Cykliczne spotkania o Ewangelii wg św. Jana

Cykliczne spotkania o Ewangelii wg św. Jana
„Droga, Prawda i Życie” – rozdział XIV
Struktura XIV rozdziału:
W domu Ojca (J 14, 1-14)
Zapowiedź Pocieszyciela (J 14, 15-20)
Miłość objawiona (J 14, 21-24)
Posłannictwo Ducha. Pokój (J 14, 25-31)
Analiza XIV rozdziału:
a) W domu Ojca (J 14, 1-14)
Tekst
Komentarz
- scena nakreślająca całą treść rozdziału.
- Jezus po uspokojeniu własnych myśli i serca daje nadzieję swoim uczniom – pociesza ich.
14, 1
- „dom Ojca” może znaczyć świątynia (por. J 2, 16), ale w tym miejscu konkretnie niebo, jako
14, 2
mieszkanie Boga;
- świątynie ziemska – Świątynia Jerozolimska była uznawana za symbol prawdziwego miejsca
przebywania Boga (por. Hbr 9, 24);
- „miejsc wiele” nie w znaczeniu ilości mieszkań (odrębnych pomieszczeń), ale obfitości
miejsca, którego starczy dla wszystkich, którzy tylko tego pragną.
- „znowu przyjdę” może oznaczać paruzję czyli powtórne przyjście Jezusa (motyw często obecny
14, 3-4
u Jana), ale tutaj Jego przyjście za pośrednictwem Ducha Świętego;
- za pośrednictwem „Ducha” Jezus ma wrócić do uczniów, aby oni byli w Nim i z Ojcem
(ważna dalsza część tego rozdziału);
- obietnica ta nie dotyczy jakieś nieokreślonej przyszłości, ale ma się spełnić w najbliższym
czasie;
- nauczanie żydowskie utożsamiało zmartwychwstanie umarłych oraz udzielenie daru Ducha
było wskazaniem na rozpoczęcie się ery mesjańskiej.
- uczniowie często zadawali rabinom pytania, aby lepiej zrozumieć przekazywaną naukę;
14, 5
- 4 pytania musiały także pojawić się na wieczerzy paschalnej, sprawowanej w domach
żydowskich i być może to jest też nawiązanie do tego rytuału.
- najważniejszy tekst tej głównej części, wyjaśniająca w jaki sposób dotrą tam uczniowie Jezusa;
14, 6
- „Ja jestem drogą” – Jezus zmierza do celu w znaczeniu nie miejsca, ale osoby – Ojca;
- uczniowie mogą dojść do Ojca tylko przez Syna, który swoją śmiercią przygotował drogę (por.
Hbr 10, 19-22);
- droga w wielu tekstach żydowskich oznaczała sprawiedliwy sposób postępowania, ale tu
chodzi o „nową drogę” do „nowej Jerozolimy” (por. J 1, 23);
- Ojciec jest miejscem do którego zmierzam, ja zaś jestem drogą, którą możecie tam dotrzeć;
- „Ja jestem prawdą” często oznaczało tytuł przyznawany samemu Bogu – Jezus jest
ucieleśnieniem Bożej prawdy, wierności Boga przymierzu, które wyraża przez słowo (por. J
1, 17; J 17, 17; Ps 119, 142. 151);
- Judaizm: jest jeden Bóg i jest tylko jedna droga dotarcia do Niego – nadane przez Boga Prawo
– Jezus wskazał na siebie, jako wypełnienie tego zadania wraz z życiem, jakie daje Jego
męka, śmierć i zmartwychwstanie.
- poznanie Jezusa daje poznanie Ojca i doświadczenie Jego bliskości, miłości i pokoju.
14, 7
- aluzja do Starego Testamentu (por. Wj 33, 18);
14, 8
- Mojżesz prosi, aby mógł ujrzeć chwałę Boga i Filip chce doświadczyć tego samego.
- Boży Duch szczególnie objawiał się w Starym Testamencie w namaszczeniu prorockim;
14, 9
- uznawano, że w czasach Jezusa takie objawienie Boga odbywa się niezmiernie rzadko, a Jezus
wskazuje, że jest na wyciągnięcie ręki dla tego, kto wierzy.
Jezus
nie działa własną mocą oraz realizując własną wolę, ale działa mocą Boga, który posłał
14, 10
Go na świat dla zbawienia ludzi (por. J 3, 15-17), podobnie jak jego uczniowie, którzy będą
głosić Jego Ewangelię.
- wiara ze względu na dzieła, jakie dokonane zostały przez Jezusa w rozdziałach 1-12;
14, 11
- one wskazują, że Jezus przyszedł po to, aby objawić Bożą chwałę i dać ludziom życie.
14, 12
14, 13
14, 14
- dzieło Jezusa nie miało na celu jedynie pokazanie znaków, ale przez te znaki objawienie Boga,
całej prawdy o kochającym Ojcu;
- to zadanie po Jezusie będą wykonywać Jego uczniowie;
- „większe” – nie znaczy, że cuda będą przekraczały te, które uczynił Jezus, ale raczej to, że ich
zasięg będzie o wiele większy: zaniosą Ewangelię całemu światu.
- wzywać Boga w modlitwie to znaczy z ufnością zwracać się do Niego;
- uczniowie zatem zyskują orędownika, zbawiciela w osobie Jezusa i dlatego modlitwa w Jego
imię zanoszona do Ojca w Duchu i prawdzie zostanie wysłuchana, by objawiła się chwała
Boga.
- „w imię moje” – odniesienie do tych, którzy pragną Jego chwały i właściwie o Nim mówią – to
są prawdziwi Jego świadkowie i przedstawiciele (ambasadorzy).
b) Zapowiedź Pocieszyciela (J 14, 15-20)
Tekst
Komentarz
- pewne dopełnienie najważniejszego tekstu, ale wskazujące na moc, która zostanie dana
uczniom.
- nawiązanie do Starego Testamentu (por. Wj 20, 6; Pwt 5, 10);
14, 15
- dar Ducha został dany do przestrzegania przykazań, aby nie zostały one tylko martwymi
przepisami, ale pociągały za sobą duchowe nastawienie (por. Ez 36, 27).
- „innego rzecznika” – greckie „Paracletos” ma wiele znaczeń i brak w języku polskim
14, 16
możliwości jego pełnego oddania: „Doradca”, „Pocieszyciel”, „Pomocnik” to tylko oddanie
niektórych aspektów tego słowa;
- Jezus ukazuje dzieło „ducha” w takich samych kategoriach jak swoje dzieło, dlatego jest to
inny Paraclet od Jezusa (por. 1 J 2, 1).
- świat nie przyjął ani Jezusa, ani tego, kto Go posłał czyli Ojca (por. J 5, 37-38) i dlatego nie
14, 17
jest w stanie przyjąć „Ducha”;
- „przebywa z wami i w was będzie” – sednem nie jest z wami czy w was, ale chodzi o ogromną
wagę słów Jezusa;
- rzeczywistość obecności Ducha Świętego w wierzących przynosi w niewyobrażalny sposób
nadzieję Starego Testamentu na Nowe Przymierze (por. Iz 7, 14; Jr 31, 31-34; Ez 34, 30);
- przebywanie Ducha Świętego w wierzących sprawi, że świątynia w Jerozolimie straci swoją
aktualność, jako miejsce jedynego przebywania Boga (por. J 4, 21).
- „nie zostawię was sierotami” – kiedy umierał rabin, wtedy jego uczniowie zostawali niejako
14, 18
osieroceni;
- przyjdzie do uczniów przez moc swojego Ducha.
- mimo, że świat już nie zobaczy Jezusa, to jednak uczniowie poprzez Ducha Świętego będą
14, 19
mieli z Nim żywy i osobisty kontakt – będą Go oglądać oczami duszy.
- „w owym dniu” czyli wtedy, kiedy uczniom zostanie dany Ducha Święty – Zesłanie.
14, 20
c) Miłość objawiona (J 14, 21-24)
Tekst
Komentarz
- owocem obecności Ducha Świętego w uczniach będzie prawdziwa miłość wzajemna –
nawiązanie do poprzedniego rozdziału.
- Żydzi żywili słuszne przekonanie, że Jemu zostało dane szczególne objawienie w postaci
14, 21
Prawa, którego inne narody nie dostały;
- częsty motyw w listach św. Jana (por. 1 J , 2 J, 3 J), gdzie znakiem miłości Boga są czyny i
wprowadzanie w codzienność Jego przykazania miłości.
- „objawienie” jest nawiązaniem do Starego Testamentu, w którym na Górze Synaj dokonało się
14, 22
największe objawienie Boga Izraelowi, kiedy to otrzymali oni Przykazania Boże – Dekalog
(por. J 1, 4).
- według uczonych żydowskich obecność Boga miała być szczególnie widoczna w studiujących
14, 23
Jego Prawo;
- Jezus jednak wskazuje na Boga, który zamieszkał na stałe w każdym z wierzących, a przez to
każdy Jego uczeń stanie się Jego świątynią (motyw szczególnie ulubiony przez św. Pawła).
- słowa, które tym razem w sposób negatywny wskazują na tę sama prawdę, co we
14, 24
wcześniejszym wersecie, z uwzględnieniem źródła tej nauki – samego Boga Ojca.
d) Posłannictwo Ducha. Pokój (J 14, 25-31)
Tekst
Komentarz
- w kontekście miłości wskazanie na główne działanie Ducha Świętego w wierzących.
- nawiązanie do Starego Testamentu i idei Bożej Mądrości, która powszechnie kojarzona była z
14, 25
Bożym Duchem (por. Ne 9, 20; Ps 143, 10).
- „którego Ojciec pośle” – nawiązanie do prawdy, że Duch Święty „od Ojca i Syna pochodzi”
14, 26
oraz z Nimi odbiera „uwielbienie i chwałę” (por. Wyznanie Wiary w czasie Mszy świętej);
- Jezus wskazuje, że On też posyła Ducha (por. J 15, 26; J 16, 7);
- „pouczy i będzie wam przypominać” – przekazanie tej samej treści na dwa sposoby, dwoma
różnymi czasownikami: pouczy i przypomni;
- celem tego pouczenia nie miało być przekazanie nowych informacji, ale przypomnienie
prawdy nauczanej przez Jezusa oraz danie siły do jej codziennego zastosowania w wciąż
nowych okolicznościach.
- nauczyciele żydowscy w sposób szczególny cenili pokój, który był rozumiany jako element
14, 27
wewnętrzny ale także a może nawet szczególnie w znaczeniu dobrych relacji z innymi;
- to właśnie ten dar jest nieustannie przez wieki źródłem odwagi wiary ludzi wierzących i braku
lęku nawet przed trudnościami.
- mimo charakterystycznej atmosfery smutku, z odejścia Jezusa w uczniach ma być obecna
14, 28
radość, gdyż tylko przez Jego odejście może spełnić się Jego obietnica.
- mimo tego, że uczniowie nie rozumieją obecnie słów i postępowania Jezusa, to jednak później
14, 29
ono stanie się dla nich jasne, szczególnie po otrzymaniu Ducha Świętego.
- znów ulubiony motyw Jana – sprawy Boże i sprawy świata, ciemność i dzień – elementy
14, 30
omówione szerzej we wcześniejszych rozdziałach.
- Jezus wzywa na koniec swoich naśladowców – uczniów, by uczestniczyli w „powołaniu
14, 31
krzyża”, gdyż tylko w ten sposób świat będzie mógł poznać nie tylko Jezusa, ale Jego
uczniów, a właściwie Jezusa przez Jego uczniów (por. Jan Paweł II, Wstańcie choćmy –
dotyczy refleksji na temat posługi biskupiej oraz posługi Biskupa Rzymu – wydana w 2004
roku).
Opracowanie o. Robert Wawrzeniecki OMI na podstawie:
Komentarz historyczno-kulturowy do Nowego Testamentu; David H. Stern, Komentarz Żydowski do Nowego Testamentu, Warszawa 2005;
Międzynarodowy Komentarz do Pisma Świętego, Warszawa 2001; Pismo Święte Nowego Testamentu i Psalmy – przekład ekumeniczny, Warszawa 2001;
Nowy Testament. Przekład na Wielki Jubileusz 2000 – ks. Remigiusza Popowskiego SDB, Warszawa 2000; Biblia Jerozolimska, Poznań 2006;
Ks. Antoni Paciorek, Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych: Ewangelia wg św. Jana, Lublin 2000;
René Laurentin, Prawdziwe życie Jezusa Chrystusa, Kraków 1999; Ks. Remigiusz Popowski SDB, Lyman Coleman, Nowy testament dla moderatorów, Warszawa 2007;
Ks. bp Romaniuk Kazimierz, o. Augustyn Jankowski OSB, ks. Lech Stachowiak, Praktyczny Komentarz do Nowego Testamentu, tom 1, Poznań-Kraków 1999;
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem, Częstochowa 2008.
Strona internetowa warta polecenia „Dzieło Biblijne im. Jana Pawła II”: www.biblista.pl