Grant MNiSW 0015/B/P01/2008/35 „Ocena częstości występowania

Grant MNiSW 0015/B/P01/2008/35 „Ocena częstości występowania

Grant MNiSW 0015/B/P01/2008/35
„Ocena częstości występowania oraz cięŜkości przebiegu autoimmunologicznego zapalenia trzustki u dzieci”
Kierownik projektu: dr n. med. Grzegorz Oracz
Przewlekłe
zapalenie trzustki (PZT) jest rzadko spotykaną, ale coraz częściej
rozpoznawaną chorobą u dzieci. Przebiegając z okresami remisji i zaostrzeń, moŜe
doprowadzić do niewydolności zewnątrzwydzielniczej i wewnątrzwydzielniczej
trzustki. Najczęstszymi przyczynami PZT u dzieci są wady anatomiczne przewodu
trzustkowego, mutacje genów, zaburzenia lipidowe, choroby dróg Ŝółciowych oraz
urazy. W ostatnich latach podkreśla się równieŜ wpływ procesów autoagresyjnych na
rozwój wielu chorób u dzieci, w tym na zapalenie trzustki. Zarówno w literaturze
krajowej, jak i światowej brak jest danych na temat częstości występowania
autoimmunologicznego zapalenia trzustki u dzieci oraz cięŜkości przebiegu tej
choroby u dzieci.
Celem pracy jest analiza częstości występowania autoimmunologicznego zapalenia
trzustki u dzieci oraz wpływu procesu autoagresyjnego na cięŜkość przebiegu
klinicznego choroby.
Metody: Badanie ma objąć ok. 100 dzieci w wieku od 3 do 18 lat z przewlekłym
zapaleniem trzustki hospitalizowanych w Klinice Gastroenterologii IP CZD w latach
1990-2010. U dzieci tych na podstawie wywiadu chorobowego oraz rodzinnego,
badań biochemicznych oraz badań obrazowych zostanie ustalony czynnik
etiologiczny oraz odtworzony retrospektywnie przebieg choroby.
Za poczatek PZT zostanie przyjety pierwszy epizod zapalenia trzustki.
CięŜkość przebiegu klinicznego zostanie ustalona na podstawie: a) wieku chorego
w momencie pojawienia się pierwszego epizodu zapalenia trzustki; b) ilości
nawrotów zapalenia trzustki; c) zmian w badaniach obrazowych (USG, MRCP,
ECPW) oraz ich progresji (w przypadku pacjentów wymagających kolejnych badań);
d) stanu odŜywiania chorych wyraŜonego perecentylem BMI i wskaźnikiem Cole’a; e)
oceny zewnatrzwydzielniczej czynności trzustki (wydalenie tłuszczów w kale,
stęŜenie elastazy-1 w kale, czynnościowe testy oddechowe z zastosowaniem C13);
f) oceny wewnątrzwydzielniczej czynności trzustki (profil glikemii, test doustnego
obciąŜenia glukozą, insulina, C-peptyd); g) wymaganego sposobu leczenia –
endoskopowe (sfinkterotomia zwieracza Oddiego, balonowanie, protezowanie
przewodu trzustkowego), litotrypsja zewnątrzustrojową falą uderzeniową (ESWL),
operacyjne, substytucja enzymatyczna.
Okres obserwacji naszych pacjentów, w dotychczas zebranym materiale, wynosi od
1 roku do 17 lat. Średni okres obserwacji dla całej grupy chorych wynosi 7 lat.
Wczyscy pacjenci będą mieli wykonane badania w kierunku procesu autogresyjnego.
Zostanie oznaczone stęŜenie IgG4, gammaglobulin oraz miano przeciwciał
przeciwtkankowych (p/mięśniowe ASMA; p/jądrowe ANA; p/trzustkowe, w tym
przeciwciała przeciwko wyspom ICA oraz pozawyspowe przeciwciała trzustkowe;
p/granulocytom ANCA, w tym p-ANCA i c-ANCA; p/laktoferynowe ALA oraz
p/anhydrazie węglanowej II – ACAII). U pacjentów z podejrzeniem autoagresyjnego
tła zapalenia powyŜsze badania będą powtarzane w celu oceny dynamiki choroby
i efektów ewentualnego leczenia.
Wszyscy
pacjenci z dodatnimi wynikami w kierunku autoimmunologicznego
zapalenia trzustki będą mieli kikakrotnie wykonane: wydalanie tłuszczu w 3 dobowej
zbiórce kału, oznaczone stęŜęnie elastazy-1 w kale oraz wykonane testy oddechowe
z izotopem węgla C13 oceniające funkcję lipolityczną (ze znakowanymi
triglicerydami) oraz funkcję amylolityczną (ze skrobią kukurydzianą) trzustki w celu
oceny cięŜkości przebiegu choroby. Wyniki poszczególnych testów zostaną
porównane ze sobą i przeanalizowane pod kątem korelacji z cięŜkością przebiegu
klinicznego choroby. Badanie stęŜenia elastazy-1 w jednorazowej zbiórce kału,
wydalanie tłuszczu w 3 dobowej zbiórce kału oraz testy oddechowe z izotopem
wegla C13 są standardową procedurą diagnostyczną i słuŜą ocenie
zewnątrzwydzielniczej funkcji trzustki.
Badania USG i MRCP są wykonywane jako standardowa procedura diagnostyczna
u chorych z podejrzeniem przewlekłego zapalenia trzustki. W badaniu wykorzystane
zostaną wyniki badań ECPW wykonywanych jako standardowa procedura
diagnostyczno-lecznicza u chorych, którzy wymagali tego badania. U chorych tego
wymagających, badania USG, MRCP oraz ECPW będą powtarzane.
Dane zostaną przeanalizowane statystycznie.Za poziom istotności statystycznej
zostanie przyjęte p<0,05.
O
czekiwane rezultaty: Grupa dzieci z PZT (-120 dzieici) będąca pod opieką Kliniki
Gastroenterologii IP CZD jest największą jednoośrodkową grupą w Europie. Stwarza
to wyjątkową szansę na prześledzenie naturalnego przebiegu choroby oraz wpływu
na jej przebieg zarówno leczenia zachowawczego jak i endoskopowego. Wiedza na
ten temat jest bardzo uboga, co wynika z braku duŜej, jednorodnej grupy chorych
dzieci. Liczymy, na poszerzenie niewielkiej obecnie wiedzy o procesach
autoagresyjnych toczących się w trzustce podczas zapalenia, ich udziale w procesie
zapalnym oraz potencjalnym wpływie na przebieg choroby u dzieci. Oczekujemy, Ŝe
nasze badanie pozwoli na opracowanie schematu postępowania z dzieckiem
z przewlekłym zapaleniem trzustki na tle procesu autoagresyjnego. Mamy równieŜ
nadzieję, Ŝe uzyskane rezultaty ułatwią prognozowanie cięŜkości i szybkości
przebiegu choroby oraz pozwolą wyróŜnić grupy chorych wymagające szczególnie
wnikliwej obserwacji i opieki.