Załącznik Nr. 1

Załącznik
do uchwały Nr XIV/130/2008
Rady Powiatu w Hrubieszowie
z dnia 28lutego 2008 r.
Roczne sprawozdanie
z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów za 2007 rok.
Powiatowy Rzecznik Konsumentów wykonuje swoje zadania na podstawie przepisów
ustawy
z
dnia
16
lutego
2007
r.
o
ochronie
konkurencji
i
konsumentów
(Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm. ) – zwaną dalej ustawą, które m.in. określają rolę
samorządu terytorialnego w zakresie ochrony konsumentów, funkcję i zadania powiatowego
(miejskiego) rzecznika konsumentów i stanowią, co następuje:
 zadaniem samorządu terytorialnego w zakresie ochrony praw konsumentów jest
prowadzenie edukacji konsumenckiej, w szczególności poprzez wprowadzenie elementów
wiedzy konsumenckiej do programów nauczania w szkołach publicznych,
 zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony praw konsumentów wykonuje
powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów,
 rzecznik konsumentów jest bezpośrednio podporządkowany radzie i ponosi przed nią
odpowiedzialność,
 usytuowanie organizacyjne rzecznika określa statut lub regulamin powiatu (miasta),
 rzecznik konsumentów w terminie do dnia 31 marca każdego roku przedkłada radzie do
zatwierdzenia roczne sprawozdanie ze swojej działalności w roku poprzednim,
 zatwierdzone przez radę sprawozdanie rzecznik przekazuje właściwej miejscowo
delegaturze UOKiK.
 w powiatach powyżej 100 tys. mieszkańców i w miastach na prawach powiatu rzecznik
konsumentów może wykonywać swoje zadania przy pomocy wyodrębnionego biura.
Do zadań rzecznika należy:

zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie
ochrony interesów konsumentów;

składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w
zakresie ochrony interesów konsumentów;

występowanie do
przedsiębiorców w sprawach ochrony praw
i
interesów
konsumentów;

współdziałanie z właściwymi miejscowo delegaturami Urzędu, organami Inspekcji
Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi;

wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub w przepisach odrębnych.
Rzecznik konsumentów może w szczególności wytaczać powództwa na rzecz
konsumentów oraz wstępować, za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o
ochronę interesów konsumentów.
Wskazać należy, że w okresie sprawozdawczym została zmieniona ustawa na
podstawie której wykonywane są zadania samorządu dotyczące ochrony konkurencji
i konsumentów. Weszła w życie 21 kwietnia 2007 roku. Zasadniczo treść regulacji
dotyczących ochrony konsumentów jako zadania wykonywane przez samorząd nie uległa
zmianie. Zauważyć należy natomiast zmianę dotyczącą samego rzecznika konsumentów.
Rzecznik konsumentów jest podporządkowany bezpośrednio Radzie i przed nią ponosi
odpowiedzialność. Spod kompetencji Rady Powiatu (Rady Miasta na prawach powiatu
w porównaniu do wcześniejszego stanu prawnego) wyłączone zostało określanie warunków
zatrudnienia i wynagrodzenia rzecznika konsumentów.
Ponadto wskazać należy, że z dniem 21 grudnia 2007 roku weszła w życie ustawa z dnia
23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171,
poz. 1206). Ustawa ta wprowadza nowe instrumenty prawne dotyczące ochrony konsumentów
polegających głównie na zaniechaniu stosowania bądź usunięcia skutków stosowania
nieuczciwych praktyk rynkowych wymienionych w cyt. ustawie. Ze względu na krótki okres
obowiązywania ustawy w okresie sprawozdawczym instrumenty w niej zawarte nie były
stosowane.
Zakres i formy pomocy udzielanej zgłaszającym się osobom były zróżnicowane.
W większości przypadków pomoc ta polegała na
poinformowaniu o obowiązujących
regulacjach prawnych i możliwościach ich wykorzystania przez zainteresowanych
w przypadku sporu z przedsiębiorcą, bądź udzieleniu porady odnośnie sposobu
2
postępowania w danej sprawie ewentualnie sporządzeniu wezwania do doprowadzenia
zakupionego towaru do zgodnego z umową.
Udzielanie tej najczęściej występującej formy pomocy odbywa się telefonicznie, pocztą
elektroniczną bądź bezpośrednio interesantom zgłaszającym się osobiście.
W porównaniu z rokiem 2006 jak i poprzednimi okresami sprawozdawczymi
zauważalny jest wzrost porad dotyczących ochrony praw konsumenta drogą telefoniczną.
Zgłaszający się konsumenci w większości tych przypadków chcieli zapoznać się
z uregulowaniami prawnymi dotyczącymi konkretnej sytuacji i sami dochodzili swoich
roszczeń na podstawie umowy gwarancji jakości udzielonej przez producenta dołączonej do
towaru przy zawieraniu umowy kupna sprzedaży ewentualnie korzystali z regulacji
ustawowych tzw. niezgodność towaru z umową.
W przypadku braku pozytywnej dla konsumenta i zgodnej z obowiązującymi
regulacjami prawnymi reakcji przedsiębiorcy, rzecznik kierował do naruszających ustawę
antymonopolową, pisemne wystąpienia na podstawie artykułu 42 ust. 1 pkt. 3 wyżej
cytowanej ustawy. W okresie sprawozdawczym takich wystąpień skierowanych zostało 34,
co w porównaniu z ubiegłym rokiem stanowi spadek o 2 wystąpienia. Na skutek pisemnych
wystąpień zdecydowana większość zgłoszonych przez konsumentów spraw została
załatwiona pozytywnie. Postępowanie wyjaśniające w tych przypadkach kończyło się na
etapie mediacji po uświadomieniu przedsiębiorcom dokonanych przez nich naruszeń
przepisów prawnych regulujących politykę konsumencką. W dwóch przypadkach
wyjaśnienia udzielone przez przedsiębiorcę wykazały niezgodne z zawartymi umowami
korzystanie z rzeczy przez konsumentów, co powodowało bezzasadność ich roszczeń. W
jednym przypadku przedsiębiorca uchybił obowiązkowi udzielenia odpowiedzi na
wystąpienie co zgodnie z art. 114 cyt. wyżej ustawy skutkowało skierowaniem wniosku o
ukaranie grzywną.
W pozostałych przypadkach w ośmiu sytuacjach konieczne było skierowanie sprawy
przez rzecznika na drogę postępowania sądowego. Cztery postępowania sądowe
zakończone zostały na korzyść konsumentów, cztery kolejne są na etapie postępowania
rozpoznawczego.
Zasadniczo skargi konsumentów związane były z realizacją uprawnień z tytułu
niezgodności towaru z umową, na podstawie obowiązującej od dnia 1 stycznia 2003 roku
ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej i zmianie kodeksu cywilnego
3
(Dz. U. Nr 141, poz. 1176 z późn. zm. ). Zgłaszane sprawy były zróżnicowane.
W większości dotyczyły reklamacji obuwia, odzieży, sprzętu RTV i AGD, sprzętu
motoryzacyjnego, stolarki okiennej oraz umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych.
Istotną
liczbę zgłoszeń konsumentów stanowiły reklamacje lub inne problemy
związane z umowami kupna – sprzedaży zawieranymi na odległość lub poza lokalem
przedsiębiorstwa. Sprawy dotyczyły najczęściej zakupów poprzez internet, bądź
telefonicznie dokonywanych w dużej mierze przez ludzi młodych ewentualnie ludzi
starszych ( w tym wypadku chodzi głównie o zawieranie umów o świadczenie usług
telekomunikacyjnych). Kluczowe znaczenie przy tej formie sprzedaży ma ustawa z dnia
2
marca
2000
roku
o
ochronie
niektórych
praw
konsumentów
oraz
o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22,
poz. 271 z późn. zm.). Zgodnie z tą ustawą, umowy kupna – sprzedaży
zawarte na
odległość, lub poza lokalem przedsiębiorstwa, gdzie konsument nie ma swobodnej
możliwości z zapoznaniem się z właściwościami nabywanego towaru, mogą być rozwiązane
w terminie 10 dni bez podania jakiejkolwiek przyczyny, po złożeniu stosownego
oświadczenia na piśmie. W przedmiotowych sprawach sprzedawcy naruszali te uprawnienia
konsumentów, odmawiając przyjęcia towaru i zwrotu zapłaconej za towar ceny.
Po wskazaniu konkretnej podstawy prawnej sprawy kończyły się na jednokrotnym
wystąpieniu rzecznika, bądź na interwencji samego konsumenta po uzyskaniu informacji
o swoich uprawnieniach.
Zgłaszane były również przypadki, zgłaszane przez rolników. Sprawy te dotyczyły
wadliwości zakupionego sprzętu rolniczego. Niestety definicja konsumenta zawarta
w art. 22
1
kodeksu cywilnego, która mówi, że za konsumenta uważa się osobę fizyczną
dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą
lub zawodową. Rolnictwo jest wykonywaniem działalności zawodowej, a zakup maszyny
rolniczej bezpośrednio wiąże się z tą działalnością. Sprzedawcy po skierowaniu
wystąpienia przez rzecznika podnosili, tą kwestię, niejednokrotnie posiłkując się
kancelariami prawniczymi, że rzecznik w przedmiotowych sprawach nie ma umocowania
prawnego, co czyniło dalsze starania nieskutecznymi. Rolnikom pozostawało dochodzenie
swoich spraw na drodze procesu cywilnego, bez udziału rzecznika konsumentów.
W okresie sprawozdawczym nie zaistniała konieczność występowania do Prezesa Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie nadużywania przez przedsiębiorców
dominującej pozycji na rynku, tzw. praktyk monopolistycznych.
4
Rzecznik prowadził również zajęcia szkolne, związane z tematyką ochrony praw
konsumentów, w Liceum Ekonomicznym im. T. Kościuszki w Hrubieszowie z zakresu
edukacji konsumenckiej jak również ochrony praw konsumenta realizowanych przez
Starostwo Powiatowe w Hrubieszowie. Zajęcia w okresie sprawozdawczym prowadzone
były w miesiącu styczniu i czerwcu 2007 roku.
Podsumowując należy stwierdzić, że zadania samorządu w zakresie ochrony praw
konsumenckich, nałożonych ustawą z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji
i konsumentów, realizowane przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów, zostały
w 2007 roku wypełnione.
Sporządził:
Ernest Lipski
5