uzasadnienie - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Krośnie

Sygn. akt II Ka 189/14.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w Krośnie wyrokiem z dnia 25 lutego 2014 r. sygn. akt
II K 1120/13 uznał oskarżonego A. P. za winnego tego, że: od dnia 05.07.2012 r. do dnia 24.07.2012 r. jako właściciel
firmy (...) A. P., (...)-(...) K., Pl. (...) lok. (...) urządził w lokalu gastronomicznym (...) (...) M. D. (1), (...)-(...) M., ul.
(...) gry na automacie do gier o nazwie W. (...) bez numeru fabrycznego wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada
2009 r. o grach hazardowych ( Dz.U. 201/2009 poz. 1540 z późn. zm. ) be z wymaganego zezwolenia na urządzanie
i prowadzenie gier na automatach tj. za winnego popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 107§1 kks i za to na
podstawie art. 107§1 kks skazał go na karę 80 stawek dziennych grzywny przy przyjęciu jednej stawki dziennej grzywny
za równoważną kwocie 60 zł.
Na podstawie art. 30§1 i 5 kks w zw. z art. 29 pkt 1 kks orzekał przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego
w postaci automatu do gier W. G. bez numeru fabrycznego szczegółowo opisanego w wykazie dowodów rzeczowych
na k. 13 akt, a na mocy art. 230§2 kpk w zw. z art. 113§1 kks zarządził zwrot na rzecz M. D. (1) dowodu rzeczowego w
postaci umowy dzierżawy powierzchni w lokalu użytkowym z dnia 5.07.2012 r. jako zbędnej dla postępowania.
Na podstawie przepisów powołanych w wyroku zasądzono pod oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe
w kwocie 610 zł, a nadto opłatę w wysokości 480 zł.
Wyrok powyższy w całości zaskarżył apelacją własną oskarżony A. P. zarzucając temu rozstrzygnięciu, że czyn
zarzucany mu aktem oskarżenia nie wyczerpuje znamion przestępstwa skarbowego stypizowanego w art. 107§1
kks albowiem jego zachowanie polegające na urządzaniu gier hazardowych nie było działaniem podjętym wbrew
obowiązującym w dacie czynu przepisom ustawy i w konsekwencji nie miało charakteru bezprawnego. Jego zdaniem
niemożność uznania zarzucanego mu czynu za bezprawny zdeterminowana jest brakiem możliwości traktowania jako
obowiązujących przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, mających charakter techniczny,
które nie mogą być podstawą normy prawnej zakazującej urządzania gier na automatach poza kasynami gry, gdyż
nie zostały one notyfikowane ( k. 159 ). Oskarżony zatem stawia zaskarżonemu orzeczeniu zarzut obrazy prawa
materialnego z art. 438 pkt 1 kpk polegający na błędnym zastosowaniu przepisu art. 107§1 kks.
W uzupełnieniu apelacji podnosi dodatkowo zarzuty dotyczące obrazy przepisów postępowania, które mogły mieć
wpływ na treść orzeczenia, poprzez prowadzenie postępowania w wadliwym trybie postępowania ( art. 438 pkt 2 kpk).
Nadto podnosi także zarzut błędu w ustaleniach faktycznych mogących mieć wpływ na treść orzeczenia, polegającego
na przyjęciu przez Sąd I instancji, że automat do gry nie był zepsuty i można na nim było przeprowadzić eksperyment,
podczas gdy świadkowie zeznawali, że automat był zepsuty,
a jedynie możliwość zakredytowania automatu dawała możliwość gry na nim
i przeprowadzenie eksperymentu procesowego ( art. 438 pkt 3 kpk ).
Z treści uzupełnienia apelacji oskarżonego ( k. 171-173 ), w którym oskarżony wskazuje na orzeczenia sądów w jego
sprawach w jakich umorzono postępowanie lub uniewinniono go od podobnych czynów wynika, iż w niniejszej sprawie
oczekuje on podobnego rozstrzygnięcia względnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi
Rejonowemu w Krośnie do ponownego rozpoznania.
Sąd Odwoławczy zważył co następuje:
Apelacja oskarżonego A. P. na uwzględnienie zasługuje co do części zarzutów odwoławczych, jak również w zakresie
wniosku odwoławczego o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu
w K. do ponownego rozpoznania.
Analizując treść zarzutów apelacyjnych należy stwierdzić, że nie można jednocześnie podnosić zarzutu obrazy prawa
materialnego, który może być podnoszony tylko przy prawidłowych ustaleniach faktycznych i zarzutu błędu w
ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia jeśli oczywiście mogły mieć wpływ na jego treść. Jak widać
tak podniesione oba te zarzuty wykluczają się wzajemnie, a w takich przypadkach rozpoznaniu przez Sąd Odwoławczy
podlega zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku. Sytuacja taka z pewnością miała
miejsce dlatego, że oskarżony nie jest fachowcem i sam składał środek odwoławczy oraz wynika to także z faktu, iż
oskarżony złożył najpierw apelację podnosząc w niej zarzut obrazy parwa materialnego, zaś później po otrzymaniu
odpisu wyroku z uzasadnieniem złożył on uzupełnienie apelacji, zawierające między innymi zarzut błędu w ustaleniach
faktycznych mającego wpływ na treść wyroku.
Oskarżony w złożonej apelacji kwestionuje między innymi ustalenia Sądu I instancji, że urządzał on gry hazardowe w
lokalu (...) w M., chociaż automat do gier znajdujący się w tym lokalu miał być zepsuty, co miało wynikać z zeznań
świadka M. D. (1), złożonych w sprawie Sądu Rejonowego w Krośnie sygn. akt II K 1066/13 ( k. 6-7 ). Sąd Rejonowy
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie daje wiary zeznaniom w tym zakresie świadka M. D. (1), zapominając
całkowicie, że przeciwko M. D. (1), którego zeznania Sąd orzekający ujawnił na rozprawie w dniu 25 lutego 2014
r. ( k. 154 ), toczyło się postępowanie karne o czyn z art. 107§1 kks w sprawie pozostającej w ścisłym związku z
niniejszą sprawą, w której został on prawomocnie uniewinniony wyrokiem Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 5 maja
2014 r. sygn. akt II ka 96/14. W tym układzie procesowym, gdy jego sprawa nie była prawomocnie zakończona, bez
przesłuchania M. D. bezpośrednio przed Sądem orzekającym na rozprawie w tej sprawie, z pouczeniem go o treści art.
182§3 kpk zeznań tych nie można było absolutnie ujawniać. Jedynie w określonych warunkach można by sięgnąć po
wyjaśnienia M. D. w trybie art. 391§2 kpk.
Skoro dowód ten dla sprawy niniejszej nie istnieje, to należy przyjąć, iż oskarżony skutecznie zakwestionował zeznania
świadków S. S.
i I. K. (1), na które Sąd powołuje się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ( k. 163 ), nie dając tym samym wiary , że
automat był zepsuty.
Okoliczność ta jest o tyle istotna dla sprawy, że Sąd Rejonowy w Krośnie w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r. sygn. akt
II K 1066/13 uniewinnił oskarżonego M. D. (1) od zarzucanego mu czynu, pozostającego w ścisłym związku z czynem
zarzucanym oskarżonemu A. P.. Nawet jeśli sprawy nie były prowadzone pod jedną sygnaturą, to M. D. winien być
przesłuchany w tej sprawie jako świadek, zwłaszcza wobec rozstrzygnięcia jakie w tamtej sprawie zapadło, w której
Sąd nie uznał za udowodnione, że automat do gier działał w lokalu (...) w M.. W sytuacji gdyby bowiem automat do
gier nie działał, to należałoby rozważyć czy nie mamy do czynienia w ostateczności z usiłowaniem przez oskarżonego
popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 107§1 kks.
Co prawda Sąd orzekający ma prawo do samodzielności jurysdykcyjnej
w zakresie oceny dowodów i kwalifikacji prawnej czynu, ale ustalenia faktyczne
w niniejszej sprawie znacznie odbiegają od ustaleń poczynionych w sprawie Sądu Rejonowego w Krośnie sygn. akt II
K 1066/13 przeciwko M. D. (1). Skoro już Sąd orzekający zdecydował się na ujawnienie dowodu z tych akt sprawy, to
winien dowód ten szczegółowo rozważyć
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, czego generalnie nie uczynił. Powołał jedynie z tych akt zeznania S. S. i I. K.
(2) oraz objęte zakazem dowodowym zeznania M. D. (1).
W ślad za rozważaniami Sądu Rejonowego w Krośnie ze sprawy II K 1066/13 należy stwierdzić, iż wątpliwość budzi
w takiej sytuacji przeprowadzenie eksperymentu procesowego przez funkcjonariuszy celnych – kwestionowane w
apelacji przez oskarżonego – skoro nie wiadomo gdzie w i jakich okolicznościach punkty na urządzeniu znajdującym
się w lokalu były „nabite”. Nie należy przy tym zapominać, że automat do gier był włączony do sieci, gdy w lokalu
pojawili się funkcjonariusze celni.
Ustalenie czy w ogóle były urządzane w lokalu gry hazardowe przez oskarżonego ma znaczenie w tej sprawie, ponieważ
Sąd orzekający
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyjmuje, że oskarżony „z całą pewnością prowadził gry hazardowe” ( k. 164 ),
podczas gdy w kolejnych zdaniach pisze, że „gry były urządzane na automacie do gier” ( k. 164 ). W czynie przypisanym
z kolei przyjmuje, że oskarżony „urządził” gry hazardowe ( k. 155 ).
„Prowadzenie” lub „urządzanie” gier hazardowych to dwie różne formy
( znamiona ) popełnienia przestępstwa z art. 107§1 kks, stąd nie można używać zamiennie tych form. Zgodnie z
poglądami orzecznictwa i doktryny „ opis działania zarzucanego oskarżonemu musi uwypuklać te cechy działania
oskarżonego, które decydują o kwalifikacji prawnej zarzucanego mu czynu w ten sposób, by wyczerpane zostały
wszystkie znamiona przestępstwa” ( vide: SN II KRN 131/95, OSNProk. i Pr. 1996, nr 5, poz. 8; J. Grajewski, L.K.
Paprzycki, M. Płachta – „ Kodeks postępowania karnego – komentarze Zakamycza”, tom I, str. 822-823, teza 6 ).
Zatem w przypadku apelacji formułującej zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, jak
to ma miejsce także
w rozpoznawanej sprawie, tego typu zarzut musi prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania
sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Dokonując oceny dowodów i czyniąc ustalenia faktyczne Sąd
powinien między innymi respektować zasady poprawnego myślenia, w tym zasadę sprzeczności ( SN IV KR 92/83,
niepublikowane ). Jeżeli więc Sąd przyjmuje sprzeczne ustalenia ( inne w orzeczeniu, inne zaś w uzasadnieniu ), to
narusza zasadę sprzeczności, a tym samym postępuje niezgodnie z dyspozycją art. 7 kpk ( SN II KRN 100/95, OSNKW
1995, nr 11-12, poz. 78 )” [ vide: J. G., L. K. P., M. P. „ Kodeks postępowania karnego – Komentarze Z.”, tom I, Z.
2003, str. (...)- (...), teza 15-16 ).
Powyższe zarzuty doprowadzić musiały do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji
do ponownego rozpoznania, wydany bowiem w sprawie wyrok jest wyrokiem przedwczesnym. Dodać także należy, że
pozostałe zarzuty podnoszone przez oskarżonego w apelacji,
a w szczególności zarzut niewłaściwości trybu postępowania, nie znajduje uzasadnienia. Zresztą nie miał on żadnego
znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
Oskarżony wiele uwagi w apelacji poświęca faktowi, że brak notyfikacji ustawy o grach hazardowych, zawierającej
przepisy techniczne powoduje, że nie można mu przypisać zarzucanego mu czynu z art. 107§1 kks. W uzasadnieniu
wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 5 maja 2014r. sygn. akt II ka 96/14 w sprawie przeciwko M. D. (1) Sąd
Odwoławczy zajął stanowisko, iż notyfikacja tych przepisów była konieczna. Jest to kwestia, która została zaskarżona
do Trybunału Konstytucyjnego i w chwili obecnej przed tym organem zawisłe są sprawy o sygnaturach akt P 4/14, P
7/14, P 10/14, P 22/14,
P 30/14, P 31/14 i P 34/14 ( informacja Trybunału Konstytucyjnego z dnia
3 września 2014 r. ). Rozstrzygnięcie w tych sprawach będzie miało wpływ na treść orzeczenia jakie może zapaść
w niniejszej sprawie. Z informacji na stronach Trybunału Konstytucyjnego, które Sąd Odwoławczy uzyskał już po
rozprawie apelacyjnej wynika, iż rozprawa w sprawie o sygn. akt P 4/14 ma się odbyć
w dniu 11 marca 2015 r. Orzeczenie jakie zapadnie w tej sprawie będzie miało wpływ na dalsze procedowanie.
Sąd Okręgowy nie wyczekiwał na rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego albowiem uchybienia stwierdzone w
niniejszej sprawie wymagały uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Krośnie
do ponownego rozpoznania.
W postępowaniu ponownym Sąd I instancji wyjaśni kwestie czy oskarżony A. P. faktycznie urządzał gry hazardowe
w lokalu (...) w M. czy też ewentualnie doszło do usiłowania popełnienia przez niego przestępstwa skarbowego
z art. 107§1 kks. W tym celu ponownie należy przeprowadzić dowody zawnioskowane do przeprowadzenia w
niniejszej sprawie w akcie oskarżenia, a nadto przeprowadzić dowód z bezpośredniego przesłuchania w sprawie
świadka M. D. (1), na o0koliczności wskazane we wcześniejszej części uzasadnienia niniejszego wyroku. Następnie
Sąd oceni dowody z pełnym poszanowaniem zasady swobodnej oceny dowodów z art. 7 kpk i dokona subsumcji
stanu faktycznego, z rozważeniem czy wyczerpuje zachowanie oskarżonego znamiona zarzucanego mu przestępstwa
skarbowego. Oczywiście jak to już wcześniej podniesiono na dalszy tok postępowania w tej sprawie będzie miało wpływ
orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygnaturze akt P 4/14.
Bez wyjaśnienia powyższych okoliczności i przeprowadzenia dowodów wyrok w sprawie był przedwczesny, dlatego
podlegał uchyleniu do ponownego rozpoznania.
Sąd Odwoławczy orzekał na podstawie art. 437§1 kpk, art. 438 pkt 1, 2, 3 kpk, art. 449 kpk i art. 456 kpk.