Działania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii

RAPORT 2030
Wpływ proponowanych regulacji unijnych w zakresie wprowadzenia
europejskiej strategii rozwoju energetyki wolnej od emisji CO2 na
bezpieczeństwo energetyczne Polski, a w szczególności możliwości
odbudowy mocy wytwórczych wykorzystujących paliwa kopalne oraz
poziom cen energii elektrycznej
Część 2
Ocena skutków wdrożenia
pakietu energetyczno – klimatycznego dla Polski w
okresie do roku 2030
Załącznik 7: Działania badawcze i
rozwojowe dot. czystych technologii
węglowych podejmowane
w UE i w Polsce
Wersja z dn. 30.09.2008
(uwzględniająca wyniki dodatkowych analiz czułościowych)
Pracę wykonała firma Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o.o.
na podstawie umowy z Polskim Komitetem Energii Elektrycznej
z dn. 7 października 2007
Warszawa, wrzesień 2008
Wpływ europejskiej strategii … Załącznik 7 : Dzialania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii weglowych
1. Działania Unii Europejskiej
Skonkretyzowane działania organów Unii Europejskiej na rzecz integracji polityki ochrony
klimatu z polityką energetyczną datują się od wiosny 2007 r. Na szczycie Rady Europejskiej
stwierdzono m.in., że ponieważ wytwarzanie i użytkowanie paliw i energii jest głównym źródłem
emisji gazów cieplarnianych (CO2, CH4), dlatego też dla skutecznej ochrony klimatu przed
zmianami konieczne jest podejście zintegrowane w kreowaniu polityk: energetycznej i
klimatycznej.
Wskazano zarazem, że główne cele europejskiej polityki energetycznej będą realizowane przy
poszanowaniu prawa państw członkowskich do określania własnej struktury dostaw i
użytkowania paliw i energii, które jednakże powinny być niesprzeczne z realizacją trzech
głównych celów:
1) zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii,
2) zapewnienia konkurencyjności gospodarki i dostępności energii po przystępnej
(akceptowanej) cenie,
3) promowania równowagi ekologicznej i przeciwdziałania zmianom klimatu.
Wraz z wytycznymi Rady Europejskiej przyjęty został pierwszy plan działań w zakresie energii
na lata 2007- 2009, w którym Rada zwróciła się do Komisji o przedłożenie stosownych
wniosków legislacyjnych, mających służyć realizacji przyjętych celów.
Wymaga podkreślenia, że Rada Europejska przyjęła również pakiet wymiernych,
bezwarunkowych celów polityki klimatycznej i energetycznej, znany jako wyzwanie 3* 20%.
Kolejne działania organów unijnych, głównie Komisji Europejskiej polegały na przedłożeniu kilku
pakietów legislacyjnych i/lub przeprowadzenia publicznych konsultacji. Wiosną 2007 (majczerwiec) Komisja przeprowadziła cykl konsultacji z uczestnikami platform technologicznych, w
wyniku których Komisja opublikowała pakiet dokumentów nazwany strategiczną „mapą
technologiczną” (ang. SET-PLAN – „European Strategic Energy Technology Plan”). W
październiku 2007 r. ogłoszono tzw. trzeci pakiet energetyczny (liberalizacja wewnętrznego
rynku elektryczności i gazu ziemnego) nakierowany głównie na przyśpieszenie rozwoju wymiany
transgranicznej energią oraz poprawę bezpieczeństwa dostaw z wykorzystaniem rozbudowy
procedur planowania rozwoju oraz stworzenie nowych instytucji unijnych, koordynujących
budowę jednolitego, unijnego rynku elektryczności i gazu ziemnego.
Następnie, w dniu 23 stycznia 2008 roku Komisja opublikowała tzw. pakiet klimatyczny,
zawierający duży pakiet wniosków z propozycjami regulacji prawnych, dotyczących m.in.
strategii wdrażania technologii zeroemisyjnych. Do pakietu klimatycznego dołączono również
raporty uzasadniające celowość wdrożenia wnioskowanych rozwiązań technologicznych wraz z
oceną wpływu danej regulacji na otoczenie.
Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o .o.
2
Wpływ europejskiej strategii … Załącznik 7 : Dzialania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii weglowych
Kierując się zdefiniowanym zadaniem jako ‘wypracowanie najkorzystniejszych kierunków
strategii wdrażania technologii wolnych od emisji CO2 w elektroenergetyce’- Wykonawca
ocenia, że istotne, bezpośrednie znaczenie będą miały następujące projekty regulacji prawnych:
a)
nowelizacja dyrektywy o handlu emisjami – 2003/87/WE (ETS) 1 ,
b)
dyrektywa w sprawie geologicznego składowania CO2 oraz zmieniająca plik dyrektyw
Rady 2 (CCS) wraz z dokumentem roboczym służb Komisji – Synteza oceny skutków
wdrożenia dyrektywy CCS 3
c)
„Wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska.
Zawiadomienie Komisji (2008/C 82/01). Dziennik Urzędowy UE z 1.04.2008, C82
str. 1-33 seria: Zawiadomienia instytucji i organów Unii Europejskiej oraz
d)
Komunikat Komisji pt.:”Wspieranie podejmowania decyzji na wczesnym etapie działań
demonstracyjnych w dziedzinie zrównoważonej produkcji energii z paliw kopalnych” 4 .
Lektura wymienionych powyżej dokumentów, przedkładanych przez Komisję, wskazuje na
wielką determinację organów Unii w dążeniu do wdrożenia niskowęglowych technologii
energetycznych, a w tym szczególnie technologii CCS. Bowiem Komisja uważa, że w średnim
okresie tj. do roku ok. 2050- 2070, bez CCS nie będzie możliwe ograniczenie emisji CO2 o 5060%, nawet pomimo silnej promocji technologii OZE i poprawy efektywności energetycznej.
Zasadnicze przesłania oraz kierunkowe zalecenia wynikające z dokumentów UE są
następujące:
i.) Elektrownie węglowe zeroemisyjne (CCS) mają do wypełnienia ważną i realną rolę w
znaczącym ograniczeniu emisji CO2 powstającej w Unii Europejskiej. Korzyści
środowiskowe oraz w zakresie bezpieczeństwa dostaw energii będą przeważały nad
kosztami wymaganymi do poniesienia
ii.) Obecna niewystarczająca dojrzałość komercyjna technologii CCS powinna zostać
wspólnym wysiłkiem Państw członkowskich, wspieranych działaniami Komisji skutecznie
rozwiązana w horyzoncie 2020 r. lub co najwyżej o kilka lat później.
1
Wniosek Komisji o zmianę dyrektywy 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu
handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych. Bruksela, dnia 23.1.2008. KOM(2008) 16 wersja ostateczna
2008/0013 (COD)
2
Wniosek Komisji w sprawie geologicznego składowania CO2 oraz zmieniająca dyrektywy Rady
85/337/EWG, 96/61/WE, 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE i rozporządzenie (WE)
nr 1013/2006. Bruksela, dnia 23.1.2008. KOM(2008) 18 wersja ostateczna 2008/0015 (COD)
3
Synteza oceny skutków wdrożenia dyrektywy o geologicznych składowaniu CO2. Bruksela 23.01.2008,
SEC(2008) 55 {COM(2008) 18 final}
4
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpołecznego i Komitetu Regionów, Bruksela, 23.01.2008 COM(2008 13 Final) wraz z SEC(2008) 47 oraz
SEC(2008) 48.
Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o .o.
3
Wpływ europejskiej strategii … Załącznik 7 : Dzialania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii weglowych
iii.) Jako kluczowe instrumenty wspierające działania zeroemisyjne Komisja proponuje:
• Intensyfikację programów badawczo- wdrożeniowych, których koszt może wynieść
do 2020 r. ok. 1 mld EUR, głównie w ramach programu ramowego FP7. Przewiduje
się przekształcenie europejskiej inicjatywy przemysłowej na rzecz CCS (SET-Plan) w
strukturę instytucjonalną posiadającą szersze kompetencje, aniżeli tylko
koordynowanie siecią projektów technologicznych,
• Włączenie w ramy funkcjonującego programu energetycznych sieci transgranicznych
(TEN-E) projektów infrastrukturalnych CO2 (rurociągi i składowiska), ze względu na
przewidywane potrzeby w tym zakresie, polegające m.in. na konieczności transportu
sprężonego CO2 do ogromnych, potencjalnych składowisk zlokalizowanych pod
dnem Morza Północnego 5 – i innych akwenów morskich,
• Objęcie instalacji CCS systemem handlu emisjami (ETS), co przy równoczesnym
obniżaniu dozwolonego pułapu emisji CO2 w całej Unii musi doprowadzić do
szybkiego osiągnięcia ich konkurencyjności rynkowej (na rynku UE). Komisja uważa,
że efektywność włączenia instalacji CCS w system ETS będzie najprostsza i
najskuteczniejsza w powiązaniu z całkowitą aukcją uprawnień do emisji dla
elektroenergetyki – począwszy do 2013 r.,
• Szybkie uruchomienie 10- 12 projektów demonstracyjnych o skali przemysłowej, z
głównym zaangażowaniem finansowym firm energetycznych i przy dość
ograniczonym wsparciu z unijnych środków publicznych (z budżetu UE). Na szczeblu
unijnym wsparcie to przyjmie głównie charakter pełnego udostępnienia najnowszych
wyników prac badawczych, ułatwień formalno- prawnych w przypadkach udzielania
przez państwa członkowskie pomocy publicznej oraz finansowania studiów
wykonalności, czy analiz inżynieryjnych – w dużych projektach CCS. Komisja
podejmie działania zachęcające europejskie instytucje finansowe do uruchomienia
przyjaznych mechanizmów finansowania projektów demonstracyjnych,
• Możliwość udzielania znaczące wsparcia, na poziomie państw członkowskich, z
dostępnych, unijnych funduszy strukturalnych oraz funduszu spójności. Środki
potrzebne na wsparcie projektów demonstracyjnych mogą zostać wygospodarowane
w
następstwie
strategicznych
przeglądów
dotychczasowych
projektów
przewidzianych do finansowania z tych programów (można sądzić, że ta propozycja
Komisji dotyczy w największym stopniu Polski),
5
Bardzo ważne stwierdzenia wskazujące, że takie możliwości bezpiecznego składowania CO2 pod dnem
Morza Północnego istnieją i to, w ogromnej ilości, bo aż do ok. 600 mld t CO2, podają badacze z
Narodowego Laboratorium Technologii Energetycznych USA:
http://204.154.137.14/publications/factsheets/program/Prog066.pdf.
Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o .o.
4
Wpływ europejskiej strategii … Załącznik 7 : Dzialania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii weglowych
• Udzielanie wsparcia publicznego projektom demonstracyjnym, korzystając z
możliwości stworzonych w nowych ‘wytycznych wspólnotowych w sprawie pomocy
państwa na ochronę środowiska’ (dokument 2008/C 82/01, rozdz. 3.1.12, str. 23-24).
Zarazem Komisja sygnalizuje, że wsparcie takie musi mieć charakter wyłącznie
doraźny, w zasadzie przeznaczony wyłącznie na fazę projektów demonstracyjnych.
iv.) Komisja przestrzega, że nadmiernie zwlekanie z podjęciem realizacji projektów
demonstracyjnych może okazać się dotkliwe ekonomicznie dla przedsiębiorców oraz
państw członkowskich. Bowiem przedsiębiorcy mogą utracić szanse na zdobycie
przewagi konkurencyjnej jaką w długim okresie zapewni technologia zeroemisyjna, zaś i
państwa i przedsiębiorcy mogą narazić się na dotkliwość opcji wprowadzenia
obowiązkowego stosowania technologii CCS.
Wymowa wyszczególnionych powyżej zaleceń jasno sygnalizuje, że organy Unii Europejskiej są
zdecydowane do podjęcia skutecznych kroków w celu wypełnienia dobrowolnie podjętych
zobowiązań na rzecz ochrony (łagodzenia zmian) klimatu, tj. redukcji emisji CO2 co najmniej
o 20% w roku 2020, zaś w roku 2050 nawet o 50- 60%- w porównaniu do emisji z 2005r.
Wydaje się, że takie stanowisko organów unijnych powinno spowodować odpowiednie i dość
szybkie działania rządu polskiego, który w jednej z pierwszych decyzji powinien wyznaczyć
specjalną jednostkę sztabową, posiadającą wystarczające, kompetentne zasoby ludzkie i
kapitałowe do- z jednej strony formułowania wiarygodnych naukowo i ekonomicznie,
wariantowych stanowisk negocjacyjnych, z drugiej zaś zdolnej do późniejszego pełnienia funkcji
wieloletniego 6 koordynatora całości przedsięwzięć- zależnie od wyników negocjacji z UE.
2. Inicjatywy krajowe
W Polsce działania naukowo- badawcze nabrały przyśpieszenia wraz z data przystąpienia do
Unii Europejskiej. Otworzyły się wówczas nowe możliwości bezpośredniego uczestnictwa w
projektach unijnych, mających istotne wsparcie finansowe ze środków wspólnotowych.
Powstały w Polsce Krajowy Punkt Kontaktowy zajmuje się koordynacją ogromnej części
przedsięwzięć realizowanych w ramach programów naukowo- badawczych i wdrożeniowych
Unii Europejskiej. Powstało i funkcjonuje w Polsce także sporo centrów doskonałości, platform
technologicznych i innych inicjatyw, z których część zajmuje się zagadnieniami
zrównoważonego rozwoju systemów energetycznych, a w tym technologiami czystego węgla.
6
Działania wieloletnie są wymagane na gruncie odpowiedzialności za bezpieczne zmagazynowanie CO2
w strukturach geologicznych, które musi być monitorowanie przez 100- 100 lat (zgodnie z projektem
regulacji UE).
Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o .o.
5
Wpływ europejskiej strategii … Załącznik 7 : Dzialania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii weglowych
Poniżej krótko charakteryzujemy niektóre z tych inicjatyw, sygnalizując zarazem, że pewna
część aktywności została scharakteryzowana w raportach cząstkowych- ICHPW oraz raporcie o
magazynowaniu CO2 w strukturach geologicznych 7 .
Innowacyjny Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych
Klaster powstał w lipcu 2005 r., w województwie śląskim. Jego nadrzędnym celem jest promocja
węgla jako czystego, konkurencyjnego nośnika energii pierwotnej. Przedmiotem
zainteresowania klastra są czyste technologie węglowe obejmujące produkcję węgla, jego
wykorzystanie (przetwórstwo węgla do elektrycznej i produktów chemicznych) oraz utylizację
odpadów. Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych zrzesza również jednostki samorządu
terytorialnego ze względu na potrzebę powiązania badań technologicznych z rozwojem regionu.
Śląski klaster utworzyło konsorcjum 14 partnerów, zaś obecnie skupia ich już ponad 30. Prace
klastra koordynuje Główny Instytut Górnictwa. Zasadnicze cele klastru obejmują zagadnienia
naukowo- badawcze i wdrożeniowe integracji polityki rozwoju regionu z innowacyjnością
technologiczną, głównie poprawą wykorzystania węgla jako surowca energetycznego oraz do
przetwórstwa chemicznego, przy minimalizacji ujemnego wpływu na środowisko przyrodnicze.
Jedną z kluczowych tematyk są zagadnienia dotyczące opracowania i wdrożenia technologii
czystego węgla.
Wybrane obszary aktywności Krajowego Punktu Kontaktowego
Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych Unii Europejskiej (KPK) od 1999 roku
działa przy Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN. KPK realizuje akcje
informacyjno-szkoleniowe w związku z przystąpieniem Polski do 5. Programu Ramowego Badań
i Rozwoju Technologicznego – w latach 1999-2002 oraz kolejnych programów- 6 PR (20022006), zaś obecnie 7 PR (2007-2013).
Wszystkie działania KPK koncentrują się na realizacji głównego celu jakim jest zwiększanie
polskiego udziału w programach ramowych - kluczowym instrumencie finansowania badań
Wspólnoty i realizowania europejskiej polityki naukowo-badawczej. KPK ściśle współpracuje z
Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Komisją Europejską, Parlamentem Europejskim
oraz kluczowymi partnerami polskimi i zagranicznymi z obszaru B+R.
W obecnie realizowanym 7 PR zdefiniowano odrębne, o wielkiej skali badawczej tematy: nr 5
energia oraz nr 6 środowisko (w tym zmiany klimatu).
W temacie 5 (energia) celem jest przekształcenie obecnego systemu energetycznego w system
bardziej zrównoważony, w mniejszym stopniu oparty na paliwach importowanych, a w większym
stopniu - na zróżnicowanych źródłach i nośnikach energii niepowodujących zanieczyszczeń, w
7
Wstępna ocena potencjalnych możliwości magazynowania CO2 we wgłębnych strukturach
geologicznych, z uwzględnieniem uwarunkowań produkcji gazu ziemnego oraz PMG w Polsce
w horyzoncie 2030 roku. Raport cząstkowy 2. Badania Systemowe ‘Energsys’, maj 2008. załącznik do
RAPORTU 2030.
Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o .o.
6
Wpływ europejskiej strategii … Załącznik 7 : Dzialania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii weglowych
szczególności na odnawialnych źródłach energii. Wspierane będą działania w kierunku
wzmacniania efektywności energetycznej, między innymi poprzez racjonalizację zużycia i
magazynowania energii. Działania te mają stanowić odpowiedź na pilne wyzwania w zakresie
bezpieczeństwa dostaw i zmian klimatu, przy jednoczesnym wzmacnianiu konkurencyjności
europejskich przedsiębiorstw.
Instrumentami realizacji celu tematu energia są m.in. działania:
¾ Technologie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla w celu bezemisyjnego
wytwarzania energii - stworzenie wysoce wydajnych i efektywnych pod względem kosztów
elektrowni, ciepłowni lub elektrociepłowni o znikomej emisji zanieczyszczeń;
¾ Czyste technologie węglowe - rozwój technologii czystej konwersji energetycznej węgla i
innych paliw kopalnych;
¾ Wiedza na rzecz polityki energetycznej - rozwój metod i modeli w celu dokonania oceny
najważniejszych kwestii gospodarczych i społecznych związanych z technologiami
energetycznymi.
Drugi istotny obszar 7 PR związany jest z podejmowaniem wspólnych inicjatyw
technologicznych (JTI- joint technological initiative). KPK informuje, że w odniesieniu do
ograniczonej liczby przypadków możliwe jest tworzenie długoterminowego partnerstwa
publiczno-prywatnego w postaci wspólnych inicjatyw technologicznych. Inicjatywy te, będące
głównie wynikiem prac Europejskich Platform Technologicznych, obejmują jeden lub niewielką
liczbę wybranych aspektów badawczych w obrębie danej dziedziny. Łączą one inwestycje
sektora prywatnego z krajowymi i europejskimi środkami publicznymi, w tym z dotacjami
pochodzącymi z 7PR oraz z finansowaniem pożyczek i gwarancji z Europejskiego Banku
Inwestycyjnego.
Powstające od 2003 r. Platformy Technologiczne są jednym z fundamentów Siódmego
Programu Ramowego Badań i Rozwoju Technologicznego UE. Obecnie w Europie działa ponad
50 Platform Technologicznych, zaś w Polsce ok. 30.
Jedna z Platform Technologicznych w Polsce ogniskuje swoje wysiłki na Zrównoważonych
Systemach Energetycznych i Czystej Karboenergii. Koordynacją prac Platformy zajmuje się
Instytut Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej. Uczestnicy Platformy, w zależności od
potrzeb współpracują z Siecią Naukową „Zrównoważone Systemy Energetyczne” skupiającą 55
zespołów badawczych, w tym: 12 Centrów Doskonałości oraz 3 Centra Zaawansowanych
Technologii.
Analizując zaproponowane w programie tej Platformy bardzo bogate tematy i zadania badawcze
trudno wskazać, które z nich mają priorytet realizacyjny, a w tym szczególnie w obszarze
promocji technologii zeroemisyjnych. Faktem jest natomiast, że działalność KPK w istotny
sposób spowodowała wzrost aktywności wielu instytutów i jednostek naukowo- badawczych w
kraju, przyczyniając się zarazem do istotnego rozwoju kontaktów międzynarodowych krajowych
ośrodków naukowo- badawczych.
Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o .o.
7
Wpływ europejskiej strategii … Załącznik 7 : Dzialania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii weglowych
Działania wdrożeniowe realizowane przy udziale Ministra Gospodarki
Z informacji Ministerstwa Gospodarki wynika, że pod jego patronatem przygotowywany jest
projekt "Czysty węgiel w elektroenergetyce", który będzie m.in. określał zakres działań w celu
wprowadzenia początkowo na skalę demonstracyjną, a następnie przemysłową technologii CCS
w Polsce.
Do Ministerstwa Gospodarki zostały zgłoszone cztery projekty demonstracyjne związane z
budową instalacji CCS. Są to:
¾ blok 858 MW z usuwaniem dwutlenku węgla na części mocy elektrowni Bełchatów,
¾ blok 950 MW w technologii IGCC (Integrated Gasification Combined Cycle) z usuwaniem
dwutlenku węgla w elektrowni Bełchatów. Zaznaczono, że blok docelowo ma być
opalany węglem kamiennym,
¾ zeroemisyjna elektrociepłownia EC Bielsko Północ (EC2 – o mocy elektrycznej 55 MW),
należąca do Południowego Koncernu Energetycznego,
¾ elektrownia poligeneracyjna z usuwaniem dwutlenku węgla wspólnie dla Elektrociepłowni
Zakładów Azotowych Kędzierzyn oraz Elektrowni Blachownia.
Zgłoszenie to łączone jest z potencjalną możliwością umieszczenia chociaż jednego z projektów
na liście 10- 12 elektrowni zeroemisyjnych, realizowanych w ramach programu Unii Europejskiej
(tzw. Flagship programme). Czy i który projekt z listy uzyska szansę na realizację w ramach
programu UE tego ministerstwo nie określiło, gdyż wiąże się to z niezbędnym
współfinansowaniem krajowym. Odwlekanie decyzji w tej sprawie może spowodować, że żaden
z polskich projektów nie zostanie umieszczony w programie unijnym.
Ministerstwo podaje również, że 25 lutego 2008 powstała Polska Platforma Czystych
Technologii Węglowych jako inicjatywa biznesowa pod patronatem MG. Zadaniem Platformy
będzie integrowanie działań wszystkich kluczowych partnerów gospodarczych, badawczych i
władz publicznych w celu wykorzystania:
a) znacznych możliwości naukowo- badawczych oferowanych w 7 Programie Ramowym UE
b) środków unijnych funduszy strukturalnych dla rozwoju pakietu technologii czystego węgla,
zbudowania instalacji demonstracyjnych i stopniowego przestawiania gospodarki na
najnowocześniejsze, czyste źródła energii, tj. syntetyczne paliwa gazowe, syntetyczne
paliwa płynne oraz- w dalszej przyszłości wodór.
Z dalszych informacji Ministerstwa Gospodarki wynika, że działania te zyskały wsparcie Barbary
Kudryckiej - Ministra Nauki, która zadeklarowała wzrost nakładów na badania, ale jako główne
ich źródło wskazała środki programów UE.
Warto zasygnalizować, że w ostatnim czasie MG ogłosiło przetarg na opracowanie „Studium
wykonalności projektu instalacji do produkcji paliw gazowych i płynnych z węgla kamiennego”.
Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o .o.
8
Wpływ europejskiej strategii … Załącznik 7 : Dzialania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii weglowych
Przetarg ma zostać rozstrzygnięty w najbliższych tygodniach, zaś wyniki powinny być znane do
końca października 2008 r. Kwestią otwartą, chociaż w pewnej części możliwą do przewidzenia
są wyniki tego interesującego studium, które są silnie zależne od zmian relacji cen węgla
kamiennego do cen węglowodorów. A te pozostają w ostatnim okresie bardzo wysokie. Wydaje
się zatem, że głównej wartości tego projektu warto upatrywać w ocenie wykonalności dla
zastosowania innowacyjnych technologii pozyskania węgla (np. zgazowanie w złożu), z pełną
oceną ryzyka i wpływem na środowisko.
Działania naukowo- badawcze realizowane przy udziale Ministra Środowiska
W Polsce od szeregu lat wykonywane są opracowania geologiczne dokumentujące wgłębne
struktury geologiczne, z których część będzie mogła zapewne zostać przeznaczona na
długookresowe, bezpieczne składowanie CO2.
Mając na uwadze potrzebę dotyczącą bardziej precyzyjnego określenia miejsc zatłaczania oraz
potencjalnych pojemności magazynowych CO2 Ministerstwo Środowiska zleciło w 2007 roku
opracowanie „Interaktywnego atlasu prezentującego możliwości geologicznej sekwestracji CO2
w Polsce w skali 1:500 000”. Zadanie to jest realizowane przez Przedsiębiorstwo Badań
Geofizycznych sp. z o.o. z Warszawy. Wyniki pracy powinny zostać ukończone w końcu 2008 r.,
zaś opublikowane w Internecie w początku roku 2009.
Kolejną ważną inicjatywą Ministra Środowiska jest zaplanowane uruchomienie w 2008 r.
„Narodowego Programu Bezpiecznego Geologicznego Składowania CO2”. Przewiduje się, że
głównymi kierunkami naukowo- badawczymi tego programu będą:
a) bardziej precyzyjne rozpoznanie formacji i struktur odpowiednich do geologicznego
składowania CO2 oraz
b) charakterystyka wybranych, potencjalnych składowisk – odpowiadająca swoim zakresem
wymaganiom załącznika I do projektu dyrektywy w sprawie geologicznego składowania
dwutlenku węgla … (COM(2008) 18 wersja ostateczna).
Wyniki tego programu będą miały istotne znaczenie, szczególnie w przypadku decyzji rządu o
realizacji strategii zgodnej z pakietem klimatycznym UE. W takim przypadku byłyby one
pożyteczne również na etapie studiów lokalizacyjnych, rozważających kwestie infrastruktury
(rurociągów) transportowania CO2 do miejsc składowania- jako jednej z alternatyw, która
powinna w takiej sytuacji również zostać wnikliwie przeanalizowana.
Wg posiadanych informacji aktualnie trwają końcowe prace nad sformułowaniem SIWZ tego
programu. Z lektury załącznika I do projektu dyrektywy o magazynowaniu CO2 wynika, że tak
rozległa i poważna tematyka badawczo - rozwojowa (kwestie bezpieczeństwa, symulacje
stanów zagrożeń i ocena ryzyka), będzie wymagała zapewne kilku lat intensywnej pracy (2-3
lata lub więcej).
W opinii Wykonawcy decyzja o uruchomieniu tego projektu jest właściwa i dobrze uzasadniona,
gdyż jej wyniki pozwolą na lepszą ocenę i kwantyfikację jednego z potencjalnych ryzykBadania Systemowe „EnergSys” Sp. z o .o.
9
Wpływ europejskiej strategii … Załącznik 7 : Dzialania badawcze i rozwojowe dot. czystych technologii weglowych
bezpieczeństwa długookresowego składowania CO2, bez narażania zdrowia i życia
społeczności lokalnych. W opinii Wykonawcy warto aby Minister Środowiska rozważył
możliwość udziału w tego rodzaju projekcie przyszłych, potencjalnych inwestorów, co
niewątpliwie zracjonalizowałoby szereg kolejnych działań, poprzedzających wdrożenie wyników
prac naukowo- badawczych 8 .
8
Dobrym przykładem takiego działania o charakterze publiczno- prywatnym może być np. przykład
podany w Internecie pod adresem: http://204.154.137.14/publications/factsheets/program/Prog066.pdf
Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o .o.
10