Metadane scenariusza

Kwas octowy – przedstawiciel kwasów karboksylowych
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń zna:
•
wzór kwasu octowego,
•
zastosowanie kwasu octowego.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
•
zbadać właściwości kwasu octowego,
•
zaprojektować i przeprowadzić doświadczenia potwierdzające kwasowy charakter octu,
•
zapisać równania reakcji otrzymywania kwasu octowego,
•
przedstawić za pomocą równań reakcji najważniejsze właściwości kwasu octowego,
•
rozwiązywać proste zadania stechiometryczne.
c) Postawy
Uczeń współpracuje w grupie.
2. Metoda i forma pracy
Pokaz nauczycielski, eksperyment, pogadanka, burza mózgów, karta kołowa, praca z całym zespołem,
praca w grupach, praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
Sprzęt i odczynniki niezbędne do wykonania doświadczeń, karty pracy.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Utlenianie alkoholu etylowego w formie pokazu nauczycielskiego. Identyfikacja produktu reakcji po
zapachu. Zapis równania reakcji chemicznej. Stworzenie sytuacji problemowej poprzez zadanie
pytania: „Czym pod względem chemicznym jest ocet?”. Udzielanie przez uczniów odpowiedzi –
wykorzystanie metody burzy mózgów.
b) Faza realizacyjna
Podanie tematu lekcji. Ustalenie wzoru ogólnego kwasów monokarboksylowych alifatycznych i
aromatycznych, omówienie budowy grupy karboksylowej i nazewnictwa systematycznego kwasów.
Wspólne zastanowienie się nad tym, jakimi właściwościami powinien charakteryzować się ocet.
Zaplanowanie przez uczniów doświadczenia (załącznik 1). Omówienie wyników prac grup, wybór
doświadczeń możliwych do realizacji (załącznik 2). Podsumowanie doświadczeń przeprowadzonych w
zespołach uczniowskich. Sprawdzenie poprawności zapisu odpowiednich równań reakcji,
potwierdzających kwasowe właściwości octu. Dyskusja na temat mocy kwasu octowego.
Przeprowadzenie reakcji octu z solą kwasu węglowego (załącznik 3). Weryfikacja poprawności
wypełnienia kart pracy.
c) Faza podsumowująca
Omówienie właściwości fizycznych i zastosowania kwasu octowego.
5. Bibliografia
1. Chemia organiczna. Scenariusze zajęć edukacyjnych dla liceum ogólnokształcącego, liceum
profilowanego i technikum. Kształcenie ogólne w zakresie podstawowym, pod red. J.
Koteckiej, Z. Tysarowej, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2003.
2. Czerwiński A., Czerwińska A., Jelińska– Kazimierczuk M., Kuśmierczyk K. Chemia 2,
WSiP , Warszawa 2003.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik 1
Zastanówcie się nad tym, jakimi właściwościami powinien charakteryzować się ocet i jak te
właściwości zbadać. Wykorzystajcie metodę karty kołowej.
załącznik 2
Przeprowadźcie doświadczenia zobrazowane na schematach i wypełnijcie kartę pracy.
Doświadczenie 1
Badanie odczynu
Obserwacje:
Wnioski:
Równanie reakcji:
Doświadczenie 2
Reakcja octu ze wstążką magnezową
Obserwacje:
Wnioski:
Równanie reakcji:
Doświadczenie 3
Reakcja octu z tlenkiem miedzi (II)
Obserwacje:
Wnioski:
Równanie reakcji:
Doświadczenie 4
Reakcja roztworu wodorotlenku sodu z octem
Obserwacje:
Wnioski:
Równanie reakcji:
Załącznik 3
Przeprowadźcie doświadczenie przedstawione na rysunku i wypełnijcie kartę pracy.
Obserwacje:
Wnioski:
Równanie reakcji:
b) Zadanie domowe
W gospodarstwach domowych najczęściej używa się sześcioprocentowego lub dziesięcioprocentowego
roztworu kwasu octowego. Oblicz, ile należy zmieszać gramów dziesięcioprocentowego octu i ile
gramów wody, aby otrzymać 500 g roztworu sześcioprocentowego.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Załącznik 1 - karta kołowa - na podstawie „Scenariusze zajęć edukacyjnych” Wydawnictwa Nowa Era,
Warszawa 2003.