Toruń, 25 - Wydział Nauk Historycznych UMK

1
Toruń, 25.04. 2013
Raport Komisji Oceny Jakości Kształcenia na Wydziale Nauk Historycznych
po zakończeniu semestru zimowego r. akad. 2012/2013
I.
Komisja na posiedzeniu w dniu 25 IV 2013 r. zapoznała się ze stanem jakości
kształcenia na Wydziale Nauk Historycznych UMK
Podstawą oceny jakości kształcenia były:
1. badania za pomocą ankiet studenckich po zakończeniu semestru zimowego r.
akad. 2012/2013;
2. materiały z hospitacji zajęć dydaktycznych przeprowadzonych w miesiącach
marzec-kwiecień 2013 r.
3. materiały przedstawiające losy absolwentów WNH w okresie po 6 miesiącach po
zakończeniu studiów z lat 2009-2011;
4. protokoły z posiedzeń Komisji ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia w
Jednostkach organizacyjnych WNH;
5. protokoły z posiedzeń władz jednostek z interesariuszami zewnętrznymi.
II. Przedstawienie wyników badań ankiet studenckich przeprowadzonych w okresie 31.01. –
1.03.2013 za pośrednictwem systemu USOS. W badaniu wzięło udział ok. 500 studentów
studiów stacjonarnych, niestacjonarnych I i II stopnia co stanowi ok. 30 % ogółu studentów na
WNH UMK. Wyniki te wskazują znaczne różnice pod tym względem. Zdarzały się przypadki, że
zaledwie 1,7% studentów zechciało udzielić odpowiedzi, ale jednocześnie na drugim biegunie są
grupy, w których prawie wszyscy ocenili poziom odbytych zajęć. Studenci udzielali odpowiedzi na
następujące pytania:
1.
Jak często uczestniczył/a Pan/i w zajęciach?
2
2.
Czy program zajęć (szczegółowe treści nauczania) był dostępny przed ich rozpoczęciem?
3.
Czy warunki zaliczenia przedmiotu były podane na początku zajęć?
4.
Czy zaliczenie przedmiotu odbyło się zgodnie z wcześniej zapowiedzianymi zasadami?
5.
Czy uważa Pan/i oceniany przedmiot za wartościowy dla kierunku studiów?
6.
Czy w ramach zajęć stworzono warunki do praktycznego opanowania umiejętności z
zakresu danego przedmiotu?
7.
Czy istniała możliwość kontaktu z prowadzącym zajęcia na dyżurach lub w inny sposób?
8.
Czy zajęcia były prowadzone w sposób jasny i zrozumiały?
9.
Czy prowadzący wykorzystał czas przeznaczony na zajęcia w sposób efektywny?
10.
11.
Czy prowadzący zajęcia zachowywał się wobec studentów w sposób kulturalny i
taktowny?
Czy zajęcia były wspomagane poprzez e-learning, a jeżeli tak, to czy ich forma i poziom
zasługują na pozytywną ocenę?
12. Czy uważa Pan/i, że egzamin (zaliczenie) został(o) oceniony(e) sprawiedliwie?
Generalna ocena odbytych w semestrze zimowym r. a. 2012/2013 zajęć jest bardzo
pozytywna. Studenci (w skali ocen 2-5) zazwyczaj oceniali je na poziomi powyżej 4.5 p. Nie ma
w tym zakresie różnic w zależności od typu zajęć (wykłady, ćwiczenia, laboratoria, konwersatoria)
Jedynie odpowiedź na pytanie 11 zyskiwały znacznie niższą ocenę. Można jednak mieć zasadnicze
uwagi co do zasadności
stawiania tego typu pytania, skoro pomimo istnienia na UMK
możliwości prowadzenia części zajęć metodą e-learningu, nie do wszystkich zajęć ta metoda jest
odpowiednia (np. zajęcia terenowe!), albo wskazana. Wydaje się, że pytanie to powinno być
usunięte z w/w ankiety lub zastąpione pytaniem o ocenę metod dydaktycznych.
Odpowiedzi na pytania nr 2-4 nie zawsze osiągały ocenę powyżej 4.5. Wiąże się to
zapewne z częściowym niedopełnieniem przez pracowników obowiązku sporządzenia przed
rozpoczęciem zajęć sylabusów. W związku z tym zapewne zdarzały się sytuację, że studenci mogli
3
być zaskoczeni wymaganiami prowadzącego przy zaliczeniu zajęć. Nie było to jednak zjawisko
masowe i jednocześnie monitorowane na bieżąco przez władze WNH w postaci listów emailowych do pracowników z apelem o wpisanie sylabusów do systemu USOS.
O poważnym stosunku studentów do ankiety świadczą wyniki odpowiedzi na pytanie nr
5: „Czy uważa Pan/i oceniany przedmiot za wartościowy dla kierunku studiów?”.
Niejednokrotnie niższe noty, powiązane z napisanymi komentarzami wskazują, że Komisje ds.
Zapewnienia Jakości w Jednostkach WNH oraz Komisja ds. Oceny Jakości Kształcenia w
konsultacji z interesariuszami wewnętrznymi i zewnętrznymi powinny poddać analizie możliwość
zmian w programach poszczególnych kierunków studiów. Nie może ponadto dochodzić do
sytuacji, kiedy wykładowcy powtarzają te same treści na różnych zajęciach lub latach studiów (np.
na archiwistyce i zarządzaniu dokumentacją).
Warto odnotować fakt niższych ocen w przypadku pytania nr 6: „Czy w ramach zajęć
stworzono warunki do praktycznego opanowania umiejętności z. zakresu danego przedmiotu?”.
Powinno to się stać przedmiotem analizy w zespołach dydaktycznych oraz ważnym elementem
oceny prowadzonych zajęć podczas hospitacji. Podobnie należałoby postąpić w kontekście
wyników w p. 8-9.
Studenci wysoko oceniali kulturę i sposób odnoszenia się do nich przez pracowników
naukowo-dydaktycznych WNH.
W porównaniu do ankiet z roku akademickim 2010/2011
zasadniczej poprawie, a nawet całkowitej redukcji, uległa kwestia dostępności pracowników na
dyżurach oraz sprawiedliwości ocen z zaliczeń i egzaminów. Mogło to być efektem działań
(rozmowy z wykładowcami, zmiana prowadzących zajęcia) podjętych przez władze WNH po
analizie ankiet z r. a. 2010/2011.
Ważnym elementem ankiety studentów była możliwość napisania szczegółowych
komentarzy do przeprowadzonych zajęć. Pomimo faktu, że jedynie nieliczni studenci (ok. 10%)
skorzystali z tej możliwości, można pokusić się o następujące wnioski:
1. nastąpiła poprawa jakości kształcenia, skoro wyraźnie mniej jest komentarzy
negatywnych;
2. w wielu przypadkach studenci (1/4 spośród osób udzielających komentarzy) byli niemal
zachwyceni poziomem naukowo-dydaktycznym przeprowadzonych zajęć, udzielając
odpowiedzi w rodzaju: ” warto było rano wstawać”, „były to najlepsze wykłady wciągu
całych studiów”, „NN jest wspaniałym dydaktykiem” itp.;
4
3. zdarzają się niestety również komentarze negatywne (1/6 spośród osób udzielających
komentarzy) . Jak z nich wynika studenci nie znoszą sytuacji, kiedy poruszane kwestie nie
wiążą się z tematyką zajęć. Niezbyt chętnie akceptują dygresje czy komentarze rodzinne,
polityczne lub w odniesieniu do wybranych środowisk społecznych. Sporadycznie ostro
protestują przeciwko traktowaniu ich jak: „stado idiotów”, „tworzenia muru”
oddzielającego ich od wykładowcy, czy też naśmiewaniu się z ich wypowiedzi udzielanych
podczas egzaminu na portalu społecznościowym!;
4. większość badanych elementów w ankiecie była oceniana wyżej przez studentów III
stopnia niż przez studentów I i II stopnia.
5. z komentarzy szczegółowych wynika, że studenci w małym stopniu są zainteresowani
mobilnością (możliwością studiowania w innych ośrodkach uniwersyteckich w kraju i za granicą)
lub możliwością prowadzenia badań naukowych;
6. w komentarzach studenci poruszali rozmaite problemy, które niekiedy dotyczyły
sytuacji incydentalnych. Jednak dwa problemy były artykułowane bardzo często:
brak logicznej sekwencji przedmiotów w planie studiów i powtarzanie
przedmiotów z pierwszego stopnia na stopniu drugim oraz zbyt mała liczba zajęć
praktycznych, z którymi studenci utożsamiają przydatność studiów w przyszłej
pracy zawodowej. Powinno to skłonić do refleksji i ewentualnych zmian w
programach niektórych kierunków studiów;
7. w odniesieniu do studentów II stopnia, którzy pojawili się na tych studiach po
ukończeniu studiów I stopnia na innych kierunkach lub wydziałach, postuluje się
wprowadzenie systemu uzupełniających zajęć w ramach przysługującym im
dodatkowych 30 pkt ECTS. Celem jest uzyskanie zakładach efektów kształcenia.
Biorąc po uwagę udział studentów w badaniu ankietowym można uznać, że wysoki
stopień zaawansowania wdrożenia systemu USOS na WNH pozwala uzyskiwać stosunkowa
miarodajne dane pozwalające na monitorowanie oceny jakości kształcenia. Nie odnotowano
korelacji między aktywnością studentów w wypełnianiu ankiety a poziomem studiów lub rokiem
studiów. Zasadniczej poprawie powinny ulec możliwości uzyskiwania pogłębionych danych
statystycznych z systemu USOS.
5
Pomimo tego, że studenci w ankietach wystawili na ogół dobre i bardzo dobre oceny
jakości kształcenia na WNH to w dalszym ciągu istnieją problemy, które powinny być na bieżąco
monitorowane i korygowane. Należy w dalszym ciągu zabiegać o większą reprezentatywność
danych poprzez zachęcanie studentów do uczestnictwa w wypełnianiu ankiet, jako ich prawa do
współudziału w procesie kształcenia i zabiegania o jego jakość. Można to osiągnąć poprzez listy
e-mailowe do studentów o otwarciu ankiet pod koniec semestrów lub prośby prowadzących
zajęcia dydaktyczne.
II.
Analiza wyników hospitacji na postawie raportów Komisji ds. zapewnienia
jakości kształcenia Jednostek WNH
Hospitacje zajęć pracowników naukowo-dydaktycznych WNH przeprowadzono w
miesiącach marzec-kwiecień 2013 r. Były to po raz pierwszy hospitacje będące częścią
nowego systemu jakości kształcenia uchwalonego przez Radę Wydziału. Wcześniej
hospitacje odbywały się według UCHWAŁA Nr 105 Senatu Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika w Toruniu z dnia 27 listopada 2007 r. w sprawie wprowadzenia w Uniwersytecie
Mikołaja Kopernika w Toruniu Wewnętrznego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia.
Pewnym mankamentem realizacji wspomnianego systemu było jego ograniczenie się do akcji
hospitowania zajęć jedynie w ujęciu osobowym – w związku z okresowymi ocenami
pracowników, a nie jako elementu ogólnego systemu jakości kształcenia (z możliwością
analizy porównawczej).
Jak wynika z raportów komisji ds. zapewnienia jakości kształcenia przeprowadzone
hospitacje zajęć pozwalają uznać, że zajęcia dydaktyczne są prowadzone na wysokim i bardzo
wysokim poziomie. Praktycznie wszyscy hospitowani otrzymali oceny pozytywne. Z uwag
zamieszczonych w arkuszach hospitacyjnych wynika, że pracownicy WNH wkładają bardzo
duży wysiłek w przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dydaktycznych. Wykorzystują w nich
nowoczesne metody dydaktyczne, korzystając przy tym z bardzo dobrego wyposażenia
większości sal dydaktycznych będących do dyspozycji poszczególnych jednostek WNH.
Ponadto, na co warto zwrócić szczególna uwagę, pracownicy są dobrze zorientowani w
literaturze fachowej i metodycznej. Podczas hospitacji zwracano ponadto uwagę, czy
pracownicy dopełnili obowiązku zamieszczenia w USOS sylabusów do przeprowadzanych
przez siebie zajęć. Na początku semestru letniego nie stwierdzono przy tym większych
6
uchybień, co było efektem działań kierownictwa jednostek, które na bieżąco monitorują tę
kwestię.
Elementem, który budził szczególne zainteresowanie osób hospitujących, był problem
efektów kształcenia. Chodziło o stwierdzenie, czy sposób i poziom przeprowadzonych zajęć
gwarantuje osiągnięcie zakładanych w sylabusach efektów kształcenia. Na podstawie arkuszy
hospitacyjnych można uznać, że zakładane efekty kształcenia zostały osiągnięte.
III.
Komisja stwierdziła, że we wszystkich jednostkach WNH został wdrożony
system zapewnienia jakości kształcenia. Wprowadzono:
1. wewnętrzne systemy zapewnienia jakości kształcenia;
2. powołano rady interesariuszy zewnętrznych;
3. okresowe zebrania rad interesariuszy zewnętrznych
4. raporty ze spotkań z przedstawicielami interesariuszy zewnętrznych;
5. określono wymogi dotyczące prac dyplomowych;
Odpowiednie dokumenty w/w systemu zostały zdeponowane w sekretariatach jednostek
WNH.
IV. Komisja zapoznała się z wynikami badań losów absolwentów za lata 2009-2011.
Stwierdziła, że były one ważnym elementem rozmów z interesariuszami zewnętrznymi,
podczas których dyskutowano nad tym problemem w kontekście ewentualnych zmian
programowych lub potrzeby podjęcia prac nad stworzeniem nowej oferty programowej.
Komisja zasugerowała konieczność zapoznania RW WNH z wynikami badań w tej kwestii
przeprowadzonymi przez Biuro Karier UMK..