodniczących lub sekretarzy. Brali
udział w sesjach screeningowych w Brukseli, w czasie których miał miejsce przegląd
prawodawstwa unijnego (screening wielostronny) oraz polskiego (screening dwustronny). W
czasie screeningu dwustronnego prezentowali przedstawicielom Komisji Europejskiej
niektóre zagadnienia, dotyczące organizacji rynków rolnych w Polsce oraz harmonogram
dostosowania ich do wymogów unijnych. Uczestniczyli w pracach nad przygotowaniem
stanowiska Polski w ramach negocjacji o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii
Europejskiej w obszarze „Rolnictwo” oraz jego zrewidowanych, kolejnych wersji. Ponadto,
na potrzeby polskich negocjatorów przygotowywali uzasadnienie wewnętrzne do stanowiska
negocjacyjnego.
Od połowy lipca 1998 ., ze względu na stopniowe przejmowanie przez resort rolnictwa
obowiązków związanych z pełną koordynacją prac integracyjnych działalność BIR FAPA
wspierająca Grupy Robocze ograniczała się wyłącznie do ich obsługi finansowej. Grupom
zapewniono dalszą pomoc w postaci organizowania i finansowania/współfinansowania
wyjazdów studyjnych (patrz piąta grupa działań) oraz pomocy ekspertów krajowych i
zagranicznych.
Trzecia grupa działań wspierających MRiRW, dotyczyła przygotowania dokumentów
niezbędnych dla uzyskania przez Polskę dostępu do funduszy przedakcesyjnych.
Dokonano identyfikacji dostępności wskaźników dotyczących rozwoju obszarów
wiejskich oraz struktur rolnych, przygotowano indykatywny podział środków finansowych
wg poszczególnych działań Programu na województwa, na podstawie kryteriów SAPARD.
SAEPR brała udział w opracowywaniu kwestionariusza regionalnego, opracowywała
wyniki kwestionariuszy wypełnionych przez pracowników Urzędów Marszałkowskich
wreszcie,
wspierała Departament Pomocy Przedakcesyjnej i Funduszy Strukturalnych
MRiRW w pracach nad Programem Operacyjnym oraz przygotowała część tego Programu.
Wspierano również resort rolnictwa w procesie negocjowania programu operacyjnego
SAPARD z Komisją Europejską. Pracownicy SAEPR brali udział w przygotowaniu kryteriów
157
oceny i selekcji projektów do Działania 2 (inwestycje w gospodarstwach rolnych) i Działania
4 (różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich). Współuczestniczyli w
ocenie Programu ex-ante, przygotowali system wskaźników do monitorowania oraz
ekspertyzy wspierające wdrażanie SAPARD. Wreszcie prowadzili działalność informacyjną i
szkoleniową na temat Programu. Poza tym, dla Działania 4, zostały opracowane biznes plany
dla poszczególnych jego komponentów.
Istotne znaczenie miały prace ZIEWiR nad opracowaniem szczegółowych procedur
wdrożeniowych oraz dokumentów dla Programu SAPARD, które obejmowały:
• opracowanie
propozycji
dokumentów
oraz
procedur
przetargowych
(m.in.
opracowanie podręcznika procedur zawierania umów na wykonanie usług w języku
polskim i angielskim oraz szczegółowego arkuszu oceny technicznej ofert wraz z
instrukcjami dla członków komisji przetargowej),
• przygotowanie dokumentów oraz propozycji dokumentów i uzupełnień do książki
procedur wdrożeniowych, Działanie 6, szkolenia zawodowe (opracowanie m.in.
propozycji formularza wniosku o pomoc finansową na szkolenia zawodowe o
charakterze regionalnym oraz propozycji kryteriów oceny techniczno-ekonomicznej
wniosków o dotacje na te szkolenia).
Czwarta grupa działań wspierających obejmowała utworzenie, a następnie zapewnienie
funkcjonowania, zaplecza informacyjnego dla MRiRW. W tym celu utworzono Centrum
Informacji i Dokumentacji Integracji Rolnictwa.
Przesłanką do powstania CID (w ramach jednego z projektów realizowanych przez BIR)
była wyrażana przez Ministerstwo potrzeba szybkiego utworzenia bazy do gromadzenia i
udostępniania informacji źródłowych, dotyczących zasad funkcjonowania sektora rolnego w
krajach członkowskich UE, w tym przede wszystkim regulacji prawnych Wspólnoty w tym
zakresie. Centrum Informacji i Dokumentacji było pierwszym w Polsce ośrodkiem
informacyjnym specjalizującym się w problematyce rolnej w kontekście integracji. Wypada
tutaj wspomnieć, że zanim utworzono CID upowszechnianiem materiałów, publikacji i
wydawnictw przybliżających zainteresowanym osobom nie tylko z Ministerstwa Rolnictwa,
ale także z agencji rządowych z otoczenia rolnictwa, uczelni, ODR-ów i szkół rolniczych,
problematykę integracyjną, zajmowało się BIR, które w 1995 r. rozprowadziło wśród
wymienionych instytucji kilkanaście różnych publikacji.
Do najważniejszych zadań CID należało gromadzenie i udostępnianie pracownikom
MRiRW oraz członkom Grup Roboczych informacji dotyczących integracji polskiego
158
rolnictwa i Wspólnej Polityki Rolnej, a także tekstów aktów prawnych UE wraz z całym
acquis communautaire działu rolnego. Regulacje prawne Unii były tłumaczone na język
polski (jako wersje robocze).
W CID zgromadzono pełny zestaw aktów prawnych UE, opublikowanych w języku
angielskim (EU Official Journal, seria L i C). Wszelkie nowelizacje
były dostępne w
Centrum około tydzień po ich oficjalnym opublikowaniu.
Sukcesywnie zwiększał się zasób przetłumaczonych na język polski dyrektyw UE, stale
poszerzana była baza danych dotycząca sektora rolnego krajów UE, jak i zestaw publikacji z
zakresu rolnictwa, w szczególności dotyczących różnych aspektów procesu integracji z Unią
Europejską.
W CID zgromadzono ponad tysiąc książek oraz czasopism polskich i zagranicznych,
dotyczących rolnictwa i integracji europejskiej.
Ważną rolę odgrywało upowszechnianie przez CID wiedzy na temat aktualnej polityki
Unii Europejskiej i zasad funkcjonowania sektora rolnego w krajach UE. W ramach
działalności wydawniczej CID, od 1996r., ukazało się 275 edycji tygodnika „Agroekspres Tydzień w Unii Europejskiej”, 22 biuletyny „Problemy Integracji Rolnictwa Unia
Europejska–Polska” oraz 26 broszur w ramach komponentu wydawniczego projektów CID.
Poza tym zorganizowano cykl 70 seminariów informacyjnych o zasięgu ogólnopolskim.
Poniżej scharakteryzowano najważniejsze wydawnictwa CID.
„Tygodnik Agroekspres - Tydzień w Unii Europejskiej” przekazywał bieżące informacje
na temat sytuacji gospodarczo-politycznej UE, stanu negocjacji WTO; prezentował
zagadnienia związane z rozszerzeniem UE, w tym przebieg negocjacji z krajami aplikującymi
oraz kwestie związane z reformą WPR. Głównym adresatem „Agroekspresu” była kadra
MRiRW.
Artykuły zamieszczane w biuletynie informacyjnym „Problemy Integracji Rolnictwa
Unia Europejska – Polska” poruszały kwestie związane z funkcjonowaniem poszczególnych
rynków rolnych, prawem żywnościowym, normami fitosanitarnymi i weterynaryjnymi,
zasadami polityki strukturalnej i regionalnej UE; koncentrowały się na zagadnieniach
dotyczących polskiego przemysłu rolno-spożywczego, omawiały dokumenty lub wydarzenia
istotne z punktu widzenia naszej integracji, informowały o zasadach funkcjonowania
funduszy pomocowych. W wydaniach specjalnych biuletynu omówiono proces akcesji do UE
oraz politykę rolną Hiszpanii, Austrii, Francji i Niemiec. Odbiorcami biuletynów byli
pracownicy MRiRW, agencje, instytucje i organizacje sfery rolnictwa, przedstawiciele
159
parlamentu i samorządów, ODR-y, biblioteki i szkoły rolnicze. Niestety z powodu braku
źródeł dalszego finansowania tego wydawnictwa „Problemy” ukazywały się do końca 2000 r.
Cykl broszur pod wspólnym tytułem „Prawo rolne UE ,a polski sektor rolny” zawierał
omówienie zasad funkcjonowania WPR na poszczególnych rynkach rolnych oraz zagadnień
polityki regionalnej, strukturalnej, rozwoju obszarów wiejskich, programów wsparcia
przedakcesyjnego i aktywizacji obszarów wiejskich, a także poruszał problematykę ochrony
środowiska, fitosanitarną i weterynaryjną.
Cykl 6 broszur – „Informatorów projektu Centrum Informacji i Dokumentacji Integracji
Rolnictwa” poruszał tematykę nawiązującą do zorganizowanych w ramach projektu,
seminariów informacyjnych z zakresu wdrażania WPR, modernizacji sektora mleczarskiego,
harmonizacji prawa rolnego i przemian strukturalnych, zagadnień dotyczących jakości
żywności, rolnictwa ekologicznego, zagadnień związanych ze stanowiskiem Polski i UE w
ramach negocjacji akcesyjnych. Beneficjentami szkoleń i publikacji byli przede wszystkim
pracownicy samorządów, organizacje społeczno-zawodowe rolników, lokalni liderzy z 14
województw.
W Centrum zorganizowano czytelnię, w której można korzystać z posiadanych zasobów
informacyjnych.
Oddzielny obszar działań (piąta grupa) to współudział FAPA w szeroko rozumianym
przygotowaniu kadry Ministerstwa Rolnictwa do integracji z Unią Europejską, poprzez
podnoszenie jej poziomu wiedzy na tematy integracyjne, zaznajamianie z rozwiązaniami
stosowanymi w krajach członkowskich UE w zakresie korzystania z WPR i funduszy
strukturalnych oraz z doświadczeniami krajów, które uczestniczyły w ostatnich rundach
rozszerzeń Unii. FAPA finansowała także dla pracowników resortu szkolenia w zakresie
taktyki i technik negocjacyjnych, kursy językowe, podnoszące poziom znajomości języków
obcych, niezbędnych przy analizowaniu tekstów prawodawstwa unijnego czy kontaktach z
pracownikami ministerstw rolnictwa krajów UE czy pracownikami KE.
W ramach tych działań w latach 1995-1999 BIR zorganizowało i sfinansowało (w całości
lub częściowo) 23 spotkania seminaryjne dla pracowników resortu rolnictwa, 3 spotkania dla
Grup Roboczych, dotyczące harmonizacji prawa i przebiegu prac dostosowawczych oraz
podsumowania prac Grup; warsztaty, gdzie spotkały się polskie i węgierskie Grupy Robocze
w celu wymiany doświadczeń i omówienia postępu w przygotowaniach do integracji z UE, 6
wyjazdów zagranicznych do krajów członkowskich Unii (w tym 1 do Brukseli) i na Węgry
dla pracowników ministerstwa, 24 wyjazdy studyjne na członków Grup Roboczych (m.in. do
KE). W 2000 r. w ramach dwóch projektów Phare wdrażanych i monitorowanych przez
160
ZIEWiR, zorganizowano 1 wyjazd do Brukseli dla pracowników resortu oraz 28 wyjazdów
studyjnych dla Grup Roboczych.
Warto podkreślić, że na ww. spotkaniach seminaryjnych prezentowali swoje referaty
czołowi przedstawiciele polskiej nauki, eksperci FAPA, parlamentarzyści i politycy, a także
zaproszeni z zagranicy wykładowcy. W części spotkań brali także udział, niekiedy w
charakterze wykładowców, ministrowie rolnictwa Danii, Finlandii, Holandii, Irlandii,
Niemiec i Szwecji, główni negocjatorzy Austrii i Szwecji oraz Radcy Rolni Ambasad krajów
członkowskich UE w Polsce.
Tematyka tych spotkań była bardzo szeroka i obejmowała m.in. zagadnienia dotyczące
Układu Europejskiego, Białej Księgi UE, Programu Phare dla polskiego rolnictwa,
organizacji wspólnych rynków rolnych UE, finansowania WPR, konsekwencji rozszerzenia
UE z perspektywy Unii i Polski, zmian WPR, szans i zagrożeń dla polskiej wsi i rolnictwa
wynikających z integracji z UE, dostosowań prawodawstwa polskiego do wymogów Unii.
Osobną grupę szkoleń stanowiły kursy językowe w kraju i za granicą, zarówno grupowe,
jak i indywidualne. W kursach grupowych języka angielskiego, które odbywały się w latach
1995-2000, uczestniczyło corocznie około 100 osób.
W latach 1996-1998 zorganizowano pięć 1-3 tygodniowych kursów językowych w
Wielkiej Brytanii, w których wzięło udział ogółem ponad 80 osób. Jeden z nich był kursem
specjalistycznym i dotyczył technik negocjacyjnych.
W ramach szóstej grupy działań, FAPA realizując 5 projektów, uczestniczyła we
wdrażaniu systemu Krajowej Rolniczej Informacji Rynkowej (KRIR) - jedynego w Polsce
publicznego i nie komercyjnego systemu informowania o cenach targowiskowych i
hurtowych oraz transakcjach giełdowych podstawowych artykułów rolnych i ogrodniczych,
tworzonego m.in. na potrzeby integracji z UE. System tworzono przez kilka lat. Dzięki
Programowi Phare sfinansowano zatrudnienie pracowników, wsparcie bieżącej działalności
wydawniczej KRIR, zakup odpowiedniego wyposażenia technicznego dla jednostek
pracujących w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej (serwer,
komputery, notebooki, programowanie, drukarki, notesy elektroniczne, faxy, faxmodemy,
nagrywarki oraz aparaty telefoniczne).
Podsumowując działania realizowane w ramach Programu Phare w zakresie wsparcia
MRiRW w przygotowywaniu do integracji z UE w ostatnim dziesięcioleciu, należy
stwierdzić, że działania te były bardzo szerokie i różnorodne, począwszy od wsparcia
analitycznego a skończywszy na wdrażaniu KRIR, i na bieżąco dostosowywane do potrzeb
161
resortu. Ze względu na coraz bliższą datę naszego członkostwa w Unii Europejskiej i
dobiegających powoli końca negocjacji akcesyjnych, resort rolnictwa będzie nadal
potrzebował wsparcia w zakresie prac analitycznych, sprawnego zaplecza informacyjnego i
szkoleniowego.
b. Działalność edukacyjna.
Przyspieszenie działań na rzecz integracji Polski z Unią Europejską w drugiej połowie lat
dziewięćdziesiątych oznaczało, że w niedługim czasie całą polską gospodarkę, a szczególnie
sektor rolny, czeka wiele, bardzo istotnych zmian, wynikających z objęcia tego sektora
wspólną polityka rolną UE oraz związanych z pojawieniem się możliwości skorzystania z
funduszy strukturalnych Unii.
W tej sytuacji uznano, że niezwykle istotne jest informowanie środowisk rolniczych o
czekających polskie rolnictwo zmianach, o szansach i zagrożeniach stojących przed polskim
sektorem rolno-żywnościowym. Z drugiej strony, z wcześniejszych doświadczeń wiedziano,
że istnieje ogromny, niezaspokojony popyt, zgłaszany przez Ośrodki Doradztwa Rolniczego,
szkoły rolnicze, organizacje związkowe i samorządy lokalne, a także samych rolników na
prowadzenie szkoleń i seminariów w zakresie integracji europejskiej.
27 listopada 1997 r. FAPA podpisała umowę z Funduszem Współpracy, w ramach której
do zadań Fundacji należało:
•
przygotowanie materiałów związanych z przyszłą sytuacją rolnictwa w świetle integracji
europejskiej oraz ich popularyzacja w okresie przygotowywania się do członkostwa w
Unii Europejskiej,
•
przeprowadzenie programu szkoleniowego w zakresie integracji polskiego rolnictwa z
Unią Europejską w okresie poprzedzającym integrację. Powyższe działania realizowane
były w okresie 1998-2001.
W
trakcie
realizacji
umowy
przygotowano
48
materiałów
popularyzatorsko-
szkoleniowych oraz 4 artykuły popularno-naukowe, zamieszczone w miesięcznikach „Wieś
jutra” oraz „Wieś i rolnictwo”. Ponadto przeprowadzono 114 szkoleń tematycznych na terenie
całej Polski, w tym dla pracowników administracji państwowej. Tematyka szkoleń była
bardzo rozległa, gdyż obejmowała: organizacje wspólnych rynków rolnych, zmiany w
zakresie WPR (I i II filar) i funduszy strukturalnych, szanse i zagrożenia wynikające z
162
integracji z UE dla całego polskiego sektora rolnego i jego poszczególnych branż, konieczne
dostosowania polskiej gospodarki żywnościowej (w tym gospodarstw rolnych) do wymogów
UE, unijne programy przedakcesyjne (np. SAPARD), stan negocjacji z UE i prace resortu w
tym zakresie. Uczestnicy tych szkoleń otrzymywali kopie prezentowanych materiałów.
Bezpośredni kontakt z rolnikami w trakcie szkoleń dawał niepowtarzalną okazję poznania ich
prawdziwych obaw i oczekiwań związanych z integracją z UE i w tym sensie był bardzo
pomocny również dla wykładowców na kolejnych spotkaniach z rolnikami i kadrą doradczą
ODR-ów.
Ponadto, w 1999 r. i 2000 r. pracownicy SAEPR i FAMMU uczestniczyli jako
wykładowcy w jednym z projektów, którego celem było podniesienie poziomu wiedzy
pracowników doradztwa rolniczego: „Doskonalenie poziomu wiedzy doradców rolnych w
zakresie standardów i jakości produktów rolniczych w celu wspierania rolników i
mieszkańców
wsi
w
procesie
integracji
europejskiej”.
Tematyka
14
szkoleń
przeprowadzonych przy udziale wykładowców FAPA dotyczyła polityki rolnej i strukturalnej
UE oraz jej instrumentów, a także organizacji wspólnych rynków rolnych i koniecznych
dostosowań gospodarstw rolnych w Polsce.
Z chwilą ogłoszenia przez UKIE w 2000 r. Programu Informowania Społeczeństwa
(PIS), FAPA podjęła starania o włączenie się w realizację tego Programu. W tym celu
przygotowano projekt „Upowszechnianie informacji i wiedzy o integracji z Unią Europejską
ze szczególnym uwzględnieniem wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich” i zgłoszono
do konkursu zorganizowanego przez Departament Informacji i Kształcenia Europejskiego
UKIE w ramach Programu: Polska wieś w Unii Europejskiej, będącego elementem PIS.
Projekt ten został przyjęty i zatwierdzony do realizacji.
Projekt zakładał organizację i przeprowadzenie 21 spotkań o charakterze seminariów i
festynów w wybranych gminach na terenie całej Polski. ZIEWiR zajął się wyborem
miejscowości, opracowaniem tematyki, metodologii i obsługą logistyczną projektu.
Celem spotkań było m.in.:
• dostarczenie mieszkańcom gmin informacji na temat WPR i polityki strukturalnej
UE, w tym na temat przedakcesyjnych instrumentów strukturalnych dla krajów
kandydackich,
• rozpoznanie obszarów największych zaniedbań informacyjnych,
163
• zidentyfikowanie
obszarów,
gdzie
istnieje największe
zapotrzebowanie
na
informacje nt. integracji z Unią,
• sprawdzenie skuteczności przekazywania informacji o UE w formie seminaryjnej i
festynowej.
W 21 seminariach uczestniczyło prawie 1,3 tys. osób, a w festynach około 5 tys. osób.
Uczestnicy wysoko oceniali przeprowadzone seminaria. Wyniki ankiet wskazywały, że 98%
słuchaczy była zadowolona z podawanych informacji. Festyny były przede wszystkim
otwartymi imprezami, co oznaczało, że w czasie ich trwania informowano o UE tę część
społeczności wiejskiej, która nie uczestniczyła w seminarium. W festynach znaczną część
stanowiły dzieci i młodzież. Wszyscy uczestnicy festynów bardzo aktywnie brali udział w
quizie dotyczącym UE. Okazało się, że bardzo duże było zapotrzebowanie na różnego rodzaju
materiały informacyjne, przede wszystkim na te wydawane przez FAPA, ze względu na ich
przystępny i popularyzatorski charakter. Świadczy o tym liczba rozdanych w trakcie
seminariów i festynów broszur i ulotek (ponad 15 tys.).
Należy podkreślić bardzo pozytywny odbiór przez wszystkich uczestników, pilotażowych
imprez realizowanych w ramach powyższego projektu. Po jego zrealizowaniu zgłosiło się 18
następnych gmin, które były zainteresowane zrealizowaniem na swoim terenie tego typu
imprez. Nie było już jednak na to odpowiednich środków.
FAPA od początku swojego istnienia prowadziła różnorodną działalność informacyjną,
której zakres początkowo obejmował problematykę programów pomocy zagranicznej dla
polskiego rolnictwa, a z czasem został poszerzony o wiedzę o Unii Europejskiej, problemy
związane z zasadami funkcjonowania sektora rolno-żywnościowego w krajach UE oraz
dostosowywanie polskiego rolnictwa i przemysłu spożywczego do integracji.
Działania informacyjno-promocyjne były integralną częścią większości projektów
wdrażanych przez FAPA związanych ze wszystkimi obszarami działań Fundacji. W ramach
wielu projektów przewidziane było wydawanie materiałów informacyjnych (ulotek, broszur,
podręczników, opracowań książkowych), przeprowadzanie szkoleń, organizowanie wyjazdów
studyjnych do krajów UE. Działania te wchodziły w zakres projektów m.in. o tematyce
związanej z produkcją rolniczą, organizacją obrotu produktami rolnymi, dostosowaniem
przemysł spożywczego do standardów unijnych.
W ciągu swojej dziesięcioletniej działalności FAPA wydała w ramach projektów lub
dofinansowała ponad 300 pozycji książkowych (Załącznik 6), w większości związanych z
164
polityką rolną UE. Niektóre projekty miały charakter czysto popularyzatorski i obejmowały w
swych działaniach zarówno przygotowanie materiałów przez ekspertów jak i wszystkie prace
wydawnicze. Szczególnie cenna wydaje się wydana w ramach oddzielnego projektu seria
„Prawo rolne Unii Europejskiej, a polski sektor rolny”, w ramach której ukazały się
opracowania dotyczące organizacji wszystkich najważniejszych rynków rolnych wraz ze
stosownym prawodawstwem, a także zeszyty dotyczące WPR, Programu Phare, Funduszy
Strukturalnych, Programu SAPARD.
Realizowane przez FAPA z MF `93 i MF `95 projekty „Rozpowszechnianie informacji o
Unii Europejskiej, rolnictwie w krajach UE oraz Programie Phare” dały możliwość dotarcia
z informacjami o tej tematyce do szerokich kręgów odbiorców poprzez zamieszczanie
artykułów w prasie rolniczej (np.: „Nowej Wsi”, ,,Gospodarzu. Poradniku sołeckim”,
„AgroSerwisie”, „Chłopskiej Drodze”, „Zielonym Sztandarze”), regionalnej (np.: w
„Wiadomościach Małopolskich”, „Słowie Ludu”), specjalistycznej (np.: w „Nowoczesnym
Rolnictwie”, „Wsi i Rolnictwie”) oraz poprzez audycje radiowe (informacje w „Porannych
Rozmaitościach Rolniczych”, „Rolniczej Antenie”) i programy telewizyjne (niektóre
programy z cyklu „Rolnictwo na świecie” i „Notowania”). Opracowania o tematyce
integracyjnej
przygotowane
przez
pracowników
sekcji
analitycznych
FAPA
były
udostępniane i wykorzystywane w wydawnictwach ODR-ów, Centrów Informacji
Europejskiej UKIE.
Ważny podkreślenia jest fakt, że publikacje wydane przez FAPA były rozpowszechniane
bezpłatnie i dzięki temu mogły trafić do wielu odbiorców bez względu na ich możliwości
finansowe.
Organizowano również i współfinansowano konferencje i seminaria związane z tematyką
integracji rolnictwa np. podczas dorocznych Targów POLAGRA w Poznaniu.
Omawiając problematykę działań informacyjnych, związanych z procesem integracji
Polski z UE, należy wspomnieć, że opisane tu bogate doświadczenie związane z
przedsięwzięciami analitycznymi i upowszechnianiem wiedzy, zostało wykorzystane przez
FAPA w trakcie tworzenia propozycji przeprowadzenia kampanii informacyjnej dla
mieszkańców obszarów wiejskich w ramach Programu Informowania Społeczeństwa.
W pierwszej połowie 2000 roku zrealizowany został projekt „Centrum Informacji i
Dokumentacji
Integracji
Rolnictwa”
(MF
`96),
w
ramach
którego
powstał
165
„Wielowariantowy model informowania społeczności wiejskich na temat procesu
integracji polskiego sektora rolnego z UE”.
Był to pierwszy w Polsce, kompleksowy program kampanii informacyjno-oświatowej na
temat Unii Europejskiej i przystąpienia Polski do tego ugrupowania, skierowanej do rolników
i mieszkańców wsi. Model, jeszcze jako wersja robocza, został przekazany do Urzędu
Komitetu Integracji Europejskiej. Na jego podstawie Urząd opracował katalog działań, które
miały być realizowane w ramach Programu Informowania Społeczeństwa. Ostateczna wersja
Modelu została przekazana też m.in. do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, UKIE oraz
Kancelarii Prezydenta RP.
Wprawdzie Model nie doczekał się realizacji to jednak wiele jego elementów jest
wykorzystywanych w ramach toczącej się obecnie kampanii informacyjnej o Unii
Europejskiej.
c. Inne działania wspierające funkcje statutowe MRiRW.
Poza działaniami wspierającymi resort rolnictwa w zakresie integracji polskiego sektora
rolno-żywnościowego z Unią Europejską, prowadzone były także inne, nie mniej ważne
działania wspierające MRiRW.
Od 1996 r. w ramach projektu „Monitorowanie dostępu polskich artykułów rolnospożywczych do rynków zagranicznych”, Ministerstwo Rolnictwa zlecało FAPA wykonanie
zadań, dotyczących analiz ekonomicznych polityki rolnej oraz monitorowania zagranicznych
rynków rolnych.
W ciągu ostatnich 6 lat zakres analiz polityki rolnej zmieniał się. Od 1999 r. obejmował
takie zadania jak:
• analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową
sektora gospodarki żywnościowej, uwzględniająca sytuację podażowo-popytową na
ważniejszych rynkach rolnych, koszty produkcji rolniczej i relacje cen w rolnictwie,
a także ocenę sytuacji w przemyśle spożywczym,
• analiza skutków liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach CEFTA oraz
• analiza zmian instrumentów polityki rolnej w Polsce (monitoring dla OECD).
Zadania te wykonywane były przez Sekcję Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej.
166
Warto tu przede wszystkim zwrócić uwagę na dwa ostatnie zadania. W opracowaniu
dotyczącym CEFTA prezentowane były bowiem nie tylko wyniki handlowe Polski, ale
również pozostałych członków ugrupowania, omawiana była struktura geograficzna handlu
towarami rolno-spożywczymi poszczególnych krajów CEFTA, z uwzględnieniem stopnia
liberalizacji handlu (listy koncesyjne A, B oraz C/D) i pod tym względem było to
opracowanie unikalne w skali kraju i bardzo przydatne dla resortu rolnictwa. Dodatkowo w
2000 r., w odniesieniu do wszystkich krajów członkowskich, na podstawie materiałów
przygotowanych wg metodologii opracowanej przez SAEPR i dostarczonych przez te kraje,
omówiono instrumenty polityki rolnej tych krajów i zakres finansowania budżetowego,
poziom ochrony celnej i marże preferencji, instrumenty ochronne, administrowanie
kontyngentami preferencyjnymi, subsydia eksportowe oraz wykorzystanie kontyngentów
preferencyjnych. Wyniki analizy skutków liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach
CEFTA były prezentowane na corocznych
spotkaniach ministrów rolnictwa państw tej
organizacji.
Z kolei materiał przygotowywany na potrzeby OECD był niezwykle obszernym i
corocznie
aktualizowanym
kompendium
wiedzy
o
polskiej
polityce
rolnej,
przygotowywanym według metodologii OECD i obejmującym wszystkie instrumenty polityki
rolnej i handlowej, działania na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz dostosowania
ustawodawcze i inne do integracji z UE. Na podstawie tego materiału OECD przygotowywało
każdego roku „część polską” raportu „Monitoring and Evaluation” (Monitoring i Ocena). W
opinii OECD Polska była jednym z nielicznych krajów członkowskich tego ugrupowania,
które przygotowywały tak dobry materiał faktograficzny.
Poza ww. zadaniami realizowano także inne działania, nie finansowane ze środków
Monitorowania dostępu polskich artykułów rolno-spożywczych do rynków zagranicznych, a
związane ze współpracą z OECD. Od początku polskiego członkostwa w OECD, na zlecenie
resortu rolnictwa, współpracowano z sekretariatem rolnym OECD. Eksperci SAEPR
corocznie weryfikowali i uzupełniali materiał OECD „Monitoring and Evaluation” w części
dotyczącej Polski, przygotowywali wg metodologii OECD dane budżetowe do obliczania
wskaźników PSE (wsparcia producentów rolnych) i TSE (całkowitego wsparcia producentów
rolnych), a także przygotowywali zestaw danych do modelu ekonometrycznego AGLINK.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że pracownicy Sekcji uczestniczyli w budowie polskiego
komponentu tego modelu i prezentowali go na międzynarodowym seminarium w
Budapeszcie w 1998r. Polska była pierwszym krajem Europy Środkowo-Wschodniej, dla
którego zbudowano taki komponent, umożliwiający przygotowywanie średnioterminowych
167
prognoz, dotyczących produkcji, konsumpcji, handlu i cen podstawowych produktów rolnożywnościowych. Poza tym pracownicy Sekcji brali aktywny udział w wybranych sesjach
OECD, organizowanych przez Dyrekcję ds. żywności, rolnictwa i rybołówstwa, pomagali w
koordynacji
udziału
polskich
ekspertów
w
projektach
badawczych
OECD
oraz
przygotowywali na prośby MRiRW odpowiedzi na zapytania OECD, dotyczące problematyki
rolnej. Podsumowując należy stwierdzić, że OECD zawsze wysoko oceniało współpracę z
Polską i stawiało nas za wzór innym krajom członkowskim tego ugrupowania.
W ramach monitorowania zagranicznych rynków rolnych realizowano 4 zadania:
• sygnalne raporty monitorujące sytuację podażowo-popytową i cenową na
światowych rynkach podstawowych produktów rolnych,
• roczny raport podsumowujący polski handel zagraniczny artykułami rolnospożywczymi,
• przygotowanie
analiz
obrotów
w
handlu
zagranicznymi
towarami
rolno-
spożywczymi za I, II i III kwartał oraz
• przygotowanie szybkich analiz bieżącej sytuacji w polskim handlu artykułami rolnospożywczymi z wybranymi państwami i w rolnictwie tych państw.
W ramach realizacji pierwszego z tych zadań przygotowywano i rozpowszechniano
biuletyny o bieżącej sytuacji na światowych rynkach zbóż, roślin oleistych, olejów
roślinnych, komponentów paszowych, owoców, warzyw i niektórych przetworów owocowowarzywnych, cukru, mięsa czerwonego, drobiowego, jaj, mleka i produktów mleczarskich.
Początkowo przygotowywano zbiorcze opracowania dla wszystkich rynków rolnych.
Z czasem rozszerzono i zindywidualizowano formy przygotowywania informacji z
zagranicznych rynków rolnych, dzieląc je na pięć oddzielnych grup tematycznych
ukazujących się w osobnych opracowaniach (1. Zboża, oleiste, pasze; 2. Mięso i drób; 3.
Mleko; 4. Cukier; 5. Owoce i warzywa) oraz na trzy grupy pod względem typu
przekazywanych informacji –informacje bieżące, notowania bieżące, przegląd/perspektywy.
Ponieważ informacje z tego zakresu były przydatne nie tylko dla Ministerstwa
Rolnictwa, ale też dla szerokiego grona odbiorców w polskim sektorze rolno-spożywczym,
rozwijano i doskonalono system rozpowszechniania opracowań. Stosowano systematyczną
wysyłkę opracowań pocztą tradycyjną, pocztą elektroniczną, faksem, a także zamieszczając je
w internecie. Informacje docierały również do szerokiego grona odbiorców, dzięki
regularnym ich przedrukom w polskiej prasie wiejskiej i branżowej. W przypadku rynku
168
zbóż, roślin oleistych i komponentów paszowych ściśle współpracowano z Krajową Rolniczą
Informacją Rynkową Ministerstwa Rolnictwa, dzięki czemu wspólnie publikowano i
rozpowszechniano biuletyn zawierający zarówno informacje z rynków zagranicznych, jak i z
rynku krajowego.
W zakresie analiz polskiego handlu rolnego (zadania 2, 3 i 4) przygotowywano i
przekazywano kwartalne i roczne analizy obrotów artykułami rolno-spożywczymi, takimi jak:
zwierzęta żywe, produkty pochodzenia zwierzęcego, produkty pochodzenia roślinnego,
tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego oraz produkty ich rozkładu, gotowe
tłuszcze jadalne, woski pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, gotowe artykuły spożywcze,
napoje bezalkoholowe, alkoholowe i ocet, tytoń i przemysłowe namiastki tytoniu. Analizy
handlowe dostarczały Ministerstwu nie tylko szczegółowej i pogłębionej informacji o handlu
rolnym, ale też poruszano w nich szereg problemów występujących w polskim handlu
rolnym. Z kolei szybkie analizy bieżącej sytuacji w polskim handlu artykułami rolnospożywczymi z wybranymi państwami i w rolnictwie tych państw były niezwykle przydatne
dla resortu rolnictwa w bieżących kontaktach z partnerami i delegacjami zagranicznymi.
W nadchodzących latach wymienione wyżej zadania i działania będą kontynuowane,
choć być może w nieco zmienionej formie. Zwłaszcza po integracji z UE zniknie konieczność
przygotowywania opracowań nt. handlu rolnego krajów CEFTA. W dalszym ciągu natomiast
potrzebne będą Ministerstwu analizy sytuacji ekonomicznej w rolnictwie czy analizy
handlowe.
169
Część II.
Pomoc zagraniczna dla sektora rolnego po roku 1998. Stan
obecny i przyszłość.
W lipcu 1997 r. Komisja Europejska opublikowała dokument pod nazwą „Agenda 2000 –
Wezwanie do rozszerzenia”. Zawarto w nim perspektywy rozwoju Unii Europejskiej i jej
polityk, sięgające w nowe stulecie. W „Agendzie 2000” zaproponowano też wzmocnienie
strategii przedakcesyjnej, poprzez wsparcie krajów kandydujących w realizacji ich
specyficznych
potrzeb
podczas
przygotowań
do
akcesji.
Uzupełnieniem
strategii
przedakcesyjnej był opracowany przez Komisję dokument „Partnerstwo dla Członkostwa”
wskazujący priorytetowe obszary prac dostosowawczych dla każdego państwa aplikującego
do członkostwa oraz ramy pomocy finansowej Wspólnoty na realizację tych prac.
Struktura pomocy dla Polski na lata 2000-2006.
Instrumenty przedakcesyjne – środki dla Polski (mln euro wg cen w 1999 r.)
Programy/Lata
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
400
400
400
400
400
400
400
40
50
50
50
50
50
50
Program SAPARD
168
168
168
168
168
168
168
Program ISPA
385
385
385
385
385
385
385
Razem pomoc przedakcesyjna
dla Polski
953
953
953
953
953
953
953
Program Phare
w tym na rolnictwo
Środki przedakcesyjne dla polskiego rolnictwa zostały zawarte w Programie Phare oraz
Programie SAPARD (Specjal Accession Programme for Agriculture and Rural Developmant
– Specjalny Program Akcesyjny dla Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich). Natomiast
Program ISPA (Instrument for Structural Policies for Accession – Instrument dla Polityki
Strukturalnej na Rzecz Akcesji) dotyczy wsparcia dużych projektów inwestycyjnych (min. 5
mln euro) związanych z rozwojem sieci transportowych oraz z ochroną środowiska.
170
11. Nowa Orientacja Programu Phare.
Kierunki wykorzystania pomocy z Programu Phare i innych źródeł zostały określone w
1998 r. przez strategię przedakcesyjną Unii, zawartą w „Partnerstwie dla Członkostwa” oraz
przez wynikającą z tej strategii reorientację kierunku, struktury wdrażania i procedur
Programu Phare.
Dokument „Partnerstwo dla Członkostwa” (ang. Accesion Partnership), zaproponowany
w 1998 r. przez Komisję Europejską, zawiera listę problemów priorytetowych, które kraje
kandydujące powinny rozwiązać w okresie poprzedzającym akcesję. Na kandydatów
nałożono też obowiązek opracowania programu i harmonogramu działań przygotowujących
do członkostwa.
Przygotowany w odpowiedzi na „Partnerstwo dla Członkostwa” przez Polskę „Narodowy
Program Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej” stał się (wraz z
„Partnerstwem”) podstawowym dokumentem wyznaczającym dziedziny i przedsięwzięcia,
które będą finansowane z Programu Phare w okresie przedakcesyjnym. Zgodnie z tymi
dokumentami obecna pomoc z Programu Phare koncentruje się na:
• wspieraniu rozwoju instytucjonalnego (około 30 proc. środków),
• wspieraniu inwestycji (około 70 proc. środków).
Zasady te mają zastosowanie również do pomocy dla sektora rolnego.
Największą rolę w kształtowaniu profilu pomocy zagranicznej odgrywały priorytety
polityki rolnej rządu utrzymujące kurs stopniowych reform i rekonstrukcji sektora, którym od
połowy lat 90 w coraz większym stopniu towarzyszyły działania dostosowawcze, zmierzające
do sukcesywnego przyjmowania dorobku prawnego wspólnoty w zakresie ustawodawstwa,
rozwoju instytucji i kapitału ludzkiego oraz ograniczonego, chociaż koniecznego, wsparcia
inwestycyjnego.
W związku z rosnącym w UE znaczeniem kwestii spójności społeczno-ekonomicznej
państw i regionów Wspólnoty oraz krajów kandydujących do członkostwa, ważnym
wyznacznikiem unijnej pomocy na najbliższe lata staje się „Narodowy Plan Rozwoju”, w
ramach którego planowana jest koordynacja wsparcia unijnego (Program Phare, SAPARD,
ISPA) z pomocą pochodzącą z innych źródeł i ze środków krajowych. W tym ujęciu pomoc
dla wsi i rolnictwa stanowi jeden z istotnych elementów zintegrowanych programów rozwoju
171
regionalnego wzorowanych na rozwiązaniach stosowanych w systemie Funduszy
Strukturalnych UE.
Zgodnie z Nową Orientacją Programu Phare począwszy od MF ’98 wprowadzono zasadę
współfinansowania tzn. konieczność wykładania środków krajowych – budżetowych i
publicznych, uzupełniających pomoc Programu Phare oraz przejęcie kosztów operacyjnych
administrowania pomocą przez budżet państwa.
Pomoc Programu Phare dla polskiego sektora rolnego w ramach Memorandum Finansowego 1998
(wydatkowanie w latach 1998 – 2001) .
MF 1998
Budżet
w mln EURO
Phare
Polska
Programy i projekty
Wzmocnienie zdolności instytucjonalnych MRiRW w
Zintegrowanego Systemu Administracji i Kontroli (IACS)
Reforma, wzmocnienie i szkolenie administracji weterynaryjnej
Wdrażanie systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt
Razem
Źródło: MRiRW , maj 2002 r.
celu
wdrożenia
2,3
0,5
2,657
2,5
7,457
1,0
2,5
4,0
Projekty z MF `98 w przeważającej części miały charakter pilotażowy, co przejawiało się
w ograniczonym zasięgu ich oddziaływania. Ich realizacja była jednak niezmiernie ważna z
punktu widzenia wdrożenia w Polsce systemów działających w sektorze rolnym w UE.
Rozpoczęto tworzenie podstaw do wprowadzenia systemu płatności bezpośrednich w
rolnictwie. Dzięki realizacji projektu (patrz tabela powyżej) stworzono m.in. strukturę
administracyjną systemu IACS na trzech poziomach: centralnym, wojewódzkim i
powiatowym,
opracowano
strukturę
informatyczną.
Opracowano
koncepcje
wielofunkcyjnego rejestru gospodarstw i tworzenia systemu identyfikacji działek rolnych,
przygotowano wzory wniosków i przeszkolono personel. Projekt związany z wdrażaniem
systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt realizowany był w 2 województwach
(Podkarpackim i Warmińsko-Mazurskim). Dzięki niemu przygotowane zostały struktury
administracyjne ARiMR w województwach pilotażowych i opracowano koncepcje docelowe
wdrażania systemu w całym kraju oraz w systemie dobrowolnym zakolczykowano ponad 280
tys. szt. bydła. (w województwach pilotażowych).
Natomiast w zakresie dostosowywania służb weterynaryjnych przeprowadzono przede
wszystkim działania dotyczące transponowania dorobku prawnego UE w zakresie
172
weterynarii.
Działania realizowane w ramach MF `98 i MF `99, z bardzo wyraźnym podkreśleniem
zagadnień związanych z integracją i opartych na Narodowej Strategii Przygotowania do
Członkostwa w UE, były ukierunkowane na kwestie związane z wejściem Polski do UE.
Szczególnie dotyczyło to projektów wspierających:
•
przygotowanie do wdrożenia WPR,
•
wzmocnienie standardów weterynaryjnych i fitosanitarnych,
•
poprawę standardów higieny w wybranych zakładach mleczarskich,
•
przygotowanie wdrażania systemu IACS.
Pomoc
Phare
dla
polskiego
sektora
rolnego
w
ramach
Memorandum
Finansowego
1999
(wydatkowanie w latach 1999 – 2002).
Programy i projekty
Kontrola fitosanitarna na przyszłych zewnętrznych granicach UE
Kontrola weterynaryjna na przyszłych granicach UE
Wspólny Fundusz Mleczarski Phare/EBOR
Przygotowanie do wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej
Razem
MF 1999
Budżet
w mln EURO
Polska
Phare
5,5
8,15
8,0
5,9
27,55
2,12
6,95
8,0
2,4
19,47
Źródło: MRiRW, maj 2002 r.
W latach 2000–2006 wsparcie z Programu Phare ma się koncentrować na dwóch
głównych priorytetach:
•
rozwoju instytucjonalnym,
•
wsparciu inwestycyjnym.
Pierwszy z wymienionych priorytetów - rozwój instytucjonalny - wydaje się szczególnie
ważny ze względu na to, że inne programy przedakcesyjne (SAPARD, ISPA) nie zapewniają
finansowania działań z tego zakresu. Rozwój instytucjonalny, na który przewiduje się 30
proc. całości środków finansowych w Programie Phare od 2000 r., oznacza pomoc dla krajów
kandydujących w rozwijaniu struktur, strategii, zasobów personalnych oraz zdolności
zarządzania i programowania. Dzięki działaniom z tego zakresu nastąpi wzmocnienie struktur
instytucji demokratycznych, administracji publicznej i organizacji pełniących odpowiedzialne
funkcje we wdrażaniu legislacji wspólnotowej. Budowa instytucji oznacza też szkolenie
173
urzędników administracji publicznej, wysokich urzędników państwowych, specjalistów,
specjalistów oraz przedstawicieli odpowiednich gałęzi sektora prywatnego. Wykorzystanie
środków Programu Phare na rozwój instytucjonalny odbywa się głównie przy pomocy tzw.
mechanizmu twinningowego.
Z tego też względu zaaprobowane przez Komisję Europejską i wdrażane w Polsce
Programy Phare 2000 i 2001 kładą duży nacisk na przygotowanie instytucjonalne polskiego
sektora rolnego do uczestnictwa w politykach UE po naszej akcesji. Szczególnie istotne z
tego punktu widzenia wydaje się wdrażanie z MF `2000 projektu „Rozwój instytucjonalny na
obszarach wiejskich” i dwóch następnych projektów po nim wymienionych (patrz tabela
poniżej), ponieważ spowoduje to wzmocnienie instytucjonalne przygotowujące obszary
wiejskie do uczestnictwa we wprowadzaniu polityki rozwoju strukturalnego, a po akcesji do
korzystania z Funduszy Strukturalnych. Projekty te stworzą więc fundamenty podjęcia działań
przewidzianych w Programie Operacyjnym „Restrukturyzacja i modernizacja sektora
żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”.
W Programie Phare od 2000 r. na rozwój inwestycyjny ma być przeznaczonych 70 proc.
środków. Inwestycje rozumiane są jako działania wspomagające osiągnięcie standardów
unijnych oraz inwestowanie w spójność ekonomiczną i społeczną poprzez instrumenty
podobne do wspieranych w obecnych krajach członkowskich ze środków Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Socjalnego. Ten drugi rodzaj
inwestycji ma na celu łagodzenie różnic społeczno-gospodarczych pomiędzy regionami w
odniesieniu do średniej krajowej i unijnej.
Spośród Programów Phare wdrażanych od 1998 r. najwięcej środków zaplanowano na
Phare 2000. Dotyczy to zarówno pomocy unijnej, jak i wkładu polskiego budżetu w realizację
Programu. Okres jego realizacji przypada na lata 2000-2003, a więc bezpośrednio przed
planowaną datą akcesji. Pomoc ze środków Phare 2000 ma więc stanowić szczególnie ważny
element w przyspieszeniu i zakończeniu podstawowych działań przygotowujących polski
sektor rolny do akcesji.
Program Phare dla polskiego sektora rolnego i obszarów wiejskich w ramach Memorandum Finansowego
2000 (wydatkowanie w latach 2000-2003).
Programy i projekty
Rozwój instytucjonalny na obszarach wiejskich
Rozwój instytucjonalny na rzecz agrośrodowiska i zalesiania
MF 2000
Budżet
w mln EURO
Phare
2,0
2,0
Polska
0,83
0,54
174
Rozwój instytucjonalny na rzecz wcześniejszego przechodzenia na emeryturę
Weterynaryjny system kontroli chorób i laboratoriów
Urzędy kontroli granicznej (weterynaryjnej) etap II
Administracja fitosanitarna
Administracja kontroli żywności
Organizacje wspólnego rynku – WPR
Przygotowanie do wybranych instrumentów WPR
Administracja rybołówstwa
Razem
Źródło: MRiRW, maj, 2002 r.
2,0
4,0
4,45
4,0
4,0
9,55
9,6
2,0
43,6
0,60
3,2
2,0
0,92
1,0
7,55
9,45
0,7
26,79
Drugi priorytet Programu Phare – inwestycje - od roku 2000 jest realizowany poprzez
inwestowanie w infrastrukturę niezbędną do stosowania zharmonizowanych przepisów
prawnych wspomagającą osiągnięcie standardów unijnych oraz w inwestycje bezpośrednio
związane z wdrażaniem acquis communautaire.
Działania z tego zakresu dla polskiego sektora rolnego, zaplanowane w ramach Programu
Phare 2000 i 2001, obejmują problematykę kontroli weterynaryjnej, fitosanitarnej, kontroli
żywności, środków żywienia zwierząt. Zaplanowano też kontynuację wsparcia wdrażania
IACS, FADN, Systemu Informacji Rolniczej.
W Programach Phare 2000 i 2001 po raz pierwszy wprowadzono projekty wspierające
rozwój instytucjonalny i wyposażenie rybołówstwa w kierunku zgodnym z zadaniami
wynikającymi ze Wspólnej Polityki Rybackiej UE.
Pomoc Phare dla polskiego sektora rolnego w ramach Memorandum Finansowego 2001 (wydatkowanie w
latach 2001-2004).
Programy i projekty
Organizacja rynku rybołówstwa
System doradztwa rolniczego
Standardy dla gospodarstw
Rolnictwo ekologiczne
Dostosowanie systemu nadzoru i kontroli nad środkami żywienia zwierząt do
wymagań UE
Klasyfikacja tusz w systemie EUROP
Szkolenie uczestników rynku i administracji w zakresie stosowania mechanizmów
WPR
Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli oraz system identyfikacji i rejestracji
zwierząt
Kontynuacja działań związanych z budową Farm Accountancy Data Network (FADN)
w Polsce
System Informacji Rolniczej
Razem
Źródło: MRiRW, maj 2002 r.
MF 2001
Budżet
w mln EURO
Phare
3,82
4,5
2,0
2,5
7,0
Polska
1,69
0,75
0,54
0,6
3,0
2,0
2,0
0,67
1,25
5,0
4,2
2,1
0,7
2,0
32,92
0,7
14,10
175
Realizacja MF ’2000 i MF ’2001 jest już poważnie zaawansowana. Zawarte zostały
umowy twinningowe w ramach poszczególnych projektów z partnerami m.in. z Niemiec,
Francji, Włoch, Danii, Wielkiej Brytanii, Grecji, Holandii, Finlandii. Niektóre z nich
przyniosły już wymierne efekty, jak np. projekt „Rozwój instytucjonalny na rzecz
wcześniejszego przechodzenia na emeryturę” (MF `2000), w ramach którego odbyło się kilka
seminariów przygotowanych przez ekspertów z Francji i Grecji przeznaczonych dla
przedstawicieli instytucji centralnych oraz organizacji rolniczych i komisji parlamentarnych.
Długoterminowi eksperci, pracujący w ramach twinningu w tym projekcie, wspomogli
resort rolnictwa w wypracowaniu kilku wariantów i wyborze jednego z nich dotyczącego
otoczenia instytucjonalnego przyszłego systemu rent strukturalnych w rolnictwie, określenia
zakresu funkcji agencji płatniczej (ARiMR) oraz jednostki wdrażającej (KRUS).
Zestawione w tabeli poniżej projekty zaplanowane w ramach wsparcia ze środków
Programu Phare 2002 z uwagi na okres realizacji częściowo przypadający prawdopodobnie w
pierwszym i drugim roku członkostwa Polski w UE (lata 2004-2005), mają inny charakter i
służą raczej wzmocnieniu wcześniej utworzonych struktur i pogłębieniu przeprowadzonych
działań dostosowujących polski sektor do standardów unijnych (np.: zakończenie
przygotowania ARR do roli Agencji Płatniczej, wdrożenie mechanizmu kwot mlecznych,
wprowadzenie systemu informacji o materiale siewnym).
Pomoc Phare dla polskiego sektora rolnego w ramach Memorandum Finansowego 2002 (wydatkowanie w
latach 2002-2005)*.
Programy i projekty
Wprowadzenie zintegrowanego systemu informacji o kwalifikacji i obrocie
materiałem siewnym
Kontrola TSE (materiałów szczególnego ryzyka) w Polsce
Wzmocnienie laboratoriów referencyjnych poprzez inwestycje w Państwowym
Instytucie Weterynaryjnym w Puławach
Wdrożenie mechanizmu kwot mlecznych
Dostosowanie instytucji do wdrażania polityki strukturalnej w zakresie rozwoju
rolnictwa i obszarów wiejskich
Zakończenie przygotowania ARR do pełnienia roli Agencji Płatniczej
Dostosowanie administracji publicznej do wdrażania polityki strukturalnej
współfinansowanej z FIFG
Razem
* Wersja na etapie opiniowania przez Komisję Europejską
MF 2002
Budżet
w mln EURO
Phare
2,0
Polska
0,70
8,00
11,33
5,99
5,926
2,10
2,00
0,40
0,50
2,30
1,00
0,56
0,147
28,73
14,223
176
Ten przedostatni Program Phare ma też spełnić rolę pomostu przygotowującego instytucje
i ich kadry do aplikowania o środki Funduszy Strukturalnych, które po akcesji zastąpią pomoc
Programu Phare i innych programów przedakcesyjnych dla polskiego sektora rolnego i
obszarów wiejskich.
W fazie programowania jest MF `2003, które będzie ostatnim z wdrażanych, a jego środki
będą wykorzystywane do 2006 r.
Pomoc Phare dla polskiego sektora rolnego w ramach Memorandum Finansowego 2003 (wydatkowanie w
latach 2003-2006)*.
Środki Phare
Proponowane projekty
(mln EURO)
Administracja Fitosanitarna i Nasienna
Administracja weterynaryjna
Kontrola TSE w Polsce
Przygotowanie do wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej (CAP)
Kontynuacja wdrażania Systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt
Przygotowanie do wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej (CAP)
Doskonalenie Systemu LPIS oraz metod kontrolnych w technologii GIS
Wdrożenie Spójnej Polityki Strukturalnej Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa
Centralna i Terenowa Administracja Rybacka
Razem
* Wersja wstępna przygotowywana w MR i RW (sierpień, 2002 r.)
1,5
12,9
8,0
5,0
14,5
2,0
2,5
46,4
Działania przewidziane w ramach tego ostatniego – przygotowywanego obecnie –
Memorandum Finansowego
Programu Phare, są w większości kontynuacją wcześniej
rozpoczętych i finansowanych z MF `2000 (np.: projekty dotyczące administracji
fitosanitarnej i nasiennej, administracji rybackiej), MF `2001 (np.: projekty dotyczące
wdrażania WPR), MF `2002 (np.: projekty dotyczące administracji weterynaryjnej, kontroli
TSE, wdrażania polityki strukturalnej).
W przypadku Phare 2002 i 2003 ostateczna alokacja środków dla rolnictwa i lista
projektów będzie znana po zakończeniu procesu programowania. Prezentowane dane dla tych
Memorandów mają jeszcze charakter wstępny.
Zmiana orientacji Programu Phare oraz planowane zwiększenie pomocy unijnej dla
Polski od 2000 r. spowodowało również konieczność zmian w sposobie wdrażania. Nastąpiła
decentralizacja finansowej obsługi Programu z Brukseli do państw beneficjantów i
jednocześnie centralizacja w skali kraju. Powstał jeden centralny rachunek bankowy w
Narodowym Banku Polskim, a poszczególne jednostki wdrażające otrzymują środki
wyłącznie za jego pośrednictwem. Dysponentem rachunku jest Pełnomocnik Rządu ds.
Obsługi Środków Finansowych Pochodzących z UE.
177
Zmniejszeniu uległa liczba agencji wdrażających Program Phare. Dąży się do stopniowej
całkowitej rezygnacji z Jednostek Zarządzania Programem (PMU) poprzez ich likwidację lub
włączenie w struktury tych instytucji, które będą jednostkami wdrażającymi programy po
wstąpieniu do UE. Do przeprowadzania przetargów i kontraktowania wykorzystywana jest
Centralna Jednostka Finansująco – Kontraktująca (Central Financing and Contracting Unit –
CFCU). Urząd Komitetu Integracji Europejskiej jest odpowiedzialny za programowanie,
koordynację, rozdział środków i negocjacje z Komisją Europejską, a ministerstwa/jednostki
administracyjne, będące bezpośrednio odbiorcami pomocy, dokonują wyboru projektów i
prowadzą działania monitorujące.
Programowanie działań wspieranych z Programu Phare oparte jest obecnie o
przygotowanie tzw. fiszy projektu (wniosku projektowego). Dokument ten zawiera
szczegółowy opis projektu wraz z wskaźnikami jego oceny. Fisza zastępuje uprzednio (przed
1998 r.) przygotowywane Plany Strategiczne i Programy Pracy. Wszystkie projekty
zatwierdzone do realizacji przez Komisję Europejską uwzględniane są w Memorandum
Finansowym.
Nadzór nad prawidłowym przebiegiem programowania sprawuje odpowiedni departament
w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej. Instytucja ta czuwa też nad całym procesem
przygotowywania wniosków projektowych i pośredniczy w przekazywaniu propozycji do
Brukseli. Wstępnego podziału środków Programu Phare przeznaczonych dla Polski na
poszczególne resorty i zadania dokonuje również UKIE wspólnie z Komisją Europejską.
Kontraktowanie projektów powinno odbywać się w ciągu pierwszych 6-12 miesięcy od
daty podpisania Memorandum Finansowego, a wydatkowanie funduszy musi zostać
zakończone do końca trzeciego roku realizacji.
Monitorowanie wdrażania programu prowadzi sam kraj kandydujący i Komisja
Europejska poprzez Wspólny Komitet Monitorujący, powoływany w każdym kraju. Kontrolę
księgową przeprowadzają niezależni kontrolerzy i/lub Komisja Europejska oraz Sąd
Audytorów Unii Europejskiej.
178
179
Zgodnie z zaleceniami Nowej Orientacji Programu Phare utworzona została Centralna
Jednostka Finansująco-Kontraktująca, której zadaniem jest prowadzenie obsługi kadrowej,
księgowej, administracyjnej i sprawozdawczej części Programu Phare adresowanej do
wsparcia rozwoju instytucjonalnego. CFCU podlega Pełnomocnikowi ds. Realizacji Projektu
dla
komponentu
„Rozwój
instytucjonalny
administracji
publicznej”.
Jednostka
ta
umiejscowiona jest w strukturze Fundacji Fundusz Współpracy.
W związku z tym, od 1998 r. FAPA przestała w resorcie rolnictwa spełniać rolę Jednostki
Zarządzającej Programem Phare, co nie jest równoznaczne z całkowitym wycofaniem się z
udziału we wdrażaniu tego Programu. Fundacja nadal wspiera MRiRW oraz beneficjentów w
realizacji projektów (przygotowywanie zakresów zadań i obowiązków, harmonogramów
działań,
raportów
okresowych
itp.)
oraz
monitorowaniu
postępu
w
działaniach
przewidzianych projektami, sygnalizacji zagrożeń i proponowaniu środków zaradczych.
Instrumentem wprowadzonym w 1998 r. w ramach „Nowej Orientacji” Phare jest
twinning. Wykorzystywany jest on jako główny mechanizm procesu budowy instytucji.
Polega
na
współpracy
administracji
i
organizacji
krajów
kandydujących
z
ich
odpowiednikami w krajach członkowskich. Dzięki temu rodzajowi współpracy kraje unijne
wspierają kraje kandydujące w rozwijaniu nowoczesnego i efektywnie działającego systemu
administracji, z uwzględnieniem struktury, kapitału ludzkiego i zdolności menedżerskich
koniecznych do prawidłowego wdrażania prawa wspólnotowego.
W ramach każdego tzw. „projektu twinningowego” posiada co najmniej jednego eksperta
długoterminowego z kraju członkowskiego, który rekrutowany jest z administracji rządowej
lub odpowiedniej organizacji. W ramach swoich obowiązków związanych z wdrażaniem
projektu pracuje on w pełnym wymiarze godzin w równorzędnym urzędzie kraju
kandydującego przez co najmniej 12 miesięcy.
W 2001 r. pojawiła się nowa forma twinningu – „twinning light”. Podobnie jak forma
tradycyjna jest on związany z działaniami dotyczącymi acquis communautaire, ale w
mniejszym zakresie. W ramach „twinningu light” przewiduje się krótkie i średnioterminowe
(do 6 miesięcy) pobyty ekspertów unijnych oraz ewentualnie warsztaty, szkolenia, wizyty,
tłumaczenia związane z realizacją określonych zadań.
180
12. Program SAPARD.
Podstawowym źródłem finansowym Wspólnoty wspierającym rozwój rolnictwa i
obszarów wiejskich w krajach kandydujących, zgodnie z Agendą 2000, jest Program
SAPARD (Community Support for Pre-accession Measures for Agriculture and Rural
Development – Przeakcesyjny Instrument Wsparcia Rolnictwa i Obszarów Wiejskich). Celem
nadrzędnym tego Programu (zgodnie z Rozporządzeniem Rady Nr 1268/1999 z 21 czerwca
1999 r.) jest:
•
przyczynienie się do wdrożenia dorobku prawnego (acquis communautaire)
dotyczącego wspólnej polityki rolnej oraz polityk z nią związanych;
•
ułatwienie trwałej adaptacji sektora rolnego i obszarów wiejskich do wymogów
Wspólnoty Europejskiej określonych w Partnerstwie dla Członkostwa.
Przepisy wykonawcze do przytoczonego wyżej rozporządzenia zawiera Rozporządzenie Rady
Nr 2759/1999 z 22 grudnia 1999 r.
Wsparcie z Programu SAPARD ma być realizowane w formie wieloletnich programów,
opracowanych zgodnie z wytycznymi i zasadami programów operacyjnych. Ministerstwo
Rolnictwa przedłożyło w grudniu 1999 r. wstępną wersję Programu Operacyjnego (Planu
rozwoju obszarów wiejskich) obejmującą okres 7 lat, od 2000 do 2006 roku włącznie. Oprócz
przygotowania Programu Operacyjnego i zatwierdzenia go przez Komisję Europejską
niezbędnymi warunkami rozpoczęcia realizacji było akredytowanie agencji płatniczej i
zaakceptowanie przez wspólnotę systemu wdrożeniowego. W Polsce rolę agencji płatniczej i
jednocześnie wdrożeniowej dla Programu SAPARD pełni Agencja Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi koordynuje realizację Programu SAPAR. Należy
to do obowiązków Departamentu Pomocy Przedakcesyjnej i Funduszy Strukturalnych. W
uzgodnieniu z Ministerstwem Finansów ustalono udział krajowych środków publicznych na
współfinansowanie działań zapisanych w Programie SAPARD.
W dniu 29 marca 2001 r. podpisana została pomiędzy stroną polską a Unią Europejską
pierwsza roczna umowa finansowa (na sumę 171,57 mln euro), określająca wkład Wspólnoty
w finansowanie Programu SAPARD ze środków przewidzianych na rok 2000. Środki te mogą
być wykorzystane przez Polskę do 31 grudnia 2002 roku, z możliwością przedłużenia tego
okresu do 31grudnia 2003 roku.
181
Działania zaplanowane w Polsce w ramach Programu SAPARD są zgrupowane wokół
dwóch osi priorytetowych:
• poprawa efektywności sektora rolno-spożywczego,
• poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej i tworzenie miejsc pracy.
Początkowo planowano siedem głównych działań. Ostateczna wersja obejmuje jednak sześć:
• poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych,
• inwestycje w gospodarstwach rolnych,
• rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich,
• różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich,
• szkolenia zawodowe,
• pomoc techniczna.
W ramach Działania 1 „Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i
rybnych” przewidziana jest pomoc dla sektora mleczarskiego, mięsnego, przetwórstwa
owoców i warzyw oraz rybnego. Korzystać z niej mogą przedsiębiorcy prowadzący
działalność w zakresie przetwórstwa mleka, ryb, uboju, rozbioru i przetwórstwa mięsa,
przetwórstwa owoców i warzyw oraz grupy producentów rolnych i ich związki (o ile
podlegają ustawie „Prawo działalności gospodarczej”).
W tym celu wyodrębniono dwa Schematy Pomocy:
•
„Wsparcie restrukturyzacji
pochodzenia zwierzęcego”,
•
„Wsparcie restrukturyzacji przetwórstwa i poprawy marketingu owoców i warzyw”.
przetwórstwa
i
poprawy
marketingu
artykułów
Współfinansowanie ze środków publicznych (unijnych i krajowych) może dotyczyć:
•
kosztów inwestycji ściśle związanych z dostosowaniem do wymogów sanitarnych i
weterynaryjnych UE,
•
kosztów inwestycji mających na celu zwiększenie wartości dodanej, poprawę jakości,
wprowadzenie nowych technologii i innowacji, redukcję kosztów,
182
•
kosztów
inwestycyjnych
ściśle
związanych
z
ograniczaniem
negatywnego
oddziaływania na środowisko.
Charakteryzują się one zróżnicowanym poziomem pomocy finansowej ze środków
publicznych ( poziom finansowania wynosi od 30 do 50 proc.). Wysokość pomocy
finansowej na przetwórstwo mleka, mięsa i ryb nie może być wyższa niż łącznie 6 mln
złotych dla jednego zakładu, ale też nie mniejsza niż 125 tys. złotych. Dla przetwórców
owoców i warzyw górna granica pomocy wynosi 1,1 mln złotych, a gdy zakład dokonuje
inwestycje na rzecz grup producentów to może starać się o dodatkowe 2,2 mln złotych. O
podobną sumę pomocy mogą ubiegać się samodzielnie grupy producentów oraz ich związki.
W Działaniu 2 „Inwestycje w gospodarstwach rolnych” przewiduje się pomoc w
zakresie:
•
restrukturyzacji produkcji mleka,
•
modernizacji gospodarstw specjalizujących się w produkcji zwierząt rzeźnych,
•
zwiększenia różnorodności produkcji gospodarstw rolnych.
Beneficjantami mogą być rolnicy posiadający gospodarstwa rolne i podlegający
ubezpieczeniu społecznemu na podstawie Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników,
legitymujący się odpowiednimi kwalifikacjami zawodowymi, którzy nie przekroczyli wieku
50 lat.
Wysokość
pomocy
finansowej
wynosi
50
proc.
kosztów
kwalifikowanych
przedsięwzięcia i jest zróżnicowana w zależności od rodzaju produkcji (bydła mięsnego,
trzody chlewnej, drobiu, owiec). Najwięcej można otrzymać w przypadku dofinansowania
budowy urządzeń do przechowywania gnojowicy do 110 tys. złotych na jednego beneficjenta.
Gospodarstwa starające się o pomoc muszą jednak spełnić określone szczegółowo warunki
oraz przedłożyć projekt przedsięwzięcia wraz z jego planem finansowym.
Dotowaniem może być również objęta np.: budowa, rozbudowa i modernizacja budynków
dla zwierząt, zakup i instalacja wyposażenia technologicznego, zakup stada podstawowego,
zakup urządzeń do produkcji, zbioru i przechowywania pasz itp.
Następne dwa działania podporządkowane są drugiej osi priorytetowej „Poprawa
warunków prowadzenia działalności gospodarczej i tworzenie miejsc pracy.
183
W ramach Działania 3 „ Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich”
przewidziane jest wspieranie:
•
zaopatrzenia gospodarstw wiejskich w wodę wraz z uzdatnianiem,
•
odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych,
•
gospodarki odpadami stałymi,
•
dróg gminnych i powiatowych na obszarach wiejskich,
•
zaopatrzenia w energię.
Beneficjantami tej pomocy są gminy lub powiaty oraz związki międzygminne. Górna
wysokość pomocy jest zróżnicowana i wynosi od 420 tys. złotych na inwestycje w przypadku
zaopatrzenia w energię do 1,7 mln złotych na inwestycje w przypadku inwestycji związanych
z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków komunalnych. Limit wysokości pomocy dla
inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego wynosi 50 proc.
kwalifikowanych kosztów inwestycji, z możliwością podwyższenia tej pomocy do 75 proc.
Oprócz trzech wymienionych wyżej działań obecnie przygotowywane jest do wdrożenia
Działanie 4 ”Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”. Planuje się
przygotowanie procedur wdrożeniowych pod koniec września 2002. Ponadto do
uruchomienia przygotowane zostały Działanie 6 „Szkolenia zawodowe” i Działanie 7
„Pomoc Techniczna”.
Procedury wdrażania Programu SAPARD.
Wnioski o dofinansowanie inwestycji w ramach Programu SAPARD przyjmowane są
przez regionalne oddziały Agencji SAPARD (czyli Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa) w celu dokonania ich oceny pod względem formalnym i ekonomicznym. Pomoc
finansowa będzie udzielana zgodnie z kolejnością projektów na odpowiednich listach
rankingowych.
Podział środków pomiędzy działania SAPARD (bez Działania 4) w MF 2000 – 2003.
Środki SAPARD wg Memorandów Finansowych
Działania
2000
2001
2002
2003
184
Działanie 1: Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych
- Suma w PLN
- % udział w wydatkach z
SAPARD w danym roku
58 137 225
67 880 437
68 553 393
68 553 393
33,9
38,8
38,8
38,8
Działanie 2: Inwestycje w gospodarstwach rolnych
- Suma w PLN
- % udział w wydatkach
SAPARD w danym roku
z
28 594 476
32 726 151
32 755 436
32 115 440
16,7
18,7
18,5
18,2
Działanie 3: Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich
- Suma w PLN
- % udział w wydatkach
SAPARD w danym roku
z
81 473 664
59 396 684
42 849 813
42 849 813
47,5
33,9
24,2
24,2
2 700 000
2 970 000
3 270 000
3 600 000
1,6
1,7
1,8
2,0
664 710
675 172
790 110
690 110
0,4
0,4
0,4
0,4
Działanie 6: Szkolenia zawodowe
- Suma w PLN
- % udział w wydatkach
SAPARD w danym roku
z
Działanie 7: Pomoc techniczna
- Suma w PLN
- % udział w wydatkach
SAPARD w danym roku
z
Z przedstawionych powyżej danych wynika, że środki Programu SAPARD będą
wydatkowane przede wszystkim na cele poprawy przetwórstwa i marketingu artykułów
rolnych i rybnych oraz na rozwój i poprawę infrastruktury obszarów wiejskich.
Beneficjenci - rolnicy, grupy producentów rolnych, rybnych i ich związki, gminy i
powiaty, których projekty zostały przyjęte do finansowania z Programu SAPARD, będą
podlegali kontroli przez służby instytucji wdrażającej i płatniczej przed rozpoczęciem
przedsięwzięcia, w trakcie jego realizacji i jego zakończeniu. Zwrot ze środków SAPARD
części kosztów inwestycji (maksymalnie do 50 proc. kosztów kwalifikowanych) nastąpi po jej
zakończeniu. Inwestycje będą też częściowo finansowane z krajowych środków publicznych
(budżetu centralnego, wojewódzkich). W przypadku projektów szkoleniowych wysokość
dotacji może wynosić nawet 100 proc. kosztów kwalifikowanych.
185
Zakres wykorzystania oferowanej w ramach Programu SAPARD pomocy będzie
uzależniony od jakości przygotowanych projektów, zabezpieczenia udziału własnego w
kosztach realizacji oraz sprawności obsługi instytucjonalnej.
Program SAPARD oferuje polskiemu sektorowi rolnemu największe od czasu
rozpoczęcia przemian restrukturyzacyjnych środki, ale też stawia duże wymagania wobec
beneficjantów tej pomocy, instytucji wdrażających i płatniczych, budżetu państwa.
186
13. Inne zagraniczne źródła pomocy dla rolnictwa i obszarów
wiejskich.
a. Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich (PAOW).
Zadaniem Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich (PAOW) jest wniesienie wkładu
finansowego w szeroko rozumiany rozwój gospodarczy wsi oraz wsparcie Średniookresowej
strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich oraz Spójnej polityki strukturalnej rozwoju
obszarów wiejskich i rolnictwa. Program skierowany jest do mieszkańców wsi i małych miast
(do 15 tys. osób). Skorzystają z niego w szczególności użytkownicy budowanej w ramach
Programu nowoczesnej infrastruktury technicznej, nauczyciele i uczniowie szkół
podstawowych i gimnazjów, przedstawiciele samorządów wszystkich szczebli oraz
bezrobotni mieszkańcy terenów wiejskich, rolnicy i przedsiębiorcy pragnący podnieść swoje
kwalifikacje i tworzyć miejsca pracy.
Program realizowany jest w oparciu o Umowę Kredytową, podpisaną między
Rzeczpospolitą Polską a Międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju (Bankiem
Światowym) w dniu 25 lipca 2000 r., na kwotę 118,8 mln euro. Program administruje i
koordynuje wdrażanie Jednostka Koordynacji Programu, umiejscowiona w strukturach
Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa
Celem Programu jest:
•
zwiększenie pozarolniczego zatrudnienia na obszarach wiejskich,
•
wsparcie
procesu
umacniania
samorządów
wszystkich
szczebli
i
rozwoju
regionalnego,
•
pomoc w budowaniu potencjału instytucjonalnego, niezbędnego do uzyskania
przedakcesyjnych i funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
PAOW składa się z następujących komponentów:
Komponent A – Mikropożyczki,
Komponent B - Aktywizacja kapitału ludzkiego, w tym podkomponenty:
Podkomponent B1 - Przekwalifikowanie siły roboczej,
Podkomponent B2 – Edukacja,
187
Podkomponent B3 - Budowanie potencjału instytucjonalnego administracji lokalnej i
Regionalnej,
Komponent C - Infrastruktura wiejska,
Komponent D - Zarządzanie Programem.
Siłą
Programu
Aktywizacji
Obszarów
Wiejskich
jest
jego
kompleksowość
oraz
zdecentralizowany system zarządzania i wdrażania.
Programem Aktywizacji Obszarów Wiejskich zarządza Krajowy Komitet Sterujący
(KKS), powołany 24 marca 2000 r. przez Prezesa Rady Ministrów.
Program jest wdrażany przez niżej wymienione jednostki:
•
centralne
(Jednostka
Koordynacji
Programu
i
Zespoły
Programowe
w
ministerstwach),
•
regionalne (Regionalne Komitety Sterujące, Wojewódzkie Biura Wdrażania
Programu, Regionalne Oddziały Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
Wojewódzkie Urzędy Pracy i Kuratoria Oświaty),
•
lokalne (gminy i powiaty).
We wszystkich ministerstwach zaangażowanych we wdrażanie Programu zostały powołane
Zespoły Programowe (ZP):
•
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) dla Komponentu A i
Podkomponentu B1,
•
w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu(MENiS) dla Podkomponentu B2,
•
w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) dla Podkomponentu
B3,
•
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencji Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) dla Komponentu C.
We wszystkich województwach powstały, i uzyskały akredytację, Regionalne Komitety
Sterujące (RKS), które zarządzają wdrażaniem Programu na terenie województw oraz
188
Wojewódzkie Biura Wdrażania Programu (WBWP), które działają na podstawie porozumień
zawartych pomiędzy Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Marszałkiem Województwa.
Głównym zadaniem WBWP jest pełnienie funkcji Sekretariatu Regionalnego Komitetu
Sterującego i koordynacja wdrażania Programu na terenie województwa.
Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich (PAOW), którego realizacja przewidziana jest
do lipca 2004 r., jest znaczącym, pod względem zaangażowania środków krajowych,
programem wspierającym rozwój obszarów wiejskich.
Alokacja środków Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich na lata 2000-2004.
Udział kredytu
Komponent
Projekt
Koszt całkowity
(mln EURO)
Banku
Światowego
(mln EURO)
Komponent A
Mikropożyczki
19,367
12,370
Komponent B1
Program
Reorientacji/Przekwalifikowań
44,894
22,462
Komponent B2
Edukacja
24,416
13,162
Komponent B3
Budowa
administracji
regionalnej
12,591
9,994
Komponent C
Infrastruktura wiejska
193,427
56,573
294,695
114,561
potencjału
lokalnej
i
Razem
Struktura instytucjonalna wdrażania Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich na
szczeblu centralnym i regionalnym powstała ostatecznie na początku 2001 r. Stan realizacji
prac w poszczególnych komponentach jest zróżnicowany. Najbardziej zaawansowane są
prace związane z inwestycjami infrastrukturalnymi w Komponencie C – Infrastruktura
wiejska i w Podkomponencie B2 – Edukacja. Wstępny etap przygotowania całego systemu
aplikacyjnego, przygotowania wniosków przez gminy i powiaty, a następnie wybór projektów
do realizacji trwał około 1 roku.
Kluczowym elementem realizacji Komponentu A – Mikropożyczki, jest wybór
realizatorów
usług,
którzy
zorganizują
i
bezpośrednio
przeprowadzą
udzielanie
mikropożyczek i jednorazowych dotacji oraz świadczyć będą usługi doradcze dla
pożyczkobiorców.
189
Zakres Podkomponentu B1 – Przekwalifikowanie siły roboczej, obejmuje jako pierwszy
element badania gospodarki i rynku pracy mające na celu przedstawienie oczekiwań
pracodawców oraz porównanie ich z potencjałem siły roboczej na lokalnych rynkach pracy.
W związku z tym przygotowany został raport „Przegląd metodologii” oraz zaproponowana
metodologia badania pilotażowego, które odbędzie się w województwie lubelskim.
Drugim elementem Podkomponentu B1 jest Program Reorientacji/Przekwalifikowań
finansujący instrumenty, których zasadniczym przeznaczeniem ma być aktywizacja ludności
wiejskiej i umożliwienie znalezienia przez nią zatrudnienia głównie poprzez poradnictwo i
informację zawodową, pośrednictwo pracy, szkolenia mające na celu przekwalifikowanie
oraz naukę szukania pracy, pomoc w znalezieniu okresowego zatrudnienia poza rolnictwem,
tworzenie inkubatorów i centrów małej przedsiębiorczości oraz porady i szkolenia dla
samorządów powiatowych i gminnych w zakresie przygotowania i realizacji programów,
mających na celu ograniczenie bezrobocia i rozwój przedsiębiorczości. Usługi w ramach
PR/P są świadczone przez wybranych w drodze konkursu lokalnych realizatorów usług.
Realizacja usług rozpoczęła się już w województwach: warmińsko-mazurskim, podkarpackim
i lubelskim. Podpisano dotychczas łącznie ponad 70 kontraktów na szkolenia zawodowe,
okresowe zatrudnienie i centra wspierania przedsiębiorczości. Skorzysta z nich około 1700
osób.
Zadaniem Podkomponentu B2 – Edukacja, jest poprawa warunków i poziomu nauczania
w szkołach podstawowych i gimnazjach na obszarach wiejskich. Podwyższenie kwalifikacji
absolwentów szkół wiejskich będzie prowadzić do aktywizacji zawodowej i zwiększenia ich
konkurencyjności na rynku pracy. Wsparcie finansowe w ramach Podkomponentu jest
przeznaczone na realizację następujących zadań: (1) inwestycje w istniejącą infrastrukturę
szkolną, (2) dostosowanie sieci świetlic i poczekalni dla dzieci dojeżdżających do szkół
zgodnie z wymogami dotyczącymi konsolidacji szkół, (3) podniesienie efektywności
nauczania w szkołach wiejskich poprzez szkolenia dla nauczycieli i dyrektorów szkół, (4)
poprawę poziomu nauczania poprzez zakupienie pomocy i materiałów dydaktycznych i
oprogramowania komputerowego wspomagającego nauczanie oraz (5) wspomaganie procesu
informatyzacji w szkołach wiejskich poprzez szkolenia informatyczne dla kadry oraz
utworzenie Internetowego Centrum Zasobów Edukacyjnych.
Część inwestycyjna komponentu jest już znacznie zaawansowana. Do końca lutego 2002
r. Regionalne Komitety Sterujące zatwierdziły do realizacji 318 projektów inwestycyjnych, z
czego zakończono już realizację 160 (remontów i wyposażenia świetlic, remontów szkół).
190
Podkomponent B3 - Budowanie potencjału instytucjonalnego administracji lokalnej i
regionalnej, podzielony jest na cztery podstawowe części: (1) Program Rozwoju
Instytucjonalnego,
obejmujący
jednostki
pilotażowe
z
województw:
podlaskiego,
zachodniopomorskiego i małopolskiego, (2) Program Szkoleń (który obejmuje całą Polskę),
(3) Program Prawny i (4) Program Upowszechniania. Zadaniem Podkomponentu jest
budowanie potencjału instytucjonalnego administracji lokalnej i regionalnej poprzez
unowocześniania organizacji wewnętrznej oraz funkcjonowania lokalnej i regionalnej
administracji publicznej oraz podniesienie poziomu świadczenia usług publicznych. Znaczna
uwaga zostanie również poświęcona współpracy pomiędzy jednostkami administracji
publicznej. Bezpośrednimi beneficjentami tego komponentu będą pracownicy lokalnej i
regionalnej administracji publicznej.
Ogólnokrajowy Program szkoleniowy dla członków zarządów jednostek samorządu
terytorialnego, pracowników i radnych, promujących zarządzanie zorientowane na osiąganie
celów zakłada przeszkolenie 4200 osób. W IV kwartale 2002 r. rozpocznie się prowadzenie
szkoleń obejmujące 549 jednostek samorządu terytorialnego.
Komponent C – Infrastruktura wiejska, jest realizowany na obszarze całego kraju.
Obejmuje on inwestycje w zakresie: sieci wodociągowych, kanalizacji oraz urządzeń do
oczyszczania ścieków, gospodarki odpadami stałymi, dróg gminnych i powiatowych.
W początkowej fazie realizacji komponentu została uruchomiona pomoc techniczna i
szkolenia dla samorządów, w których wzięło udział 3445 uczestników ze wszystkich
zainteresowanych udziałem w programie gmin i powiatów. W II kwartale 2001 r. zakończył
się proces składania wniosków o dofinansowanie inwestycji infrastrukturalnych (Komponent
C) ze środków PAOW. Zasoby finansowe PAOW są zbyt małe, aby zaspokoić wszystkie
najpilniejsze potrzeby wsi w zakresie poprawy infrastruktury w całym kraju. Zgłoszona przez
samorządy lokalne oczekiwana wartość łącznej kwoty alokacji dotacji z PAOW przekroczyła
5-krotnie kwotę alokowaną przez Krajowy Komitet Sterujący dla wszystkich województw na
infrastrukturę. Największa ilość podpisanych kontraktów została zawarta na budowy i
modernizacje dróg (ok. 54 proc.), natomiast największy udział zaangażowania środków
Programu przypada na projektu budowy kanalizacji (ok. 48 proc.).
Do końca lutego 2002 r. podpisano 153 umowy o finansowaniu z PAOW inwestycji z
zakresu budowy kanalizacji oraz budowy lub modernizacji oczyszczalni ścieków. W oparciu
o szacunkowe wartości wynika, że poprawa infrastruktury kanalizacyjnej stwarza bardzo duże
191
możliwości dla powstawania nowych przedsiębiorstw i zakładów pracy, gdyż planowane jest
stworzenie możliwości dla powstania około 7300 miejsc pracy. Weryfikacja tych wartości i
dokładniejsze wnioski będą dokonane w ocenie końcowej realizacji PAOW.
Podstawowym wskaźnikiem w odniesieniu do dróg jest długość zbudowanych lub
zmodernizowanych dróg. Do końca lutego br. planowano budowę lub modernizację 292 km
dróg, natomiast w oparciu o dane z zakończonych kontraktów zrealizowano 268 km o
wartości 62 mln złotych. W większości są to niewielkie odcinki dróg, średnio niecałe 2 km na
jeden kontrakt co świadczy o tym, że projekty obejmowały wybrane fragmenty dróg
usprawniające ruch lokalny. Łączna długość wybudowanych i zmodernizowanych dróg jest
wielkością dosyć znaczną natomiast, wpływ na rozwój przedsiębiorczości na danym terenie
będzie możliwy do zbadania najwcześniej na zakończenie PAOW. Zgodnie z szacunkami,
budowa tych dróg ma przyczynić się do stworzenia ok. 640 miejsc pracy.
Liczba wodociągów na terenie Polski jest dosyć wysoka, dlatego popyt na ich budowę w
ramach PAOW był niewielki. Wskaźnikami ilościowymi opisującymi realizację prac w
zakresie infrastruktury wodociągowej są: liczba stacji uzdatniania wody, długość zbudowanej
sieci oraz liczba przyłączy. Zgodnie z planami, do końca lutego 2002 r. miały zostać
zmodernizowane 3 stacje uzdatniania wody i zbudowanych miało być 165 km sieci
wodociągowej. Planowo zakończone zostały 2 kontrakty na modernizację stacji uzdatniania
wody, natomiast położono 181 km sieci. Prace inwestycyjne obejmowały również budowę
przyłączy wodociągowych. Łącznie zostało oddanych odpowiednio 2609 przyłączy do
gospodarstw domowych i 101 przyłączy do obiektów użyteczności publicznej. Planowane
jest, że budowa wodociągów przyczyni się do zwiększenia możliwości stworzenia prawie
1000 nowych miejsc pracy.
Najmniejszym elementem w komponencie C jest budowa i modernizacja wysypisk
śmieci. W sumie zawarte zostały tylko 4 kontrakty, w ramach których zakończono
modernizację dwóch wysypisk.
Oprócz dofinansowania inwestycji w komponencie C zostanie również sfinansowany
program szkoleniowy dla pracowników technicznych jednostek samorządowych szczebla
lokalnego i regionalnego, którego celem będzie ukształtowanie rynkowego podejścia do
zarządzania dostępnymi środkami publicznymi, efektywniejsze wykorzystanie tych środków
na inwestycje infrastrukturalne. Przeprowadzonych zostanie 96 trzydniowych szkoleń średnio
po 6 w województwie. Szkolenia te zostaną zorganizowane w połowie 2002 r.
192
Na zakończenie realizacji PAOW przewidziane jest przeprowadzenie końcowej oceny
realizacji programu z uwzględnieniem i ewentualnym usprawnieniem zastosowanej obecnie
metodologii.
Główne wskaźniki efektywności, w oparciu o które będzie prowadzona ocena realizacji
PAOW, odnoszą się do całości Programu i są to: (1) liczba utworzonych pozarolniczych
miejsc pracy w gminach objętych Programem, w porównaniu z gminami nie objętymi
Programem, (2) koszt utworzenia jednego miejsca pracy, (3) wzrost dochodów
pozarolniczych w gminach objętych Programem, (4) liczba utworzonych przedsiębiorstw,
oraz (5) wytyczne i pomoc techniczna udzielone gminom w procesie analizowania,
przygotowywania i wdrażania inwestycji.
b. Agrolinia 2000.
Agrolinia 2000 jest programem pomocy dla polskiej wsi i rolnictwa, który kontynuuje
działania Programu Phare „Importowa Linia Kredytowa dla Sektora Rolnego” wdrażanego w
latach 1991-1996. Udzielono wówczas około 1000 kredytów dla małych i średnich
przedsięwzięć w sektorze rolno-spożywczym, przeszkolono lub dofinansowano szkolenia dla
około 10 tys. osób, wydano 20 publikacji popularyzujących informacje niezbędne w procesie
inwestowania i modernizacji wsi i rolnictwa.
Program Agrolinia 2000 wspiera przemiany na wsi i pomaga mieszkańcom terenów
wiejskich w aktywnej adaptacji do warunków gospodarki rynkowej i integracji z Unią
Europejską. Program obejmuje swym zasięgiem cały kraj. Jego ideą jest wykorzystanie efektu
synergii - wzajemnego uzupełniania się jego elementów.
Wykonawcą Programu jest Fundacja Fundusz Współpracy – wyspecjalizowana fundacja
Skarbu Państwa zajmująca się realizacją programów pomocowych związanych z rozwojem
sektora prywatnego i dostosowaniem polskich instytucji do wymogów integracji europejskiej.
Do finansowania działań programu Agrolinia 2000 służą środki ze spłat kredytów
pochodzących z Programu Phare.
Wśród działań realizowanych przez program Agrolinia 2000 należy wymienić:
193
•
linię kredytową na cele inwestycyjne dla małych i średnich przedsięwzięć w
rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym i usługach. Są to dwa rodzaje
kredytów udzielanych na warunkach preferencyjnych:
•
kredyty inwestycyjne o długim okresie spłaty ( do 12 lat),
•
kredyty pakietowe, o uproszczonej procedurze, w której możliwe jest podjęcie
szybkiej decyzji o przyznaniu kredytu.
Kredyty te udzielane są za pośrednictwem banków spółdzielczych.
•
Działania o charakterze szkoleniowym, informacyjnym i organizacyjnym w ramach
projektów:
•
kształcenie liderów wiejskich,
•
rozwój przedsiębiorczości wiejskiej,
•
pomoc dla sektora banków spółdzielczych,
•
małe granty – dotacje na inicjatywy oddolne.
Program Agrolinia 2000 oparty jest na założeniu, że powinien elastycznie reagować na
potrzeby wynikające ze zmian zachodzących na terenach wiejskich, odpowiadać na
inicjatywy wywodzące się ze środowisk lokalnych, wspierać tworzenie trwałych struktur i
mechanizmów, które będą zdolne do samodzielnego funkcjonowania również po zakończeniu
istnienia Programu.
Program współpracuje z wieloma instytucjami i organizacjami pracującymi na rzecz
rozwoju obszarów wiejskich: izbami rolniczymi, ośrodkami doradztwa rolniczego, bankami
spółdzielczymi i regionalnymi, samorządami lokalnymi, szkołami rolniczymi, organizacjami
pozarządowymi oraz partnerami w krajach UE.
Opisane wyżej programy stanowią obecnie trzon pomocy zagranicznej dla polskiej wsi i
rolnictwa.
194
14. Podsumowanie i zakończenie
Zapoczątkowana w 1989 r. pomoc Unii Europejskiej dla polskiego sektora rolnego była i
jest znacząca pod względem ilości skierowanych na nią środków. Miała i ma charakter
wielokierunkowy. W miarę wzrostu stopnia zaawansowania transformacji rolnictwa
priorytety udzielania pomocy podlegały ewolucji; w miejsce dziedzin wspomaganych w
początkowym okresie, pojawiały się nowe. Ewolucja pomocy umożliwiła podejmowanie
nowych wyzwań stojących przed rolnictwem i gospodarką żywnościową.
Do momentu ogłoszenia Agendy 2000 Program Phare Unii Europejskiej był najbardziej
znaczącym programem pomocy zagranicznej, wspierającym restrukturyzację polskiego
rolnictwa zarówno pod względem różnorodności kierunków i form wsparcia, jak i środków
oferowanych na te cele.
Polska należy do największych beneficjantów Programu Phare. Polski sektor rolny
otrzymał z jego funduszy, łącznie z planowanymi alokacjami z MF’2002 i MF’2003, około
380 mln euro. Jest to kwota duża, chociaż pomimo dodatkowego - od MF’98
-
współfinansowania z budżetu państwa, nie wystarczająca do rozwiązania wszystkich
problemów naszego rolnictwa. Nie bez znaczenia jest również, że jest to pomoc w formie
bezzwrotnej darowizny.
O znaczeniu Programu Phare dla sektora rolnego świadczy przede wszystkim fakt, że na
przestrzeni 12 lat swojego funkcjonowania wspierał zawsze rozwiązywanie najistotniejszych
problemów tej dziedziny polskiej gospodarki, bez względu na to czy były to potrzeby bieżące
czy też bardziej perspektywiczne; związane z akcesją, czy też przygotowaniem wdrażania
Funduszy Strukturalnych. W podejściu bardziej ogólnym kierunki pomocy Programu Phare
wynikały m.in. z postanowień Układu Europejskiego podpisanego przez Polskę w 1991 r.
Pierwsze lata po transformacji ustrojowej w Polsce, czyli lata 1989-1990, były okresem
udzielania rolnictwu z Programu Phare doraźnej pomocy w postaci dostaw pasz, środków
ochrony roślin. Wdrażanie MF’91-MF’93 zapewniło wspieranie przechodzenia wsi i
rolnictwa do gospodarki wolnorynkowej. Pomoc z Programu Phare miała wówczas w
przeważającej części formę pomocy technicznej (doradztwa, szkoleń, transferu know-how) z
zakresu wiedzy rolniczej, organizacji i zarządzania zgodnie z zasadami gospodarki rynkowej.
Realizowane projekty koncentrowały się na działaniach związanych m.in. z:
•
restrukturyzacją i prywatyzacją państwowych gospodarstw rolnych,
195
•
przebudową instytucji z otoczenia rolnictwa (w tym sektora bankowości
spółdzielczej),
•
unowocześnianiem produkcji roślinnej i zwierzęcej,
•
tworzeniem nowoczesnego doradztwa rolniczego,
•
wspieraniem rozwoju edukacji rolniczej.
Działania inwestycyjne na większą skalę podjęto wówczas jedynie pilotażowo, w zakresie
inwestycji infrastrukturalnych na rzecz redukcji zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego.
Projekty realizowane w tym okresie zainicjowały zmiany systemowe w wielu gałęziach
sektora i wskazały kierunki niezbędnych zmian koniecznych dla dostosowania rolnictwa do
warunków gospodarki rynkowej.
Złożenie przez Polskę w 1994 r. formalnego wniosku o uzyskanie pełnego członkostwa w
UE postawiło przed polskim rolnictwem nowe wymagania w zakresie dostosowania do
wymogów unijnych. Ponadto, w 1995 r. zmieniły się zasady programowania pomocy z
Programu Phare. Opracowano Wieloletni Plan Indykatywny Pomocy Phare dla Wsi i
Rolnictwa na lata 1995-1999. Wieloletnia perspektywa Programu Phare pozwalała wspierać
strategiczne kierunki rozwoju i przygotowania do integracji sektora rolnego oraz
wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Zrealizowane zgodnie z nim projekty z
MF’95, MF’96 i MF’97 podporządkowane były wspieraniu działań związanych z :
•
przejmowaniem acquis communataire w sektorze rolnym,
•
wielofunkcyjnym rozwojem obszarów wiejskich.
Wymiernym efektem projektów zrealizowanych w ramach tych Memorandów
Finansowych było rozpoczęcie i poważne zaawansowanie prac związanych z harmonizacją
polskiego prawa dotyczącego rolnictwa z odpowiednim prawodawstwem unijnym,
dostosowaniem służb weterynaryjnych i fitosanitarnych, kontroli jakości żywności do
standardów UE, tworzeniem rynków hurtowych i rozwojem organizacji producentów.
W tym okresie rozwój terenów wiejskich był również wspierany środkami z Programu
Phare z jego części przeznaczonej na zintegrowany rozwój regionalny takich, jak RAPID,
STRUDER, INRED, czy też program „ODBUDOWA” związany z likwidacją szkód na
obszarach wiejskich wywołanych powodzią w 1997 r.
196
Można więc powiedzieć, że działania realizowane do 2000 r. w ramach Programu Phare
(czyli od MF’91 do MF’97) spełniły swoją rolę, a ponadto stały się dla Polski poligonem
doświadczalnym przed czekającymi nasz kraj jeszcze większymi wyzwaniami wynikającymi
z wymogów integracji z UE.
Mniejsze projekty, wdrażane w tym okresie, odegrały pozytywną rolę w przyswajaniu
mechanizmów gospodarki rynkowej i wspieraniu zaspokajania specyficznych potrzeb
regionalnych i lokalnych.
Począwszy od 1998 r. całość pomocy UE podlega koordynacji w ramach „Partnerstwa dla
Członkostwa”, a Program Phare jest głównym instrumentem finansowym realizacji założeń
przyjętych w tym dokumencie. Program pełni też rolę katalizatora przyciągającego do
współfinansowania inne instytucje finansowe takie jak np.: Europejski Bank Odbudowy i
Rozwoju, czy Bank Światowy.
Od 1998 r. Program Phare stał się programem, w ramach którego realizowane są
przedsięwzięcia
związane
akcesją.
Zgodnie
z
Nową
Orientacją
Program
był
współfinansowany ze środków krajowych. Zarysował się nowy, trwający do dzisiaj etap
pomocy dla polskiej wsi, rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Etap ten odzwierciedla
zarówno najważniejsze, pierwszoplanowe potrzeby akcesji jak również istniejące po obu
stronach – darczyńcy i beneficjanta – ograniczenia. Chodzi tu zwłaszcza o limity finansowe i
instytucjonalne, wpływające na tempo i zakres postępów procesu integracji. Nastąpiła też
podwójna koncentracja wsparcia z Programu Phare. Po pierwsze - na głównych kierunkach
dostosowań przedakcesyjnych w ramach mniejszej niż poprzednio liczby projektów oraz po
wtóre - w odniesieniu do koncentracji środków na projekty rolne o większej skali (minimum 2
mln euro). Poza tym obecnie Komisja Europejska akceptuje do realizacji tylko projekty
dojrzałe, przygotowane do szybkiego wdrożenia.
Projekty z MF’98 i MF’99 miały na celu intensyfikację prac dostosowawczych ściśle
wynikających z priorytetów zawartych w „Partnerstwie dla Członkostwa” i zobowiązań
przyjętych przez nasz kraj w „Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa w Unii
Europejskiej”. Środki Programu Phare z tych Memorandów, z części przeznaczonej dla
polskiej wsi i rolnictwa, zaangażowane zostały przede wszystkim w przygotowanie sektora
rolnego do objęcia WPR, reformę kontroli weterynaryjnej i fitosanitarnej (w szczególności na
granicach przyszłej rozszerzonej UE), wprowadzenie unijnych standardów jakościowych i
handlowych, zapewnienie bezpiecznej żywności. Projekty te wdrażane w sekwencji coraz
bardziej zaawansowanych działań przystosowawczych są też konsekwencją projektów
197
wdrażanych w poprzednich latach, w tym w działaniach ukierunkowanych na wzmocnienie
organizacyjne i sprzętowe. Dotyczy to też wsparcia Ministerstwa Rolnictwa i dwóch agencji
rządowych, które po akcesji będą zarządzały mechanizmami wspólnego rynku rolnego (ARR)
i unijnej pomocy strukturalnej (ARiMR).
Projekty finansowane z MF ’98 zostały zakończone w 2001 r., a z MF `99 znajdują się w
końcowej fazie realizacji. Przyczyniły się one do rozpoczęcia procesów dostosowywania
istniejących (ARR, ARiMR) bądź tworzenia nowych instytucji (np. struktury administracyjne
do wdrażania IACS) niezbędnych do wdrożenia WPR.
Pomoc dla polskiego sektora rolnego z Programu Phare od MF ’2000 skupia się na dwóch
głównych priorytetach przygotowania do akcesji:
•
rozwoju instytucjonalnym,
•
wsparciu inwestycyjnym.
Aktualnie trwa kontraktowanie i wdrażanie projektów z MF’2000 i 2001. Przyjęte do
realizacji projekty są częściowo kontynuacją projektów z lat poprzednich, ale są też nowe
tematy związane m.in. ze wsparciem kontroli żywności, rozwojem weterynaryjnego systemu
kontroli chorób i laboratoriów, wsparciem administracji i organizacją rynku rybołówstwa,
rozwoju instytucjonalnego na obszarach wiejskich oraz w zakresie wcześniejszego
przechodzenia rolników na emeryturę, na rzecz agrośrodowiska i zalesiania. Resort rolnictwa
rozpoczął już programowanie kolejnej edycji Programu Phare z MF’2002 i 2003. Zakres
merytoryczny projektów z MF’2002 został przyjęty przez UKIE, a w stosunku do MF’2003
ustalono tematykę i zakres projektów. Ze środków tych dwóch memorandów planuje się
zrealizowanie 14 projektów. Wśród nowych problemów, jakie będą podjęte, znalazły się m.in.
zagadnienia związane z rozwojem instytucji odpowiedzialnych za rynek nasion i jakość
materiału siewnego oraz rozwojem systemu informacji o certyfikacji i obrocie nasionami,
kontrolą weterynaryjną materiałów szczególnego ryzyka, wdrażaniem kolejnego etapu
Spójnej Polityki Strukturalnej Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa.
Program Phare odegrał pozytywną rolę w przekształceniach sektora rolnego
dostosowujących go do gospodarki rynkowej. Był ważnym instrumentem pobudzającym
transformację polskiej wsi i rolnictwa. Wkład Programu Phare jest zauważalny w większości
nowych przedsięwzięć i inicjatyw uruchamianych na obszarach wiejskich i w sektorze
rolnym.
198
Dzięki projektom pilotażowym Programu Phare zainicjowane zostały, bądź wsparte,
kluczowe programy restrukturyzacyjne w sektorze rolnym, zapewniono przepływ know-how,
nastąpiła modernizacja różnych gałęzi produkcji rolniczej. Projekty pilotażowe przyczyniły
się także do lepszego zrozumienia wagi i ogromnych zadań czekających polskie rolnictwo w
procesie integracji z UE.
Obecnie Program jest głównym motorem dostosowania tego sektora do wymogów Unii
Europejskiej i przyspieszania tych procesów, a jego wieloletnie programowanie wspomaga
długofalowo strategiczne kierunki rozwoju i przygotowania sektora rolnego do integracji.
Pomimo ograniczonych środków jego użyteczność jest wysoka. Wynika to m.in. z
łączenia zasobów, współpracy, aktywizacji środowisk wiejskich i podejmowania projektów
pochodnych, co z kolei daje efekty mnożnikowe z przyznanych funduszy unijnych.
Dzięki konieczności zachowania procedur rządzących Programem Phare pracownicy
instytucji związanych z rolnictwem oraz sami beneficjanci nauczyli się przygotowywania
dokumentów oraz planowania i realizacji działań związanych z wykorzystywaniem funduszy
wspólnotowych.
Doświadczenia
te
są
ważne
dla
sprawnego
programowania
i
zagospodarowania w przyszłości pomocy dla wsi i rolnictwa z Funduszy Strukturalnych UE.
Cennym, chociaż mniej wymiernym efektem ponad dziesięcioletniego wdrażania
Programu Phare w sektorze rolnym, jest również rozwój bezpośrednich kontaktów z
instytucjami europejskimi i ich pracownikami, rolnikami i mieszkańcami obszarów wiejskich
krajów członkowskich. Pozwala to lepiej zrozumieć mechanizmy wspólnych działań w
ramach UE i przygotować się do ich stosowania w praktyce w naszym kraju.
Przedakcesyjny Program SAPARD ma dostarczać środki na inwestycje lokalne i w
gospodarstwach rolnych, konieczne do racjonalizacji produkcji, poprawy jakości i obniżania
kosztów produkcji wpływających na konkurencyjność całego sektora i jego przyszłą pozycje
w Unii . Realizacja tego programu została zaplanowana w Agendzie 2000 na lata 2000-2006.
Opóźnienie w jego uruchomieniu stworzyło pewną lukę we wspieraniu inwestowania
odczuwaną przez rolników i inne podmioty gospodarcze oraz lokalne władze samorządowe.
W Programie SAPARD przyjęte zostały dwie osie priorytetów:
•
poprawa efektywności sektora rolno-spożywczego,
•
poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej i tworzenie miejsc pracy.
199
Podstawowymi planowanymi działaniami są: poprawa przetwórstwa i marketingu
artykułów rolnych i rybnych, inwestycje w gospodarstwach rolnych, rozwój i poprawa
infrastruktury obszarów wiejskich, różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach
wiejskich, szkolenia zawodowe.
W 2002 roku rozpoczęto przyjmowanie i ocenę wniosków do Programu SAPARD. Jego
priorytety uzupełniają priorytety zawarte w Programie Phare do 2003 r., a beneficjantami są
rolnicy, producenci rolni, przetwórcy, członkowie organizacji producentów, jak również
samorządy gmin i powiatów. Pod względem przewidzianych do dyspozycji dla Polski
środków, program ten w poszczególnych latach dysponuje niewątpliwie większymi
funduszami niż środki z części rolnej Programu Phare. Widoczne efekty Programu SAPARD
będą uzależnione od sprawnego wykorzystania pieniędzy.
Z doświadczeń pierwszych miesięcy realizacji wynika, że największe trudności są
związane z pokonaniem procedur czasochłonność i wymogów obszernej dokumentacji oraz
niedostateczną ilością środków własnych na konieczne współfinansowanie inwestycji. Może
to ograniczyć wykorzystanie przyznanych Polsce funduszy w pierwszym roku wdrażania
Programu. Zarówno MRiRW, jak i ARiMR podejmują wysiłki aby usprawnić procesy
wdrożeniowe i umożliwić jak najlepsze wykorzystanie środków przyznanych Polsce w
ramach programu SAPARD.
Dla optymalnego zagospodarowania środków przeznaczonych na rozwój wsi, rolnictwa i
gospodarki żywnościowej należy zapewnić odpowiednią koordynację i synchronizację
przepływu funduszy i działań finansowanych z różnych źródeł. SAPARD, podobnie jak Phare
stanowi dopełnienie instrumentów polityki krajowej realizującej cele zapisane w strategii
przedakcesyjnej. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Nr 1266/99 projekty wdrażane w ramach
SAPARD powinny być komplementarne w stosunku do Programu Phare. SAPARD w
większym stopniu wspiera różne podmioty gospodarcze w sektorze rolno-żywnościowym, zaś
projekty Phare z reguły mają szerszy zasięg i finansowanie.
SAPARD jest uzupełniany przez Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich współfinansowany z pożyczki Banku Światowego. Realizacja PAOW jest przewidziana na
lata 2001-2003. PAOW wspiera wdrażanie Programu SAPARD poprzez budowanie
potencjału instytucjonalnego administracji regionalnej i lokalnej.
Program ten skierowany jest do mieszkańców wsi i małych miast. Zawiera trzy
podstawowe komponenty: mikropożyczki (A) aktywizację kapitału ludzkiego (B),
200
infrastrukturę wiejską (C). Celami działań przewidzianych w PAOW są: zwiększenie
pozarolniczego zatrudnienia na obszarach wiejskich, wsparcie procesu umacniania
samorządów i rozwoju regionalnego, przygotowanie instytucji do zarządzania funduszami
Unii Europejskiej.
Pomoc Unii Europejskiej dla Polski jest również ściśle skoordynowana z otrzymywaniem
środków finansowych z innych źródeł, nie związanych z UE m.in. z Międzynarodowego
Banku Odbudowy i Rozwoju (Banku Światowego), Europejskiego Banku Odbudowy i
Rozwoju, Brytyjskiego Funduszu Rozwoju Rolnictwa.
Niewątpliwie oczekiwania potencjalnych beneficjantów wsparcia zagranicznego były
daleko większe niż możliwości programów pomocy; zwłaszcza w drugiej połowie lat 90-tych,
kiedy to przejściowo zmalała dynamika wsparcia Phare i zakończono realizację wielu
projektów bilateralnych, a jeszcze nie weszły w życie PAOW i SAPARD.
W tym kontekście należy pamiętać o subsydiarnym charakterze pomocy zagranicznej,
której założeniem jest wypracowanie modelowych rozwiązań i uzupełnianie inicjatyw ze
środków krajowych. Dominujące znaczenie wewnętrznego wsparcia dla sektora będzie miało
miejsce dopiero po przystąpieniu Polski do Wspólnoty i objęciu naszego kraju znaczną
pomocą w ramach WPR i Funduszy Strukturalnych oraz wsparcia kohezyjnego.
Doświadczenia zebrane podczas wdrażania Programu Phare, SAPARD i innych
programów pomocy powinny być w przyszłości wykorzystywane w organizacji i
wydatkowaniu środków Funduszy Strukturalnych UE oraz skutecznym zarządzaniu
instrumentami Wspólnej Polityki Rolnej, a także we wspieraniu Ministerstwa Rolnictwa w
przygotowywaniu i analizowaniu programów rozwoju wsi i rolnictwa w Polsce.
Jednym z istotnych aspektów w procesach wykorzystywania pomocy zagranicznej dla
sektora rolnego było również ukształtowanie dosyć skutecznego systemu wdrożeniowego, w
którym uczestniczyło i współpracowało szereg instytucji oraz organizacji. Były to: n
Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
Agencja Rynku Rolnego, Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Fundacja Programów
Pomocy dla Rolnictwa, Fundacja Fundusz Współpracy, Ośrodki Doradztwa Rolniczego,
urzędy wojewódzkie i gminne, urzędy marszałkowskie, agencje i organizacje regionalne,
organizacje rolnicze, instytucje oświatowe i inne.
201
Część III.
Załączniki.
202
Załącznik 1
Wykaz projektów finansowanych z Programu Phare dla rolnictwa (MF 1991 – MF 2003)
Memorandum Finansowe 1991
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
PL9105-01-01
PL9105-01-02
PL9105-01
PL9105-02-01
Zespół rozwoju spółdzielczości
Regionalna spółdzielnia usługowa
Przedsiębiorstwa spółdzielcze
Program audytu zewnętrznego Banku Regionalnego i
zjednoczonych banków spółdzielczych
PL9105-02-02
Program audytu wewnętrznego. Projekt szkoleniowy
budowy wewnętrznej struktury rewizyjno-audytorskiej
banków spółdzielczych.
Jednostka Koordynacji, usługi doradcze i zespół
zadaniowy do zaprojektowania jednolitego systemu
finansowania i sprawozdawczości dla banków
spółdzielczych w Polsce
PL9105-02-03
Beneficjenci
Kwota w
Cele/rezultaty
EUR
3 368 703
Koszty operacyjne FSW
6 543
Koszty operacyjne FSW
3 375 246
355 500 Banki spółdzielcze Zewnętrzna kontrola spółdzielczych banków
regionalnych: Bank Unii Gospodarczej, Gospodarczy
Bank Wielkopolski, Gospodarczy Bank PołudniowoZachodni i lokalnych banków spółdzielczych
260 214 Banki spółdzielcze Powołane Jednostki Kontrolnej do wewnętrznej kontroli
finansowej banków spółdzielczych
378 180 Banki spółdzielcze
PL9105-02
PL9105-03-01
Banki Spółdzielcze
Szkolenia podyplomowe lekarzy weterynarii
województwa bydgoskiego
993 894
42 355 Lekarze weterynarii
z województwa
bydgoskiego i
województw
ościennych
PL9105-03-02
Szkolenia dla nauczycieli szkół rolniczych z
województwa bydgoskiego
143 100 Nauczyciele szkół
rolniczych
KZBS - umowa finansowa, długoterminowe szkolenia dla
zaprojektowania jednolitego systemu informacji i
finansowania dla Banków Spółdzielczych; analiza
systemu bankowości spółdzielczej w Polsce, dostępnych
narzędzi restrukturyzacyjnych, zarys i opracowanie
strategii proponowanej restrukturyzacji
Przeszkolono 50 lekarzy weterynarii w zakresie
prowadzenia samodzielnej praktyki w warunkach
gospodarki rynkowej oraz w zakresie nowoczesnych
metod zapobiegania i leczenia chorób młodych zwierząt;
wizyta szkoleniowa w Danii dla 10 osób; wydanie 4
numerów biuletynu weterynaryjnego BOVAS
Przeszkolono 15 nauczycieli w duńskich szkołach
rolniczych w zakresie aktualnych technik rolniczych
ukierunkowanych na gospodarkę rynkową oraz w
zakresie wprowadzania rozważnych działań
ekologicznych
204
PL9105-03-03
Usprawnienie służb doradztwa rolniczego w
województwie bydgoskim
206 170 Producenci rolni,
rolnicy
indywidualni
PL9105-03-05
Modernizacja produkcji sadowniczej i szkółkarskiej w
Polsce Południowo-Wschodniej
99 360 Sadownicy
PL9105-03-05
Projekt rozwoju produkcji ślimaków
59 292 Producenci
ślimaków
PL9105-03-05
Pomoc w rozwoju produkcji drobiu w Regionie
Rzeszowskim
26 750 Producenci drobiu,
rolnicy
indywidualni
Szkolenia dla doradców z zakresu ekonomiki
gospodarstw, rachunkowości rolnej, obsługi komputera,
uprawy zbóż, produkcji nasion roślin strączkowych,
chowu i hodowli trzody chlewnej, poprawy jakości
mleka, udoskonalenie systemu przepływu informacji z
lokalnych ośrodków doradztwa do producentów;
opracowanie systemu rachunkowości gospodarstw
indywidualnych "Książka"; wydanie materiałów
szkoleniowych "Analiza finansowa przedsiębiorstw
gospodarczych w rolnictwie", "Podstawy metody
rachunku efektywności inwestycji", "Uprawa grochu,
bobiku i soi", "Uprawa łubinu i seradeli", "Wybrane
zagadnienia uprawy zbóż", "Hodowla i chów świń"
Opracowanie analizy rynku sadowniczego, szkolenia dla
ponad 40 doradców ODR-ów, producentów materiału
szkółkarskiego i sadowników, 3-dniowy wyjazd
szkoleniowy na targi POLAGRA'95, wyjazd do Danii dla
22 uczestników, zorganizowanie wystawy
podsumowującej działania projektu, zakup młodych
drzewek, sadzonek i materiału szkółkarskiego; wydanie
broszury dla sadownictwa
Opracowanie analizy statystycznej, jakościowej i
finansowej rynku ślimaczego w krajach europejskich,
Francji i Polsce; opracowanie strategii marketingowej dla
ślimaków z polskich hodowli i wymagań jakościowych w
eksporcie ślimaka winniczka; szkolenie dla 10 osób we
Francji, wizyty w fermach francuskich, zapoznanie się z
techniką hodowli ślimaka i przetwórstwem; wybór 3
gospodarstw polskich na "fermy pilotażowe";
opracowanie materiałów "Ślimak polski - szanse,
zagrożenia"
Przeprowadzono szkolenia dla 105 producentów drobiu i
72 doradców z województwa rzeszowskiego i
krośnieńskiego. Przygotowano, wydano i
rozpowszechniono publikację "Poradnik hodowcy
drobiu"
205
PL9105-03-05
Rozwój produkcji małych przeżuwaczy w Regionie
Bieszczadzkim
99 905 Rolnicy regionu
PL9105-03-05
Prowadzenie opasu bydła na niezagospodarowanych
użytkach zielonych w gospodarstwach indywidualnych w
regionie Bieszczadów i Beskidu Niskiego
60 000 Rolnicy
indywidualni
Analiza stanu sektora małych przeżuwaczy w regionie aktualne problemy, stan działań w zakresie rozrodu,
żywienia i hodowli, opłacalność produkcji owczarskiej,
program rozwoju sektora produkcji koziarskiej i
owczarskiej, studium marketingowe programu; szkolenia
dla 37 doradców i 43 hodowców owiec i kóz, 21 uczniów
Technikum Hodowlanego w Lesku i 3 nauczycieli w
zakresie nowoczesnych technologii produkcji owiec i
kóz; zakup 23 tryków rasy mięsnej i plennej, 11 kozłów i
stada zarodowych owiec czarnogłowej linii męskiej;
szkolenie w Szkocji i Niemczech dla doradców,
hodowców, pracowników naukowych i przedstawicieli
ubojni owiec - zapoznanie się z hodowlą i technologią ;
wydanie 8500 egzemplarzy broszur "ABC hodowcy
owiec", "ABC hodowcy kóz"
Zorganizowanie szkoleń i seminariów dla rolników i
doradców na temat systemów produkcji młodego bydła,
technologii i wymogów UE w hodowli bydła;
zorganizowanie ponad 30 seminariów dla ponad 100
uczestników na temat rynku bydła wolowego w regionie
Krosna i możliwości jego rozwoju; wyjazd studyjny do
Francji dla 25 rolników i doradców; zorganizowanie 4
gospodarstw modelowych i opracowanie analizy
marketingowej rynku hodowli bydła. Program
realizowany w 47 gospodarstwach rolników
indywidualnych oraz 2 gospodarstwach
wielkotowarowych (RSP Wisłoczek, ZZD Rymanów)
206
PL9105-03-05
System zintegrowanej produkcji warzyw w Regionie
Rzeszowskim
45 000 Producenci rolni
PL9105-03-05
Wzrost mięsności tusz wieprzowych w oparciu o normy
UE
44 918 Producenci trzody
chlewnej, służby
doradcze w 4
wybranych
województwach
Polski PołudnowoWschodniej
Przeprowadzono analizę warunków klimatycznych i
glebowych regionu w celu rejonizacji upraw warzyw;
opracowań zagadnienia ekonomiczne związane z analizą
rynku oraz rachunkiem ekonomicznym gospodarstw
rolnych; szkolenia dla 23 doradców-specjalistów
ogrodników z ODR-ów i nauczycieli techników
rolniczych oraz 49 rolników-producentów warzyw z
zakresu integrowanego systemu produkcji warzyw ekologicznych aspektów równowagi biologicznej w
ekosystemach rolnych, współdziałania czynników
agrotechnicznych, kształtowania optymalnych warunków
wzrostu roślin, nowoczesnych technologii uprawy
warzyw, integrowanej ochrony warzyw przed chorobami,
prowadzenia rachunku ekonomicznego w gospodarstwach
indywidualnych; prowadzenie przez rolników plantacji
pokazowych pod nadzorem instruktorów-agrotechników;
wizyta studyjna w Przyborowie i Krakowskiej Stacji
Hodowli Roślin Ogrodniczych "Polan" w celu zapoznania
się z plantacjami nasiennymi i zasadami prowadzenia
prac hodowlanych; seminarium w Boguchwale, materiały
szkoleniowe, publikacja "Uprawa warzyw metodą
integrowaną"
Analiza sektora trzody chlewnej na terenie woj.
zamojskiego, rzeszowskiego, przemyskiego i
tarnobrzeskiego; analiza ekonomiki produkcji trzody
chlewnej przy różnych poziomach jej intensywności;
opublikowanie materiałów dotyczących technologii i
ekonomiki produkcji świń; zorganizowanie warsztatów
dla 32 przedstawicieli zakładów mięsnych, ubojni i
rolników na temat poprawy jakości mięsa wieprzowego,
szkolenie dla 399 rolników i 28 doradców z zakresu
technologii i ekonomiki produkcji świń; wyjazd
szkoleniowy dla doradców i rolników na teren woj.
bydgoskiego i toruńskiego w celu zapoznania się z
gospodarstwami produkcyjno-handlowymi i działalnością
Zakładów Mięsnych w Grudziądzu; wydanie broszury
"Poprawa mięsności tusz wieprzowych"; audycje radiowe
dla "Rolniczych Wieści" oraz opublikowanie artykułów w
"Tygodniku Zamojskim" i "Serwisie informacyjnym"
207
PL9105-03-05
Program organizacji produkcji nasiennej w PołudniowoWschodniej Polsce
60 000 Sektor rolniczy
PL9105-03-05
PL9105-03-06
Organizacja produkcji mleka w nowych warunkach
Wsparcie dla Centrum Doradztwa i Edukacji w
Rolnictwie
50 000 Producenci mleka
100 000 Ośrodki i kadry
doradztwa
rolniczego
PL9105-03-07
Koordynacja rozwoju doradztwa rolniczego. Pomoc
techniczna wspierająca politykę planowania dla
doradztwa rolniczego.
549 029 sektor rolniczy
PL9105-03-08
Promocja agroturystyki w Regionie Bydgoskim
64 260 Gospodarstwa
agroturystyczne
Analiza sektora nasiennego; zorganizowanie warsztatów
na temat wspólnej strategii w sektorze nasiennym,
szkolenia dla 62 doradców ODR-ów, 11 nauczycieli szkół
rolniczych, 34 rolników, 15 przedstawicieli Central
Nasiennych oraz szkolenia praktyczne w modelowych
gospodarstwach nasiennych dla 675 rolników, studentów
i doradców, wyjazd studyjny do Niemiec; zorganizowanie
gospodarstw modelowych z 12 plantacjami nasiennymi
pszenicy i ziemniaków; wydanie broszur "Zadania i
organizacja nasiennictwa", "Technologie uprawy
pszenicy jarej i ozimej na plantacjach nasiennych",
"Technologie uprawy jęczmienia jarego i ozimego na
plantacjach nasiennych", "Produkcja ziemniaków
sadzeniaków"
Pogram wsparcia dla Krajowego Ośrodka Doradztwa zorganizowanie 2 wyjazdów studyjnych do Holandii dla
dyrektorów ODR, przedstawicieli Krajowej Rady
Doradztwa Rolniczego, Centrum Doradztwa i Edukacji w
Rolnictwie, Ministerstwa Rolnictwa oraz akademii
rolniczych w celu zapoznania się z holenderskim
systemem oświaty rolniczej; wydanie broszury
"Doradztwo rolnicze w Holandii jako element systemu
wiedzy rolniczej"; zakup maszyny offsetowej ANAST
ROMAYOR 314
Przeprowadzenie serii szkoleń dla 514 pracowników
ODR-ów i Centrum Edukacji i Doradztwa w rolnictwie z
zakresu zarządzania gospodarstwami rolniczymi,
przedsiębiorczości na obszarach rolnych w kontekście
wielofunkcyjnego rozwoju, metod planowania
regionalnego rozwoju rolnictwa, sanitacji wsi oraz
sytuacji polskiego rolnictwa w procesie stowarzyszenia z
UE; wyjazd studyjny do Niemiec dla 36 osób
Udzielono pomocy organizacyjnej gospodarstwom
agroturystycznym, powstały dwa biura informacji
turystycznej, rozpowszechniono informację i promowano
agroturystyczne gospodarstwa poprzez kasety video,
przeprowadzono analizę rynku oraz przygotowano
opracowania ułatwiające usługi agroturystycznej
208
PL9105-03-08
Organizacja produkcji mleka w nowych warunkach
229 550 Producenci mleka,
dostawcy,
członkowie Rad
Nadzorczych i
Zarządów
Spółdzielni
mleczarskich na
terenie objętym
programem
PL9105-03-08
Ocena efektywności przedsięwzięć ekonomicznych
sektorze rolniczym
40 000 Banki Spółdzielcze
PL9105-03-08
Kadry dla rolnictwa
PL9105-03-10
Doradztwo w zakresie nowych źródeł dochodów dla
lokalnych rolniczych grup inicjatywnych
Przygotowano analizę ekonomicznych opłacalności
produkcji i przetwórstwa mleka oraz możliwości jej
poprawy; analizę dotyczącą kontroli jakości mleka;
utworzenie 3 niezależnych pilotażowych laboratoriów
oceniających w Warszawie, Bydgoszczy i Poznaniu;
opracowanie projektu wariantowych statutów dla
spółdzielni mleczarskich oraz analizę zmian statutowych
w polskich spółdzielniach mleczarskich; zorganizowanie
szkolenia dla 9 przedstawicieli Centralnych i
Okręgowych Stacji Hodowli Zwierząt, szkolenia dla 30
instruktorów ODR-ów na temat ekonomiki produkcji
mleka, hodowli bydła mlecznego, higieny pozyskiwania
mleka i podstaw nowoczesnego żywienia krów, wyjazd
studyjny do Szkocji dla 9 osób, do Holandii dla 54, do
Niemiec dla 42 oraz dwa do Austrii dla 93 - zapoznanie
się organizacją produkcji mleka w tych krajach; wyjazdy
studyjne krajowe w celu zapoznania się z nowoczesnymi
metodami hodowli i produkcji mleka; utworzenie grup
rolników-spółdzielców w woj. bydgoskim, toruńskim,
włocławskim, pilskim, elbląskim, konińskim, radomskim
i rzeszowskim oraz przeszkolenie 34 liderów grup w
zakresie prowadzenia grup, komunikowania się i
opracowania
wstępnego planu działalności grup;
Szkolenia dla pracowników BS z zakresu interpretacji
biznes planów oraz analizy ryzyka przedsięwzięcia
gospodarczego
Rozwinięto bank kadr dla rolnictwa dzięki któremu
można koordynować braki i potrzeby w zakresie kadry
oraz monitorować potrzeby szkoleniowe
49 953 Przedsiębiorstwa
agrobiznesu i
organizacje
rolnicze
106 000 Społeczności
Szkolenia i konsultacje w zakresie alternatywnych źródeł
lokalne, samorządy, dochodu na wsi
grupy rolników
209
PL9105-03-10
Szkolenie w zakresie ulepszonych metod produkcji trzody
chlewnej
43 000 Rolnicy producenci
wieprzowiny
PL9105-03-10
Rozwój przedsiębiorczości grupowej rolników
indywidualnych w formie spółdzielni
49 986 Rolnicy
indywidualni
PL9105-03-10
Rozwój struktur marketingowych obrocie produktami
rolnymi
219 500 Producenci rolni z
województwa
zielonogórskie-go,
gorzowskiego,
legnickiego i
jeleniogórskiego
Opracowanie dotyczące mięsności świń w woj.
zielonogórskim, baza informacyjna dotycząca pasz na
rynku zielonogórskim; utworzenie bazy szkoleniowej w
10 gospodarstwach rolników indywidualnych dla
zainteresowanych ulepszonymi metodami produkcji w
różnych warunkach produkcji; szkolenia dla 332
doradców terenowych, lekarzy weterynarii, uczniów
szkół rolniczych i rolników na temat ulepszonych metod
produkcji trzody chlewnej, wydanie materiałów
szkoleniowych - 5000 egzemplarzy ulotki i
opublikowanie 2900 artykułów w Zielonogórskim
Informatorze Rolniczym; wyjazdy studyjne do
Centralnego Ośrodka Hybrydyzacji Trzody Chlewnej dla
184 osób, uczestnictwo w targach POLAGRA'95
Analiza zapotrzebowania rolników na usługi spółdzielni
ROLNIK, opracowanie struktury wewnętrznej , procedur
zarządzania i planu strategii spółdzielni ROLNIK,
opracowanie komputerowego systemu finansowo
księgowego; szkolenie dla techników i rolników
spółdzielni ROLNIK w zakresie systemu doradztwa w
spółdzielniach zachodnioeuropejskich; wyjazd studyjny
do Niemiec
Celem projektu było podniesienie produktywności
gospodarstw dzięki stworzeniu możliwości zbytu
produkcji, zmniejszenia ryzyka podejmowania decyzji.
Zorganizowano sieć punktów przyjmowania zleceń i
zbierania informacji rynkowej w siedzibach ODR-ów
tych województw, wyposażono te biura i połączono z
Giełda Towarową w Poznaniu. Zapoczątkowano budowę
Systemu Informacji Rynkowej. Przeprowadzono
szkolenia dla rolników i doradców na temat zasad obrotu
giełdowego produktami rolnymi, standaryzacji
produktów, możliwości uzyskiwania danych o sytuacji
rynkowej.
210
PL9105-03-11
Opracowanie podstaw wdrażania Zintegrowanej
Produkcji owoców (IPO) w Regionie Karpackim
59 900 Producenci i
przetwórcy
owoców Regionu
Małopolskiego
PL9105-03-11
Rozwój agroturystyki w regionie Polski Południowej
79 995 Gospodarstwa
agroturystyczne
regionu
PL9105-03-11
Edukacja liderów wiejskich w dziedzinie gospodarki
rynkowej aby rozwijać działalność rolniczą w gminach
Polski Południowej
100 000 Nauczyciele szkół
rolniczych;
uczniowie
Wdrożenie do praktyki rolniczej w regionie małopolskim
zasad IPO, obowiązujących w UE, zgodnie z
wymaganiami ochrony środowiska naturalnego oraz
oczekiwaniami konsumentów w Polsce i w Europie,
utworzenie stowarzyszenia IPO "Podkarpacie ", którego
celem jest dalsze rozpowszechnianie zasad IPO w
regionie oraz promocja i marketing wyprodukowanych
według tej metody owoców, utworzenie komputerowej
bazy danych gospodarstw wdrażających IPO;
zorganizowanie szkoleń na temat zagadnień integrowanej
produkcji owoców dla 116 sadowników, uczniów
Technikum Ogrodniczego w Mszanie Dolnej, doradców
ODR-ów i Służby Ochrony Roślin, wyjazd studyjny do
Niemiec, Szwajcarii, Włoch i Austrii dla 25 osób; druk
250 egzemplarzy broszury; zakup sprzętu - wskaźnik
laserowy Medium, wzmacniacz głosu Apollo, ekran
przenośny Reflecta, 2 komputery Pentium 60 i 90 z karta
dźwiękową, 2 monitory kolorowe SVGA 15 i drukarka
Laser Jet 4L oraz HPLJ 5L
Znaczący wzrost standardu usług świadczonych przez
gospodarstwa agroturystyczne w gminach objętych
projektem, utworzenie "Galicyjskiego Stowarzyszenia
Gospodarstw Gościnnych CHATA" którego celem jest
integrowanie, rozwój i promocja usług agroturystycznych
w rejonie Południowo-Wschodniej Polski, znaczący
wzrost ruchu turystycznego na wsiach objętych
projektem, opracowanie regionalnego programu
branżowego rozwoju agroturystyki na terenie objętych
programem województw
Przygotowanie nauczycieli średnich szkół rolniczych na
terenie 5 woj. południowej Polski oraz opracowanie
materiałów szkoleniowych do profesjonalnego nauczania
przedmiotu "Ekonomika i organizacja gospodarstw
rolnych" uwzględniających realia gospodarki rynkowej w
rolnictwie i jego otoczeniu
211
PL9105-03-11
Szkolenie w zakresie nowoczesnych form kooperacji w
rolnictwie oraz wdrożenie modelowych rozwiązań do
praktyki
PL9105-03-11
Wspieranie małej i średniej przedsiębiorczości w
agrobiznesie
100 000 Producenci jabłek
50 000 sektor rolniczy
Szkolenia dla 100 sadowników i osób pracujących na
rzecz rolnictwa w regionach objętych projektem z zakresu
funkcjonowania nowoczesnych spółdzielni w krajach UE
i możliwości działania takich spółdzielni w polskich
warunkach, nowoczesnych metod przechowywania,
sortowania, kalibrowania, pakowania i sprzedaży jabłek i
gruszek, standardów dotyczących jakości owoców i
opakowań obowiązujących w krajach UE, praktycznych
rozwiązań stosowanych w nowoczesnym pakowaniu
owoców; zorganizowanie i zarejestrowanie w sądzie 4
spółdzielni sadowniczych podejmujących realizacje
przedsięwzięć rynkowo-inwestycyjnych mających na celu
dostosowanie małych gospodarstw w regionie do
warunków gospodarki rynkowej, opracowanie
przykładowego statutu dla spółdzielni sadowniczych,
strategii produkcji i marketingu jabłek i gruszek dla
sadowników z gmin objętych projektem; wyjazd studyjny
do Włoch dla 16 sadowników
Szkolenie dla 30 doradców ODR-ów w zakresie
profesjonalnego opracowywania biznes planów dla
rolników i przedsiębiorców rolnych korzystających z
kredytu, podstaw rachunkowości w przedsiębiorstwie,
planowania działalności przedsiębiorczej, marketingu w
działalności firmy, zarządzania firmą, alternatywnych
przedsięwzięć w rolnictwie, form własności
przedsiębiorstw, kredytów w agrobiznesie, organizacji i
zakresu kontroli w przetwórstwie rolno-spożywczym,
warunków i wymogów jakościowych produktów
rolniczych i żywnościowych na eksport, analizy i oceny
biznes planów; wydanie materiałów szkoleniowych i
1000 egzemplarzy podręcznika "Przedsiębiorstwo w
agrobiznesie"; przygotowanie 5 biznes planów dla
podejmowanych przedsięwzięć gospodarczych; wyjazd
studyjny do woj. kaliskiego
212
PL9105-03-11
Poprawa jakości mleka w 4 województwach Polski
Południowej
52 747 rolnicy producenci
mleka Południowej
Polski
PL9105-03-12
Ekstensywna hodowla bydła mięsnego w PółnocnoWschodniej Polsce
99 700 Hodowcy i
producenci bydła,
doradcy z ODR-ów
z Białegostoku i
Ostrołęki,
inseminatorzy ze
stacji unasieniania
Analiza jakości mleka oraz badania krów;
zorganizowanie szkoleń teoretycznych dla 135
pracowników ODR-ów i OSM na temat ekonomicznych
aspektów pozyskiwania mleka, przepisów
weterynaryjnych dotyczących higieny pozyskiwania
mleka, działań marketingowych, mechanizacji dojników;
szkolenia teoretyczne dla 61 rolników na temat zasad
racjonalnego żywienia krów, higieny doju,
ekonomicznych problemów produkcji mleka, kredytów
preferencyjnych na restrukturyzację i modernizację
mleczarstwa; szkolenia praktyczne dla 60 rolników na
temat gospodarki finansowej, prawidłowego żywienia
krów, zasad doju, obsługi dojarek mechanicznych,
higieny wymienia, zapobieganiu i wykrywaniu zapalenia
wymienia; powstały nowoczesne gospodarstwa mleczne
w każdym z regionów objętych programem; wdrożono do
praktyki rolniczej w regionie obowiązujące w krajach
Unii techniki oraz technologie produkcji mleka; we
wszystkich gminach objętych programem stworzono bazę
praktycznego szkolenia w zakresie nowoczesnej
produkcji mleka
Zorganizowano i zapewniono pomoc techniczną 72
wybranym rolnikom w zakresie: poprawy selekcji
zwierząt, wyboru reproduktorów i metod reprodukcji w
celu ukierunkowania stada na produkcję mleka i mięsa
lub wyspecjalizowaną produkcję mięsną, poprawy metod
żywienia i racjonalnego użytkowania naturalnych
zasobów ziemi, łąk i pastwisk oraz organizacji skupu
zwierząt poprzez seminaria, szkolenia i indywidualne
doradztwo; przeszkolono 44 pracowników z dwóch
województw (doradców z ODR oraz inseminatorów) w
zakresie zaadoptowania reprodukcji i metod selekcji oraz
produkcji mięsa w warunkach półekstensywnych;
wypromowano zasady doskonalenia selekcji stada i
prowadzenia produkcji bydła mięsnego wśród hodowców
dwóch województw, zainseminowano 653 krowy
nasieniem ras mięsnych; wydano materiały szkoleniowe 250 egzemplarzy "Promocja Hodowli Bydła Mięsnego w
Polsce", 72 egzemplarzy "Sposoby żywienia i
213
przykładowe dawki pokarmowe dla krów mamek i
młodego bydła opasowego ras mięsnych oraz krzyżówek
z rasami mlecznymi", 200 egzemplarzy "Program
wdrożeniowy realizowany w województwie ostrołęckim i
białostockim - geneza, cele, efekty"; wyjazdy
szkoleniowe krajowe dla 78 osób w celu zapoznaniem się
z hodowlą, żywieniem, rozrodem i utrzymaniem bydła
mięsnego, wyjazd szkoleniowy do Holandii dla 45 osób;
zakup sprzętu - 2 kserokopiarki, 2 rzutniki pisma i ekrany
PL9105-03-12
Organizacja wspólnego użytkowania maszyn rolniczych
przez małe gospodarstwa
39 412 Indywidualni
rolnicy z 5
województw
zainteresowani
wspólnym
użytkowaniem
maszyn
Powołano 5 dziesięcioosobowych grup rolników;
przeszkolono 30 pracowników ODR z regionu oraz 85
rolników w zakresie: obliczania kosztów używania
istniejącego sprzętu rolniczego, redukowania istniejących
kosztów używania sprzętu rolniczego, opracowania
statutu oraz określenie uwarunkowań prawnych
działalności związanej ze wspólnym użytkowaniem
maszyn rolniczych, opracowania całościowego biznes
planu gospodarstwa; wydanie 500 egzemplarzy broszury
"ABC Międzysąsiedzkich Grup Wymiany Usług
Maszynowych"
214
PL9105-03-12
Produkcja mleka wysokiej jakości w PółnocnoWschodniej Polsce
59 960 Indywidualni
hodowcy bydła, 2
spółdzielnie
mleczarskie z woj.
łomżyńskiego,
doradcy z ODRów województwa
łomżyńskiego
PL9105-03-12
Badanie możliwości rozwoju agroturystyki w regionie
Północno-Wschodniej Polski
60 000 Suwalska Izba
RolniczoTurystyczna,
Związek Gmin
PółnocnoWschodnich
"Szelment ",
Mazurska Izba
Turystyczna i
Rolnicza oraz
grupa 120
wybranych
rolników i 30
wójtów z regionu
Polski PółnocnoWschodniej
Na obszarze spółdzielni mleczarskich w Kolnie i Piątnicy
zorganizowano pilotujący program dotyczący poprawy
jakości mleka dla 64 wybranych rolników, 8 punktów
skupu; w wyniku realizacji poprawiono higienę na
poziomie gospodarstw, zmniejszono występowania
stanów zapalnych wymienia krów w stadzie, poprawiono
warunki skupu, przechowywania i transportu mleka,
wzmocniono system kontroli mleka poprzez
organizowanie szkoleń, seminariów, doradztwa
indywidualnego, pokazów i demonstracji oraz wyjazdu
krajowego; wzrost poziomu wiedzy 20 specjalistów z
ODR i 2 spółdzielni mleczarskich w zakresie metod
poprawy jakości mleka poprzez organizowanie szkoleń,
seminariów oraz wyjazdu krajowego; wypromowanie
metod poprawy jakości mleka wśród jego producentów w
województwie poprzez: wydawnictwa specjalistyczne;
wzmocnienie nadzoru nad jakością mleka poprzez
wyposażenie pracowników z ODR w 6 pulsometrow oraz
787 monitoringowych analiz mleka dostawców w 8
punktach skupu
Przeszkolenie 177 rolników i 30 wójtów w czasie sesji
szkoleniowej z udziałem zagranicznych ekspertów,
wzrost poziomu świadczonych usług agroturystycznych;
wypromowano możliwości agroturystyczne regionu
poprzez kategoryzację i klasyfikacje 120 gospodarstw
agroturystycznych z regionu, opracowanie i wydanie
5000 egzemplarzy katalogu promocyjnego zawierającego
szczegółowe dane o gospodarstwach i rozesłanie go do
biur turystycznych; skoordynowano działania zrzeszeń
agroturystycznych z regionu północno-wschodniej Polski
poprzez opracowanie oprogramowania do bazy danych
oraz systemu rezerwacji miejsc i przeszkolenie
użytkowników, wyposażenie 3 stowarzyszeń w faksy,
maszyny do pisania oraz wyposażenie do celów
szkoleniowych, zorganizowanie seminarium dla
stowarzyszeń agroturystycznych w celu wymiany
doświadczeń i prób koordynacji działań tych organizacji
na poziomie regionu Północno-Wschodniej Polski
215
PL9105-03-12
Rozwój rybactwa śródlądowego
PL9105-03-12
Rozwój produkcji mięsa wolowego w PółnocnoWschodniej Polsce
PL9105-03-13
Szkolenia dla polepszenia przygotowania i pakowania
mięsa na eksport
49 950 Rolnicy zajmujący
się stawową
gospodarką
rybacką,
pracownicy ODR,
nauczyciele szkół
rolniczych
Przeszkolono 20 doradców z ODR, nauczycieli szkół rol.
oraz 40 rolników; udoskonalono tradycyjne metody
produkcji w 40 wyselekcjonowanych gospodarstwach i 4
gospodarstwach pilotowych, które służą jako źródło
narybku; wypromowano udoskonalone metody produkcji
rybackiej poprzez seminaria i wydawanie
specjalistycznych biuletynów ; zakup sprzętu - phmetr, 3
tlenomierze, 2 aparaty fotograficzne, rzutnik slajdów,
kamera wideo
100 000 Producenci i
Opracowano trwałe warunki dla współpracy pomiędzy
hodowcy bydła
organizacją hodowców i producentów bydła mięsnego,
mięsnego, zakłady
organizacją zakładów mięsnych, podjęto trwałe kroki do
mięsne, pracownicy osiągnięcia takiej współpracy; przeprowadzono
służb rolniczych
identyfikację najbardziej opłacalnej krzyżówki bydła i
technologii dla tego regionu; analiza warunków
ekonomicznych wprowadzenia towarowych krzyżówek
bydła z rasami mięsnymi w regionie; szkolenia dla 50
lokalnych doradców rolnych w zakresie produkcji i
ekonomiki żywca i bydła mięsnego, 15 pracowników
zakładów mięsnych w zakresie najprzydatniejszych
sposobów przetwórstwa i utrzymania wysokiej jakości
mięsa zgodnie ze standardami UE, 9 przedstawicieli
związków branżowych, wyjazd szkoleniowy dla 145
hodowców oraz pracowników doradztwa rolniczego,
seminarium dla 109 osób; przeprowadzono badania rynku
konsumenta w regionie i opracowano strategię
marketingową dla organizacji i przemysłu przetwórstwa
mięsnego
89 980 Właściciele i załogi Przeszkolono (w kraju i Niemczech) grupę lekarzy
10 małych
weterynarii w zakresie wprowadzania systemu HACCP
zakładów
(metoda monitorowania parametrów jakości produktu w
przetwórstwa
procesie przetwarzania) do prywatnych zakładów
mięsnego, lekarze
przetwórstwa mięsnego; utworzono Centrum
Weterynaryjno-Doradcze w Lęborku; dokonano analizy
weterynarii
stanu gotowości do wdrożenia systemu HACCP w 10
małych zakładach przetwórczych, opracowano zalecenia
działań koniecznych dla uzyskania licencji eksportowej
216
PL9105-03-13
Rozwój turystyki w regionie rolniczym Pomorza
59 886 Gospodarstwa
agroturystyczne,
doradcy ODR
Powstanie 3 wojewódzkich Stowarzyszeń
Agroturystycznych w trzech województwach pomorskich;
przeszkolenie 290 rolników i 12 doradców w zakresie
usług i działalności turystycznej; szkolenia dla 16 osób w
Irlandii
PL9105-03-13
Integracja rolników (producentów ziemniaków) z
lokalnym przemysłem przetwórczym
84 800 Producenci
ziemniaków
PL9105-03-13
Kurs podyplomowy dla nauczycieli szkół rolniczych
50 000 Nauczyciele i
doradcy rolni z
regionu
Pomoc w stworzeniu wymagań prawnych, finansowych,
regulaminowych i wspomagających dla struktur
instytucjonalnych zapewniających rozwój rynku
ziemniaczanego; ustalenie warunków współpracy
Stowarzyszenia Producentów Ziemniaków i "Stolon
S.A.", udostępnienie nowych odmian ziemniaków
rolnikom i zapoznanie się z nowymi technologiami;
prowadzenie poletek demonstracyjnych; warsztaty dla
członków SPZ; poprawa możliwości sprzedaży poprzez
właściwe umowy kooperacyjne z lokalnym przemysłem
przetwórczym i tworzenia grup marketingowych
Szkolenia podyplomowe dla ponad 165 nauczycieli i
doradców rolniczych z zakresu rozwoju i praktycznych
rozwiązań w restrukturyzacji sektora prywatnego na
obszarach wiejskich i w rolnictwie, doradztwa rolniczego,
ekonomii-agrobiznesu, rolnictwa ekologicznego oraz
rynku rolnego; wydano zbiory wykładów do
poszczególnych tematów oraz opracowano propozycję
wdrożeniową dla nowych treści w programach szkolnych;
zakup sprzętu laboratoryjnego dla ZSR Biały Bór
PL9105-03-13
Skomputeryzowany system gromadzenia i przetwarzania
danych klimatycznych i meteorologicznych w celu
zapewnienia meteorologicznej ochrony rolnictwa
134 960 Sektor rolniczy
Budowa systemu gromadzenia i przetwarzania danych
ekonomicznych, klimatycznych i meteorologicznych dla
potrzeb prognoz rolniczych; określenie parametrów
technicznych wyposażenia dla 4 automatycznych stacji
meteorologicznych, opracowanie agroklimatyczne;
szkolenie w zakresie prowadzenia stacji
meteorologicznych, opracowanie i wdrożenie bazy
danych oraz szkolenie w zakresie jej obsługi;
opracowanie i wdrożenie modeli agrometeorologicznych
(modele czynników pogodowych i symulacji plonów
zbóż); opracowanie serwisu agrometeorologicznego wydanie biuletynu i zorganizowanie seminarium; wyjazd
217
szkoleniowy do Włoch; zakup sprzętu dla ODR w
Boninie - 2 komputery osobiste 80486 z drukarkami,
HKS Procedure - program rachunkowości dla
gospodarstw
PL9105-03-14
Badania możliwości ulepszenia produkcji pszczelarskiej
60 000 Hodowcy pszczół,
pracownicy
Świętokrzyskiego
Związku
Pszczelarzy,
pracownicy Stacji
Hodowli Zwierząt
w Brześciu,
pracownicy
Zakładu
Weterynarii w
Kielcach,
pracownicy
Ośrodków
Doradztwa
Rolniczego z pięciu
województw:
Kieleckiego,
Radomskiego,
Częstochowskiego, Piotrkowskiego
i Sieradzkiego
konfekcjonowania miodu, 2 suszarki do pyłku,
oczyszczarka do pyłku, elektroniczna topiarka do
włoszczyzny, refraktometr z wbudowanym termometrem,
zamrażarka ladowa do pyłku i propolisu, dektlistaryzator
do miodu, mikroskop biologiczny MST 131, oświetlacz
światłowodowy; utworzenie centrum marketingowoinformacyjnego w Świętokrzyskim Związku Pszczelarzy
w Kielcach
218
PL9105-03-14
Analiza techniczno -ekonomiczna zwiększenia produkcji
roślin oleistych
50 000 Rolnicy
uprawiający len,
doradcy ODR,
Zespół Szkól
Rolniczych w
Bałtowie
Głównym celem projektu było reaktywowanie produkcji
lnu jako alternatywnego źródła dochodów rolników oraz
stworzenie nowych miejsc pracy na wsi; projekt
doprowadził do powstania zakładu przerabiającego len na
włókno, działającego w kooperacji z producentami lnu,
zakład stanowi modelowe rozwiązanie w omawianym
regionie organizacji skupu i sprzedaży produktów
lnianych; wdrożenie doradztwa zapewniło istnienie
fachowego doradztwa dla rolników uprawiających len w
terenie
PL9105-03-14
Organizacja przetwórstwa mleka w nowych warunkach
50 000 Producenci i
przetwórcy mleka,
członkowie zarządu
spółdzielni
mleczarskich oraz
hodowcy bydła
Celem długoterminowym była poprawa rentowności
branży mleczarskiej poprzez rozwój organizacji
przetwórstwa mleka i zakładów mleczarskich;
opracowano analizę ekonomiczną przetwórstwa mleka;
przeprowadzono szkolenia w zakresie nowych warunków
obrotu mlekiem i jego przetworami
PL9105-03-14
Analiza i szkolenia w zakresie poprawy jakości mleka
44 940 Dostawcy mleka
doradcy ODR
Zorganizowanie wyjazdów szkoleniowych dla 151
rolników do gospodarstw mlecznych, szkolenia dla
rolników z zakresu ekonomiki produkcji mleka,
znaczenia jakości mleka dla przetwórstwa i rolnictwa,
żywienia krów mlecznych, metod zwiększania
wydajności mlecznej, eksploatacji i konserwacji urządzeń
udojowych, techniki i higieny doju, profilaktyki chorób
wymienia; szkolenia dla 18 specjalistów ODR w celu
przygotowania ich do lustracji gospodarstw oraz na temat
ewidencji kosztów i prowadzenia ksiąg rachunkowych;
wdanie broszury "Droga dobrego mleka" oraz materiałów
szkoleniowych; zakup notebooków dla ODR Kościerzyn
219
PL9105-03-14
Badania możliwości rozwoju i zbytu dotyczące produkcji
ziół
40 000 Producenci ziół,
doradcy ODR,
pracownicy
Okręgowej Stacji
ChemicznoRolniczej w
Kielcach i
Zrzeszenie
Producentów Ziół
PL9105-03-14
Produkcja najwyższej jakości ziemniaków
59 300 150 rolników –
producentów
ziemniaków
Opracowano analizę potrzeb produkcyjnych i rynków
zbytu dla ziół; zebrano informacje na temat lokalizacji i
rozmiaru uprawy ziół, ilości uprawianych gatunków,
wielkości rocznej produkcji surowców zielarskich, form
ich sprzedaży; szkolenie terenowych doradców ODR,
nauczycieli średnich szkół rolniczych w woj. kieleckim i
producentów ziół z zakresu nowoczesnych technologii
produkcji ziół, przygotowania surowców, krajowych
wymogów jakościowych i standardów UE, podstaw
marketingu rolniczego; utworzenie Zrzeszenia
Producentów Ziół w Pińczowie; wyjazd szkoleniowy do
modelowych gospodarstw i firm zielarskich w Polsce i
Niemczech; uczestnictwo w III Lubelskich Targach
Zielarskich Herbarium i V Sejmiku Fitoterapeutów
Polskich; zakup sprzętu dla Zrzeszenia Producentów Ziół
w Pińczowie i Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w
Kielcach; druk 3 biuletynów szkoleniowych
Celem projektu było poprawienie jakości ziemniaków
produkowanych rocznie na 60.000 ha w województwie
sieradzkim i sprzedaż surowca spełniającego surowe
wymagania jakościowe przetwórcom spożywczym (np.
producentom chipsów), co pozwoli na zwiększenie
dochodów rolników - analiza rynku, stanu produkcji i
użycia ziemniaka w regionie, analiza gleby i klimatu w
Sieradzu, konsultacje i doradztwo; projekt modernizacji
przechowywania ziemniaków; zakup nasion;
zorganizowanie pokazów na II Krajowych Dniach
Ziemniaka; wyjazdy studyjne i szkolenia dla 150
pracowników ODR-ów i rolników w zakresie technologii
integrowanej, nawożenia, stosowania pestycydów,
ochrony przed Globodera Rostochiensis, produkcji
wczesnych ziemniaków, standaryzacji i wymagań
jakościowych, nawadniania ziemniaków; druk broszury
"Technologia produkcji i przechowywania ziemniaków
jadalnych wysokiej jakości w regionie sieradzkim"; zakup
sprzętu - komputer i notebook, rzutnik slajdów
220
PL9105-03-14
Zintegrowany projekt wzbogacenia wiedzy fachowej
rolników i nauczycieli szkół rolniczych
89 750 Rolnicy i
nauczyciele szkół
rolniczych
Analiza sytuacji w oświacie rolniczej; szkolenie dla 65
nauczycieli i doradców ODR z województwa
częstochowskiego i piotrkowskiego z zakresu ekonomiki
rolnictwa, społeczno-ekonomicznych aspektów rozwoju
wsi i rolnictwa, marketingowego systemu gospodarki
żywnościowej, filozofii marketingu, polityki rolnej w
krajach UE; szkolenie dla 140 rolników z woj.
piotrkowskiego z zakresu marketingu i rachunku
ekonomicznego w rolnictwie; utworzenie OśrodkaCentrum Szkolenia Zawodowego w Rolnictwie w
Częstochowie; wydanie broszury informacyjnej o
zasadach działalności Centrum Szkolenia Zawodowego w
Rolnictwie w Częstochowie oraz zakup sprzętu dla
Centrum - komputer Pentium, faks Panafax UF V-60, 2
telewizory Elemis
PL9105-03-18
TA dla pracowników PIU
49 819 Pracownicy PIU
TA dla pracowników PIU z Koszalina i Bydgoszczypodnoszenie kwalifikacji
PL9105-03
PL9105-04-01
Szkolenia w zakresie doradztwa rolniczego
Rozwój zakładu mleczarskiego w Turośli
PL9105-04-02
Analiza sektora przemysłu mleczarskiego
PL9105-04-03
Analiza sektora produkcji owoców
PL9105-04-04
Projekt Żuławy
4 103 227
32 737 Zakład mleczarski
w Turośli
1 000 Producenci i
przetwórcy sektora
mleczarskiego
127 396 Producenci i
przetwórcy
związani z
sektorem owoców
70 977 Samorządy
regionalne
Program rozwoju prywatnych gospodarstw mleczarskich
na potrzeby zakładu mleczarskiego w Turośli
Badania nad rozwojem przemysłu mlecznego w
Wielkopolsce, organizacja produkcji w nowych
warunkach
Opracowanie inwentaryzacji i restrukturyzacji produkcji
sadowniczej w badanym regionie Grójec-Warka;
restrukturyzacja sadowniczej spółdzielni handlowousługowej; opracowanie zasad i form organizacji
współpracy między spółdzielniami i grupami
producentów; opracowanie systemu informacji
produkcyjnej wraz z organizacją sieci informacji w
regionie; upowszechnianie systemu standaryzacji
owoców; opracowanie zasad funkcjonowania i planu
organizacyjnego centrum przechowywania,
przygotowania i sprzedaży owoców
Zagospodarowanie i rozwój regionu
221
PL9105-04-05
Strategia rozwoju rybactwa śródlądowego
66 033
Opracowanie oceny obecnego stanu rybactwa
śródlądowego w Polsce, możliwości rozwoju polskiego
rybactwa śródlądowego, strategie konieczne do
opracowania narodowego planu zarządzania rybactwem
śródlądowym
PL9105-04-06
Wprowadzenie nowych odmian jabłoni w celu
podniesienia efektywności produkcji jabłek
75 040 Rolnicy
indywidualni
producenci jabłek,
Polski Związek
Ogrodniczy,
doradcy z ODR-ów
Szkolenia zapoznawcze z nowymi odmianami jabłek
pozwalającymi na bardziej efektywną produkcję.
Zorganizowano ogólnopolskie seminarium nt. nowych
technologii szkółkarstwa, modernizacji szkółek dla około
100 sadowników, szkółkarzy, doradców z ODR-ów.
Odbyły się szkolenia wyjazdowe w największych sadach
polskich oraz szkolenia nt. zintegrowanej produkcji
jabłek, modernizacji sadów.
PL9105-04-07
Projekt komercyjnej produkcji wieprzowiny
150 625 Producenci
wieprzowiny
Pomoc specjalistyczna wsparcie szkoleniowego programu
dla poprawy jakości wieprzowiny na rynku zbytu
PL9105-04-08
Restrukturyzacja i prywatyzacja 5 wybranych PGR-ów
PL9105-04-09
System informacji o rynku ziemi dla AWRSP
157 462 samorządy
regionalne
pracownicy byłych
PGR-ów
79 960 AWRSP
Analiza finansowa PGR-ów w Kietrzu, Łęgajnach,
Gronowie Górnym, Niechcicach i Księżym Dworze;
opracowanie strategii zwiększenia obrotów i metodologii
prywatyzacji; wsparcie w organizacji wystaw
Wypracowanie i przetestowanie systemu informacji o
ewidencjonowaniu i zagospodarowaniu gruntów AWRSP
oraz metody i zasady ewidencjonowania rynku obrotu
ziemi, przeszkolenie pracowników Ośrodków
Terenowych AWRSP z zakresu użytkowania
opracowanego systemu
PL9105-04-10
Wsparcie dla Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa
87 505 AWRSP
Wsparcie prac AWRSP zgodnie z bieżącym
zapotrzebowaniem poprzez ekspertyzy, analizy, szkolenia
222
PL9105-04-10
Program szkoleniowy dla hodowców specjalistów
owczarskich w zakresie efektywnej produkcji jagniąt
rzeźnych
78 000 Hodowcy i
specjaliści
owczarscy
PL9105-04-10
Kółka rolnicze w wielofunkcyjnym rozwoju wsi i
warunkach gospodarki rynkowej
40 000 Osoby związane ze
spółdzielczością i
organizacjami
rolniczymi
PL9105-04-10
Szkolenia związane z operacyjną i informacyjną siecią dla
służb weterynaryjnych
99 758 służby
weterynaryjne
PL9105-04-11
Nowoczesne zarządzanie gospodarstwami
PL9105-04-13
Wsparcie dla spotkania G24
300 000 ARiMR
28 936 MRiGŻ
Wydanie podręcznika "Intensywna produkcja jagniąt",
zorganizowanie seminariów dla 459 uczestników na
temat nowoczesnych biotechnologii w produkcji jagniąt,
poprawy plenności owiec, zwiększenia produkcyjności
owiec, oceny wartości hodowlanej i użytkowej owiec,
produkcji jagniąt rzeźnych, nowych kierunków
doskonalenia i użytkowania krajowego pogłowia owiec;
edycja filmu wideo na temat synchronizacji rui u owiec;
zorganizowanie warsztatów dla 113 osób na temat metod
biochemicznych w hodowli owiec i produkcji jagniąt
rzeźnych; zorganizowanie konferencji "Wpływ aktualnej
polityki rolnej UE na produkcję zwierzęcą", "Aktualne
problemy owczarstwa, hodowla - chów - żywienie";
szkolenie dla 38 osób w zakresie intensywnej produkcji
jagniąt rzeźnych; wyjazd studyjny do Szkocji dla 15
uczestników
Analiza i ocena miejsca organizacji kółek rolniczych w
wielofunkcyjnym rozwoju wsi oraz ich roli w
ograniczaniu bezrobocia na wsi i przeciwdziałaniu
spadkowi dochodów realnych ludności wiejskiej;
szkolenia dla 35 doradców ekonomiczno-finansowych na
temat podstawowych kategorii ekonomii i zasad
funkcjonowania gospodarki rynkowej, wybranych
zagadnień z prawa, możliwości rozwoju w agrobiznesie,
rachunkowości i kontroli wewnętrznej podmiotów
gospodarczych, doradztwa rolniczo-ekonomicznego,
systemu podatkowego w Polsce, ekonomiki i organizacji
produkcji rolniczej oraz rodzinnych gospodarstw rolnych,
problemów polityki finansowej i kredytowej, zasad
ubezpieczeń podmiotów gospodarczych
Szkolenia dla służb weterynaryjnych na temat przepływu
informacji i organizacji sieci służb kontrolnych
Wsparcie ARiMR w zakresie nowoczesnych technik
zarządzania gospodarstwami rolnymi
Konferencja G24
223
PL9105-04-14
Wsparcie dla Departamentu Współpracy MRiGŻ
PL9105-04-15
Koncepcja zagranicznej polityki handlowej
Wpływ instytucji krajowych i zagranicznych na rynki
żywności w niektórych krajach europejskich
PL9105-04-15
Rozwój współpracy między spółdzielniami rolniczymi
40 000 Spółdzielnie
rolnicze
Raport na temat możliwości współpracy polskich
spółdzielni z francuskimi Bielmlek z UCFC, GS Sława z
Orega, Nowe Miasteczko z Coop d'Or
PL9105-04-16
Rolnictwo ekologiczne
70 000 Rolnicy,
producenci i
przetwórcy
żywności,
konsumenci
Analiza obecnej sytuacji w rolnictwie ekologicznym
PL9105-04-18
Zagospodarowanie nieprzydatnych pestycydów i pustych
opakowań
49 720 IOR
Analiza metod i wskazanie możliwości
zagospodarowania odpadów pestycydowych, ocena
liczby i lokalizacji mogilników w Polsce, opracowanie
modelowego systemu oceny stopnia skażenia terenów
przyległych, opracowanie działań zmierzających do
ograniczenia i likwidacji zagrożeń oraz utylizacji
nieprzydatnych pestycydów
PL9105-04-19
Wsparcie dla MRiGŻ departamenty Współpracy
Zagranicznej i Polityki Strukturalnej
Wspieranie Polityki Rolnej
Realizacja i Koordynacja
19 208 MRiGŻ
Organizacja i zarządzanie pomocą zagraniczną dla
polskiego rolnictwa
PL9105-04
PL9105-05
RAZEM PL9105
48 895 MRiGŻ
123 523 MRiGŻ, instytucje
i jednostki
włączone w
wymianę handlową
z zagranicą
1 746 775
1 887 986
12 107 128
Wsparcie dla Departamentu Współpracy z Zagranicą
zgodnie z bieżącym zapotrzebowaniem poprzez
szkolenia, ekspertyzy, analizy
Analiza polskiego handlu zagranicznego i koncepcja jego
rozwoju z krajami UE w warunkach gospodarki rynkowej
Koszty operacyjne FAPA i Ośrodków Regionalnych
224
Memorandum Finansowe 1992
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
Kwota w EUR Beneficjenci
Cele/rezultaty
PL9205-01-01
Pomoc dla przedsiębiorstw
spółdzielczych
1 658 787 FSW,
spółdzielnie
rolnicze
Powstało 12 Regionalnych Ośrodków Usług
Spółdzielczych, przeszkolenie ich personelu i członków
Zarządu, zainstalowanie komputerowego systemu
monitorowania i oceny, blisko 600 spółdzielni
korzystających z usług Fundacji przeszło jeden lub więcej
etapów restrukturyzacji, dokonano ponad 500
indywidualnych raportów dot. konsultacji dla
poszczególnych restrukturyzowanych spółdzielni lub grup
spółdzielni, udzielono ponad 3 700 indywidualnych porad
konsultacyjnych, przeprowadzono szkolenia w liczbie 34
000 osobodni dla członków zarządu, kierownictwa i
pracowników spółdzielni, wydano promocyjną broszurę
zawierającą analizę ponad 40 przypadków prywatyzacji
spółdzielni, wprowadzono biuletyny regionalne w
większości ROUS
PL9205-01-02
Razem PL9205-01
PL9205-02-01
Koszty PMU
2 613 697 FSW
4 272 484
61 513 Jednostka
koordynująca
przy KZBS
446 550 BUG, GBPZ
Koszty operacyjne Fundacji Spółdzielczości Wiejskiej
PL9205-02-02
PL9205-02-03
PL9205-02-04
Jednostka Koordynująca
Zarządzanie Systemami Informacji
dla Banków Spółdzielczych
Szkolenia w zakresie kontroli
rachunkowej
Rozpowszechnianie informacji
dotyczących banków spółdzielczych
293 700 Banki
spółdzielcze
41 500 Banki
spółdzielcze,
KZBS
Działania jednostki koordynującej projekty dla banków
spółdzielczych
Zarządzanie Systemem Informacji
Szkolenia dla 10 członków utworzonej sekcji
wewnętrznej kontroli rachunkowej banków
spółdzielczych w zakresie stosowania procedur UE przy
audytach banków
Podniesienie wiedzy na temat integracji poprzez wydanie
sześciu edycji biuletynów informacyjnych,
zorganizowanie seminarium przez RABOBANK w
Holandii, wyjazd szkoleniowy do Londynu na targi
bankowe, trzech seminariów bankowości spółdzielczej
225
PL9205-02-05
Stworzenie strategii dla rozwoju
banków spółdzielczych
PL9205-02-06
Strategia rekapitalizacji lokalnych
banków spółdzielczych
167 775 Lokalne banki
spółdzielcze,
KZBS, BUG,
GBPZ
Rozwój i rozbudowa strategii rozwoju lokalnych banków
spółdzielczych; zakup sprzętu
PL9205-02-07
Szkolenia dla przewodniczących i
członków zarządu
Badanie rynku usług bankowych i
rozwój strategii rynkowej dla
krajowej grupy banków
spółdzielczych
240 000 Banki
spółdzielcze
80 000 Banki
spółdzielcze,
grupy BGŻ
PL9205-02-09
Statystyczny Spis Rolny
460 000 GUS
Szkolenia dla pracowników zarządzających bankami
spółdzielczymi
Analiza usług marketingowych oraz rozwój metod
marketingowych wśród grup banków lokalnych,
szkolenia dla pracowników odpowiedzialnych za badania
rynku i popytu na usługi bankowe, opracowanie strategii
stworzenia skonsolidowanej struktury banków
spółdzielczych
Sporządzenie spisu rolnego przez Centralne Biuro
Statystyki w oparciu o 10 gospodarstw z
uwzględnieniem: wykorzystania i areału gruntów,
wyposażenia w maszyny rolnicze, liczby zwierząt
hodowlanych, pobranych kredytów oraz stanu zadłużenia,
danych demograficznych i źródeł dochodu
PL9205-02-10
TA dla regionalnych banków
spółdzielczych w celu stworzenia
jednolitego systemu finansowania i
informacji dla banków spółdzielczych
499 943 Banki
spółdzielcze,
grupy BGŻ, 3
banki regionalne,
BUG, GBPZ,
GBW
Wsparcie eksperckie dla banków spółdzielczych w celu
opracowania jednolitego systemu sprawozdawczości
finansowej, informacji odnośnie zarządzania, strategii
rynkowej dla banków regionalnych oraz zmodyfikowania
systemu integralnego przepływu informacji i pomocy w
realizowaniu złożonej księgowości budżetowej
PL9205-02-11
Plan marketingowy dla regionalnych
i lokalnych banków spółdzielczych.
Opracowanie rynkowego systemu
operacyjnego dla regionalnych i
359 677 Banki
spółdzielcze,
BUG, GBPZ
Opracowanie planów marketingowych i techniki
działania oraz określenie i usystematyzowanie rynków
lokalnych banków spółdzielczych, szkolenie w Holandii
dla 54 pracowników banków w zakresie obsługi klienta i
PL9205-02-08
63 593 Banki
spółdzielcze
Szkolenia i wsparcie ze strony konsultatantów Banku
Światowego oraz Zrzeszenia Banków Spółdzielczych
Wspólnoty Europejskiej
226
lokalnych banków spółdzielczych
zasad marketingu w bankowości
PL9205-02-12
Szkolenia dla wykładowców
26 911 Banki
spółdzielcze i
regionalne
PL9205-02-13
Szkolenia dla audytorów
zewnętrznych
PL9205-02-14
Stworzenie spójnego systemu
informatycznego dla Regionalnego
Banku Spółdzielczego w Poznaniu
PL9205-02-15
Szkolenie dla zarządu i pracowników
banków spółdzielczych w Polsce
480 000 Banki
spółdzielcze
zrzeszone w
BGŻ S.A.
Szkolenia dla 3000 osób - kierowników i dyrektorów
naczelnych, głównych księgowych oraz dyrektorów
wydziałów kredytowych ze wszystkich banków
spółdzielczych w zakresie polskiego systemu bankowego,
procesu restrukturyzacji banków spółdzielczych, analizy
finansowej, kredytów, gwarancji i ściągania długów,
marketingu, bankowego systemu komputerowego,
przepisów prawnych, kontroli wewnętrznej oraz
angielskiej terminologii bankowej i finansowej
PL9205-02-16
Wsparcie Zespołu Pomocy
Technicznej Banku Światowego przy
Ministerstwie Finansów
624 943 BGŻ
Wsparcie eksperckie dla Ministerstwa Finansów w
zakresie utworzenia podstaw rentownego systemu
bankowości spółdzielczej; upowszechnianie informacji na
temat restrukturyzacji banków spółdzielczych, szkolenie
dla 13 trenerów - pracowników banków spółdzielczych z
zakresu technik bankowych i rozwijania zarządzania oraz
obsługi klienta; dostawy sprzętu
PL9205-02-18
Pomoc techniczna dla organizacji 4
nowych banków regionalnych
389 700 Banki regionalne
w Olsztynie,
Krakowie,
Lublinie,
Zapewnienie wsparcia ekspertów zagranicznych przy
tworzeniu czterech nowych banków regionalnych,
opracowanie strategii dla banków regionalnych,
szkolenie dla prezesów banków, przewodniczących rad
480 380 BUG, GBPZ,
GBW
32 250 GBW w
Poznaniu
Kontynuacja cyklu szkoleń dla przyszłych wykładowców
- sprawy metodologiczne, zarządzanie zasobami
ludzkimi, reakcja na szczególne wymagania klientów
Szkolenie dla 72 kandydatów na audytorów
zewnętrznych z uprawnieniami nadanymi przez NBP
Analiza stanu techniki komputerowej GBW S.A.,
stworzenie uproszczonego systemu informatycznego
rejestracji i monitorowania kosztów działalności banku
oraz opracowanie podstawowych narzędzi i metod
informatycznych
227
Bydgoszczy
PL9205-02-19
Razem PL9205-02
PL9205-03-01
PL9205-03-02
Pomoc techniczna dla BGŻ
Prywatyzacja Gospodarstw
Państwowych - Pomoc techniczna
Prywatyzacja Gospodarstw
Państwowych - Zakup sprzętu
247 252 BGŻ
4 995 687
1 427 092 AWRSP
1 073 415 AWRSP
nadzorczych i personelu, seminarium "Wspólna budowa
Banku Spółdzielczego przyszłości"
Zapewnienie wsparcia ekspertów zagranicznych przy
wdrażaniu regulacji prawnych dotyczących
restrukturyzacji banków spółdzielczych i BGŻ
Pilotażowa restrukturyzacja w województwie
koszalińskim - kompleksowe programy restrukturyzacji 3
PGR-ów; stworzenie systemu informacyjnego
zarządzania (polegającego na opracowaniu i
zainstalowaniu modułu inf. do podejmowania decyzji,
pokrywającego wszystkie aspekty prognozowania,
planowania i szacunków ekonomicznych) oraz systemu
informacyjnego zarządzania finansami (zalecenia w
zakresie ulepszeń rachunkowości i metod planowania
finansowego, instalacja systemu komputerowego
umożliwiającego prawidłowe planowanie finansowe i
jego kontrolę); zakup sprzętu komputerowego; koncepcja
systemu inf. monitorowania zadłużenia, analiza i
restrukturyzacja zadłużenia gospodarstw i plany
oddłużenia; analiza efektywności gospodarowania
podmiotów gospodarczych AWRSP dla potrzeb
wypracowania zasad i kierunków dalszej prywatyzacji w
ramach dotychczas realizowanej polityki przekształceń
strukturalnych w rolnictwie państwowym; seminarium
związane z kwalifikowaniem i opisywaniem obiektów
potencjalnie turystycznych oraz strategii ich
zagospodarowania, szkolenia dla przedstawicieli centrali i
Oddziałów Terenowych AWRSP, Urzędu Kultury
Fizycznej i Turystyki, opracowanie metody gromadzenia
inf. o obiektach atrakcyjnych turystycznie, utworzenie
bazy danych oraz seminarium poświęcone zasadom jej
użytkowania i wykorzystania
Zakup sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem
zgodnie z bieżącymi potrzebami Agencji
228
PL9205-03-03
Razem PL9205-03
PL9205-04-01
PL9205-04-02
Prywatyzacja Gospodarstw
Państwowych - Szkolenia
Projekt mleczarski -Turośl
Restrukturyzacja i komercjalizacja
rolniczych instytutów naukowych
498 308 Pracownicy
AWRSP,
pracownicy
centrów
doradztwa
rolniczego
2 998 815
400 000 Producenci
mleka
36 080 Instytuty
badawcze
Szkolenia dla kandydatów na członków Rad Nadzorczych
spółek udziałowych AWRSP; szkolenia z zakresu
systemów rachunkowości dla personelu zajmującego się
zarządzaniem własnościami przejętymi przez Skarb
Państwa, przygotowanie do prawidłowego i efektywnego
prowadzenia księgowości; dla doradców prawnych;
szkolenia dotyczące marketingu produktów rolniczych,
zarządzania przedsiębiorstwami agrobiznesu,
restrukturyzacji finansowej, szkolenia w zakresie obsługi
komputerów i oprogramowania niezbędnego do realizacji
Systemu Informatycznego Zarządzania; szkolenia w
zakresie zarządzania przedsiębiorstwami rolnymi dla
pracowników Oddziałów Terenowych AWRSP, prezesów
spółek hodowlanych, administratorów, dzierżawców,
radców prawnych; szkolenie w zakresie restrukturyzacji
finansowej i alternatywnych metod finansowania dla
personelu zarządzającego; szkolenie dla radców
prawnych w zakresie windykacji należności i prawnych
aspektów umów kredytowych z bankami; szkolenie dla
kierowników AWRSP w zakresie bankowości
Organizacja Centrum Agro-Usługowego, szkolenia na
temat nowych propozycji technologii rozwoju
gospodarstw mlecznych, doradztwo rolnicze opracowanie i przygotowanie materiałów doradczych i
wdrożenie ich do systemu doradztwa, opracowanie i
wdrożenie pakietów usprawnień w gospodarstwach
mleczarskich, organizacja warsztatów, seminariów i
konferencji nt. rozwoju mleczarstwa
Studium pilotowe na temat sytuacji w Instytucie Uprawy,
Nawożenia i Gleboznawstwa oraz Instytucie
Sadownictwa i Kwiaciarstwa - ich wkład, status
finansowy oraz business plan na przyszłe lata, możliwości
rynkowego świadczenia usług w zakresie sektora rolnego,
ocena możliwości instytutów pod kątem rozpoczęcia
działalności w zakresie prac badawczych zgodnej z
zasadami gospodarki rynkowej, prezentacja propozycji
rozwiązań stwarzających możliwość samofinansowania
229
PL9205-04-03
Program szkoleniowy dla
producentów trzody chlewnej
80 000 Producenci
trzody chlewnej
Kontynuacja szkoleń zmierzających do podniesienia
efektywności produkcji trzody chlewnej oraz utworzenia
Grup Producentów Trzody Chlewnej
PL9205-04-04
Rozwój drobnej przedsiębiorczości
wśród kobiet na terenach wiejskich
119 990 Kobiety wiejskie
z województw
kieleckiego,
piotrkowskiego,
sieradzkiego,
radomskiego i
częstochowskieg
o,
Rozwój drobnej przedsiębiorczości wśród kobiet na
terenach województw: kieleckiego, piotrkowskiego,
sieradzkiego, radomskiego i częstochowskiego,
utworzenie i rozwój grup marketingowych działających w
usługach i handlu, szkolenia z zakresu zarządzania
gospodarstwami, marketing, planowanie działalności
gospodarczej, zarządzanie finansami przedsiębiorstw
wiejskich, ustalanie produktów i technologie żywności,
zarządzanie i administracja małych zakładów żywienia
zbiorowego, stworzenie grup specjalizujących się w
krawiectwie, rzemiośle i sztuce ludowej
PL9205-04-04
Agro-Jura aktywizacja i integracja
działalności związanych z
agroturystyką w regionie Jury
Krakowsko-Częstochowskiej
49 996 Rolnicy
indywidualni z
regionu Jury
Krakowsko Częstochowskiej
Poprawa poziomu usług agroturystycznych, szkolenia z
zakresu prowadzenia działalności gospodarczej,
ekonomiki i kontaktów międzyludzkich, marketingu i
promocji, spółdzielczych zasad działalności, utworzenie
bazy danych w zakresie infrastruktury agroturystyki w
rejonie objętym projektem, przygotowanie i
opublikowanie materiałów inf. o ofertach
agroturystycznych, klasyfikacja kwater i ich podział na
kategorie
PL9205-04-05
Szkolenia i pomoc techniczna dla
liderów lokalnych w zakresie metod,
instrumentów i praktyki
przygotowywania programów
rozwoju oraz zarządzania gminami
99 930 3 Gminy i 2
Stowarzyszenia
Gmin z 4
województw
pomorskich. 14
osobowa grupa
Szkolenia dla ponad 100 mieszkańców gmin: gdańskiej,
koszalińskiej, słupskiej i szczecińskiej z zakresu
tworzenia współpracy gmin i możliwości ich rozwoju,
wspomaganie doskonalenia zarządzania gminą,
przeszkolenie 13 moderatorów z zakresu planowania
projektów, opracowanie podręcznika "Prowadzenie
230
moderatorów
PL9205-04-05
Rynek hurtowy ryb na Pomorzu
102 000 Członkowie
organizacji
rybackich,
przetwórcy,
przedstawiciele
administrtacji
wojewódzkiej z
Pomorza
PL9205-04-06
Opracowanie strategii produkcji
dystrybucji i marketingu owoców
miękkich dla regionu PołudniowoWschodniej Polski
114 415 Producenci
owoców regionu
Polski
PołudniowoWschodniej
PL9205-04-07
Analiza rynku produktów rolnych i
program ich stabilizacji w regionie
Północno-Wschodniej Polski
warsztatów planowania strategicznego"
Analiza i przygotowanie raportu nt. stanu rybołówstwa
bałtyckiego i hodowli śródlądowej ryb na Pomorzu,
uwarunkowań sprawnego funkcjonowania obrotu
rynkowego rybą, systemów gromadzenia, przetwarzania i
dystrybucji danych, analiza infrastruktury portowej i
obsługi technicznej bałtyckiej floty rybackiej,
rekomendacje w sprawie optymalnej lokalizacji aukcji
rybnej i niezbędnych rozwiązań finansowoorganizacyjnych oraz wydanie drukiem broszury nt.
Organizacji Producentów Rybnych w krajach Wspólnoty
Europejskiej; szkolenia dla członków organizacji
rybackich z zakresu organizacji obrotu rybą w UE i
obowiązujących tam przepisów prawnych, wyjazd
studyjny do Niemiec i Danii; zakup sprzętu
komputerowego dla dwóch stowarzyszeń rybackich
Badanie preferencji rynku i popytu odnośnie truskawek i
malin w Południowo-Wschodniej Polsce oraz Europie
Zachodniej i określenie na tej podstawie możliwości
produkcji i zbytu w Polsce Południowo-Wschodniej oraz
na eksport. Opracowanie strategii produkcji i marketingu
owoców truskawki i maliny dla rolników południowowschodniej Polski oraz przedstawienie tej strategii i
upowszechnienie jej rezultatów i wniosków wśród
zainteresowanych jej wdrożeniem.
113 920 Producenci rolni Wypracowano metody i techniki wykorzystania
i przetwórcy
informacji rynkowych w podejmowaniu decyzji
rolno-spożywczy, gospodarczych, upowszechniono nowe metod w systemie
doradcy z ODR- doradztwa rolniczego, służących poprawie efektywności
ów z 5
funkcjonowania podmiotów rolnych (przeszkolono 75
województw
doradców), stworzono sieć 75 gospodarstw
regionu
umożliwiającą przepływ informacji rynkowych i
statystycznych o produkcji rolnej, pobudzono do rozwoju
prywatnych inicjatyw sektora rolnego (75 producentów i
231
25 pracowników przetwórców rolnych)
PL9205-04-07
Szkolenia w zakresie tworzenia
rolniczych grup marketingowych i
związków producentów rolnych
PL9205-04-08
Pomoc techniczna w organizacji,
promocji i marketingu usług
agroturystycznych w Regionie
Zielonej Góry
Razem PL.9205-04
PL9205-05-01
PL9205-05-02
Wsparcie polityki/Realizacja i
koordynacja
Wsparcie polityki/Realizacja i
koordynacja
107 500 Producenci rolni,
doradcy z ODRów, nauczyciele,
młodzież szkół
rolniczych z
województwa
siedleckiego i
bielskopodlaskie
go
20 000 Rolnicy
indywidualni z
Regionu Zielonej
Góry
Przeprowadzono analizę rynków rolnych w 2
województwach w aspekcie struktury produkcji, kanałów
dystrybucji i rynków zbytu. Przeprowadzono szkolenia
dla producentów, doradców z ODR-ów, nauczycieli i
młodzieży szkół rolniczych nt. zasad gospodarki
rynkowej, doświadczeń w działalności organizacji
producentów w krajach UE, funkcjonowania grup
marketingowych. Opracowano plan działalności dla służb
doradczych ODR w zakresie wspierania rozwoju grup
producentów.
Wsparcie poprzez zapewnienie pomocy technicznej
rozwoju i promocji usług agroturystycznych w rejonie
Zielonej Góry, opracowanie zakresu prac biura
turystycznego "Agroturystyka Ziemia Lubuska",
stworzenie bazy danych o potencjalnych
współpracujących biurach, współpraca z odpowiednimi
zrzeszeniami agroturystycznymi w Austrii, Danii i
Niemczech, opracowanie oferty Lubuskiego
Stowarzyszenia Agroturystycznego na Berlińskie Targi
Turystyczne, przygotowanie filmu wideo o regionie
Zielonej Góry w jęz. niemieckim, zorganizowanie
seminarium dla podsumowania osiągnięć projektu wydruk broszury "Wczasy pod gruszą"
1 243 831
76 881 FAPA
Koszty operacyjne FAPA
1 764 400 FAPA
Koszty operacyjne FAPA
232
PL9205-05-03
Promocja powiązań zawodowych
pomiędzy rolniczymi organizacjami
Wspólnoty Europejskiej i Polski
48 000 Związki i
stowarzyszenia
producentów,
przetwórców
PL9205-05-03
MRiGŻ publikacje i konferencje
43 234 MRiGŻ
PL9205-05-03
Model zarządzania , organizacji i
funkcjonowania struktur trzech typów
banków spółdzielczych (małych,
średnich, dużych)
40 750 Banki
spółdzielcze
Przygotowanie podstaw dla szybkiego usprawnienia
zarządzania, funkcjonowania i propozycji poprawy
struktury banków spółdzielczych, które powinny
doprowadzić do lepszych ofert usług bankowych na rzecz
klienta; zasady współpracy banków spółdzielczych z
bankami regionalnymi; propozycja wdrożenia zmian z
podziałem na krótko – długofalową
PL9205-05-03
Strategia dla sektora ziemniaków
149 885 Producenci,
przetwórcy
ziemniaków
Analiza zgromadzonych danych o sektorze
ziemniaczanym, wytyczne w zakresie zwiększenia
efektywności polskiej branży ziemniaczanej w warunkach
gospodarki rynkowej
PL9205-05-03
Rozwój terenów wiejskich
150 000 Gminy
Białostockie-go:
Kuźnica i Sidra
oraz Kieleckiego:
Pińczów i
Smyków
Ocena obecnego stanu gmin, szkolenie dla 100
uczestników - mieszkańców gmin w zakresie promocji i
rozwoju przedsiębiorczości zapewniającej gospodarczy i
społeczny rozwój
Powstanie podstaw do współpracy i integracji pomiędzy
Polską a europejskimi organizacjami, związkami i
stowarzyszeniami producenckimi, zakładami
produkcyjnymi w sektorze rolniczym, analiza i ocena
zdolności polskich zrzeszeń rolniczych do uczestniczenia
w projekcie i korzyści płynących ze współpracy oraz
sformułowanie posunięć, jakie muszą być wykonane
przez MRiGŻ i instytucje zrzeszające rolników do
osiągnięcia planowanego statusu
podnoszenie wiedzy nt. integracji z UE poprzez
organizację szkoleń, seminariów i konferencji, ekspertyzy
i wydawanie/ zakupy publikacji
233
PL9205-05-03
Pomocowy program szkoleniowy dla
prywatnych rolników w zakresie
produkcji drobiu wysokiej jakości
115 210 producenci
drobiu
Wsparcie w zakresie zintegrowanej produkcji drobiu,
szkolenia dla doradców, hodowców i przetwórców w
zakresie poprawy wydajności i jakości produkcji w celu
rozwinięcia technik produkcji, przetwórstwa i
marketingu, zharmonizowania norm polskich z normami
UE. Przeprowadzenie 12 seminariów szkoleniowych
krajowych i wyjazdu studyjnego do Szwecji.
Opracowanie i wydanie publikacji "Praktyczny
podręcznik zintegrowanej produkcji drobiarskiej"
PL9205-05-03
Plan rozwoju systemu rynków
hurtowych
118 134 MRiGŻ
Zebranie danych o rynkach owoców i warzyw, żywca i
zbóż, ich analiza oraz wnioski pozwalające na podjęcie
działań w celu usprawnienia funkcjonowania polskiego
systemu zbytu hurtowego w warunkach gospodarki
rynkowej
PL9205-05-03
Udział doradztwa rolnego w rozwoju
grup działalności gospodarczej wśród
kobiet wiejskich
39 790 Mieszkańcy
obszarów
wiejskich
Ustalenie warunków prowadzących do powstawania grup
działalności gosp. małej przedsiębiorczości wśród kobiet,
opracowanie kierunków promocji inicjatyw kobiet
wiejskich oraz rozwoju praktycznego i odpowiedniego
systemu doradztwa
PL9205-05-03
Promocja zintegrowanego systemu
gospodarstw w Polsce
75 000 Osoby i
instytucje
związane ze
statystyką rolną
PL9205-05-03
Szkolenia producentów śliwek w
zakresie nowoczesnej produkcji i
sprzedaży
40 000 Producenci
śliwek
Szkolenia dla pracowników służb doradczych w celu
uzyskania statusu instruktora rolnictwa zintegrowanego,
wyjazd szkoleniowy dla instruktorów do kraju UE w celu
zapoznania się z produkcją w rolnictwie zintegrowanym,
szkolenie dla rolników wprowadzających system
zintegrowanej produkcji w swoich gospodarstwach
Szkolenia dla około 300 producentów śliwek w zakresie
nowych odmian śliwek, technologii produkcji śliwek
deserowych, zwalczania chorób, przechowywania,
przetwarzania i zbytu śliwek. Przygotowanie i wydanie
broszury "Modernizacja produkcji i sprzedaży śliwek"
234
PL9205-05-03
Szkolenie w zakresie organizowania i
prowadzenia badań laboratoryjnych
86 229 Producenci zbóż;
instytucje
ochrony zbóż
Udoskonalony system wspomagania podejmowania
decyzji w programowaniu i zwalczaniu chorób i
szkodników zbóż, modernizacja w zakresie oznaczania
terminów zabiegów ochrony roślin, szkolenia dla
pracowników służb ochrony roślin wojewódzkich stacji i
punktów granicznych w obsłudze sprzętu
laboratoryjnego, realizacja programu modelowego do
podawania dat oprysków ochronnych dla hodowców zbóż
PL9205-05-03
Odbudowa systemu produkcji
nasiennej
64 300 Instytucje
związane z
produkcją
nasienną
Analiza istniejącej sytuacji przedsiębiorstw hodowli
roślin i produkcji nasion, powiązań między nimi, ocena
dochodowości inwestycji w tym sektorze oraz
opracowanie planów jego rozwoju
PL9205-05-03
Intensyfikacja produkcji bydła
mięsnego w oparciu o trwałe użytki
zielone rejonu Pogórza Sudeckiego z
wykorzystaniem rasy Welsch Black
35 000 Rolnicy
producenci bydła
z rejonu Pogórza
Sudeckiego
Działania zmierzające do intensyfikacji produkcji bydła
mięsnego opartej na wykorzystaniu trwałych użytków
zielonych w Sudetach - stworzenie programu hodowli w
celu wprowadzania ras bydła, ich ocena techniczna i
ekonomiczna, przeszkolenie rolników i hodowców w
zakresie hodowli bydła opasowego, zorganizowanie
rynku sprzedaży
PL9205-05-03
Efektywne wykorzystanie stada koni
w Polsce
PL9205-05-03
Modernizacja zarządzania i
aktualizacja programów kształcenia
w średnich szkołach rolniczych
110 000 Hodowcy koni
39 950 szkoły rolnicze
Szkolenie dla młodych hodowców w przygotowaniu na
eksport koni wierzchowych i pociągowych
Przygotowanie polskiego systemu kształcenia do
standardów UE, kadry i dyrektorów szkół do reformy
szkolnictwa rolniczego, analiza funkcjonowania szkół
rolniczych, ich wyposażenia w sprzęt i oprogramowanie
informatyczne, seminaria dla pracowników m.in.
Oddziałów Oświaty Rolniczej Urzędów Wojewódzkich,
Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Brwinowie i
doradców metodycznych - analiza kształcenia
ustawicznego kadry szkół rolniczych, kierunki ewolucji
oświaty w Polsce
235
PL9205-05-03
Organizacja Małopolskiej Giełdy
Rolno-Towarowej w Rzeszowie
89 494 Producenci i
konsumenci
PL9205-05-03
Stymulacja inwestycji zagranicznych
w Polsce
72 826 Sektor rolny
PL9205-05-03
Wsparcie szkoleniowe w zakresie
podnoszenia wartości handlowej
drobiu
Europejskie Centrum Kształcenia
Nauczycieli i Młodzieży Szkół
Rolniczych w Miętnem
13 564 Producenci
indywidualni
drobiu
88 000 Nauczyciele i
uczniowie szkół
rolniczych z woj.
siedleckiego,
ODR Siedlce
PL9205-05-03
PL9205-05-03
Materiały szkoleniowe dla szkół
rolniczych, doradców rolniczych i
innych organizacji
upowszechniających informacje na
temat rolnictwa UE i innych
wybranych krajów
130 000 Szkoły rolnicze,
ODR, Centra
Informacji
Opracowanie systemu informacji rynkowej dla rynku
hurtowego, szkolenie dla przyszłych maklerów,
użytkowników i pracowników rynku hurtowego w
zakresie eksploatacji składów i korzystania z systemu
informacji zarządzania rynkami hurtowymi w krajach
UE, organizacja, szkolenia i doradztwo dla grup
producenckich rolników
Opracowanie informacji o obszarach dla inwestycji
zagranicznych i lukach w sektorach wymagających
wypełnienia przez inwestorów, zalecenia co do
praktycznych metod przepływu kapitału zagranicznego w
sposób zabezpieczający interesy polskie
Wsparcie szkoleniowe oraz poprzez dostawy sprzętu dla
podnoszenia wartości handlowej drobiu
Przygotowanie nauczycieli szkół rolniczych z woj.
siedleckiego do zmian istniejących na wolnym rynku
(szkolenia dla 25 nauczycieli ekonomii oraz 50
nauczycieli zawodu w szkołach rolniczych),
przygotowanie systemu i bazy do kształcenia
praktycznego dla uczniów szkół rolniczych - opracowanie
modelu i sytemu kształcenia, zakup sprzętu
komputerowego i oprogramowania, przygotowanie kadry
w sektorze rolnym do integracji Polski z UE - szkolenia i
seminaria dla 75 nauczycieli szkół rolniczych, utworzenie
Europejskiego Centrum Kształcenia w Miętnem
Produkcja filmu wideo "Rolnictwo na świecie" o
tematyce: marketing w rolnictwie, specjalizacja i
racjonalizacja produkcji, gospodarowanie na użytkach
zielonych, agroturystyka, żywność ekologiczna,
przetwórstwo płodów rolnych, produkcja artykułów
żywnościowych, produkcja mleka i doradztwo rolnicze
236
PL9205-05-03
Projekt budowlany Warszawskiego
Rolno-Spożywczego Rynku
Hurtowego w Broniszach
245 585 Uczestnicy/opera
torzy rynku
(producenci i ich
organizacje,
hurtownicy,
detaliści), WRSRH
Opracowanie projektu budowlanego WR-SRH w
Broniszach zgodnego z prawem budowlanym, dodatkowe
prace studialne. Projekt stanowił podstawę dla uzyskania
pozwolenia na budowę przewidywanej inwestycji oraz
dla przygotowania materiałów przetargowych na
realizację WR-SRH.
PL9205-05-03
Modele usprawniania dostaw
surowca dla krajowych przetwórców
i eksporterów żywności
164 440 Przetwórcy i
eksporterzy
żywności
Pomoc techniczna w opracowaniu modeli dostaw, które
umożliwią poprawę jakości i obniżenie cen produktów
oraz wyrównianie dostaw, dostosowanie warunków
technicznych do norm UE; utworzenie ram prawnych
pomocnych w zawieraniu umów między rolnikami a
nabywcami; wyjazd szkoleniowy do jednego z krajów UE
dla 10 przedstawicieli służb doradczych
PL9205-05-03
Przygotowanie wybranych
przedsiębiorstw rolno-spożywczych z
terenu Dolnego Śląska do wdrożenia
systemu zarządzania jakością ISO
9002
Szkolenia związane z
przygotowaniem badań
laboratoryjnych , modernizacją
użycia środków ochrony roślin.
Zaopatrzenie w sprzęt służb ochrony
roślin.
Organizacja seminarium
regionalnego pt.: "Problemy
polskiego rolnictwa w procesie
integracji z Unią Europejską"
PL9205-05-03
PL9205-05-04
29 600 Przedsiębiorstwa
rolno spożywcze z
rejonu Dolnego
Śląska
13 717 Służby ochrony
roślin
Analiza technologiczna 30 wybranych zakładów
przemysłu żywnościowego Dolnego Śląska dot. Ich
możliwości wprowadzania systemu gwarancji jakości
według norm ISO 9002
12 000 Członkowie
Rady
Konsultacyj-nej,
pracownicy
administracji
państwowej
szczebla
wojewódzkiego,
pracownicy
samorządów
gminnych,
terytorialnych,
Zapoznanie uczestników z problematyką integracji z Unią
Europejską ze szczegółowym uwzględnieniem sektora
rolnego i wynikających z tego zadań dla pracowników
administracji państwowej, doradztwa, samorządów.
organizacja szkoleń związanych z dostosowaniem i
modernizacją laboratoriów służby ochrony roślin; zakup
sprzętu
237
pracownicy
WODR
PL9205-05-04
Razem PL9205-05
Razem PL92505
PMU's
879 932
4 735 921
18 246 738
238
Memorandum Finansowe 1993
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
Kwota w EUR Beneficjenci
PL9312-01-01
Wsparcie organizacyjne dla FSW
1 304 970 FSW,
spółdzielnie
rolnicze
PL9312-01-02
Wsparcie instytucjonalne dla spółdzielczości
wiejskiej. Pomoc techniczna dla przebudowy
FSW
1 329 000 FSW,
spółdzielnie
rolnicze
Razem PL9312-01 Wsparcie Spółdzielczości Wiejskiej
PL9312-03-01
Pomoc techniczna dla wypracowania zasad
funkcjonowania Funduszu Kapitałowego
2 633 970
58 955 Fundusz
Kapitałowy
Cele/rezultaty
Usługi konsultacyjno-szkoleniowe świadczone przez 12
Regionalnych Ośrodków Usług Spółdzielczych w zakresie
restrukturyzacji spółdzielni wiejskich, analizy technicznoekonomiczne sytuacji spółdzielni, opracowywanie biznes
planów, planów marketingowych, ocen rynku, szkolenia
członków Zarządu, kierownictwa i pracowników spółdzielni,
szkolenie instruktorów oraz wewnętrzne szkolenie
pracowników; przygotowanie 170 business planów dla
spółdzielni, założenie 40 nowych spółdzielni, opracowanie
strategii sektorowych dla pięciu głównych sektorów oraz ich
opublikowanie i promocja
Usługi konsultingowe dla spółdzielni, konsultacje prawne,
finansowe lub marketingowe; rewizja statutów spółdzielni publikacja przewodnika, organizacja seminariów oraz
prowadzenie warsztatów z indywidualnymi spółdzielniami w
zakresie zmiany prawa spółdzielczego na zgodne z
wymaganiami gospodarki rynkowej; 12 seminariów na temat
Regionalnych Strategii Branżowych, plany strategiczne dla
"okrętów flagowych", szkolenia dla około 500 członków
zarządu spółdzielni, wyjazdy studyjne do spółdzielni w
Europie Zachodniej dla ponad 100 polskich menedżerów w
celu zapoznania się z praktycznymi metodami zarządzania;
przygotowanie spółdzielczości wiejskiej do integracji z UE seminaria, wydawanie biuletynu informacyjnego przez Centra
Regionalne.
Wsparcie eksperckie w wypracowaniu zasad funkcjonowania i
tworzeniu "Memorandum of Understanding" Funduszu
Kapitałowego
239
PL9312-03-02
Pilotażowy Fundusz Kapitałowy dla tworzenia
nowych miejsc pracy w byłych Państwowych
Gospodarstwach Rolnych
PL9312-03-03
Monitorowanie Funduszu Kapitałowego
AWRSP w ramach kosztów operacyjnych
Razem PL9312-03 Pilotaż Funduszu Kapitałowego
PL9312-04-01
Monitorowanie dostępu do obcych rynków
rolnych
PL9312-04-02
Opracowanie zasad systemu informacji
rynkowej;
Rozpowszechnienie opracowań i informacji
dotyczących ochrony środowiska w polskim
przemyśle spożywczym
3 822 722 Pracownicy
byłych PGR
Wsparcie procesu prywatyzacji byłych PGR poprzez pomoc
dla pracowników gospodarstw w ustanowieniu małych
przedsiębiorstw. Utworzenie Funduszu Aktywizacji
Bezrobotnych (FAB), którego środki udzielane były w formie
dotacji na częściowe finansowanie przedsięwzięć
podejmowanych przez bezrobotnych. utworzono około 4000
miejsc pracy.
55 000 AWRSP
Analiza ekonomiczna i pomoc w zatwierdzaniu wniosków do
Pilotażowego Funduszu Aktywizacji Bezrobotnych, szkolenie
dla 19 uczestników pt. "Analiza finansowa projektu",
przeprowadzenie 9 wizji lokalnych u wnioskodawców o
dotację
3 936 677
347 866 MRiGŻ oraz
jednostki
korzystające z
informacji
rynkowych
183 483 MRiGŻ, osoby i
instytucje
związane z
przemysłem
spożywczym,
administracja
państwowa,
służby ochrony
środowiska
Utworzenie zespołu Monitoringu Zagranicznych Rynków
Rolnych w MRiGŻ, opracowanie i prowadzenie bazy danych
możliwości eksportowych do UE i zasad regulujących import
w innych krajach oraz bazy danych o imporcie do Polski
Stworzenie podstaw do zbudowania systemu bieżącej
informacji rynkowej w gospodarce żywnościowej;
Rozpowszechnianie informacji dotyczących zagadnień
ochrony środowiska w polskim przemyśle spożywczym - 12
książek przedstawiających sytuację oddziaływania na
środowisko 10 branż przemysłu (mięsna, utylizacyjna,
tłuszczowa, cukrownicza, mleczarska, ziemniaczana,
owocowo-warzywna, drożdżowo-spirytusowa, drobiarska i
piwowarska), przewodnik dla kierownictwa zakładów
spożywczych o technologiach środowiskowych, wydanie
informatora dotyczącego spraw legislacyjnych w tym zakresie
(łącznie 16000 egzemplarzy)
240
PL9312-04-03
Szkolenie dotyczące marketingu produktów
rolniczych
PL9312-04-04
Promocja mikro-przedsiębiorstw wiejskich
PL9312-04-05
Studium wykonalności/projekt budowlany
Dolnośląskiego Centrum Hurtu Rolno Spożywczego we Wrocławiu (wraz z
Suplementem)
Razem PL9312-04 Wsparcie marketingu i inwestycji
995 486 Instytucje rynku
rolnego,
członkowie
spółdzielni
rolniczych,
akademie i
szkoły rolnicze
Przygotowanie i publikacja podręcznika i materiałów
szkoleniowych dla zawodowych szkół rolniczych oraz
personelu zatrudnionego w przemyśle rolno-spożywczym i
przetwórczym, uniwersytetach rolniczych i instytucjach oraz
instytutach związanych z informacją rynkową, kształcenie
personelu naukowego, nauczycieli szkół rolniczych w
szkołach podyplomowych w zakresie marketingu i badań
rynkowych, kursy szkoleniowe dla pracowników przemysłu
rolnego, szkolenia z zakresu marketingu dla personelu i
członków przedsiębiorstw spółdzielczych
997 725 Potencjalni
Opracowanie strategii rozwoju gmin pilotażowych, powstanie
przedsiębiorcy, ośrodków rozwoju przedsiębiorczości, powstanie w 10
doradcy, gminy wybranych gminach 10 lokalnych centrów doradztwa,
utworzenie mikro przedsiębiorstw, przeszkolenie ponad 40
miejscowych doradców, 400 przedsiębiorców i 100 liderów
wiejskich, książkowe opracowanie 4 praktycznych
przewodników dla miejscowych doradców w dziedzinach
przekształcenia spółdzielni wiejskich, prywatyzacji
gospodarstw AWRSP, dywersyfikacji gospodarstw rolnych,
prywatyzacji usług komunalnych
178 709 Producenci rolni
i ich
organizacje,
hurtownicy i
detalisci sektora
rolnospożywczego
oraz
Dolnośląskie
Centrum Hurtu
Rolno Spożywczego
we Wrocławiu
2 703 269
Weryfikacja przedstawioenj koncepcji zagospodarowania
przestrzennego, wykonanie projektu budowlanego zgodnego
w zakresie i formie z aktualnym prawem budowlanym,
uzyskanie koniecznych uzgodnień umożliwiających
udzielenie pozwolenia na budowę rynku hurtowego,
przedmioarowanie robót i wykonanie kosztorysu
budowlanego
241
PL9312-05-01
Zarządzanie jakością w sektorze mleczarskim
694 513 Producenci i
dostawcy mleka,
zakłady i
laboratoria
mleczarskie
PL9312-05-04
Ochrona środowiska związana z przemysłem
spożywczym
236 363 Przedsiębiorstw
a rolno spożywcze,
instytucje
sanitarne, służby
ochrony
środowiska,
administracja
państwowa
PL9312-05-05
Doskonalenie systemu scaleń gruntów w
Polsce.
Rozwój rynku ziemi w Polsce
Pomoc w zdobyciu certyfikatu systemu zapewnienia jakości
zgodnej z ISO 9002 dla mleczarni, dostosowanie aktów
normalizacyjnych do norm międzynarodowych w zakresie
zbierania i przetwarzania mleka, wyposażenie laboratoriów
mleczarskich, szkolenia z zakresu higieny produkcji i
przetwarzania mleka; przeszkolono 720 producentów mleka;
wdrożono w 7 zakładach mleczarskich system ISO 9000,
przeszkolono 195 osób z zakresu zarządzania jakością;
przygotowano 3 laboratoria badające mleko przy
Wojewódzkich Zakładach Weterynaryjnych do akredytacji wg
EN 45001; zakupiono sprzęt laboratoryjny do badania jakości
mleka w tych laboratoriach
Pomoc polskiemu przemysłowi spożywczemu w
przeprowadzeniu wstępnych studiów oddziaływania na
środowisko 3 branż przemysłu spożywczego (drobiarskiej,
spirytusowej i koncentratów spożywczego), przeprowadzenie
przeglądów ekologicznych w zakładach przemysłu
spożywczego ze wskazaniem możliwości redukcji ich
szkodliwego działania na środowisko i ocena kosztów tych
działań, przygotowanie standardów ekologicznych na
podstawie standardów krajów UE, szkolenie dla personelu
instytucji odpowiedzialnych za ochronę środowiska
844 474 Instytucje
Pomoc w zaprojektowaniu i wdrożeniu pilotażowych
odpowiedzialne programów z zakresu konsolidacji ziemi na obszarach
za tworzenie
wiejskich Polski Południowo-Wschodniej, prac
polityki
infrastrukturalnych (drogi, place, oczyszczalnie), opracowania
ziemskiej
metodologii tych prac, szkolenia dla przedstawicieli 49
województw oraz około 350 gmin; zidentyfikowanie instytucji
odpowiedzialnej za zarządzanie danymi w zakresie
funkcjonowania rynku ziemi w Polsce, wdrożenie systemu
informacji zarządczej służącej do zbierania i przetwarzania
informacji, opracowanie bazy danych oraz biuletynu
informacyjnego dla obszarów objętych systemem marketingu
ziemi, wdrożenie funkcjonowania zintegrowanego systemu
danych marketingu ziemi - szkolenia, zakup sprzętu
242
PL9312-05-06
Rozwój i udoskonalenie systemu katastru
ziemskiego
PL9312-05-07
Nagrody Ministra Rolnictwa dla dziennikarzy
PL9312-05-07
Szkolenia z zakresu integracji oraz Wspólnej
Polityki Rolnej
PL9312-05-07
Analiza konkurencyjności i
komplementarności polskiej gospodarki rolno
- żywnościowej wobec UE w okresie 19861994 i prognoza do roku 2002
PL9312-05-07
Wpływ Układu Europejskiego na polskie
rolnictwo i jego integrację z UE w sferze
realnej, instytucjonalnej, regulacyjnej i
handlowej
PL9312-05-07
Wdrażanie systemu HACCP produkcji
żywności pochodzenia zwierzęcego
431 765 MRiGŻ, Instytut Pomoc techniczna w zakresie wykonania pilotażowych
Geodezji i
projektów rozwoju technologii, wdrażania nowych technologii
Kartografii
wraz z zakupem sprzętu, opracowania zasad technicznych
tych propozycji oraz szkolenie dla reprezentantów
administracji 49 województw
10 254
Nagrody Ministra Rolnictwa dla dziennikarzy - za najbardziej
efektywną działalność w zakresie upowszechniania informacji
na temat integracji
456 669 MRiGŻ, ODR, Cykl kursów językowych w kraju i zagranicą; cykle szkoleń
dziennikarze,
krajowych i zagranicznych poświęcone zagadnieniom
UW, instytucje z integracji, funkcjonowaniu odpowiedników naszych
otoczenia
instytucji; organizacji rynków etc, polityce regionalnej,
rolnictwa, Izby wiedzy o UE, zakupy i zapewnianie materiałów dotyczących
Rolnicze
przeprowadzanych szkoleń - uczestnicy: około 80
pracowników polskich stowarzyszeń rolniczych i MRiGŻ oraz
około 90 dziennikarzy
89 900 MRiGŻ, IER,
producenci i
przetwórcy
rolno spożywczy
49 965 MRiGŻ, IER,
instytucje z
otoczenia
resortu,
producenci i
przetwórcy
235 635 Departament
Weterynarii,
instytucje i
jednostki
związane z
systemem
kontroli
sanitarnej,
Określenie dziedzin produkcji rolno żywnościowej, oraz
produktów w których Polska ma komparatywną przewagę w
stosunku do UE; określenie wpływu reform CAP na zmiany
konkurencyjności i komplementarności polskiego rolnictwa,
dokonanie analizy arkusza kalkulacyjnego Kosztu Zasosbów
Krajowych oraz przepływów handlowych i cen
Ocena postępu, skutków i trudności w realizacji Układu
Europejskiego; ocena polityki rolnej w Polsce z punktu
widzenia Układu; określenie zakresu i metod wspierania
rolnictwa i strategii integracji polskiego rolnictwa z UE,
modyfikacje we Wspólnej Polityce Rolnej
Szkolenia 600 inspektorów weterynaryjnych i sanitarnych
oraz warsztaty w zakładach przetwórczych , które
wprowadziły system HACCP z zakresu: zabezpieczenie
żywności pod względem zdrowotnym, obniżenie kosztów
nadzoru jakości produkcji żywności pochodzenia
zwierzęcego, poprawa jakości pracy służb odpowiedzialnych
za jakość, poprawa stanu sanitarnego w punktach krytycznych
produkcji, utrzymanie i poszerzenie rynków zbytu; zakup
243
producenci i
przetwórcy
PL9312-05-07
Wdrażanie standardów produkcji,
przetwórstwa, obrotu żywnością i produktami
rolnictwa ekologicznego oraz systemu
atestacji gospodarstw ekologicznych,
przedsiębiorstw przetwórczych i handlowych.
PL9312-05-07
PL9312-05-07
oprogramowania HACCP
46 130 Instytucje
związane z
certyfikacją
produkcji
rolniczej, sektor
rolnictwa
ekologicz-nego
Przygotowanie projektów przepisów rządowych dla kontroli i
atestacji gospodarstw ekologicznych przetwarzających i
handlujących produktami organicznymi, sprawdzenie
krajowych struktur instytucjonalnych dla inspekcji i
certyfikacji upraw organicznych, przygotowanie
oprogramowania komputerowego dla ewidencjonowania i
nadzoru inspekcji i procesu certyfikacji, opracowanie
koncepcji komputerowej baz danych w zakresie rolnictwa
ekologicznego, szkolenia dla 18 inspektorów, konferencja
metodyczno-szkoleniowa "System inspekcji i certyfikacjiw
rolnictwie ekologicznym w świetle integracji Polski z UE",
zakup dwóch jednostek komputerowych i oprogramowania
Centrum Informacji i Dokumentacji
280 068 MRIGŻ, Grupy
Robocze,
wszystkie
instytucje i
osoby
zainteresowane
informacjami o
UE i procesem
integracji
Gromadzenie i upowszechniania informacji na temat UE oraz
procesu integracji; tłumaczenia, wydawanie biuletynu
informacyjnego z zakresu integracji, założenie biblioteki
prawniczej UE oraz zakup literatury i wyposażenia
niezbędnego dla funkcjonowania Ośrodka Informacji i
Dokumentacji
Lokalna pomoc techniczna dla tłumaczeń,
poradnictwa prawnego i finansowego
103 648 MRIGŻ, Grupy Wsparcie prac związanych z integracją poprzez zapewnienie
Robocze
niezbędnego wsparcia eksperckiego - zgodnie z bieżącym
zapotrzebowaniem
244
PL9312-05-08
Promocja Phare oraz szkolenia pracowników
PL9312-05-09
Restrukturyzacja produkcji i organizacja
rynku owoców w rejonie Grójec-Warka
PL9312-05-09
Identyfikacja priorytetów w modernizacji
sektora rolno-spożywczego w przygotowaniu
do integracji z UE
396 344 MRiGŻ, FAPA
inne osoby i
instytucje
włączone w
proces integracji
Organizacja seminariów: "Problemy polityki rolnej w
państwach Europy Środkowo-Wschodniej" (Wyższa Szkoła
Rolniczo-Pedagogiczna w Siedlcach), III Kongres
Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
"Konkurencyjność polskiego rolnictwa i agrobiznesu na
rynkach międzynarodowych, "Gospodarowanie terenami
ekologicznie zniszczonymi" (Instytut Podstaw Inżynierii
Środowiska Polskiej Akademii Nauk), konferencja "PolskaZachód", "Rolniczy Okrągły Stół", Rolnicze Forum Rozwoju
Wsi; szkolenia: problematyka integracyjna dla nauczycieli
szkół średnich, ODR-ów i innych organizacji rolniczych,
szkolenia językowe; publikacje: materiały szkoleniowe z
zakresu problematyki integracji, dostosowawczych przemian
w polskim rolnictwie, nowoczesnych metod produkcji, formy
upowszechnienia informacji o projektach realizowanych w
zakresie integracji w czasopismach, programach radiowych i
telewizyjnych, druk broszur, podręczników akademickich
("Agroturystyka"), materiałów z konferencji "Wspólna
polityka rolna w perspektywie członkostwa Polski we
Wspólnotach Europejskich"; udział w targach POLAGRA,
Ogólnokrajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych
107 103 Instytucje
Przygotowanie projektu "Centrum Przechowywania,
zwiazane z
Przygotowania, Handlu i Spedycji Produktów Ogrodniczych
rynkiem
w Belsku Dużym", opracowanie biznes planu, przeszkolenie
hurtowym
kadry oraz grupy liderów sadowników. Stworzenie
owoców,
skutecznego systemu dystrybucji owoców w tym regionie
sadownicy z 10 dostosowanego do wymogów rynku krajowego i
gmin Rejonu
zagranicznego. Analiza działalności ponad 6 tys. gospodarstw
Grójeckoz tego rejonu.
Wareckiego
294 856 Sektor rolniczy, Projekt programu strategicznego z listą priorytetów
ODR, Izby
naczelnych, branżowych i odcinkowych w modernizacji
Rolnicze
sektora rolno-spożywczego; wyjazdy studyjne podczas
których polscy eksperci zapoznali się z problemami i
doświadczeniami w procesie negocjacji krajów członkowskich
przed ich przystąpieniem do UE
245
PL9312-05-09
Analiza możliwości eksportu artykułów rolnospożywczych na rynki poza UE
177 326 Eksporterzy
Analiza rynków Europy Środkowej i Wschodniej, byłego
produktów rolno Związku Radzieckiego, krajów Bliskiego Wschodu, Północnej
spożywczych
Afryki w zakresie: warunków dostępu artykułów rolnożywnościowych na główne rynki zbytu, prognozy,
perspektywy zmian; wymogów jakościowych i cenowych
zapewniających stabilne miejsce polskich towarów na
głównych rynkach zbytu; propozycje działań
proeksportowych - umowy międzynarodowe, polityka
taryfowa, promocja, informacja, prognoza chłonności rynków
i konkurencyjności polskiej oferty
PL9312-05-09
Szkolenie dla przedstawicieli Izb Rolniczych
61 835 Pracownicy Izb Szkolenia dla około 1000 osób ze wszystkich województw w
Rolniczych
zakresie przygotowania przedstawicieli administarcji
terenowej i samorządu terytorialnego do organizacji
wojewódzkich izb rolniczych w środowiskach wiejskich,
wydanie broszury informacyjnej w nakładzie 15 000 sztuk
PL9312-05-09
Szkolenie kadry kierowniczej, hodowlanej i
technicznej spółek hodowli roślin i zwierząt
AWRSP
PL9312-05-09
Wdrożenie fazy analitycznej oraz
przygotowanie projektu systemu
informatycznego dla ARiMR
184 000 Pracownicy
warszawskiego
oddziału
AWRSP,
członkowie rad
nadzorczych,
główni
księgowi,
technolodzy,
hodowcy
122 212 ARiMR
Szkolenie dla ponad 900 uczestników - członków Rad
Nadzorczych jednoosobowych spółek AWRSP, prezesów
spółek hodowli roślin i zwierząt, głównych księgowych
spółek, mechanizatorów i technologów w zakresie zmian w
prowadzeniu i funkcjonowaniu działalności hodowlanej w
warunkach gospodarki rynkowej
Analiza systemu przepływu informacji w Agencji pod kątem
wprowadzania systemu informatycznego, analiza współpracy
Agencji z bankami i ODR-ami, opracowanie założeń do
systemu informatycznego obejmującego całokształt
działalnosci Agencji, szkolenie wyższej kadry menedżerskiej
w kraju UE w celu zapoznania się z używanymi tam
podobnymi systemami
246
PL9312-05-09
Organizacja Rolno-Towarowego Rynku
Hurtowego "Giełda Tarnowska" w Tarnowie
Razem PL9312-05 Wsparcie polityki i adaptacji do UE
Razem PL9312-06 Infrastruktura wiejska i gospodarka wodą
PL9312-07-01
FAPA
PL9312-07-02
PIUs
Razem PL9312-07 Wdrażanie i kontrola projektów
26 887 Firmy instytucje
i organizacje
rolnicze
związane z
rynkiem
hurtowym
produktów
rolnych
4 849 948
Analiza rynku produktów rolnych w regionie, opracowanie
ram organizacyjno-prawnych rynku hurtowego, opracowanie
studium finansowego oraz studium programowoprzestrzennego, promocja rynku hurtowego, krajowy wyjazd
studyjny
3 952 508 Rolnicy
indywidualni
rejonu zlewiska
Odra i Bug Narew,
instytucje
odpowiedzialne
za infrastrukturę
wodną
Środki na inwestycje w woj ostrołęckim i olsztyńskim: 246
gnojowni ze zbiornikami na gnojówkę, 15 zbiorników na
gnojowicę, 9 indywidualnych systemów oczyszczania śieków,
47 studni wierconych, 4 jazy do nawodnienia użytków
zielonych i podpiętrzających jeziora, 5 stopni stabilizujących
dno rzeki, regulacja rzeki Gowienicy na dł. 10 km; środki na
zakup sprzętu: 7 beczkowozów na gnojówkę z aplikatorami, 2
siewniki do posiewu traw, 3 wały łąkowe, 2 opryskiwacze do
herbicydów; projekty studialne: projekty systemu zarządzania
zasobami wody uwzględniające zasady ekorozwoju, strategia
rozwoju rolnictwa przyjaznego środowisku naturalnemu w
zakresie produkcji mleka i mięsa, zalecenia dla polityki
poprawy stanu sanitarnego wsi, studium identyfikacyjne
potrzeb budowy urządzeń sanitarnych i wodnych; pomoc
techniczna: 3-dniowa konferencja "Woda jako czynnik
warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i
rolnictwa", podróże studialne do Czech, Austrii, Szwecji,
Danii i Holandii w celu zapoznania się z metodami i
wynikami wdrażania zasad rolnictwa przyjaznego środowisku
i integrowanej gospodarki wodnej materiały informacyjne o
programie - broszury, ulotki, filmy wideo, artykuły prasowe
525 951
Koszty operacyjne FAPA
273 502
799 453
Koszty operacyjne Regionalnych Ośrodków
247
PL9312-08-01
Upowszechnianie i promocja rezultatów
projektów Phare w Polskim rolnictwie
PL9312-08-01
Wsparcie MRiGŻ w zakresie wydawnictw
PL9312-08-01
Podstawy systemu praktycznego szkolenia
rolników w regionie Południowo-Wschodniej
Polski
PL9312-08-01
Studium wykonalności Górnośląskiego Rynku
Hurtowego
PL9312-08-01
Identyfikacja procedur i ram
instytucjonalnych dla obrotu kontraktami
terminowymi
49 966 MRiGŻ, osoby i
instytucje
zainteresowane
postępami
integracji
44 416 MRiGŻ, osoby i
instytucje
zainteresowane
postępami
integracji
270 000 Szkoły rolnicze,
rolnicy
indywidualni
regionu Polski
PołudniowoWschodniej
248 715 Producenci
rolni, członkowie grup
marketingowych
, hurtownicy,
przetwórcy
99 050 Instytucje
wydatkujące i
korzystające z
bezzwrotnej
pomocy
Publikacje, konferencje seminaria
Dofinansowanie wydawania kwartalnika Polish Food
Szkolenia krajowe dla liderów lokalnych, plany edukacyjne,
programy praktycznej nauki, szkolenie personelu szkół
rolniczych
Analiza rynku produktów rolno-spożywczych w regionie,
analiza techniczna planowanego rynku hurtowego,
opracowanie planu organizacyjnego rynku, analiza finansowa,
analiza prawna, opracowanie biznes planu w formie
stosownego wyciągu z opracowanych analiz, opracowanie
pełnego zestawu dokumentów przetargowych na wykonanie
projektu technicznego (projektu budowlanego) i realizację
inwestycji
Zdeterminowanie zasad organizacyjnych i operacyjnych
dotyczących Izby Rozliczeniowej, analiza aktów prawnych,
opracowanie struktury organizacyjnej i regulacji
wewnętrznych Izby, szkolenia w Wielkiej Brytanii na temat
funkcjonowania Izby Rozliczeniowej, materiały szkoleniowe
248
PL9312-08-01
Organizacja farm hodowlanych
79 950 Prywatne
ośrodki hodowli
zarodowej i
unasienniania
zwierząt,
hodowcy
zwierząt
gospodar-skich
Analiza aktualnego stanu organizacyjnego i ekonomicznofinansowego przedsiębiorstw hodowli zwierząt, ocena
efektów krajowej hodowli zarodowej w latach 1985-1995,
oszacowanie kosztów prowadzenia prac hodowlanych i
systemu informatycznego, modelowe rozwiązania dla
przyszłościowych przedsiębiorstw hodowli zarodowej, analiza
marketingowa rynku, podniesienie kwalifikacji kadr
kierowniczych w nowo tworzonych spółkach hodowli
zarodowej w zakresie nowoczesnego zarządzania
przedsiębiorstwem hodowlanym, nowoczesnych trendów w
hodowli zarodowej, przygotowania biznes planu dla Stacji
Hodowli i Unasieniania Zwierząt
PL9312-08-01
Wsparcie działań zapobiegających wypadkom
przy pracy
Publikacje, filmy edukacyjne dotyczące bezpieczeństwa i
higieny pracy, szkolenia dla grupy konsultantów
PL9312-08-01
Studium wykonalności Giełdy Żywca w
regionie bydgoskim
PL9312-08-01
Publikacje - wsparcie obszarów wiejskich
29 920 Rolnicy
indywidualni,
służby BHP
39 920 Grupy
producenckie,
zakłady rolnospożywcze
72 639 Mieszkańcy
obszarów
wiejskich
PL9312-08-01
Wsparcie regionalnej polityki rolnej w
Południowo-Wschodniej Polsce
127 756 Instytucje
włączone w
tworzenie
polityki rolnej,
UW, ODR,
samorządy i
organizacje
rolnicze
Studium wykonalności giełdy zwierzęcej, analiza rynku
żywca, projekt planu organizacji, struktury finansowania i
procedur roboczych dla przyszłej giełdy
Przygotowanie i dystrybucja materiałów informacyjnych
Powołanie grupy zadaniowej do "Małopolskiego Programu
Rozwoju Wsi i Rolnictwa", przygotowanie grupy lektorów i
materiałów szkoleniowych z zakresu problematyki rolnej UE,
techniki prowadzenia debat lokalnych, regionalnych aspektów
procesów integracyjnych, szkolenia i seminaria dla uczniów
szkół rolniczych, rolników, administracji i społeczności
lokalnej Polski Południowej w w/w zakresie (ogółem ponad
3300 uczestników), organizacja pilotażowych debat
dotyczących najważniejszych problemów lokalnych
zgłaszanych przez uczestników szkoleń, przygotowanie
pilotażowych strategii rozwoju regionalnego
249
PL9312-08-01
Rozwój handlowo-produkcyjnych organizacji
rolników w Południowo-Wschodniej Polsce
PL9312-08-01
Pomoc w wypracowaniu regionalnej polityki
rozwoju rolnictwa na szczeblu województw,
gmin i ich związków w pasie zachodnich
województw przygranicznych.
Szkolenie liderów środowisk wiejskich w
zakresie praktycznego przygotowania
programów rozwoju oraz w zakresie
tworzenia rolniczych grup marketingowych
PL9312-08-01
Racjonalizacja wykorzystania trwałych
użytków zielonych w Północno-Wschodnim
regionie Polski
Szkolenie dla 60 uczestników z zakresu funkcjonowania
rynku ogrodniczego w Polsce i Europie, marketingu
produktów ogrodniczych, funkcjonowania spółdzielczości
ogrodniczej w Polsce i Europie oraz nowoczesnych form
integracji grup rolników z przemysłem rolno-spożywczym;
opracowanie modelowego programu współdziałania rolników
z przemysłem rolno-spoż ywczym rejonie Tymbarku i
programu działania dla nowo powstałych produkcyjnohandlowych grup ogrodników; wyjazd studyjny do Tyrolu w
celu zapoznania uczestników z funkcjonowaniem działających
tam spółdzielni ogrodniczych; seminarium poświęcone
rezultatom projektu
239 875 Administra-cja, Plan strategiczny rozwoju regionalnych obszarów wiejskich,
samorząd,
zorganizowanie grup roboczych do współpracy z ekspertami,
związki i
wypracowanie priorytetów rozwoju lokalnego i regionalnego,
upowszechnianie działań projektu na seminariach, szkolenia w
zrzeszenia z
obszaru 8
zakresie tworzenia grup marketingowych, wyjazd
województw
szkoleniowy do Holandii w celu zapoznania się z
zachodnich
działalnością rolniczych grup marketingowych zagranicą,
zakup tablic do moderacji i walizek dla moderatora z
wyposażeniem; warsztaty planowania rozwoju gmin Dobra,
Kawęczy, Wierzbinek i Słupca
97 500 Rolnicy i
Wdrożono racjonalną strukturę wykorzystania trwałych
hodowcy bydła użytków zielonych w 150 indywidualnych gospodarstwach,
mlecznego i
rozpowszechniono produkcję kiszonek i sianokiszonek wśród
mięsnego,
producentów bydła, przeszkolono 227 producentów bydła i
służby
100 specjalistów służb otoczenia rolnictwa w zakresie
doradztwa
zagospodarowania i eksploatacji trwałych użytków zielonych,
otoczenia
produkcji pasz oraz aspektów ekonomicznych gospodarki
rolnictwa,
paszowej w powiązaniu z produkcją bydła; zorganizowano
nauczyciele
wyjazd szkoleniowy do Turośli dla 150 rolników w celu
szkół rolniczych zapoznania się z praktycznym prowadzeniem produkcji
bydlęcej w dużym kompleksie użytków zielonych;
zorganizowano pokazy pracy siewnika, sianokiszonki i
suszenia siana dla 150 rolników i 50 doradców ODR w celu
zapoznania się z nowoczesną metodą rekultywacji użytków
zielonych oraz metodami konserwacji zielonej masy;
opracowano charakterystykę użytków trawiastych dla regionu
północno-wschodniego; wydano 1000 egzemplarzy publikacji
95 387 rolnicy sektora
ogrodniczego w
wybranych
rejonach
województw
objętych
projektem, służb
doradczych i
nauczyciele
średnich szkól
ogrodniczych
250
i ulotek na temat efektywnego wykorzystania trwałych
użytków zielonych jako bazy paszowej dla zwierząt
gospodarskich
PL9312-08-01
PL9312-08-01
NIDA -2000 opracowanie map sytuacyjnowysokościowych oraz koncepcji zaopatrzenia
wsi w wodę dla wodociągu regionalnego
Nowy Korczyn
Strategia regionalna - szkolenia dla lokalnych
liderów oraz przedstawicieli samorządu w
województwie kieleckim
175 734 Gminy Nowy
Korczyn, Solec
Zdrój, Pacanów,
Oleśnica
7 000 Lokalni liderzy
oraz przedstawiciele
samorządów w
wojewódz-twie
kieleckim
Analiza potrzeb i możliwości zaopatrzenia regionu w wodę
opracowanie map sytuacyjno-wysokościowych, propozycja
rozprowadzenia wody na terenie objętym projektem
Celem projektu jest zapoznanie uczestników z następującymi
problemami: - aktywizowanie lokalnej społeczności w
procesie budowania demokracji, - konieczność konstruowania
strategii od szczebla gminnego do państwowego, - etapy
programowania, - narzędzia polityki regionalnej, - warunki
osiągnięcia sukcesu
251
PL9312-08-01
Pomoc techniczna i organizacyjna dla
marketingowych grup rolników (producentów
ziemniaka) w celu integracji z przemysłowymi
i regionalnymi rynkami hurtowymi
PL9312-08-01
Pilotażowy system informacyjny dla
producentów trzody, materiału rzeźnego w
aspekcie standaryzacji według norm UE
PL9312-08-01
Gminne Warsztaty Samorządowe
109 980 Rolnicy członkowie
stowarzyszeń i
grup
producentów
ziemniaków na
Pomorzu
Dokonanie analiz ekonomicznych z zakresu przechowalnictwa
i uszlachetnienia ziemniaka, Ekspercka pomoc rolnikom członkom organizacji producentów ziemniaków na Pomorzu w komercjalizacji ich produkcji poprzez współpracę z
przemysłem przetwórczym, lokalnymi i regionalnymi
centrami hurtowymi oraz z przedsiębiorstwami hodowli i
obrotu materiałem nasiennym, pomoc techniczna w tworzeniu
grup rolniczych w zakresie opracowania statutów,
regulaminów, struktur zarządzania, procesie rejestracji
prawnej, doborze personelu; szkolenia i doradztwo dla ponad
600 rolników z zakresu organizacyjnych i prawnych zasad
tworzenia i funkcjonowania grup marketingowych w
gospodarce rynkowej, w zakresie praktycznego stosowania
regulacji prawa handlowego i finansowego, negocjacji
handlowej i przygotowania kontraktów, organizacji i
zarządzania inwestycjami dla liderów inwestycyjnych;
przygotowano opracowania analityczne i marketingowe dla
poszczególnych grup producentów, m.in. z zakresu
przechowalnictwa i uszlachetniania ziemniaka; opublikowano
wydawnictwo nt. działań grupowych na rynku rolnym oraz
zakupiono sprzęt komputerowy dla Stowarzyszeń i maszyn do
uprawy i zbioru
W ramach projektu przeszkolono ok.200 rolników,
79 992 Producenci i
hodowcy trzody zaznajomiono ich z metodami oceny żywca wieprzowego,
normą EUROP, znaczeniem marketingowego podejścia do
chlewnej
sprzedaży tuczników , przeszkolenie w technikach negocjacji
województw
działania grup marketingowych w tym spółdzielczości,
objętych
funkcjonowaniu rynków hurtowych oraz poznańskiej giełdy
programem,
lokalne rzeźnie i SA
zakłady mięsne,
Spółdzielnia
Rolników
Wielkopol-skich
92 312 Samorządy
gminne
Zorganizowanie konferencji rozpowszechniającej
doświadczenia wdrażania programu GMINA "Promocja i
rozwój mikroprzedsiębiorstw na terenach wiejskich" oraz 8
warsztatów samorządowych w 8 gminach biorących udział w
programie GMINA
252
PL9312-08-01
Ochrona wód i gleby na terenie woj. pilskiego
PL9312-08-01
Suplement do projektu budowlanego
Warszawskiego Rolno-Spożywczego Rynku
Hurtowego
PL9312-08-01
Wspieranie procesu organizacji i
funkcjonowania producenckich grup
marketingowych i spółdzielni w kontekście
rynków hurtowych i przemysłu spożywczego
PL9312-08-02
Aktualizacja analizy techniczno-ekonomicznej
dla Warszawskiego Rolno- Spożywczego
Rynku Hurtowego
PL9312-08-02
Analiza techniczno-ekonomiczna rozwoju
spółdzielczości na Pomorzu i Kujawach
49 960 Mieszkańcy
obszaru
województwa
pilskiego
49 965 Producenci,
hurtownicy i
nabywcy z
rejonu
Warszawy
199 396 Producenci
rolni,
członkowie grup
marketingowych, lokalne
rynki hurtowe
40 020 Producenci
rolni,
członkowie grup
marketingowych
, hurtownicy,
przetwórcy
Opracowanie i zaproponowanie nowych praktyk oczyszczania
wody i usuwania ścieków, nowych technik postępowania z
odpadami organicznymi i urządzeń do ich magazynowania,
propozycje systemu wodociągowego i urządzeń do
oczyszczania ścieków, poprawy wykorzystania nawozów
organicznych produkowanych w gospodarstwach, szkolenie i
seminarium w Urzędzie Wojewódzkim w Pile dla 300
uczestników, zakup sprzętu - zespół wywoływarek XEROX
5760, komputer Pentium, drukarka Optimum Seikosha
Kontynuacja i uzupełnienie projektu budowlanego WR-SRH
w Broniszach zrealizowanego w ramach projektu Phare
PL9205-05-03. Opracowano projekty hali produktów
spożywczych oraz obiektu magazynowego
Zorganizowanie 10 grup dostawców dla każdego rynku
priorytetowego, szkolenie dla 2000 rolników i kierowników
spółdzielni w zakresie działania rynków hurtowych,
zarejestrowanie 50 nowych grup marketingowych, spółdzielni
i stowarzyszeń producentów
Aktualizacja danych rynkowych w oparciu o przeprowadzone
badanie rynku, analiza ekonomiczna i rynkowa, w tym
określenie ilości produktów przechodzących przez rynek w
poszczególnych asortymentach, analiza techniczna: określenie
programu przestrzennego rynku w odniesieniu do przyjętej
lokalizacji; określenie wielkości i wytycznych
konstrukcyjnych poszczególnych obiektów, analiza
finansowa: koszty inwestycji, możliwości finansowania,
analiza rentowności rynku, analiza prawna oraz organizacyjna
rynku hurtowego
29 950 Spółdzielczość Zainicjowanie współpracy między organizacjami
wiejska regionu spółdzielczymi w celu kompleksowej obsługi rolników
Pomorza i
253
Kujaw
PL9312-08-02
Upowszechnianie hodowli bydła mlecznego
rasy Jersey
50 000 Wybrani
hodowcy bydła
mlecznego z
regionu, doradcy
z ODR w
Olsztynie,
pracownicy
służb
weterynaryjnych
, inseminatorzy
ze SHUZ w
Olsztynie,
nauczyciele i
uczniowie
technikum
rolniczego w
Dobrocinie
Pomoc techniczna 30 wybranym rolnikom oraz ZSR w
Dobrocinie w zakresie metod poprawy techniki selekcji
zwierząt, metod wyboru reproduktorów i metody reprodukcji
w celu zwiększenia produkcji mleka w stadzie, metod
poprawy produkcji i użycia bazy paszowej, systemów
modernizacji obór i innych budynków, opracowano plany
rozwoju gospodarstw, przeszkolono 30 hodowców i 10
doradców, założono 66 ha nowych intensywnych pastwisk,
sprowadzono 60 zacielonych jałówek rasy Jersey, zakupiono
5000 porcji nasienia bydła rasy Jersey i HF, zakupiono 2
zestawy urządzeń do pomiaru aparatury udojowej oraz
kierato-frezarkę do racic, przeszkolono 50 uczestników
projektu
PL9312-08-02
Projekt zintegrowanej produkcji ziemniaka
49 478 MRiGŻ Departament
Produkcji
Rolniczej
Organizacja i ustanowienie centrum szkoleniowego
zajmującego się przechowywaniem ziemniaków oraz
związków marketingowych i produkcyjnych ziemniaka
jadalnego
PL9312-08-02
Doskonalenie umiejętności rzeźników i
wędliniarzy oraz poprawa mięsności zwierząt
rzeźnych
50 000 Rolnicy
producenci
żywca, rzeźnicy
prywatne
zakłady mięsne,
nauczyciele
Utworzenie Centralnego Ośrodka Zawodowego dla
Rzeźników i Wędliniarzy, szkolenie praktyczne dla 190
rzeźników, tygodniowy wyjazd do Francji dla 13 osób,
szkolenie dla właścicieli zakładów mięsnych i służb
finansowych w zakresie zarządzania finansami i marketingu
oraz standaryzacji i norm jakości UE, wyjazd szkoleniowy do
Niemiec i Austrii, materiały szkoleniowe
254
PL9312-08-02
Polsko-Włoska współpraca w dziedzinie
hodowli bydła.
50 000 Hodowcy bydła
w Polsce i we
Włoszech oraz
instytucje
eksportujące
żywiec wołowy
z Polski i
importujący do
Włoch
Analiza dotychczasowych metod i zasad handlu bydłem
mięsnym i perspektywy użycia włoskich ras bydła mięsnego
do krzyżowania towarowego z polskim bydłem fryzyjskim,
perspektywy polsko-włoskiego handlu żywcem i mięsem
wołowym, analiza dotychczasowych przekształceń i
doświadczeń nowopowstałych związków hodowców, projekt
programu rozwojowego dla Krajowego Związku Hodowców
Bydła Mięsnego, szkolenie dla 26 uczestników "Organizacja
hodowli bydła ras mięsnych we Włoszech i w Polsce", wyjazd
studyjny do Włoch dla 4 osób
PL9312-08-02
Rozwój produkcji mięsa wolowego opartego
na rasach Charolais i Limusine
50 000 Hodowcy bydła,
specjaliści z
zakresu selekcji
i ksiąg
zarodowych,
zakłady
przemysłu
przetwórstwa
mięsnego
PL9312-08-02
Rolnictwo Środowiskowe
50 000 Rolnicy,
instytucje
kontroli
fitosanitarnej
Przeszkolono 65 hodowców i specjalistów z zakresu hodowli,
systemu produkcji i przetwórstwa bydła mięsnego oraz
organizacji ksiąg hodowlanych oraz upowszechniono
publikacje z tego zakresu. W dwóch pilotażowych regionach
(województwie suwalskim i rzeszowskim) zapoznano
hodowców polskich i specjalistów z ubojni z francuską pracą
hodowlaną oraz przetwórstwem wołowiny. Zorganizowano
program dla prowadzenia ksiąg hodowlanych oraz selekcji
stada; opracowano ekonomiczną analizę produkcji i
przetwórstwa bydła mięsnego, ustalono współpracę pomiędzy
polskimi i francuskimi Centrami Unasieniania oraz
Organizacjami Hodowli Bydła, założono polskie księgi
rodowodowe dla ras
Stworzono plany nawożenia, program ochrony roślin,
opracowano program komputerowy dla planowania produkcji
roślinnej w gospodarstwie - nawożenie mineralne, organiczne,
chemiczna ochrona roślin, ocena ekonomicznej skuteczności
technologii produkcji, wyjazdy naukowe do Danii w celu
zapoznania się z programem używanym przez Duńskie Służby
Doradztwa Rolniczego, seminaria "Stosowanie
zredukowanych dawek środków ochrony roślin", "Projekt
Polsko-Duński / Rolnictwo Środowiskowe - Polska 1994",
opracowanie broszur "Jak pracować w grupach", "Koncepcja
grup studyjnych", "Doświadczenia polowe"
255
PL9312-08-02
Rozwój Górskiej Turystyki Jeździeckiej w
Regionie Małopolski
50 000 Rolnicy
prowadzący
działalność
agroturystyczną
PL9312-08-02
Duńsko-Polski program szkolenia nauczycieli
szkół rolniczych
PL9312-08-02
BIORAF-POLSKA. Projekt rolnoprzemysłowy.(Studium wykonalności)
50 000 Urząd
Wojewódzki w
Słupsku, rolnicy
- producenci
zbóż, rzepaku i
ziemniaków
Analityczne, techniczno-organizacyjne studium możliwości
przetwarzania produktów rolniczych na przemysłowe lub ich
uszlachetnianie dla uzyskiwania dodatkowej wartości z
produkcji rolniczej przez tzw. biorafinację produktów;
stworzenie możliwości uczestniczenia polskich środowisk
naukowych w pracach badawczych prowadzonych w tym
zakresie w Europie; opracowano i opublikowano analizy
ekonomiczne dla pszenicy, żyta, rzepaku i ziemniaków
PL9312-08-02
Program szkolenia dla mleczarni Głowno
50 000 Pracownicy
Mleczarni w
Głownie
Szkolenia z zakresu jakości mleka
PL9312-08-02
Wykorzystanie doświadczeń hiszpańskich w
zakresie budowy rynków hurtowych
50 000 Rynki hurtowe
PL9312-08-02
Dni Pola
50 000 Rolnicy
indywidualni;
ODR-y
Przygotowanie programu szkoleniowego i przeszkolenie
członków zarządu i personelu kierowniczego rynku
hurtowego w Katowicach
Organizacja Dni Pola w 2 regionach Polski - prezentacja
rozwojowych typów upraw i nowoczesnej ochrony roślin i
techniki nawożenia, przygotowanie terenów pokazowych i
poletek próbnych, dystrybucja materiałów informacyjnych
Katalog Międzynarodowych Dni Pola'97, Katalog Zwierząt
Szkolenie teoretyczne dla 40 uczestników w zakresie
organizacji jeździectwa w krajach Europy Zachodniej i
organizacji wypraw w góry, szkolenie praktyczne dla 20
uczestników jak prowadzić wyprawy w góry, seminarium
"Rozwój jeździectwa górskiego w Regionie Małopolski";
przygotowanie map i tras modelowych dla konnego trekkingu
w górach, druk podręcznika
49 950 Nauczyciele
Szkolenie podyplomowe dla nauczycieli ekonomiki produkcji
szkół rolniczych i metodologii w zakresie duńskiego systemu edukacji
rolniczej, rolniczej gospodarki rynkowej, finansowego
zarządzania gospodarstwami i wprowadzania technik
komputerowych (księgowość budżetowa), planowania
programów nauczania i kursów w szkołach rolniczych,
wykorzystania nowoczesnych metod nauczania; 14 dniowe
szkolenie w Danii; dostawa sprzętu komputerowego dla szkół
specjalizujących się w szkoleniu agro-ekonomicznym w
Boninie i Słupsku
256
Hodowlanych, informator pola demonstracyjnego
PL9312-08-02
Standardowy system rachunkowości
gospodarstw rolniczych
PL9312-08-02
Krajowe Centrum Szkolenia Praktycznego z
Zakresu Chowu i Hodowli Bydła Mięsnego w
Zespole Szkół Rolniczych w Lidzbarku
Warmińskim
50 000 Rolnicy
indywidualni,
ODR-y, UW
Opracowanie ostatecznej wersji książki rachunkowej,
oprogramowania systemu rachunkowości, szkolenia dla
doradców ODR z zakresu procesu kredytowania gospodarstw
rolnych, porównywania wyników ekonomicznych w mikro i
makro skali, pozyskiwania danych do badań
reprezentatywnych, dostarczania standardowych danych do
Systemu Danych Rachunkowości Rolnej Unii Europejskiej
(FADN), wyposażenie 49 ODR w materiały szkoleniowe,
książki rachunkowości, oprogramowanie oraz sprzęt
komputerowy
Przeszkolono grupę 25 nauczycieli techników rolniczych z
50 000 Nauczyciele
zakresu metod i kierunków chowu i hodowli bydła
przedmiotów
zawodowych z francuskich ras mięsnych Charolaise i Limousine oraz
zakresu chowu i produkcji w oparciu o bydło tych ras kulinarnego mięsa
hodowli bydła wołowego; przeszkolono grupę 23 lekarzy weterynarii,
oraz produkcji docelowych nauczycieli w technikach rolniczych z zakresu
rozrodu i ochrony zdrowia bydła mięsnego; opracowano i
kulinarnego
mięsa wołowego opublikowano 2500 egzemplarzy materiałów szkoleniowych;
zakupiono sprzęt do Centrum w Lidzbarku Warmińskim w technikach
aparat do dekornizacji, aparat do korekcji racic, sprzęt do
rolniczych,
przeprowadzania badań lekarskich, komputer z
lekarze
oprogramowaniem wspomagającym zarządzanie
weterynarii,
gospodarstwem; stworzono bazę szkoleniową w Zespole
docelowi
Szkół Rolniczych w Lidzbarku Warmińskim pod nazwą
nauczyciele
Krajowe Centrum Szkolenia Praktycznego z zakresu chowu i
przedmiotu
hodowli bydła mięsnego.
"Rozród i
ochrona zdrowia
bydła mięsnego"
w technikach
rolniczych
257
PL9312-08-02
Reorganizacja usług hodowlanych w Polsce
35 000 Polscy hodowcy
i producenci
zwierząt,
organizacje
świadczące
usługi na rzecz
produkcji
zwierzęcej
Koncepcja systemu informatycznego w hodowli, określenie
koncepcji finansowania tworzenia i funkcjonowania systemu
oraz utworzenie grupy specjalistów do wdrożenia i
wykorzystania systemu
PL9312-08-02
Centrum Szkolenia Praktycznego w zakresie
produkcji i przetwórstwa mleka w Zespole
Szkół Rolniczych w Karolewie
50 000 Nauczyciele
zajęć
praktycznych
szkół
rolniczych,
doradcy ODR,
rolnicy hodowcy bydła i
producenci
mleka
Przygotowano specjalistyczną kadrę dla potrzeb Centrum
Kształcenia Praktycznego, tj. 7 nauczycieli do prowadzenia
szkoleń dla uczniów szkół rolniczych, nauczycieli i doradców
oraz rolników specjalizujących się w hodowli bydła
mlecznego, stworzono właściwe warunki techniczne do
organizacji szkoleń w Centrum w Karolewie - zakup sprzętu
na potrzeby Centrum (6 zestawów do korekcji racic, 5 wag
skalowych, 10 sztuk sztucznych wymion, urządzenie
kontrolne dojarek mechanicznych, sprzęt demonstracyjny do
udoju mechanicznego, rzutnik slajdów i ekran, przyczepa
samozbierająca, zgrabiarka, przecinak do kiszonek, dojarka,
zbiornik chłodzący do mleka), uruchomiono kształcenie
praktyczne dla rolników w warunkach zapewniających wysoki
poziom kształcenia praktycznego ze szczególnym
uwzględnieniem produkcji pasz, żywienia, doju, rozrodu,
pielęgnacji bydła (korekcja racic), uzupełniono wiedzę
praktyczną z zakresu chowu i hodowli bydła mlecznego u 7
studentów III roku ART Olsztyn, 7 studentów III klasy z ZSR
Karolewo o 7 rolników z rejonu Kętrzyna poprzez
uczestnictwo w sesji szkoleniowych, wydano specjalistyczne
poradniki, materiały dydaktyczne, instrukcje wdrożeniowe z
zakresu: żywienia bydła mlecznego, techniki i higieny mleka i
udoju, korekcji racic
PL9312-08-02
Produkcja energii z nisko wartościowych
brykietów
99 399 Rolnicy
indywidualni
Szkolenie dla 10 uczestników na temat produkcji brykietów
prowadzone przez szwedzkich ekspertów, wyjazd studyjny do
Szwecji w celu zapoznania się z produkcją brykietów,
opracowanie studium na temat opakowania i logistyki w
zakresie produkcji brykietów w Polsce, zakup suszarni do
przetwarzania odpadów
258
Razem PL9312-08 Doradztwo rolnicze, projekty
współfinansowane
Razem PL9312
3 213 230
22 089 055
259
Memorandum Finansowe 1995
Numer
projektu
Tytuł Projektu
PL9506-01-01 Szkolenie oraz wsparcie MRiGŻ w zakresie
zbliżania polskiego systemu prawnego
obowiązującego na terenie Jednolitego
Rynku Europejskiego
PL9506-01-02 Harmonizacja polskiego Prawa
Weterynaryjnego z Prawem
Weterynaryjnym Unii Europejskiej
Kwota w EUR Beneficjenci
Cele / rezultaty
249 227 Cały sektor rolny
W ramach projektu wykonano szereg ekspertyz na bieżące potrzeby
MRiGŻ, przetłumaczono szereg aktów prawnych niezbędnych w
pracach nad harmonizacją prawa Polskiego z prawem UE,
zorganizowano szkolenia i staże w Departamentach UE np.:
Departament Prawny Komisji UE, Dział Prawny Biura O.V.P.I.C. i
wybranych jednostkach Komisji Europejskiej, zorganizowano
konsultacje robocze pomiędzy urzędnikami i ekspertami MRiGŻ i
Komisji Europejskiej w zakresie tematów wynikających z części
rolnej Białej Księgi i Układu Europejskiego, tzn. części zawierającej:
przepisy weterynaryjne, prawo dotyczące zdrowia roślin, prawo
paszowe, prawo dotyczące rynków rolnych
89 842 Jednostki i osoby
włączone w
tworzenie
regulacji
weterynaryjnych
oraz korzystające
z niego
W ramach projektu przygotowano plan działań harmonizacyjnych w
zakresie przepisów weterynaryjnych, zebrano, uaktualniono i
uzupełniono dokumentację z zakresu przepisów weterynaryjnych
UE, uruchomiono procedury wstępnych prac identyfikowania
obszarów prawa, w których niezbędna jest harmonizacja,
przetłumaczono wybrane polskie akty prawne na język angielski
zgodnie z zaleceniami DGVI i Departamentu Weterynarii MRiGŻ
260
PL9506-01-03 Przepisy fitosanitarne Unii Europejskiej
79 157 Inspekcja
Fitosanitarna,
Inspekcja
Nasienna
W ramach projektu wykonano ekspertyzy: z zakresu nasiennictwa obrót materiałem siewnym i rejestracja odmian; fitosanitarne otyczące oceny stanu zharmonizowania i opracowania projektów
aktów prawnych zapewniających równoważność z ustawodawstwem
UE; dotyczące oceny potencjalnego zagrożenia przez niektóre
organizmy szkodliwe; zorganizowano wyjazd studyjny dla
pracowników Inspekcji Fitosanitarnej oraz Inspekcji Nasiennej w
celu między innymi omówienia spraw związanych z systemem
rejestracji producentów, paszportów roślin i stref chronionych;
uruchomiono procedury wstępnych prac identyfikując obszary prawa
w których niezbędna jest harmonizacja i podjęcie wstępnych prac
harmonizacyjnych; opracowanie uaktualnionych, profesjonalnych
polskojęzycznych przewodników po wybranych tematach prawa
fitosanitarnego UE
PL9506-01-04 Przepisy Unii Europejskiej regulujące zasady
funkcjonowania rynków rolnych
79 115 Departament
Rynku Rolnego
Zebrano, uaktualniono i uzupełniono dokumentację wyszczególnioną
w sekcji 5III Rynki Rolne, przetłumaczono, opracowano i
opublikowano polskojęzyczną wersję poszczególnych tematów z
działu Rynki Rolne
PL9506-01-05 Modernizacja weterynaryjnego systemu
badań pozostałości chemicznych i
biologicznych w tkankach zwierząt i
żywności zwierzęcego pochodzenia
PL9506-01-06 Pomoc techniczna w zakresie doskonalenia
kontroli żywności i produktów rolnospożywczych w aspekcie dostosowania do
wymogów Unii Europejskiej i GLP
223 077 Państwowa
Inspekcja Skupu
i Przetwórstwa
Artykułów
Rolnych,
Państwowa
Inspekcja
Ochrony Roślin,
Instytut
Weterynarii,
Zakłady Higieny
Weterynaryj-nej
50 161 PISiPAR oraz
inne instytucje i
jednostki
zajmujące się
kontrolą jakości
żywności
Zakupiono, dostarczono i zainstalowano w laboratoriach PIOR,
PISiPAR i Inspekcji Weterynaryjnej specjalistyczny sprzęt, który
będzie służył do przeprowadzania badań produktów pochodzenia
zwierzęcego (pozostałości leków weterynaryjnych, hormonów itp.)
W ramach projektu przeszkolono pracowników PISiPAR, szkolenia
dotyczyły: procedur oceny jakości produktów rolno spożywczych
oraz metod analitycznych obowiązujących w UE (między innymi
zasady GLP, wymagania ISO 4500)
261
PL9506-01-07 Wyposażenie laboratoriów w celu
doskonalenia kontroli żywności i produktów
rolno-spożywczych w aspekcie
dostosowania do wymogów Unii
Europejskiej i GLP
PL9506-01-08 Dostosowanie laboratoriów okręgowych
stacji chemiczno-rolniczych do wymogów
UE, drogą procesu akredytacji
PL9506-01-09 Wyposażenie centrów laboratoryjnych
służby ochrony roślin w sprzęt do badań
materiałów roślinnych i podłoży
uprawowych wg standardów Unii
Europejskiej
PL9506-01-10 Przygotowanie technicznej specyfikacji dla
laboratoriów i strategii rozwoju laboratoriów
317 228 Państwowa
Inspekcja Skupu
i Przetwórstwa
Artykułów
Rolnych,
Państwowa
Inspekcja
Ochrony Roślin,
Instytut
Weterynarii,
Zakłady Higieny
Weterynaryj-nej
149 137 Państwowa
Inspekcja Skupu
i Przetwórstwa
Artykułów
Rolnych;
laboratoria
Okręgowych
Stacji Chemiczno
- Rolniczych
Zakupiono, dostarczono i zainstalowano w laboratoriach PIOR,
PISiPAR i Inspekcji Weterynaryjnej specjalistyczny sprzęt, który ma
służyć analizowaniu skażeń chemicznych żywności
209 738 Państwowa
Inspekcja Skupu
i Przetwórstwa
Artykułów
Rolnych,
Państwowa
Inspekcja
Ochrony Roślin,
Instytut
Weterynarii,
Zakłady Higieny
Weterynaryj-nej
46 510 Służby kontroli
żywności
podległe MRiGŻ
Zakupiono, dostarczono i zainstalowano w laboratoriach PIOR,
PISiPAR i Inspekcji Weterynaryjnej specjalistyczny sprzęt, który ma
służyć do badań gleby i podłoży uprawowych na obecność nicieni
oraz do wykrywania w materiale roślinnym PSTV i CSV
W ramach projektu pięć stacji chemiczno-rolniczych zostało
przygotowanych do akredytacji w PCBC, zakupiono, dostarczono i
zainstalowano sprzęt dla Centrum Logistycznego ds. Akredytacji
Laboratoriów w IUNG, przygotowano dokumentację do akredytacji
Centrum i przeszkolono pracowników
Opracowano strategię działania laboratoriów Państwowej Inspekcji
Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych, przygotowano listę
sprzętu, który zostanie zakupiony w ramach innych projektów
koordynowanych przez FAPA, specyfikację techniczną sprzętu
zweryfikowano pod względem zgodności z wymogami UE
262
PL9506-0111/Lot 1
86 855 Nauczyciele i
uczniowie szkół
rolniczych
Powstały ostateczne wersje 3-ech programów nauczania dla szkół
rolniczych: Spółdzielczość Wiejska, Finanse i Bankowość, Rynek
Rolny
307 404 Nauczyciele i
uczniowie szkół
rolniczych
Przygotowano następujące podręczniki: Wybrane zagadnienia
prawne, Podstawy ekonomii, Zarządzanie firmą w agrobiznesie,
Ekonomika i organizacja rolniczego gospodarstwa rodzinnego,
Zarządzanie jakością w przedsiębiorstwie przemysłu spożywczego,
Elementy rachunkowości; podręczniki zostały pozytywnie
zrecenzowane i zaakceptowane przez MriGŻ
PL9506-01-12 Wyposażenie placówek oświaty rolniczej w
sprzęt komputerowy i poligraficzny
96 347 Szkoły rolnicze
CDiER
Dostawa do Centrum Doskonalenia Nauczycieli Szkół Rolniczych
36 komputrów oraz 36 drukarek a także linii do druku książek
(kserokopiarki, urządzenia zbierające oraz materiały eksploatacyjne,
tonery, falcerki itp.)
PL9506-01-13 Wsparcie polityki MRiGŻ poprzez analizy
ekonomiczne
99 207 Grupy robocze,
MRiGŻ,
instytucje i
jednostki
korzystające z
danych
ekonomicz-nych
Projekt został wdrożony przez SAEPR który koordynował i
administrował budżet; 1/3 środków została przeznaczona na
konsultantów SAEPR, 2/3 to koszty zewnętrzne; w ramach projektu
powstały następujące analizy: 6 analiz rynkowych dotyczących
rynku cukru, rynku susz paszowych, rynków owoców i warzyw,
rynku baraniny, rynku ziemniaka, rynku tytoniu przedstawiające
perspektywy objęcia tych rynków Wspólna Polityką Rolną;
wykonano analizy dotyczące: przewidywanych wielkości płatności
kompensacyjnych dla zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych
wobec perspektywy objęcia rolnictwa polskiego WPR Unii
Europejskiej; przewidywanych kwot mlecznych z tytułu
przystąpienia Polski do Unii Europejskiej; przewidywanych
wielkości płatności bezpośrednich na rynku wołowiny w Polsce w
świetle regulacji obowiązujących w Unii Europejskiej oraz analizę
cen w sektorze rolno-spożywczym wpływających na poziom inflacji
i ogólny rozwój; przygotowano bazę danych „Negocjator” oraz
sfinansowano druk książki „Identyfikacja priorytetów w
modernizacji sektora rolno-spożywczego w Polsce”
PL9506-0111/Lot 2
Prace na rzecz udoskonalenia programów
nauczania, szkolenia nauczycieli i
przygotowania nowych materiałów
dydaktycznych
Opublikowanie nowych podręczników
szkolnych dla szkół rolniczych
263
PL9506-0114/Lot 1
Program szkoleniowy w dziedzinie integracji
rolnej
PL9506-0114/Lot 2
Program szkoleniowy w dziedzinie integracji
rolnej
PL9506-01-15 Zakup nowoczesnego sprzętu
elektronicznego
PL9506-01-16 Pomoc techniczna dla wdrażania programu
Phare w sektorze rolnym
PL9506-01-17 Przygotowanie specyfikacji technicznej na
wyposażenie zintegrowanego systemu
informacji rynkowej oraz zakup sprzętu dla
modułu pilotowego systemu
199 526 Szeroko pojęty
sektor rolny instytucje,
organizacje i
osoby prywatne
min. ODR,
szkoły i uczelnie
rolnicze,
administracja,
rolnicy
99 660 Szeroko pojęty
sektor rolny instytucje,
organizacje i
osoby prywatne
min. ODR,
szkoły i uczelnie
rolnicze,
administracja,
rolnicy
Zorganizowano i przeprowadzono cykl szkoleń dotyczących
integracji rolnej (zakres i tematy szkoleń uzgodniono z MRiGŻ),
przeprowadzono szereg ekspertyz niezbędnych dla bieżących prac
związanych z procesami dostosowawczymi prowadzonymi w
MRiGŻ
302 167 MRiGŻ
Zakupiono dostarczono i zainstalowano sprzęt do tłumaczenia
symultanicznego w sali MRiGŻ
98 348 FAPA
108 388 Biuro Informacji
i Analiz; zespół
Krajowej
Rolniczej
Informacji
Rynkowej;
szeroko pojęty
sektor rolny
W ramach projektu opublikowano szereg artykułów o charakterze
integracyjnym między innymi w czasopismach "Gazeta Wyborcza",
"Nowa Wieś", "Gospodarz Poradnik Sołecki", "Gospodarz".
W ramach projektu podczas wdrażania Programu Phare została
zapewniona pomoc ekspercka w dziedzinie: programowania i
koordynacji działań Phare, wdrażania zadań w Programie Phare,
zarządzania finansami
W ramach projektu określono potrzeby i możliwości działania
systemu informacji rynkowej, kompletnie wyposażono moduł
pilotowy systemu informacji rynkowej, zatrudnienie na stałe 7 osób,
2 osoby na czas przejściowy; zakupiono 7 zestawów
komputerowych, drukarkę kolorową, notebooki oraz
oprogramowanie użytkowe na potrzeby systemu informacji rynkowej
264
PL9506-01-18 Zakup sprzętu dla zintegrowanego systemu
informacji rynkowej
500 000 Departament
Informacji
Rynkowej,
jednostki
związane z
przekazywaniem
i korzystające z
informacji
rynkowej
Projekt na rzecz Departamentu Informacji Rynkowej wg wytycznych
Departamentu zakupiono sprzęt:
· 3 serwery,
· 200 platform komputerowych
PL9506-01-18 Krajowe laboratorium referencyjne badania
Lot2
mleka i produktów mlecznych, zakup sprzętu
i aparatury
497 000 Krajowe
Laboratorium
Referencyjne
Dokonano zakupu następującego sprzętu laboratoryjnego dla
Laboratorium Referencyjnego1 automatycznego licznika bakterii, 1
sterylizatora powietrznego,1 automatycznego wykrywacza
pozostałości 1 wagi elektronicznej,1 automatycznego aparatu do
oznaczania komórek somatycznych, 1 wirówki z chłodzeniem,1
automatycznego analizatora składu mleka; 2 łaźni wodnych,2
automatycznych krioskopów, 1 mikroskopu dwu-okularowego,3
cieplarek, 1 wytrząsarki;2 lodówek z zamrażarkami,
PL9506-01-19 Szkolenie dla uczestników zintegrowanego
systemu informacji rynkowej
PL9506-01-20 Rozwój systemu monitorowania
zagranicznych rynków rolnych
Departament
Informacji
Rynkowej,
jednostki
związane z
przekazywaniem
i korzystające z
informacji
rynkowej
Przeprowadzono szkolenia z podziałem na dwa etapy. W pierwszym
etapie obejmującym kształcenie teoretyczne uczestniczyło 69 osób
(w tym 45 sprawozdawców rynkowych) podzielonych na cztery
grupy. Drugi etap szkoleń objął wszystkie osoby uczestniczące w
etapie pierwszym. We wszystkich szkoleniach uczestniczyli wybrani
pracownicy Departamentu Informacji MRiGŻ. Drugi etap szkoleń
obejmował szkolenia praktyczne na poszczególnych rynkach. Na
bazie zdobytych doświadczeń opracowane zostały propozycje
jednolitych standardów owoców i warzyw oraz zbóż paszowych do
zbierania informacji na rynkach hurtowych i targowiskach.
169 642 Sekcja FAMMU
Pomoc w rozwoju i funkcjonowaniu monitorowania zagranicznych
rynków rolnych prowadzonego przez Zespół Monitorowania
Zagranicznych Rynków Rolnych FAMMU, pomoc ekspercka w
zakresie monitoringu rynków, dostępu do danych, analiz rynkowych,
szkoleń; szkolenia w zakresie analiz rynkowych, analiz danych,
rynków zagranicznych, językowe, udział w seminariach
tematycznych; zakup danych, publikacji, serwisów informacyjnych
265
PL9506-01-21 Szkolenie producentów rolnych w zakresie
możliwości rozwoju organizacji
zawodowych oraz w procesie powstawania
izb rolniczych
319 989 Producenci rolni,
izby rolnicze,
związki i
organizacje
rolnicze,
samorząd
terenowy
PL9506-01-22 Organizacje zawodowe producentów rolnych
- konferencje i seminaria
79 692 Producenci rolni,
związki i
organizacje
rolnicze,
samorząd
terenowy
PL9506-01-23 Zakup sprzętu dla organizacji zawodowych
rolników
98 698 Producenci rolni,
związki i
organizacje
rolnicze
PL9506-01
PL9506-02-01 Pomoc techniczna dla Funduszu Wspierania
Scaleń Gruntów oraz ocena technicznej
specyfikacji w celu zakupu sprzętu
W projekcie przeszkolono 1000 osób (z większości województw, w
tym z województw uznanych za krytyczne) w zakresie
wprowadzania ustawy o izbach rolniczych, zorganizowano szkolenia
krajowe, a wytypowana grupa 60 członków izb rolniczych, i kadry
organizacji rolniczych uczestniczyła w wyjeździe szkoleniowym do
Brukseli, opracowano i opublikowano broszurę informacyjną,
wypracowano stałe kontakty robocze pomiędzy organizacjami
producentów Polski i UE (w ramach projektu przedstawiciel polskich
organizacji rolniczych przebywał w Brukseli)
W ramach projektu zorganizowano szereg seminariów krajowych o
tematyce związanej z działalnością organizacji zawodowych
producentów rolnych w krajach UE, dofinansowano krajowe
szkolenia przedstawicieli organizacji rolniczych i izb rolniczych, na
których upowszechniano i uzupełniano wiedzę na temat Unii
Europejskiej, w ramach projektu dofinansowywano również druk
materiałów seminaryjnych i konferencyjnych.
W ramach projektu wybrane organizacje rolnicze o zasięgu
ogólnokrajowym zostały wyposażone w sprzęt komputerowy i
poligraficzny, co przyczyniło się do podniesienia sprawności
funkcjonowania tych organizacji oraz lepszą realizację zadań
statutowych
4 556 115
24 772 Funduszu
Wspierania
Scaleń Gruntów,
Departamenty
Geodezji
Urzędów
Wojewódz-kich
W ramach projektu przygotowano założenia niezbędne do
uruchomienia funduszu scaleń gruntów, opracowano kryteria doboru
obiektów objętych działaniem funduszu, szczegółową specyfikację
techniczną na dostawę sprzętu do Funduszu Scaleń Gruntów,
zdefiniowano podstawowe zagadnienia prawne, organizacyjne,
administracyjne i techniczne związane z funkcjonowaniem funduszu
266
PL9506-02-02 Studium regulacji prawnych obowiązujących
w wybranych krajach Unii Europejskiej w
zakresie gospodarki ziemią
91 518
PL9506-02-03 Wyposażenie Wojewódzkich Biur Geodezji i
Terenów Rolnych w sprzęt pomiarowy i
informatyczny oraz przeszkolenie w zakresie
użytkowania tego sprzętu
590 489 Wojewódzkie
Biura Geodezji i
Terenów
Rolnych
PL9506-02-04 Zagospodarowanie gruntów marginalnych
znajdujących się w zasobie AWRSP
150 870 Agencja
Własności Rolnej
Skarbu Państwa
PL9506-02-05 Program Inwestycyjny dla rynków
hurtowych
1 979 963 Rynki Hurtowe
Zestawiono i przeanalizowano przepisy prawne związane z
gospodarką ziemią funkcjonujące w krajach Unii Europejskiej na tle
obowiązujących bądź projektowanych przepisów polskich do
wykorzystania w pracach ustawodawczych (np. przy opracowaniu
ustawy o urządzaniu obszarów wiejskich), rozpoznano zasady
polityki ziemskiej w krajach Unii Europejskiej. Wnioski stanowiły
podstawę do sformułowania polskiego stanowiska negocjacyjnego w
tym zakresie.
Przygotowano program komputerowy do opracowywania map i
obsługujący bazę danych; założono komputerową bazę danych
geodezyjno-kartograficznych i glebowych; zakupiono sprzęt
komputerowy, opracowano kartograficzną bazę danych zdolną do
generacji mapy działek dla określonych gmin w województwach;
opracowano metody identyfikacji działek; opracowano informację o
wielkości powierzchni pod zalesienia oraz użytki zielone. Prace
prowadzono w województwach wałbrzyskim i jeleniogórskim.
Zakupiono sprzęt specjalistyczny (30 kompl. tachimetrów
elektronicznych, 50 kompl.komputerowych Graphic Design z
oprogramowaniem, 22 plotery do robienia map, 16 digitizerów
stołowych, 30 kompl. do archiwizacji danych z 60 nośnikami).
Przeszkolono 40 pracowników oddziałów terenowych Agencji,
opracowano dokumentację pomiarowo-geodezyjną dla gruntów
marginalnych przewidzianych do przeznaczenia na cele nierolnicze,
sporządzono wyrysy map, dokonano podziału nieruchomości celem
wyodrębnionych gruntów i przekazania ich na rzecz Lasów
Państwowych, przeanalizowano stan faktyczny na gruncie z
ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
Zakup sprzętu do sortowania, ważenia i pakowania warzyw i
owoców dla dwóch ponadregionalnych rynków hurtowych, tj. :
- Lubelskiej Giełdy Rolno – Ogrodniczej w Elizówce k/Lublina ,
- Dolnośląskiego Centrum Hurtu Rolno – Spożywczego we
Wrocławiu ,
oraz 9 producenckich rynków hurtowych.
Współ-finansowanie budowy infrastruktury dla :
- Warszawskiego Rolno – Spożywczego Rynku Hurtowego w
Broniszach , oraz
- Pomorskiego Hurtowego Centrum Rolno – Spożywczego w
Gdańsku
267
PL9506-02-06/7Rozwój rynków hurtowych
299 663 Rynki Hurtowe
PL9506-02-08 Spółdzielczy Fundusz Inwestycyjny
998 837 Spółdzielnie
Przygotowanie podręcznika procedur dla Spółdzielczego Funduszu
Mleczarskie i
Inwestycyjnego, zorganizowanie przetargu dla spółdzielni
producenci mleka mleczarskich chętnych do wzięcia udziału w projekcie, selekcja 46
podmiotów spółdzielczych w ramach projektu, przygotowanie i
rozstrzygnięcie przetargu na dostawę : 136 schładzalników
otwartych , 59 schładzalników zamkniętych , 5 cystern
samozbierających. Warunkiem uczestniczenia firmy w projekcie był
ich wkład własny w wysokości 75% wartości zakupionego sprzętu
46 532
PL9506-02-09 Administracja i promocja Funduszu
Lot 1
Kapitałowego
W ramach projektu Phare „Rozwój Rynków Hurtowych”
wykonywane były prace studialne oraz projekty budowlane
przewidywanych inwestycji i modernizacji dla rynków w Krakowie,
Łodzi, Legnicy, Białej Podlaskiej i Kielcach. Projekt zapewniał także
pomoc techniczną w formie mniejszych prac, studiów i ekspertyz dla
innych jednostek.
Omówione projekty budowlane stanowiły podstawę dla uzyskania
pozwoleń na budowę przewidywanych inwestycji, a także dla
przygotowania materiałów przetargowych na ich realizację.
Ponadto ze środków programu Phare wykonany został projekt
budowlany dla Lubelskiej Giełdy Rolno-Ogrodniczej, będący
uzupełnieniem prac projektowych prowadzonych przez LGR-O z
własnych środków
268
PL9506-02-10 System stabilizacji podaży wybranych
produktów rolnych przy wykorzystaniu grup
marketingowych producentów i spółdzielni z
uwzględnieniem ich integracji z przemysłem
rolno-spożywczym i rynkami hurtowymi
296 746 Grupy
producenckie
Projekt zapewnił pomoc techniczną ( głównie w formie szkoleń ) dla
10 grup producenckich w sektorze owoców i warzyw, w tym w
szerszym zakresie dla dwóch grup pilotażowych - utworzonych
zgodnie z regulacjami UE. Opracowano i wydano broszurę
„Organizacja rynku owoców i warzyw w UE – wnioski dla Polski .”
Dla obu grup pilotażowych przeprowadzono wyjazdy studyjne , a
ponadto uzyskały one wsparcie w postaci tzw. komponentu
inwestycyjnego. Decyzją grup został on wykorzystany na :
- opracowanie kompleksowego projektu na budowę przechowalni z
kontrolowaną atmosferą dla sadowniczej grupy producenckiej z
regionu nowosądeckiego ( projekt budowlany , technicznotechnologiczny , instalacyjny , kosztorysy ) ;
- kompleksowe wsparcie działalności grupy producentów warzyw z
regionu kieleckiego
( dofinansowanie zakupu hali przechowalniczej , zakup materiałów
do ocieplenia hali , zakup sprzętu komputerowego , opłata za
dzierżawę sprzętu do sortowania i pakowania)
PL9506-02-11 Kontrakt ramowy dla promocji i
przygotowania projektów inwestycyjnych na
wsi i w rolnictwie
PL9506-02-12 Szkolenie dla przedstawicieli wszystkich
banków spółdzielczych w zakresie
doskonalenia technik menedżerskich.
Szkolenie głównych księgowych i
pracowników działów kredytowych banków
spółdzielczych.
PL9506-02-13 Szkolenie dla przedstawicieli wszystkich
Lot 1
banków spółdzielczych w zakresie audytu
wewnętrznego i zewnętrznego
497 820
Studium podyplomowe w zakresie planowania inwestycyjnego w
agrobiznesie - AR w Szczecinie i IZMA
499 062 Banki
Spółdzielcze,
KZBS
Szkolenie dla 200 pracowników lokalnych i regionalnych banków
spółdzielczych. Dofinansowanie wydawnictwa KZBS "Głos Banków
Spółdzielczych"
300 839 Banki
Spółdzielcze i
Regionalne
Przeszkolono 924 osoby w zakresie podwyższania kwalifikacji
personelu kierowniczego RB/BS, zorganizowano wyjazd studyjny do
banków we Francji dla 30 osób, wybranych na podstawie
nadesłanych prac dotyczących tematów szkoleń
PL9506-02-13 Wspieranie działalności edukacyjnej banków
Lot 2
spółdzielczych
PL9506-02-13 Opracowanie podręcznika wybranych
Lot 3
procedur dla Banków Spółdzielczych
39 459 Krajowe
Zrzeszenie
Banków
Spółdziel-czych
49 127 Banki
Spółdzielcze i
Regionalne
W ramach projektu uruchomiono witrynę internetową KZBS. Ze
środków projektu kontynuowano wsparcie dla biuletynu "Głos
Banków Spółdzielczych"
Opracowano i wydano "Podręcznik procedur dla Banków
Spółdzielczych", przeszkolono po dwie osoby z banków
regionalnych i zrzeszonych w zakresie wdrażania podręcznika
269
procedur
PL9506-02-13 Szkolenie dla banków spółdzielczych w
Lot 4
zakresie marketingu i obsługi klienta
zgodnie ze standardami UE
PL9506-02-13 Opracowanie strategii dla Krajowej Grupy
Lot 6
Banków Spółdzielczych
PL9506-02-13 Wsparcie działań edukacyjnych KZBS Lot 7
wydawanie biuletynu
PL9506-02-13 Dostosowanie sektora bankowości
Lot 8
spółdzielczej w Polsce do wymogów UE
340 778 Banki
Spółdzielcze
73 433 Krajowe
Zrzeszenie
Banków
Spółdziel-czych
32 940 Krajowe
Zrzeszenie
Banków
Spółdziel-czych
113 388 Banki
Regionalne
Przeprowadzono szkolenia dla 1000 pracowników banków
spółdzielczych, zorganizowano wyjazd studyjny do Niemiec w celu
zapoznania się z działalnością marketingową banków spółdzielczych
Opracowano i przedstawiono koncepcję Zrzeszenia Krajowego
Banków Spółdzielczych zaakceptowaną przez BGŻ S.A.
Projekt miał na celu sfinansować wydanie 8 numerów biuletynu
"Głos Banków Spółdzielczych", biuletyn bezpłatnie rozsyłano do
Regionalnych Banków Spółdzielczych
W ramach projektu przeprowadzono szkolenia, których uczestnicy
zapoznali się z europejskimi standardami w zakresie bankowości, w
kontekście dostosowania polskiego sektora bankowości spółdzielczej
do wymogów i regulacji Unii Europejskiej, opracowano publikacje
zawierającą zagadnienia dotyczące opisu aktów/uregulowań
prawnych, które będą przedmiotem harmonizacji, oceny bieżącej
sytuacji oraz możliwych problemów i sposobów ich rozwiązania,
przeszkolono 200 osób z banków regionalnych nt. zagadnień
integracji polskiego systemu spółdzielczości bankowej z Unią
Europejską
270
PL9506-02-14 Kontrakt zarządzający na projekty z zakresu
rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich.
PL9506-02
PL9506-03-01 FAPA - wdrażanie, monitoring i koordynacja
programu
PL9506-03-02 PIU - wdrażanie monitoring programu
PL9506-03
Razem PL9506
322 274
6 748 510
1 076 266
422 593
1 498 859
12 803 484
Marketing mleka wysokiej jakości i produktów mlecznych w Polsce
Północno-Wschodniej” - przeprowadzono badania ankietowe w 30
gospodarstwach rolnych dla oceny aktualnego stanu warunków
produkcji mleka, przeszkolono 200 rolników w zakresie poprawy
jakości mleka, zorganizowano 3 seminaria dla doradców i służb
surowcowych, sporządzono analizę ekonomiczna opłacalności
produkcji mleka, opracowano program pilotażowy dla “świeżego
mleka z Lubawy”;
“Rozwój wspólnych przedsięwzięć marketingowych sadowników
rejonu sandomierskiego”, przeprowadzono szkolenia dla operatorów
giełdowych, producentów i pracowników ODR, opracowano
biznesplan Giełdy Rolno-Ogrodniczej S.A. w Sandomierzu oraz
koncepcję urbanistyczno-architektoniczną Giełdy;
“Kształtowanie granicy rolno-leśnej i darniowo-polowej w Sudetach
jako podstawy transformacji użytkowania ziemi na racjonalne i
zwiększające zasoby ekologiczne formy: lasy i użytki zielone”,
utworzenie kartograficznej relacyjnej bazy danych jednorodnych
obszarów według przyjętej klasyfikacji czynników oraz modelu
kwalifikującego daną powierzchnię do zmiany użytkowania,
przygotowano instrukcję wykorzystania opracowanych materiałów,
przeprowadzono 2 seminaria z beneficjentami;
“Szkolenie dla uczestników zintegrowanego systemu informacji
rynkowej”, zrealizowano cykl szkoleń teoretycznych i praktycznych
dla 117 pracowników instytucji obrotu i handlu rolnego, ODR-ów
oraz dla pracowników Departamentu Informacji MRiGŻ również w
zakresie norm ISO 9000 oraz przetwarzania danych pierwotnych,
opracowano przewodniki do zbierania informacji na targowiskach,
na rynkach hurtowych i giełdowych
Koszty operacyjne FAPA
Koszty operacyjne Ośrodków Regionalnych FAPA
271
Memorandum Finansowe 1996
Numer
projektu
Tytuł Projektu
Kwota w EURBeneficjenci
Cele/rezultaty
PL9607-01-01 Wsparcie Grup Roboczych zajmujących się
harmonizacją ustawodawstwa w zakresie
rolnictwa
354 249 Grupy Robocze
Wyliczenie kosztów i wyników ekonomicznych
przystosowania prawa polskiego do standardów Unii
Europejskiej na wybranych rynkach; przygotowania do
“screeningu”; prace nad roboczą wersją aktów prawnych
regulujących niektóre rynki rolne; dokument o stanie
przygotowań Polski do członkostwa w UE; robocza
wersja negocjacji; pilotowe programy ochrony
środowiska obszarów użytkowanych rolniczo i zalesianie
w ramach programu SAPARD; konsultacje i wyjazdy
studyjne
PL9607-01-02 Centrum Informacji i Dokumentacji
Integracji Rolnej (CID)
408 178 Centrum
Informacji i
Dokumentacji,
instytucje i osoby
korzystające z
zasobów CID
Wsparcie rozwoju biblioteki CID; przetłumaczenie 1221
stron tłumaczeniowych (prawodawstwo EU, publikacje
dotyczące WPR, kwestii rolnych i problematyki UE, itp.);
upowszechnianie informacji dotyczącej integracji
rolnictwa z UE; zapewnienie tłumaczeń pisemnych i
ustnych w celu wsparcia działań MRiRW w procesie
integracji rolnictwa i przygotowań do członkostwa z UE;
w ramach komponentu wydawniczego projektów
PL9607-01-02/782 i PL9607-01-02/718 wydano 46
numerów tygodnika “Agroekspres - Tydzień w Unii
Europejskiej” oraz 8 kwartalników w nakładzie 16000
egzemplarzy “Problemy Integracji Rolnictwa Unia
Europejska - Polska”; biuletyny zostały wydane i
rozesłane między innymi wśród pracowników
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, instytutów
naukowych, członków Parlamentu, szkół i uniwersytetów
rolniczych oraz przekazane do bibliotek na terenie całej
Polski; w chwili obecnej przygotowywane jest do druku
272
20 broszur dotyczących różnorodnych obszarów prawa
rolnego UE w porównaniu z prawem polskim; projekt
PL9607-01-02/725 - przetłumaczenie 10868 stron
przeliczeniowych; usługa w ramach niniejszego kontraktu
zapewnia zarówno tłumaczenia pisemne następujących
materiałów: acquis communautaire, teksty raportów,
oficjalne dokumenty MRiRW, jak również obsługę
tłumaczeniową podczas misji, delegacji służbowych,
seminariów, konferencji dotyczących kwestii rolnych i
zagadnień integracji z UE
PL9607-01-03 Dostosowanie działania polskiej służby
weterynaryjnej do wymagań UE
150 000 MRiRW,
Inspekcja
Weterynaryjna
PL9607-01-04 Program dostosowania Granicznych
Punktów Kontroli (GPK), procedur
importowych i tranzytowych do wymagań
weterynaryjnych Unii Europejskiej
150 000 Lekarze
weterynarii z
Granicznych
Punktów
Kontroli,
Departament
Weterynarii
MRiRW
Nakreślenie polityki dla laboratoriów weterynaryjnych,
ekspertyzy w zakresie kryteriów utworzenia stref i
podziału regionalnego oraz utworzenia centrów
kryzysowych przy opracowywaniu planów gotowości dla
zwalczania chorób
Program dostosowania GPK do standardów UE
opracowany i zaakceptowany przez odpowiednie władze;
instrukcje dla personelu GPK przygotowane i rozesłane
do wszystkich GPK w Polsce; szkolenia dla 150 lekarzy
weterynarii, pracujących na granicy, w zakresie procedur
UE; szkolenia dla 15 wykładowców na jednym GPK w
państwach członkowskich; udział 75 inspektorów
weterynaryjnych z całej Polski w praktycznym szkoleniu
na rożnych GPK w państwach członkowskich;
przystosowanie dokumentacji granicznej do wymogów
UE; harmonizacja polskiego prawodawstwa
weterynaryjnego z unijnym – wersja robocza propozycji
nowego prawodawstwa przedstawiona do Departamentu
Weterynarii
273
PL9607-01-06 Dostosowanie polskiej weterynarii do
wymagań UE
152 485 Jednostki
kontroli
weterynaryj-nej
2300 stron z listy screeningowej przetłumaczone na
polski; uczestnictwo 5-ciu polskich ekspertów z zakresu
weterynarii w screeningu i negocjacjach; przygotowanie
co najmniej 10 poprawek do Ustawy Weterynaryjnej z 24
kwietnia 1997; przygotowanie ekspertyzy - kryteriów dla
podziału strefowego i regionalnego, propozycji planu
podziału regionalnego dla Polski; laboratoriów
weterynaryjnych - robocza wersja strategii
restrukturyzacji obsługi laboratoryjnej służby
weterynaryjnej; rejestracji i dopuszczenia do obiegu
środków medycznych w UE; wstępnej propozycji
polskich aktów prawnych; przepisów weterynaryjnych
regulujących produkcję artykułów pochodzenia
zwierzęcego; prawodawstwa związanego z importem
żywych zwierząt oraz artykułów pochodzenia
zwierzęcego przeznaczonych do spożycia; przygotowanie
przewodnika do procedur UE - przewodnik do przepisów
regulujących produkcję, sprzedaż i import produktów
pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia
(po polsku); przewodnik do zastosowania standardów UE
w zakresie dobrostanu zwierząt (po polsku);
przygotowanie wersji roboczej dokumentów do
negocjacji;· przygotowanie planu działania w przypadku
wystąpienia zarazy zwierząt gospodarskich
PL9607-01-08 Ochrona roślin w UE, szkolenia
136 020 jednostki kontroli
fitosanitarnej
Przeszkolenie 70 pracowników Inspekcji Ochrony Roślin
w zakresie wymogów UE; wdrożenie systemu jakości w
laboratoriach Inspekcji Ochrony Roślin
PL9607-01-09 Pomoc techniczna w celu wdrożenia zasad
GLP i wymagań normy EN 45001 w
niektórych laboratoriach podległych PIOR,
IN
57 000 Inspekcja
Ochrony Roślin,
Inspekcja
Nasienna
Przeszkolenie 70 pracowników Inspekcji Nasiennej w
zakresie prawa nasiennego UE;· przeszkolenie 30
pracowników Inspekcji Nasiennej i Inspekcji Ochrony
Roślin w zakresie przepisów GLP i wymogów ISO/EN
45001
274
PL9607-01-10 Nasiennictwo i ochrona roślin - pomoc
techniczna w celu wdrożenia rozwiązań
systemowych UE
234 396 Inspekcja
Ochrony Roślin,
Inspekcja
Nasienna
Szkolenie dla 95 inspektorów Inspekcji Nasiennej i
Inspekcji Ochrony Roślin w zakresie przepisów prawnych
i miar wdrożeniowych występujących w krajach
członkowskich; projekt budżetowy: opinie 33 ekspertów analizy zagrożenia ze strony agrofaga (PRA); opinie 20
ekspertów o wynikach ekonomicznych przystąpienia
Polski do UE
PL9607-01-12 Wsparcie dla przemysłu spożywczego w
zakresie działań niezbędnych do
zapewnienia bezpieczeństwa i jakości
wytwarzanej przez ten przemysł żywności
386 850 Państwowa
Inspekcja
Ochrony Roślin,
Inspekcja
Nasienna
Podwyższenie kwalifikacji pracowników polskich
instytucji w zakresie przepisów i praktycznego
zastosowania systemu HACCP (30 osób); podwyższenie
kwalifikacji pracowników SME w zakresie jakości (500
szkolonych); informacje o praktycznym wdrażaniu
HACCP dla 10 firm; materiały upowszechniające oraz
informacje na temat wymogów UE dla HACCP (10000
przewodników, krajowe seminarium dla 335
uczestników, oprogramowanie dla HACCP)
PL9607-01-13 Pomoc techniczna dla sektora rolnospożywczego w celu dostosowania do
wymogów Unii Europejskiej
298 164 Zakłady
przemysłu
spożywczego,
instytuty
branżowe
Przygotowanie materiałów szkoleniowych oraz obsługa
trzydniowego szkolenia dla 609 inspektorów CIS;
przygotowanie czterech przewodników HACCP,
szkolenie HACCP dla 15 polskich wykładowców;
szkolenie dla 120 przedstawicieli odpowiednich sektorów
przemysłu spożywczego; wdrożenie systemu HACCP w
dwu zakładach przetwórstwa; wydrukowanie trzech
publikacji; realizacja filmu video; udoskonalenie
specyfikacji technicznej wyposażenia komputerowego;
zakupienie sprzętu; projekt budżetowy:
współfinansowanie trzech regionalnych seminariów;
sfinansowanie konferencji “Przepisy żywnościowe UE”;
sfinansowanie wydania książki “Prawo żywnościowe
UE”; przetłumaczenie prawa żywieniowego UE,
dyrektyw oraz odpowiednich przepisów
międzynarodowych
PL9607-01-14 Podnoszenie poziomu wiedzy doradców
rolniczych w zakresie standardów i jakości
produkcji rolniczej
216 599
Przeszkolenie 400 pracowników służb doradczych z
wiodących ODR-ów w 16 województwach; pozytywna
ocena kursów przez ich uczestników; opracowanie i
wydanie pakietów edukacyjnych dla doradców;
275
zakupienie 16 kompletów sprzętu audio-wizualnego
PL9607-01-15 Wsparcie restrukturyzacji systemu edukacji
rolniczej
475 301 Przedsiębiorstwa przemysłu
żywnościo-wego
Dwutygodniowy kurs jęz. angielskiego w Wielkiej
Brytanii dla pracowników MRiRW włączonych w
przeprowadzenie technicznych ustaleń z UE (55
pracowników); dwutygodniowy, intensywny kurs jęz.
angielskiego w Wielkiej Brytanii dla 45 osób (60 godzin
tygodniowo – ogólny angielski); roczny kurs jęz.
angielskiego dla 100 pracowników MRiRW (5 różnych
poziomów); indywidualny kurs jęz. angielskiego dla 40
urzędników MRiRW; sfinansowanie kursu jęz.
francuskiego dla pracowników MRiRW (2 semestry dla
15 osób)
PL9607-01-17 Program szkoleniowy w dziedzinie integracji
rolnej
418 359 Pracownicy
MRiGŻ oraz
innych jednostek
z otoczenia
rolnictwa
włączeni w
proces integracji,
szczególnie
negocjacji
członkow-skich z
UE
Zorganizowanie cyklu seminariów dla ODR-ów i
Urzędów Wojewódzkich; zapewnienie noclegów i
wyżywienia dla 260 przedstawicieli ODR-ów i Urzędów
Wojewódzkich; doskonalenie poziomu jęz. angielskiego
dla 100 uczestników (roczny kurs jęz. angielskiego dla
pracowników MRiRW); przeprowadzenie trzydniowego
szkolenia (dla 50 wyższych urzędników MRiRW);
przeprowadzenie czterodniowego szkolenia (dla 60
członków Grup Roboczych); przeprowadzenie dwu i półdniowego seminarium dla 90 niższych urzędników
MRiRW; współfinansowanie seminarium SAPARD
PL9607-01-18 Wsparcie polityki MRiGŻ w zakresie
przygotowania i wdrażania programów na
rzecz rozwoju rolnictwa i obszarów
wiejskich
112 963
Przeprowadzenie kursu pilotowego; ulepszenie
materiałów szkoleniowych na następne szkolenia w
oparciu o pierwszy kurs pilotowy; przeprowadzenie
trzynastodniowych szkoleń dla 2 osób w każdym z
regionów B; zorganizowanie poszkoleniowego spotkania
dla 50 uczestników; zebranie i rozesłanie dokumentu UE i
jego polskiej wersji “Przygotowanie i ocena Programu
Rozwoju Wiejskiego”; ustanowienie szczegółowych
kryteriów dla selekcji uczestników szkoleń
276
PL9607-01-19 Wdrożenie systemu prognozowania
AGLINK
63 405 SAEPR,
instytucje i
jednostki
związane ze
statystyką rolna
PL9607-01-20 Wsparcie prac dostosowawczych w MRiGŻ
poprzez analizy ekonomiczne
133 106 MRiGŻ
PL9607-01-21 Wsparcie dla MRiGŻ w bieżących
działaniach związanych z procesami
dostosowawczymi w zakresie integracji
rolnej
100 000 MRiGŻ, Grupy
Robocze,
jednostki i osoby
włączone w
prace
dostosowaw-cze
Szkolenie dotyczące statystycznych i ekonometrycznych
analiz, ekonometrycznego modelu budownictwa,
szkolenie z ekspertem APAU odnośnie praktycznego
użytkowania oprogramowania STATISTICA, analizy
regresji z użyciem oprogramowania STATISTICA;
wsparcie lokalnych ekspertów rolno-spożywczych w
zakresie udostępnienia danych, uaktualnienia
kwestionariusza prognoz i sprawdzenia wyników
otrzymanych na przykładzie wzorca (zboże, rośliny
oleiste, mleko i przetwory mleczne, mięso); wizyta
eksperta APAU w Sekretariacie OECD mająca na celu
zdobycie odpowiednich kwalifikacji dla prowadzenia
całego systemu AGLINK; zbadanie i sprawdzenie przez
eksperta zagranicznego zestawu wskaźników (zmienne
podaży, popytu i przychodu); wsparcie eksperta OECD w
ich praktycznym zastosowaniu w analizach
ekonomicznych AGLINK; zakupienie oprogramowania
służącemu systemowi AGLINK; przetłumaczenie na jęz.
polski i/lub angielski około 200 stron dokumentów i
raportów związanych bezpośrednio z projektem;
dokonanie opłaty z części budżetowej projektu za
uczestnictwo w 65th EAAE seminarium "Modelowanie
na potrzeby Sektora Rolnego a system informacji
dotyczący polityki rolnej" w Bonn w marcu 2000
Przygotowanie analiz dotyczących ekonomicznych
aspektów rynku rolnego w Polsce w kontekście
przystąpienia do UE (ziarna zbóż, ziemniaki, tłuszcze,
oleje roślinne, rośliny wysokobiałkowe, mleko i
przetwory mleczne, cielęcina, wołowina, baranina, owoce
i warzywa, wieprzowina, produkty spożywcze i żywność
przetworzona; produkty, prawo żywnościowe, przepisy
handlowe, problemy agro-monetarne
Analizy i opracowania dla Grup Roboczych z zakresu
uregulowań rynków rolnych w UE i integracji polskiego
rolnictwa z UE
277
PL9607-01-22 Promocja procesu integracji rolnej poprzez
publikacje, konferencje, szkolenia etc.
199 987 Rolnicy,
mieszkańcy
terenów
wiejskich
Współfinansowanie publikacji prasowych, programów
radiowych i telewizyjnych, wydawnictwa książkowe,
broszury przeznaczone dla społeczności wiejskiej
dotyczące problematyki integracji sektora rolnego.
Działalność informacyjna podczas wystaw, targów
rolniczych.
PL9607-01-23 Systemy organizacji handlu w artykułami
rolno-spożywczymi w Unii Europejskiej
249 358
PL9607-01-24 Rozwój zdolności analitycznych w zakresie
rynku produktów rolno-spożywczych
197 367
Przeszkolenie 30 uczestników/szkoleniowców;
przeprowadzenie wyjazdów studyjnych do Niemiec i
Wielkiej Brytanii dla 30 uczestników w każdym;
przeprowadzenie przez ekspertów i wyszkolonych
szkoleniowców seminariów dla 300 polskich
handlowców i 100 polskich urzędników; pozytywna
ocena kursów przez ich uczestników; zainteresowanie,
zaangażowanie i wnioski uczestników/beneficjentów,
szersze uczestnictwo beneficjentów projektu w handlu
produktów rolno-spożywczych w EU; zakup 5
kompletów sprzętu
Przeszkolenie w Polsce 90 przedstawicieli polskiego
przemysłu spożywczego w zakresie analizowania i
prognozowania handlu rolno-spożywczego; przeszkolenie
kraju członkowskim 12 przedstawicieli polskiego
przemysłu spożywczego w zakresie analizowania i
prognozowania handlu rolno-spożywczego; udział 3
przedstawicieli polskiego przemysłu spożywczego w 3
seminariach na temat międzynarodowego handlu rolnospożywczego; zakup bazy danych dla formowania i analiz
rolno-spożywczych; zakup 5 zestawów oprogramowania
dla formowania i analiz rolno-spożywczych;
przygotowanie modelu dla tworzenia różnych rozwiązań
handlu rolno-spożywczego; przygotowanie instrukcji
metod rozwoju analiz handlu zagranicznego
278
PL9607-01-25 Promocja handlu artykułami rolnospożywczymi
198 137
PL9607-01-26 Organizacje zawodowe producentów rolnych
w procesie integracji z UE. Szkolenia w
zakresie integracji rolnej dla młodych
działaczy związków i organizacji rolniczych.
380 690
PL9607-01
PL9607-02-06 Planowanie Strategiczne i Promocja
Inwestycji w obszarach wiejskich - PIUs
5 072 614
316 499 FAPA - ośrodki
regionalne
Przeszkolenie 20 przedstawicieli w zakresie promocji
polskiej oferty eksportowej (praktyczna informacja o
wybranym rynku i możliwościach i sposobach rozwoju na
ten rynek) oraz w zakresie praktycznego zastosowania
niektórych form promocji (np. poprzez udział w targach);
dopracowanie materiałów promocyjnych/informacyjnych
dostarczonych przez handlowców/uczestników szkoleń
pod kątem wykorzystania ich na targach; wyjazdy
studyjne do Niemiec oraz na targi żywnościowe do
wybranego kraju UE dla 20 uczestników każdy;
pozytywna ocena kursów przez ich uczestników
Zorganizowanie cyklu pięciodniowego szkolenia w
Polsce oraz siedmiodniowego wyjazdu studyjnego do
Brukseli dla młodych członków organizacji rolniczych
(około 150 uczestników).
Przygotowanie planu strategicznego na poziomie
wojewódzkim i w zakresie umocnienia ekonomicznego
rozwoju regionalnego, biorąc pod uwagę potrzebę
wielofunkcyjności rozwoju; ujęcie całościowe wymagań
dla różnych form osiągnięcia przychodu z działalności nie
rolniczej ludności wsi w różnych regionach;
przeprowadzenie programu szkoleniowego w zakresie
Integracji Europejskiej; dostępność funduszy
przeznaczonych na kredyty i praktyczne projekty
dostępne w regionach, przeszkolenie osób w zakresie
korzystania z tych funduszy oraz wzajemnych
ubezpieczeń i unii kredytowych
279
PL9607-02-09 Planowanie regionalne, rozwój
przedsiębiorczości na poziomie gminy
180 510 Przedsiębiorcy
rolni
PL9607-02-10 Intensywne rolnictwo, a produkcja zdrowej
żywności
121 264 Producenci i
przetwórcy rolni
z obszaru
województw:
Bydgoskiego,
Elbląskiego,
Toruńskiego,
Pilskiego,
Poznanskiego,
Konińskiego,
Włocław-skiego
Dokonanie identyfikacji beneficjentów (16 gmin z 8
byłych województw) i uczestników ( 16 x min. 3 osoby)
seminariów i warsztatów nt. promocji własnej gmin;
dokonanie analizy potrzeb i możliwości promocyjnych
gmin (umiejętności i wyposażenie techniczne);
przeszkolenie ww. uczestników z lokalnych struktur
administracyjnych i organizacji non-profit w zakresie
przygotowania i realizacji gminnych projektów rozwoju,
zadań promocyjnych i informacyjnych oraz aplikacji o
środki pomocowe; wypracowanie i wdrożenie modelu
współpracy gmin – uczestników szkolenia – w zakresie
promocji i informacji; dokonanie zakupu i dystrybucji (16
kpl.) oraz przeprowadzenie szkolenia w zakresie obsługi
oprogramowania niezbędnego do internetowej formy
promocji gmin; przygotowanie i wydanie wspólnego
folderu promocyjnego 16 gmin – uczestników szkoleń;
przeprowadzenie warsztatów/szkoleń nt. współpracy
promocyjnej gmin z lokalnymi mediami, wypracowano
model współpracy gmin; zorganizowano seminarium
podsumowujące projekt dla 80 osób
Przeszkolenie 150 producentów, przetwórców i
przedstawicieli służb kontrolujących w zakresie
europejskich standardów zdrowotności i jakości
żywności; określenie potrzeb inwestycyjnych wybranych
80 gospodarstw rolnych i 20 zakładów przetwórstwa
artykułów rolnych; opracowanie i wydanie drukiem (300
egz.) materiałów nt. europejskich standardów
zdrowotności i jakości żywności; opracowanie
dokumentacji dla 8 inwestycji; przygotowanie i
zrealizowanie wyjazdu studyjnego dla 50 uczestników
szkoleń do kraju członkowskiego UE (N.B. zrealizowano
w 1999) Addendum No. 1 (do realizacji w 2000 r.)
przygotowanie i wydanie drukiem (1200 egz.) materiałów
nt. zunifikowanych kryteriów kontroli zdrowotności i
jakości produktów rolnych i żywnościowych;
zrealizowanie ogólnopolskiego szkolenia (660 osobo-dni)
dla przedstawicieli producentów, przetwórców i służb
kontrolujących
280
PL9607-02-12 Rozwój struktur organizacyjnych i
planowanie inwestycyjne dla regionalnego
sektora rybnego
237 874 Stowarzyszenie
Armatorów
Rybackich z
Kołobrzegu,
Zrzeszenie
Rybaków
Morskich z
Gdyni oraz
Pomorska
Agencja
Rozwoju
Regionalnego ze
Słupska, rybacy
bałtyccy
Przygotowanie i opublikowanie ( 250 egz.) studium nt.
pożądanego modelu i zadań Organizacji Producentów
Rybnych w Polsce; dokonanie niezależnej oceny 3 biznes
planów pilotowej aukcji ryb; przygotowanie materiałów i
zrealizowanie szkolenia/seminaria (220 osobo-dni ) nt.
rynku rybnego w UE oraz Wspólnej Polityki Rybackiej
UE; przygotowanie i zrealizowanie wyjazdu studyjnego
do kraju członkowskiego UE dla 45 osób kluczowych dla
restrukturyzacji sektora rybnego w Polsce; (N.B. –
zrealizowano w 1999) Addendum No. 1 (do realizacji w
2000 r.), przygotowanie założeń programu redukcji floty
połowowej, przygotowanie założeń i ustanowienie
elektronicznego systemu informacji o podaży i pierwszej
sprzedaży ryb, zgodny z uregulowaniami i praktyką UE;
przygotowanie studium nt. obszarów uzależnionych od
skutków restrukturyzacji rybołówstwa dla celów
regionalnego i krajowego planowania strategicznego;
przygotowanie “studium przypadku” nt dywersyfikacji
funkcji portów rybackich w rezultacie restrukturyzacji
rybołówstwa w krajach UE; zrealizowanie
seminariów/konsultacji (400 osobo-dni) nt. wyników ww.
studiów;· opublikowanie wyników ww. studiów (250
egz.)
Zakupienie i rozdysponowanie wyposażenia
elektronicznego i oprogramowania dla pilotowych
operatorów ww. systemu informacyjnego
281
PL9607-02-14 Rozwój małej przedsiębiorczości wśród
kobiet i uczniów szkół rolniczych na
terenach wiejskich
PL9607-02-15 Tworzenie nowych miejsc pracy na
obszarach Południowo-Wschodniej Polski
108 205 Spółdzielnia
Rękodzieła
Ludowego i
Artystycznego
"Kurpianka;
rolnicy
zajmujący się
rękodziełem
ludowym,
animatorzy
kultury z
Regionalnego
Ośrodka Kultury
w Zbójnej oraz z
Gminnych
Ośrodków
Kultury z terenu
Związku Gmin
Kurpiowskich
48 594 Rolnicy i
mieszkańcy wsi
województw:
KrakowskiegoNo
wosądec-kiego,
Bielskiego i
Tarnowskiego
Szkolenie i zaznajomienie kobiet i uczniów (400 osób) z
zarządzaniem małym i średnim przedsiębiorstwem
rolnym; · stworzenie 100 nowych miejsc pracy w nowych
przedsiębiorstwach zorganizowanych przez przeszkolone
osoby;· organizacja 4 grup marketingowych złożonych z
kobiet wiejskich oraz absolwentów szkół rolniczych;·
przedsiębiorcy działający w ramach projektu będą służyć
jako wzorzec powodzenia.
Studia podyplomowe z zakresu agroturystyki dla 60
uczestników: nauczycieli szkół rolniczych i liderów,
celem studiów było podniesienie poziomu wiedzy
teoretycznej i praktycznej, co przyczyni się do
wzmocnienia rozwoju agroturystyki w Polsce
południowo-wschodniej – 200 godzin; zorganizowanie
szkolenia z zakresu rozwoju usług związanych z rekreacją
konną, w którym uczestniczyło 36 rolników – właścicieli
gospodarstw rolnych, działających na rzecz rozwoju
turystyki i rekreacji konnej; zorganizowanie wyjazdu
studyjnego do Austrii i Niemiec, w celu zapoznania
uczestników z agroturystyką i jej funkcjonowaniem w
tych krajach; wydrukowanie materiałów szkoleniowych
w postaci podręcznika - 1000 egzemplarzy;
przygotowanie strony internetowej serwisu
informacyjnego “Konie w Karpatach”
282
PL9607-02-16 Program szkoleniowy w zakresie integracji
rolnej
PL9607-02-19 Modele uzyskiwania dochodów w oparciu o
lokalne surowce i usługi i integracja
rolniczej i nierolniczej przedsiębiorczości
wsi sudeckich
PL9607-02-20 Rozwój przedsiębiorczości rolniczej na
obszarach wiejskich , rękodzieło artystyczne,
sztuka ludowa na wybranych obszarach.
304 061 Liderzy lokalni
spośród Biura
Marszałka woj.
podlaskiego, Biur
Starostw
Powiatowych
Ziemskich,
Podlaskiej Izby
Rolniczej,
Podlaskiego
ODR, ośrodków i
biur rozwoju
przedsiębiorczoś
ci
110 047 Przedsiębiorcy
mieszkańcy
obszarów
wiejskich - w
szczególności
terenów górskich
Przeszkolenie przynajmniej 450 osób podczas kursów
szkoleniowych; przeszkolenie przynajmniej 300 osób na
seminariach regionalnych; uczestnictwo przynajmniej 90
osób w wyjazdach studyjnych do krajów członkowskich
UE; zakupienie lub opracowanie materiałów
szkoleniowych i publikacji rozpowszechnionych wśród
beneficjantów projektu oraz przekazanie ich do zasobów
CID; wykształcenie przynajmniej 30 studentów na
studium podyplomowym dla liderów lokalnych
90 444 Spółdzielnia
Rękodzieła
Ludowego i
Artystycznego
"Kurpianka";
rolnicy
zajmujący się
rękodziełem
ludowym,
animatorzy
kultury z
Regionalnego
Ośrodka Kultury
w Zbójnej oraz z
Gminnych
Ośrodków
Kultury z terenu
Szkolenie dla 50 artystów ludowych na temat pomocy
finansowej z funduszy UE; szkolenie dla 25
organizatorów promocji i handlu; produktów twórczości
ludowej na Kurpiach; szkolenie dla 50 rolników na temat
wymagań dla usług agroturystycznych i marketingu;
opublikowanie katalogu promującego sztukę ludową
Kurpii w 1000 egzemplarzy w jęz. polskim i angielskim;
opublikowanie przewodnika po gospodarstwach
agroturystycznych w 1000 egzemplarzy; zakupienie
sprzętu pomocnego w produkcji materiałów
promocyjnych; szkolenie dla beneficjantów w zakresie
obsługi tego sprzętu
Przeszkolenie liderów (25 osób) w zakresie aktywizacji
społeczności lokalnej; przeszkolenie kobiet zrzeszonych
w organizacjach wiejskich (80 liderek wiejskich) w
zakresie marketingu produktów żywnościowych, usług
turystycznych i restauracyjnych, z zakresu
przedsiębiorczości; stworzenie dwóch sudeckich grup
marketingowych rolników i mikro-przetwórców
283
Związku Gmin
Kurpiowskich
PL9607-02-29 Pomoc Techniczna we wdrażaniu Programu
i wzmocnieniu rezultatów Programu Phare
PL9607-02
PL9607-03-01 Monitoring, koordynacja pomocy,
zarządzanie projektem
Razem PL9607
493 862 MRiGŻ, Grupy
Robocze, FAPA
Dostosowanie polskiego prawodawstwa w sektorze
rolnym do wymogów UE; pomoc w przygotowaniu
negocjacji; zorganizowanie wielu seminariów, konsultacji
itp.; zapewnienie pomocy technicznej dla projektów
weterynaryjnych; zapewnienie pomocy ze strony
ekspertów krótkoterminowych (w zakresie programu
SAPARD, standardy i przepisy rynkowe UE i inne);
otrzymanie zaakceptowanych Planów Pracy;
przygotowanie raportów kwartalnych i innych;
przygotowanie przyszłych przetargów; terminowe
wysyłanie danych finansowych z programu Perseus
zgodnie ze wskazaniami UE; raportowanie okresowe;
zapewnienie obsługi prawnej w liczbie 22 osobo-miesięcy
2 011 360
588 234 FAPA
Koszty operacyjne FAPA
7 672 208
284
Memorandum Finansowe 1997
Numer
projektu
Tytuł Projektu
Kwota w EUR
Beneficjenci
Cele/rezultaty
PL9704-01-01 Promocja procesu integracji rolnej poprzez
publikacje, konferencje, seminaria, szkolenia
etc.
677 202 Jednostki
związane z
procesem
integracji:
doradcy rolni,
członkowie
samorządu
terytorialnego,
zawodowego,
uczniowie i
nauczyciele szkół
rolniczych;
rolnicy
Działania edukacyjno - upowszechnieniowe obejmujące
podniesienie poziomu wiedzy na temat procesu integracji
- poprzez przyznawanie grantów/dotacji; dofinansowanie
informacji i promocji seminariów, publikacji, szkoleń i
konferencji na temat integracji europejskiej; uczestnictwo
w szkoleniach i konferencjach 10000 osób z całej Polski;
wydanie 100 publikacji
PL 9704-01-02 Centrum Informacji i Dokumentacji
Integracji Rolnej (CID)
339 539 Jednostki i osoby
włączone w
proces integracji
oraz
zainteresowa-ne
nim
348 936 MRiGŻ
Organizacja 70 spotkań informacyjnych dla 7000
uczestników; opublikowanie 4 wydań biuletynu
kwartalnego “Problemy Integracji Rolnictwa Polska-Unia
Europejska”; opublikowanie 52 wydań tygodnika
“Agroekspres”; tłumaczenie 3718 stron dokumentu
dotyczącego acquis communautaire
Wsparcie resortu rolnictwa poprzez analizy ekonomiczne
i raporty rynkowe (33 opracowania); sformułowanie
założeń programu strategicznego dla sektora agrobiznesu;
organizacja szkoleń i wyjazdu studyjnego; opracowanie
bazy danych rynków rolnych w Polsce takich jak: ziarna i
zboża, rośliny oleiste, rośliny białkowe, mięso
(wieprzowina, wołowina, drób, baranina), produkty
mleczne, cukier, ziemniaki, tytoń, chmiel, owoce i
warzywa;· wydanie 1800 egzemplarzy książek
zawierających analizy ekonomiczne przeprowadzone na
PL9704-01-03 Wsparcie MRiGŻ w zakresie kształtowania
polityki rolnej poprzez analizy i opracowania
285
wybranych działach produkcji rolnej i rozwoju rolnego w
Polsce;· zakup 7 notebooków i oprogramowania
PL9704-01-04 Wsparcie MRiGŻ w dostosowaniu
przepisów prawnych
297 339 Zespoły Robocze
MRiGŻ
Zapewnienie konsultacji z ekspertami zagranicznymi;
organizacja wyjazdów studyjnych; przygotowanie
ekspertyz prawniczych i ekonomicznych, przyjęcie przez
Departament Integracji Europejskiej MRiRW
(odpowiedzialny za koordynację działań Grup
Roboczych) wszystkich raportów z wdrażanych
projektów; zaakceptowanie ekspertyz prawnych i analiz
ekonomicznych przez odpowiednie Grupy Robocze;
zaakceptowanie przez Grupy Robocze raportów
przedłożonych przez ekspertów zagranicznych
PL9704-01-05 Wsparcie laboratoriów weterynaryjnych w
Lot 1
dostosowaniu do standardów Unii
Europejskiej - dostawa sprzętu
564 697 Główny
Inspektorat
Weterynaryj-ny,
Państwowy
Instytut
Weterynarii GPK
Opracowanie specyfikacji technicznej; zakup i
dostarczenie sprzętu do inspekcji weterynaryjnej:
kuchenek mikrofalowych (6 szt.), chromatografów
gazowych (5 szt.), HPLC (1 pc), spektrometrów absorpcji
atomowej (2 szt.), wag (1 szt.), destylarek wody (2 szt.) przeszkolenie 18 pracowników
PL9704-01-05 Wsparcie laboratoriów weterynaryjnych w
Lot 2
dostosowaniu do standardów Unii
Europejskiej – szkolenie
59 250 Służby
weterynaryjne
Szkolenia zagraniczne w wybranych laboratoriach krajów
UE dla polskich specjalistów
286
PL9704-01-06 Nowoczesny system sieci komputerowej dla
weterynarii
304 468 Inspekcja
Weterynaryjna,
Państwowy
Instytut
Weterynarii
Rozwój nowoczesnego systemu sieci komputerowej
poprzez zakupy sprzętu; opracowanie specyfikacji
technicznej; dostarczenie sprzętu do inspekcji
weterynaryjnej: serwer sieciowy (1), drukarki laserowe
(1), stanowisko operatora sieciowego (1), PC platforma
LAN (8 szt.), przełącznik sieciowy z oprogramowaniem
WAN (1), PC komputery osobiste (2szt.), laserowa
drukarka (2 szt.), UPS (1), LAN hub (1), PC notebook (11
szt.), PC projektor (1), kamera cyfrowa (5 szt.),
fotokopiarka (1), PC komputer osobisty ISDN (63 szt.) ;
dla Państwowego Instytutu Weterynarii: PC komputery
osobiste (6 szt.), sieciowa kolorowa drukarka laserowa
(1)
PL9704-01-09 Pomoc techniczna i zakup sprzętu dla
Inspekcji Nasiennej
124 108 Inspekcja
Nasienna
PL9704-01-10 Wstępne przygotowanie do procesu
akredytacji systemów jakości wybranych
laboratoriów Instytutu Ochrony Roślin
211 264 IOR
Metodologia identyfikacji wirusów z użyciem testów
ELISA; dostarczenie sprzętu do Inspekcji Nasiennej:
inkubator (1); zestaw do testów ELISA (2 szt.); drukarka
liniowa do etykiet (3 szt.)
Stworzenie podstaw organizacyjnych i materialnych do
przeprowadzenia procesu akredytacji systemów jakości w
wybranych laboratoriach IOR; zapoznanie nadzoru i
pracowników z wymaganiami norm EN 45000; z
praktycznym wdrożeniem systemu; przygotowanie
dokumentacji do akredytacji · szkolenie dla 40
pracowników laboratoryjnych w zakresie wymogów EN
(normy europejskiej) serii 45000; zapoznanie 20 z nich z
funkcjonowaniem akredytowanych laboratoriów
zagranicznych; opracowanie dokumentacji technicznej do
akredytacji 3 laboratoriów wybranych podczas
realizowania projektu; dostarczenie sprzętu do Instytutu
Ochrony Roślin: wagi elektroniczne (12 szt.), szkło
laboratoryjne (1 zestaw); dostarczenie sprzętu do
Instytutu Ochrony Roślin: PC komputer osobisty (10
szt.), drukarka laserowa (8 szt.), fotokopiarka (8 szt.)
PL9704-01-11 Wyposażenie służby ochrony roślin w
aparaturę do sygnalizacji terminów
zwalczania szkodników
101 877 Służby ochrony
roślin
Specyfikacja i zakup aparatury do sygnalizacji terminów
zwalczania szkodników; dostarczenie sprzętu do Instytutu
Ochrony Roślin: stacje polowe (22 zestawy), mikro-stacje
(12szt.)
287
PL9704-01-12 Poprawa jakości w polskim sektorze
mleczarskim i rybnym
1 015 576 Producenci i
przetwórcy,
organy kontroli,
konsumenci sektor rybny i
mleczarski
Szkolenia w zakresie HACCP dla przedstawicieli
zakładów; opracowanie przewodników HACCP; pomoc
we wdrażaniu HACCP w wybranych zakładach; pomoc
we wdrażaniu ISO 9000 w wybranych zakładach
mleczarskich i rybnych; szkolenie w zakresie HACCP i
przetwórstwa rybnego dla 310 przedstawicieli Inspekcji
Weterynaryjnej, rozpoczęcie wdrażania systemu HACCP
w 20 zakładach; rozpoczęcie wdrażania ISO 9000 w 3
zakładach; opracowanie specyfikacji i dostarczenie
sprzętu dla Państwowego Instytutu Weterynarii:
spektrometr masowy połączony z HPLC&GC (2
zestawy), spektrofotometr (1), ekstraktor Kjeldahl’a (1),
piec muflowy (1), lodówka (1), wirówka (1 pc), immuno
analizator (1), wtrząsarka płytek do Elisa (1)
PL9704-01-13 Koncepcja systemu informacji rolniczej dla
potrzeb Wspólnej Polityki Rolnej
326 273 MRIGŻ Departament
Polityki Rolnej
PL9704-01-14 Wsparcie agencji rządowych w działaniach
dostosowawczych do wymogów stawianych
w UE dla organizacji realizujących zadania
w zakresie polityki regionalnej i
strukturalnej na obszarach wiejskich
429 824 A R i M R
Opracowanie koncepcji systemu informacji statystycznej
dla potrzeb WPR; ramowe oszacowanie kosztów;
szkolenia krajowe i zagraniczne w tym zakresie; rejestr
informacji o rolnictwie zebranych przez odpowiednie
instytucje polskie a obejmujących specyfikację ogólnych i
szczegółowych wymogów dotyczących danych; lista
informacji zebranych przez polskie instytucje spełniające
wymogi instytucji UE; zapis porównywalnych analiz
elementów informacji zebranych przez polskie instytucje
nie spełniające wymogów odpowiednich instytucji UE
wraz z propozycją dostosowania ich do tych wymogów
Rozwój polityki rolnej ze szczególnym uwzględnieniem
polityki strukturalnej i regionalnej, kontynuacja
stabilnych form współpracy między lokalnymi
instytucjami a instytucjami UE, przeprowadzenie 7
szkoleń lokalnych dla 1100 osób; 3 zagraniczne wyjazdy
studyjne dla 60 osób; uruchomienie programu IT dla
modułu SAPARD; zakupienie zestawów komputerowych,
notebooków i drukarek laserowych
288
PL9704-01-15 Budowa struktury organizacyjnej
Zunifikowanego Systemu Rachunkowości
Gospodarstw Rolniczych
437 171 IERiGŻ,
jednostki
związane z
rachunkowoś-cią
rolną
Rozwój struktury oragnizacyjnej zunifikowanego systemu
rachunkowości gospodarstw rolniczych (ZSRGR FADN) poprzez zakupy sprzętu oraz oprogramowania i
dostawę sprzętu komputerowego do Instytutu Ekonomiki
Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej: serwer sieciowy
(1), PC komputer osobisty (10 szt.), serwer internetowy
(1), notebook (7 szt.), drukarka laserowa (1), kolorowa
drukarka atramentowa (1), CD-RW (1), akcesoria
komputerowe (10 zest.), urządzenie wielofunkcyjne ze
skanerem (1), gilotyna (2), bindownica (1) flipchart (1),
tablica (1), projektor multimedialny (1), oprogramowanie
CLIPPER (1 pc), oprogramowanie upgrade z
STATISTICA 5.1 do 5.5 (1); do Ośrodka Doradztwa
Rolniczego (ODR) w Przysieku: serwer sieciowy (1), PC
komputer osobisty (3 szt.), serwer internetowy (1),
notebook (4 szt.), sieciowa drukarka laserowa (1),
drukarka sieciowa (2 szt.), CD-RW (1), akcesoria
komputerowe (10 zest.), urządzenie wielofunkcyjne ze
skanerem (1), gilotyna (2), bindownica (1) flipchart (1),
tablica (1), projektor multimedialny; do ODR w
Radomiu: serwer sieciowy (1), PC komputer osobisty (3
szt.), serwer internetowy (1), notebook (4 szt.), sieciowa
drukarka laserowa (1 pc), drukarka laserowa (2 szt.), CDRW (1), akcesoria komputerowe (10 zest.), urządzenie
wielofunkcyjne ze skanerem (1), gilotyna (2), bindownica
(1), flipchart (1), tablica (1), projektor multimedialny; do
ODR w Starym Polu: serwer sieciowy (1), PC komputer
osobisty (3 szt.), serwer internetowy (1), notebook (4
szt.), sieciowa drukarka laserowa (1 pc), drukarka
laserowa (2 szt.), CD-RW (1), akcesoria komputerowe
(10 zest.), urządzenie wielofunkcyjne ze skanerem (1),
gilotyna (2), bindownica (1), flipchart (1), tablica (1),
projektor multimedialny; opracowanie struktury
organizacyjnej zunifikowanego systemu rachunkowości
gospodarstw rolniczych (ZSRGR - FADN) w trzech
pilotowych regionach;· przygotowanie 70 pracowników
ODR do pilotowego wdrażania systemu;· przeszkolenie
360 rolników zapoznanych z systemem i przygotowanych
do współpracy we wdrażaniu k (ZSRGR-FADN);·
289
opracowanie “rachunku wyników” zawierających
kategorie wynikowe całorocznych zapisów
rachunkowych gospodarstw rolnych
PL9704-01-16 Wsparcie dla organizacji rynku owoców i
warzyw
307 341 Producenci
owoców i
warzyw
Wsparcie dla systemów i instytucjonalnych umów
wypracowywanych przez MRiRW odpowiednich do
mechanizmów UE; przygotowanie ramowej propozycji
dla systemu oraz struktur instytucjonalnych dla
organizacji rynku owoców i warzyw w Polsce; szkolenie
dla 60 członków grup producenckich w zakresie
przygotowania planów działań, programów operacyjnych
i funduszy operacyjnych, jak również w zakresie procedur
i dokumentacji wymaganej przy ubieganiu się o
“uznanie” i “wstępne uznanie” i pomoc finansową z UE,
zgłaszanie wycofywania towarów z rynku i uzyskiwanie
rekompensaty; przygotowanie planów działań i
programów operacyjnych odpowiednich dla każdych 10
grup producenckich; zapewnienie uczestnictwa 40
osobom – członkom grup producenckich - w wyjeździe
studyjnym do kraju członkowskiego UE
290
PL9704-01-17 Wykorzystanie systemu monitorowania
zagranicznych rynków rolnych do wsparcia
rozwoju znajomości unijnych systemów
informacji dla sektora rolnego
155 089 FAMMU FAPA;
CID, osoby i
instytucje
korzystające z
informacji
rynkowej
PL9704-01-19 Projekty pilotowe rozwoju zasobów ludzkich
na terenach wiejskich z uwzględnieniem
dorobku unijnego (acquis communautaire)
oraz potrzeb związanych ze zjednoczeniem
Polski z UE
458 217 Liderzy wiejscy
na obszarach
Polski PółnocnoWschodniej oraz
PołudniowoZzachodniej;
administracja
rządowa i
samorządowa
Podniesienie wiedzy i analiza sposobów upowszechniania
informacji rynkowej; szkolenia krajowe i zagraniczne;
zakup publikacji; opracowanie i wydanie broszur
dotyczących źródeł informacji rynkowej dla pięciu
różnych grup odbiorców; stworzenie strony www;
instytucje w Polsce wdrożone do zbierania informacji
rolnych wymaganych przez instytucje UE;
upowszechnianie danych na temat rolnictwa przez:
zorganizowanie 8 seminariów dla 1600 uczestników,
wydaniu 5 broszur w nakładzie 8000 egzemplarzy,
umieszczenie ich na stronie internetowej
Szkolenia dla liderów w zakresie WPR i wsparcia
finansowego, dla administracji w zakresie metodologii i
ewaluacji projektów; opracowanie koncepcji rozwoju
obszarów wiejskich; zakupy sprzętu biurowego i
komputerowego; szkolenie w zakresie WPR i pomocy
finansowej dla rozwoju terenów wiejskich dla 175
liderów wiejskich z północnego wschodu i południowego
zachodu Polski wybranych spośród producentów rolnych,
związków producentów rolnych, izb rolniczych, socjalnozawodowych organizacji rolniczych; szkolenie dla 150
pracowników stanowych i samorządowych w zakresie
metodyki identyfikacji i oceny projektów rozwoju
terenów wiejskich zgodnie z wymaganiami Funduszy
Strukturalnych UE; opracowanie koncepcji rozwoju
terenów wiejskich w północno-wschodnich i południowozachodnich regionach Polski z uwzględnieniem
środowiska naturalnego i istniejącej infrastruktury
technicznej, w 10 przedsiębiorstwach pilotowych
/aplikacje SAPARD/; przygotowanie i wydanie
materiałów szkoleniowych; zakup sprzętu biurowego i
audio-wizualnego /również sprzętu komputerowego/ dla 5
Urzędów Marszałkowskich/ Regionalne Centra
Informacji o Integracji UE/; zebranie publikacji i
informacji w formie elektronicznej na temat WPR,
Funduszy Strukturalnych i programów pomocowych UE
w Urzędach Marszałkowskich /Regionalne Centra
Informacji o Integracji UE
291
PL9704-01-20 Budowa systemu monitorowania jakości
handlowej towarów rolno-spożywczych w
eksporcie i imporcie
324 465 Centra
Doradztwa
Rolniczego,
jednostki
zajmujące się
obrotem
handlowym
PL9704-01-21 Rozwój zasobów ludzkich
442 906 Administracja
rolna
PL9704-01-22 Rozwój zasobów ludzkich - szkolenia z
zakresu integracji rolnej
412 274 ODR, samorząd
wojewódzki,
Izby Rolnicze
Szkolenia krajowe oraz zagraniczne dla beneficjentów na
temat procesu integracji i WPR o dużym stopniu
szczegółowości i specjalizacji; przeprowadzenie 10
pięciodniowych kursów szkoleniowych w Polsce oraz
trzech tygodniowych wyjazdów studyjnych
przeszkolonych 260 osób w Polsce; 116 osób za granicą
PL9704-01-23 Organizacje rolnicze w procesie integracji z
UE - kontynuacja
447 277 Związki i
organizacje
branżowe,
zawodowe, Izby
Rolnicze
Wsparcie rozwoju reprezentacji rolniczej poprzez
organizację szkoleń krajowych i zagranicznych; szkolenie
dla 200 członków wiodących organizacji rolniczych;
wyjazd studyjny do krajów członkowskich UE dla 40
osób; pomoc techniczna dla 8 wybranych organizacji;
zakup i instalacja 20 zestawów komputerowych dla
wybranych organizacji rolniczych; pomoc w organizacji
Kongresu Rolnictwa Europejskiego w roku 2000
Razem PL9704
Rozwój systemu monitorowania jakości handlowej
towarów rolno spożywczych poprzez zakupy sprzętu;
szkolenie dla 50 pracowników; dostarczenie sprzętu do
Centralnej Inspekcji Standaryzacji: centralny serwer
komunikacyjny (1), LAN/WAN switch (1), LAN hub (3
szt.), serwer komunikacji laboratoryjnej (2
szt.),oprogramowanie FIREWALL (3 szt.), UPS (3 szt.),
system klimatyzacji do pokoju serwera (3 szt.), sieciowa
drukarka laserowa (3 szt.), kolorowa drukarka laserowa
(1), PC komputer osobisty (33 szt.), PC notebook (6 szt.),
drukarka laserowa (15 szt.), drukarki igłowe (33 szt.),
ploter (1), fotokopiarki (16 szt.), fax na papier A4 (18
szt.)
Poprawa zdolności instytucjonalnych poprzez
przeprowadzenie szkoleń w zakresie strategii rozwoju
zasobów kadrowych MRiGŻ; zdolności negocjacyjne;
zarządzanie ludźmi, program szkoleniowy dla 180
pracowników MRiRW i lokalnych administracji
7 785 093
292
PL9706-02-01 Rozwój umiejętności zasobów ludzkich w
Regionie Małopolski
493 147 Bezrobotni
mieszkańcy wsi,
rolnicy
poszukujący
dodatkowych
źródeł dochodów
poza rolnictwem,
właściciele i
pracownicy
małych i średnich
przedsiębiorstw z
terenów
wiejskich
Podwyższenie kwalifikacji zawodowych i aktywizację
zawodową (pozyskiwanie nowych zawodów, kreowanie
nowych miejsc pracy) mieszkańców terenów wiejskich
Małopolski. W województwie .małopolskim,
podkarpackim i świętokrzyskim przeprowadzono analizę
potrzeb szkoleniowych. Dla każdego województwa
przygotowano 9 modułów szkoleniowych. Szkolenia
realizowano na 2 poziomach: podstawowym (dla
bezrobotnych z terenów wiejskich, właścicieli
gospodarstw poszukujących nowych kwalifikacji i
zatrudnienia poza rolnictwem, mieszkańców wsi
rozpoczynających działalność gospodarczą) oraz na
zaawansowanym (dla właścicieli i pracowników małych i
średnich przedsiębiorstw z terenów wiejskich). Tematyką
szkoleń były zagadnienia związane z rozpoczynaniem,
prowadzeniem rozwijaniem działalności gospodarczej,
zarządzaniem małymi firmami, obsługa komputera,
prowadzeniem działalności agroturystycznej.
Przeszkolono 700 osób.
293
Memorandum Finansowe 1998
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
PL9805.01
Wzmocnienie zdolności instytucjonalnych
MRiRW w celu wdrożenia wymogów
Zintegrowanego Systemu Administracji i
Kontroli (IACS)
Reforma, wzmocnienie i szkolenie
Całkowita
kwota
projektu
[mln EUR]
Finansowanie
z Phare
[mln EUR]
Finansowanie
z budżetu
[mln EUR]
2,8
2,3
0,5
3,657
2,657
1,0
Cele / rezultaty
Projekt realizowany był w okresie od 1 grudnia 1999 r. do 31
sierpnia 2001r.
W ramach pilotażowego programu:
• stworzono strukturę administracyjną systemu IACS na 3
poziomach: centralnym, wojewódzkim, powiatowym.
Zatrudniono 106 osób: w tym 25 osób w centrali, 12 osób w
dwóch oddziałach regionalnych oraz 69 w oddziałach
powiatowych.
• opracowano strukturę informatyczna, określono wymagania
sprzętowe dla systemu płatności bezpośrednich oraz dokonano
ich zakupu;
• przygotowano wzór podstawowego wniosku
powierzchniowego wraz ze wszystkimi załącznikami na
poszczególne płatności oraz instrukcji ich wypełniania;
• zorganizowano szereg szkoleń krajowych zagranicznych dla
personelu IACS nt. funkcjonowania systemu ZSZiK – IACS w
wybranych krajach członkowskich UE;
• opracowano koncepcje wielofunkcyjnego rejestru
gospodarstw, które znalazła wyraz w projekcie Ustawy o
krajowym systemie ewidencji gospodarstw rolnych i zwierząt
gospodarskich;
przyjęto zasadę etapowego tworzenia systemu identyfikacji działek
rolnych i stopniowego włączenia go do ZSZiK, na co pozwala
przyjęta koncepcja otwartej architektury rozwiązań
informatycznych. Koncepcja utworzenia w ramach ZSZiK Systemu
Identyfikacji Działek Uprawnych (Land Parcel Identyfication
System -–LPIS) zakłada wykorzystanie istniejącego w Polsce
rejestru urzędowego tj. ewidencji gruntów i budynków.
Projekt realizowany był w okresie od sierpnia 1999 roku do końca
sierpnia 2001 roku.
294
PL9805.02
PL9805.03
administracji weterynaryjnej
Wdrażanie systemu identyfikacji i
rejestracji zwierząt
W ramach projektu dokonano:
1. Przeprowadzono działania dotyczące transponowania dorobku
prawnego UE w zakresie weterynarii. Została wdrożona
metodologia dotycząca opracowania tabel zgodności,
utworzono 11 grup audytowych odpowiadających 13 osobotygodniowej
ekspertyzie.
Polscy
eksperci
uzyskali
szczegółowe zrozumienie dorobku prawnego UE. Ponadto,
zapewniono pomoc techniczną przy przygotowywaniu
projektów aktów prawnych. Zorganizowano 9 grup roboczych
w różnych dziedzinach weterynaryjnego dorobku prawnego
UE, co odpowiada 24 tygodniom roboczym. Strona polska
przygotowała różne akty prawne znajdujące się obecnie w
Parlamencie oraz około 120 nowych rozporządzeń.
2. Wyszkolono ponad 220 osób jako przyszłych trenerów w
różnych dziedzinach rozważanej części dorobku prawnego UE.
Na szkolenia te składały się moduły szkoleniowe w Polsce,
wizyty studyjne w Państwach Członkowskich oraz szkolenia
na miejscu w Państwach Członkowskich. Ta faza szkoleniowa
odpowiada 1150 godzinom nauczania i 360 roboczodniom
wykładowców.
Rozwinięto pomoc instytucjonalną w dziedzinie
skomputeryzowanych systemów sieciowych.
5,0
2,5
2,5
Projekt miał charakter pilotażowy. Realizowany był na obszarze
Podkarpackiego i Warminsko–Mazurskiego. Najważniejszym
celem projektu było zarejestrowanie i zakolczykowanie bydła na
terenach pilotażowych i opracowanie koncepcji wdrażania systemu
w kraju. Wdrażanie projektu zakończono w sierpniu 2001 r. W jego
wyniku:
• zakolczykowano do dnia 31.08 br. 281 000 sztuk bydła (z
czego w Podkarpackim: 49,9 tys. i w Warminsko–Mazurskim:
231,1 tys.); akcja nie objęła wszystkich zwierząt z powodu
braku podstaw prawnych do dokonania obowiązkowego
kolczykowania (przyjęto zasadę dobrowolności) oraz epidemii
pryszczycy w Europie, co znaczenie opóźniło realizację
projektu i w konsekwencji uniemożliwiło jego całkowite
wykonanie;
• przygotowano oprogramowanie komputerowe do obsługi bazy
295
danych dotyczących bydła (system jest gotowy do
wprowadzania danych);
• przygotowano struktury administracyjne ARiMR w
województwach pilotażowych (2 oddziały wojewódzkie oraz
łącznie 37 biur powiatowych (zatrudniono personel, zakupiono
sprzęt biurowy i informatyczny);
opracowano koncepcje rozwiązań docelowych wdrażania systemu
w całym kraju.
Razem
11,457
7,457
4,0
296
Memorandum Finansowe 1999
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
PL9906.01
Kontrola fitosanitarna na przyszłych
zewnętrznych granicach Unii
Europejskiej
Całkowita
kwota
projektu
[mln EUR]
Finansowanie
z Phare
[mln EUR]
Finansowanie
z budżetu
Polski
[mln EUR]
7,62
5,5
2,12
Cele / rezultaty
Celem projektu jest:
1.
2.
3.
PL9906.02
PL9906.03
Kontrola weterynaryjna na przyszłych
granicach UE
Wspólny Fundusz Mleczarski
Phare/EBOR
15,1
8,15
6,95
dostosowanie aktów prawnych, zasad i metod działania
administracji fitosanitarnej w Polsce do obowiązujących w Unii
Europejskiej
osiągnięcie przez polską administrację fitosanitarną poziomu i
efektywności działania zgodnego ze standardem administracji
fitosanitarnej państw członkowskich Unii Europejskiej
zapewnienie skutecznej kontroli fitosanitarnej na przyszłych
zewnętrznych granicach Unii Europejskiej dla ochrony terytorium
Polski, a w przyszłości UE przed zawleczeniem i
rozprzestrzenianiem się chorób i szkodników roślin.
Celem projektu jest:
-
stworzenie systemu kontroli weterynaryjnej i sanitarnej na
przyszłych zewnętrznych granicach UE
- dostosowanie wybranych punktów kontroli granicznej do
wymogów UE
stworzenie zintegrowanego komputerowego systemu koniecznego do
wydawania świadectwa zdrowia wymaganego przez UE, przesyłania i
odbierania wiadomości systemu ANIMO, zapisywania wyników
kontroli weterynaryjnej i przemieszczania importowanych zwierząt do
UE poprzez Polskę, zarządzania i kontroli przemieszczania zwierząt –
system ADNS
40,0
(w tym
EBOR –
24,0)
8,0
8,0
Celem projektu jest modernizacja wybranych polskich mleczarni oraz
dostosowanie ich produkcji do standardów Unii Europejskiej.
Początkowo projekt ten będzie wdrażany w ograniczonym wymiarze
tak, aby pozwolić Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi, EBOR oraz
Phare lepiej oszacować popyt na niniejszy instrument oraz rozszerzyć
297
go w przyszłości. W późniejszych fazach projektu możliwy będzie
udział innych instytucji finansowych, zarówno publicznych jak i
prywatnych.
PL9906.04
Przygotowanie do wdrażania Wspólnej
Polityki Rolnej
8,3
5,9
2,4
Celem projektu jest przygotowanie i rozpoczęcie przekształcania
krajowych instytucji w celu stworzenia zdolności instytucjonalnych dla
wdrożenia Wspólnej Polityki Rolnej.
Projekt przewiduje:
przygotowanie Agencji Rynku Rolnego do zarządzania
mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce (z wyłączeniem
płatności bezpośrednich i instrumentów towarzyszących WPR);
przygotowanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
do zarządzania mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej w
zakresie płatności bezpośrednich oraz odpowiednich środków
towarzyszących i środków w ramach obecnego Celu 5(a)
zintegrowanych z realizowaną w Polsce spójną polityką
strukturalną i rozwoju obszarów wiejskich;
przygotowanie służb doradztwa rolniczego do wspierania realizacji
Wspólnej Polityki Rolnej jako części spójnej polityki strukturalnej i
rozwoju obszarów wiejskich.
Razem
71,02
27,55
19,47
298
Memorandum Finansowe 2000
Całkowita
kwota
projektu
[mln EUR]
Finansowanie
z Phare
[mln EUR]
Finansowanie
z budżetu
Polski
[mln EUR]
Rozwój instytucjonalny na obszarach
wiejskich
2,83
2,0
0,83
Rozwój instytucjonalny na rzecz
agrośrodowiska i zalesiania
2,54
2,0
0,54
Rozwój instytucjonalny na rzecz
wcześniejszego przechodzenia na
emeryturę
2,6
2,0
0,6
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
PL0006.01
PL0006.02
PL0006.03
Cele / rezultaty
Projekt przewiduje wzmocnienie instytucjonalne w celu wprowadzenia
polityki rozwoju strukturalnego obszarów wiejskich. Projekt ma na celu
dostosowanie instrumentów, takich jak: Ministerstwo Rolnictwa i
Rozwoju Wsi, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
Krajowego Centrum Doradztwa Rolniczego, ośrodków doradztwa
rolniczego, urzędów wojewódzkich i powiatowych w zakresie w
prowadzania programu strukturalnego rozwoju obszarów wiejskich.
Plany projektu przewidują też organizację akcji szkoleniowych oraz
informacyjnych
Projekt ma na celu przyspieszenie procesu transformacji w Polsce
poprzez rozwój kadr wyspecjalizowanych w zagadnieniach rolnośrodowiskowych i zalesieniowych. Zakłada się wzmocnienie służb
doradczych w Polsce w zakresie ustawodawstwa UE odnośnie metod
rolniczej produkcji rolniczej zgodnie z wymaganiami zachowania
środowiska i krajobrazu. Projekt zakłada poprawę systemu zarządzania
zasobami naturalnymi i wielokierunkowy rozwój obszarów wiejskich.
Opracowane zostaną mechanizmy współpracy pomiędzy rolniczymi
ośrodkami doradczymi i ii instytucjami lokalnymi mające na celu
zwiększenie
skuteczności
wprowadzania
programów
rolnośrodowiskowych i zalesieniowych w regionach.
Projekt zapewni on współfinansowanie rozwoju instytucjonalnego i
wyposażenia służącego przygotowaniu projektów podstawowych aktów
prawnych pozwalających na wdrożenie programu wcześniejszego
przechodzenia na emeryturę w rolnictwie o charakterze strukturalnym.
Projekt pomoże w przygotowaniu zinstytucjonalizowanych rozwiązań
dotyczących wprowadzenia programu w życie. Ponadto projekt
wzmocni Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, aby umożliwić jej
odgrywanie kluczowej roli w przejmowaniu gospodarstw, konsolidacji
ziemi, działaniu jako pośrednik na rynku obrotu ziemią. Przeszkolony
299
zostanie stosowny personel Ministerstwa, Agencji Własności Rolnej
oraz innych uczestniczących organizacji. Zostanie także zorganizowana
kampania informacyjna skierowana do społeczności wiejskiej w celu
propagowania wiedzy na temat możliwości i warunków wcześniejszego
przejścia na emeryturę. W Ministerstwie Rolnictwa i innych
instytucjach uczestniczących w realizacji programu powstaną
komputerowe bazy danych. Ponadto w ramach projektu przygotowane
zostaną projekty formularzy przekazania ziemi, możliwości rozwiązań
dotyczących konsolidacji ziemi oraz rozwiązań dla młodych rolników
PL0006.04
Weterynaryjny system kontroli chorób i
laboratoriów
7,2
4,0
3,2
PL0006.05
Urzędy kontroli granicznej – etap II
6,45
4,45
2,0
Projekt zapewni współfinansowanie pomocy technicznej i wyposażenia
służącego wdrożeniu strategii laboratoryjnej oraz wzmocnieniu
laboratoriów referencyjnych pozwalających na nadzór i weryfikację
procedur
diagnostycznych
stosowanych
w
regionalnych
weterynaryjnych laboratoriach diagnostycznych, a także na
wprowadzenie nowych metod diagnostycznych, bieżące szkolenia dla
personelu regionalnych weterynaryjnych laboratoriów diagnostycznych,
ustanowienie laboratorium centralnego oraz sieci laboratoriów
lokalnych, a także zbieranie i przetwarzanie danych w zakresie sytuacji
epidemiologicznej.
Projekt zapewni współfinansowanie rozwoju instytucjonalnego,
wyposażenia oraz niezbędnych urządzeń w celu zrównania standardu
tych placówek z normami EU. Obejmie to:
• specjalistyczne doradztwo dotyczące budowy i modernizacji
tych urzędów kontroli granicznej, łącznie z niezbędnymi
urządzeniami;
• przeszkolenie
personelu
weterynaryjnego,
ustanowienie
skomputeryzowanego systemu kontroli w tych placówkach oraz
wdrożenie unijnych procedur kontroli granicznej;
budowę niezbędnych urządzeń do odprawy zwierząt żywych i
produktów pochodzenia zwierzęcego, a także dostarczenie wyposażenia
potrzebnego do skutecznej kontroli granicznej w tych urzędach.
300
PL0006.06
Administracja fitosanitarna
4,92
4,0
0,92
PL0006.07
Administracja kontroli żywności
5,0
4,0
1,0
Projekt zapewni współfinansowanie rozwoju instytucjonalnego i
wyposażenia służącego:
• ulepszeniu wewnętrznej sieci laboratoriów fitosanitarnych w
zakresie wykrywania i diagnozowania organizmów szkodliwych;
• rozpowszechnianiu informacji i know-how na temat zagadnień
fitosanitarnych oraz wykorzystania pestycydów zgodnie z
ustawodawstwem UE wśród personelu służb fitosanitarnych,
służb doradczych oraz producentów rolnych, a także dalszemu
rozwijaniu systemu rejestracji producentów; wdrażaniu metod
UE w zakresie kontroli ochrony roslin, przede wszystkim
badania jakościowego produktów ochrony roślin
Projekt zapewni współfinansowanie rozwoju instytucjonalnego i
wyposażenia służącego:
• wzmocnieniu i usprawnieniu funkcjonowania polskich służb
kontroli żywności w zakresie wykonywania inspekcji produkcji,
przetwarzania, dystrybucji i wprowadzania na rynek produktów
żywnościowych;
• przygotowaniu oficjalnych laboratoriów kontroli żywności do
funkcjonowania zgodnie z wymogami UE;
• dostosowania oficjalnych służb kontroli żywności w Polsce do
uczestnictwa w skoordynowanych programach oficjalnej
kontroli żywności w UE;
przygotowaniu systemu zarządzania bazami danych. Obejmować to
będzie szkolenia i wizyty studyjne, a także dostawę sprzętu
laboratoryjnego i kontrolnego
PL0006.08
Organizacje wspólnego rynku - WPR
17,1
9,55
7,55
Projekt ma na celu przygotowywanie mechanizmów w zakresie
wspólnej polityki rolnej:
•
•
Przygotowanie i szkolenia dla personelu organizacji sektorowych,
producentów rolnych, przetwórców i pośredników w zakresie
WPR;
dalszy rozwój organizacyjny (finanse, księgowość, systemy
kontroli wewnętrznej itd.) Agencji Rynku Rolnego (ARR) –
301
polskiej agencji interwencyjnej i finansującej w zakresie niektórych
instrumentów WPR (łącznie ze szkoleniem personelu);
przygotowanie mechanizmów WPR w działach: mleka i produktów
mlecznych, owoców i warzyw, skrobi, owoców cytrusowych, mączki
ziemniaczanej, chmielu, tytoniu itd.
PL0006.09
Przygotowanie wybranych
instrumentów do WPR
19,05
9,6
9,45
Zadaniem projektu jest:
• dalszy rozwój systemu IACS, obejmującego skomputeryzowaną
bazę danych, system identyfikowania przesyłek rolniczych oraz
system rejestracji i identyfikacji zwierząt;
• wzmocnienie
Ujednoliconego
Systemu
Księgowości
Gospodarstw Rolnych (FADN);
przygotowanie i wdrożenie systemu informacji rolniczej.
PL0003.08
Administracja rybołówstwa
2,7
2,0
0,7
Projekt ten zapewni współfinansowanie rozwoju instytucjonalnego i
wyposażenia
służącego
wzmocnieniu
polskiej
administracji
rybołówstwa, przede wszystkim w celu:
• utworzenia rejestru statków rybackich zgodnego z wymogami
UE i pomocy przy jego opracowaniu;
• wsparcia przy tworzeniu systemu ciągłego monitorowania ruchu
statków wykorzystującego śledzenie satelitarne;
pomocy w stworzeniu systemu zbierania i przetwarzania danych
statystycznych dotyczących rybółowstwa zgodnie z wymogami UE.
Razem
70,39
43,60
26,79
302
Memorandum Finansowe 2001
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
PL0104.01
Organizacja rynku ryb i przetworów
rybnych
Całkowita
kwota
projektu
[mln EUR]
Finansowanie
z Phare
[mln EUR]
Finansowanie
z budżetu
Polski
[mln EUR]
5,51
3,82
1,69
Cele / rezultaty
Wzmocnienie struktury instytucjonalnej sektora rybołówstwa w Polsce,
tak aby była zdolna wykonywać zadania wynikające ze Wspólnej
Polityki Rybackiej w zakresie nadzoru nad wykonywaniem
rybołówstwa i obrotu produktami rybnymi, uwzględniając szczególnie:
• wzmocnienie centralnej i regionalnej administracji rybackiej;
• stworzenie lokalnych centrów sprzedaży;
• stworzenie Organizacji Producentów
• statystykę dotyczącą resortu rybołówstwa
Wspólną Organizację Rynku Ryb i Produktów Akwakultury
Krajowy system doradztwa rolniczego
5,25
4,5
0,75
2,5408
2,0
0,5408
3,1
2,5
0,6
PL0104.02
PL0104.03
Standardy dla gospodarstw
PL0104.04
Rolnictwo ekologiczne
Celem projektu jest dostosowanie polskiego rolnictwa do wymagań
integracji z Unią Europejską ze szczególnym uwzględnieniem
istniejących potrzeb w zakresie:
• Usprawnienia istniejącego systemu doradztwa rolniczego.
• Wspomagania procesu tworzenia grup producentów rolnych jako
efektywniejszej od dotychczasowych form gospodarowania.
Przygotowania kadr doradztwa rolniczego do wdrażania nowych
standardów sanitarno-jakościowych wśród rolników, wprowadzonych
jako obowiązujące w Polsce akty normatywne - zgodne z wymaganiami
Unii Europejskiej.
Celem projektu jest zwiększanie jakości i efektywności produkcji
rolniczej poprzez modernizację gospodarstw (przygotowanie i szerzenie
technicznych rozwiązań) w związku z dostosowywaniem do wymagań
aquis communitare polskich regulacji dotyczących produkcji
zwierzęcej.
Projekt zakłada dostosowanie prawnych i organizacyjnych struktur w
sektorze rolnictwa ekologicznego do wymagań Unii Europejskiej w
celu zwiększenia jakości żywności i ochrony środowiska naturalnego.
Przewiduje się wzmocnienie administracji rządowej odnośnie nadzoru i
303
kontroli rolnictwa ekologicznego
PL0104.05
Dostosowanie systemu nadzoru i
kontroli nad środkami żywienia zwierząt
do wymagań Unii Europejskiej
10,0
7,0
3,0
Celem projektu jest stworzenie i dostosowanie do wymagań Unii
Europejskiej systemu nadzoru nad środkami żywienia zwierząt poprzez
wdrożenie aktów wykonawczych do ustawy o środkach żywienia
zwierząt. Projekt przewiduje:
• opracowanie dla potrzeb organów urzędowej kontroli środków
żywienia zwierząt metodologii postępowania laboratoryjnego
w zakresie identyfikacji i precyzyjnego określenia zawartości
składników mających wpływ na jakość dodatków paszowych;
•
dostosowanie i wprowadzenie systemu nadzoru i kontroli nad
środkami żywienia zwierząt do wymagań Unii Europejskiej
na etapach wytwarzania, przetwarzania, wprowadzania do
obrotu i użytkowania,
• osiągnięcie przez polskie organy kontroli poziomu i
efektywności
działania
zgodnego
ze
standardami
obowiązującymi w krajach państw członkowskich
PL0104.06
Dostosowanie klasyfikacji tusz w
systemie EUROP do wymogów UE
2,671
2,0
0,671
Projekt ma na celu dostosowanie organizacji klasyfikacji tusz zwierząt
rzeźnych w systemie EUROP do standardów Unii Europejskiej.
Przewiduje się upowszechnienie w pełnym zakresie klasyfikacji tusz
zwierząt rzeźnych w systemie EUROP w Polsce z uwzględnieniem
doboru i wzorcowania odpowiedniej aparatury klasyfikacyjnej oraz
organizacji, nadzoru i szkolenia służb klasyfikacyjnych
PL0104.07
Szkolenie uczestników rynku i
administracji w zakresie stosowania
mechanizmów WPR
3,25
2,0
1,25
PL0104.08
Dalsze przygotowanie do wdrożenia
wybranych mechanizmów w zakresie
budowy systemu IACS oraz
identyfikacji i rejestracji zwierząt
9,2
5,0
4,2
Projekt zakłada przygotowanie uczestników rynku, tj. producentów,
grup producentów, przetwórców oraz handlowców do korzystania z
WPR oraz przygotowanie pracowników administracji publicznej
(Agencji Rynku Rolnego oraz wybranych pracowników Ministerstwa
Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów
Rolno – Spożywczych) do realizacji nowych zadań wynikających z
administracyjnej obsługi instrumentów i mechanizmów WPR.
Celem projektu jest:
• poprawa efektywności prowadzenia procesu kontroli
wniosków o dopłaty bezpośrednie w ramach IACS, jak
również funkcjonowania systemu Identyfikacji i Rejestracji
304
Zwierząt,
• rozwój infrastruktury GIS w MRiRW/ARiMR poprzez
zbudowanie standardowego modułu systemu informacji
geograficznej identyfikującej działki rolnicze i wspomagającej
teledetekcyjne procedury kontroli w ramach systemu IACS na
bazie pilotażu.
Przewidziane jest:
• Pilotażowe wprowadzenie metod teledetekcji jako elementu
wsparcia procesu kontroli wniosków o powierzchniowe
dopłaty bezpośrednie składanych przez rolników w ramach
systemu IACS;
• Poprawa stanu wiedzy na temat nowoczesnych metod
teledetekcji wśród pracowników ARiMR odpowiedzialnych za
procesy kontrolne;
• Udoskonalenie i unowocześnienie tradycyjnych metod kontroli
wniosków powierzchniowych.
PL0104.09
Kontynuacja działań związanych z
budową Farm Accountancy Data
Network (FADN)
2,8
2,1
0,7
Celem projektu jest przygotowanie narzędzi do planowania i
monitorowania skuteczności działań w ramach Wspólnej Polityki
Rolnej (WPR) poprzez budowę struktur organizacyjnych koniecznych
do realizacji zadań FADN, tj.:
•
przygotowanie merytoryczne i techniczne Instytutu Ekonomiki
Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (IERiGŻ) do pełnienia
funkcji Agencji Łącznikowej w strukturach FADN;
• przygotowanie merytoryczne i techniczne ośrodków doradztwa
rolniczego (ODR) do realizacji nowych zadań związanych z
gromadzeniem, przetwarzaniem i przesyłaniem danych w
ramach systemu informacji rolniczej;
• wyszkolenie merytoryczne i techniczne kadr obsługujących
Polski FADN.
PL0104.10
System Informacji Rolniczej
2,7
2,0
0,7
Celem projektu jest wypełnienie przez administrację rządową
obowiązku przekazywania do instytucji UE (poza informacjami
pozyskiwanymi w ramach statystyki publicznej i przekazywanymi do
EUROSTAT) informacji z zakresu rolnictwa poprzez:
305
•
stworzenie systemu pozyskiwania informacji rolniczej dla
potrzeb instytucji UE,
• osiągnięcie zgodności zakresu i metodologii systemu
informacji rolniczej z wymogami UE
• dostosowanie harmonogramu badań i przekazywania informacji
rolniczych do instytucji Unii Europejskiej.
Razem
47,0218
32,92
14,1018
306
Memorandum Finansowe 2002*
Nr projektu
Całkowita
kwota
projektu
[mln EUR]
Finansowanie
z Phare
[mln EUR]
Finansowanie
z budżetu
Polski
[mln EUR]
Wprowadzenie zintegrowanego systemu
informacji o kwalifikacji i obrocie
materiałem siewnym
2,70
2,00
0,70
Kontrola TSE
(materiałów szczególnego ryzyka)
13,99
8,00
5,99
Wzmocnienie
laboratoriów
referencyjnych poprzez inwestycje w
Państwowym
Instytucie
Weterynaryjnym w Puławach
24,256
18,33
5,926
Tytuł/nazwa projektu
1.
2.
3.
Cele / rezultaty
Celem projektu jest wzmocnienie instytucji odpowiedzialnych za rynek
nasion i jakość materiału siewnego, w tym Inspekcji Nasiennej, poprzez
realizację zintegrowanego systemu informacji o certyfikacji i
marketingu nasion. Projekt przyczyni się też do pełnej harmonizacji
legislacji polskiej w zakresie nasiennictwa oraz wdrożenia niektórych
elementów ustawodawstwa związanych m.in. z unifikacją pobierania
próbek nasion, stworzeniem systemu rejestracji i kontroli producentów,
importerów i dystrybutorów nasion oraz wdrożeniem systemu
przekazywania Komisji Europejskiej oficjalnych raportów z Inspekcji
Nasiennej.
Projekt wspiera dostosowanie do współczesnych standardów
weterynaryjnych i wymogów zdrowia publicznego oraz ochrony
środowiska wiejskiego w kontekście zapobiegania TSE (BSE, scrapie i
in.), poprzez niedopuszczenie do przedostania się do łańcucha
pokarmowego zwierząt i człowieka czynników ryzyka TSE.
Projekt obejmuje :
• Dopłaty z Phare do testów na BSE kupowanych przez Polskę.
• Wyposażenie 3 dodatkowych i jednej już istniejącej pracowni BSE
w sprzęt konieczny do badań.
Szkolenia personelu laboratoryjnego, lekarzy weterynarii i personelu
rzeźni.
Projekt będzie uwzględniał zakup wyposażenia laboratoryjnego oraz
modernizację budynków laboratoryjnych.
1. W ramach projektu 2002 planuje się przeprowadzenie budowy
pawilonu chorób zakaźnych oraz zoonoz, zakupy sprzętu
laboratoryjnego, oraz zorganizowanie współpracy twinningowej z
Państwem Członkowskim.
307
2.
4.
Wdrożenie
mechanizmu
mlecznych w Polsce
5.
6.
kwot
2,50
2,10
0,40
Dostosowanie instytucji do wdrażania
polityki strukturalnej w zakresie
rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich
2,50
2,00
0,50
Zakończenie przygotowania ARR do
pełnienia roli Agencji Płatniczej
2,86
2,30
0,56
Dostosowanie administracji publicznej
1,00
1,147
do wdrażania polityki strukturalnej
współfinansowanej z FIFG
Razem
49,953
35,73
* Propozycje projektów przedstawionych do zaopiniowania przez Komisji Europejskiej
7.
0,147
W ramach projektu 2003 planuje się przeprowadzenie budowy
pawilonów higieny żywności, toksykologii, zakupy sprzętu
laboratoryjnego.
Celem projektu ma być testowanie administrowania kwotami
mlecznymi sprzedaży hurtowej i bezpośredniej.
Przygotowanie systemu instytucjonalnego do obsługi funduszy
strukturalnych przeznaczonych na rozwój rolnictwa i obszarów
wiejskich
Projekt ma na celu zakończenie przygotowania ARR do pełnienia roli
Agencji Płatniczej
Celem projektu jest wzmocnienie publicznej administracji rybackiej do
wdrażania polityki strukturalnej współfinansowanej z FIFG
14,223
308
Memorandum Finansowe 2003*
Nr
Finansowa-nie
z Phare 2003
[mln EUR]
Tytuł priorytetu/projektu
Cele/proponowane działania
7.
Rolnictwo
7.1.
Administracja Fitosanitarna i Nasienna
1,5
Projekt przewiduje kontynuację działań rozpoczętych w ramach projektu Phare 2000 „
Administracja Fitosanitarna” w zakresie:
• usprawnienia działalności wewnętrznej sieci laboratoriów fitosanitarnych,
• kontroli jakości środków ochrony roślin oraz zasad ich prawidłowego stosowania,
• oraz wprowadzenie nowych działań wynikających z utworzenia Inspekcji Ochrony Roślin
i Nasiennictwa (IOR i N).
Planowane są zakupy sprzętu laboratoryjnego dla laboratoriów IOR i N i Głównego Inspektoratu
IOR i N zajmujących się diagnostyką fitosanitarną, badaniem pozostałości środków ochrony roślin,
badaniami tożsamości odmianowej i organizmów genetycznie zmodyfikowanych, ocena
jakościową materiału nasiennego.
Administracja Weterynaryjna
10,7
Planowana jest kontynuacja projektu Phare 2002 „Inwestycje w system laboratoriów
weterynaryjnych: laboratorium referencyjne w PIW w Puławach” z zakresie kontynuacji prac
budowlanych oraz zakupu sprzętu laboratoryjnego.
2,2
Wzmocnienie sieci weterynaryjnych laboratoriów diagnostycznych poprzez stworzenie systemu
informatycznego zbierającego i przetwarzającego dane z regionalnych laboratoriów
diagnostycznych; szkolenia urzędowych lekarzy weterynarii w zakresie znajomości i praktycznej
umiejętności stosowania wymogów zawartych w przepisach UE, wprowadzenie stałego szkolenia
wstępnego i ustawicznego dla polskich urzędowych lekarzy weterynarii.
7.2.
7.3.
Kontrola TSE w Polsce
7.4.
Przygotowanie
do
Polityki Rolnej (CAP)
8,0
wdrażania
Wspólnej
5,0
Kontynuacja projektu Phare 2002. Wsparcie dostosowania do współczesnych standardów
weterynaryjnych i wymogów zdrowia publicznego w zakresie rozpoznawania i zapobiegania TSE .
Dostosowanie Inspekcji Weterynaryjnej do nowych zadań spowodowanych wejściem w życie
nowych przepisów unijnych w 2000 i 2000 r. Zakupy testów oraz doposażenie laboratoriów
higieny weterynaryjnej w sprzęt do metod odwoławczych.
Kontynuacja działań rozpoczętych w ramach projektów Phare 1998 i 2001.w zakresie
kontynuowania Systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt. Planuje się oznakowanie całego
pogłowia bydła począwszy od 1.01.2002 r. i rejestrację przemieszczeń tych zwierząt,
przygotowanie systemu identyfikacji zwierząt do wprowadzenie elektronicznych technik
309
przygotowanie systemu identyfikacji zwierząt do wprowadzenie elektronicznych technik
identyfikacji, wsparcie systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt w Polsce w zakresie zakupu
kolczyków, usługi kolczykowania, kolczykownic, dokumentów systemowych, elektronicznych
transporderów i elektronicznych czytników.
14,5
7.5.
Kontynuacja wdrażania Systemu Identyfikacji i
Rejestracji Zwierząt
7.6.
8.
8.1.
Doskonalenie systemu LPIS oraz metod
kontrolnych w technologii GIS
Wdrożenie Spójnej Polityki Strukturalnej
Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa
2,0
Rybołówstwo
Centralna i Terenowa Administracja Rybacka
2,5
Kontynuacja budowy Systemu Identyfikacji Działek Rolnych (LPIS-Land Parcel Identification
System) obejmuje budowę baz danych Systemu, integracja tych baz, pól zagospodarowania nie
objętych płatnościami oraz wektoryzacja granic działek referencyjnych, kontynuacja wdrażania
technik GIS w ramach działań kontrolnych i wykorzystania technik, teledetekcyjnych,
podniesienie wiedzy z zakresu technik GIS wśród przedstawicieli administracji systemu oraz
instytucji współpracujących.
Dalsze wzmocnienie instytucji zaangażowanych we wdrażanie działań na rzecz rozwoju wsi
finansowanych z EAGGF. Wzmocnienie AR i MR i jej otoczenia w zakresie wdrażania działań na
rzecz rozwoju wsi oraz usprawnienie absorpcji.
Znaczące wzmocnienie administracji centralnej i terenowej oraz szkolenie armatorów statków
rybackich. Realizacja założeń Wspólnej Polityki Rybackiej poprzez usprawnienie działań
kontrolnych inspekcji rybackiej, programowania i zarządzania zasobami. Przewidywane są też
szkolenia dla administracji centralnej i terenowej w realizacji postulatów WPR, doposażenie
administracji terenowej w sprzęt inspekcyjny umożliwiający pełną kontrolę i realizację założeń
WPR.
Razem
46,4
* Propozycje projektów przygotowane w MR i RW (sierpień, 2002 r.)
310
Załącznik 2
Wykaz innych programów i projektów na rzecz obszarów wiejskich, finansowanych1 z Programu Phare
(RAPID, STRUDER 2, INRED)
311
Program RAPID, PL9509/02/09, 10, 11, 12, Memorandum Finansowe 1995 r.
Okres realizacji Programu RAPID 1995 r. - 1998 r.
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
PL9509/02/
09
L001
Całkowita
kwota projektu
w EUR
140.040,26
L003
Budowa oczyszczalni ścieków i kolektora
sanitarnego w miejscowości Ujazd
970.933,28
L004
Budowa wodociągu zbiorowego we wsiach:
Bartoszówka, Brzozów, Kanice, Wiechnowice,
Sadykierz i Stanisławów
Budowa stacji wodociągowej i wodociągu dla
wsi: Milejów, Koloni Milejów i Janówka
Ujęcie wody i sieć wodociągowa w gminie
Przedbórz
Modernizacja oczyszczalni ścieków w gminie
Kamieńsk
Budowa sieci wodociągowej wraz z
przyłączami w miejscowości Skotniki
Budowa sieci wodociągowej wraz z
przyłączami w miejscowościach Bogusławy i
Mariampol
Konstrukcja sieci wodociągowej we wsi
Ostrów wraz z przyłączami, gmina Opoczno
Konstrukcja sieci wodociągowej w
miejscowościach: Kociszew, Kurów,
Łobudzice
Konstrukcja sieci wodociągowej “OwadówBrzezinki”
147.109,65
L006
L007
L008
L009
L021
L022
L023
1
Beneficjenci
Cele / rezultaty
Dawne województwo piotrkowskie
Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Zelów
L005
Dotacja
RAPID
w EUR
254.444,99
193.302,51
434.384,12
213.838,73
68.221,08
49.433,43
60.613,34
83.378,80
67.784,01 mieszkańcy gminy
Zelów
217.191,33 mieszkańcy
miejscowości
Ujazd
71.880,45 mieszkańcy gminy
Rzeczyca
124.096,28 mieszkańcy gminy
Rozprza
96.186,03 mieszkańcy gminy
Przedbórz
116.589,08 mieszkańcy gminy
Kamieńsk
105.182,31 mieszkańcy gminy
Aleksandrów
33.943,76 mieszkańcy gminy
Paradyż
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej w gminie Zelów.
Wybudowanie oczyszczalni ścieków oraz kolektora sanitarnego
w miejscowości Ujazd.
Wybudowanie wodociągu w gminie Rzeczyca.
Wybudowanie wodociągu w gminie Rozprza.
Wybudowanie wodociągu w gminie Przedbórz.
Modernizacja oczyszczalni ścieków o przepustowości 440m3/d.
Wybudowanie wodociągu w gminie Aleksandrów.
Wybudowanie sieci wodociągowej w gminie Paradyż.
24.329,28 mieszkańcy gminy Wybudowanie wodociągu w gminie Opoczno.
Opoczno
29.346,00 mieszkańcy gminy Wybudowanie wodociągu w gminie Zelów.
Zelów
39.725,19 mieszkańcy gminy Wybudowanie wodociągu w gminie Sławno
Sławno
Wykaz obejmuje jedynie projekty inwestycyjne infrastrukturalne
312
PL9509/02/
10
L001
mieszkańcy gminy
Dawne województwo sieradzkie
347.454,43
L004
Budowa kanalizacji sanitarnej w sołectwie
Janiszewice i Opiesin
Sieć wodociągowa wraz z przyłączami do
gospodarstw we wsi Wronowice, gm. Łask
Budowa sieci wodociągowej z przyłączami
zagrodowymi we wsiach Wrzesiny i Kustrzyce
Kanalizacja sanitarna w Konopnicy
L005
Wodociąg gminny – Goszczanów
443.028,80
L006
Budowa oczyszczalni ścieków wraz z
kanalizacją we wsi Zakrzewki, gm. Dobroń
Modernizacja wodociągu grupowego
"Brzeźnio-Bronisławów"
Kanalizacja gminy Ostrówek wraz z budową
oczyszczalni ścieków
Budowa sieci telefonicznej Sędów-Łążki
883.226,63
Budowa wodociągu grupowego “HUTA” dla
wsi Chojny, Knapy, Kozub, Dymki, Kłoniczki
Budowa wodociągu “Burzenin” zadanie –
“Będków – Strzałki”
Budowa drogi gminnej w miejscowości Chojny
201.257,21
L002
L003
L007
L008
L010
L011
L012
L013
L014
72.080,33
86.405,55
116.889,66
119.654,94
869.159,33
241.461,84
101.335,98
109.998,06
71.301,76
L017
Modernizacja drogi gminnej w miejscowości
Polków
Modernizacja drogi gminnej w miejscowości
Kozuby Stare
Budowa drogi w miejscowości Zagajew
L018
Budowa drogi Proboszczowice – Grzybki
58.249,55
L019
Modernizacja drogi gminnej w miejscowości
Ostrów
Modernizacja drogi gminnej KwiatkowiceWrząsawa-Magnusy-Przyrownica
L016
L021
72.425,39
52.513,46
155.341,77
55.332,55
159.651,27 mieszkańcy gminy
Zduńska Wola
30.423,33 mieszkańcy gminy
Łask
39.315,11 mieszkańcy gminy
Sędziejowice
58.419,55 mieszkańcy wsi
Konopnicy
184.974,95 mieszkańcy gminy
Goszczanów
280.935,24 mieszkańcy gminy
Dobroń
55.220,89 mieszkańcy gminy
Brzeźno
271.641,65 mieszkańcy gminy
Ostrówek
100.300,00 mieszkańcy gminy
Wartkowice
95.562,58 mieszkańcy gminy
Lututów
49.339,58 mieszkańcy gminy
Burzenin
53.395,36 mieszkańcy gminy
Lututów
35.841,57 mieszkańcy gminy
Zduńska Wola
36.098,65 mieszkańcy gminy
Sędziejowice
25.840,33 mieszkańcy gminy
Warta
28.399,54 mieszkańcy gminy
Warta
63.138,48 mieszkańcy gminy
Łask
27.122,61 mieszkańcy gminy
Wodzierady
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej w gminie Zduńska Wola.
Wybudowanie wodociągu w gminie Łask.
Wybudowanie sieci wodociągowej w gminie Sędziejowice.
Wybudowanie sieci kanalizacyjnej w Konopnicy.
Wybudowanie wodociągu w gminie Goszczanów.
Wybudowanie oczyszczalni ścieków w gminie Dobroń.
Wybudowanie wodociągu w gminie Brzeźno.
Wybudowanie oczyszczalni ścieków w gminie Ostrówek.
Wybudowanie sieci telefonicznej w gminie Wartkowice.
Wybudowanie wodociągu w gminie Lututów.
Wybudowanie sieci wodociągowej w gminie Burzenin.
Wybudowanie drogi gminnej w miejscowości Chojny.
Modernizacja drogi gminnej w miejscowości Polków.
Modernizacja drogi gminnej w miejscowości Kozuby Stare.
Wybudowanie drogi gminnej w Zagajewie.
Wybudowanie drogi gminnej Proboszczowice-Grzybki.
Modernizacja drogi gminnej w Ostrowiu.
Modernizacja drogi gminnej Kwiatkowice-Wrząsawa-MagnusyPrzyrownica
313
PL9509/02/
11
L001
Gazyfikacja wsi Siemuszowa i Hołuczków
74.878,16
L002
Wodociąg wiejski w Lutowiskach
54.713,43
L003
Reelektryfikacja wsi Nowotaniec
188.935,57
L004
Wodociąg wsi Ustianowa Górna – Zabłocie
L005
L010
Kanalizacja sanitarna w miejscowościach
Zarszyn i Posada Zarszyn
Kanalizacja sanitarna we wsi Zręcin –
magistrala przesyłowa ścieków z
przepompowni
Budowa sieci wodociągowej w miejscowości
Sieniawa-Gniewoszówka
Budowa III etapu sieci wodociągowej z
hydrofornią i technologią hydrofornii w
Myczkowie
Budowa sieci teletechnicznej w
miejscowościach Osiek Jasielski, Czekaj,
Mrukowie, Samoklęskach, Pielgrzymce
Siec wodociągowa w miejscowości Besko
L011
Kanalizacja sanitarna miejscowości Korczyna
338.733,98
L015
Budowa kanalizacji wsi Lipinki
287.895,98
L016
120.055,24
L022
Modernizacja drogi gminnej KopalniaKlimówka
Modernizacja drogi gminnej w miejscowości
Dobra gm. Sanok
Modernizacja drogi gminnej Międzybrodzie
L025
Modernizacja drogi gminnej w Haczowie
L006
L007
L008
L009
L021
Dawne województwo krośnieńskie
56.743,76
323.147,36
509.222,58
58.179,66
43.455,34
194.177,54
279.750,37
36.808,05
35.634,73
21.241,75
27.175,79 mieszkańcy gminy Doprowadzenie gazu ziemnego do 48 gospodarstw we wsi
Tyrawa Wołoska
Siemuszowa, 42 gospodarstw we wsi Hołuczków oraz 2
gospodarstw w Tyrawie Wołoskiej.
25.180,37 mieszkańcy gminy Wybudowanie wodociągu w Lutowiskach.
Lutowiska
65.354,49 mieszkańcy gminy Reelektryfikacja wsi Nowotaniec.
Bukowsko
25.203,03 mieszkańcy gminy Wybudowanie wodociągu we wsi Ustianowa Górna-Zabłocie i
Ustrzyki Dolne
podłączenie 87 gospodarstw.
143.486,68 mieszkańcy gminy Wybudowanie kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Zarszyn
Zarszyn
i Posada Zarszyn.
242.874,25 mieszkańcy gminy Wybudowanie kanalizacji sanitarnej we wsi Zręcin.
Chorkówka
26.638,93 mieszkańcy gminy
Rymanów
20.086,75 mieszkańcy gminy
Solina
Wybudowanie sieci wodociągowej w miejscowości SieniawaGniewoszówka.
Wybudowanie III etapu sieci wodociągowej z hydrofornią w
Myczkowie.
95.248,36 mieszkańcy gminy Wybudowanie sieci teletechnicznej w miejscowościach Osiek
Osiek Jasielski
Jasielski, Czekaj, Mrukowie, Samoklęskach, Pielgrzymce.
Doprowadzono telefony do 295 gospodarstw.
83.343,93 mieszkańcy gminy Wybudowanie sieci wodociągowej w miejscowości Besko.
Besko
161.627,08 mieszkańcy gminy Wybudowanie kanalizacji sanitarnej miejscowości Korczyna.
Korczyna
132.165,42 mieszkańcy gminy Wybudowanie kanalizacji we wsi Lipinki
Lipinki
59.484,80 mieszkańcy gminy Modernizacja drogi gminnej Kopalnia-Klimówka.
Rymanów
17.189,36 mieszkańcy gminy Modernizacja drogi gminnej w miejscowości Dobra.
Sanok
16.641,42 mieszkańcy gminy Modernizacja drogi gminnej Międzybrodzie.
Sanok
10.349,08 mieszkańcy gminy Modernizacja drogi gminnej w Haczowie.
Haczów
314
L026
Modernizacja drogi gminnej w miej.
Kombornia-Góra-Budy Wolskie
Dawne województwo nowosądeckie
54.707,60
PL9509/02/
12
L001
Wodociąg Paszyn - Jodłowa Góra
L002
Gazyfikacja wsi Bielanka
L003
Budowa kanalizacji i oczyszczalni ścieków w
Starej Wsi
Kanalizacja sanitarna w Ropicy Polskiej
L004
114.118,62
51.830,13
428.459,76
239.529,84
L005
Budowa
sieci
wodociągowej
miejscowościach Brzezna i Gostwica
L006
Kanalizacja prawobrzeżnej Szczawy
222.672,71
L007
Grawitacyjne ujęcie wody w miejscowości
Maniowy
Kanalizacja sanitarna w Wysowej
115.582,77
L008
we
59.061,92
102.337,58
L009
Budowa wodociągu
Jankowa
L010
Budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Rożnów
307.507,79
L011
Budowa kanalizacji sanitarnej III etap we wsi
Muszynka
Budowa kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni
ścieków w Jodłowniku
316.208,23
L013
wiejskiego
w
wsi
105.233,89
427.345,62
L014
Budowa oczyszczalni ścieków w Łącku
324.436,33
L017
Modernizacja drogi gminnej Kłodne - Klenie
131.164,70
L019
Modernizacja drogi gminnej Maruszyna -
78.037,40
26.550,29 mieszkańcy gminy Modernizacja drogi gminnej w miej. Kombornia-Góra-Budy
Korczyna
Wolskie.
39.646,19 mieszkańcy gminy
Chełmiec
23.910,33 mieszkańcy gminy
Raba Wyżna
183.327,05 mieszkańcy gminy
Limanowa
105.689,82 mieszkańcy gminy
Gorlice
26.054,81 mieszkańcy gminy
Podegrodzie
111.476,88 mieszkańcy gminy
Kamienica
50.731,48 mieszkańcy gminy
Czorsztyn
50.148,83 mieszkańcy gminy
Ujście Gorlickie
51.114,67 mieszkańcy gminy
Bobowa
Wybudowanie wodociągu Paszyn - Jodłowa Góra, zaopatrzenie
w wodę 38 gospodarstw oraz 1 działki.
Wykonanie sieci gazowej we wsi Bielanka.
Wybudowanie kanalizacji i oczyszczalni ścieków w Starej Wsi.
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej w wsi Ropica Polska.
Wybudowanie sieci wodociągowej w miejscowościach Brzezna i
Gostwica,
Wykonano kolektor sanitarny prawobrzeżnej Szczawy z
podłączeniem do miejscowej oczyszczalni ścieków.
Przebudowa istniejącego wodociągu w miejscowości Maniowy,
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej w Wysowej i przyłączenie
do nie 60 budynków mieszkalnych.
Wybudowanie wodociągu we wsi Jankowa.
148.721,84 mieszkańcy gminy Wybudowanie kanalizacji sanitarnej we wsi Rożnów,
Gródek
zagospodarowanie ścieków komunalnych z 230 domów
n/Dunajcem
jednorodzinnych, 20 domków letniskowych i 7 podmiotów
gospodarczych.
116.960,06 mieszkańcy gminy Wybudowanie kanalizacji sanitarnej III etap we wsi Muszynka,
Krynica
122.983,79 mieszkańcy gminy Wybudowanie kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków w
Jodłownik
Jodłowniku,
78.455,45 mieszkańcy gminy Wybudowanie oczyszczalni ścieków dla wsi Łącko i Czerniec.
Łącko
58.160,00 mieszkańcy gminy Zmodernizowanie drogi gminnej Kłodne - Klenie.
Limanowa
39.018,70 mieszkańcy gminy Zmodernizowanie drogi gminnej Maruszyna - Skrzypne,
315
L022
L025
L030
Skrzypne
Modernizacja drogi gminnej Ujście Gorlickie Nowica
Modernizacja drogi Dybówka w Mystkowie
Budowa drogi gminnej Wola Łużańska Szalowa
180.560,82
44.104,45
135.255,04
Szaflary
87.490,98 mieszkańcy gminy
Ujście Gorlickie
21.139,56 mieszkańcy gminy
Kamionka Wielka
54.703,76 mieszkańcy gminy
Łużna
usprawniło to ruch kołowy na linii Nowy Targ - Podtatrze.
Zmodernizowanie drogi gminnej Ujście Gorlickie - Nowica.
Zmodernizowanie drogi gminnej „Dybówka w Mystkowie.
Zmodernizowanie drogi gminnej Wola Łużańska i Szalowa.
Program STRUDER 2, PL9609/03/09, 10, 11, 12 Memorandum Finansowe 1996 r.
Okres realizacji Programu STRUDER 2 1996 r. - 1999 r.
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
PL9609/03/
09
L001
L002
L003
L004
PL9609/03/
10
L001
Całkowita
kwota projektu
w EUR
Dotacja
STRUDER 2
w EUR
Beneficjenci
Cele / rezultaty
Dawne województwo piotrkowskie
Kanalizacja sanitarna we wsiach: Budy
Dłutowskie, Dłutów - strona południowa
Borkowice
316.691,91
Rozbudowa sieci wodociągowej obiektu
“Kluki”
Budowa wodociągu wiejskiego w
miejscowościach: Kociszew-Zabłoty-Kol.
Karczmy-Karczmy-Jamborek
207.308,70
Konstrukcja wodociągu „Owadów-Brzezinki”II etap
Dawne województwo sieradzkie
Budowa wodociągu we wsi Boczki, Sikucin,
Reduchów w gminie Szadek
L003
Budowa oczyszczalni ścieków w Widawie
PL9609/03/
Dawne województwo krośnieńskie
221.385,25
324.847,79
61.116,12
654.039,60
155.179,04 mieszkańcy wsi
Budy Dłutowskie,
Dłutów-strona
południowa,
Borkowice
69.131,49 mieszkańcy gminy
Kluki
72.632,55 mieszkańcy miej.
Kociszew-ZabłotyKol. KarczmyKarczmyJamborek
160.799,68 mieszkańcy gminy
Sławno
30.558,06 mieszkańcy miej.
Sikucin, Boczki,
Reduchów
258.999,77 mieszkańcy wsi
Widawa
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej w gminie Dłutów.
Wybudowanie sieci wodociągowej w gminie Kluki.
Wybudowanie sieci wodociągowej w gminie Zelów.
Wybudowanie sieci wodociągowej w gminie Sławno.
Wybudowanie sieci wodociągowej w gminie Szadek.
Wybudowanie oczyszczalni ścieków w Widawie.
316
11
L002
L003
L004
L005
L006
L007
PL9609/03/
12
L001
Kanalizacja sanitarna dla m. Bykowce
Modernizacja drogi gminnej Nawsie
Kołaczyckie-Chrzanowa
Modernizacja drogi gminnej w miejscowości
Strzebowiska
Modernizacja drogi gminnej w miejscowości
Hołuczków
Budowa kanalizacji sanitarnej w Dukli
Modernizacja drogi gminnej w miejscowości
Rajskie
Dawne województwo nowosądeckie
398.657,33
86.599,32
38.068,19
100.663,00
78.559,56
46.547,28
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Zubrzyca Dolna i Zubrzyca Górna
319.255,10
L002
Budowa kanalizacji sanitarnej etap II w
miejscowości Tęgoborze
109.783,34
L003
Kanalizacja sanitarna we wsi Ponice-Rdzawka
113.519,04
L004
Budowa mostu na rzece Porębince, budowa
przepustu na potoku Konina
Budowa kanalizacji sanitarnej dla dolnej części
wsi Łostówka-gm. Mszana Dolna
Modernizacja drogi lokalnej i budowa kładki
pieszo-jezdnej w miejscowości Podłopień
57.735,49
L005
L006
127.755,43
173.743,03
82.243,01 mieszkańcy
miejscowości
Bykowce
43.299,66 mieszkańcy gminy
Kołaczyce
18.827,94 mieszkańcy gminy
Cisna
50.331,50 mieszkańcy gminy
Tyrawa Wołoska
39.279,78 mieszkańcy gminy
Dukla
23.273,64 mieszkańcy gminy
Solina
94.516,56 mieszkańcy wsi
Zubrzyca Dolna i
Zubrzyca Górna
52.696,01 mieszkańcy
miejscowości
Tęgoborze
53.694,51 mieszkańcy wsi
Rdzawka
20.496,10 mieszkańcy gminy
Niedźwiedź
25.461,66 mieszkańcy wsi
Łostówka
34.748,60 mieszkańcy gminy
Tymbark
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej dla miejscowości Bykowca.
Zmodernizowanie drogi gminnej Nawsie KołaczyckieChrzanowa.
Zmodernizowanie drogi gminnej w miejscowości Strzebowiska.
Zmodernizowanie drogi gminnej w Hołuczkowie.
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej w gminie Dukla.
Zmodernizowanie drogi gminnej w miejscowości Rajskie.
Rozbudowanie oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej,
wykonanie 80 szt. przykanalików
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej etap II w miejscowości
Tęgoborze, podłączenie 43 obiektów.
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej we wsi Ponice-Rdzawka,
podłączono 200 obiektów.
Wybudowanie mostu na rzece Porębince, wybudowanie
przepustu na potoku Konina.
Wybudowanie kanalizacji sanitarnej dla mieszkańców dolnej
części wsi Łostówka.
Zmodernizowanie drogi lokalnej i budowa kładki pieszo-jezdnej
w miejscowości Podłopień.
Program INRED, PL9706/02/02, Memorandum Finansowe 1997 r.
Okres realizacji Programu INRED 1997 r. - 2000 r.
Nr projektu
Tytuł/nazwa projektu
Całkowita
kwota projektu
w EUR
Dotacja
INRED
w EUR
Beneficjenci
Cele / rezultaty
317
L001
Budowa kanalizacji na terenie gminy Milówka
dla wsi Milówka, Kamesznica, Szare
459.517,36
L002
Infrastruktura drogowa na terenach RolnoTowarowego Rynku Hurtowego „Giełda
Tarnowska” SA w Tarnowie
351.159,51
L003
Magistrala wodociągowa DziałoszyceSkalbmierz-Kazimierza Wielka, ujęcie Płużki
802.981,07
L004
Sieć wodociągowa Daromin, gmina Wilczyce
93.604,19
L005
Modernizacja istniejącego składowiska
odpadów komunalnych w Żębocinie
796.537,25
L006
Budowa kanalizacji sanitarnej pod potrzeby
małych i średnich przedsiębiorstw oraz
gospodarstw rolnych we wsi Bratkowice
647.203,82
102.009,80 mieszkańcy gminy Milówka
120.697,92 mieszkańcy miasta Tarnów i regionu
85.207,55 mieszkańcy gmin: Skalbmierz,
Działoszyce,
Kazimierza Wielka
24.668,15 mieszkańcy gminy Wilczyce
153.131,31 mieszkańcy gminy Proszowice
119.819,00 mieszkańcy gminy Świlcza
-
L007
Budowa i modernizacja oczyszczalni scieków
komunalnych w miejscowości Polańczyk
L008
Kanalizacja sanitarna w miejscowości
Wiązownica i Szówsko
Modernizacja i zabezpieczenie wysypiska
odpadów komunalnych w Słopnicach - etap II
L009
658.494,42
146.451,09 mieszkańcy gminy Solina
-
Całkowite skanalizowanie terenu objętego projektem,
Przyłączenie do sieci kanalizacyjnej 260 gospodarstw,
Odprowadzenie do oczyszczalni 125 m3 ścieków na dobę.
Ułatwienie dostępu drogowego na obiektach RolnoTowarowego Rynku Hurtowego,
Wykonanie robót drogowych oraz ukształtowanie terenu,
Poprawa warunków prowadzenia handlu hurtowego.
Zaopatrzenie 11 wsi w wodę,
Budowa magistrali wodociągowej o długości 13.173 m,
Stworzenie nowych miejsc pracy.
Budowa sieci wodociągowej długości 16.417m.,
Budowa przyłączy długości 2.400m.,
Powstanie 15 nowych miejsc pracy.
Uporządkowanie gospodarki odpadami stałymi na terenie 6
gmin,
Zwiększenie okresu użytkowania składowiska o 6 lat,
Zlikwidowanie 25 nielegalnych wysypisk śmieci.
Zbudowano sieć kanalizacyjną o łącznej długości 36.533 mb
i 5 przepompowni,
Umożliwiono podłączenie i odprowadzenie ścieków z 824
gospodarstw rolnych,
Stworzono korzystne warunki do rozwoju istniejących
małych i średnich przedsiębiorstw oraz dla nowych
podmiotów gospodarczych na obszarze objętym inwestycją.
Wybudowanie oczyszczalni mechaniczno-biologicznej o
przepustowości 900 m3/d,
Zahamowanie degradacji wód Jeziora Solińskiego,
Zaopatrzenie w wodę pitną m.in. miast: Lesko, Sanoka i
Ustrzyk Dolnych oraz części miejscowości Gminy Solina.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
252.429,19
104,022,31 mieszkańcy gminy i miasta Limanowa
-
Wzrost ilości odpadów przyjmowanych i składowanych na
wysypisku,
Mniejsza ilość- odpadów na „dzikich wysypiskach”,
Poprawa jakości wód gruntowych.
318
L010
Budowa ujęcia wody na rzece Nidzie
L011
L012
Oczyszczalnia ścieków dla gminy Potok Wielki
Kanalizacja bezpośredniej zlewni zbiornika kanalizacja sanitarna w miejscowości
Brzączowice, gmina Dobczyce
Kanalizacja sanitarna w gminie Czarna,
miejscowości Krzemienica i Wola Mała
L013
343.104,78
127.570,56 mieszkańcy gmin - Ujęcie wody będzie zasilać 6.500 nowych przyłączy,
- Dostarczenie wody do gmin Związku „Nida 2000”,
należących do
- Budowa ujęcia wody na rzece Nidzie o wydajności 22.500
Związku „Nida
m3 na dobę.
2000”: Solec
Zdrój, Nowy
Korczyn, Pacanów,
Opatowiec, Bejsce,
Koszyce,
Kazimierza
Wielka,
Działoszyce,
Wilczyce,
Oleśnica, Łubnice
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
326.694,35
106.375,35 mieszkańcy gminy Czarna
-
L014
Budowa kanalizacji sanitarnej dla gminy Kros
cienko Wyżne
491.814,68
L015
Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z
przykanalikami w miejscowości Łowce i Lutkó
w
465.356,95
76.329,00 mieszkańcy gminy Krościenko Wyżne
39.340,00 mieszkańcy gminy Chłopice
-
L016
Oczyszczalnia ścieków i kanalizacja sanitarna
dla zabudowy drogi „Królewskiej”
143.770,11
70.100,24 mieszkańcy gminy Kościelisko
-
Poprawa jakości powietrza na obszarze objętym inwestycją,
Poprawa czystości cieków wodnych (okoliczne rzeki rowy
przydrożne i melioracyjne),
Poprawa walorów turystyczno - krajoznawczych tych
obszarów.
Poprawa stanu środowiska naturalnego gleb i wód rzeki
Wisłok, (przyłączono 244 gospodarstwa domowe),
Rozwój małej przedsiębiorczości,
Produkcja zdrowej żywności.
Ochrona środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniem
ściekami,
Poprawa czystości wód podziemnych poprzez ograniczenie
ilości ścieków nie oczyszczonych przedostających się z
nieszczelnych szamb,
Poprawa czystości wód powierzchniowych rzeki łęg
rokietnicki, Sanu i Wisły.
Podłączenie do sieci kanalizacyjnej 50 gospodarstw
domowych,
Odprowadzenie do oczyszczalni 55 m3 ścieków na dobę,
Ochrona środowiska naturalnego.
319
L017
Budowa kanalizacji sanitarnej w
Wilamowicach - część ciśnieniowa
L018
Próg denny stabilizujący dno rzeki Dunajec dla
ujęcia wody powierzchniowej w Łukanowicach
- ISEP
L019
Kanalizacja sanitarna dla miejscowości Ojców,
gmina Skała
Budowa sieci wodociągowej tranzytowej i
rozdzielczej z przyłączami domowymi dla wsi
Borek Wielki
L020
L021
Budowa kanalizacji sanitarnej z oczyszczalnia s
cieków dla miejscowości Komańcza
593.711,70
90.642,37
195.212,22
636.051,33
L022
Budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Gać oraz
tranzytu kanalizacji łączącego Gać z
oczyszczalnią w Mikulicach
511.273,24
L023
Zaopatrzenie w wodę gminy Korzenna wodociąg B, etap III
390.751,91
L024
Budowa kanalizacji sanitarnej na terenie
Buczkowic - etap IV
188.814,67
L025
Sieć kanalizacyjna wraz z przyłączami w
strefie zewnętrznej pośredniej ochronnej
powierzchniowego ujęcia wody w
miejscowości Niwka i Radłów
275.868,26
90.983,40 mieszkańcy gminy Wilamowice
35.257,00 mieszkańcy gmin: Brzesko, Dębno,
Wojnicz,
Zakliczyn
-
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 350 gospodarstw
domowych,
Odprowadzenie do oczyszczalni 220 m3 ścieków na dobę,
Poprawa czystości wód.
Likwidacja okresowych niedoborów wody dla 3 gmin,
Umożliwienie rozbudowy ujęcia wody do docelowej
wydajności 268 l/s,
Budowa ażurowego progu dennego o długości 60m.,
podnoszącego poziom wody do 0,7m.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
54.165,55 mieszkańcy gminy Sędziszów
Małopolski
54.960,29 mieszkańcy gminy Komańcza
Doprowadzenie
wody
uzdatnionej
do
budynków
mieszkalnych i niemieszkalnych na terenie wsi Borek
Wielki,
Poprawa infrastruktury technicznej,
Pobudzenie rozwoju małej przedsiębiorczości.
Likwidacja zanieczyszczeń ściekami socjalno-bytowymi
rzeki Osławica w rejonie Komańczy,
-
Tworzenie miejsc pracy o okresie realizacji inwestycji,
-
Wzrost ruchu turystycznego.
79.486,00 mieszkańcy gminy Gać
65.303,89 mieszkańcy gminy Korzenna
56.313,27 mieszkańcy gminy Buczkowice
61.701,60 mieszkańcy gminy Radłów
-
Zahamowanie degradacji wód powierzchniowych i
podziemnych oraz gleby,
Poprawa czystość cieków wodnych stanowiących dopływy
rzeki Markówka, która jest dopływem rzeki Mleczka,
Polepszenie warunków życia mieszkańców.
Poprawa zaopatrzenia w wodę mieszkańców gminy,
Podłączenie do sieci wodociągowej 141 gospodarstw
domowych,
Wzrost stopnia zwodociągowania gminy do 22,74%.
Podłączono do sieci 84 gospodarstwa domowe,
Odprowadzenie do oczyszczalni 84 m3 ścieków na dobę,
Bardziej efektywne wykorzystanie oczyszczalni ścieków.
Przesył ścieków w ilości 41.975 m3 na dobę ze wsi Radłów i
Niwka,
Budowa kolektora sanitarnego długości 6.827 m,
Budowa dwóch przepompowni,
Montaż 135 przykanalików.
320
LO26
Kanalizacja gminy Pawłów - etap I, zadanie
Godów - Kałków
272.465,38
L027
Wodociąg grupowy dla miejscowości
Wilkowa, Wolica, Borki, Góra, Grabowa,
Łyczba, gmina Łubnica
155.312,17
L028
Kanalizacja sanitarna miejscowości Korczyna,
sekcja-Gościniec Nowy - Zwierzen - Sporny Doliny
382.111,00
L029
Budowa kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej z
przykanalikami Rokietnica-Wola Rokietnicka
306.490,22
L030
Kanalizacja sanitarna sołectwa Stróżówka,
gmina Gorlice
L031
Zbiorniki wodociągowe wyrównawcze w
Barwałdzie Średnim
Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami
domowymi dla północnej części miejscowości
Szczucin, gmina Szczucin
Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z
pompownią ścieków w ulicy Ogrodowej i
Pasternik w Suchedniowie
Ochrona ujęcia wody pitnej - budowa
kanalizacji sanitarnej w Gliniance i Wólce
Bielińskiej
Budowa gazociągu średnioprężnego we wsiach
Iwanowice Dworskie i Iwanowice
Włościańskie
LO32
L033
L034
L035
79.409,47
413.458,55
99.641,27
334.928,44
195.247,43
80.340,05 mieszkańcy gminy Pawłów
44.925,07 mieszkańcy gminy Łubnice
76.207,00 mieszkańcy gminy Korczyna
60.923,00 mieszkańcy gminy Rokietnica
38.701,14 mieszkańcy gminy Gorlice
-
Budowa sieci kanalizacyjnej o długości 5.872m,
Budowa 2 przepompowni,
Ochrona zbiornika wodnego „Wióry”.
Wybudowanie sieci wodociągowej długości 2.510m.,
Montaż 229 przyłączy wodociągowych o łącznej długości
5.725m,
Zwodociągowanie gminy w 100%.
Poprawa czystości wód i cieków wodnych stanowiących
dopływ rzeki Wisłok,
Rozwój działalności agroturystycznej i produkcji zdrowej
żywności,
Wzrost zatrudnienia o 200 osób.
Zagospodarowanie i oczyszczenie ścieków,
Ochrona środowiska naturalnego,
Stworzenie dogodne warunków do produkcji zdrowej
żywności i rozwoju przedsiębiorczości.
Podłączenie do sieci kanalizacyjnej 45 gospodarstw
domowych,
Poprawa stanu sanitarnego wsi,
Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
64.000,00 mieszkańcy gminy - Likwidacja 97 przydomowych zbiorników na ścieki,
Szczucin
- Budowa kolektora sanitarnego długości 3.256 m,
- Budowa przyłączy kanalizacyjnych długości 1.253 m.
43.719,44 mieszkańcy gminy - Budowa rurociągu grawitacyjnego długości 996 m,
Suchedniów
- Budowa pompowni ścieków,
- Wykonanie przykanalików.
62.915,17 mieszkańcy gminy - Wybudowano 11.532 kolektory grawitacyjne i tłoczne,
Ulanów
- Ochrona ujęcia wody pitnej,
- Wybudowano 2 przepompownie ścieków.
32.500,73 mieszkańcy gminy - Redukcja emisji pyłów i substancji szkodliwych do
Iwanowice
powietrza,
- Podłączono do sieci gazowej 144 gospodarstwa domowe i
instytucje,
- Zmniejszenie kosztów eksploatacji.
321
L036
Kanalizacja sanitarna wsi Budziwój - Dębina
343.325,14
L037
Budowa oczyszczalni ścieków we wsi
Jazowsko
267.848,19
L038
Kanalizacja sanitarna wsi Dębowiec - etap I
192.737,40
L039
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Łopuszka Mała i części miejscowości Zuchlin
oraz odcinka tranzytowego w miejscowości
Kańczuga
Modernizacja Centrum Komunikacyjnego w
miejscowości Kocmyrzów-Luborzyca
161.348,45
L040
109.800,72
L041
Budowa gminnej oczyszczalni ścieków w
miejscowości Siedliska
361.709,22
L042
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej dla
miejscowości Bilcza - stworzenie warunków
dla rozwoju gospodarczego na bazie
infrastruktury technicznej w procesie zmian
strukturalnych na wsi - stworzenie podstaw
charakteru wsi wielofunkcyjnej
Zaopatrzenie gminy Iwaniska w wodę - część
II – Wymysłów
384.802,82
Sieć wodociągowa wraz z przyłączami do
budynków mieszkalnych w miejscowości
Ochaby k/Skoczowa - etap IV
216.193,12
L043
L044
102.712,35
119.522,00 mieszkańcy gminy Tyczyn
98.339,00 mieszkańcy gminy Łącko
47.144,00 mieszkańcy gminy Dębowiec
64.074,00 mieszkańcy gminy Kańczuga
46.686,79 mieszkańcy gminy KocmyrzówLuborzyca
110.567,00 mieszkańcy gminy Lubenia
87.955,93 mieszkańcy gminy Morawica
-
30.772,62 mieszkańcy gminy Iwaniska
60.468,12 mieszkańcy gminy Skoczów
-
Włączenie do czynnej sieci kanalizacyjnej 160 gospodarstw
domowych,
Poprawa warunków rozwoju przedsiębiorczości, urbanizacji
terenu,
Ochrona środowiska naturalnego w strefie ujęć wody pitnej.
Poprawa stanu sanitarnego wsi,
Likwidacja nielegalnych odprowadzeń ścieków,
Odprowadzenie ścieków do oczyszczalni.
Ochrona środowiska naturalnego przed skażeniem,
ochrona górnego biegu rzeki Wisłoki,
poprawa rozwoju turystyki
Zahamowanie degradacji wód płynących i gruntowych w
tych miejscowościach,
Poprawa czystości wód i cieków wodnych,
Podniesienie atrakcyjności terenu.
Poprawa bezpieczeństwa użytkowników drogi,
Poprawa lokalnej infrastruktury drogowej,
Powstanie 52 nowych miejsc parkingowych.
Możliwości oczyszczenia 300m3/d ścieków bytowogospodarczych,
poprawa jakości wód zlewni rzeki Wisłok,
poprawa lokalnej infrastruktury.
Budowa kolektora ściekowego długości 7.146 m,
Budowa 3.503 m przykanalików,
Podłączenie do kanalizacji wsi Bilcza.
Budowa 15.390 m sieci wodociągowej,
Budowa 1.456 m kabla dosyłowego,
Podłączenie do wodociągu 158 gospodarstw domowych.
Podłączenie do sieci wodociągowej 161 gospodarstw
domowych,
Zaopatrzenie w wodę 600 mieszkańców,
Rozbudowa infrastruktury technicznej.
322
L045
Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z
oczyszczalnią biologiczną w miejscowości
Borek
660.144,40
71.013,66 mieszkańcy gminy Rzezawa
-
LO46
Budowa gminnej oczyszczalni scieków typu
"Hydrocentrum" w miejscowości Blizne
536.817,12
L047
Kanalizacja sanitarna dla wsi Sośnica
552.087,98
96.144,00 mieszkańcy gminy Jasienica Rosielna
84.146,57 mieszkańcy gminy Radymno
-
L048
Doskonalenie infrastruktury technicznej na
obszarze intensywnego zagospodarowania
usługowego w miejscowości Czernichów
365.764,32
88.775,97 mieszkańcy gminy Czernichów
-
L049
Sieć kanalizacyjna dla wsi Górno i Wólka
Sokołowska wraz z kolektorem dosyłowym dla
oczyszczalni ścieków w Sokołowie
Małopolskim
386.105,45
98.691,25 mieszkańcy gminy Sokołów
Małopolski
-
L050
Oczyszczalnia ścieków w Krynkach dla wsi:
Brody, Krynki, Młynek, Lubenia
333.944,36
L051
Wodociąg do śródleśnych wiosek
agroturystycznych gminy Janów Lubelski
126.745,70
L052
Kanalizacja sanitarna Makowa Dolnego - etap
I, kanał B
132.578,00
117.932,12 mieszkańcy gminy Brody
29.400,00 mieszkańcy gminy Janów Lubelski
34.802,87 mieszkańcy gminy Maków
Podhalański
-
Budowa oczyszczalni ścieków o wydajności 190 m3 na
dobę,
Wybudowanie 10.102 m kanalizacji sanitarnej,
Podłączenie do sieci kanalizacyjnej 232 gospodarstw
domowych.
Odbiór i oczyszczenie ścieków z skanalizowanej części
miejscowości Blizne,
oczyszczenie ścieków dowożonych w ilości 25m3/d z szamb,
poprawa warunków życia mieszkańców.
Zahamowanie degradacji wód powierzchniowych i
podziemnych, oraz gleby,
Poprawa czystość cieków wodnych stanowiących dopływy
rzeki San,
Polepszenie warunków życia mieszkańców.
Wybudowano 4.702,5 m sieci kanalizacyjnej,
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 90 gospodarstw
domowych,
Powstały 3 nowe miejsca pracy w Zakładzie Gospodarki
Komunalnej.
Stworzenie warunków do podejmowania działalności
gospodarczej,
Stworzenie warunków do dalszej rozbudowy sieci
kanalizacyjnej,
Poprawa czystości wód powierzchniowych i podziemnych
oraz poprawa warunków środowiska przyrodniczego.
Wybudowano oczyszczalnię ścieków o wydajności 300 m3
na dobę,
Powstało 5 nowych miejsc pracy,
Powstały 4 nowe zakłady pracy.
Budowa sieci wodociągowej długości 21.434 m,
Zaopatrzenie w wodę 208 gospodarstw domowych,
Montaż 4.608 m przyłączy i zestawu pompowohydroforowego.
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 40 gospodarstw
domowych i 3 instytucje,
Odprowadzenie do oczyszczalni 42 m3 ścieków na dobę,
Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych.
323
L053
Kanalizacja dla miasta i gminy Tuchów, sieć
kanalizacyjna z przyłączami i przepompownią
PI
153.347,42
66.176,20 mieszkańcy gminy Tuchów
62.619,97 mieszkańcy gminy Szaflary
85.176,53 mieszkańcy gminy Zabierzów
-
L054
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Maruszyna Stanki
136.203,98
L055
Kanalizacja sanitarna w miejscowości
Zabierzów- Rząska
331.255,87
L056
Budowa mechaniczno-biologicznej
oczyszczalni ścieków wraz z kolektorem
dosyłowym w miejscowości Raniżów
357.464,58
86.506,00 mieszkańcy gminy Raniżów
-
L057
Kanalizacja sanitarna w Śladkowie Małym etap II, zadanie 2
70.066,89
33.650,53 mieszkańcy gminy Chmielnik
L058
Budowa wodociągu grupowego w
miejsowościach Krzątka i Rusinów, zbiornik
wyrównawczy w Hucie Komorowskiej
240.555,44
L059
Kanalizacja sanitarna wsi Tomice - zadanie I
184.120,58
58.381,77 mieszkańcy gminy Majdan Królewski
45.425,75 mieszkańcy gminy Tomice
-
Likwidacja 22 szamb domowych,
Budowa sieci kanalizacyjnej długości 2.265 m oraz
przyłączy długości 483m.,
Przyłączenie do sieci kanalizacyjnej 5 zakładów,
Ochrona wód zlewni Biała.
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 54 gospodarstwa
domowe,
Poprawa infrastruktury technicznej,
Rozwój agroturystyki.
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 195 gospodarstw
domowych,
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 30 firm,
W ciągu roku ilość odprowadzanych do oczyszczenia
ścieków wynosi 54.000 m3.
Odbiór i oczyszczanie ścieków I etap - podłączono 300
budynków,
oczyszczanie ścieków II -podłączenie 120 budynków,
zahamowanie degradacji wód gruntowych i
powierzchniowych.
Budowa kolektora grawitacyjnego długości 1.260 m,
kolektora tłocznego długości 235 m oraz wykonanie
przykanalików długości 75m.,
Odprowadzenie ścieków do oczyszczalni w Chmielniku,
Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych.
Przyłączenie do sieci wodociągowej 379 gospodarstw
domowych i instytucji,
Wybudowano sieć wodociągową długości 30.641 m i
przyłącza długości 16.628 m,
Wybudowano zbiornik wyrównawczy o pojemności 300 m3.
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 30 gospodarstw
domowych,
Odprowadzenie do oczyszczalni 18 m3 ścieków na dobę,
Umożliwienie podłączenia do sieci kanalizacyjnej
następnych 300 gospodarstw domowych.
324
L060
Grupowa kanalizacja sanitarna dla
miejscowości Czchów - Zapora i Rynek
L061
Modernizacja i rozbudowa wysypiska odpadów
komunalnych we wsi Świdnik
96.431,06
L062
Budowa kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej w
miejscowości Deszno
203.017,79
L063
Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni sciekó
w wraz z budową kanalizacji sanitarnej w
gminie Stary Dzików
413.757,00
L064
Wodociąg wiejski we wsiach Janina
Kołaczkowice, gmina Busko
180.179,12
L065
Hydrofornia sieciowa w miejscowości
Faliszowice, wodociąg w miejscowości
Malicowice
Budowa kanalizacji w gminie Węgierska
Górka, sołectwo Żabnica - Doliny
131.607,80
L067
Magistrala wodociągowa Jodłówka Tuchowska
- Rzepiennik Strzyżewski
280.128,49
L068
Budowa wodociągu wiejskiego dla
miejscowości Paszyn Góry, gmina Chełmiec
108.966,23
L069
Kanalizacja sanitarna w miejscowosci Odrzyko
561.351,70
L066
n
160.071,32
401.482,10
44.994,65 mieszkańcy gminy Czchów
48.215,53 mieszkańcy gminy Łukowica
48.273,00 mieszkańcy gminy Rymanów
97.326,00 mieszkańcy gminy Stary Dzików
48.586,86 mieszkańcy gminy Busko-Zdrój
39.123,76 mieszkańcy gminy Obrazów
80.485,86 mieszkańcy gminy Węgierska Górka
65.949,05 mieszkańcy gminy Rzepiennik
Strzyżewski
47.950,93 mieszkańcy gminy Chełmiec
70.445,14 mieszkańcy gminy Wojaszówka
-
Odprowadzenie ścieków z 81 gospodarstw domowych i
instytucji,
Ochrona czystości wód rzeki Dunajec i Jeziora
Czchowskiego,
Uruchomienie kąpieliska.
Przeciwdziałanie dewastacji środowiska naturalnego,
Ochrona wód powierzchniowych i gruntowych,
Wydłużenie okresu eksploatacji wysypiska.
Zahamowanie degradacji wód płynących i gruntowych,
Poprawa czystości wód i cieków wodnych rzeki Tabor,
Poprawę jakości wody.
Poprawa stanu wód płynących w rzekach na terenie gminy,
Zmniejszono ilość zanieczyszczeń odprowadzanych do wód
gruntowych,
Poprawa stanu środowiska naturalnego.
Wybudowano sieć wodociągową o długości 28.453 m,
Wykonano 243 przyłącza domowe,
Zapewniono mieszkańcom dostawę dobrej jakościowo wody.
Wybudowano siec wodociągową długości 6.580 m,
Wybudowano 1.516 m przyłączy,
Podłączono do sieci 63 obiekty.
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 50 gospodarstw
domowych,
Zabezpieczenie wód powierzchniowych i gruntowych,
Zwiększono wykorzystanie pracującej oczyszczalni ścieków.
Wybudowano magistralę wodociągową długości 3.829 m,
Wybudowano dwie przepompownie,
Powstały dwa gospodarstwa agroturystyczne.
Podłączenie do sieci wodociągowej 40 gospodarstw
domowych,
Zaopatrzenie w wodę 265 mieszkańców wsi.
Zmniejszono zanieczyszczenie środowiska naturalnego w
zakresie wód gruntowych,
Włączono do sieci 337 gospodarstw indywidualnych, 7
budynków użyteczności publicznej, 14 zakładów
rzemieślniczych,
Poprawa warunków bytowych mieszkańców.
325
L070
Kanalizacja sanitarna ul. Armii Krajowej i
Mickiewicza od nr 30
L071
Budowa wodociągu w Raciechowicach - etap 5
i 6, obiekty i sieć wodociągowa w
miejscowościach Raciechowice i Komorniki
Kanalizacja sanitarna dla gminy Ostrów
L072
69.328,00
257.923,96
411.671,00
L073
Modernizacja dróg gminnych
117.001,57
L074
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Łapanów - etap 2
116.711,97
L075
Budowa kanalizacji sanitarnej w Bobowej etap II
398.540,33
L076
Kanalizacja sanitarna dla wsi Pruchnik
211.241,59
19.927,81 mieszkańcy gminy Horyniec
66.320,08 mieszkańcy gminy Raciechowice
52.034,00 mieszkańcy gminy Ostrów
31.789,33 mieszkańcy gminy Łodygowice
33.109,36 mieszkańcy gminy Łapanów
114.499,06 mieszkańcy gminy Bobowa
41.992,00 mieszkańcy gminy Pruchnik
-
L077
Oczyszczalnia ścieków i kanalizacja sanitarna
Olesno - etap I i II
167.009,90
65.065,56 mieszkańcy gminy Olesno
-
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 25 budynków
mieszkalnych,
Zmniejszenie zanieczyszczeń powierzchniowych wód,
Ochrona ujęć wód leczniczych i wody pitnej.
Zaopatrzenie w wodę gospodarstw domowych,
Wzrost liczby podmiotów gospodarczych,
Spadek poziomu bezrobocia.
powstanie
nowych
podmiotów
gospodarczych
w
przetwórstwie rolno-spożywczym i w usługach dla
rolnictwa,
powstanie nowych miejsc pracy,
poprawa infrastruktury technicznej tych miejscowości.
Poprawa dojazdu do 90 gospodarstw,
Poprawa infrastruktury drogowej na terenie gminy,
Odciążenie drogi krajowej Bielsko Biała – Żywiec –
Zwardoń.
Odprowadzenie do oczyszczalni ścieków z 56 budynków,
Wykorzystanie wydajności nowo wybudowanej oczyszczalni
ścieków,
Ochrona wód rzeki Stradomki.
Podłączenie do kanalizacji sanitarnej 115 gospodarstw
domowych,
Odprowadzenie do oczyszczalni 68 m3 ścieków na dobę,
Umożliwienie podłączenia następnych 65 obiektów do sieci
kanalizacyjnej.
Ochrona środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniem
ścieków,
Utrzymanie rzeki Mleczka Wschodnia w I klasie czystości
wód,
Rozwój agroturystyki, stworzenie możliwości rozwoju
zakładów rzemieślniczych i przetwórczych.
Przyłączono do sieci kanalizacyjnej 60 gospodarstw
domowych,
Wybudowano 2.687 m kanalizacji sanitarnej,
Wykonano 919 m przykanalików.
326
L078
Budowa kanalizacji sanitarnej na odcinku
Krosno-Suchodół-Głowienka-Miejsce Piastowe
660.49,00
79.069,00 mieszkańcy gminy Miejsce Piastowe -
L079
Budowa oczyszczalni ścieków w miejscowości
Węgrzce
194.647,70
L080
Oczyszczalnia ścieków w Modliborzycach,
gmina Modliborzyce
561.146,71
60.675,39 mieszkańcy gminy Zielonki
157.845,12 mieszkańcy gminy Modliborzyce
-
L081
Budowa hali recyklingu - II etap, składowisko
odpadów komunalnych w Borszowicach,
gmina Sędziszów
Budowa magistrali wodociągowej z Woli
Przemykowskiej przez Książe Kopacze Kwików - Zaborów - Dołęga - Szczurowa, ul.
Lwowska
L082
Uzbrojenie terenu gminy w kanalizację sanitarną,
Ochrona środowiska naturalnego przed skażeniem,
Umożliwienie
powstania
nowych
podmiotów
gospodarczych.
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 400 gospodarstw
domowych,
Odprowadzenie do oczyszczalni 98.500 m3 ścieków rocznie,
Ochrona środowiska naturalnego.
Powstało 17 nowych miejsc pracy,
Powstały 3 nowe zakłady gastronomiczne,
Liczba gospodarstw agroturystycznych wzrosła do 9.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
220.685,67
54.653,48 mieszkańcy gminy Szczurowa
-
L083
Sieć kanalizacyjna w miejscowości Harasiuki etap I
317.699,72
L084
Sieć wodociągowa z przyłączami dla
miejscowości Stawiany-Wieś
L085
Budowa wodociągu Mietniów-Chorągwica
472.588,23
L086
Budowa chodnika wzdłuż drogi krajowej nr
957 na terenie gminy Zawoja
508.349,62
L087
Oczyszczalnia ścieków sanitarnych z siecią
kanalizacji sanitarnej z przyłączami domowymi
w Zawadzie
488.995,85
59.049,31
73.009,33 mieszkańcy gminy Harasiuki
19.885,66 mieszkańcy gminy Kije
85.333,40 mieszkańcy gminy Wieliczka
115.425,10 mieszkańcy gminy Zawoja
76.534,90 mieszkańcy gminy Dębica
-
Zaopatrzenie w wodę mieszkańców 5 miejscowości,
Budowa magistrali wodociągowej o przekroju 200 mm
długości 5.000 m,
Budowa magistrali wodociągowej o przekroju 160 mm
długości 10.000 m.
Budowa sieci kanalizacyjnej długości 6.921 m,
Wykonanie 80 przyłączy domowych,
Budowa 2 przepompowni.
Podłączono do sieci wodociągowej 66 gospodarstw
domowych,
Wybudowano siec wodociągową długości 4.552 m,
Wykonano przejście nad torami.
Podłączono do sieci wodociągowej 300 gospodarstw
domowych,
Zaopatrzenie w wodę 1.500 mieszkańców,
Powstanie nowych miejsc pracy.
Podwyższenie bezpieczeństwa użytkowników drogi krajowej
nr 957 na terenie gminy Zawoja,
Rozwój infrastruktury technicznej.
Oddano do użytkowania oczyszczalnię ścieków o
wydajności 250 m3 na dobę,
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 25gospodarstw
domowych,
Ochrona wód powierzchniowych i gruntowych.
327
L088
Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z
przykanalikami w miejscowości Zalesie
140.064,94
L089
Kanalizacja sanitarna wsi Niedomice, gmina
Żabno
887.340,00
L090
Kanalizacja sanitarna dla miejscowości
Pisarowce i Sanoczek
Budowa wodociągu, sołectwo Bystra
Budowa wodociągu grupowego wraz z
przyłączami w miejscowości Pleśna, gmina
Pleśna
23.800,00 mieszkańcy gminy Zarzecze
41.273,86 mieszkańcy gminy Żabno
-
L091
L092
243.543,55
49.840,93
L093
Wodociąg grupowy Opoka Duża-Annopol, gm.
Annopol
110.832,46
50.000,000
L094
Budowa wodociągu wiejskiego Bartkowa
Posadowa, Podole Górkowa, Gródek
n/Dunajcem
Modernizacja ujęcia wody dla gmin Lisia Góra
i Żabno, ujęcie wody Łęg Tarnowski
520.750,29
122.270,26
138.470,27
50.000,00
L096
Budowa kanalizacji sanitarnej miejscowości
Górki
113.008,13
52.247,49
L097
Budowa kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej w
m. Potok
212.324,18
97.529,24
L095
Zahamowanie degradacji wód płynących i gruntowych,
Poprawa czystość wód i cieków wodnych,
Poprawa warunków życia mieszkańców.
Wykonano siećkanalizacyjną długości 19.382 m oraz
52przepompownie,
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 443 gospodarstwa
domowe,
Odprowadzenie do oczyszczalni 240 m3 ścieków na dobę.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
mieszkańcy gminy - Wybudowano sieć wodociągową długości 16.148 m,
Pleśna
- Podłączono do sieci wodociągowej 267 gospodarstw
domowych,
- Wybudowano 2 hydrofornie.
mieszkańcy gminy - Wybudowano sieć wodociągową długości 750m,
Annopol
- Wybudowano zbiornik wyrównawczy o pojemności 1.000
m3,
- Wybudowano pompownię i zmodernizowano hydrofornię.
mieszkańcy gminy - Zaopatrzenie w wodę mieszkańców,
Gródek nad
- Wzrost ilości podmiotów gospodarczych,
Dunajcem
- Tworzenie nowych miejsc pracy.
mieszkańcy gmin: - Zapewniono dostawy wody dla mieszkańców gmin Żabno i
Żabno, Lisia Góra
Lisia Góra,
- Wybudowano zbiornik na wodę o pojemności 300 m3,
- Wybudowano rurociągi techniczne zewnętrzne i pompy.
mieszkańcy gminy - Zmniejszenie bezrobocia na terenie wsi o około 4%,
Brzozów
- Powstanie 6 nowych podmiotów gospodarczych,
- Redukcja zanieczyszczeń do środowiska.
mieszkańcy gminy - Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w połowie
Jedlicze
miejscowości Potok,
- Stworzenie dogodnych warunków dla rozwoju małych i
średnich przedsiębiorstw,
- Ożywienie budownictwa mieszkalnego i zagrodowego.
328
L098
L099
L100
Kanalizacja sanitarna etap I dla wsi Ostrów
Budowa gminnej oczyszczalni ścieków oraz
sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Wierzbna – II etap
Budowa V etapu (zakończenie) kanalizacji
sanitarnej wraz z przykanalikami w m.
Dachnów gmina Cieszanów
L101
Budowa kanalizacji sanitarnej wsi Krasiczyn –
III etap
L102
Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z
przykanalikami w m. Ruszelczyce
126.171,50
433.683,70
101.728,55
75.848,52
236.289,06
L103
Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Grodzisko
Górne
L104
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Jasionka-Stobierna, II etap 1998 - 2000
272.344,61
L105
Budowa wodociągu wiejskiego z przyłączami
do budynków i stacji uzdatniania wody w m.
Wola Zarczycka, przysiółki Łoiny i Flisy
Budowa oczyszczalni ścieków w Dąbrownicy
315.466,23
L106
227.381,77
222.140,83
57.472,84 mieszkańcy gminy Przemyśl
Poprawa stanu środowiska naturalnego oraz ochrona wód
podziemnych i gleby przed zanieczyszczeniami,
-
Rozwój infrastruktury technicznej,
-
Stworzenie nowych miejsc pracy.
126.650 mieszkańcy gminy Pawłosiów
46.332,97 mieszkańcy gminy Cieszanów
35.969,97 mieszkańcy gminy Krasiczyn
107.941,10 mieszkańcy gminy Krzywcza
Ochrona środowiska naturalnego,
Rozwiązanie gospodarki wodno-ściekowej w gminie,
Poprawa lokalnej infrastruktury.
Zahamowanie degradacji wód powierzchniowych oraz
gruntowych,
Poprawa czystości wód w potoku wiejskim,
Poprawa atrakcyjności terenu.
Podłączenie 50 gospodarstw do kanalizacji sanitarnej i
skierowanie ścieków do oczyszczalni w Krasiczynie,
Ochronę środowiska naturalnego,
Zmniejszenie zanieczyszczenia wód rzeki San.
Uporządkowanie gospodarki ściekowej poprzez podłączenie
117 gospodarstw do kanalizacji,
104.982,54 mieszkańcy gminy Grodzisko Dolne
-
Wykorzystanie przepustowości oczyszczalni ścieków,
Poprawę stanu czystości wód.
Uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej,
Ochrona wód podziemnych,
Rozwój turystyki i agroturystyki oraz pobudzenie rozwoju
przedsiębiorczości.
Podłączenie do kanalizacji istniejących 32 przedsiębiorstw,
Rozwój agroturystyki,
Przejęcie ok. 250 m3 / dobę ścieków od w/w podmiotów.
Powstanie nowych podmiotów gospodarczych,
Postanie nowych miejsc pracy,
Podniesienie atrakcyjności terenu.
Umożliwienie przejęcia ścieków z terenu miejscowościach
Dąbrowica, Ślęzaki,
Rozwój infrastruktury,
Poprawa warunków życia.
126.730,65 mieszkańcy gminy Trzebownisko
144.566,34 mieszkańcy gminy Nowa Sarzyna
93.285,00 mieszkańcy gminy Baranów
Sandomierski
-
329
L107
Kanalizacja ścieków sanitarnych w
miejscowości Jeżowe
332.482,02
158.890,29 mieszkańcy gminy Jeżowe
-
L108
Sieć kanalizacji sanitarnej w m. Długie, gmina
Zarszyn
197.496,95
91.480,45 mieszkańcy gminy Zarszyn
-
L109
Kanalizacja sanitarna w miejscowości Szówsko
671.450,56
180.853,48 mieszkańcy gminy Wiązownica
-
L110
Budowa kanalizacji sanitarnej we wsi
Skołyszyn
167.849,53
L111
Sieć wodociągowa w miejscowości Besko
169.651,36
L112
Kanalizacja sanitarna w Łagowie - III etap
kończący całe zadanie
931.105,90
L113
Budowa sieci wodociągowej z przyłączami
domowymi w m.: Grzybów, Szczeglice,
Wolica, Zagorzyce, Domoradzice, Mała Wieś,
Wysoki Duże, Wysoki Średnie, Wysoki Małe
Budowa kolektora sanitarnego B – etap II we
Włoszczowie
234.210,58
60.000,00 mieszkańcy gminy Bogoria
-
341.644,56
80.000,00 mieszkańcy gminy Włoszczowa
-
L114
77.072,00 mieszkańcy gminy Skołyszyn
78.067,75 mieszkańcy gminy Besko
270.000,00 mieszkańcy gminy Łagów
-
-
Podłączenie do sieci kanalizacyjnej 173 gospodarstw
domowych, 2 szkół, dwóch budynków samorządowych,
Poprawa stanu sanitarnego miejscowości Jeżowe,
Tworzenie możliwości rozwoju przedsiębiorczości i rozwoju
turystyki.
Podłączono 130 budynków mieszkalnych oraz instytucji,
Oczyszczenie ścieków w istniejącej oczyszczalni ścieków w
Zarszynie,
Poprawa warunków bytowych.
Rozwiązanie gospodarki wodno-ściekowej we wsi Szówsko,
Stworzenie warunków dla 140 funkcjonujących podmiotów
gospodarczych,
Uatrakcyjnienie terenów budowlanych ochrona środowiska
naturalnego, w tym ochrona gruntów rolnych, wód
poziemnych i powierzchniowych.
Stopień skanalizowania wsi Skołyszyn zwiększy się z 8 do
28%,
Powstanie nowych podmiotów gospodarczych,
Zwiększenie przepustowości oczyszczalni.
Wykonanie systemu zaopatrzenia w wodę,
Wykonanie przyłączy do budynków mieszkalnych,
usługowych i zakładów pracy,
Ułatwienie rozwoju produkcji spożywczej i rolnej..
Wybudowano 8.650 m kanalizacji sanitarnej,
Wykonano 223 przykanaliki o łącznej długości 3.735 m,
Wybudowano przepompownię sieciową oraz 201 studzienek
kanalizacyjnych.
Zaopatrzenie w wodę mieszkańców 9 wsi,
Wybudowano siec wodociągową długości 33.168 m,
Wykonano 9.571 m przyłączy wodociągowych.
Wybudowano 3.395 m kolektora sanitarnego,
Wybudowano 80 studni rewizyjnych oraz wykonano dwa
przewierty pod drogami,
Ochrona wód gruntowych.
330
L115
Wodociąg wiejski we wsi Mikułowice, Gmina
Busko Zdrój
140.296,30
50.000,00 mieszkańcy gminy Busko-Zdrój
-
L116
Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z
przykanalikami dla miejscowości Promnik i
Strawczynek
922.105,84
290.000,00 mieszkańcy gminy Strawczyn
-
L117
Budowa sieci wodociągowej we wsiach
Drutarnia, Chełb, Stara Kuźnica gmina
Końskie
Wodociąg grupowy – przedsięwzięcie
„Powiśle”, zadanie Trzebnica, gmina Pacanów,
zadanie obejmuje wieś Trzebnicę i Podwale
107.716,09
L118
L119
Kanalizacja sanitarna i deszczowa przy ul.
Szkolnej i Łazy w Nowej Słupi
101.976,24
93.798,16
49.749,77 mieszkańcy gminy Końskie
43.529,81 mieszkańcy gminy Pacanów
44.482,52 mieszkańcy gminy Nowa Słupia
-
L120
Sieć wodociągowa Przezwody
61.470,54
30.017,76 mieszkańcy gminy Wilczyce
-
L121
Budowa sieci wodociągowej we wsi Podole
54.020,18
L122
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej dla
miejscowości Bilcza – Podsukowie, etap III.
691.116,42
L123
Modernizacja składowiska odpadów
Komunalnych w Piwnicznej - Kosarzyska
25.500,45 mieszkańcy gminy Opatów
196.651,43 mieszkańcy gminy Morawica
30.221,20 mieszkańcy gminy Piwniczna
-
93.180,28
Podłączono do sieci wodociągowej 170 gospodarstw
domowych,
Wybudowano siec wodociągową długości 5.290m,
Wybudowano budynek przepompowni oraz zbiornik o
pojemności 150 m3.
Zlikwidowano 344 przydomowe zbiornik na ścieki,
Wybudowano kolektory sanitarne długości 17.135 m oraz
rurociąg tłoczny długości 3.353 m,
Wybudowano 4 przepompownie.
Wybudowano wodociąg przesyłowy długości 6.253 m,
Podłączono do sieci wodociągowej 85 obiektów,
Powstały 2 nowe podmioty gospodarcze.
Wybudowano siec wodociągową długości 18.239 m,
Zapewniono dostawy wody dla mieszkańców wsi Trzebnica
i podwale,
Wykonano 141 przyłączy domowych.
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 25gospodarstw
domowych,
Wykonano 873 m kanalizacji sanitarnej i 275 m kanalizacji
deszczowej,
Bardziej ekonomiczne wykorzystanie istniejącej
oczyszczalni ścieków.
Wykonano siec wodociągową długości 6.848 m,
Wykonano 1.691 m przyłączy domowych,
Zapewniono dostawy wody dla mieszkańców wsi
Przezwody.
Wybudowano wodociąg przesyłowy długości 7.806m,
Wykonano 27 hydrantów przeciwpożarowych,
Zapewniono dostawy wody dla mieszkańców wsi Podole.
Wybudowano kanalizację sanitarną długości 8.109 m,
Wykonano 5.000 m przykanalików,
Rozbudowa infrastruktury technicznej.
Zdeponowanie na składowisku dodatkowych 11,6 tysiąca m3
odpadów,
Ochrona wód potoku Czercz,
Poprawa czystości w sąsiednich lasach i potokach górskich,
podniesie atrakcyjności turystycznej regionu.
331
L124
Budowa oczyszczalni ścieków i sieci
kanalizacyjnej w Książu Wielkim
790.988,16
L125
Sieć sanitarna dla miejscowości Mikołajowice
wraz z oczyszczalnią ścieków w miejscowości
Sieciechowice
727.869,61
L126
Kanalizacja sanitarna -wieś Tenczynek –
kolektor główny „F” , tzw. „matka” i
kolektory boczne rejon Piaski oraz część
kolektora w rejonie Rzeczek”
157.227,97
L127
Kanalizacja sanitarna m. Gdów, etap II część 2
dokończ., etap III część 1 i 2
319.869,08
L128
Sieć wodociągowa rozdzielcza wraz z
przyłączami domowymi we wsi Krzywaczka –
Etap I
100.267,07
L129
Magistrala wodociągowa Wojnicz – Zakliczyn
etap II
181.031,89
L130
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Zubrzyca Dolna i Zubrzyca Górna – etap III c
453.679,96
L131
Kanalizacja sanitarna zlewni zbiornika wody
pitnej – miejscowości Rabka – ciąg ulic
Krakowska - Sądecka
Modernizacja kanalizacji sanitarnej w Rytrze –
etap I
L132
252.086,10 mieszkańcy gminy Książ Wielki
231.656,95 mieszkańcy gminy Wierzchosławice
48.914,48 mieszkańcy gminy Krzeszowice
100.059,30 mieszkańcy gminy Gdów
31.337,53 mieszkańcy gminy i miasta Sułkowice
56.143,03 mieszkańcy gminy Zakliczyn i
Wojnicz
140.036,95 mieszkańcy gminy Jabłonka
-
Wybudowano oczyszczalnię ścieków o wydajności 200 m3
na dobę,
Poprawa infrastruktury technicznej,
Powstanie nowych miejsc pracy.
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 300 gospodarstw
domowych,
Obniżono koszty oczyszczania ścieków o 30%,
Umożliwiono podłączenie do sieci kanalizacyjnej
następnych 2.200 gospodarstw domowych.
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 79 gospodarstw
domowych,
Odprowadzenie do oczyszczalni 205.641 m3 ścieków
rocznie,
Ochrona wód powierzchniowych i gruntowych.
Wybudowano sieć kanalizacji sanitarnej o długości 8.697 m,
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 150 gospodarstw
domowych,
Odprowadzenie do oczyszczalni 27.000 m3 ścieków rocznie.
Podłączono do sieci wodociągowej 92 gospodarstwa
domowe,
Stworzono warunki do rozwoju systemu wodociągów we wsi
Krzywaczka,
Powstanie nowych miejsc pracy.
Wybudowano magistralę wodociągową długości 4,1 km,
Zaopatrzenie w wodę 80 gospodarstw domowych,
Zapewnienie dostaw wody w ilości 10l/s dla gminy Wojnicz
i 40l/s dla gminy Zakliczyn.
Podłączenie do sieci kanalizacyjnej 150 budynków,
Powstanie nowych miejsc pracy,
Podniesie atrakcyjności turystycznej regionu.
Związek gmin zrezygnował z realizacji projektu
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
332
L133
Budowa gazociągu średnioprężnego dla
miejscowości Miechówka, Kąpiołki, Kąpiele
Wielkie, Strzegowa, Poręba Dzierżna, Łobzów,
Jeżówka, Domaniewice
317.359,67
L134
Gazyfikacja wsi w gminie Charsznica
244.148,05
L135
Gazyfikacja wsi Bruśnik, Falkowa,
Siekierczyna
234.047,89
L136
Budowa wodociągu wiejskiego we wsi
Gołkowice – III etap
132.572,73
L137
Budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi
Bukowska Wola – Miechów ul. Racławicka
224.901,45
100.036,19 mieszkańcy gminy i miasta Wolbrom 78.405,06 mieszkańcy gminy Charsznica
73.763,79 mieszkańcy gminy Ciężkowice
43.471,08 mieszkańcy gminy Stary Sącz
70.543,19 mieszkańcy gminy Miechów
-
L138
L139
Sieć wodociągowa z przyłączami domowymi w
miejscowości Wrząsowice i Olszowice
Budowa wodociągu wiejskiego w
miejscowości Łąkta Górna, etap I
L140
Budowa sieci wodociągowej Sieniawa
Głębokie - gmina Rymanów
L141
Budowa wodociągu wiejskiego w Gromniku
Zawodzie
L142
Zbiornik wodociągowy wyrównawczy w
Barwałdzie Średnim
99.403,16
241.541,75
85.554,45
115.711,97
Wykonano 30 km gazociągu średnioprężnego,
Zapewnienie dostaw gazu dla gospodarstw domowych i
przedsiębiorstw,
Redukcja emisji pyłów i substancji szkodliwych do
powietrza.
Podłączono do sieci gazowej 380 gospodarstw domowych,
Podłączono do sieci gazowej 32 instytucje,
Powstanie nowych miejsc pracy.
Podłączono do sieci gazowej 284 gospodarstwa domowe,
Poprawa warunków życia mieszkańców,
Poprawa stanu środowiska naturalnego.
Wykonano 126 szt. przyłączy wodociągowych,
Wykonano 20 szt. hydrantów przeciwpożarowych
podziemnych,
Poprawa warunków życia mieszkańców.
Wybudowano sieć kanalizacyjną długości 4,9 km,
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 117 gospodarstw
domowych,
Do oczyszczalni odprowadzane jest 110 m3 ścieków na
dobę.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
43.657,44 mieszkańcy gminy - Podłączono do sieci wodociągowej 270 gospodarstw
Żegocina
domowych,
- Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości,
- Rozwój gospodarstw agroturystycznych.
110.610,37 mieszkańcy gminy - Podłączenie 152 gospodarstw domowych,
Rymanów
- Modernizacja istniejącej hydroforni,
- Uzyskano poprawę jakości uzdatnianej wody pitnej.
26.829,20 mieszkańcy gminy - Zaopatrzenie w wodę mieszkańców wsi,
Gromnik
- Podłączenie do sieci wodociągowej 32 gospodarstw
domowych,
- Poprawa infrastruktury lokalnej.
37.294,05 mieszkańcy gminy - Poprawa zaopatrzenia w wodę,
i miasta Kalwaria - Podłączenie do sieci wodociągowej 1.000 odbiorców,
Zebrzydowska
- Powstanie nowych podmiotów gospodarczych.
333
L143
Sieć wodociągowa Skrzyszów – Stary
Gościniec zadanie 3
L144
Modernizacja drogi Chełmiec - Gołkowice
92.467,23
144.428,02
29.060,10 mieszkańcy gminy Skrzyszów
144.428,02 mieszkańcy gminy Podegrodzie
-
L145
Budowa sieci wodociągowej w oparciu o stację
uzdatniania wody w Radomyslu nad Sanem,
gmina Radomyśl n/Sanem
55.217,56
25.860,22 mieszkańcy gminy Radomyśl
n/Sanem
-
L146
Modernizacja dróg gminnych: Gruszów Wielki
– Nieczajna Górna, Gruszów Mały
134.814,28
42.001,83 mieszkańcy gminy Dąbrowa
Tarnowska
-
L147
Modernizacja drogi gminnej w Siemiuszowej II etap
Modernizacja drogi gminnej Lipnica Wielka –
Kiczory (droga na Polanę w Kiczorach)
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Cergowa
Budowa kolektorów kanalizacyjnych typu „A”
wraz z przykanalikami
L148
L149
L150
Poprawa zaopatrzenia w wodę mieszkańców wsi Skrzyszów,
Podłączenie do sieci wodociągowej 190 gospodarstw
domowych,
Powstanie 18 nowych miejsc pracy.
Poprawa warunków życia mieszkańców,
Poprawa bezpieczeństwa dojazdu dla mieszkańców Gminy
Podegrodzie oraz gmin sąsiednich,
Zwiększenie atrakcyjności wsi położonych w rejonie
zrealizowanej inwestycji.
Poprawa jakości produktów rolnych ze 129 gospodarstw,
Ochrona środowiska naturalnego,
Rozwój usług w zakresie obsługi turystycznej, rozwój
agroturystyki.
Zwiększenie ilości dróg o nawierzchni bitumicznej o 2.888
m,
Poprawa dojazdu do 56 gospodarstw domowych,
Wzrost liczby podmiotów gospodarczych.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
171.961,83
L151
Kanalizacja sanitarna prawobrzeżna wsi
Lipinki II etap
198.854,37
L152
Modernizacja drogi gminnej Luszowice Smyków
80.369,18
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
53.323,96 mieszkańcy gminy - Zapobieganie degradacji terenu bezpośrednio sąsiadującego
Krościenko
z Pienińskim Parkiem Narodowym,
n/Dunajcem
- Ochrona potoku Krośnica i rzeki Dunajec przed skażeniem,
- Podniesienie atrakcyjności terenu.
61.433,18 mieszkańcy gminy - Podłączenie do sieci kanalizacyjnej 54 gospodarstw
Lipinki
domowych,
- Bardziej efektywne wykorzystanie istniejącej oczyszczalni
ścieków,
- Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości.
23.905,94 mieszkańcy gminy - Zwiększenie ilości dróg o nawierzchni bitumicznej o 1.820
Radgoszcz
m,
- Poprawa dojazdu do 70 gospodarstw domowych,
- Powstanie nowych gospodarstw agroturystycznych.
334
L153
Kanalizacja sanitarna i oczyszczalnia ścieków
dla miejscowości Gnojnik – II etap
L154
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Węgrzce
Budowa kanalizacji sanitarnej systemu
ciśnieniowego wraz z przykanalikami dla wsi
Tarnowska Wola
L155
L156
L157
Remont kapitalny mostu na rzece Dunajec w
miejscowości Ostrów, w ciągu drogi
powiatowej nr 309 Tarnów - Wierzchosławice
Kanalizacja gminy Zator
125.857,88
323.278,70
39.478,36 mieszkańcy gminy Gnojnik
-
Wniosek nie został zaakceptowany
151.219,72 mieszkańcy gminy - Podłączenie do kanalizacji sanitarnej 98 gospodarstw
Nowa Dęba
domowych,
- Możliwość podłączenia dalszych 104 gospodarstw,
- Poprawa warunków bytowych mieszkańców.
Wniosek nie został zaakceptowany
86.955,56
27.807,59 mieszkańcy gminy i miasta Zator
-
L158
L159
L160
L161
Modernizacja drogi lokalnej i budowa kładki
pieszo-jezdnej w miejscowości Podłopień na
terenie gminy Tymbark
Modernizacja drogi gminnej Łużna - Wesołów
Kanalizacja sanitarna dla miejscowości Ojców
– gmina Skała
Kanalizacja dla miasta i gminy Tuchów – sieć
kanalizacyjna wraz z przyłączami i
przepompownią P1- etap II
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 64 gospodarstwa
domowe,
Odprowadzenie i oczyszczenie 45 m3 ścieków na dobę,
Poprawa infrastruktury technicznej gminy.
Wybudowano 2.149 m sieci kanalizacyjnej,
Podłączono do sieci kanalizacyjnej 70 gospodarstw
domowych,
Odprowadzenie do oczyszczalni 45 m3 ścieków na dobę.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
204.167,61
122.407,44
L162
Modernizacja drogi gminnej Lisia Góra –
Żukowice Stare
74.487,71
L163
Modernizacja drogi gminnej nr 4338003
Szczurowa - Brzezinki
122.019,16
65.826,90 mieszkańcy gminy Łużna
-
Poprawa warunków codziennego życia mieszkańców,
Zwiększenie ilości km dróg o nawierzchni ulepszonej,
Trwałe zabezpieczenie korpusu drogi przed degradacją i
niszczeniem, poprzez położenie nawierzchni bitumicznej i
wykonanie prawidłowego odwodnienia.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
38.691,12 mieszkańcy gminy - Podłączono do sieci kanalizacyjnej 70 gospodarstw
i miasta Tuchów
domowych i 21 instytucji,
- Odprowadzenie do oczyszczalni ścieków od 280
mieszkańców,
- Powstanie nowych podmiotów gospodarczych.
24.047,07 mieszkańcy gminy - Rozwój infrastruktury lokalnej,
Lisia Góra
- Ułatwienie dojazdu do gospodarstw domowych,
- Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości.
37.560,36 mieszkańcy gminy - Zmodernizowano 2 km drogi,
Szczurowa
- Rozwój agroturystyki,
- Powstanie nowych miejsc pracy.
335
L16
Telefonizacja wsi w gminie Charsznica
L165
Budowa kanalizacji we wsi Rybna
268.338,08
L166
Modernizacja drogi gminnej nr 3
Czarnochowice – Śledziejowice gmina
Wieliczka
Modernizacja drogi gminnej Zegartowice Krzesławice
149.466,05
L167
L168
Budowa wodociągu Lednica Górna
L169
Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z
przykanalikami w Szczucinie etap I – dla
zachodniej części miejscowości Szczucin,
gmina Szczucin
Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z
przyłączami w miejscowości Rzuchowa gmina Pleśna
L170
L171
L172
Budowa kanalizacji sanitarnej dla dolnej części
wsi Łostówka, gm. Mszana Dolna
Kanalizacja i oczyszczalnia ścieków w
miejscowości Moszczenica koło Gorlic
109.303,28
75.531,84
180.188,01
265.355,35
383.047,14
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
82.729,02 mieszkańcy gminy - Wybudowano sieć kanalizacyjną o długości 4.249 m,
Czernichów
- Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości,
- Tworzenie nowych miejsc pracy.
46.645,22 mieszkańcy gminy - Ułatwienie dostępu drogowego,
Wieliczka
- Tworzenie nowych miejsc pracy,
- Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości.
49.359,17 mieszkańcy gminy - Ułatwienie dostępu drogowego do 50 gospodarstw,
Raciechowice
- Wzrost długości zmodernizowanych dróg,
- Tworzenie nowych miejsc pracy.
23.840,85 mieszkańcy gminy - Podłączenie do sieci wodociągowej 120 gospodarstw
Wieliczka
domowych,
- Zaopatrzenie w wodę 500 mieszkańców,
- Tworzenie nowych miejsc pracy.
55.414,52 mieszkańcy gminy - Podłączono do sieci kanalizacyjnej 122 gospodarstwa
Szczucin
domowe,
- Zlikwidowano 51 szt. przydomowych zbiorników na ścieki,
- Odprowadzenie ścieków do oczyszczalni.
85.080,06 mieszkańcy gminy - Podłączono do sieci kanalizacyjnej 70 gospodarstw
Pleśna
domowych,
- Rozwój infrastruktury technicznej,
- Powstanie nowych podmiotów gospodarczych.
Gmina zrezygnowała z realizacji projektu
125.058,54 mieszkańcy gminy - Poprawa czystości wód gruntowych, podziemnych,
Moszczenica
- Podniesienie standardu sanitarnego budynków,
- Możliwość rozwoju rolnictwa ekologicznego.
336
Załącznik 3
Wykaz projektów finansowanych ze środków brytyjskich Know-How Fund
337
Numer
projek-tu
Tytuł projektu
PPT Nr 1
Opracowanie wewnętrznej
ekspertyzy marketingu
rolnego dla Agencji Rynku
Rolnego (ARR)
Kwota
Pomocy
zagraniczne
jw
GBP/USD Beneficjenci
120 000
GBP
Agencja Rynku
Rolnego
Celem programu była pomoc Agencji w zrozumieniu mechanizmów interwencji rynkowej
funkcjonujących w Unii Europejskiej w ramach wspólnej polityki rolnej (CAP) oraz w
przystosowaniu się Agencji do działań odpowiednich instytucji w krajach UE poprzez
doskonalenie zawodowe kadr ARR.
Opracowano wewnętrzną ekspertyzę marketingu rolnego dla ARR.
Przygotowano opinię konsultantów brytyjskich odnośnie przyszłej roli, zakresu i form działań
ARR w związku z realizacją Średniookresowej Strategii Rozwoju Rolnictwa i Obszarów
Wiejskich i przygotowaniami do integracji z UE.
Przygotowano propozycję dostosowania ARR do wypełniania zadań wynikających z WPR oraz
oszacowania kosztów dostosowania.
Przeprowadzono cykl 3 seminariów dla ARR: nt. „Pryncypiów WP”R dla 60 osób, „Rola
Agencji Interwencyjnych w Administracji WPR” dla 54 osób, „Instytucje unijne-ich
funkcjonowanie, uwarunkowania i wzajemne zależności w procesie decyzyjnym” dla 54 osób
oraz szereg seminariów w regionalnych oddziałach ARR.
Zorganizowano wyjazdy studyjne dla 3 grup towarowych (mleko-Anglia, zboża- Anglia,
Belgia, mięso-Anglia) oraz wyjazd studyjny do Anglii dla kierownictwa ARR w celu
zapoznania się z funkcjonowaniem mechanizmów interwencji rynkowej funkcjonujących w
Unii Europejskiej.
Przeszkolono 35 pracowników zatrudnionych na kierowniczych stanowiskach w ARR w
zakresie marketingu rolnego oraz modeli i prognoz rynkowych.
PPT Nr 2
(realizow
ane
łącznie)
Cele/rezultaty
Pomoc techniczna dla
służby informacji rynkowej
ARR
W ramach działania poprawa kwalifikacji pracowników ARR w zakresie marketingu rolnego
przeszkolono 2 pracowników ARR na trzymiesięcznym stażu Anglii w instytucji zajmującej się
prognozami rynkowymi w zakresie marketingu i prognozowania.
Udzielono pomocy w utworzeniu komputerowego banku danych, dotyczącego rynku
krajowego i zagranicznych.
PPT Nr 3
Kontrola procedur
księgowych i
rachunkowych, badanie
115 000
GBP
Agencja Rynku
Rolnego
Przeprowadzono audyt działalności ARR od chwili powstania, przegląd finansowych i
ekonomicznych rezultatów działań ARR.
Sformułowano rekomendacje odnośnie bardziej ekonomicznego i skutecznego sposobu
osiągnięcia założonych zadań..
338
ryzyka ARR
PPT Nr 4
Monitorowanie dostępu do
obcych rynków rolnych
17 000 GBP
PPT Nr 6
Zarządzanie państwowym 400 000
programem inwestycyjnym GBP
w sektorze rolniczym
Udzielono wsparcia dla Zespołu Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych (FAMMU)
poprzez sfinansowanie dostępu do sieci informacji rynkowej i informacji o cenach na
Ministerstwo
światowych giełdach towarowych.
Rolnictwa,
Zespół (FAMMU) powołany w ramach projektu „Monitorowanie dostępu do obcych rynków
instytucje rządowe
rolnych” (środki ASAP, Phare) administracyjnie podlegający FAPA pracuje dla potrzeb resortu
związane z rynkiem
rolnictwa i innych instytucji rządowych związanych z rynkiem rolnym, a także podmiotów
rolnym, podmioty
gospodarczych oraz związków i organizacji producentów, przetwórców, importerów i
gospodarcze,
eksporterów żywności..
związki i
Zadaniem FAMMU jest prowadzenie ciągłych analiz sytuacji podażowo-popytowej i cenowej
organizacje
na głównych, międzynarodowych rynkach produktów rolnych i spożywczych oraz
producentów,
identyfikowanie tzw. nisz eksportowych możliwych do wykorzystania w krótkim okresie przez
przetwórców,
eksporterów
importerów i
eksporterów
żywności.
FAMMU,
Celem projektu była pomoc Rządowi Polskiemu w poprawie efektywności inwestycji
państwowych w sektorze rolnym poprzez pomoc Ministerstwu Rolnictwa w efektywnym
wykorzystaniu funduszy na inwestycje państwowe przeprowadzane w warunkach gospodarki
Urzędy
wolnorynkowej, dokonywanie odpowiedniej kontroli tych inwestycji, rozwinięcie
Wojewódzkie,
instytucjonalnej zdolności planowania, wypracowanie odpowiednich procedur budżetowych w
obrębie Ministerstwa Rolnictwa.
Wojewódzkie
Urzędy Melioracji i Etap I
Dokonano przeglądu słabych i mocnych stron obecnego systemu zarządzania wydatkami z
Urządzeń
budżetu na rolnictwo i ocena jego zbieżności z wprowadzeniem gospodarki rynkowej.
Wodnych,
samorządy gminne Etap II
Został przygotowany przez autorów brytyjskich i polskich oraz wydany w ramach tego
i powiatowe
projektu poradnik pt. „Planowanie i realizacja inwestycji na obszarach wiejskich; Z poradnika
korzysta 88% gmin. Jest on adresowany do szkoleniowców i inwestorów; MRiRW jako
beneficjent projektu ma prawo do dodrukowywania poradnika, o ile będzie taka potrzeba.
Poradnik został wydany w nakładzie 1500 egzemplarzy i był wykorzystywany podczas
prowadzonych szkoleń w ramach projektu.
Poradnik został oceniony jako najlepszy obecnie materiał pomocniczy dla przyszłych
inwestorów w zakresie infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich (samorządów).
Przygotowano ponad dwudziestu polskich szkoleniowców, co pozwoliło im na prowadzenie
Ministerstwo
Rolnictwa,
339
szkoleń, najpierw wspólnie ze szkoleniowcami brytyjskimi a następnie samodzielnie. Z 9 firm
prowadzących szkolenia w 2000r pięć uzyskało stały certyfikat
Uniwersytetu w Bradfordt i prowadzi je nadal. Są to LEM Project, Agencja Rozwoju
Regionalnego w Łomży, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych,
Fundacja Inicjatyw Społeczno Ekonomicznych (FISE) oraz LEMTECH
Konsulting.
Przeprowadzono szkolenia w zakresie przygotowania i oceny projektów inwestycyjnych w
infrastrukturę wiejską dla przedstawicieli Urzędów Wojewódzkich oraz Wojewódzkich
Urzędów Melioracji i Urządzeń Wodnych, samorządów gminnych i powiatowych,
przeszkolono 675 osób.
Ponadto, dzięki dodatkowym środkom Funduszu Know How przesuniętym na dofinansowanie
szkoleń, przeprowadzonych zostało kolejnych 20 szkoleń, co najmniej po jednym w każdym
województwie. Przeszkolono ponad 500 osób.
Zorganizowano seminarium dla przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Gospodarki, ARMA, Związku Gmin Wiejskich RP,
Związku Powiatów Polskich, przedstawicieli Urzędów Wojewódzkich oraz Urzędów
Marszałkowskich, na którym zostały zaprezentowane i przedyskutowane rekomendacje
wynikające z opracowanego w ramach projektu modelu rozdziału środków z budżetu państwa
na inwestycje infrastrukturalne.
Opracowano raport na temat kryteriów podziału środków budżetowych na infrastrukturę wsi.
Opracowano i wydano w ramach projektu książkę „Wpływ inwestycji infrastrukturalnych na
terenach wiejskich na stopę życiową mieszkańców”.
PPT Nr 7 Restrukturyzacja instytucji
zajmujących się
certyfikacją, normalizacją,
kontrolą i jakością
żywności oraz ochroną
konsumenta
369 000
GBP
Celem projektu było wspieranie procesu dostosowania polskiego prawa żywnościowego do
prawa żywnościowego Unii Europejskiej, poprawa konkurencyjności polskich produktów
spożywczych na rynku krajowym i międzynarodowym, a także poprawa sprawności i
skuteczności działania instytucji zajmujących się certyfikacją, normalizacją, kontrolą i jakością
żywności oraz ochroną konsumenta i w konsekwencji uzyskanie międzynarodowego uznania
polskich systemów zapewniania jakości i certyfikacji.
Przygotowano propozycję programu poprawy sprawności i skuteczności działania
państwowych instytucji zajmujących się kontrolą żywności, racjonalizacji systemu
Służby kontroli
żywności zakładów standaryzacji, badań, certyfikacji i ochrony konsumenta.
Przygotowano propozycję niezbędnych poprawek podstawowego prawa żywnościowego w
przemysłu
celu zharmonizowania z przepisami Unii Europejskiej.
spożywczego,
Przygotowano „Rekomendacje dla dostosowania aktualnie obowiązującego polskiego prawa
żywnościowego do wymogów Unii Europejskiej”.
Opracowano i wdrożono program szkoleniowy z zakresu prawa żywnościowego, systemów
Instytucje
zajmujące się
standaryzacją,
certyfikacja,
kontrolą i ochroną
konsumenta.
340
certyfikacji, akredytacji, standaryzacji, kontroli i ochrony konsumenta dla wysoko
wykwalifikowanych załóg reorganizowanych instytucji kontroli żywości (PISiPAR, CIS, PIH,
PIS, WIS), a także PCBC, PKN, dla służb kontroli zakładów przemysłu spożywczego
zainteresowanych wprowadzeniem dobrowolnego systemu zarządzania jakością oraz agencji
prywatnych w celu ułatwienia przystosowania do nowego systemu.
Przeszkolono 1261 osób w tym: 330 osób w zakresie prawa żywnościowego Unii Europejskiej,
590 osób w zakresie stosowania systemu HACCP oraz 341 osób w zakresie systemów
zarządzania jakością w przemyśle spożywczym ISO 9000.
PPT Nr 8 Programy pilotowe
zarządzania jakością w
przemyśle mleczarskim
215 000
GBP
PPT Nr
11
360 000
GBP
Ochrona środowiska w
przetwórstwie żywności
Prowadzono szkolenia w zakresie zasad systemu zapewniania jakości zgodnego z ISO 9000,
zasad zastosowania HACCP, prowadzenia Ksiąg Jakości, kontroli oraz dokumentacji systemu i
Zakłady
procedur w przetwórstwie mleka.
mleczarskie,
Przeszkolono 225 osób. Uczestnikami szkoleń byli kierownicy zakładów i kierownicy
placówki naukowoprodukcji oraz pracownicy dydaktyczni Instytutu Technologii Mleczarstwa ART w Olsztynie
badawcze pracujące
oraz Instytutu Mleczarstwa w Warszawie.
na rzecz polskiego
Przeprowadzono ocenę możliwości zakładów mleczarskich do wdrożenia systemu zapewniania
sektora
jakości zgodnego z ISO 9000 oraz udzielono wsparcia doradczego w zakresie wdrażania
mleczarskiego
systemu w 5 zakładach (Gostyń, Turek, Sertop Tychy, Kolno, Piątnica), których kierownictwo
wyraziło zainteresowanie wdrażaniem systemów zapewniania jakości.
Przeprowadzono szczegółowe przeglądy ekologiczne w 14 wybranych zakładach przetwórstwa
Przemysł
spożywczego w siedmiu branżach przemysłu spożywczego: przemysłu mleczarskiego,
spożywczy
mięsnego, owocowo-warzywnego, ziemniaczanego, cukrowniczego, tłuszczowego i
(zakłady przemysłu utylizacyjnego.
spożywczego)
Opracowany został raport „Studium oddziaływania na środowisko” w branżach: cukrownicza,
mleczarska, mięsna, ziemniaczana, tłuszczowa, owocowo-warzywna i utylizacyjna.
Przeprowadzono szkolenia w tym zagraniczne dla przedstawicieli administracji państwowej,
przedsiębiorstw i organizacji ekologicznych w celu przedstawienia rezultatów
przeprowadzonych przeglądów ekologicznych, studiów branżowych oraz realistycznych
programów poprawy oddziaływania przemysłu na środowisko.
Stworzenie mechanizmu stymulującego wzrost jakości zbóż dla przetwórstwa zbożowego.
PPT Nr
13A
Opracowanie systemu
wspierającego wzrost
jakości zbóż dla
przetwórstwa
Cz. I.
62 000.GBP
Sektor zbożowomłynarski
(młynarstwo,
piekarstwo,
ciastkarstwo,
Cz.I
Opracowane zostały raporty na temat:
systemu obrotu ziarnem zbóż, oceny jakości zbóż i mąki pszennej oraz żytniej w obrocie,
systemu funkcjonowania standardów jakości, jakości i ceny zbóż, systemów oceny jakościowej
zbóż oraz powiązań pomiędzy uczestnikami łańcucha zbożowego i interwencjonizmu
341
Cz. II.
400 000
GBP
PPT Nr
18
Program szkoleniowy w
zakresie marketingu
rolnego i żywnościowego
750 000
GBP
instytuty branżowe
producenci zbóż)
Przemysł rolno
spożywczy
uczelnie rolnicze
państwowego w Polsce oraz UE.
Zorganizowane zostało seminarium w celu przedyskutowania raportów i wypracowania
wytycznych do opracowania systemu.
Opracowano założenia systemu wspierającego wzrost jakości zbóż dla przetwórstwa.
Cz.II
W ramach realizacji projektu:
• opracowano standardy jakościowe dla zbóż i rzepaku, które stosuje ARR, przygotowano
projekt systemów zarządzania jakością;
• powołano organizację producentów zbóż i roślin oleistych, która została zarejestrowana i
podjęła współpracę z podobnymi organizacjami w Wielkiej Brytanii i Francji, a także
prowadzi działalność informacyjno-promocyjną dla rolników indywidualnych w terenie
(odbyło się pięć prezentacji
• opracowano i wydawano Biuletyn informacyjny,
• opracowano propozycje formularzy umów pomiędzy producentem a hurtownikiem, które są
uzgodnione z Izbą Paszową,
• opracowano raport dotyczący systemów HACCP w produkcji zbóż,
• opracowano raport dotyczący polskiego rynku rzepaku oraz sytuacji w UE,
• przeprowadzono szkolenia dla producentów zbóż (dziesięć jednodniowych w zakresie
standardów jakości, marketingu zbóż, organizacji branżowych);
• zgłoszono propozycję potrzebnych działań restrukturyzacyjnych w sektorze.
Celem projektu było podniesienie kwalifikacji kadr polskich przedsiębiorstw przemysłu
spożywczego i uczelni rolniczych w zakresie marketingu rolnego i artykułów spożywczych.
Przeszkolono 500 osób z branży przemysłu rolno spożywczego oraz uczelni rolniczych
Szkolenia dotyczyły marketingu dla branż: mięsnej, mleczarskiej, i owocowo-warzywnej oraz
badań rynkowych.
25 osób ukończyło podyplomowe studia magisterskie w Anglii.
5 polskich uczelni rolniczych (Kraków, Lublin, Olsztyn, Poznań, Wrocław) zdobyło cenne
doświadczenie w zakresie nauczania marketingu produktów rolnych, spożywczych oraz badań
rynkowych.
Na bazie zgromadzonych w ramach projektu danych przygotowano książkę pt. „Polski
agrobiznes w okresie przemian rynkowych: analizy przypadków- wydaną w 500
egzemplarzach.
PPT Nr
19
Infrastruktura wiejska:
Ekspertyza w zakresie
Środki
ASAP
Gminy
Celem projektu była ocena obecnego systemu oczyszczania ścieków na wsi , przegląd i
przygotowanie nowych technik odprowadzania i oczyszczania ścieków bytowo-gospodarczych
poprzez oczyszczanie ich w oczyszczalniach zagrodowych lub zbieranie i odprowadzanie do
342
19
Ekspertyza w zakresie
odprowadzania ścieków
ASAP
poprzez oczyszczanie ich w oczyszczalniach zagrodowych lub zbieranie i odprowadzanie do
oczyszczalni.
654 000
USD
Program przygotowany był dla Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Zawarte w opracowanym raporcie informacje o stanie gospodarki ściekowej na obszarach
wiejskich stanowiły istotny wkład do bazy danych ARiMR pomocny dla Agencji przy wyborze
najkorzystniejszych rozwiązań infrastrukturalnych w gminie.
PPT Nr
20
Infrastruktura wiejska:
Promocja wiejskich spółek
telefonicznych i
centralnego systemu
regulacyjnego
Środki
ASAP
Infrastruktura wiejska:
Pomoc gminom przy
formułowaniu i wdrażaniu
planów przestrzennego
zagospodarowania i
wykorzystania przestrzeni
Środki
ASAP
Spółki telefoniczne
609 000
USD
Przeprowadzone zostały szkolenia dla podmiotów podejmujących się i prowadzących
działalność w zakresie budowy i eksploatacji urządzeń telekomunikacyjnych oraz promocji
systemu regulacyjnego.
Projekty pilotowe realizowane w 7 gminach mające na celu:
PPT Nr
22
Gminy, samorządy
lokalne
2 011 000
USD
•
•
cenę możliwości, szans, tendencji rozwojowych oraz dążeń mieszkańców,
opracowanie strategii rozwoju gminy spójnego z programem przestrzennego
zagospodarowania przestrzeni uwzględniającego: mocne i słabe strony gminy,
możliwości rozwoju gospodarczego gminy, tworzenia nowych miejsc pracy,
propozycje rozwoju rolnictwa, propozycje rozwoju w otoczeniu rolnictwa (usługi,
handel, rzemiosło), wykorzystanie własnych zasobów finansowych i wskazanie źródeł
finansowania.
Opracowane zostały strategie rozwoju w gminach Kuźnica Białostocka i Sidra,
Pińczów, Smyków, Ręczno, Żegocina,
Przeszkolono doradców przedsiębiorczości wiejskiej na 3tygodniowym kursie ( po2 doradców
z każdej gminy) efektem szkoleń było m. in. Zawiązanie przez uczestników szkoleń
Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Doradztwa Przedsiębiorczości Wiejskiej.
PPT Nr
32
Jednostka analizy polityki
rolnej w MRiGŻ
390 000
GBP
Ministerstwo
Rolnictwa, agendy
rządowe
odpowiedzialne za
politykę rolną.
Celem projektu była pomoc dla Ministerstwa Rolnictwa w dokonywaniu analiz
ekonomicznych niezbędnych do podejmowania decyzji w zakresie polityki rolnej w kontekście
procesu transformacji całej gospodarki poprzez utworzenie Sekcji Analiz Ekonomicznych
Polityki Rolnej, działającej w ramach FAPA pracującej na rzecz Ministerstwa Rolnictwa oraz
innych agend rządowych odpowiedzialnych za politykę rolną.
Główne zadania:
343
-wykonywanie krótkoterminowych i średnioterminowych niezależnych analiz ekonomicznych,
-rozwijanie potencjału badawczego kadry własnej i ministerstwa odpowiedzialnej za analizę
polityki gospodarczej w celu zastąpienia zagranicznej pomocy technicznej.
PPT Nr
33
Razem
Restrukturyzacja
Ministerstwa Rolnictwa i
Gospodarki Żywnościowej
Środki
ASAP
W ramach projektu ASAP sfinansował zainstalowanie w 1994 roku sieci komputerowej w
MRiGŻ
148 000
USD
4 461 000
GBP
3 422 000
USD
344
Załącznik 4
Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich (PAOW) - współfinansowany ze środków Banku Światowego
(realizacja zaplanowana na lata 2000 – 2003)
345
Nr
Komponent A
Tytuł/nazwa projektu
Mikropożyczki
Koszt całkowity
(mln EUR)
Udział kredytu
Banku
Światowego
(mln EUR)
19,367
12,370
Beneficjenci
Cele/rezultaty
Ludność wiejska i mieszkańcy małych miast (osoby
bezrobotne, rolnicy posiadający małe gospodarstwa,
Podstawowe cele to:
właściciele małych przedsiębiorstw), instytucje lokalne - zwiększenie pozarolniczego zatrudnienia
pośredniczące w przekazywaniu kapitału
na obszarach wiejskich, stworzenie nowych
mikropożyczkowego benficjentom z woj.: Kujawskomiejsc pracy, rozwój sektora prywatnego
Pomorskiego, Małopolskiego, Podkarpackiego,
- rozwój gospodarczy wsi
Warmińsko-Mazurskiego oraz Zachodniopomorskiego
Bank Gospodarstwa Krajowego
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Mieszkańcy terenów wiejskich z woj.: Kujawsko Pomorskiego, Lubelskiego, Małopolskiego,
Podkarpackiego, Świętokrzyskiego, WarmińskoMazurskiego oraz Zachodniopomorskiego.
Podkomponent B1
Program Reorientacji
/Przekwalifikowań
44,894
22,462
Ludność wiejska i mieszkańcy małych miast (osoby
bezrobotne, rolnicy posiadający małe gospodarstwa,
właściciele małych przedsiębiorstw), instytucje
lokalne świadczące usługi w zakresie programu
reorientacji/przekwalifikowań.
Podstawowe cele to:
- pomoc osobom bezrobotnym oraz osobom
znajdującym się w trudnej sytuacji
ekonomicznej w podniesieniu własnych
kwalifikacji,
- pomoc w znalezieniu zatrudnienia na
lokalnych rynkach pracy,
- pomoc w dostosowaniu kapitału ludzkiego
do wymagań lokalnych rynków pracy
346
Podkomponent B2
Podkomponent B3
Edukacja
Budowa potencjału
administracji lokalnej
i regionalnej
24,416
13,162
9,994
12,591
Podkomponent edukacyjny będzie realizowany na
terenie woj.: Kujawsko - Pomorskiego, Lubelskiego,
Małopolskiego, Podkarpackiego, Świętokrzyskiego,
Warmińsko-Mazurskiego oraz
Zachodniopomorskiego.
Program obejmie grupę gmin zakwalifikowanych
w oparciu o ocenę ich obecnego systemu edukacyjnego
oraz przygotowanych propozycji projektów w sferze
edukacji, stanowiących odzwierciedlenie priorytetów
lokalnej społeczności potwierdzonych decyzjami rady
gminy, wynikami konsultacji społecznych lub ankiet i
zgodnych z kompleksowym programem rozwoju
regionalnego.
Radni, członkowie zarządów jednostek samorządu
terytorialnego oraz urzędnicy administracji
publicznej w jednostkach nie uczestniczących w
pilotażu PRI.
Program Rozwoju Instytucjonalnego (PRI) będzie
realizowany w 33 jednostkach pilotażowych. Należą
do nich: woj. Małopolskie, Małopolski Urząd
Wojewódzki w Krakowie, Województwo Podlaskie,
Podstawowe cele to :
- podniesienie efektywności systemu
edukacyjnego oraz poziomu przygotowania
absolwentów szkół podstawowych i
gimnazjów poprzez poprawę jakości
procesu nauczania w wiejskich szkołach
- lepsze wykorzystanie zasobów szkolnych
poprzez:
1) szkolenia nauczycieli i dyrektorów szkół,
2) poprawę jakości wyposażenia szkół,
3) program wspierający wykorzystanie
komputerów dla celów edukacyjnych,
4) poprawę stanu obiektów szkolnych
poprzez ich modernizację, remonty
5) poprawę efektywności systemu szkolnego
poprzez konsolidację sieci szkół.
Podstawowe cele to:
- wsparcie procesu umacniania i
decentralizacji samorządów i rozwoju
regionalnego,
- pomoc w budowaniu potencjału
instytucjonalnego niezbędnego do uzyskania
i wykorzystania przedakcesyjnych i
strukturalnych funduszy Unii Europejskiej
- promocja zarządzania zorientowanego na
cele (przeszkolenie 3000 osób).
347
Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku,
Województwo Zachodniopomorskie,
Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki w
Szczecinie), powiaty: Myślenicki, Łomżyński
Gryfiński, oraz gminy: Dobczyce, Myślenice, Pcim,
Raciechowice, Siepraw, Sułkowice, Tokarnia,
Jedwabne, Łomża, Miastkowo, Nowogród, Piątnica,
Przytuły, Śniadowo, Wizna, Zbójna, Banie, Cedynia,
Chojna, Gryfino, Moryń, Stare Czarnowo, TrzcińskoZdrój, Widuchowa.
- budowania potencjału administracji
publicznej zdolnej do pobudzania,
podtrzymywania i uzupełniania przejawów
indywidualnej i lokalnej aktywności
publicznej, zmierzających do
przezwyciężenia stagnacji gospodarczej i
apatii społecznej.
- Programy szkoleniowe będą realizowane na
obszarze całego kraju w jednostkach administracji
publicznej nie uczestniczących w pilotażu PRI.
Komponent C
Infrastruktura wiejska
193,427
56,573
Gminy wiejskie, gminy wiejsko-miejskie (z
wyłączeniem inwestycji w miastach powyżej 15 tys.
mieszkańców), gminy miejskie (do 15 tys.
mieszkańców), zarejestrowane związki gmin, powiaty
(tylko na drogi powiatowe, z wyłączeniem inwestycji w
miastach powyżej 15 tys. mieszkańców)
Program wdrażany jest we wszystkich 16
województwach.
Podstawowe cele to:
- rozwój infrastruktury technicznej na
obszarach wiejskich (sieci wodociągowej i
kanalizacyjnej, sieci dróg lokalnych, itp.).,
- poprawa warunków życia mieszkańców
wsi
- rozwój gospodarczy wsi
Personel techniczny i urzędnicy zajmujący się
obsługą i wdrażaniem projektów w województwach i
samorządach lokalnych.
Razem
294,695
114,561
348
Załącznik 5
Wykaz projektów finansowanych ze środków Funduszu Współpracy
349
Okres
Realizacji
1994
Tytuł umowy/projektu
Środki
Beneficjenci
Cele / Rezultaty
MRiGŻ
Zgromadzenie i przetłumaczenie podstawowych aktów prawnych EWG
związanych z organizacją wspólnotowego rynku produktów rolno –
spożywczych oraz systemu obliczania elementów zmiennych (MOB) stawek
celnych przy imporcie towarów do krajów EWG.
(w EURO)
Opracowanie instrukcji
wprowadzenia systemu obliczania
stawek MOB przy eksporcie polskich
produktów rolno – spożywczych do
krajów EWG
200 000
Zgromadzenie zbioru polskich aktów prawnych, norm, instrukcji dotyczących
zasad oceny jakości i analizy składu surowców i produktów spożywczych, w
szczególności oznaczania skrobi, cukrów, białka i tłuszczu mlecznego.
Opracowanie informacji na temat sposobu organizacji i metod pracy instytucji
administrujących naliczaniem stawek MOB i laboratoriów kontrolnych na
przykładzie Niemiec i Francji.
Porównanie metod analitycznych stosowanych do kontroli składu chemicznego
produktów objętych instrukcją w Polsce i krajach EWG. Opracowanie
odpowiednich zaleceń wykonawczych.
Opracowanie, analiza skutków
symulacyjnych oraz negocjacje oferty
rolnej w ramach Rundy Urugwajskiej
GATT
70 000
MRiGŻ
Na podstawie instrukcji, we współpracy z zespołem prawników
opracowanie Aktu Prawnego określającego zasady funkcjonowania
systemu obliczania stawek MOB w Polsce.
Planowanie i analiza strategicznych kierunków rozwoju polskiej gospodarki
rolno – żywnościowej w kontekście postanowień Rundy Urugwajskiej GATT.
Utworzenie Zespołu Ekspertów Branżowych i ich udział w negocjacjach w
kraju i zagranicą.
1994
Program Integracji Europejskiej w
dziedzinie rolnictwa
Polskie samorządy rolnicze w
300 000
MRiGŻ
Urząd Rady Ministrów
Wspieranie wypracowania i wdrożenia kompleksowej strategii, pozwalającej na
właściwe przygotowanie rolnictwa polskiego do przyszłej integracji z sektorem
rolnym Unii Europejskiej, uwzględniającej przy tym przemiany zachodzące na
światowym rynku rolnym. Formy działań Programu obejmowały prace
badawcze i wdrożeniowe, ekspertyzy na potrzeby MRiGŻ, publikacje,
propozycje inicjatyw legislacyjnych, system szkoleń i upowszechniania wiedzy
o wymogach integracji rolnej z UE, konsultacje fachowe.
Opracowanie danych o stanie organizacji rolniczych i samorządności wiejskiej
350
procesie integracji z Unią Europejską
w Polsce przedmiotem zainteresowania badań były w szczególności: związki
zawodowe i organizacje społeczno - zawodowe rolników, związki zawodowe
pracodawców rolnych, zrzeszenia branżowe producentów rolnych, inne
organizacje rolnicze jak ochotnicze straże pożarne, czy związki młodzieży
wiejskiej.
Przeprowadzenie badań dotyczących poglądów rolników i mieszkańców wsi na
tematy samorządności, zasadności tworzenia izb rolniczych, regulacje
legislacyjne tej dziedziny.
Zebranie informacji i opracowanie raportu o systemie tworzenia,
funkcjonowania i zakresie działania organizacji wiejskich i rolniczych w tym
głównie izb rolniczych w krajach UE.
Przygotowanie koncepcji rozwoju samorządności,
uwzględnieniem funkcjonowania izb rolniczych.
Handel zagraniczny produktami
rolno-spożywczymi
ze
szczególnym
Wydanie publikacji pt. „Polskie samorządy rolnicze w procesie integracji z
Unią Europejską”.
Opracowanie jednorazowego raportu obejmującego handel zagraniczny w
okresie lat od 1986 do 1994, stanowiącego kompendium informacji o rynku
światowym UE, krajach byłego ZSRR, CEFTA oraz innych istotnych rynkach znaczny zakres informacji dotyczy rynku polskiego. Zakres informacji obejmie
produkcję, konsumpcję, eksport, import oraz ceny. Powyższe informacje
dotyczą podstawowych produktów rolniczych (zboża, rzepak, cukier, ziemniaki,
mleko, wołowina, wieprzowina, baranina, drób, jaja, warzywa i owoce) oraz ich
przetworów. Poza tym w raporcie została zawarta analiza głównych
konkurentów w handlu zagranicznym, możliwości zwiększenia eksportu oraz w
formie aneksu - postanowienia i zasady CAP oraz RU GATT/WTO.
Szkolenia z zakresu integracji rolnej
dla związków i organizacji rolniczych
Opracowanie dwóch wzorcowych raportów periodycznych przedstawiających
aktualną sytuację i prognozę dla handlu zagranicznego produktami rolniczymi i
ich przetworami
Wydanie publikacji pt. „Handel produktami rolno-spożywczymi w latach 19861994”
Wywołanie zainteresowania i zrozumienie konieczności niezbędnych zmian,
351
które muszą nastąpić w polskim rolnictwie.
Pobudzenie przedsiębiorczości i rynkowego podejścia do spraw produkcji i
zbytu.
Wskazanie korzyści i zagrożeń wynikających z integracji z UE.
Pomoc poszczególnym rolniczym związkom producentów rolnych w realizacji
ich statutowych zadań.
Szkolenie rolników indywidualnych w zakresie problematyki stowarzyszenia
Unią Europejską i handlu zagranicznego artykułami rolno - spożywczymi". 24
szkolenia prowadzone przez NSZZ Rolników Indywidualnych "Solidarność", w
których uczestniczyło około 800 osób.
Integracja Polski z Unią Europejską. Szanse i zagrożenia dla rolnictwa
polskiego". 50 szkoleń realizowanych przez Związek Zawodowy Rolnictwa
"Samoobrona", w których wzięło udział około 1 500 osób.
Szkolenie rolników na temat podstawowych problemów rolnictwa
polskiego w procesie stowarzyszeniowym Polski z UE". 5 szkoleń
realizowanych przez Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji
Rolniczych, w których wzięło udział około 150 osób.
Szkolenie działaczy i specjalistów rolniczych zrzeszeń branżowych w
zakresie podstawowych problemów stowarzyszenia Polski z UE w dziedzinie
rolnictwa i gospodarki żywnościowej", 15 szkoleń realizowanych przez
Federację Związków Producentów Rolnych, w których udział wzięło około 500
osób.
Wyjazdy studyjne do Komisji
Europejskiej, krajów członkowskich
UE, udział w międzynarodowych
Kongresach, Konferencjach,
Zgromadzeniach COPA, COGECA,
CEA, CEJA
Szkolenie dla dzierżawców i menadżerów rolnictwa z uwzględnieniem
problematyki integracji rolnictwa Polski z Unią Europejską, 4 szkolenia
realizowane przez Federację Związków Pracodawców Rolnych, w których
udział wzięło około 120 osób.
Nawiązanie roboczych i osobistych kontaktów przedstawicieli polskich
organizacji rolniczych z przedstawicielami rolniczych organizacji europejskich.
Zapoznanie się z działalnością europejskich organizacji związków rolniczych,
zasadami ich funkcjonowania, strukturami organizacyjnymi i zasadami
finansowania ich działalności.
1995
Analiza uwarunkowań- scenariusze
i
ji l i
P l ki UE
650 000
MRiGŻ
Do realizacji przez Sekcję Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej FAPA
id i
6 d ń (1) B
d
h k
l
P l ki i UE
352
- 1997
integracji rolnictwa Polski z UE
przewidziano 6 zadań: (1) Baza danych sektora rolno-spożywczego Polski i UE;
(2) Zmiany mechanizmu podtrzymywania cen rolnych w Unii Europejskiej –
skutki dla polskiego rolnictwa w warunkach integracji; (3) Analiza sytuacji
sektorów wrażliwych w procesie integracji polskiego rolnictwa; (4) Płatności
bezpośrednie na rzecz farmerów w UE – implikacje dla polskiego rolnictwa w
warunkach integracji; (5) Fundusze strukturalne w Unii Europejskiej –
potencjalne korzyści dla Polski; (6) Scenariusze integracji polskiego rolnictwa z
UE.
W ramach tej umowy wykonano 11 obszernych opracowań o tematyce
odpowiadające wyżej sformułowanym zadaniom.
1995
- 1997
1995
2001
Dofinansowanie działalności Zespołu
Monitoringu Zagranicznych Rynków
Rolnych
Program dostosowań struktury
własnościowej ziemi do potrzeb
integracji polskiego rolnictwa z Unią
Europejską
Analiza polskich przepisów z zakresu
urządzania przestrzeni rolniczej z lat
1923 - 1939 oraz 1968 - 1989 i
możliwości ich wykorzystania w
nowej ustawie o urządzaniu obszarów
wiejskich.
330 000
154 742
MRiGŻ, organizacje
branżowe,
przedsiębiorstwa
przetwórcze, handlowe i
duże gospodarstwa rolne
Sformułowanie celów, zasad działania zespołu do monitoringu zagranicznych
rynków rolnych, organizacja zespołu, przygotowanie do pracy i rozpoczęcie
działalności.
MRiGŻ
Opracowanie ekonomicznego modelu przekształceń, ukierunkowanych na
dominację w strukturze rolnej gospodarstw rodzinnych o powierzchni 20 - 30
ha. Weryfikacja modelu na podstawie wyników badań socjologicznych.
Określenie metody przekształceń wielkości gospodarstw, źródeł ich
finansowania negatywnych skutków społecznych proponowanych rozwiązań
oraz metod ich neutralizacji.
Urząd Rady Ministrów
W okresie realizacji projektu zorganizowano, przygotowano do pracy i
uruchomiono działanie Zespołu Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych
(FAMMU). Zespół, złożony w połowie 1995 r. z 2 osób, a w połowie 1997 r. z
10 osób, przeszedł szkolenia, nawiązał kontakty robocze, wypracował warsztat
pracy i rozpoczął przygotowywanie i rozpowszechnianie informacji z zakresu
sytuacji na zagranicznych rynkach podstawowych produktów rolnych w
międzynarodowym handlu nimi. Pierwsze publikacje ukazały się w 1995 r.
(kilka), a od 1996 r. rozpoczęto systematyczne wydawanie tygodniowych,
miesięcznych i kwartalnych biuletynów, których wydano w tym roku
kilkadziesiąt.
Przygotowywanie projektu ustawy "O urządzaniu obszarów wiejskich".
353
Analiza przepisów z zakresu
urządzania przestrzeni rolniczej w
wybranych krajach UE i możliwości
ich wykorzystania w Polsce.
Opracowanie analizy aktualnego stanu prac prowadzonych przez Główny Urząd
Statystyczny nad budową Rejestru Gospodarstw Rolnych.
Opracowanie
merytorycznej
i
organizacyjnej
koncepcji
budowy
wielofunkcyjnego rejestru gospodarstw pod potrzeby Zintegrowanego Systemu
Zarządzania i Kontroli (IACS).
Wzmocnienie zdolności
instytucjonalnych MRiGŻ w celu
wdrożenia wymogów
Zintegrowanego Systemu
Zarządzania i Kontroli.
Opracowanie aktualnego stanu mechanizacji rolnictwa w Polsce oraz prognozy
wyposażenia gospodarstw w środki mechanizacji rolnictwa oraz niezbędnych
dostaw sprzętu rolniczego i nośników energii, gwarantującego osiągnięcie
wymaganego wyposażenia oraz zasilania energetycznego.
Energetyczne aspekty wyposażenia
modelowych gospodarstw rodzinnych
w środki mechanizacji rolnictwa.
1996
- 2001
Dofinansowanie prac realizowanych
przez Biuro Integracji Rolnej
Wsparcie MRiGŻ w dostosowaniu
polskiego prawa do wymogów UE w
zakresie rolnictwa.
Opracowanie szacunku niezbędnych nakładów inwestycyjnych i poziomu
dochodów umożliwiających ich realizację, potrzebnych na restrukturyzację
polskiego rolnictwa i docelowe osiągnięcie standardów krajów Unii
Europejskiej.
500 000
MRiGŻ
Zorganizowanie i przeprowadzenie 6 konsultacji z zakresu prawa Unii
Europejskiej dla członków Grup Roboczych z ekspertami krajowymi oraz
zagranicznymi.
Pomoc organizacyjna w przygotowaniach do screeningu. Praca młodszych
specjalistów, asystentów Sekretarzy Grup Roboczych.
Stworzenie baz danych aktów prawnych w poszczególnych obszarach działania
Grup Roboczych, poszczególnych obszarach screeningu.
Program szkoleniowy w zakresie
integracji polskiego rolnictwa z UE
wraz z działalnością popularyzującą
Szkolenie pt. „Wieś i rolnictwo w procesie integracji z UE”, w którym
uczestniczyło 234 osób, pracowników ODR i UW.
Szkolenie pt. „Wyzwania dla polskiego rolnictwa wynikające z procesu
354
wraz z działalnością popularyzującą
powyższe zagadnienia.
integracji z UE, w którym uczestniczyło 71 osób, pracowników biur Izb
Rolniczych.
Szkolenie rolników indywidualnych w zakresie integracji Polski z Unią
Europejską, szans i zagrożeń dla polskiego rolnictwa ". 15 szkoleń
przeprowadzonych przez Związek Zawodowy Rolnictwa "Samoobrona", w
których wzięło udział około 700 osób.
Szkolenie rolników indywidualnych w zakresie problematyki stowarzyszenia z
Unią Europejską i handlu zagranicznego artykułami rolno - spożywczymi. 10
szkoleń przeprowadzonych przez NSZZ Rolników Indywidualnych
"Solidarność", w których uczestniczyło około 350 osób.
Szkolenie pt. „Wiedza o Unii Europejskiej i jej polityce wspólnotowej” dla
pracowników Agencji Rynku Rolnego.
Szkolenie pt. „Integracji polskiego rolnictwa z Unią Europejską” dla
pracowników Agencji Rynku Rolnego.
Szkolenie pt. „Stan zaawansowania prac związanych z integracją polskiego
rolnictwa z UE”, przeprowadzone przez Stowarzyszenie Naukowo Techniczne
Inżynierów i Techników Rolnictwa.
Konferencja pt. „Przemiany w organizacji gospodarstw - nowe wyzwanie w
aspekcie integracji Polski z Unią Europejską", zorganizowana przez Akademię
Rolniczą w Krakowie.
Konferencja pt. „Gospodarstwo rolnicze wobec wymogów współczesnego
rynku Unii Europejskiej”, zorganizowane przez Szkołę Główną Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie.
Konferencja pt. „Zadania i kierunki pracy samorządów lokalnych w procesie
dostosowania wsi i rolnictwa do integracji z UE”, zorganizowana przez
Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Tarnowie
Konferencja pt. „Łomżyńskie Bliżej Unii Europejskiej”, zorganizowana przez
Ośrodek Współpracy Międzynarodowej.
Sympozjum naukowe pt. „Rola liderów w rozwoju wsi -partnerstwo obszarów
wiejskich wschód - zachód", zorganizowane przez Instytut Uprawy Nawożenia
i Gleboznawstwa w Puławach.
Sympozjum pt. „Aktualne i perspektywiczne problemy polskiego drobiarstwa
przed i po przystąpieniu Polski do UE”, zorganizowane przez Krajową Radę
355
Bieżące ekspertyzy na potrzeby
Resortu Rolnictwa, niezbędne w
pracach Podkomitetu Rolnego,
negocjacjach z UE, itp.
Drobiarstwa w Warszawie.
Międzynarodowe Targi Rolno – Przemysłowe POLAGRA, dystrybucja książek
i materiałów informacyjnych na temat integracji polskiego rolnictwa z Unią
Europejską.
Cykl artykułów prasowych na tematy związane z integracją polskiego rolnictwa
z Unią Europejską w czasopismach : Nowoczesne Rolnictwo, Zielony Sztandar,
Nowa Wieś, Agro Serwis, Pro Natura, Przegląd Handlowy, Wiadomości
Małopolskie.
Ekspertyza pt. „Metoda określania sprawdzalnej wartości jednostkowej dla
potrzeb ustalania wartości celnej na podstawie przepisów GATT - WTO”.
Ekspertyza pt. „Wspólna organizacja rynku chmielu we Wspólnocie
Europejskiej”.
Ekspertyza pt. „Regulacje reformy polityki agrarnej WE w sektorze zbóż, roślin
oleistych i białkowych oraz lnu”.
Ekspertyza pt. „Koncepcji organizacji i zakresu działania nadzoru paszowego w
Polsce”.
Ekspertyza pt. „Ocena stopnia wdrożenia przepisów Unii Europejskiej w
zakresie aparaturowej klasyfikacji tusz wieprzowych z uwzględnieniem spraw
nie uregulowanych w prawie polskim”.
Ekspertyza pt. „Ocena stopnia wdrożenia przepisów Unii Europejskiej w
zakresie norm handlowych na jaja spożywcze ze szczególnym uwzględnieniem
zagadnień nie uregulowanych w prawie polskim”.
Ekspertyza pt. „Ocena stopnia wdrożenia przepisów Unii Europejskiej w
zakresie norm handlowych na mięso drobiowe ze szczególnym uwzględnieniem
zagadnień nie uregulowanych w prawie polskim.
Ekspertyza pt. „Wymagania jakościowe na owoce i warzywa w Unii
Europejskiej - proponowane obszary negocjacyjne i problemy do rozwiązania
przed integracją Polski z Unią Europejską.
Ekspertyza pt. „Sposoby regulacji rynku wołowiny w Unii Europejskiej oraz
możliwości zastosowania w Polsce instrumentów regulujących ten rynek”.
Ekspertyza pt. „Sposoby regulacji rynku baraniny w Unii Europejskiej i
możliwości zastosowania w Polsce instrumentów regulujących ten rynek”.
356
Ekspertyza pt. „Niektóre aspekty związane z procesem transformacji polskiego
rynku cukru w perspektywie jego integracji z rynkiem Unii Europejskiej”.
Ekspertyza pt. „Zakres i zasady realizacji programu ochrony różnorodności
biologicznej”.
Ekspertyza pt. „Poziom kwot produkcyjnych dla skrobi ziemniaczanej”.
Ekspertyza pt. „Stanu i perspektyw modernizacji bazy surowcowej dla
przemysłu tytoniowego”.
Ekspertyza pt. „Certyfikacja chmielu w Polsce”.
Ekspertyza pt. „System klasyfikacji tusz trzody chlewnej w Polsce w świetle
wymagań UE”.
Ekspertyza pt. „Wpływ integracji Polski z Unią Europejską na stan polskiego
pszczelarstwa”.
Ekspertyza pt. „Stan i perspektywy modernizacji bazy surowcowej dla
przemysłu tytoniowego w Polsce w świetle przewidywanej integracji z Unią
Europejską.
Analiza i porównanie stanu formalno-prawnego dot. wymagań jakościowych
dla cebul kwiatowych, bulw, kłączy i korzeni bulwiastych w Unii Europejskiej i
w Polsce
Analiza i porównanie stanu formalno-prawnego dotyczącego wymagań
jakościowych dla kwiatów ciętych i ozdobnej zieleni ciętej w Unii Europejskiej
i w Polsce.
Analiza i porównanie stanu formalno - prawnego dot. wymagań jakościowych
dla jabłek, gruszek, wiśni oraz czereśni w Unii Europejskiej i w Polsce.
Analiza i porównanie stanu formalno-prawnego dot. wymagań jakościowych
dla pomidorów, ogórków, marchwi, kalafiorów, cebuli w Unii Europejskiej i w
Polsce.
Analiza i porównanie stanu formalno-prawnego dotyczącego wymagań
jakościowych na wybrane gatunki owoców w Unii Europejskiej i w Polsce.
Analiza i porównanie stanu formalno-prawnego dotyczącego wymagań
jakościowych na wybrane gatunki warzyw w Unii Europejskiej i w Polsce.
1997
Finansowanie prac analitycznodi l h
l j
h
580 000
MRiGŻ
Celem umowy było przygotowanie przez SAEPR szeregu opracowań i analiz z
k
i
ji UE
357
- 2001
1997
- 2001
studialnych pozwalających
wypracować strategię dostosowań
polskiego rolnictwa do wymogów
integracji z rolnictwem UE
Dofinansowanie prac realizowanych
przez Sekcję Analiz Ekonomicznych
Polityki Rolnej
zakresu integracji z UE.
W ramach tej umowy wykonano 30 analiz dotyczących m.in. szacunków
kosztów oraz wsparcia polskiego rolnictwa oraz obszarów wiejskich po
integracji z UE, skutków integracji dla polskich gospodarstw rolnych,
finansowania i ewolucji Wspólnej Polityki Rolnej oraz Funduszy
Strukturalnych, ubezpieczeń rolnych w UE, opłacalności produkcji
podstawowych upraw rolnych po integracji z UE, przewidywanych kosztów
integracji z UE na podstawowych rynkach rolnych oraz porównania cen
instytucjonalnych produktów rolno-spożywczych w Polsce i UE. Ponadto
wykonano analizy związane z przygotowywaniem programu operacyjnego
SAPARD.
450 000 (200
000 na
zadanie 1 i
250 000 na
zadanie 2)
MRiGŻ, ARR, ARiMR,
AWRSP, ODR-y, szkoły
rolnicze, organizacje
związkowe, samorządy
lokalne, rolnicy
Umowa przewidywała realizację dwóch zadań: (1) Przygotowanie materiałów
związanych z przyszłą sytuacją rolnictwa w świetle integracji europejskiej oraz
ich popularyzacja w okresie przygotowywania się do członkostwa w Unii
Europejskiej; (2) Program szkoleniowy w zakresie integracji polskiego
rolnictwa z Unią Europejską w okresie poprzedzającym integrację z Unią
Europejską.
W ramach zadania I przewidziano następujące cele: (a) śledzenie na bieżąco
zmian w WPR oraz w polityce wobec wsi i obszarów wiejskich w UE z
publikacji unijnych i bezpośrednich kontaktów z urzędnikami Komisji
Europejskiej i konsultantami; (b) poznanie praktycznych rozwiązań w zakresie
instrumentów polityki rolnej ze szczególnym uwzględnieniem ważniejszych
sektorów rolnych i rynków oraz przygotowywanie materiałów
popularyzatorskich na powyższe tematy; (c) zakup publikacji i danych
umożliwiających przygotowanie materiałów popularyzatorskich; (d)
popularyzowanie wiedzy na powyższe tematy poprzez przekazywanie
materiałów i odpowiedzi na zapytania zainteresowanych środowisk.
W ramach zadania II przewidziano następujące cele: (a) prowadzenie szkoleń
na tematy związane z Unią Europejską i zagadnieniami niezbędnych
dostosowań polskiego rolnictwa i jego poszczególnych sektorów do wymogów
WPR dla: ODR-ów, szkół rolniczych, rolniczych organizacji związkowych i
organizacji producenckich, samorządów lokalnych, rolników; (b)
przygotowywanie wykładów i ich przeprowadzenie w ramach szkoleń dla
pracowników
administracji
państwowej
zgodnie
ze
zgłaszanym
zapotrzebowaniem i tematami wymagającymi wyjaśnienia i dyskusji;
szczególnie będą to zagadnienia związane z oprzyrządowaniem i implementacją
358
Wspólnej Polityki Rolnej w krajach przystępujących do Unii; (c) uczestnictwo
w organizowanych olimpiadach i konkursach dla rolników i środowisk
wiejskich, dotyczących wiadomości z zakresu funkcjonowania Unii
Europejskiej oraz Wspólnej Polityki Rolnej.
Zakres działań i przedsięwzięć zrealizowanych przez SAEPR w okresie
1998-2001 odpowiadał zakresowi przewidzianemu w ramach zadań I i II. Nie
zrealizowano natomiast celu (c) zadania II, gdyż nie było takiego
zapotrzebowania.
Sekcja monitorowała zmiany WPR oraz polityki UE względem wsi i obszarów
wiejskich, jej pracownicy zapoznawali się z praktycznymi rozwiązaniami w
zakresie stosowanych przez UE instrumentów (udział w 6 konferencjach i
seminariach krajowych i zagranicznych) oraz przygotowywali materiały
popularyzatorsko-szkoleniowe (powstało 48 opracowań) na powyższe tematy i
przekazywali je zainteresowanym środowiskom, zakupiono publikacje
umożliwiające realizację zadania I (2 publikacje) oraz popularyzowano wiedzę
integracyjną (powstały 4 artykuły popularno-naukowe, a ponadto Sekcja
wspierała przygotowanie merytoryczne i publikację materiałów dotyczących
zagadnień integracji polskiego rolnictwa i wsi w ramach V Kongresu
Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
Ponadto pracownicy Sekcji przeprowadzili 114 szkoleń tematycznych, w tym
10 dla pracowników administracji państwowej. Uczestnikom szkoleń
udostępniane były prezentowane materiały, także te wykonane w ramach
zadania I.
1997
- 2001
Dofinansowanie prac realizowanych
przez Zespół Monitoringu
Zagranicznych Rynków Rolnych
650 000
MRiGŻ, organizacje
branżowe,
przedsiębiorstwa
przetwórcze, handlowe i
duże gospodarstwa rolne
Celem projektu było wsparcie następujących czterech grup działań: 1)
monitorowanie i analiza sytuacji podażowo-popytowej i cenowej na rynkach
zagranicznych, 2) monitorowanie uregulowań dotyczących zagranicznych
rynków rolnych oraz technicznych, taryfowych i pozataryfowych barier
handlowych, 3) monitorowanie i analiza polskiego handlu zagranicznego
artykułami rolno spożywczymi oraz międzynarodowych obrotów tymi
artykułami, 4) rozpowszechnianie informacji i wyników analiz.
W rezultacie projektu przez ok. 3 lata prowadzono i doskonalono
monitorowanie zagranicznych rynków rolnych i handlu rolnego, a rezultaty w
postaci informacji i analiz rozpowszechniano na bieżąco wśród
zainteresowanych odbiorców w sektorze rolnym. W ramach projektu
359
rozpowszechniono ponad 1000 wydań biuletynów informacyjnych z pięciu grup
rynków rolnych (1. zboża, oleiste, paszowe, 2. owoce, warzywa, 3. cukier, 4.
mleko i produkty mleczarskie, 5. żywiec, mięso, drób) i handlu rolnego.
1997
- 2001
Dofinansowanie prac realizowanych
przez Biuro Integracji Rolnej
Upowszechnianie wiedzy związanej z
procesem integracji polskiego
rolnictwa z Unią Europejską.
Rolnicy, członkowie
organizacji rolniczych
Szkolenie rolników indywidualnych w zakresie problematyki stowarzyszenia z
Unią Europejską i handlu zagranicznego artykułami rolno - spożywczymi". 4
szkolenia przeprowadzone przez NSZZ Rolników Indywidualnych
"Solidarność", w których uczestniczyło około 120 osób.
Integracja Polski z Unią Europejską. Szanse i zagrożenia dla rolnictwa
polskiego". 17 szkoleń realizowanych przez Związek Zawodowy Rolnictwa
"Samoobrona", w których wzięło udział około 600 osób.
Szkolenie pt. „Wieś i rolnictwo w procesie integracji z UE”, w którym
uczestniczyło 234 osób, pracowników ODR i UW.
Szkolenie pt. „Wyzwania dla polskiego rolnictwa wynikające z procesu
integracji z UE, w którym uczestniczyło 71 osób, pracowników biur Izb
Rolniczych.
Seminarium pt. „Istota rolnictwa ekologicznego i jego rozwój jako czynnik
optymalizacji produkcji rolnej w świetle integracji Polski z Unią Europejską”,
zorganizowane przez Regionalne Stowarzyszenie Ekologicznego Życia i
Działania w Jeleniej Górze.
Seminarium pt. „Przedsiębiorczość wśród kobiet wiejskich, zorganizowane
przez Wojewódzki Związek Rolników Kółek i Organizacji Rolniczych w
Kielcach.
Seminarium pt. „Polska wieś 2000”, zorganizowane przez Związek Młodzieży
Wiejskiej w Warszawie.
Konferencja pt.: „Agroturystyka w społeczno - ekonomicznym rozwoju
środowiska wiejskiego”, zorganizowana przez Polskie Towarzystwo Naukowe
Kultury Fizycznej.
Konferencyjnych pt. „Aktywność społeczności lokalnych warunkiem rozwoju
regionu wielkopolskiego w procesie integracji z Unią Europejską”,
zorganizowana przez Wielkopolską Fundację Rozwoju Lokalnego.
Konferencji pt. „Problemy rozwoju regionalnego na obszarach wiejskich i w
360
rolnictwie”, zorganizowana przez Fundację Klub 500 i Nowe Życie
Gospodarcze
Ekspertyzy na rzecz prac
prowadzonych w polskim sektorze
rolnym.
Seria wydawnicza pt. "Prawo żywnościowe w Unii Europejskiej", broszury:
Wymagania jakościowe dotyczące cukru, kawy, cykorii, kakao i czekolady.
Cykl artykułów prasowych na tematy związane z integracją polskiego rolnictwa
z Unią Europejską w czasopismach : Chłopska Droga, Nowe Życie
Gospodarcze, Tygodnik Ponidzia, Głos Banków Spółdzielczych, Wydawnictwo
Duszpasterstwa Rolników.
Ekspertyza pt. „Wykorzystanie różnych środków medialnych w promocji
programu oznaczania produktów żywnościowych wyprodukowanych z
surowców pochodzenia krajowego i spełniających normy obowiązujące w Unii
Europejskiej”.
Ekspertyza pt. „Wyróżnianie krajowych produktów rolnych i przetworów
spożywczych w celu ich promocji na rynkach krajowych i zagranicznych na
przykładzie produktów pochodzenia zwierzęcego”.
Pomoc techniczna dla współpracy
pomiędzy organizacjami rolniczymi
Polski i Unii Europejskiej – etap II.
Ekspertyza pt. „Opłacalność produkcji spirytusu surowego ze zbóż, ziemniaków
i melasy po akcesji Polski do Unii Europejskiej’.
Ekspertyza pt. „Organizacja rynku tytoniu surowego w Unii Europejskiej”.
Ekspertyza pt. „Dostosowanie polskiego sektora ogrodniczego do integracji ze
strukturami Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem potrzebnych
regulacji rynkowych”.
Wsparcie MRiGŻ w bieżących
pracach związanych z przystąpieniem
do Unii Europejskiej.
Dostarczanie polskim organizacjom rolniczym, zainteresowanym uzyskaniem
członkostwa w wybranych ponadnarodowych rolniczych organizacjach
europejskich informacji o:
strukturach, sposobach funkcjonowania, zakresach działalności
ponadnarodowych organizacji rolniczych w Brukseli,
możliwościach nawiązania bezpośredniej współpracy,
stosunku tych organizacji do rozszerzenia Unii Europejskiej,
zmianach Wspólnej Polityki Rolnej.
4 Raporty z 12 miesięcy realizacji projektu.
Pomoc organizacyjna w przygotowaniach do screeningu. Praca młodszych
specjalistów, asystentów Sekretarzy Grup Roboczych.
Kurs języka angielskiego – negocjacyjnego dla osób uczestniczących w
361
screeningu.
Stworzenie baz danych aktów prawnych w poszczególnych obszarach
screeningu.
Bieżące tłumaczenia dokumentów oficjalnych Unii Europejskiej na język
polski.
362
Załącznik 6
Wykaz publikacji wydanych i współfinansowanych przez FAPA ze środków Programu Phare
363
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
Tytuł
1991 r.
Kierunki rozwoju przemysłu paszowego w dostosowaniu do potrzeb polskiego rolnictwa
1992 r.
Wyniki demonstracji racjonalnego wychowu prosiąt oraz intensywnego tuczu w gospodarstwach
indywidualnych
Przekształcenia polskiego rolnictwa. Konferencja G-24, Warszawa, 29-30.09.1992
Szkolenie członków rad nadzorczych banków spółdzielczych
1993 r.
Rolnictwo polskie na drodze do EWG. (Materiały z seminarium)
1994 r.
Podstawy sukcesów rolnictwa duńskiego. (Opracowanie z wyjazdu studyjno-szkoleniowego do Danii)
1995 r.
Rolnicze organizacje zawodowe na obszarze Unii Europejskiej
Unia Europejska i jej polityka rolna. Problemy integracji polskiego rolnictwa.
Drobiarstwo zintegrowane
Podstawy komunikowania w doradztwie
Szkoła liderów społeczności wiejskiej. Psychologiczne przesłanki efektywnego działania. Cz. I
Informator o szkołach rolniczych i gospodarki żywnościowej
Nowoczesne systemy hurtowej sprzedaży kwiatów w obliczu integracji z Unią Europejską
Agroturystyka; Informacje służące szkoleniu w zakresie tworzenia usługi agroturystycznej
Problemy rolnictwa południowo-wschodniego regionu Polski w procesie integracji z rolnictwem Unii
Europejskiej.
Scenariusze integracji
Rynki hurtowe. Planowanie i projektowanie. (Biuletyn Służb Rolnych FAO 90)
Sadownictwo w Polsce południowo-wschodniej
Uprawa warzyw metodą integrowaną.
ABC hodowcy owiec. Poradnik hodowcy owiec
Marketing owoców i warzyw. Podręcznik źródłowy i szkoleniowy dla instruktorów doradztwa
Polityka rolna Wspólnoty Europejskiej w świetle ustawodawstwa i orzecznictwa
Agrobiznes - stan i możliwości rozwoju . (Materiały konferencyjne)
Stan obecny i aktualne problemy prywatyzacji rolnictwa. (Materiały na międzynarodową konferencję)
Oświata rolnicza w Holandii
Elementy ekonomii rynkowej w gospodarce rolno-żywnościowej.
Kształcenie liderów wiejskich w zakresie ekonomii rynku w celu rozwijania działalności rolniczej w Polsce
południowej.
Autor
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Red.: J. Hermaniuk
G. Ślusarz
B. Kozłowska
W. Piskorz
Praca zbiorowa
H. Boland
R. Stach, L. Górniak
Praca zbiorowa
M. Trzęsowski
L. Gwit, G. Tobolewska
Praca zbiorowa (red.: G. Ślusarz , J.Czudec)
W. Piskorz, J. Plewa
T. White
Praca zbiorowa (red.: Bachnacki)
Praca zbiorowa
B.Borys
W.Ciechomski
E. Tomkiewicz, B. Kozłowska,A. Jurcewicz
Praca zbiorowa (red.: A. Bernacki
K. Boczek
J. Siekierski, K. Kukuła
364
Lp.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
Tytuł
ABC hodowcy kóz
Poprawa mięsności tusz wieprzowych. (Materiały szkoleniowe)
Zintegrowany program podnoszenia kwalifikacji zawodowych rolników i nauczycieli szkół rolniczych.
Badanie możliwości ulepszenia produkcji pszczelarskiej w Regionie Świętokrzyskim
Intensywna produkcja jagniąt
Wczasy pod gruszą. Poradnik dla rolników rozpoczynających działalność agroturystyczną
ABC Międzysąsiedzkich Grup Usług Maszynowych
Marketing owoców i warzyw. Podręcznik źródłowy i szkoleniowy dla instruktorów doradztwa (Biuletyn Służb
Rolnych FAO `90)
Wybrane możliwości prawnego usytuowania działalności grup marketingowych w ramach obowiązującego
prawa
Technologia uprawy pszenicy jarej na plantacjach nasiennych
Produkcja ziemniaków sadzeniaków
Technologia uprawy jęczmienia ozimego na plantacjach nasiennych
Technologia uprawy pszenicy jarej na plantacjach nasiennych
Technologia uprawy pszenicy ozimej na plantacjach nasiennych
Przedsiębiorczość wiejska. Informator doradcy
Polityka agrarna w krajach Europy Zachodniej
Analiza finansowa gospodarstwa rolniczego
Podstawowe wskaźniki techniczno-ekonomiczne budynków inwentarskich
Urządzam swoje gospodarstwo rolne. Mój projekt. Moje inwestycje i ich finansowanie.
Polityka regionalna w rozwoju obszarów wiejskich. (Materiały z ogólnokrajowej konferencji)
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
Wczasy na wsi
Integrowana produkcja owoców
Nowoczesne formy kooperacji w rolnictwie oraz wdrożenie modelowych rozwiązań do praktyki
Wielofunkcyjny rozwój wsi i rolnictwa w gminie Podegrodzie
Elementy ekonomii rynkowej w gospodarcze rolno-żywnościowej
Rybactwo śródlądowe
Biznes plan w rybactwie stawowym
Elementy uproszczonej rachunkowości rybackiej
Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstw rybackich
Urządzanie łowisk wędkarskich w małych zbiornikach wodnych
Chów ryb w stawach zasilanych biologicznie oczyszczonymi ściekami
Jakość wody w intensywnej gospodarce rybackiej
Jak oszacować wydajność naturalną stawu?
35.
Autor
Z. Kowalski
R. Rzepecki
Praca zbiorowa (red.: L. Strzembicki, B. Brejwo)
M. Pastuszko, M. Giedyk
J. Grabiański, J. Mazurek
W. Nowak, W. Goliszewski, S. Roztropowicz
J. Grabiański, J. Mazurek
J. Grabiański, J. Mazurek
J. Grabiański, J. Mazurek
S. Mańko
J. Żuk, A. Dobkowski
Cz. Siekierski , M. Kłodziński , K.
Duczkowska-Małysz
Praca zbiorowa (red.: S. Ginda)
Praca zbiorowa (red.: J. A. Szczerbowski)
K. Turkowski
J. Worniałło
J. Worniałło
A. Wołos
S. Tucholski
A. Karpiński
J. Guziur
365
Lp.
Tytuł
60. Jeżeli ryby sną ...(kilka uwag praktycznych dla hodowców karpi)
61. Rozwój marketingu i sprzedaży w OSM Gdańsk Maćkowy
62. Organizacja i modele rolniczego transportu w krajach Unii Europejskiej oraz wynikające z nich wnioski dla
polskiego rolnictwa
63. Droga Dobrego Mleka
64. Wieś i jej mieszkańcy. Zróżnicowania, postawy i strategie zachowań
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
Jak założyć i prowadzić małą-średnią mleczarnię
Strategia dla wiejskiej Europy
Kobieta wiejska w Polsce
Komplet podręczników Studium Podyplomowego na Wydz. Ekonomiki i Organizacji Gospodarki
Żywnościowej AR w Szczecinie (studia dla nauczycieli szkół rolniczych i doradców)
Ekonomia. Agrobiznes.
Rolnictwo ekologiczne
Rynek rolny
Doradztwo rolnicze
Wczasy pod gruszą. Poradnik dla rolników rozpoczynających działalność agroturystyczną.
Chów kur
Program rozwoju hodowli bydła mięsnego w Polsce
Uwarunkowania produkcji mleka wysokiej jakości
Możliwości kształtowania wydajności i składu chemicznego mleka krów
1996 r.
Szkoła liderów społeczności wiejskiej. Psychologia efektywnego przywództwa Cz. II
Intensyfikacja produkcji bydła mięsnego w oparciu o trwałe użytki zielone regionu Pogórza Sudeckiego.
Podręcznik dla doradców WODR i hodowców bydła mięsnego.
Stan i problemy rozwoju rynku rybnego w Polsce
Chów drobiu.
Rolnictwo francuskie. Wspólna Polityka Rolna. Rozszerzenie Unii Europejskiej.
Opracowanie strategii produkcji, dystrybucji i marketingu owoców jagodowych dla południowo-wschodniego
rejonu Polski
Bank spółdzielczy w warunkach gospodarki rynkowej.
Podręcznik opracowany na podstawie szkoleń dla członków zarządu banków spółdzielczych
Rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich w aspekcie integracji europejskiej
Baza statystycznych danych produkcyjnych gospodarstw sadowniczych 10 gmin grójecko-wareckiego regionu
sadowniczego
Kompendium wiedzy producenta trzody chlewnej
Autor
T. Własow
J. Bielejec
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa (red.: B. FedyszakRadziejowska)
T. Kiczuk
J. Sawicka
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa (red.: L. Taracha)
Praca zbiorowa (red.: A. Piwowarski)
Praca zbiorowa (red.: L. Pałasz)
Praca zbiorowa (red.: M. Świtłyk)
Praca zbiorowa (red.: L. Strzembicki, B. Brejwo)
E. Świerczewska, M. Stępińska, J. Niemiec
Praca zbiorowa (red. H. Jasiorowski)
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
R. Stach, L. Górniak
R. Burzański, Z. Russek
Praca zbiorowa (red.: A.Faruga, E. Grela)
Opracowanie: J. Plewa, J. Gault
Praca zbiorowa
E. Bury
S. Legutko, W. Musiał
J. Górczyński
Praca zbiorowa (red.: G. Zimna, I. Ćwiek i J.
366
Lp.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
Tytuł
Produkcja i rynek kulinarnego mięsa wołowego
Nowe struktury rynkowe w produkcji i obrocie płodami rolnymi
Strategia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich zachodnich województw przygranicznych.
Hodowla bydła mięsnego w regionie Dolnego Śląska. Informator regionalny
Podstawowe informacje o produkcji i hodowli trzody chlewnej w Danii i Bawarii
Wskazówki dla producentów prosiąt i warchlaków
Ocena przydatności włoskich ras bydła mięsnego do krzyżowania towarowego z polskimi krowami fryzyjskimi
Pasze
Strategia produkcji i marketingu truskawek i malin dla południowo-wschodniego regionu Polski
Opracowanie strategii produkcji, dystrybucji i marketingu owoców jagodowych dla południowo-wschodniego
rejonu Polski.
Rozwój terenów wiejskich w Polsce południowej
Zalecenia dla producentów surowców zielarskich, członków zrzeszenia gmin ekologicznych i rolniczych woj.
kieleckiego
Zalecenia agrotechniczne ze szczególnym uwzględnieniem nawożenia oraz ochrony roślin przed chorobami,
szkodnikami i chwastami
Analiza rynku surowców zielarskich oraz uwarunkowania skuteczności zastosowania narzędzi marketingowych
przez producentów rolnych
Problemy Integracji Rolnictwa Unia Europejska – Polska. (Kwartalnik FAPA, 22 edycje w latach 1996-200)
Przedsiębiorczość wśród kobiet na terenach wiejskich
Agroturystyka – wieś polska zaprasza.
Atlas standardów jakościowych jabłek według norm OECD z komentarzem
Podstawy produkcji wołowiny na użytkach zielonych
Produkcja zwierzęca w Polsce w liczbach
108. Ocena problemów w związku z dostosowaniem polskiego systemu prawnego do wymogów wynikających z
integracji sektora rolno-spożywczego z Unią Europejską
109. Guide. Welcome to Polish Agrobusiness
110. Integrowana produkcja rolnicza w Polsce i wybranych krajach europejskich
111. Jak założyć i prowadzić małą-średnią masarnię
112. Dylematy i wyzwania polskiego rolnictwa wynikające z układu stowarzyszeniowego z Unią Europejską .
113. Jak pracować w grupach? Podręcznik dla osób pracujących wspólnie w grupach studyjnych
114. Polska wieś we wspólnocie bałtyckiej
115. Technologia produkcji i ocena jakości surowców zielarskich
Autor
Snakowski)
Praca zbiorowa
Opracowanie W. Sawicz
S. Lunoee, T. Blicharski
S. Lunoee
Praca zbiorowa (red. H. Jasiorowski)
Praca zbiorowa (red. J.Chachułowa)
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa (red.: H. Runowski, Cz.
Siekierski)
C. Banasiński
K. Cholewicka-Gożdzik
T. Kiczuk
Praca zbiorowa
W. Idziak
Praca zbiorowa (red.: R. Magier, S. Kawka, T.
Kawka
367
Lp.
116.
117.
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
145.
Tytuł
Uprawa winorośli. Instrukcja uprawy w warunkach regionu zielonogórskiego
Transport żywności na średnie i dalekie odległości
Doświadczenia polowe
Łąki i pastwiska w gospodarstwie rolnym
Podstawy produkcji wołowiny na użytkach zielonych
Warsztaty w zakresie kierowania strategicznym planowaniem
Strategia produkcji i marketingu truskawek i malin dla południowo-wschodniego regionu Polski
Instrumenty i środki finansowe do zwalczania bezrobocia na wsi
Analizy ekonomiczno- marketingowe i wykorzystanie informacji rynkowych w zarządzaniu
Kształcenie praktyczne. Poradnik metodyczny dla nauczycieli i rolników
Model kształcenia praktycznego w szkołach resortu rolnictwa i gospodarki żywnościowej na przykładzie
technika rolnika i technika ogrodnika
1997 r.
Hodowla bydła ras mięsnych. Zasady produkcji kulinarnego mięsa wołowego
Uwagi o prawie żywnościowym
Polska na drodze do Unii Europejskiej
Produkcja tuczników mięsnych - uwarunkowania zootechniczne i przetwórcze
Stawki transportowe w międzynarodowym przewozie produktów rolnych
Przedsiębiorczość wiejska. Informator doradcy. Wyd. II
Rozwój produkcyjno-handlowych organizacji rolników w południowo-wschodniej Polsce
Integracja Irlandii z Unią Europejską w zakresie gospodarki żywnościowej.
Produkcja tuczników mięsnych. Uwarunkowania zootechniczne i przetwórcze. Pilotażowy system
informacyjny dla producentów trzodowego materiału rzeźnego w aspekcie standaryzacji według norm Unii
Europejskiej
Wybrane zagadnienia produkcji żywca wieprzowego
Integracja Irlandii z Unią Europejską
Przeglądowe dane dotyczące państw objętych wyjazdem studyjnym: Austria, Niemcy, Szwajcaria
Studium regionalne rozwoju wsi i rolnictwa ze szczególnym uwzględnieniem problematyki bezrobocia (woj.
zielonogórskie, gorzowskie, legnickie, jeleniogórskie)
Wzorcowy statut agencji (spółki akcyjnej, stowarzyszenia, spółdzielni itp..) rozwoju gospodarczego lub
podejmowania różnych specjalistycznych przedsiębiorczości
BIORAF Polska (projekt rolno-przemysłowy)
Gospodarstwa szkoleniowe. Regionalna baza danych (region południowo-wschodni);
Systemy regulacji poszczególnych rynków objętych wspólną polityką rolną. Przewodnik
Przykładowe plany marketingowe
Zarys organizacji wybranych rynków rolnych we Wspólnocie Europejskiej
Autor
S. Ostrowski , K. Gajewski
A. Rutkowski
R. Moraczewski
Praca zbiorowa (red.: J. Szarek)
G. Diviso, B. Francheschi
Praca zbiorowa (red.: A. Szczygieł)
Praca zbiorowa
H.J. Herrman
K. Witosław
Praca zbiorowa (red.: Z. Puchajda)
J. Paliwoda
Praca zbiorowa
K. Borzuta
A. Ziąbrowski
A. Szczygieł
J. Niemczyk
K. Borzuta
I. Ćwiek
J. Niemczyk
S. Legutko
W. Musiał
S. Legutko
S. Legutko
Cz. Siekierski
S. Legutko
I. Jędrzejewski
368
Lp.
Tytuł
146. Poradnik dla osób poszukujących sukcesu w działaniach grupowych na rynku rolnym
147. Produkcja tuczników mięsnych. Uwarunkowania zootechniczne i przetwórcze
148. Baza danych o obrocie handlowym, notowaniach i hodowli trzody chlewnej. Pilotażowy system informacyjny
dla producentów trzodowego materiału rzeźnego w aspekcie standaryzacji według norm UE.
149. Integrowany chów bydła
150. Podręcznik instruktora -przewodnika górskiej turystyki jeździeckiej
151. Strategia rozwoju górskiej turystyki jeździeckiej w regionie Małopolskim
152. Rozwój produkcyjno-handlowych organizacji rolników w południowo-wschodniej Polsce
153. Podstawy rolnictwa ekologicznego
154. Jak założyć i prowadzić małą-średnią przetwórnię owocowo-warzywną
155. Stowarzyszenie Polski z Unią Europejską. Niezbędne procesy dostosowawcze polskiej gospodarki
żywnościowej
156. Szanse i wyzwania dla polskiej wsi i rolnictwa wynikające z integracji z Unią Europejską
157. Strategia rozwoju gmin wiejskich
158. Chów bydła - cechy użytkowe, żywienie i ekonomika produkcji. Poradnik dla gospodarstw specjalizujących się
w chowie bydła w oparciu o trwałe użytki zielone w regionie północno-wschodnim
1998 r.
159. Integracja polskiej wsi i rolnictwa z Unią Europejską. Wspólna polityka rolna. Fundusze strukturalne.
160. Identyfikacja priorytetów w modernizacji sektora rolno-spożywczego w Polsce
161. Ochrona środowiska w przemyśle spożywczym. Przewodnik ogólny.
162. Ochrona środowiska w przemyśle spożywczym. Standardy środowiskowe.
163. Ochrona środowiska w przemyśle mięsnym.
164. Ochrona środowiska w przemyśle ziemniaczanym
165. Ochrona środowiska w przemyśle tłuszczowym
166. Ochrona środowiska w przemyśle mleczarskim
167. Ochrona środowiska w przemyśle cukrowniczym
168. Ochrona środowiska w przemyśle owocowo-warzywnym
169. Ochrona środowiska w przemyśle spirytusowo-drożdżowym
170. Ochrona środowiska w przemyśle piwowarskim
171. Ochrona środowiska w przemyśle utylizacyjnym
172. Produkcja roślinna w Polsce i w Unii Europejskiej w liczbach
173. Ochrona środowiska w przemyśle drobiarskim
174. Pomoc techniczna dla współpracy pomiędzy organizacjami rolniczymi Polski i Unii Europejskiej
175. Produkcja zwierzęca w Polsce i w Unii Europejskiej w liczbach
176. Rynek jabłek w Unii Europejskiej i w Polsce
Autor
K. Pieniążek, J. Seremak-Bulge, J. Arnfeldt, P.
Cook
K. Borzuta
Z. Królikowski, K. Warr, G. Kozłowski
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
J. Szymona
T. Kiczuk
Praca zbiorowa (red.: J. Rowiński)
Cz. Siekierski
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa (red.: G. Michna)
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa (red.: M. Kubicki)
Praca zbiorowa
A. Simpson, M. Kubicki
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Praca zbiorowa
Z. Gumkowski
Cz. Siekierski
E. Lindner, K. Kubiak
369
Lp.
177.
178.
179.
180.
181.
182.
183.
184.
185.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
Tytuł
Rynek koncentratu jabłkowego w krajach Unii Europejskiej i w Polsce
Raport o stanie polskiego ogrodnictwa (1990-1997)
Wybrane zagadnienia prawne. Podręcznik dla uczniów średnich szkół rolniczych
Finanse i bankowość w agrobiznesie. Podręcznik dla uczniów średnich szkół rolniczych.
Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. Podręcznik dla uczniów i nauczycieli średnich szkół
rolniczych.
Ekonomika rolnictwa i polityka rolna. Podręcznik dla uczniów średnich szkół rolniczych.
Podstawy ekonomii. Podręcznik dla uczniów i nauczycieli średnich szkół rolniczych
Zarządzanie jakością. Materiały pomocnicze dla uczniów i nauczycieli średnich szkół rolniczych
Nowa Polska Norma PN-A-86002:1995; ,,Mleko surowe do skupu" a opłacalność produkcji mleka wysokiej
jakości;
Przedsiębiorczość kobiet na wsi ze szczególnym uwzględnieniem agroturystyki
Zarządzanie firmą w agrobiznesie; Materiały dla uczniów i nauczycieli średnich szkół rolniczych
Rynek rolny. Podręcznik dla uczniów średnich szkół rolniczych
Elementy rachunkowości. Podręcznik dla uczniów średnich szkół rolniczych
Rozwój obszarów wiejskich w perspektywie integracji z Unią Europejską
Klasyfikacja tusz wieprzowych w Polsce uwzględniająca standardy jakościowe UE. ( Wyd. II)
Inwestycje w agrobiznesie. Podręcznik studium podyplomowego Akademii Rolniczej w Szczecinie dla
nauczycieli szkół rolniczych i doradców rolniczych
Wypoczynek na wsi koszalińskiej – katalog agroturystyczny
Hodowla rodzimych ras bydła mięsnego we Włoszech
Aktualne problemy rozwoju hodowli bydła mięsnego i produkcji wołowiny w Europie
Strategia rozwoju województwa
Sytuacja i systemy regulacji produkcji oraz rynku w sektorze mlecznym i mięsnym Irlandii
Ocena efektywności wykorzystania kredytów na modernizację i restrukturyzację gospodarstw rodzinnych
1999 r.
Przewodnik do wprowadzania systemu HACCP w przemyśle owocowo-warzywnym
Przewodnik do wprowadzania systemu HACCP w przemyśle mięsnym i drobiarskim
Spółdzielczość wiejska. Podręcznik dla uczniów średnich szkół rolniczych
Korzyści i zagrożenia dla branży owocowo-warzywnej związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej .
(Materiały na seminarium)
Zmiany i przeobrażenia w branży mleczarskiej związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Zeszyt
nr 1.
Zmiany i przeobrażenia w branży mleczarskiej związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Zeszyt
nr 2
Wykorzystanie dostępnych informacji związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.
Autor
Z. Mirkowska, A. Krajewski, K. Kubiak
K. Kubiak
M. Maciug, A. Filipowicz, A. Drwiłło
W. Wójcicki
W. Ziętara
M. Adamowicz, A. Kowalski, S. Grabowski
J. Chabiera
B. Żelanis, A. Dokurno
Praca zbiorowa (red.: M. Jeznach)
B. Dobiegała-Korona, B. Chabiera, S. Bagieński
J. Chabiera, A. Zalewski, B. Iwan
A. Kaleta
K. Borzuta
M. Świtłyk, Z. Pędziński, K. Witosław
Pracac zbiorowa (red.: T. Przysucha)
Praca zbiorowa
J. Niemczyk
Praca zbiorowa (red.: J. Lewandowski)
P. Kitzman i inni
P. Kitzman i inni
E. Pudełkiewicz
S. Pietrzak
B. Wojtań
M. Brzóska
K. Ciesielski
370
Lp.
Tytuł
206. Kąty Polskie - modelowe wydawnictwo promocyjne 16 gmin
207. Polski agrobiznes w okresie przemian rynkowych: analizy przypadków. Materiały pomocnicze do nauczania
marketingu rolno-spożywczego
208. Wpływ infrastruktury wiejskiej na stopę życiową mieszkańców; (ze szczególnym uwzględnieniem problemów
biedniejszej części ludności
209. Środki pomocowe dla wsi i rolnictwa.
210. Zadania i model organizacyjny Organizacji Producentów Rybnych.
211. Przewodnik inwestycyjny dla gospodarstw rolnych i zakładów przetwórczych.
212. Normy i standardy dla mleka, produktów mlecznych, warzyw i owoców w Unii Europejskiej
213. Poradnik: Rekreacja i turystyka konna w gospodarstwie agroturystycznym
2000 r.
214. Polityka rolna i strukturalna UE. Zagadnienia finansowe i instytucjonalne. Rozwiązania dla Polski.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
222.
223.
224.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
Integracja z Unią Europejską. Konieczne dostosowania i spodziewane skutki w polskim rolnictwie.
Podatek od towarów i usług (VAT) w rolnictwie
Rynek mleka. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Rynek mięsa. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Rynek zbóż. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Rynek cukru. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Rynek drobiu i jaj. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Rynek owoców i warzyw. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Problematyka weterynaryjna. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Problematyka fitosanitarna. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Urzędowa kontrola żywności w UE. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Ochrona środowiska w rolnictwie. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Program Phare 2000. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Fundusze przedakcesyjne. SAPARD. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Polityka regionalna Unii Europejskiej. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Fundusze strukturalne w Unii Europejskiej. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Metodyka liczenia nadwyżki bezpośredniej i zasady typologii gospodarstw rolniczych (wg standardów Unii
Europejskiej).
Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
233. Sieć danych rachunkowości gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej (FADN). Seria: Prawo rolne Unii
Autor
E. Juszczak, W. Idziak, J. Banasiak
Praca zbiorowa (red.: P. Leat, B. Kupiec)
Praca zbiorowa (red.: B.Pięcek)
J. Plewa
J. Zieziula, K. Jaworski,
P. Cook, W. Deluga, U. Gołębiowska, B.
Gołębiowski,
I. Morawski
L. Johanson, U. Gołęniowska
A. Andrychowicz, J. Dąbrowski, Z.
Krzyżanowska
Praca zbiorowa
A. Szelągowska , L. Goraj
E. Domańska
W. Wojtyra
M. Kisiel
B. Chmielewska
M. Adamowicz
L. Jabłońska
J. Prandota
T. Stachowicz
M.W. Obiedziński
A. Liro
J. Rowiński
N. Dobrzyńska
H. Skórnicki
J. Szlachta
M. Ciepielewska
Praca zbiorowa (red.: L.Goraj)
L. Goraj
371
Lp.
234.
235.
236.
237.
238.
239.
240.
241.
242.
243.
244.
245.
246.
247.
248.
249.
250.
251.
252.
253.
254.
255.
256.
257.
258.
Tytuł
Europejskiej a polski sektor rolny
Program aktywizacji obszarów wiejskich. Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Podstawowe akty prawne UE dotyczące WPR. Cz.1 (Fundusze pomocowe. System obliczania nadwyżki
bezpośredniej – FADN, Rynek mięsa). Seria: Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Podstawowe akty prawne UE dotyczące WPR. Cz.2 (Rynek mleka. Rynek owoców i warzyw). Seria: Prawo
rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Podstawowe akty prawne UE dotyczące WPR. Cz.3 (Rynek mięsa. Rynek cukru. Rynek zbóż). Seria: Prawo
rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny
Rachunkowość rolna w Polsce
System finansowy w rolnictwie na tle integracji Polski z UE
Organizacje rolnicze w Unii Europejskiej
Ponadnarodowe organizacje producentów, przetwórców i handlowców sektora rolnego w Unii Europejskiej
Dylematy polityki rolnej. Integracji polskiej wsi i rolnictwa z UE
Zabezpieczenia społeczne rolników w Europie
Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich – wybrane aspekty
Lokalne bariery rozwoju obszarów wiejskich
Agroturystyka
Przewodnik wdrażania systemu HACCP w produkcji piekarskiej i ciastkarskiej
Przewodnik wdrażania sytemu HACCP w zakładach przetwórstwa zbożowo-młynarskiego
Przewodnik Dobrej Praktyki Produkcyjnej w piekarstwie i ciastkarstwie
Seria: Prawo żywnościowe Unii Europejskiej
Wymagania jakościowe Unii Europejskiej dotyczące żywności mrożonej – kontrola i samokontrola.
Seria: Prawo żywnościowe UE
Wymagania jakościowe dotyczące dżemów, marmolad i innych przetworów owocowych żelowanych.. Seria:
Prawo żywnościowe UE
Wymagania jakościowe dotyczące cukru. Seria: Prawo żywnościowe UE
Wymagania jakościowe dotyczące soków i nektarów. Seria: Prawo żywnościowe UE
Wymagania jakościowe dotyczące wyrobów kakaowych i czekoladowych. Seria: Prawo żywnościowe UE
Wymagania jakościowe dotyczące ekstraktów kawy i ekstraktów cykorii. Seria: Prawo żywnościowe UE
Wymagania jakościowe dotyczące zawartości kwasu erukowego w olejach roślinnych, tłuszczach i produktach
spożywczych
Seria: Prawo żywnościowe UE
Analiza ekonomiki produkcji trzody chlewnej przy różnych poziomach intensywności produkcji
259. Studium sektora trzody chlewnej dla województwa zamojskiego, rzeszowskiego, tarnobrzeskiego i
tarnobrzeskiego
Autor
J. Hałasiewicz i inni
L. Goraj
M. Podstawka
Z. Gumkowski
Z. Gumkowski
T. Hunek i inni
B. Tryfan
A. Hałasiewicz, A. Kaleta
Praca zbiorowa (red. A.Rosner)
Praca zbiorowa
M. Wasiluk, M. Janik, E. Staszewska
Praca zbiorowa
M. Wasiluk, W. Szafulera, H. Piesiewicz
Praca zbiorowa (red. E.Nitecka, M. Obiedziński)
M. Obiedziński
A. Jakubowski
E. Nitecka
A. Jakubowski
E. Nitecka
E. Nitecka
W. Obiedziński
K. Jasiński, S. Szarzyński, L. Gardiasz, T.
Sarzyńska
T. Piechocki, J. Strzelecki, K. Borzuta
372
Lp.
Tytuł
260. Rozwój przedsiębiorczości na terenach wiejskich wschodniego i zachodniego pogranicza
261. Centrum Informacji i Dokumentacji Integracji Rolnictwa - Informator Nr 1, Nr 2, Nr 3, Nr 4, Nr 5, Nr 6
(materiały szkoleniowe)
262. Prowadzę gospodarstwo agroturystyczne.
263. System informacji rolniczej w krajach Unii Europejskiej
264. Systemy organizacji handlu artykułami rolno-spożywczymi w Unii Europejskiej. Materiały na warsztaty
szkoleniowe dla polskich handlowców i urzędników
265. The Strategic Options for the Polish Agro-Food Sector in the Light of Economic Analyses
266. Przedsiębiorczość wśród kobiet wiejskich - źródła, szanse, możliwości
267. Wybrane zagadnienia Wspólnej Polityki Rybackiej w Unii Europejskiej. Potrzeby i możliwości adaptacji
Wspólnej Polityki Rybnej przez polską gospodarkę rybną (ze szczególnym uwzględnieniem rybołówstwa
bałtyckiego)
268. Prowadzę gospodarstwo agroturystyczne
269. Chwilowo jestem bez pracy, ale aktywność jest moją szansą
270. Systemowe wyróżniania krajowych produktów rolnych i przetworów spożywczych w celu ich promocji na
rynkach krajowym i zagranicznych .
271. Normy i standardy dla mleka, produktów mlecznych, warzyw i owoców w Unii Europejskiej.
272. Podatki w Unii Europejskiej i w polskim rolnictwie
273. Analiza skutków Agendy 2000 na rynku mleka w Polsce
274. Stereotypy w Unii Europejskiej dotyczące sektora rolno-spożywczego
275. Polski sektor rolno-żywnościowy. Skutki integracji z UE na tle koniecznych dostosowań
276. Kongres Rolnictwa Europejskiego w Krakowie (Materiały kongresowe)
277. Program SAPARD
278. Regionalne Centra Informacji – założenia i zasady działania
279. Aktywność gospodarcza i inwestycje na terenach wiejskich z uwzględnieniem obszarów chronionych
280. Zalecenia do planowania i zagospodarowania przestrzennego obszarów wiejskich z uwzględnieniem rozwiązań
w państwach UE
2001 r.
281. Agroturystyka. Ziemia Kurpiowska zaprasza.
Autor
A. Rosner, M. Kłodziński
Praca zbiorowa
B. Kutkowska
J. Doeksen
T. Pęczek
Praca zbiorowa (red.: E. Majewski, G. Dalton)
Z. Brodziński
Praca zbiorowa (red.: J. Zieziula)
Praca zbiorowa (red. B. Kutkowska)
S. Tyszkiewicz, M. Obiedziński,
L. Johanson, U. Gołęniowska
J. Czapla, J. Dabrowski, Z. Krzyżanowska
Z. Krzyżanowska
Praca zbiorowa
J. Dąbrowski, Z. Krzyżanowska
Red.: A. Szczepańska
Opracowanie: A. Zygierewicz,, K. Laskowska
I. Morawski, A. Szczepańska
R. Kobylinski, A. Burghardt
T. Szczygieł
Opracowanie Z. Brodziński
373
Załącznik 7
Wykaz opracowań przygotowanych przez Sekcję Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej (SAEPR)/FAPA
374
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
Tytuł
1993 r.
Materiały do raportu o stanie rolnictwa i gospodarki żywnościowej
Otoczenie ekonomiczne rolnictwa w latach 1990-1993
Kierunki rozwoju infrastruktury rynku rolnego do 2000 r.
Ekspertyza bazy danych dla Agencji Rynku Rolnego
Market regulation, price support and protectionism in Poland's agriculture and food economy
1994 r.
Porozumienie rolne w Rundzie Urugwajskiej
Obroty w handlu towarami żywnościowymi i rolnymi między Polską a EWG w latach 1989-1992
Materiały na seminarium na temat: "Raport o stanie rolnictwa oraz kierunki polityki rolnej"
Wydatki budżetowe na rolnictwo w 1994 r. w ujęciu graficznym
Organizacja rynku produktów ogrodniczych w Holandii
Wyniki symulacji wykorzystania środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Przesłanki do określenia priorytetów kredytowych dla ARiMR w odniesieniu do produkcji rolnej
Porozumienie w sprawie GATT. Szanse i wyzwania dla rolnictwa
Obroty w handlu towarami żywnościowymi i rolnymi między Polską a EWG w latach 1989-1993
Analiza obrotów w handlu zagranicznymi artykułami rolnymi i żywnościowymi
Opodatkowanie rolnictwa w krajach Unii Europejskiej
Priorytety badawcze dla polskiego rolnictwa
Minimalne ceny importowe na niektóre owoce miękkie eksportowane do UE
Informacja Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej o pracach związanych z programem
działań dostosowujących polskie rolnictwo i gospodarkę żywnościową do wymagań wynikających z
postanowień Układu Europejskiego
Rolnictwo polskie na tle rolnictwa światowego
Kredyty preferencyjne w rolnictwie w 1994 r.
Kredyty preferencyjne "wiosenne" udzielone gospodarstwom innym niż indywidualne gospodarstwa rolne
Wstępna ocena skutków suszy
Zmiany importu artykułów rolno-spożywczych objętych opłatami wyrównawczymi
Wykorzystanie kwot preferencyjnych (na przykładzie eksportu warzyw i owoców objętych załącznikiem
Xc)
Rozszerzenie UE a Polska polityka rolna: doświadczenia Hiszpanii, Portugalii i EFTA
Analiza obrotów towarami rolno-żywnościowymi w I półroczu 1994 r.
Rozszerzenie UE: lekcja dla polskiej polityki rolnej
Opinie w Europie Zachodniej na temat integracji krajów Europy Środkowo-Wschodniej z UE
Postanowienia rolne Rundy urugwajskiej GATT ich wpływ na preferencje dla Polski w ramach Umowy
Autor
Zespół SAEPR
W. Chmielewska, J. Niewiadomski
W. Piskorz, J. Plewa
W. Piskorz, J. Plewa
W. Piskorz
G. Badurska, A. Roszkowska
Zespół SAEPR
Zespół SAEPR
Zespół SAEPR
W. chmielewska, J. Niewadomski
SAEPR
W. Piskorz, J. Plewa, J. Niewiadomski, A.
Roszkowska, D. Baker
SAEPR
W. Piskorz
SAEPR
Z. Krzyżanowska, M. Opałka
J. Plewa, D. Baker
M. Opałka
SAEPR
J. Dąbrowski, G. Badurska, W. Piskorz
SAEPR
Z. Krzyżanowska, A. Kwieciński
Z. Krzyżanowska, A. Kwieciński, M. Opałka
W. Piskorz, J. Plewa
A. Kwieciński, G. Badurska, W. Chmielewska
SAEPR
W. Piskorz, J. Plewa, A. Kwieciński
K.J. Thompson
A. Kwieciński
J. Haynes
375
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
Stowarzyszeniowej z UE
Zmiany importu wybranych artykułów rolno-spożywczych w okresie VII-IX 1993/1994
Ocena pomocy finansowej udzielonej sektorowi mleczarskiemu w latach 1990-1992
Zmiany instrumentów polityki handlowej w obrotach artykułami rolno-spożywczymi w Polsce 1986-1994
Transmisja cen artykułów żywnościowych w Polsce w okresie 1989-1994
Przesłanki ochrony przemysłu i rynku żelatynowego w Polsce
Analiza obrotów towarami rolno-żywnościowymi w okresie I-IX 1994 r.
Ceny i produkcja rolna na świecie do roku 2000 w świetle prognozy OECD
Zmiany importu wybranych artykułów rolno-spożywczych objętych opłatami wyrównawczymi w okresie
VII-IX 1994
1995 r.
Strategie integracji rolnictwa krajów Europy Środkowej i Wschodniej z UE
Wyniki w obrotach handlowych Polski artykułami rolno-żywnościowymi w latach 1989-1994
Ocena skutków wprowadzenia opłat wyrównawczych na towary rolno-spożywcze (za okres VII-XII 1994)
Próba prognozy kształtowania się cen żywności w 1995 r.
Prognozy zmian na światowym rynku podstawowych produktów rolnych do roku 2004
Unia Europejska i jej polityka rolna. Problemy integracji polskiego rolnictwa
Produkcja rolnicza w 1994 r. i prognozy na 1995 r.
Szczegółowy wykaz obrotów polskiego handlu zagranicznego artykułami rolno-spożywczymi w latach
1992-1994 wg kodów CN
Unia Europejska- struktura i władze
Handel zagraniczny polskimi artykułami rolno-spożywczymi w latach 1992-1994
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w I kwartale 1995 r.
Informacja dotycząca propozycji zmian taryfy celnej towarów rolno-spożywczych od 1 lipca 1995r.
Droga Hiszpanii do członkostwa w UE
Główne kierunki zmian taryfy celnej w zakresie towarów rolno-spożywczych w związku z przystąpieniem
Polski do WTO
Fundusze strukturalne w UE- potencjalne korzyści dla Polski
Zestawienie polskiego eksportu rolno-spożywczego do UE wg załączników Układu Europejskiego
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w I półroczu1995 r.
Koszty integracji polskiego rolnictwa z UE
( referat na Annual Meeting of American Agricultural Economics Associotion, Indianapolis USA)
Perspektywizne kierunki działań Rządu i instytucji bankowo-finansowych w kontekście rozwoju
ekonomiczno-gospodarczego gmin polskich
G. Bastek, W. Guba
M. Opałka, Z. Smoleński
J. Dąbrowski, G. Bastek, A. Kwieciński
M. Opałka, D. Baker
G. Bastek, W. Chmielewska
J. Dąbrowski, G. Bastek, A. Kwieciński, J. Plewa, M.
Opałka, W. Chmielewska
J. Plewa, Z. Krzyżanowska, G. Badurska
S. Tangermann, A. Buckwell, S. Tarditi, L. Mahe
W. Piskorz, J. Plewa
W. Piskorz, J. Plewa, W. Chmielewska, J. Dabrowski,
W. Guba,
M. Opałka
SAEPR
SAEPR
W. Piskorz
SAEPR
SAEPR
G. Bastek, W. Chmielewska, J. Plewa
SAEPR
W. Piskorz, J. Plewa, W. Chmielewska, J. Dąbrowski,
W. Guba
J. Plewa, A. Roszkowska
A. Kwieciński
SAEPR
A. Kwieciński
W. Piskorz
W. Piskorz
W. Piskorz, J. Plewa
T. Urbaniak, Z. Krzyżanowska
376
58.
59.
60.
Stan i perspektywy rolnictwa w krajach Europy Środkowej i Wschodniej
Scenariusze integracji polskiego rolnictwa z UE (wyniki badań symulacyjnych)
Ocena możliwych skutków liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach CEFTA
61.
62.
Sektory wrażliwe w świetle przystąpienia Polski do UE
Alternatywne strategie rozwoju współpracy w rolnictwie między UE a państwami stowarzyszonymi w
świetle ich przyszłej akcesji (tzw. Biała księga)
Ocena porównawcza danych o imporcie do Polski towarów rolno-spożywczych w UE
1996 r.
Przegląd sytuacji w polskim rolnictwie w 1995 r.
Problemy integracji polskiego rolnictwa z UE
Propozycja ustawy o gospodarstwie rolnym/rodzinnym
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w 1995 r.
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej
Analiza zmian cen artykułów rolnych i żywnościowych w roku 1995 na tle sytuacji popytowo-podażowej
(marzec’96)
Analiza integracji polskiego sektora rolno-spożywczego z UE w sferze handlu
Analiza instrumentów ekonomicznych stosowanych w sektorze gospodarki żywnościowej oddziałujących
na poziom inflacji
Analiza zmian cen artykułów rolnych i żywnościowych w roku 1995 na tle sytuacji popytowo-podażowej
(maj’96)
Prognoza cen produktów rolno-spożywczych na grudzień 1996 r.
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w pierwszych 4 miesiącach 1996 r.
Rozwój efektywnego systemu rynkowego w sektorze trzody chlewnej i wieprzowiny
Efektywność systemu rynkowego w sektorze zbożowym
Kryteria ujednolicenia polskich przepisów do uregulowań prawnych UE obowiązujących na rynku
wołowiny
Analiza obrotów w handlu zagranicznym artykułami rolno-spożywczymi z państwami CEFTA
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w pierwszych 5 miesiącach 1996 r
Określenie dziedzin, możliwości i warunków uzyskania przez Polskę funduszów unijnych w okresie przed i
po akcesji w sektorze rolnym w świetle Układu Europejskiego i Białej Księgi Rolne
Ocena funkcjonowania funduszy strukturalnych w UE wkład w rozwój wsi i rolnictwa
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w pierwszym półroczu 1996 r.
Informacja o działalności interwencyjnej na rynku rolnym we wrześniu 1996 r.
Zestawienie obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi z Francją
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
SAEPR
W. Piskorz, J. Plewa
W.Piskorz, J. Plewa, K. Romanowska, A.
Roszkowska
W. Chmielewska-Gill, K. J. Thompson
SAEPR i FAMMU
A. Roszkowska, A. Zalewska, W. Piskorz
SAEPR
SAEPR
K. Romanowska, Z. Krzyżanowska
J. Plewa, W. Piskorz
SAEPR
SAEPR i FAMMU
A. Roszkowska, D. Leszko
SAEPR i FAMMU
SAEPR i FAMMU
SAEPR
SAEPR i FAMMU
W. Guba, J. Dąbrowski, W. Chmielewska –Gill
W. Guba, J. Dąbrowski, W. Chmielewska –Gill
H. Tylawska
W. Piskorz, J. Dąbrowski, D. Leszko
SAEPR i FAMMU
SAEPR
K. Romanowska, W. Piskorz
SAEPR i FAMMU
SAEPR
W. Piskorz, D. Leszko
Z. Krzyżanowska, J. Dąbrowski
377
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
Potencjalne implikacje ograniczenia polskiego eksportu bydła żywego i wołowiny do UE
Próba rozpoznania wyzwań stojących przed sektorem rolno-spożywczym w związku z integracją Polski z
UE
Procesy dostosowawcze w polskim rolnictwie i jego otoczeniu w związku z integracją Polski z UE
Wybrane wskaźniki wyników rolnictwa w Polsce w 1996 r.
Przegląd i potrzeba zmian strukturalnych w rolnictwie w perspektywie integracji Polski z UE
Dostosowania polskiego rolnictwa do wyzwań wynikających z integracji Polski z UE
Propozycje do "Założeń Narodowej Strategii Integracji Polski z UE". Problemy związane z integracją wsi i
rolnictwa
Evaluation of effects of european Agreement for polish agriculture and its integration with the EU as
regards the real, institutional, regulatory and commercial spheres-Final Report
Gospodarstwo rolne, gospodarstwo rodzinne, gospodarstwo rozwojowe w UE
Ocena wpływu Układu Europejskiego na polskie rolnictwo oraz jego integrację z UE w sferze realnej,
instytucjonalnej i handlowej
Ocena sytuacji na rynku zbóż w roku 1996/1997
1997 r.
Analiza obrotów handlowych towarami rolno-spożywczymi w okresie I-IX 1996
Polski handel zagraniczny towarami rolno-spożywczmi w 1996 r.
Country report of national experience in reforms and andujstment in agricultural sector
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w rolnictwie w I kwartale 1997 r.
Analiza obrotów w polskim handlu zagranicznym towarami rolno-spożywczymi z CEFTA
Wstępna ocena sytuacji ekonomicznej w rolnictwie w I kwartale 1997 r.
An analysis of trade in agricultural and food products with CEFTA countries
Procesy dostosowawcze w polskim rolnictwie do nowych warunków gospodarowania
Baza danych- polskie rolnictwo
Płatności kompensacyjne dla zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych wobec perspektywy objęcia
rolnictwa polskiego Wspólną Polityką Rolną UE
Przewidywane kwoty mleczne z tytułu przystąpienia Polski do UE
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w rolnictwie w I półroczu 1997 r.
The analysis of the situation in agriculture in the first half of year 1997
Poland country report of national Experience in reforms and adjustment in agrucultural sector
Analiza warunków ekonomicznych produkcji rolnej w Polsce i UE
Polish international trade in agricultural and food products in 1997
The analysis of polish international trade in agricultural and food products with CEFTA
The analysis of international agri-food trade among CEFTA Countries
Analiza obrotów w polskim handlu zagranicznym towarami rolno-spożywczymi z CEFTA
Polish agriculture, agri-food trade and foreign investment
S. Davis, J. Dąbrowski
SAEPR
Z. Krzyżanowska
SAEPR
SAEPR
W. Piskorz
SAEPR
SAEPR
K. Romanowska
SAEPR
SAEPR i FAMMU
SAEPR i FAMMU
SAEPR i FAMMU
Z. Krzyżanowska, W. Piskorz, K. Romanowska
SAEPR
W. Piskorz, D. Leszko
Z. Krzyżanowska, W. Piskorz, J. Dąbrowski
W. Piskorz, D. Leszko
Z. Krzyżanowska, K. Romanowska
D. Leszko
Z. Krzyżanowska, J. Czapla
A. Andrychowicz, A. Cegiełka, J. Dabrowski
SAEPR
SAEPR
Z. Krzyżanowska, K. Romanowska, W. Piskorz
W. Guba, J. Czapla, Z. Krzyżanowska, J. Dąbrowski
SAEPR I FAMMU
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
378
116.
117.
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
145.
146.
147.
148.
149.
Procesy dostosowawcze w sferze instytucjonalnej polskiego rolnictwa
Wspólna Polityka Rolna cele, zasady, ewolucja
Miejsce rolnictwa w gospodarce narodowej w Polsce i UE
Analiza polskiego handlu zagranicznego towarami rolno-spożywczymi w I półroczu 1997r.
Fundusze strukturalne w UE ich rola w rozwoju wsi
Rozwój i problemy integracji w obszarze rolnictwa
Regulacje na wybranych rynkach rolnych
Scenariusze integracji polskiego rolnictwa z UE
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w rolnictwie w III kwartale 1997 r.
Agricultural finance and credit in the transition economies. Impediments to efficiency in the agri-food
chain. Foreign investment.
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w rolnictwie w IV kwartale 1997 r.
Wspólna Polityka Rolna UE- kierunki reform
Rynek owoców i warzyw w Polsce wobec objęcia rolnictwa polskiego WPR
Rynek baraniny wobec perspektywy objęcia rolnictwa polskiego WPR
Regulacja rynku skrobi w UE- możliwe konsekwencje dla Polski
Rynek cukru wobec perspektywy objęcia rolnictwa polskiego WPR
Rynek pasz suchych w Polsce wobec perspektywy objęcia rolnictwa polskiego WPR
Dostosowanie polskiego rolnictwa do wyzwań wynikających z integracji Polski z UE
Analiza porównawcza warunków produkcji rolniczej w gospodarstwach rolnych w Polsce i wybranych
państwach UE
Szanse i zagrożenia dla poszczególnych sektorów wynikające z integracji rolnictwa polskiego z UE
Szanse i zagrożenia wynikające z integracji dla sektora rolno-żywnościowego w Polsce
Schemat i harmonogram wdrażania zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli
1998 r.
Notatka dot. oceny skuteczności różnych instrumentów polityki rolnej wspierających dochody rolników
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w rolnictwie w 1997r.
Kierunki polityki rolnej a integracja z UE
Priorytety rozwoju obszarów wiejskich w roku 1998 oraz w okresie średnioterminowym
Priorytety modernizacji i przygotowania do integracji z UE polskiego sektora rolno-spożywczego
Wprowadzenie mechanizmów umożliwiających zastosowanie zasad WPR
Konsekwencje wspólnej polityki rolnej UE dla polskiego rolnictwa
Sytuacja rolnictwa w wybranych krajach bezpośrednio przed przystąpieniem do UE
Rynek chmielu w Polsce oraz w UE
Zunifikowany system rachunkowości gospodarstw rolniczych
Wdrażanie instrumentów WPR na rynkach wołowiny i baraniny
Interwencja rynkowa i instrumenty polityki handlowej (zboża, wołowina, baranina)
W. Chmielewska-Gill
K. Romanowska
Z. Krzyżanowska
SAEPR i FAMMU
K. Romanowska
J. Dabrowski, K. Romanowska
J. Dabrowski
W. Piskorz, J. Plewa, Cz.. Siekierski
SAEPR
W. Chmielewska-Gill, J. Czapla, J. Dabrowski
SAEPR
Z. Krzyżanowska
W. Chmielewska-Gill, D. Leszko
K. Romanowska
A. Andrychowicz
J. Dabrowski
J. Czapla
W. Piskorz
W. Guba, J. Czapla
J. Dąbrowski
J. Dąbrowski
D. Leszko, W. Chmielewska-Gill
W. Piskorz
SAEPR
Z. Krzyżanowska
SAEPR
SAEPR
SAEPR
W. Piskorz
Z. Krzyżanowska
D. Leszko, W. Chmielewska-Gill
Z. Krzyżanowska
J. Dabrowski
J. Dąbrowski, B. Wijatyk
379
150.
151.
152.
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
177.
178.
179.
180.
181.
Wdrażanie instrumentów WPR na rynkach zbóż, skrobi, roślin oleistych i wysokobiałkowych
NPPA wdrażanie instrumentów WPR na rynkach mleka
Sytuacja w polskim chmielarstwie
Sygnalne wyniki w handlu rolno-spożywczym Polski w roku 1997
Problemy i warunki integracji rolnictwa Polski i UE
Poziom dotacji wyrównawczych (płatności kompensacyjnych) do upraw polowych i bydła w Niemczech
Zestawienie propozycji zmian wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej
Schemat i harmonogram wdrażania zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli
Dane statystyczne dla CEFTA (Green report of CR)
Notatka dot. zaniżania deklarowanej wartości importu drobiu do Polski z USA
Uwagi na temat modernizacji rolnictwa i strategii rozwoju wsi w kontekście przystąpienia do Unii
Europejskiej
Obroty w handlu zagranicznym Polski towarami rolno-spożywczymi
Zmiany we Wspólnej Polityce Rolnej (WPR) Unii Europejskiej zaproponowane w dokumencie Agenda
2000
Szczegóły pomocy przedakcesyjnej Unii Europejskiej dla rolnictwa i obszarów wiejskich państw
kandydujących
Wsparcie polskiego rolnictwa na tle wybranych krajów OECD
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w rolnictwie w I kwartale 1998r.
Dotacje wyrównawcze w UE a potencjalne korzyści dla Polski
Sektor tytoniowy w Polsce wobec perspektywy integracji z UE
Strategia cząstkowa do Średniookresowej Strategii Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich - wersja
wstępna
Scenariusze integracji polskiego rolnictwa z UE
Notatka dot. stanowiska Polski wobec propozycji reform wspólnej polityki rolnej UE
Wieś i rolnictwo w procesie integracji Polski z UE - Implikacje dla polityki rolnej orz procesu negocjacji
akcesyjnych - propozycja tekstu do wystąpień ministra rolnictwa
Rynek warzyw i owoców w Polsce
Polski handel rolno-spożywczy z państwami CEFTA 1993-1997
Integracja polskiej wsi i rolnictwa z Unią Europejską. Wspólna polityka rolna. Fundusze strukturalne.
Propozycja tekstu do wystąpienia prezesa Rady Ministrów prof. Jerzego Buzka na seminarium w MRiGŻ
Polska polityka rolna w okresie negocjacji o członkostwo w UE
Sytuacja w polskim chmielarstwie - wersja uaktualniona
Analiza wymiany towarowej Polski z UE wybranymi gatunkami mięsa
Analiza obrotów w polskim handlu zagranicznym towarami rolno-spożywczymi z CEFTA
The analysis of trade in agricultural and food products within the CEFTA 1995-1998
Szanse i zagrożenia rynku wieprzowiny po przystąpieniu Polski do UE
J. Dąbrowski, B. Wijatyk
W. Chmielewska-Gill, E. Domańska
B. Wijatyk
W. Piskorz
W. Piskorz
W. Piskorz
W. Piskorz, B. Wijatyk
D. Leszko
A. Cegiełka
W. Piskorz
E. Rabinowicz, J. swinnen
W. Piskorz
W. Piskorz
W. Piskorz
W. Piskorz
SAEPR
J. Dąbrowski
A. Cegiełka, B. Wijatyk
K. Romanowska
W. Piskorz
SAEPR
W. Piskorz
Z. Krzyżanowska
W. Piskorz, D. Leszko
SAEPR
W. Piskorz
SAEPR
B. Wijatyk
SAEPR
D. Leszko
SAEPR
SAEPR
380
182.
183.
184.
185.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
209.
210.
211.
212.
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w II kw. 1998r.
Określenie liczby organizacji producenckich w sektorze owoców i warzyw wobec perspektywy integracji
Polski w UE
Konsekwencje wspólnej polityki rolnej UE dla polskiego rolnictwa
Polski handel towarami rolno-spożywczymi w I półroczu 1998 r.
Konsekwencje wprowadzenia wspólnej polityki rolnej UE dla polskiego rolnictwa
Sytuacja na rynku trzody chlewnej w UE
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w III kw. 1998r.
Analiza skutków liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach Układu Europejskiego
Questionnaire on recent agricultural policy developments in Poland in 1998
Krótka informacja o programie SAPARD
Polityka rolna i handlowa w krajach Europy Środkowo-Wschodniej
Analiza skutków liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach Układu Europejskiego
1999 r.
Rachunkowość rolna w Niemczech (wersja robocza)
Finansowanie wspólnej polityki rolnej i funduszy strukturalnych w UE rozwiązania dla Polski
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w rolnictwie w 1998 r.
Koszty integracji z UE w sektorze chmielu
Podatki w Unii Europejskiej i w polskim rolnictwie
Identyfikacja dostępności wskaźników dotyczących rozwoju obszarów wiejskich oraz struktur rolnych
Podział województw na grupy w oparciu o kryteria SAPARD
Kierunki reform WPR (Agenda 2000 - uzgodnienia z 11.03.99) skutki dla Polski
System wsparcia rolnictwa w UE i konieczne dostosowania gospodarstw rolnych w Polsce
Sektor mięsa wieprzowego w Polsce w drodze do UE
Komitologia w sektorze ochrony środowiska
SAPARD program pomocy przedakcesyjnej UE dla Polski
Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej w rolnictwie w I kw. 1999 r.
Skutki finansowe integracji z UE w roku 2003 dla producentów rolnych, konsumentów żywności i budżetu
Państwa w Polsce (wg BŚ)
Skutki finansowe integracji z UE w roku 2003 dla producentów rolnych, konsumentów żywności i budżetu
Państwa w Polsce (wg Ministerstwa Finansów)
Płatności wyrównawcze dla polskich producentów roślin oleistych i wysokobiałkowych w świetle Agendy
2000
Analiza skutków podwyższenia stawek autonomicznych do poziomu polskich stawek konwencyjnych i
stawek konwencyjnych UE w odniesieniu do importu rolno-spożywczego
Jakie efekty przynosi i przyniesie dla Polski WPR UE
Płatności wyrównawcze dla polskich gospodarstw zbożowych w świetle Agendy 2000 wg nowego układu
województw
SAEPR
SAEPR
W. Piskorz, W. Guba
D. Leszko
Z. Krzyżanowska
B. Wijatyk
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
J. Dąbrowski, J. Czapla
B. Wijatyk
B. Wijatyk
A. Andrychowicz
SAEPR
B. Wijatyk
J. Czapla, J. Dąbrowski, Z. Krzyżanowska
A. Andrychowicz, J. Czapla
A. Andrychowicz, J. Czapla
J. Dąbrowski
A. Andrychowicz
SAEPR
J. Czapla
A. Andrychowicz
SAEPR
SAEPR
SAEPR
J. Czapla
D. Leszko, J. Dąbrowski
J. Dąbrowski
J. Czapla
381
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
222.
223.
224.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
233.
234.
235.
Jak przedstawia się bilans zysków i strat, jakie przyniosła dotychczasowa faza stowarzyszeniowa Polski ze
Wspólnotami Europejskimi w odniesieniu do wsi i rolnictwa? Jakie efekty przynosi i przyniesie dla Polski
Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej?
Potencjalne skutki wprowadzenia okresów przejściowych w handlu towarami rolno-spożywczymi
pomiędzy Polską i Unią Europejską
Zmiany stawek dotacji do eksportu wieprzowiny z UE
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne (II kw. 1999r.)
Analiza skutków liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach CEFTA
Raport okresowy Komisji Europejskiej o Polsce - Postęp w kierunku akcesji
Tłumaczenie części "Raportu okresowego Komisji Europejskiej o Polsce. Postęp w kierunku akcesji
(rolnictwo, rybołówstwo)"
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne (III kw. 1999r.)
Questionnaire on recent agricultural policy developments in Poland in 1999
Agri-food trade amongst CEFTA countries
Handel rolno-spożywczy w ramach CEFTA
Analiza skutków Agendy 2000 na rynku mleka w Polsce
Quantitative description of Polish agriculture for Poland
Potencjalne skutki integracji polskiego rolnictwa z Unią Europejską (wersja wstępna)
Zmiany instrumentów polityki rolnej w Polsce (monitoring dla OECD) w 1999
1. Jak kształtuje się w chwili obecnej poziom dotowania polskiego rolnictwa w porównaniu z rolnictwem
UE? 2. Czy w ostatnim roku zdarzyły się jakieś wydarzenia, które mogły w sposób zasadniczy oddziaływać
na tendencje w zakresie dotowania rolnictwa w Polsce i w Unii Europejskiej? 3. Jak te zjawiska mogą
oddziaływać na proces przedakcesyjny w odniesieniu do wsi i rolnictwa? 4. Jaki jest związek tych
zagadnień ze WPR i jej potencjalną modyfikacją? 5. Jaka metodologia jest stosowana przy ustalaniu
wskaźnika dotowania i czy nie powstają tu nieporozumienia wobec stosowania odmiennych kryteriów?
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej – oceny kwartalne (IV kw. 1999r.)
Sutki finansowe integracji z UE w 2003 roku dla producentów rolnych i konsumentów żywności w Polsce
(wersja poprawiona)
2000 r.
Regulacje rynku cukru i skrobi w Unii Europejskiej i w Polsce
Inwestycje w gospodarstwach rolnych - wersja wstępna z lutego 2000r, poprawiona po uwagach Komisji
Europejskiej
Regulacje rynku wieprzowiny w UE oraz konieczne dostosowania w Polsce
Indykatywny podział środków na województwa (propozycja)
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
J. Dąbrowski
D. Leszko
D. Leszko
SAEPR
SAEPR
SAEPR
A. Andrychowicz, Z. Krzyżanowska, I. Lisztwan
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
Z. Krzyżanowska
A. Andrychowicz
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
D. Błeszyńska
M. Nowicka, J. Czapla
Z. Krzyżanowska
A. Andrychowicz
SAEPR
382
236.
237.
238.
239.
240.
241.
242.
243.
244
245.
246.
247.
248.
249.
250.
251.
252.
253.
254.
255.
256.
257.
258.
259.
260.
żywnościowej oceny kwartalne (IV. kw. 1999r.)
Polski handel zagraniczny towarami rolno-spożywczymi w 1999r (ze szczególnym uwzględnieniem handlu
zbożami) - wersja sygnalna
Wpływ dopłat bezpośrednich na sytuację dochodową gospodarstw rolnych i przemiany struktury
obszarowej w Polsce w wyniku integracji z UE
Impact of direct payments on income of agricultural holdings and agrarian structure transformation in
Poland resulting from EU integration
Organizacja unijnego rynku mleka i konieczne dostosowania w Polsce
Organizacja unijnego rynku owoców i warzyw i konieczne dostosowania w Polsce
Organizacja unijnego rynku zbóż i oleistych i konieczne dostosowania w Polsce
Organizacja unijnego rynku cukru i konieczne dostosowania w Polsce
Organizacja unijnego rynku skrobi ziemniaczanej i konieczne dostosowania w Polsce
Organizacja unijnego rynku wołowiny i konieczne dostosowania w Polsce
Organizacja unijnego rynku wieprzowiny i konieczne dostosowania w Polsce
Organizacja unijnego rynku drobiu i konieczne dostosowania w Polsce
Fundusze strukturalne i polityka regionalna Unii Europejskiej
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne (I kw. 2001r.)
Zmiana opłacalności produkcji roślin wysokobiałkowych w Polsce w wyniku integracji z Unią Europejską
(wersja wstępna)
Uwarunkowania poprawy konkurencyjności polskiego rolnictwa w okresie integracji z Unią Europejską
(notatka)
Analiza i ocena skutków działań interwencyjnych oraz niezbędnych działań dostosowawczych na rynku
zbóż w Polsce
Uwagi na temat dostosowań w sektorze rolnym związanych z integracja Polski z Unią Europejską
Zmiany opłacalności produkcji rzepaku w Polsce w wyniku integracji z Unią Europejską (wersja wstępna)
1. Liczba gospodarstw mających potencjalne możliwości otrzymywania płatności bezpośrednich po akcesji
Polski do UE; 2. Obawy dotyczące zalewu unijnego rynku przez polskie produkty żywnościowe; 3. Niskie
ceny polskich produktów rolno-spożywczych; 4. Zagrożenie przesunięcia środków pomocowych z budżetu
unijnego na rzecz Polski kosztem krajów południowych UE
Arkusze oceny projektów w ramach działania 4 programu SAPARD
Arkusze oceny projektów w ramach działania 6 programu SAPARD
Poziom cen światowych wybranych towarów rolno-spożywczych wraz ze średnioterminową prognozą ich
cen - wykresy
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne (II kw. 2000r.)
Skutki liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach CEFTA (wersja wstępna)
Wyzwania dla polskiego sektora mleczarskiego wobec integracji z Unią Europejską
SAEPR
J. Dąbrowski, Z. Krzyżanowska, W. Józwiak, M. Just
J. Dąbrowski, Z. Krzyżanowska, W. Józwiak, M. Just
A. Andrychowicz, J. Dąbrowski
D. Leszko
J. Czapla
D. Błeszyńska
D. Błeszyńska
A. Andrychowicz, J. Dabrowski
Z. Krzyżanowska
Z. Krzyżanowska, W. Woicka-Bekas
J. Czapla
SAEPR
D. Leszko
W. Guba
W. Guba, Z. Krzyżanowska
W. Guba, D. Leszko
J. Czapla
J. Dąbrowski, Z. Krzyżanowska, D. Leszko
SAEPR i MRiRW
SAEPR i MRiRW
SAEPR i MRiRW
SAEPR
SAEPR
SAEPR
383
261.
262.
263.
264.
265.
266.
267.
268.
269.
270.
271.
272.
273.
274.
275.
276.
277.
278.
279.
280.
281.
282.
283.
284.
285.
286.
System prawny i instytucjonalny WE, WPR
Potencjalne szanse i zagrożenia wynikające z zawarcia porozumienia z UE w sprawie dalszej liberalizacji
handlu towarami rolno-spożywczymi
Krótka informacja na temat spożycia mięsa końskiego w Unii Europejskiej
Stereotypy w Unii Europejskiej dotyczące polskiego sektora rolno-spożywczego
Stereotypy w Unii Europejskiej dotyczące polskiego sektora rolno-spożywczego (wersja skrócona)
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno -finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne (III kw. 2000r.)
Zmiany instrumentów polityki rolnej w Polsce (monitoring dla OECD)
Rola i zadania animatorów m.. in. wspierających działania w ramach schematu 4.1. i 4.2. programu
SAPARD
Format i ocena biznes planu dla Schematu 4.1. programu SAPARD. Dotacje na inwestycje w dziedzinie
różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich
Stereotypy w wizerunku polskiego sektora rolno-żywnościowego w UE
Płatności wyrównawcze dla polskich producentów roślin włóknistych - lnu i konopi
Animowanie działań w zakresie: marketing i promocja różnicowania działalności gospodarczej na
obszarach wiejskich; strategia, zasoby, metody w ramach schematu 4 programu SAPARD (podstawy
analityczne)
Analiza rynku w kluczowych branżach wspieranych z dziedziny dywersyfikacji - popyt, kanały dystrybucji,
ceny, możliwości i ograniczenia (postawy analityczne)
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne (IV kw. 2000r., wersja wstępna)
Prezentacje - Sektor owoców i warzyw - integracja z Unią Europejską
Prezentacje - Wdrażanie SAPARD
Prezentacje - Wspólna organizacja rynków UE: wołowina i cielęcina, mleko
Prezentacje - AGENDA 2000; Rozwój obszarów wiejskich
Prezentacje - Monitoring i ocena programu SAPARD w Polsce
Prezentacje - Wspólna Polityka Rolna - Skutki dla polskich rolników
2001 r.
Ubezpieczenia rolne w krajach Unii Europejskiej
Perspektywy i korzyści z integracji z UE w świetle decyzji Szczytu Nicejskiego
1. Korzyści dla obszarów wiejskich wynikające z członkostwa w UE; 2. Integracja jako zagrożenie dla
małych gospodarstw rolnych. Przeciwdziałanie temu zagrożeniu; 3. Ustalenie kwot mlecznych dla
producentów mleka; 4. Dopłaty do produkcji rolniczej
Podział środków SAPARD na województwa w ramach działań 2., 3. i 4.
Wspólna Polityka Rolna UE - regulacje rynkowe, perspektywy, budżet, poziom wsparcia
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne (IV kw. 2000r.)
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
D. Leszko
Z. Krzyżanowska
SAEPR
SAEPR
J. Czapla
J. Czapla
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
384
287.
288.
289.
290.
291.
292.
293.
294.
295.
296.
297.
298.
299.
300.
301.
302.
303.
304.
Porównanie cen instytucjonalnych produktów rolno-żywnościowych w Polsce i Unii Europejskiej oraz
dostosowanie cen polskich do poziomu unijnego w okresie przedakcesyjny
Uwagi na temat: Opinii horyzontalnej dla polskiego sektora rolnego w kontekście negocjacji akcesyjnych z
Unią Europejską
Uwagi do: Kwoty produkcyjne, powierzchnie bazowe i plony referencyjne - analiza różnych wariantów
negocjacyjnych, autorstwa A. Kowalskiego, J. Rowińskiego, M. Wigiera
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne
(I kw. 2001r.)
Odpowiedzi na pytania: 1. Jak generalnie przedstawia się kwestia opłacalności produkcji rolnej w
państwach Unii Europejskiej?
2. W jaki sposób polskie stanowisko negocjacyjne w zakresie rolnictwa z Unią Europejską sprzyja
przyszłemu wzrostowi opłacalności produkcji rolniczej w naszym kraju?
Skutki liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach CEFTA
Obawy w Polsce związane z integracją rolnictwa z Unią Europejską
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne (II kw. 2001r.)
Wpływ wprowadzenia w Polsce wspólnych organizacji rynków zbóż, mleka i mięsa na sytuację
ekonomiczną gospodarstw rolnych w Polsce
Skutki liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach CEFTA
Preferencje Polski co do kierunku reform WPR w okresie przedakcesyjnym w po uzyskaniu członkostwa w
UE
Próba oszacowania wielkości środków na działania strukturalne w Polsce po integracji z UE
Kryzys rynku rolnego w UE związany z BSE i pryszczycą a szanse polskiego rolnictwa
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej - oceny kwartalne
(III kw. 2001r.)
Wpływ dopłat bezpośrednich na zróżnicowanie dochodów w polskim rolnictwie oraz na ich poziom w
porównaniu z pozostałymi grupami społecznymi
Wnioski dla implementacji instrumentów towarzyszących WPR po integracji z UE, wynikające z
doświadczeń z planowania i wdrażania programu przedakcesyjnego SAPARD
Zmiany instrumentów polityki produkcji rolnej w Polsce (monitoring dla OECD)
Sytuacja na rynkach rolno-spożywczych, przewidywane spożycie, możliwości eksportowe
2002 r.
Potencjalne efekty regionalne przyjęcia WPR w Polsce. Znaczenie struktury produkcji, nowych relacji
cenowych i dopłat wyrównawczych
(Wnioski dla polityki rolnej w okresie przedakcesyjnym i dla przygotowań programów operacyjnych pod
fundusze strukturalne)
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
W. Guba
W. Guba
SAEPR
SAEPR
SAEPR
I. Lisztawan
SAEPR
SAEPR
J. Czapla
385
305.
306.
307.
308.
309.
310.
311.
312.
313.
Analiza i ocena propozycji Komisji Europejskiej z 30.01.2002.r. dla krajów kandydackich
Wnioski dla implementacji instrumentów towarzyszących WPR po integracji z UE, wynikające z
doświadczeń z planowania i wdrażania programu przedakcesyjnego SAPARD
Propozycja scenariusza cenowego dla analiz skutków integracji z UE w obszarze Rolnictwo
Analysis and evaluation of the European Commission proposal of January 30, 2002, for candidate countries
Analiza zmian parametrów wpływających na sytuację ekonomiczno-finansową sektora gospodarki
żywnościowej – oceny kwartalne (I kw. 2002 r.)
Polish agriculture
Wstępna ocean propozycji KE odnośnie Przeglądu Średniookresowego (PŚO) Wspólnej Polityki Rolnej.
Perspektywa polska w przeddzień akcesji do UE (wersja robocza)
Comments to the EU Commission report „Analysis of the impact of EU enlargement to the CEECS’
agricultural markets
Analiza skutków liberalizacji handlu rolno-spożywczego w ramach CEFTA
SAEPR
I. Lisztwan
SAEPR
SAEPR
SAEPR
SAEPR
J. Czapla
W. Guba
SAEPR
SAEPR
386
Załącznik 8
Wykaz opracowań przygotowanych przez Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych (FAMMU)/FAPA
387
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tytuł
1994
Handel zagraniczny Polski towarami rolno-żywnościowymi w latach 1992-1994
Promocja i marketing artykułów spożywczych. przegląd rozwiązań i doświadczeń w wybranych krajach
europejskich - wnioski dla Polski
1995
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w okresie I-IX.94 do I-IX.95 (informacje sygnalne)
Zagraniczne rynki rolne – biuletyn FAMMU (2 edycje)
Miesięczny przegląd zagranicznych rynków rolnych (12 edycji)
Monitorowanie krajowych i zagranicznych rynków rolnych. Materiał na „Okrągły Stół Rolniczy 1995”
1996
Podstawowe produkty rolne w liczbach w 1995 r. i prognoza na 1996 r.
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w 1995 r. (informacje sygnalne)
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi z Unią Europejską w 1995 r. (informacje sygnalne)
Tygodniowy przegląd światowych rynków rolnych (45 edycji)
Wydarzenia na rynku wołowiny związane z chorobą bydła BSE
Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi w 1995 r.
Polish international trade in agricultural and food products in 1995
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w I kwartale 1996 r. (informacja sygnalna)
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w pierwszych 5 miesiącach 1996 r. (informacja
sygnalna)
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w pierwszym półroczu 1996
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi w okresie I-IX 1996r.
Sytuacja podażowo-popytowa na rynku zbóż w roku gospodarczym 1995/96
Dodatek specjalny na XII Krajową Wystawę Zwierząt Hodowlanych
Wykorzystanie kwot preferencyjnych przez Polskę w sezonie 1995/96
Analiza obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi z państwami CEFTA
An Analysis of Trade in Agricultural and Food products with CEFTA Countries
1997
Ocena sytuacji na rynku zbóż w roku 1996/97
Stawki transportowe w międzynarodowym przewozie produktów rolnych (2 edycje)
Światowy rynek mięsa, drobiu i jaj (25 edycji)
Światowy rynek mleka
(25 edycji)
Światowy rynek owoców i warzyw (25 edycji)
Światowy rynek cukru (25 edycji)
Autor
A. Kwieciński, J. Plewa, W. Piskorz
Zespół FAMMU
Zespoły FAMMU i SAEPR
Zespół FAMMU
Zespół FAMMU
J. Plewa
FAMMU
FAMMU i SAEPR
FAMMU i SAEPR
FAMMU
P. Bajek
FAMMU i SAEPR
FAMMU i SAEPR
FAMMU i SAEPR
FAMMU i SAEPR
FAMMU i SAEPR
FAMMU:J. Plewa, P. Bajek, M. Maciejewicz, B.
Radosz,
SAEPR: W. Piskorz, D. Leszko
G. Rękawek
FAMMU
G. Rękawek
FAMMU i SAEPR
FAMMU I SAEPR
M. Borek
A. Ziąbrowski
B. Rękawek, P. Bajek, K. Wasiak, P. Kostrzyński
B. Gawlik
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
388
Światowy rynek zbóż i roślin oleistych (25 edycji)
Badanie parlamentu Europejskiego w sprawie prowadzenia sprawy BSE przez instytucje Unii Europejskiej
Światowy rynek mięsa, drobiu i jaj – sytuacja z elementami prognozy (3 edycje)
Światowy rynek mleka – sytuacja z elementami prognozy (3 edycje)
Światowy rynek owoców i warzyw – sytuacja z elementami prognozy (3 edycje)
Światowy rynek cukru – sytuacja z elementami prognozy (3 edycje)
Światowy rynek zbóż i roślin oleistych (3 edycje)
Przegląd sytuacji na rynkach rolnych
Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi w 1996 r. (opracowanie przygotowane we współpracy z
SAEPR
Struktura obrotów handlowych artykułami rolno-spożywczymi I kwartale 1997 r. (opracowanie przygotowane we
współpracy z SAEPR)
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w I półroczu 1997 r.
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w III kwartałach 1997 roku
1998
Informacja sygnalna o bieżącej sytuacji na rynku rzepaku w Polsce
Światowy rynek żywca końskiego i koniny
Światowy rynek mięsa, drobiu i jaj – sytuacja z elementami prognozy (4 edycje)
Światowy rynek mleka – sytuacja z elementami prognozy (4 edycje)
Światowy rynek owoców i warzyw – sytuacja z elementami prognozy (4 edycje)
Światowy rynek cukru – sytuacja z elementami prognozy (4 edycje)
Światowy rynek zbóż i roślin oleistych (4 edycje)
Światowy rynek mięsa, drobiu i jaj (25 edycji)
Światowy rynek mleka
(25 edycji)
Światowy rynek owoców i warzyw (25 edycji)
Światowy rynek cukru (25 edycji)
Światowy rynek zbóż , roślin oleistych i komponentów paszowych (25 edycji)
Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi w 1997 roku
Polish International Trade in Agri-Food Products in 1997 – Summary and Tables
Polish International Trade in Agri-Food Products in 1997
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w I kwartale 1998 r.
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w I półroczu 1998 r.
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w III kwartałach 1998 r.
1999
Światowy rynek mięsa, drobiu i jaj (25 edycji)
E. Warchałowska, G. Rękawek, M. Borek, W.
Rodkiewicz
P. Bajek, A. Michalak
B. Rękawek, P. Bajek, K. Wasiak, P. Kostrzyński
B. Gawlik
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
E. Warchałowska, G. Rękawek, M. Borek, W.
Rodkiewicz
FAMMU
FAMMU i SAEPR
M. Maciejewicz (FAMMU, D. Leszko (SAEPR)
FAMMU
FAMMU
G. Rękawek
P. Kostrzyński
K. Wasiak, P. Kostrzyński
B. Gawlik, S. Stepulak
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
E. Warchałowska, W. Rodkiewicz
K. Wasiak, P. Kostrzyński
B. Gawlik
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
E. Warchałowska, M. Borek, W. Rodkiewicz
FAMMU
FAMMU
FAMMU
FAMMU
FAMMU
FAMMU
K. Wasiak, P. Kostrzyński
389
Światowy rynek mleka (25 edycji)
Światowy rynek owoców i warzyw (25 edycji)
Światowy rynek cukru (25 edycji)
Światowy rynek zbóż , roślin oleistych i komponentów paszowych (25 edycji)
Światowy rynek mięsa, drobiu i jaj – sytuacja z elementami prognozy (4 edycje)
Światowy rynek mleka – sytuacja z elementami prognozy (4 edycje)
Światowy rynek owoców i warzyw – sytuacja z elementami prognozy (4 edycje)
Światowy rynek cukru – sytuacja z elementami prognozy (4 edycje)
Światowy rynek zbóż , roślin oleistych i komponentów paszowych (4 edycje)
Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi w 1998 r.
Polish International Trade in Agri-Food Products in 1998
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w I kwartale 1999 r
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w II kwartale 1999 r
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w III kwartale 1999 r
Skażenie żywności w Belgii - uaktualnienie
2000
Światowy rynek mięsa, drobiu i jaj - raport miesięczny (12 edycji)
Światowy rynek mleka - raport miesięczny (12 edycji)
Światowy rynek owoców i warzyw - raport miesięczny (12 edycji)
Światowy rynek cukru - raport miesięczny (12 edycji)
Światowy rynek zbóż , roślin oleistych i komponentów paszowych - raport miesięczny (12 edycji)
Światowy rynek mrożonych owoców i warzyw
Produkcja i handel konserwami mięsnymi w Polsce
Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi w 1999 r.
Polish International Trade in Agri-Food Products in 1999
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w I kwartale 2000 r
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w II kwartale 2000 r
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w III kwartale 2000 r
Notowania – rynek mięsa, drobiu i jaj (51 edycji)
Notowania – rynek mleka (51 edycji)
Notowania – rynek owoców i warzyw (51 edycji)
Notowania – rynek cukru (51 edycji)
Notowania – rynek zbóż, roślin oleistych i komponentów paszowych (51 edycji)
Wiadomości – rynek mięsa, drobiu i jaj (51 edycji)
Wiadomości – rynek mleka (51 edycji)
Wiadomości – rynek owoców i warzyw (51 edycji)
Wiadomości – rynek cukru (51 edycji)
S. Stepulak
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
E. Warchałowska, M. Borek, W. Rodkiewicz
K. Wasiak, P. Kostrzyński
S. Stepulak
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
E. Warchałowska, W. Rodkiewicz
FAMMU
FAMMU
FAMMU
FAMMU
FAMMU
K. Wasiak, P. Kostrzyński, S. Stepulak
K. Wasiak, P. Kostrzyński
S. Stepulak
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
E. Warchałowska, W. Rodkiewicz
M. Dąbrowska, M. Kosewska
K. Wasiak, P. kostrzyński
FAMMU
FAMMU
FAMMU
FAMMU
FAMMU
K. Wasiak, P. Kostrzyński
S. Stepulak
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
E. Warchałowska
K. Wasiak, P. Kostrzyński
S. Stepulak
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
390
Wiadomości – rynek zbóż, roślin oleistych i komponentów paszowych (51 edycji)
2001
Notowania – rynek mięsa, drobiu i jaj (52 edycje)
Notowania – rynek mleka (52 edycje)
Notowania – rynek owoców i warzyw (52 edycje)
Notowania – rynek cukru (52 edycje)
Notowania – rynek zbóż, roślin oleistych i komponentów paszowych (52 edycje)
Wiadomości – rynek mięsa, drobiu i jaj (52 edycje)
Wiadomości – rynek mleka (52 edycje)
Wiadomości – rynek owoców i warzyw (52 edycje)
Wiadomości – rynek cukru (52 edycje)
Wiadomości – rynek zbóż, roślin oleistych i komponentów paszowych (52 edycje)
Światowy i rynek mięsa, drobiu i jaj - raport miesięczny (4 edycje)
Światowy rynek mleka - raport miesięczny (4 edycje)
Światowy rynek owoców i warzyw - raport miesięczny (4 edycje)
Światowy rynek cukru - raport miesięczny (4 edycje)
Światowy rynek zbóż , roślin oleistych i komponentów paszowych - raport miesięczny (4 edycje)
Światowy i unijny rynek mięsa, drobiu i jaj - raport miesięczny (8 edycji)
Światowy i unijny rynek mleka - raport miesięczny (8 edycji)
Światowy i unijny rynek owoców i warzyw - raport miesięczny (8 edycji)
Światowy i unijny rynek cukru - raport miesięczny (8 edycji)
Światowy i unijny rynek zbóż , roślin oleistych i komponentów paszowych - raport miesięczny (8 edycji)
Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi w 2000 r.
Polish International Trade in Agri-Food Products in 2000
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w I kwartale 2001 r
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w II kwartale 2001 r
Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi w III kwartale 2001 r
2002 r.
Notowania – Rynek owoców i warzyw (34 edycje)
Notowania – Rynek mięsa i drobiu (34 edycje)
Notowania – Rynek zbóż, oleistych i komponentów paszowych (34 edycje)
Notowania – Rynek mleczarski
Notowania – Rynek cukru
Wiadomości - Rynek owoców i warzyw (34 edycje)
Wiadomości - Rynek mięsa i drobiu (34 edycje)
Wiadomości - Rynek zbóż, oleistych i komponentów paszowych (34 edycje)
Wiadomości – Rynek mleczarski
E. Warchałowska
K. Wasiak, P. Kostrzyński
S. Stepulak
M. Dąbrowska, D. Sobczyk
D. Błeszyńska
E. Warchałowska, M. Kosewska, P. Bajek
K. Wasiak, P. Kostrzyński
S. Stepulak
M. Dąbrowska, M. Kosewska, D. Sobczyk
D. Błeszyńska
E. Warchałowska, M. Kosewska, P. Bajek
K. Wasiak, P. Kostrzyński
S. Stepulak
M. Dąbrowska, M. Kosewska
D. Błeszyńska
E. Siemieńska
K. Wasiak, P. Kostrzyński
S. Stepulak
M. Dąbrowska, D. Sobczyk
D. Błeszyńska
M. Kosewska
FAMMU
FAMMU
FAMMU
FAMMU
FAMMU
D. Sobczyk
K. Wasiak, P. Kostrzyński, M. Ziemak
P. Bajek, A. Kalicki, M. Kosewska
S. Stepulak
D. Błeszyńska
D. Sobczyk
K. Wasiak, P. Kostrzyński, M. Ziemak
P. Bajek, A. Kalicki, M. Kosewska
S. Stepulak
391
Wiadomości – Rynek cukru
Rynek owoców i warzyw – opracowanie kwartalne (I kw.2002 r.)
Mleko i produkty mleczarskie – opracowanie kwartalne (I kw.2002 r.)
Rynek zbóż, oleistych i komponentów paszowych – opracowanie kwartalne (I kw. 2002 r.)
Rynek mięsa i drobiu – opracowanie kwartalne (I kw. 2002 r.)
Rynek cukru – opracowanie kwartalne (I kw. 2002 r.)
Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi w 2001 r.
D. Błeszyńska
D. Sobczyk
S. Stepulak
P. Bajek, A. Kalicki
K. Wasiak, P. Kostrzyński
D. Błeszyńska
FAMMU
392
Wykaz skrótów i ważniejszych określeń użytych w tekście.
Skrót
Wyjaśnienie
Acquis
communautaire
Dorobek prawny Unii Europejskiej
AVIS
Dokument „Opinia Komisji Europejskiej na temat wniosku Polski o członkostwo
w UE”
ADF
Agricultural Development Fund
Fundusz Rozwoju Rolnictwa
ADL
Agricultural Development Loan
Pożyczka na Rzecz Rozwoju Rolnictwa
ADP
Agricultural Development Project
Projekt Rozwoju Rolnictwa
ARiMR
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
ARR
Agencja Rynku Rolnego
ASAL
Agricultural Sector Adjustment Loan
Pożyczka Dostosowawcza dla Sektora Rolnego
ASAP
Agricultural Sector Adjustment Program
Program Dostosowawczy dla Sektora Rolnego - PDSR
AWRSP
Agencja Własności Rolnej Państwa
BGŻ
Bank Gospodarki Żywnościowej
BIR
Biuro Integracji Rolnej
BŚ
Bank Światowy
BUG
Bank Unii Gospodarczej w Warszawie
CDiER
Centrum Edukacji i Doradztwa w Rolnictwie
CEA
Confederation of European Agriculture
Konfederacja Rolnictwa Europejskiego
CEFTA
Central European Free Trade Association
Środkowo-Europejska Strefa Wolnego Handlu
CFCU
Central Financing and Contracting Unit
Centralna Jednostka Finansująco-Kontraktująca
CID
Centrum Informacji i Dokumentacji Integracji Rolnictwa /FAPA
CNASEA
Centre National pour l’Amenagement des Structures des Exploitations Agricoles
Agencja Publiczna do Spraw Poprawy Struktur Rolniczych
DG VI
Dyrekcja Generalna VI Komisji Europejskiej
DIS
Decentralised Implementing System
Zdecentralizowany System Wdrażania
DIS Manual
Decentralised Implementing System Manual
Podręcznik Zdecentralizowanego Systemu Wdrażania
EBOR
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
EMU
European Monetary Union
Europejska Unia Monetarna
EWG
Europejska Wspólnota Gospodarcza
FAB
Fundusz Aktywizacji Bezrobotnych
FAMMU
Foreign Agricultural Markets Monitoring Unit
Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych /FAPA
FADN
Farm Accountancy Data Network
System Danych Rachunkowości Gospodarstw Rolniczych
FAO
Food and Agriculture Organisation
Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa ONZ
FAPA
Foundation of Assistance Programmes for Agriculture
Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa
FSMS
Food Safety Management System
System Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności
FSW
Fundacja Spółdzielczości Wiejskiej
GBPZ
Gospodarczy Bank Polski Południowo-Zachodni we Wrocław
GBW
Gospodarczy Bank Wielkopolski w Poznaniu
GHP
Good Hygienic Practice
Dobra Praktyka Higieniczna
GMP
Good Manufacturing Practice
Dobra Praktyka Produkcyjna
HACCP
Hazard Analysis and Critical Control Points
System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli
394
IACS
Integrated Administrative and Control System
Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli
IERiGŻ
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
INRED
Integrated Regional Development Programme
Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego
ISPA
Instrument for Structural Policies for Accession
Instrument dla Polityki Strukturalnej na Rzecz Akcesji
IOR
Inspekcja Ochrony Roślin
IPMiT
Instytutu Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego
IPO
Integrowana Produkcja Owoców
IRWIR PAN
Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk
ISO
International Organisation for Standardisation
Międzynarodowa Organizacja Normalizacji
IŻiŻ
Instytutu Żywności i Żywienia
JKP
Jednostka Koordynacji Programu
KE
Komisja Europejska
KRIR
Krajowa Rolnicza Informacja Rynkowa
KRUS
Kasa Rolniczych Ubezpieczeń Społecznych
KZBS
Krajowy Związek Banków Spółdzielczych
LPIS
Land Parcel Identification System
Systemu Identyfikacji Działek Rolnych
MRiGŻ
MRiRW
Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
NBP
Narodowy Bank Polski
NJS
Naczelna Jednostka Standaryzacji
Norma ISO
Norma Systemu Zarządzania Jakością wprowadzona przez Międzynarodową
Organizację Normalizacyjną
NPPC
Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa w UE
OAPA
Office of Assistance Programmes for Agriculture
Biuro Programów Pomocy dla Rolnictwa
ODR
Ośrodek Doradztwa Rolniczego
395
OECD
Organisation for Economic Co-operation and Development)
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
OSM
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska
PAO
Programme Authorising Officer
Pełnomocnik ds. Realizacji Programu
PAOW
Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich
PCBC
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji
PDSR
Program Dostosowań Strukturalnych dla Rolnictwa
PGR
Państwowe Gospodarstwo Rolne
PIH
Państwowy Instytut Higieny
PIS
Państwowa Inspekcja Sanitarna
PISiPAR
Państwowy Inspektorat Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych
PIU
Programme Implementation Unit
Jednostka Wdrażania Programu
PIW
Państwowy Instytut Weterynaryjny
PKB
Produkt Krajowy Brutto
PKG
Punkty Kontroli Granicznej
PKN
Polski Komitet Normalizacji
PMU
Programme Management Unit
Jednostka Zarządzająca Programem
Program Phare
Poland and Hungary: Assistance for Restructuring of Economy
Polska i Węgry: Pomoc dla Restrukturyzacji Gospodarek
PSE
Producer Support Estimate
Wskaźnik Wsparcia Producentów
RAPID
Rural Areas Programme for Infrastructure Development
Program Rozwoju Infrastruktury na Terenach Wiejskich
RKS
Regionalny Komitet Sterujący
RO FAPA
Regionalny Ośrodek FAPA
ROUS
Regionalny Ośrodek Usług Spółdzielczych
SAEPR
Sekcja Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej
SANEPID
Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
396
SAPARD
Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development
Specjalny Program Akcesyjny dla Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich
SKR
Spółdzielcze Kółko Rolnicze
SM
Spółdzielnia Mleczarska
STRUDER
Structural Development of Selected Regions
Program Strukturalnego Rozwoju Wybranych Regionów
TAIEX
Technical Assistance Information Exchange
Biuro Pomocy Technicznej
TISE
Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych
TOR
Terms of Reference
Zakres zadań i obowiązków
TSE
Total Support Estimate
Wskaźnik Wsparcia Całkowitego
UE
Unia Europejska
USAID
American Agency for International Development
Amerykańska Agencja ds. Międzynarodowego Rozwoju
USDA
United States Department of Agriculture
Amerykański Departament Rolnictwa
WBWP
Wojewódzkie Biuro Wdrażania Programu
WIS
Wojskowa Inspekcja Sanitarna
WE
Wspólnota Europejska
WPR
Wspólna Polityka Rolna
WR-SRH
Warszawski Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy (w Broniszach)
WTO
World Trade Organisation
Światowa Organizacja Handlu
WWW
World Wide Web
Światowa Sieć Komputerowa
ZIEWiR
Zespół Integracji Europejskiej Wsi i Rolnictwa
ZSI ARiMR
Zintegrowany System Informatyczny ARiMR
397
Bibliografia
1.
„Agrobiznes i obszary wiejskie wobec integracji z Unią Europejską – nadzieje,
szanse, obawy”, Materiały z IV Kongresu Stowarzyszenia Ekonomistów
Rolnictwa i Agrobiznesu, Szczecin 1997 r.
2.
Biuletyn Informacyjny MRiRW, Warszawa 2000-2002.
3.
„Cele i metody przekształceń własnościowych przedsiębiorstw gospodarki
rolnej”, Konferencja naukowa SGGW, IERiGŻ, MRiGŻ, Warszawa 1991 r.
4.
„Co to jest Phare?”, Komisja Europejska DG I, Bruksela 1994 r.
5.
Dobrzyńska N.: „Program Phare 2000”, Seria: Prawo rolne UE a polski sektor
rolny, FAPA, Warszawa 2000 r.
6.
Drygas M., Grochulski A., Siekierski Cz.: „Rola programów pomocowych w
procesie rozwoju obszarów wiejskich ze szczególnym uwzględnieniem programu
Phare”, Wieś i Rolnictwo nr 4, Warszawa 1996 r.
7.
Drygas M., Siekierski Cz.: „Program Phare – geneza, cele, priorytety oraz
wielkość dotychczasowej pomocy”, Problemy Integracji Rolnictwa. Unia
Europejska-Polska, Biuletyn informacyjny nr 1, FAPA, Warszawa 1996 r.
8.
„FAPA”, Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa, Warszawa 1996 r.
9.
„Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa”, Sekcja Projektów
Regionalnych FAPA, Warszawa 2001 r.
10.
„Fundusze pomocowe Unii Europejskiej oraz inne środki służące wspieraniu
inicjatyw gospodarczych i samorządowych”, Materiały z Konferencji
Lubelskiego Klubu Biznesu i Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Lubelskiego, Lublin 1999 r.
11.
Hałasiewicz A. i inni.: „Program aktywizacji obszarów wiejskich”, FAPA,
Warszawa 2000 r.
12.
„Informacja o realizacji polityki rolnej Rządu RP”, MRiRW, Warszawa 2002 r.
13.
„Jak współpracować z Phare”, Komisja Europejska, DGIA, Bruksela 1995 r.
14.
Kłodziński M., Siekierski Cz.: „Planowanie strategiczne rozwoju obszarów
wiejskich na poziomie gminy”, Wieś i Rolnictwo nr 3, Warszawa 1997.
15.
Materiały niepublikowane, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa
2002 r.
16.
„Monitor Integracji Europejskiej”, Wydanie specjalne z okazji 10-lecia Urzędu
ds. Integracji Europejskiej nr 39, UKIE, Warszawa 2001 r.
17.
„Phare w Polsce. Inicjatywa członkostwa Polski w Unii Europejskiej”, Komisja
Unii Europejskiej, DG IA, Bruksela 1995 r.
18.
„Pomoc Unii Europejskiej dla Polski od transformacji do akcesji”, pod red. T.
398
Kołodzieja, Wydawnictwo Promocji Powiatu, Miasta i Gminy PROMO,
Kraków 2000 r.
19.
„Problemy integracji rolnictwa. Unia Europejska-Polska”,
Informacyjny, CID/FAPA, Warszawa 1996-2001.
Biuletyn
20.
„Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich – Średniookresowy raport z
.monitoringu i oceny”, JKP, Warszawa 2002 r.
21.
„Programy dla Rolnictwa”, Biuletyny Fundacji Programów Pomocy dla
Rolnictwa nr 1 – 13, Warszawa 1992-1996.
22.
„Programy i fundusze pomocowe dla wsi i rolnictwa”, Małopolskie
Stowarzyszenie Doradztwa Rolnictwa, FAPA, Kraków 2000 r.
23.
„Programy Nowej Orientacji Phare realizowane w Polsce”, UKIE, Warszawa
2001 r.
24.
Prosińska E. - „Program Phare w świetle nowej orientacji. Projekty resortu
rolnictwa i obszarów wiejskich w latach 1998–2001”, Praca dyplomowa,
Podyplomowe Studia Europejskie, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2002 r.
25.
„Przekształcenia polskiego rolnictwa”, materiały z Konferencji G-24, MRiGŻ,
Warszawa 29-30 września 1992 r.
26.
Raporty z realizacji projektów koordynowanych przez FAPA z MF’91 do
MF’97 zarchiwizowane w CID/FAPA.
27.
„Restrukturyzacja rolnictwa i gospodarki żywnościowej w Polsce w świetle
integracji z Unią Europejską”, pod red. Z. Krajewskiego, Forum Inżynierii
Finansowej, Poznań 1998 r.
28.
Siekierski Cz.: „Pomoc FAPA dla szkół rolniczych”, Oświata Rolnicza nr 1,
Warszawa 1995 r.
29.
Siekierski Cz.: „Rola Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa w rolniczej
polityce regionalnej”, Referat na Konferencji „Polityka regionalna w rozwoju
obszarów wiejskich”, SGGW, Warszawa 1995 r.
30.
Siekierski Cz.: „Wsparcie działań Ministerstwa Rolnictwa na rzecz rozwoju
rynku rolnego przez FAPA z funduszy Phare i innych źródeł”, Referat na
seminarioum „ Organizacja rynku rolno-żywnościowego w Polsce w procesie
integracji z Unią Europejską”, Warszawa 1995 r.
31.
Siekierski Cz.: „Możliwości wsparcia środkami UE procesów dostosowawczych
polskiego sektora rolnego do przyszłej integracji z Unią”, Wieś Jutra nr 10,
Warszawa 1998 r.
32.
Siekierski Cz., Drygas M., Grochulski A., : „Ewolucja programów pomocy Unii
Europejskiej dla sektora rolnego w Polsce – od Programu Phare do funduszów
przedakcesyjnych”, Referat na IV Kongres Stowarzyszenia Ekonomistów
Rolnictwa i Agrobiznesu, Warszawa 1997 r.
33.
Skórnicki H.: „Fundusze przedakcesyjne SAPARD”, FAPA, Warszawa 2000 r.
34.
„Specjalny program pomocy przedakcesyjnej na rzecz rozwoju rolnictwa i
obszarów wiejskich – SAPARD”, Materiały na seminarium MRiRW oraz
ARiMR, Warszawa 2000 r.
399
35.
„Strategia rozwoju gmin wiejskich”, Materiały z konferencji podsumowującej
Program „Gmina”, pod red. M. Kłodzińskiego i Cz. Siekierskiego,
FAPA/ASAP, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1997 r.
36.
„Udział województw w wybranych programach pomocy zagranicznej dla Polski
w latach 1990-2001”, pod red. T. Kołodzieja, UKIE, Warszawa 2001 r.
37.
„Unia Europejska. Przygotowania Polski do członkostwa”, pod red. E.
Kaweckiej-Wyrzykowskiej i E. Synowiec, Instytut Koniunktur i Cen Handlu
Zagranicznego, Warszawa 2001 r.
38.
„Wybrane informacje na temat realizacji Programu Phare i innych
koordynowanych przez Fundacje Programów Pomocy dla Rolnictwa – FAPA”,
Materiał przygotowany przez FAPA dla Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Sejmu RP, Warszawa 1998 r.
39.
Raporty z realizacji projektów koordynowanych przez FAPA z MF’91 do
MF’97 zarchiwizowane w CID/FAPA.
400