Jacek PRZEPIÓRKA, Marian SZCZEREK FORMATION OF

Jacek PRZEPIÓRKA, Marian SZCZEREK
FORMATION OF PHYSICAL INTERACTIONS IN POLYMER-STEEL FRICTION PAIRS
This article presents the results of tribological studies of metal-polymer pairs by taking into account a wide range of the
externally applied parameters of friction pairs (pressure, rubbing speed), reaching the limits of polymer flow. Adhesion is
the dominant mechanism of the wear of polymer-steel friction pairs; it triggers off the transfer of the polymer onto the
metal as a result of local joining between the chains of hydrocarbons and the active centres located on the surface of the
steel element. The main reason for this phenomenon is the high oxidation susceptibility of the metal element and, as a
result, a tendency for oxide formation on its surface. This is a spontaneous phenomenon that is taking place in a short time,
and the degree of over-reaction depends on the duration of exposure, humidity, temperature, the presence of impurities
on the surface of the metal element, and many other factors. Therefore, limiting the formation of oxides on the surface of
the metal element is a key issue related to enhancing the resistance of a polymer-metal friction pair resistance to adhesive
wear.
KSZTAŁTOWANIE FIZYKALNYCH ODDZIAŁYWAŃ W POLIMEROWO-STALOWYM WĘŹLE TARCIA
W artykule przedstawiono wyniki badań tribologicznych skojarzeń materiałowych stal-polimer, uwzględniając szeroki zakres
wymuszeń parametrów badań węzła tarcia (naciski powierzchniowe, prędkość poślizgu), dochodząc do granic płynięcia
polimeru. Dominującym mechanizmem zużywania polimerowo-metalowych węzłów tarcia jest adhezja powodująca
przenoszenie polimeru na metal, na skutek powstawania lokalnych szczepień pomiędzy łańcuchami węglowodorów a
aktywnymi centrami zlokalizowanymi na powierzchni elementu metalowego. Głównym powodem występowania tego
zjawiska jest duża skłonność elementu metalowego do utleniania się, a w konsekwencji do powstawania na jego
powierzchni tlenków żelaza. Jest to zjawisko występujące samorzutnie w bardzo krótkim czasie a stopień przereagowania
uzależniony jest od czasu ekspozycji, wilgotności, temperatury, obecności na powierzchni elementu metalowego
zanieczyszczeń i wielu innych czynników. Ograniczenie powstawania na powierzchni elementu metalowego tlenków jest
więc kluczowym zagadnieniem związanym ze zwiększaniem odporności na zużycie polimerowo-metalowych węzłów tarcia.