4. SWOBODNY PRZEPŁYW KAPITAŁU (Instytucja wiodąca

RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. SWOBODNY PRZEPŁYW KAPITAŁU (Instytucja wiodąca: Ministerstwo Finansów)
Negocjacje tymczasowo zamknięte 21 marca 2002 roku
I.
INSTYTUCJE LUB DZIAŁANIA DOTYCZĄCE WZMOCNIENIA ADMINISTRACYJNEGO NIEZBĘDNE W ZWIĄZKU Z
CZŁONKOSTWEM W UE (w oparciu o stanowiska negocjacyjne i acquis communautaire)
1. Generalny Inspektor Informacji Finansowej oraz Departament Informacji Finansowej,
2. Stworzenie pozasądowej procedury odwoławczej w rozwiązywaniu sporów między bankami i klientami oraz powołanie Arbitra Bankowego,
3. Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych.
***
Liberalizacja przepływów kapitałowych nie wymaga stworzenia odrębnej struktury instytucjonalnej. Uchwalenie nowych przepisów prawnych i budowa
infrastruktury administracyjnej będzie niezbędna w tych obszarach, w których do czasu pełnej implementacji acquis istniały ograniczenia i mechanizmy
kontrolne w zakresie swobodnego przepływu kapitału. Polska zobowiązała się do liberalizacji przepływu kapitału krótkoterminowego najpóźniej do 1
października 2002 r. Niezbędne jest jednak w tym kontekście zapewnienie efektywnego działania instytucji nadzorujących poszczególne segmenty rynku
finansowego1 oraz systemu monitorowania podejrzanych transakcji, którego celem jest zapobieganie negatywnym praktykom wykorzystywania systemu
finansowego do celów prania brudnych pieniędzy (utworzenie jednostki analityki finansowej- financial intelligence unit). Zwróciła na to uwagę również
Komisją Europejska w Partnerstwie dla Członkostwa 2002-2003. Za priorytet w obszarze „Swobodny przepływ kapitału” uznała wzmocnienie organów
nadzorczych i regulacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem jednostki analityki finansowej (financial intelligence unit). Również w Raporcie Okresowym’
2001 potwierdziła, że wymagany jest szczegółowy monitoring struktur nadzorczych, a władze polskie powinny być przygotowane na korektę ew. braków w
dostosowaniu lub praktycznych działaniach nadzorczych.
Polska powinna ponadto stworzyć pozasądową procedurę odwoławczą w rozwiązywaniu sporów między bankami i klientami (zgodnie z art. 10 Dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 97/5/WE z 27 stycznia 1997 r. o przelewach transgranicznych)2. Komisja Europejska wskazuje także na konieczność
1
W ramach procesu monitorowania implementacji acquis eksperci z Komisji Europejskiej oraz z państw członkowskich UE dokonali w dniach 15-19 października 2001 r.
przeglądu zasad działania nadzorów nad instytucjami finansowymi, tj. w systemach: bankowości, ubezpieczeń oraz papierów wartościowych i giełd (tzw. peer review).
Podjęcie przez Polskę konkretnych działań dostosowawczych będzie możliwe po otrzymaniu z Komisji Europejskiej ostatecznej wersji raportu.
2
Zgodnie z art. 63 g ust. 14 i 15 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz o zmianie innych ustaw, jeżeli strony nie sporządziły zapisu na sąd
polubowny, na żądanie osoby uprawnionej sprawy przeciwko bankom lub instytucjom pośredniczącym z zakresu przelewów transgranicznych rozpoznawane są przez sądy
polubowne wyznaczone przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, chyba że strona pozwana sprzeciwi się temu nie później niż w odpowiedzi na pozew.
Minister właściwy ds. instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP, wyznaczy w drodze rozporządzenia sądy polubowne właściwe do rozpoznawania sprawkierując się zasadami zawartymi w dyrektywie 97/5/WE. Artykuł 63 g wchodzi w życie w dniem uzyskania przez RP członkostwa w UE.
Raport
instytucjonalny
4-1
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
zapewnienia po akcesji ram prawnych i instytucjonalnych w celu stosowania klauzul ochronnych oraz przepisów przewidujących sankcje podjętych przez
organy Wspólnoty, które przewidują czasowe wprowadzenie ograniczeń w swobodnym przepływie kapitału. Instytucją odpowiedzialną w tym zakresie
powinien być rząd lub bank centralny3.
II. STAN ZAAWANSOWANIA PRZYGOTOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH
1. Generalny Inspektor Informacji Finansowej oraz Departament Informacji Finansowej
Podstawa prawna: ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z
nielegalnych lub nieujawnionych źródeł (Dz.U. Nr 116, poz. 1216 ze zm.), rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 marca 2001 r. w sprawie
nadania statutu Ministerstwu Finansów (Dz. U. Nr 18, poz. 213), zarządzenie Nr 2 Ministra Finansów z dnia 23 marca 2001 r. zmieniającego zarządzenie w
sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Ministerstwu Finansów, zarządzenie Nr 3 Ministra Finansów zmieniające zarządzenie w sprawie podziału
kompetencji w Kierownictwie Ministerstwa Finansów
Stan obecny: Na mocy ww. ustawy Prezes Rady Ministrów powołał 21 lutego 2001 r. Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (w randze
podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów), który jest odpowiedzialny za uzyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji w trybie
określonym w ustawie oraz podejmowanie działań w celu przeciwdziałania wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z
nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, a w szczególności:
- badanie przebiegu transakcji, o których Generalny Inspektor został powiadomiony na zasadach określonych w ustawie,
- inicjowanie procedury wstrzymywania transakcji, co do których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ich przedmiotem są wartości majątkowe pochodzące
z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, oraz informowanie uprawnionych organów o dokonaniu lub możliwości dokonania takich transakcji,
- opracowywanie i przekazywanie uprawnionym organom dokumentów, uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa,
- inicjowanie i podejmowanie innych działań, obejmujących przeciwdziałanie wykorzystywaniu polskiego obrotu finansowego do legalizacji dochodów
pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, w tym szkolenie pracowników instytucji obowiązanych w zakresie zadań nałożonych na te
instytucje,
- sprawowanie kontroli przestrzegania przepisów ustawy,
- współpraca z zagranicznymi instytucjami, zajmującymi się zapobieganiem wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z
nielegalnych lub nieujawnionych źródeł.
23 marca 2001 r. weszło w życie zarządzenie Nr 3 Ministra Finansów zmieniające zarządzenie w sprawie podziału kompetencji w Kierownictwie
Ministerstwa Finansów, na mocy, którego Generalny Inspektor Informacji Finansowej zaczął wykonywać swoje ustawowe zadania przy pomocy
3
Zgodnie z art.10 projektu ustawy Prawo dewizowe (przyjętego przez RM 26 lutego 2002 r.) Rada Ministrów, w pewnych przypadkach po zabiegnięciu opinii Rady Polityki
Pieniężnej, może wprowadzić szczególne ograniczenia w zakresie obrotu dewizowego z zagranicą.
Raport
instytucjonalny
4-2
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
Departamentu Informacji Finansowej. Zarządzeniem Nr 2/01 Dyrektora Departamentu Informacji Finansowej z dnia 27 lipca 2001 r. wprowadzony został
nowy regulamin organizacyjny Departamentu. W strukturze departamentu wyróżnia się cztery piony: analityczno-informatyczny, współpracy z instytucjami
obowiązanymi, współpracy międzynarodowej oraz obsługi i informacji.
Generalny Inspektor Informacji Finansowej wraz z podległym mu Departamentem Informacji Finansowej stanowią odpowiednik FIU (Financial Inteligence
Unit), gdyż zgodnie z brzmieniem definicji Grupy Egmont pełnią funkcję centralnej, krajowej agencji, odpowiedzialnej za odbieranie, wnioskowanie,
analizowanie i rozpowszechnianie wśród właściwych organów władzy, informacji dotyczących przychodów mogących pochodzić z przestępstw, w celu
zwalczania zjawiska prania pieniędzy.
Do zadań Departamentu Informacji Finansowej należy uzyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji w trybie określonym w ustawie
oraz podejmowanie działań w celu przeciwdziałania wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub
nieujawnionych źródeł, a w szczególności:
- bieżąca współpraca z krajowymi instytucjami zajmującymi się zapobieganiem procederowi prania pieniędzy,
- bieżąca współpraca z krajowymi i międzynarodowymi instytucjami 4 oraz organizacjami związanymi z polskim systemem finansowym,
- administrowanie danymi uzyskiwanymi od instytucji obowiązanych,
- analizowanie informacji o kontrolach prowadzonych przez instytucje wskazane w ustawie,
- przygotowywanie projektów aktów prawnych,
- przygotowywanie projektów okresowych sprawozdań z działalności GIIF.
Jednym z ustawowych zadań Generalnego Inspektora jest szkolenie pracowników jednostek obowiązanych, których celem jest zapoznanie pracowników
odpowiedzialnych za realizację przepisów ustawy z zadaniami ustawowymi GIIF i instytucji obowiązanych oraz odpowiedzialnością karną za naruszenie
przepisów ustawy. Realizując to zadanie w Departamencie Informacji Finansowej opracowano projekt strategii szkoleń dla instytucji obowiązanych,
określający zadania, cele oraz główne kierunki szkoleń z zakresu ustawy, a także nawiązano współpracę z przedstawicielami instytucji kontrolnych oraz
instytucji obowiązanych w celu określenia potrzeb szkoleniowych. Szkoleniom poddano również wszystkich pracowników Departamentu Informacji
Finansowej.
Od 23 czerwca do 10 grudnia 2001 r. Generalny Inspektor Informacji Finansowej prowadził 186 postępowań, w 19 przypadkach sprawy zostały przekazane
do Prokuratury.
Stan docelowy:
a) Kompetencje: zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/97/WE z dnia 4 grudnia 2001 r. zmieniającą Dyrektywę Rady 91/308/EWG w
sprawie zapobiegania wykorzystywania sytemu finansowego do celów prania brudnych pieniędzy, a także rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1373
(2001), najnowszymi aktami prawnymi UE dot. zwalczania terroryzmu międzynarodowego oraz zaleceniami Grupy Zadaniowej ds. Zwalczania prania
Pieniędzy (FATF), ustawa o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub
4
Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF), Grupa EGMONT ds. Agend Wywiadu Finansowego, Rada Europy - Specjalna Komisja Ekspertów ds.
Oceny Środków Podjętych w Celu Zapobiegania Praniu Pieniędzy (PC-R-EV), Grupa Zadaniowa ds. Zwalczania Przestępczości - zorganizowana w Regionie Morza
Bałtyckiego – BALTCOM, Grupa Państw Przeciwko Korupcji (GRECO).
Raport
instytucjonalny
4-3
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
nieujawnionych źródeł powinna obejmować problematykę przeciwdziałania finansowania terroryzmu. Niezbędne jest w tym kontekście wyposażenie
Generalnego Inspektora w instrumenty pozwalające na podjęcie skutecznych działań w walce w tym zjawiskiem w aspekcie finansowym5.
b) Obsada kadrowa:
Obecna: 29 osób
Docelowa: ok. 50 osób (na 2003 r. zaplanowano zatrudnienie ok. 20 osób).
c) Inne uwagi: Szczegółowe zadania przewidziane do realizacji w latach 2002-2003 w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy zostały wymienione w
punkcie III.
2. Stworzenie pozasądowej procedury odwoławczej w rozwiązywaniu sporów między bankami i klientami oraz powołanie Arbitra Bankowego
Podstawa prawna: uchwała nr 5 XII Walnego Zgromadzenia Związku Banków Polskich z dnia 9 maja 2001 r. w sprawie zmiany Statutu Związku Banków
Polskich.
Stan obecny: Zgodnie ze statutem ZBP arbitra bankowego powołuje na czteroletnią kadencję Zarząd6, może on również powołać jego zastępcę. Na
stanowisko arbitra bankowego może być powołany ten, kto łącznie spełnia następujące warunki:
1) jest obywatelem polskim i stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) zajmował przez 7 lat stanowisko sędziego lub wykonywał zawód adwokata lub radcy prawnego,
3) wyróżnia się wysokim autorytetem moralnym,
4) korzysta z pełni praw publicznych.
Jego kadencja wygasa: po upływie okresu czteroletniego, w razie śmierci, w razie złożenia rezygnacji, w razie odwołania. Jego odwołanie jest możliwe tylko
w razie skazania prawomocnym wyrokiem za popełnione przestępstwo, niemożności wypełniania obowiązków na skutek długotrwałej choroby. Przy arbitrze
bankowym działają: biuro arbitra bankowego oraz Rada arbitra bankowego, której członków w liczbie od 10 do 15 powołuje Zarząd na 4-letnią kadencję.
Koszty działalności arbitra w części niepokrytej z opłat uczestników postępowania ponoszą banki na zasadach określonych przez Zarząd.
Arbiter ten działa na zasadach określonych w Regulaminie bankowego arbitrażu konsumenckiego (przyjęty uchwałą nr 7 ZBP z dnia 9 maja 2001 r.). Arbiter
rozstrzyga spory pomiędzy konsumentami- klientami banków a bankami (członkami ZBP lub nie będącymi członkami, które złożyły oświadczenie, że
5
Rada Ministrów na posiedzeniu 19.03.2002 r. przyjęła projekt nowelizacji ustawy, zgodnie z którym Generalny Inspektor został wyposażony w dodatkowe instrumenty tj.
blokadę rachunku oraz wstrzymanie transakcji. Powyższa nowelizacja nie uwzględnia przepisów jednak Dyrektywy 2001/97/WE nowelizującej Dyrektywę o ochronie
wykorzystywania systemu finansowego dla celów prania brudnych pieniędzy. Przewiduje się kolejną nowelizację w II kwartale 2003 r. (państwa członkowskie UE muszą
wdrożyć przepisy ww. dyrektywy – do 15.06.2003 r.).
6
Zarząd ZBP powołał na to stanowisko sędziego Katarzynę Marczyńską, która rozpoczęła pracę od 1 marca 2002 r.
Raport
instytucjonalny
4-4
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
poddają się rozstrzygnięciom arbitra i wykonaniu jego orzeczeń) w zakresie roszczeń pieniężnych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez
bank czynności bankowych lub innych czynności na rzecz konsumenta. Aby Arbiter zajął się rozpatrzeniem sprawy, muszą zostać spełnione następujące
warunki:
- spór powstał po 1 lipca 2001 r.,
- wartość sporu nie może być wyższa niż kwota 8000 PLN,
- roszczenie musi mieć charakter pieniężny,
- sprawa nie jest prowadzona przed sądem powszechnym lub polubownym i nie została prawomocnie osądzona,
- wraz z wniesieniem wniosku została dokonana opłata (50 PLN, gdy wartość przedmiotu sporu jest niższa niż 50 PLN, 20 PLN
- przedmiotem postępowania nie mogą być sprawy związane ze świadczeniami Skarbu Państwa, w szczególności dotyczące książeczek mieszkaniowych i
kredytów z dopłatami ze środków budżetowych.
Orzeczenia Arbitra Bankowego są dla banku ostateczne, konsument niezadowolony z rozstrzygnięcia może skierować sprawę na drogę postępowania
sądowego.
Stan docelowy:
a) Kompetencje: zgodnie z regulaminem bankowego arbitrażu konsumenckiego arbiter bankowy:
- Podejmuje decyzję o skierowaniu sprawy do rozpoznania, zwrocie wniosku lub jego odrzuceniu (wszczęcie postępowania przed Arbitrem następuje na
wniosek przez konsumenta),
- Wzywa bank do udzielenia odpowiedzi na wniosek (brak odpowiedzi banku nie stanowi przeszkody w rozpoznaniu sprawy, bank może oświadczyć czy
żądanie wnioskodawcy uznaje w całości lub w części, czy też wnosi o jego oddalenie);
- Zawiesza lub umarza postępowanie,
- Nakłania konsumenta i bank do polubownego rozwiązania sporu poprzez zawarcie ugody,
- Wyjaśnia konsumentowi powstałe w związku ze sprawą wątpliwości prawne,
- Rozstrzyga spór na posiedzeniu niejawnym lub w szczególnych przypadkach na rozprawie (w przypadku braku możliwości polubownego rozwiązania
sporu),
- Wydaje orzeczenie wraz z uzasadnieniem,
- Ustala koszty postępowania (w przypadku, gdy bank przegrywa sprawę),
b) Obsada kadrowa biura Arbitra Bankowego:
Obecna: 1 etat (obsługa biurowa wykonywana jest przez Centrum Prawa Bankowego)
Docelowa: będzie zależna od liczby spraw.
Raport
instytucjonalny
4-5
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.
Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych7
Podstawa prawna: Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi funkcjonował na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i
funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. Nr 139 poz. 934); od 1 kwietnia 2002 r. na mocy ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i
funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz zmianach niektórych ustaw (Dz.U. Nr 25 poz. 253),
PUNU wraz z Urzędem Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi przekształcone zostały w Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Od 1
stycznia 2003 r. KNUiFE przejmie również zadania Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych.
Stan obecny8:. Zadaniem organu nadzoru jest ochrona interesów członków funduszy oraz uczestników pracowniczych programów emerytalnych. Zadanie to
Urząd Nadzoru realizuje poprzez:
- sprawowanie nadzoru nad działalnością funduszy (zarówno otwartych jak i pracowniczych funduszy emerytalnych),
- sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem pracowniczych programów emerytalnych,
- pogłębianie wiedzy społeczeństwa na temat celów i zasad działalności funduszy, ze szczególnym uwzględnieniem praw przysługujących ich członkom,
- pogłębianie wiedzy społeczeństwa na temat celów i zasad funkcjonowania pracowniczych programów emerytalnych, ze szczególnym uwzględnieniem
praw uczestników takich programów,
- współdziałanie z organami administracji rządowej, Narodowym Bankiem Polskim, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, towarzystwami, podmiotami
działającymi na rzecz funduszy oraz związkami pracodawców, związkami zawodowymi i innymi organizacjami społecznymi w zakresie kształtowania
polityki państwa zapewniającej bezpieczny rozwój funduszy i pracowniczych programów emerytalnych,
- udzielanie informacji Narodowemu Bankowi Polskiemu w zakresie niezbędnym do wykonywania nadzoru nad bankami pełniącymi funkcje
depozytariuszy i bankami będącymi akcjonariuszami towarzystw,
- udzielanie informacji Komisji Papierów Wartościowych i Giełd w zakresie niezbędnym do wykonywania nadzoru nad działalnością Krajowego Depozytu,
- podejmowanie innych działań przewidzianych przepisami ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
Zgodnie z ustawą z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im
podporządkowanych oraz zmianach niektórych ustaw, koszty nadzoru nad działalnością funduszy emerytalnych ponoszą powszechne towarzystwa do
wysokości 0,14% składek wpłaconych w danym roku do zarządzanych przez nie otwartych funduszy, a koszty funkcjonowania działalności Rzecznika
7
Zgodnie z ustawą z 1 marca 2002 r. o zmianie w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz zmianą
niektórych ustaw KNUiFE powstała 1 kwietnia 2002 r. na bazie PUNU oraz UNFE.
8
Ze względu na brak możliwości określenia na obecnym etapie zmian strukturalnych oraz kadrowych, które będą miały miejsce w wyniku połączenia obydwu instytucji, w
Raporcie opisano w tym zakresie stan na dzień 30 marca 2002 r. W rozdziale „swoboda świadczenia usług’” określone są zadania KNUIFE, które należały poprzednio do
PUNU, natomiast w rozdziale „swobodny przepływu kapitału”– należące poprzednio do UNFE.
9
Komitet Doradczy został zlikwidowany na mocy „ustawy czyszczącej”.
Raport
instytucjonalny
4-6
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ubezpieczonych, działającego na podstawie odrębnej ustawy, ponoszą towarzystwa emerytalne do wysokości 0,01% składek wpłaconych w danym roku do
otwartych funduszy.
Przewodniczący Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych składa raz w roku sprawozdanie z działalności Komisji ministrowi właściwemu do
spraw instytucji finansowych i ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego.
W ramach nadzoru nad działalnością funduszy organ nadzoru uprawniony jest w szczególności do:
- żądania udostępnienia przez towarzystwo kopii dokumentów związanych z działalnością funduszu oraz zapoznawania się z ich treścią,
- żądania wszelkich informacji i wyjaśnień od członków zarządu, rady nadzorczej i pracowników towarzystwa dotyczących działalności funduszu.
Do 30 marca 2002 r. w UNFE działały następujące departamenty:
- Polityki Finansowej,
- Prawno-Licencyjny,
- Nadzoru,
- Analiz i Komunikacji Społecznej,
- Pracowniczych Programów Emerytalnych,
- Informatyki
Ponadto w ramach Urzędu działało- Biuro Administracyjno-Budżetowe wraz z Wydziałem Księgowości, Zespół Kontroli Wewnętrznej, Pełnomocnik ds.
Ochrony Informacji Niejawnych, Komitet Doradczy9, sekretariat Prezesa oraz Sekretariat Komitetu Doradczego.
Stan docelowy:
a) Kompetencje:
We Wspólnym Stanowisku z 20 marca 2002 r. UE przypomniała, że obecnie obowiązujące ustawodawstwo polskie wymaga nowelizacji w celu dostosowania
zasad inwestowania przez pracownicze fundusze emerytalne do wymogów acquis. UE odnotowała zobowiązanie Polski do nowelizacji istniejącego
ustawodawstwa dot. pracowniczych funduszy emerytalnych w celu doprowadzenia do jego zgodności z acquis do dnia akcesji. Obecnie nie żadnych regulacji
szczegółowych odnoszących się do pracowniczych funduszy emerytalnych w UE. Prace legislacyjne nad projektem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i
Rady w sprawie działalności instytucji odpowiedzialnych za emerytury pracownicze (Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council
on the activities of institutions for occupational retirement provisions (IORP) nie zostały jeszcze zakończone.
b) Obsada kadrowa:
Obecna: KNUiFE (uwzględniając jedynie pracowników dawnego UNFE) - 167 etatów.
Docelowa: W związku z powołaniem 1 kwietnia 2002 r. KNUiFE, obecnie trudno jest oszacować ewentualne dodatkowe potrzeby kadrowe
III.
ZADANIA
INSTYTUCJONALNE
ZWIĄZANE
Z
WDRAŻANIEM
ACQUIS
DO
WYKONANIA
W
LATACH
2002-2003
Raport
instytucjonalny
4-7
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
Zadanie
Wprowadzenie w drodze ustawowej obiektywnych,
stabilnych, przejrzystych i publicznie znanych
kryteriów wydawania zezwoleń na nabywanie
nieruchomości przez cudzoziemców, w tym obywateli
UE (na okres przejściowy)10
Wzmocnienie organów nadzoru nad instytucjami
finansowymi, w szczególności bankami oraz nadzoru
10
Podstawa działania
Zmodyfikowane stanowisko
negocjacyjne z 1 marca 2002 r.
Wnioski i zalecenia zawarte w raporcie
z przeglądu zasad działania instytucji
Instytucja
realizująca
(współpracująca)
MSWiA
Termin realizacji
Wspierające projekty Phare (w tym
rozwoju instytucjonalnego)
Do daty akcesji
KNB, KPWiG, NBP 2002
MF
PL9905.02 Liberalizacja przepływu
kapitału
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowuje projekt ustawy, która ma uregulować obrót nieruchomościami rolnymi w Polsce. Polska zadeklarowała, że ustawa ta
będzie w pełni zgodna z acquis i nie będzie zawierać żadnych przepisów dyskryminujących obywateli państw członkowskich UE w dostępie i wykonywaniu jakichkolwiek
praw do nieruchomości rolnych w Polsce. W szczególności, w ustawie nie będzie się stosować kryteriów obywatelstwa, pochodzenia ani języka dla określenia uprawnień do
nabycia lub posiadania nieruchomości rolnych. Ustawa wprowadzi pojęcie minimalnej i maksymalnej powierzchni gospodarstwa rolnego. Będzie też zawierać wymaganie
wykształcenia lub doświadczenia rolniczego oraz osobistego prowadzenia gospodarstwa dla osób chcących nabyć nieruchomości rolne.
Raport
instytucjonalny
4-8
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
Narodowego Banku Polskiego i Ministerstwa
nadzorczych nad rynkiem finansowych
Finansów w zakresie regulacji i zarządzania
(peer review)
wymienialnością złotego przy pełnej swobodzie
przepływu kapitału
Utworzenie pozasądowej procedury rozstrzygania
Uchwała nr 5 XII Walnego
Związek Banków
I połowa 200211
sporów między bankami i klientami (organizacyjne i
Zgromadzenia Związku Banków
Polskich
finansowe aspekty jej funkcjonowania, jak również
Polskich z dnia 9 maja 2001 r. w
powołanie arbitra)
sprawie zmiany Statutu Związku
Banków Polskich
Rozbudowa i dalsze usprawnianie systemu
analityczno-informatycznego, służącego do badania
przebiegu dokonanych transakcji i umożliwiającego
skuteczną realizację j ustawy o przeciwdziałaniu
wprowadzania do obrotu finansowego wartości
majątkowych pochodzących z nielegalnych lub
nieujawnionych źródeł
Kontrole w instytucjach obowiązanych, dotyczące
przestrzegania zasad rejestracji i powiadamiania o
transakcjach objętych przepisami ustawy
Ścisła współpraca z instytucjami obowiązanymi w
celu sprawnego sprawdzania przekazywanych
informacji
Opracowanie (w oparciu o standard Grupy Egmont
oraz FATF), negocjowanie, zawieranie dwustronnych
porozumień oraz rozwój kontaktów z zagranicznymi
jednostkami analityki finansowej
Plan Działania
Plan Działania
MF; Generalny
Działania ciągłe
Inspektor Informacji
Finansowej;
Departament
Informacji
Finansowej
Plan Działania
j.w.
Działania ciągłe
Plan Działania
j.w.
Działania ciągłe
Plan Działania
j.w.
Działania ciągłe
Dalsze wzmocnienie (inwestycje, kadrowe, szkolenia) Plan Działania
polskiej jednostki analityki finansowej w celu
j.w.
IV kw. 2004
11
Projekt planowany w ramach Phare
2002: „Przystosowanie standardów
technicznych i organizacyjnych
polskiej jednostki rozpoznania
finansowego do realizacji współpracy
międzynarodowej w zakresie
wymiany informacji oraz
wzmocnienia współpracy z organami
ścigania oraz innymi jednostkami
administracyjnymi”.
J.w.
Na stanowisko arbitra bankowego Zarząd ZBP powołał sędziego Katarzynę Marczyńską, która rozpoczęła pracę od 1 marca 2002 r.
Raport
instytucjonalny
4-9
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
przygotowania jej do współpracy międzynarodowej w
zakresie efektywnej wymiany informacji z innymi
jednostkami o tym charakterze; wzmocnienie
efektywności systemu informatycznego, za pomocą
którego zbierane i analizowane są dane od instytucji
obowiązanych dot. transakcji podejrzanych oraz
transakcji, których wartość przekracza 10 tys. EUR
(Przygotowanie definicji projektu sytemu
informatycznego służącego wymianie informacji,
opracowanie systemu modelowego opartego na
systemie w państwach członkowskich UE;
przygotowanie listy/raportu dot. narzędzi i metod
informatycznych stosowanych w państwach
członkowskich w UE, opracowanie raportu nt. bazy
danych niezbędnej dla jednostki analityki finansowej,
porównanie systemów używanych w wybranych
państwach członkowskich UE w celu zwalczania
prania pieniędzy, określenie rozwiązań możliwych do
implementacji w Polsce)
Określenie zakresu i procedur wymiany informacji dla Plan Działania
j.w.
Działania ciągłe PL9905.02 Liberalizacja przepływu
celów zapobiegania praniu brudnych pieniędzy
kapitału.
PL01.01.04 Modernizacja Polskiej
Administracji Podatkowej12
Aktywne uczestnictwo w międzynarodowych
Plan Działania
j.w.
Działania ciągłe Projekt planowany w ramach Phare
organizacjach koordynujących zwalczanie prania
2002: „Przystosowanie standardów
pieniędzy,
technicznych i organizacyjnych
polskiej jednostki rozpoznania
finansowego do realizacji współpracy
międzynarodowej w zakresie
wymiany informacji oraz
wzmocnienia współpracy z organami
ścigania oraz innymi jednostkami
administracyjnymi”.
12
W ramach projektu Phare 2001 „Modernizacja Polskiej Administracji Podatkowej”, tematyka prania brudnych pieniędzy objęta jest komponentem o wartości ok. 200 tys.
EUR.
Raport
instytucjonalny
4 - 10
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
Rozwój kontaktów z jednostkami analityki finansowej Plan Działania
j.w.
Działania ciągłe J.w.
z innych państw
Współpraca z organami ścigania (Policją,
Plan Działania
j.w.
Działania ciągłe J.w.
prokuraturami)- w szczególności stworzenie
efektywnych kanałów wymiany informacji
Szkolenia pracowników Departamentu Informacji
Plan Działania
j.w.
III kw. 2003
PL01.01.04 Modernizacja Polskiej
Finansowej MF oraz analiza metod wykrywania przez
Administracji Podatkowej.
FIU podejrzanych transakcji
Projekt planowany w ramach Phare
2002: „Przystosowanie standardów
technicznych i organizacyjnych
polskiej jednostki rozpoznania
finansowego do realizacji współpracy
międzynarodowej w zakresie
wymiany informacji oraz
wzmocnienia współpracy z organami
ścigania oraz innymi jednostkami
administracyjnymi”.
Rozwój kontaktów z instytucjami kredytowymi i
Plan Działania
j.w.
I kw. 2003
PL9905.02 Liberalizacja przepływu
finansowymi, w szczególności poprzez organizację
kapitału.
seminariów
PL01.01.04 Modernizacja Polskiej
Administracji Podatkowej
Przygotowanie analizy dot. funkcjonowania jednostki Plan Działania
j.w.
II kw. 2003
PL01.01.04 Modernizacja Polskiej
wywiadu finansowego (w zakresie statystyki oraz
Administracji Podatkowej.
oficjalnych publikacji)
Utrzymywanie kontaktów z przedstawicielami innych Plan Działania
j.w.
IV kw. 2003
J.w. oraz projekt planowany w ramach
jednostek wywiadu finansowego (szkolenia i wizyty
Phare 2002: „Przystosowanie
studialne)
standardów technicznych i
organizacyjnych polskiej jednostki
rozpoznania finansowego do realizacji
współpracy międzynarodowej w
zakresie wymiany informacji oraz
wzmocnienia współpracy z organami
ścigania oraz innymi jednostkami
administracyjnymi”.
Dostosowanie polskiego prawa do nowego acquis dot. Plan Działania
j.w.
III kw. 2003
przeciwdziałania praniu pieniędzy w zakresie
międzynarodowej wymiany informacji (nowelizacji
Raport
instytucjonalny
4 - 11
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________
ustawy)
Zwiększenie zatrudnienia w Departamencie
Plan Działania
j.w.
IV kw. 2003
Informacji Finansowej o ok. 20 osób.
Stworzenie „Elektronicznego Systemu Nadzoru
NPPC’2001 rozdział 3 priorytet 3
Urząd KPWiG
Do końca 2002
PL9905.02 Liberalizacja przepływu
Rynku (ESNaR)”13
kapitału
Doskonalenie systemu monitorowania przepływów
NPPC ‘2001 rozdział 11 priorytet 3
NBP
II kw. 200214
PL. 0003.02
kapitałowych z zagranicą w zakresie inwestycji
zadanie 4 zadanie szczegółowe C
Narodowy Bank Polski
portfelowych
13
Elektroniczny System Nadzoru Rynku (ESNaR) ma na celu zautomatyzowanie i usprawnienie zadań Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, a w szczególności
sprawowanie nadzoru nad giełdą. Przewidywany rozwój rynku kapitałowego w Polsce (wzrost liczby spółek notowanych na rynkach, wprowadzenie nowych instrumentów)
w połączeniu z otwarciem rynku na kraje Wspólnoty wymaga zastosowania nowoczesnych baz danych pozwalających na sprawne i szybkie przetwarzanie i analizę
napływających informacji.
14
W Raporcie z NPPC’2001 odnotowano opóźnienie w realizacji tego zadania (planowany termin zakończenia zgodnie z NPPC 2001– I kwartał 2002r.). W związku z
przesunięciem terminu rozpoczęcia realizacji umowy twinningowej będzie ono realizowane również w II kw. 2002 r.
Raport
instytucjonalny
4 - 12