1 - IPEX

KOMISJA
EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 16.12.2014 r.
COM(2014) 738 final
SPRAWOZDANIE KOMISJI
SIÓDME SPRAWOZDANIE ROCZNE Z WYKONANIA EUROPEJSKIEGO
FUNDUSZU RYBACKIEGO (2013 R.)
{SWD(2014) 352 final}
PL
PL
SPIS TREŚCI
PL
1.
WPROWADZENIE ..................................................................................................... 1
2.
OGÓLNA OCENA WYKONANIA EFR ................................................................... 1
2.1.
Realizacja finansowa EFR przez państwa członkowskie............................................. 1
2.2.
Główne obszary interwencji EFR ................................................................................ 3
2.3.
Zmiany w podziale na osie priorytetowe ..................................................................... 3
2.4.
Wykonanie budżetu przez Komisję ............................................................................. 4
2.5.
Wykorzystanie pomocy technicznej przez państwa członkowskie.............................. 5
2.6.
Wykorzystanie pomocy technicznej przez Komisję .................................................... 5
2.6.1.
Technologia informacyjna ........................................................................................... 5
2.6.2.
Jednostka Wsparcia Europejskiej Sieci Obszarów Rybackich .................................... 5
2.6.3.
Badania......................................................................................................................... 5
2.6.4.
Pracownicy zatrudnieni na czas określony .................................................................. 5
2.7.
Koordynacja EFR z funduszami strukturalnymi i z Europejskim Funduszem Rolnym
na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) .................................................. 6
2.8.
Prace przygotowawcze do okresu programowania 2014–2020: Europejski Fundusz
Morski i Rybacki.......................................................................................................... 6
3.
OCENA WYKONANIA EFR W PODZIALE NA OSIE ........................................... 6
3.1.
Oś 1 .............................................................................................................................. 6
3.1.1.
Wynik ekonomiczny floty rybackiej UE w 2012 r. (w oparciu o roczne sprawozdanie
gospodarcze za 2014 r. – dane za 2012 r.) ................................................................... 6
3.1.2.
Trwałe zaprzestanie działalności połowowej............................................................... 6
3.1.3.
Tymczasowe zaprzestanie działalności połowowej ..................................................... 7
3.1.4.
Inwestycje na statkach rybackich i selektywność ........................................................ 7
3.1.5.
Rekompensata społeczno-gospodarcza w celu zarządzania flotą rybacką .................. 7
3.2.
Oś 2 .............................................................................................................................. 7
3.2.1.
Rybołówstwo śródlądowe ............................................................................................ 7
3.2.2.
Akwakultura................................................................................................................. 7
3.2.3.
Przetwórstwo................................................................................................................ 8
3.3.
Oś 3 .............................................................................................................................. 9
3.3.1.
Porty rybackie, miejsca wyładunku i przystanie.......................................................... 9
3.3.2.
Rozwój nowych rynków i kampanie promocyjne........................................................ 9
3.3.3.
Projekty pilotażowe...................................................................................................... 9
3.4.
Oś 4 .............................................................................................................................. 9
4.
Pierwszy zestaw wniosków operacyjnych dotyczących EFR w latach 2007–2013 .. 10
1
PL
SPRAWOZDANIE KOMISJI
SIÓDME SPRAWOZDANIE ROCZNE Z WYKONANIA EUROPEJSKIEGO
FUNDUSZU RYBACKIEGO (2013 R.)
PL
1
PL
1.
WPROWADZENIE
Zgodnie z art. 68 rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR)1 do
dnia 31 grudnia każdego roku Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i
Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów
sprawozdanie z wykonania EFR. Sprawozdanie to jest oparte na dokonanej przez Komisję
analizie i ocenie sprawozdań rocznych państw członkowskich oraz na innych dostępnych
informacjach. Obejmuje ono również analizę wdrożenia niektórych kluczowych środków
EFR.
Towarzyszący dokument roboczy służb Komisji zawiera podsumowanie wykonania EFR w
każdym państwie członkowskim oraz pięć tabel ze szczegółowymi informacjami na temat
realizacji finansowej2. Zgodnie z rozporządzeniem zawiera on również podsumowanie
ustanowionych przez państwa członkowskie audytów systemów zarządzania i kontroli, które
są przeprowadzane w imieniu Komisji, oraz podsumowanie wyniku audytów pomocy z EFR
przeprowadzonych przez państwa członkowskie, ze wskazaniem, w stosownych przypadkach,
dokonanych korekt finansowych.
Niniejsze sprawozdanie przedstawia ogólną ocenę wykonania EFR przez państwa
członkowskie i przez Komisję w 2013 r., który był ostatnim rokiem okresu programowania.
W niektórych przypadkach dane dostarczone przez państwa członkowskie były wystarczające
do bardziej kompleksowej analizy do dnia 31 maja 2014 r., zapewniając tym samym bardziej
wszechstronny obraz obecnego stanu wdrożenia EFR mniej niż dwa lata przed upływem
terminu wdrożenia EFR w terenie (31 grudnia 2015 r.).
2.
OGÓLNA OCENA WYKONANIA EFR
2.1.
Realizacja finansowa EFR przez państwa członkowskie
Poświadczone płatności okresowe przesłane przez państwa członkowskie w 2013 r. wyniosły
544 mln EUR, w porównaniu z 589 mln EUR w 2012 r. Do dnia 31 maja 2014 r.
zobowiązania EFR wyniosły 3,413 mld EUR. Stanowi to wzrost o 18 % w stosunku do 31
maja 2013 r. (515 mln EUR w ciągu roku).
Wysokość krajowych wkładów publicznych na dzień 31 maja 2014 r. wyniosła
2,088 mld EUR, co stanowi wzrost o 360 mln EUR w stosunku do 31 maja 2013 r. (+21 %).
Wartości te wskazują na znaczne przyspieszenie krajowych zobowiązań w ciągu ostatnich
dwunastu miesięcy, co może wskazywać, że państwa członkowskie zaczynają przezwyciężać
trudności, jakie pojawiły się w okresie konsolidacji budżetowej.
W tym samym okresie wkłady sektora prywatnego w środki wspierane z EFR wyniosły
2,497 mld EUR. Wkłady prywatne dotyczą głównie przetwórstwa (42,67 %), akwakultury
(23,25 %) oraz inwestycji na statkach (9,68 %). Łącznie środki te stanowią 75 % ogółu
finansowania prywatnego.
1
2
PL
Art. 68 rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego
Funduszu Rybackiego, Dz.U. L 120 z 15.8.2006.
Tabela I: Realizacja finansowa w regionach konwergencji.
Tabela II: Realizacja finansowa w regionach nieobjętych celem konwergencji.
Tabela III: Realizacja finansowa w regionach konwergencji i regionach nieobjętych celem
konwergencji.
Tabela IV: Kwoty zaplanowane w EFR w podziale na osie priorytetowe i na państwa członkowskie.
Tabela V: Poświadczone wydatki z EFR w podziale na osie priorytetowe i na państwa członkowskie.
2
PL
W sumie inwestycje w sektorze rybołówstwa i akwakultury za okres od dnia 1 stycznia
2007 r. do dnia 31 maja 2014 r. wyniosły 8 mld EUR: 42,67 % z EFR, 26,11 % z
krajowych wkładów publicznych i 31,22 % z finansowania prywatnego.
Jeśli chodzi o efekt mnożnikowy, każde euro wydane ze środków z EFR generuje 1,34 EUR
wsparcia krajowego, 0,732 EUR finansowania prywatnego oraz 0,612 EUR krajowego
wkładu publicznego3. Zasady dotyczące intensywności pomocy i współfinansowania w
znacznym stopniu determinują taki efekt mnożnikowy, choć nie całkowicie. Na przykład,
poziomy intensywności pomocy i współfinansowania są takie same dla akwakultury,
przetwórstwa i wprowadzania do obrotu, i choć krajowy wkład publiczny jest podobny,
wkłady prywatne są znacznie wyższe w sektorze przetwórstwa.
Poniższa tabela przedstawia efekt mnożnikowy w podziale na osie i kategorie środków:
Środki
Efekt mnożnikowy 1 EUR dla
krajowych
finansowania
środków
krajowego
(publicznego
i publicznych
(w EUR)
prywatnego)
ogółem (w EUR)
1.1: Trwałe zaprzestanie działalności
0,711
0,705
połowowej
1.2:
Tymczasowe
zaprzestanie
0,646
0,646
działalności połowowej
1.3: Inwestycje na statkach rybackich i
3,257
0,777
selektywność
1.4:
Rybactwo
przybrzeżne
na
0,655
0,429
niewielką skalę
1.5:
Rekompensaty
społeczno1,482
0,656
gospodarcze na zarządzanie flotą
2.1: Akwakultura
1,613
0,435
2.2. Rybołówstwo śródlądowe
1,503
0,447
2.3. Przetwórstwo i wprowadzanie do
2,503
0,542
obrotu ryb
3.1: Działania wspólne
1,152
0,930
3.2: Ochrona i rozwój fauny i flory
0,652
0,558
wodnej
3.3: Porty rybackie, miejsca wyładunku
0,756
0,611
i przystanie
3.4: Rozwój nowych rynków i
0,702
0,566
kampanie promocyjne
3.5: Projekty pilotażowe
1,300
0,912
3.6: Modyfikacja w celu zmiany
4,204
1,567
przeznaczenia statków rybackich
4.1: Rozwój obszarów zależnych
1,153
0,441
głównie od rybactwa
5.1: Pomoc techniczna
0,483
0,480
Ogółem
1,344
0,612
3
PL
wkładów
finansowania
prywatnego (w
EUR)
0,006
0,000
2,480
0,227
0,827
1,179
1,056
1,961
0,221
0,094
0,145
0,137
0,389
2,637
0,712
0,003
0,732
Na dzień 31 maja 2014 r.
3
PL
Najbardziej znaczące efekty mnożnikowe można zauważyć w przypadku środków
wspierających modyfikację w celu zmiany przeznaczenia statków rybackich, inwestycji na
pokładzie statków rybackich, przetwórstwa ryb i akwakultury. Jeśli chodzi o krajowe wkłady
publiczne, efekty mnożnikowe są największe w odniesieniu do środków wspierających
modyfikację w celu zmiany przeznaczenia statków rybackich, działań wspólnych, projektów
pilotażowych oraz inwestycji na statkach rybackich. Jeśli chodzi o współfinansowanie z
sektora prywatnego, najbardziej znaczne efekty mnożnikowe dotyczą modyfikacji w celu
zmiany przeznaczenia statków rybackich, inwestycji na pokładzie statków rybackich,
przetwórstwa i wprowadzania do obrotu ryb, akwakultury oraz rybołówstwa śródlądowego.
Powyższy zagregowany efekt mnożnikowy pochodzący z Instrumentu Finansowego
Orientacji Rybołówstwa (IFOR) (2000–2006)4 wynosi poniżej 1,67 EUR, z czego 0,56 EUR
to krajowe wsparcie publiczne, a 1,11 EUR – wsparcie prywatne.
2.2.
Główne obszary interwencji EFR
W poniższej tabeli porównano poziomy zobowiązań w odniesieniu do pięciu najczęściej
stosowanych środków odpowiednio do końca lipca 2012 r., maja 2013 r. i maja 2014 r.:
31 lipca 2012 r.
31 maja 2013 r.
31 maja 2014 r.
Trwałe zaprzestanie
działalności połowowej
(19,61 %)
Przetwórstwo (17,41 %)
Przetwórstwo (16,65 %)
Akwakultura (12,98 %)
Trwałe zaprzestanie działalności
połowowej (17,25 %)
Trwałe zaprzestanie działalności
połowowej (15,44 %)
Przetwórstwo (12,79 %)
Akwakultura (14,83 %)
Akwakultura (14,43 %)
Porty rybackie (10,89 %)
Porty rybackie (11,46 %)
Porty rybackie (11,61 %)
Tymczasowe zaprzestanie
działalności połowowej
(7,67 %)
Tymczasowe zaprzestanie
działalności połowowej (7,40 %)
Rozwój obszarów zależnych
głównie od rybactwa (9,25 %)
Sytuacja w dniu 31 maja 2014 r. była zasadniczo taka sama jak w roku poprzednim, z
wyjątkiem sytuacji w ramach osi 45, gdzie odnotowano poprawę o prawie 30 % w okresie od
maja 2013 r. do maja 2014 r. Jednak, jak wyjaśniono poniżej, oś 4 wciąż pozostaje w tyle za
innymi.
Skupienie zobowiązań z EFR na tych pięciu środkach jest dość wysokie (67,39 %), jednak
wartość na dzień 31 maja 2014 jest nieco niższa w porównaniu z wartością sprzed roku
(68,86 %). Niezależnie od postępów poczynionych w ramach osi 4, taka (niewielka) zmiana
mogłaby wskazywać, że inne środki przyciągają więcej zobowiązań niż w latach poprzednich.
Należy zauważyć, że wśród tych pięciu obszarów trwałe zaprzestanie działalności jest
jedynym środkiem, którego znaczenie stale maleje (-21,5 %). To samo odnosi się do
tymczasowego zaprzestania działalności, które stanowiło 6,76 % zobowiązań, do dnia 31
maja 2014 r. (-12 % w stosunku do stanu na dzień 31 lipca 2012 r.). Tendencja ta może
wskazywać, że tradycyjne środki dotyczące floty tracą na znaczeniu.
4
5
PL
Mierzony na poziomie płatności poświadczonych.
W ramach osi 4 nie są realizowane żadne środki indywidualne. W związku z tym porównanie całej osi z
indywidualnymi środkami w innych osiach w pewnym stopniu zakłóca to porównanie.
4
PL
2.3.
Zmiany w podziale na osie priorytetowe
W poniższej tabeli przedstawiono zmianę względnego znaczenia wszystkich zobowiązań w
podziale na osie priorytetowe za okres od lipca 2012 r. do maja 2014 r.
Dane w tabeli potwierdzają względny spadek w ramach osi 1 (-16 %) oraz szybki postęp w
przypadku osi 4. Pewne postępy odnotowano również w ramach osi 3, choć zachodzą one
wolniej. Do dnia 31 maja 2014 r. oś 2 była najbardziej znacząca, co odpowiada
początkowemu przydziałowi finansowania z EFR.
Oś priorytetowa
31 lipca 2012 r.
31 maja 2013 r.
31 maja 2014 r.
Oś 1:
33,05 %
30,42 %
27,77 %
Oś 2:
28,96 %
32,64 %
31,44 %
Oś 3:
27,59 %
27,38 %
28,46 %
Oś 4:
7,1 %
7,2 %
9,25 %
Oś 5:
3,29 %
2,42 %
3,07 %
W poniższej tabeli przedstawiono zależność pomiędzy faktycznymi zobowiązaniami a
planowanymi wydatkami na okres programowania w podziale na osie priorytetowe.
Oś
priorytetowa
31 lipca 2012 r.
31 maja 2013 r.
31 maja 2014 r.
Oś 1:
67,24 %
74,36 %
79,61 %
Oś 2:
56,6 %
77,47 %
86,77 %
Oś 3:
57,8 %
67,31 %
83,80 %
Oś 4:
28 %
44,60 %
56,89 %
Oś 5:
44,04 %
44,60 %
65,34 %
EFR ogółem
56,31 %
67,37 %
79,33 %
Do dnia 31 maja 2014 r. tylko 79 % środków z EFR zostało rozdysponowanych. Pomimo
przyspieszenia procesu od lipca 2012 r. znaczna część środków z EFR jeszcze nie została
rozdysponowana, co – podobnie jak w przypadku płatności poświadczonych – budzi pewne
obawy, ponieważ ostateczny termin kwalifikowalności wydatków upływa dnia 31 grudnia
2015 r.
Osie 2 i 3 są najbardziej zaawansowane pod względem rozdysponowania środków, przy czym
w ramach osi 2 w odnośnym okresie postęp jest najszybszy. Dokonano znacznego postępu w
ramach osi 4, ale nadal pozostaje ona za innymi.
2.4.
Wykonanie budżetu przez Komisję
Jeśli chodzi o zobowiązania roczne, w 2013 r. przydzielono 16,4 % (691,5 mln EUR)
całkowitych środków na lata 2007–2013, z czego 528,35 mln EUR przypadło na regiony
konwergencji, a 163,15 mln EUR na regiony nieobjęte celem konwergencji.
PL
5
PL
Jeśli chodzi o płatności, w 2013 r. wypłacono 12,7 % (546,78 mln EUR) całkowitych
środków, z czego 78,9 % na regiony konwergencji (431,35 mln EUR), a 21,1 % na regiony
nieobjęte celem konwergencji (115,43 mln EUR). Płatności te zostały dokonane w formie
płatności zaliczkowych (w przypadku Chorwacji) i płatności okresowych. Szczegółowe
informacje przedstawiono w załączniku 1 oraz w dokumencie roboczym służb Komisji
towarzyszącym sprawozdaniu.
2.5.
Wykorzystanie pomocy technicznej przez państwa członkowskie
W 2013 r. kwoty z budżetu pomocy technicznej (oś 5) zostały rozdysponowane przez 21
państw członkowskich. Większe kwoty na pomoc techniczną przeznaczyły Niderlandy
(58,3 % funduszy EFR przydzielonych w ramach osi 5), Słowenia (51,6 %), Zjednoczone
Królestwo (51,2 %), Portugalia (38 %), Polska (15,75 %) i Hiszpania (10,9 %). Finansowane
działania obejmowały wzmocnienie potencjału administracyjnego, rozwój technologii
informacyjnych, działania promocyjne i informacyjne, a także wsparcie zarządzania
programami operacyjnymi i ich realizacji.
2.6.
Wykorzystanie pomocy technicznej przez Komisję
W 2013 r. Komisja przeznaczyła kwotę 3,48 mln EUR z budżetu pomocy technicznej na
następujące działania:
2.6.1.
Technologie informacyjne
Komisja przeznaczyła kwotę 0,35 mln EUR na sprzęt komputerowy i usługi związane z
utrzymaniem i rozwojem systemów informatycznych Komisji niezbędnych do wykonania
EFR.
2.6.2.
Jednostka Wsparcia Europejskiej Sieci Obszarów Rybackich
Kwotę 2,74 mln EUR przeznaczono na Jednostkę Wsparcia Europejskiej Sieci Obszarów
Rybackich (FARNET). W 2013 r. sieć FARNET nadal odgrywała ważną rolę w realizacji osi
4 EFR poprzez udzielanie bieżącego wsparcia metodycznego i tematycznego instytucjom
zarządzającym oraz lokalnym grupom działania (LGD) w sektorze rybołówstwa (seminaria
tematyczne, specjalne posiedzenia, doraźne wsparcie w państwach członkowskich). Sieć
FARNET przyczyniła się do wyeksponowania znaczenia osi 4 za pośrednictwem swojej
strony internetowej, a także kont na popularnych portalach społecznościowych (Facebook,
Twitter, U-Tube, Linkedin), gromadzenia przykładów projektów dobrych praktyk, regularnie
wydawanego biuletynu oraz dwóch wydań czasopisma.
2.6.3.
Badania
Kwotę 0,4 mln EUR przeznaczono na przeprowadzenie badania na temat „Realizacji osi 4
EFR”.
Na podstawie ankiety przeprowadzonej we wrześniu 2013 r. z inicjatywy Komisji
przeprowadzono badanie na temat realizacji osi 4, które wykazało, że 312 grup udzieliło
wsparcia ponad 8 500 projektom, dzięki czemu powstało około 8 000 miejsc pracy, podczas
gdy kolejne 12 500 miejsc pracy zostało utrzymanych. Autorzy analizy szacują również, że
dzięki wsparciu z Europejskiego Funduszu Rybackiego i jego innowacyjnemu podejściu
utworzono 220 MŚP i mikroprzedsiębiorstw. Liczby te prawdopodobnie wzrosną po
zakończeniu okresu programowania, biorąc po uwagę fakt, że od czasu przeprowadzenia
badania zauważono stopniowy postęp realizacji w terenie.
Realizacja osi 4 spowodowała, że efekt mnożnikowy wyniósł 1,15, co oznacza, że każde euro
ze środków EFR przyciągnęło kolejne 1,15 EUR (ze środków prywatnych i publicznych).
Ponadto LGD w sektorze rybołówstwa spodziewają się, że 61 % projektów będzie trwać po
PL
6
PL
zakończeniu wsparcia EFR. Mimo pewnych trudności ogólnie rzecz biorąc nie brakowało
projektów, a zapotrzebowanie na finansowanie przewyższało podaż środków.
W analizie zawarto również cenne wskazówki dotyczące poprawy mechanizmów realizacji w
okresie 2014–2020. Zalecenia dla poszczególnych krajów zostały wydane dla 15 państw
członkowskich.
Sprawozdanie wraz ze streszczeniem dostępne jest na stronie internetowej DG ds. Gospodarki
Morskiej i Rybołówstwa (MARE): http://ec.europa.eu/fisheries/documentation/studies/axis4/index_en.htm
2.6.4.
Pracownicy zatrudnieni na czas określony
Kwotę 0,85 mln EUR przeznaczono na wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych na
czas określony zajmujących się wykonaniem EFR, zwłaszcza w celu zapewnienia dostępności
języków urzędowych UE.
2.7.
Koordynacja EFR z funduszami strukturalnymi i z Europejskim Funduszem
Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)
Z programów operacyjnych (PO) wynika, że od początku państwa członkowskie są świadome
potrzeby zapewnienia spójności i koordynacji z funduszami strukturalnymi, jak również z
EFRROW, przy wdrażaniu EFR. PO dostarczają informacji na temat ustanowionych (lub
będących w trakcie ustanawiania) w państwach członkowskich systemów mających na celu
uniknięcie nakładania się pomocy, zgodnie z wymogiem art. 6 rozporządzenia w sprawie
EFR. W sprawozdaniach rocznych państw członkowskich z wykonania nie odnoszono się w
sposób wyraźny do podstawowych problemów związanych z koordynacją.
2.8.
Prace przygotowawcze do okresu programowania 2014–2020: Europejski
Fundusz Morski i Rybacki
W 2013 r. Komisja rozpoczęła prace nad wnioskiem dotyczącym nowego funduszu:
Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR), który miałby być instrumentem
finansowym wspierającym zreformowaną wspólną politykę rybołówstwa (WPRyb) w latach
2014–2020. Wniosek w sprawie EFMR opierał się w pewnym stopniu na ocenie wdrożenia
EFR. EFMR został ostatecznie przyjęty w maju 2014 r.
3.
OCENA WYKONANIA EFR W PODZIALE NA OSIE
3.1.
Oś 1
3.1.1.
Wynik ekonomiczny floty rybackiej UE w 2012 r. (w oparciu o roczne sprawozdanie
gospodarcze za 2014 r. – dane za 2012 r.6)
Z danych za 2012 r., na których oparte jest roczne sprawozdanie gospodarcze za 2014 r.,
wynika, że mimo tego, iż dochody generowane przez flotę rybacką zmniejszyły się w
porównaniu z 2011 r., koszty spadły jeszcze bardziej, co sprawiło, że flota rybacka UE jest
ogólnie rzecz biorąc bardziej dochodowa niż w roku 2011. Spadek dochodów odpowiada
spadkowi całkowitej wagi i wartości owoców morza wyładowanych przez flotę UE.
6
PL
Dane zebrane przez państwa członkowskie w zakresie ram gromadzenia danych mają 2-letnie
opóźnienie.
7
PL
Flota rybacka UE wygenerowała dochód w wysokości 6,9 mld EUR, co stanowi 3,3 mld EUR
wartości dodanej brutto,1,3 mld EUR zysku brutto i 458 mln EUR zysku netto. Mimo
wyższych cen paliwa koszty energii w dużej mierze pozostały niezmienione, ponieważ
zużycie energii we flocie UE zmniejszyło się. Wynika to z różnych czynników, w tym z
przejścia na bardziej paliwooszczędne narzędzia połowowe ze wsparciem z EFR i krajowym
wsparciem publicznym, ze zmniejszenia floty i ze zmian zachowań połowowych oraz
dynamiki floty.
Te ogólnie pozytywne zmiany w 2012 r. nie odnoszą się jednak do wszystkich flot. Pięć flot
krajowych poniosło stratę netto. O ile wyniki flot działających na dużą skalę i dalekomorskich
poprawiły się na przestrzeni lat 2008–2012, o tyle wyniki flot w rybołówstwie przybrzeżnym
wykazywały tendencję do pogarszania się.
Jeśli chodzi o zatrudnienie, w 2012 r. liczba rybaków wyniosła nieco ponad 120 000 EPC.
3.1.2.
Trwałe zaprzestanie działalności połowowej
Do dnia 31 maja 2014 r. EFR przyczynił się do 4 087 operacji trwałego zaprzestania
działalności połowowej (+2,5 % w porównaniu do stanu na dzień 31 maja 2013 r.), przy
łącznym koszcie publicznym w wysokości 898,58 mln EUR, z czego 527,03 mln EUR
pochodziło z EFR.
Dane liczbowe w podziale na operacje nie zmieniły się znacząco w porównaniu z rokiem
poprzednim. Całkowity koszt jednej operacji wyniósł 220 064 EUR (czwarty pod względem
wielkości), z czego 128 953 EUR to finansowanie z EFR (trzecie co do wielkości).
3.1.3.
Tymczasowe zaprzestanie działalności połowowej
Pomimo względnego nieznacznego spadku od ubiegłego roku tymczasowe zaprzestanie
działalności połowowej pozostaje najczęściej stosowanym środkiem pod względem liczby
operacji (61 715 operacji, 51 % ogółu); średnie koszty na operację są najniższe w EFR
(6 158 EUR kosztów całkowitych, 3 740 EUR kosztów z EFR) i zmalały od lipca 2012 r. (3,3 %).
3.1.4.
Inwestycje na statkach rybackich i selektywność
Operacje w tym zakresie pozostają drugim pod względem częstotliwości stosowania
zestawem środków EFR (12 090 operacji), jednak ich względne znaczenie (9,99 %) spadło o
10% w porównaniu ze stanem z dnia 31 maja 2013 r.
Inwestycje ogółem wyniosły 415 mln EUR, przy czym środki publiczne stanowiły
173,23 mln EUR. Wkład EFR do publicznej części środków wyniósł 97,48 mln EUR (2,86 %
całkowitej kwoty środków na zobowiązania).
Koszt na jedną operację wyniósł 34 327 EUR (połowa średnich kosztów całkowitych), przy
czym wkład z EFR wyniósł 8 063 EUR (mniej niż 30 % średniego wkładu EFR). Wkład
prywatny na jedną operację wyniósł 20 000 EUR.
3.1.5.
Rekompensata społeczno-gospodarcza w celu zarządzania flotą rybacką
W tej dziedzinie jest stosunkowo niewiele operacji (5 416 operacji, 4,47 % operacji ogółem) i
bardzo mało inwestycji (przedostatnie miejsce pod względem wielkości w EFR).
Inwestycje ogółem wyniosły 152,8 mln EUR, przy czym środki publiczne stanowiły
101,92 mln EUR. Wkład z EFR wyniósł 61,55 mln EUR (1,8 % zobowiązań EFR na dzień 31
maja 2014 r.).
PL
8
PL
Koszt na jedną operację wyniósł 11 927 EUR (20 % średniej), przy czym wkład z EFR
wyniósł 7 205 EUR (25 % średniego wkładu EFR). Wkład prywatny jest bardzo niski –
1 632 EUR (10 % średniego wkładu sektora prywatnego w środki wspierane z EFR).
3.2.
Oś 2
3.2.1.
Rybołówstwo śródlądowe
Środki na rzecz rybołówstwa śródlądowego (art. 33 rozporządzenia w sprawie EFR) są
nieliczne i bardzo mało się w nie inwestuje. Jest to trzeci najmniej używany pakiet środków w
ramach EFR. Na dzień 31 maja 2014 r. odnotowano tylko 944 operacje (0,78 % wszystkich
operacji). Stanowią one zaledwie 0,36 % całkowitych zobowiązań EFR, będąc najmniejszą
pozycją wśród zobowiązań. Jest to również piąte najtańsze zobowiązanie EFR w przeliczeniu
na operację, wynosząc 12 967 EUR, co stanowi mniej niż połowę średniego kosztu EFR na
operację (28 192 EUR). Średnia całkowita suma inwestycji na operację wynosi 32 456 EUR,
co stanowi również trzeci najmniejszy wynik. Średni krajowy wkład publiczny wynosi
poniżej 5 800 EUR, a średni wkład prywatny na operację wynosi 13 696 EUR.
3.2.2.
Akwakultura
Środki na rzecz akwakultury stanowią jeden z największych obszarów inwestycji EFR.
Liczba operacji jest niewielka (6 % ogółu), ale pochłaniają one nieproporcjonalną część
zobowiązań EFR (14,45 %). Całkowity koszt jednej operacji wynosi 179 000 EUR (szósty co
do wielkości), z czego 80 600 EUR to wkłady prywatne (4-krotność średniego wkładu
prywatnego), a 68 333 EUR to wkłady EFR (2,5-krotność średniego wkładu). Do dnia 31
maja 2014 r. w wartościach bezwzględnych zainwestowano 1,287 mld EUR w 7 209 operacji
z obszaru akwakultury, w tym 492,6 mln EUR z funduszy EFR, 214,05 mln EUR z
krajowego wkładu publicznego i 580,74 mln EUR z funduszy prywatnych. Inwestycje w
zakresie akwakultury są drugimi co do wielkości w EFR, zaraz za przetwórstwem, i znacznie
wyprzedzają trwałe zaprzestanie działalności połowowej.
Według informacji Zgromadzenia Regionów Europy (dane za 2012 r.), wielkość i wartość
sprzedaży wyniosły w 2012 r. 1,39 mln ton i 4,37 mld EUR. Odpowiada to 3-procentowemu
wzrostowi ilościowemu i 10-procentowemu wzrostowi wartości w latach 2011–2012. Łączna
liczba przedsiębiorstw wyniosła około 15 000, z czego 90 % to mikroprzedsiębiorstwa
(poniżej 10 pracowników).
Zatrudnienie w sektorze akwakultury szacuje się na około 80 000 miejsc pracy ogółem, z
czego większość jest w niepełnym wymiarze czasu pracy. Liczba osób zatrudnionych w
pełnym wymiarze czasu pracy nieco spadła, co może wskazywać na tendencję do większej
specjalizacji. Mimo tego spadku średnia płaca wzrosła o 9 % w latach 2011–2012.
Rentowność sektora akwakultury w UE zmniejszyła się między 2011 i 2012 r., chociaż nadal
była dodatnia. Wydajność pracy w sektorze spadła z poziomu z 2011 r. do 2012 r. o 4 %.
Akwakultura morska wygenerowała zyski w wysokości 165 mln EUR, za nią plasuje się
sektor skorupiaków z 32 mln EUR zysku oraz sektor słodkowodny, który przyniósł straty w
wysokości 32 mln EUR.
We wrześniu 2014 r. Europejski Trybunał Obrachunkowy opublikował sprawozdanie
specjalne pt. „Skuteczność wsparcia finansowego z EFR na rzecz rozwoju akwakultury”. Ze
sprawozdania wynika, że środki na rzecz wsparcia sektora akwakultury w okresie do 2013 r.
nie były dobrze zaplanowane i realizowane na szczeblu UE i poszczególnych państw
członkowskich oraz że EFR nie przyniósł korzyści ekonomicznych ani nie był skutecznym
wsparciem zrównoważonego rozwoju akwakultury.
PL
9
PL
Kontrolerzy stwierdzili, że ramy na szczeblu UE i państw członkowskich nie są odpowiednie
dla osiągnięcia unijnych celów w zakresie zrównoważonego rozwoju akwakultury. Krajowe
plany strategiczne i programy operacyjne państw członkowskich nie dostarczyły
wystarczająco jasnej podstawy dla wspierania akwakultury, a państwom członkowskim
zabrakło spójnej strategii dla tego sektora. Ukierunkowanie środków EFR na projekty
akwakultury było często nieodpowiednie; kontrolerzy zauważyli, że projekty zazwyczaj nie
prowadziły do osiągnięcia zaplanowanych celów.
Sprawozdanie dostępne jest na stronie internetowej:
http://www.eca.europa.eu/lists/ecadocuments/sr14_10/qjab14010plc.pdf?mobile=1
W celu zapewnienia, aby fundusze UE dla akwakultury były wydawane w ukierunkowany
sposób, i w następstwie przyjęcia w 2013 r. strategicznych wytycznych7 dotyczących
zrównoważonego rozwoju akwakultury, Komisja zwróciła się do władz krajowych o
przygotowanie wieloletnich krajowych planów strategicznych dla każdego państwa
członkowskiego. Plany te odnoszą się do istotnych czynników hamujących rozwój
akwakultury w UE (konieczność uproszczenia procedur administracyjnych oraz zapewnienia
dostępu do przestrzeni i wody za pomocą zintegrowanego planowania przestrzennego,
poprawy konkurencyjności sektora oraz wykorzystania przewagi konkurencyjnej akwakultury
UE (równe szanse)). Komisja skorzysta z tych planów w celu wsparcia państw członkowskich
przy określaniu priorytetów projektów, które mogą być finansowane za pomocą nowego
Funduszu. Uwzględniając zalecenia Trybunału i wnioski wyciągnięte z okresu 2007–2013,
Komisja ma nadzieję, że pojawi się bardziej ukierunkowane na wyniki podejście do
inwestycji w sektorze akwakultury wspieranych przez Europejski Fundusz Morski i Rybacki.
3.2.3.
Przetwórstwo
Jeśli chodzi o przetwórstwo, jak wyjaśniono w poprzednich sprawozdaniach z wykonania
EFR, mimo że operacji w tym zakresie jest stosunkowo niewiele (4,18 % ogółu), stanowią
one znaczną część zobowiązań EFR (16,65 %). Następujące państwa członkowskie wydają
więcej niż 16 % budżetu programu operacyjnego (krajowe i unijne wsparcie finansowe) na
przetwórstwo: Austria (40 %), Litwa (26 %), Portugalia (25 %), Słowacja (24 %), Łotwa
(23 %), Malta (22 %), Zjednoczone Królestwo (18 %) i Estonia (17 %). Państwa
członkowskie, które wydają mniej niż 5 % budżetu swoich PO to Francja (4 %), Belgia (2 %)
i Niderlandy (2 %).
Koszt jednej operacji ponoszony przez EFR (112 400 EUR) jest czterokrotnie większy niż
średni koszt EFR (piąty pod względem wartości bezwzględnej). Wkład prywatny
(220 358 EUR) jest około 10 razy większy niż średni wkład EFR, największy w wartościach
bezwzględnych. Całkowity koszt jednej operacji (393 718 EUR) jest drugi co do wielkości,
przy czym państwa członkowskie takie jak Portugalia, Litwa, Malta i Grecja zapewniają
więcej niż 500 000 EUR na wsparcie jednej operacji. Przetwórstwo przyciąga wysoki poziom
finansowania prywatnego. Całkowita kwota inwestycji w sektorze przetwórstwa do dnia 31
maja 2014 r. wyniosła 1,99 mld EUR dla 5 057 projektów. Obejmuje ona 568,4 mln EUR
finansowania z EFR, 308 mln EUR z krajowych środków publicznych i 1,114 mld EUR ze
środków prywatnych.
3.3.
Oś 3
3.3.1.
Porty rybackie, miejsca wyładunku i przystanie
Do dnia 31 maja 2014 r. z EFR wniesiono wkład w 1 446 projektów infrastrukturalnych
(1,2 % operacji EFF ogółem).
7
PL
Strategiczne wytyczne dotyczące zrównoważonego rozwoju akwakultury w UE COM(2013) 229.
10
PL
Całkowite inwestycje wyniosły 695,97 mln EUR, z czego wkład publiczny to 639,6 mln EUR
(396,4 mln EUR ze środków EFR).
Projekty infrastrukturalne są najbardziej kosztowne pod względem całkowitej kwoty
inwestycji w przeliczeniu na projekt (481 306 EUR), w zakresie finansowania z EFR
(274 111 EUR, prawie 10 razy więcej niż średnia) oraz w zakresie krajowych wkładów
publicznych (167 518 EUR). Finansowanie ze środków prywatnych w przeliczeniu na projekt
(39 677 EUR, prawie dwukrotność średniego wkładu prywatnego) jest niewielkie w
wartościach bezwzględnych i stosunkowo nieznaczne w porównaniu z danymi dotyczącymi
przetwórstwa.
3.3.2.
Rozwój nowych rynków i kampanie promocyjne
Do dnia 31 maja 2014 r. liczba finansowanych operacji w tej dziedzinie była stosunkowo
niewielka (2 232 operacje, 1,84 % ogółu). Jednak zaangażowane kwoty były znaczne: Łączna
wartość inwestycji wyniosła 222,22 mln EUR, przy czym wkład publiczny stanowił
204,4 mln EUR (kwota środków z EFR wyniosła 130,56 mln EUR, czyli 3,82 % łącznych
zobowiązań EFR).
Operacje w tej dziedzinie są najtańsze w ramach osi 3. Całkowita kwota inwestycji w
przeliczeniu na projekt wyniosła 99 560 EUR, z czego 58 492,5 EUR zostało pokryte ze
środków EFR, 33 082 EUR z krajowych wkładów publicznych, a 7 985 EUR ze środków
prywatnych.
3.3.3.
Projekty pilotażowe
Projekty pilotażowe mają kluczowe znaczenie dla promowania innowacji w ramach EFR. W
szóstym sprawozdaniu z wykonania EFF Komisja wyraziła swoje obawy w związku z
niewielką liczbą tych projektów i dużą ich zależnością od wsparcia publicznego. Dane
liczbowe na dzień 31 maja 2014 r. potwierdzają słuszność tych obaw. Liczba operacji (592)
pozostaje na bardzo niskim poziomie (0,49 % ogółu), pomimo znacznych postępów
dokonanych od dnia 31 maja 2013 r. (+18 %).
Całkowita kwota inwestycji w podziale na operacje (350 193 EUR) jest trzecią co do
wielkości w ramach EFR, i wciąż rośnie. Efekt mnożnikowy kształtuje się poniżej przeciętnej
dla EFR, szczególnie w zakresie środków prywatnych, dla których zmniejszył się jeszcze w
porównaniu z rokiem poprzednim. Wskazuje to na niechęć inwestorów prywatnych do
angażowania się w ryzykowne przedsięwzięcia.
3.4.
Oś 4
W 2013 r. poczyniono znaczne postępy we wdrażaniu osi 4. 21 państw członkowskich
wdrażających oś 4 wybrało lokalne grupy działania w sektorze rybołówstwa i do maja 2014 r.
ich liczba wzrosła do 312.
Rok 2013 był pracowitym okresem dla wszystkich stron zainteresowanych osią 4, LGD w
sektorze rybołówstwa i projektodawców, jak również instytucji zarządzających i
pośredniczących, które intensywnie przygotowywały, wybierały, zatwierdzały i opłacały
projekty. Odpowiednie dane liczbowe świadczą o stopniowym wzroście w zakresie
zatwierdzania projektów: o ile pod koniec 2012 r. liczba projektów wybranych w terenie
wyniosła zaledwie 2 756, o tyle w ciągu roku skoczyła ona do 6 353. Tendencja ta
utrzymywała się i do dnia 31 maja 2014 r. zatwierdzono 8 800 projektów na łączną kwotę
zobowiązań EFR w wysokości 328 mln EUR. Szacunkowa całkowita wartość tych projektów
wyniosła ponad 690 mln EUR.
PL
11
PL
Niektóre państwa członkowskie zmieniły przydział środków osi 4 w 2013 r. Dwa państwa
członkowskie mające największy budżet osi 4 (Polska i Rumunia) niedawno zmniejszyły
swój przydział, co sprawiło, że całkowity budżet osi 4 wyniósł nieco ponad 500 mln EUR.
4.
•
PIERWSZY ZESTAW
2007–2013
WNIOSKÓW OPERACYJNYCH DOTYCZĄCYCH
EFR
W LATACH
Zarówno zobowiązania, jak i poświadczone wydatki na szczeblu państw członkowskich,
wzrosły, jednak wciąż jest miejsce na poprawę.
Do końca 2013 r., zaledwie na dwa lata przed końcem realizacji EFR, poświadczone
płatności okresowe przesłane przez państwa członkowskie stanowiły nieco ponad połowę
całkowitego przydziału EFF. Zakres zobowiązań na poziomie krajowym jest na tym
etapie znacznie wyższy (80 %), lecz wciąż poniżej idealnego/oczekiwanego 100 %.
Te niskie wartości pod koniec okresu programowania mogą oznaczać, że państwa
członkowskie nie będą w stanie w pełni wykorzystać 20 % środków dostępnych w ramach
wdrażania WPRyb, chyba że w czasie pozostałym do końca okresu programowania, tj. do
dnia 31 grudnia 2015 r., rozdysponowane zostaną dodatkowe środki.
•
Tendencje wykazane w poprzednich sprawozdaniach z wykonania utrzymały się, środki
dotyczące floty, mimo że wciąż znaczne, stopniowo się zmniejszają. Akwakultura i
przetwórstwo są nadal ważnymi obszarami inwestycji dla EFR. W ramach osi 4 dokonuje
się stopniowy postęp.
W ciągu ostatnich dwóch lat (2012–2013) odnotowano spadek wsparcia EFR dla środków
w ramach osi 1, podczas gdy wsparcie dla środków osi 2 wzrosło, zarówno w zakresie
akwakultury, jak i przetwórstwa, które przyciągnęło wysoki poziom finansowania ze
środków prywatnych. Inwestycje w akwakulturę stanowiły drugą największą pozycję w
ramach EFR, plasując się za przetwórstwem. W osi 3 także zauważany jest postęp, jednak
w wolniejszym tempie. Odnotowano zadowalające postępy we wdrażaniu osi 4 w 2013 r.,
ale nadal pozostaje ona w tyle za pozostałymi osiami.
•
PL
Ogólne wnioski z audytu: W 2013 r. DG MARE przeprowadziła przegląd prac instytucji
audytowych w niektórych państwach członkowskich. Kontroli poddano siedem
programów operacyjnych. DG MARE stwierdziła, że we wszystkich przypadkach opinie
przekazane przez instytucje audytowe były wiarygodne (choć konieczne są pewne
ulepszenia).
12
PL
REALIZACJA FINANSOWA EFR PRZEZ KOMISJĘ W REGIONACH OBJĘTYCH I
NIEOBJĘTYCH CELEM KONWERGENCJI
Państwo
członkowskie
Belgia
Bułgaria
Republika
Czeska
Dania
Niemcy
Estonia
Irlandia
Grecja
Na etapie decyzji
a
Francja
Chorwacja
Włochy
Cypr
Łotwa
Litwa
Luksemburg
Węgry
PL
Wypłacone
c
%
(b) / (a)
%
(c) / (a)
100,00
%
60,38
%
100,00
%
42,41
%
100,00
%
71,97
%
100,00
%
62,27
%
100,00
%
59,50
%
100,00
%
64,25
%
100,00
%
79,18
%
100,00
%
70,10
%
100,00
%
59,69
%
100,00
%
61,78
%
100,00
%
25,00
%
100,00
%
58,20
%
100,00
%
78,82
%
100,00
%
81,93
%
100,00
%
72,73
%
0,00 %
0,00 %
100,00
%
73,79
%
Okres 2007–2013
26 261 648,00
26 261 648,00
15 856 227,33
Rok budżetowy:
2013
4 566 926,00
4 566 926,00
0,00
Okres 2007–2013
71 742 671,00
71 742 671,00
30 422 962,96
Rok budżetowy:
2013
14 817 432,00
14 817 432,00
5 920 289,26
Okres 2007–2013
27 106 675,00
27 106 675,00
19 509 468,35
Rok budżetowy:
2013
4 395 714,00
4 395 714,00
0,00
Okres 2007–2013
133 675 169,00
133 675 169,00
83 243 496,02
Rok budżetowy:
2013
20 249 424,00
20 249 424,00
2 127 292,84
Okres 2007–2013
137 537 645,00
137 537 645,00
81 831 242,83
Rok budżetowy:
2013
22 785 090,00
22 785 090,00
15 490 828,28
Okres 2007–2013
84 568 039,00
84 568 039,00
54 336 527,77
Rok budżetowy:
2013
15 488 132,00
15 488 132,00
12 107 723,59
Okres 2007–2013
42 266 603,00
42 266 603,00
33 467 120,83
Rok budżetowy:
2013
7 350 203,00
7 350 203,00
0,00
Okres 2007–2013
207 832 237,00
207 832 237,00
145 700 703,39
Rok budżetowy:
2013
29 020 837,00
29 020 837,00
50 836 540,00
1 117 001 406,00
1 117 001 406,00
666 766 521,03
Rok budżetowy:
2013
164 369 114,00
164 369 114,00
67 686 522,28
Okres 2007–2013
213 025 429,00
213 025 429,00
131 616 673,94
Rok budżetowy:
2013
32 728 219,00
32 728 219,00
34 523 047,25
Okres 2007–2013
8 700 000,00
8 700 000,00
2 175 000,00
Rok budżetowy:
2013
8 700 000,00
8 700 000,00
2 175 000,00
Okres 2007–2013
414 060 995,00
414 060 995,00
240 995 602,39
Rok budżetowy:
2013
63 740 728,00
63 740 728,00
77 515 835,93
Okres 2007–2013
19 724 418,00
19 724 418,00
15 546 048,76
Rok budżetowy:
2013
2 987 900,00
2 987 900,00
65 839,24
Okres 2007–2013
125 015 563,00
125 015 563,00
102 422 830,92
Rok budżetowy:
2013
22 451 354,00
22 451 354,00
16 022 380,73
Okres 2007–2013
54 713 408,00
54 713 408,00
39 794 284,68
Rok budżetowy:
2013
9 332 205,00
9 332 205,00
11 169 512,89
Okres 2007–2013
0,00
0,00
0,00
Rok budżetowy:
2013
0,00
0,00
0,00
34 769 572,00
34 769 572,00
25 655 937,59
Okres 2007–2013
Hiszpania
Na etapie
zobowiązania
b
Okres 2007–2013
13
PL
Malta
Niderlandy
Austria
Polska
Portugalia
Rumunia
Słowenia
Słowacja
Finlandia
Szwecja
Zjednoczone
Królestwo
Ogółem
PL
Rok budżetowy:
2013
6 540 370,00
6 540 370,00
4 216 277,97
Okres 2007–2013
8 372 329,00
8 372 329,00
4 493 345,49
Rok budżetowy:
2013
1 645 221,00
1 645 221,00
1 630 914,58
Okres 2007–2013
48 578 417,00
48 578 417,00
27 186 099,98
Rok budżetowy:
2013
7 358 771,00
7 358 771,00
5 982 530,89
Okres 2007–2013
5 259 318,00
5 259 318,00
4 722 272,76
790 279,00
790 279,00
347 511,09
Okres 2007–2013
734 092 574,00
734 092 574,00
390 177 612,90
Rok budżetowy:
2013
126 330 307,00
126 330 307,00
116 130 228,87
Okres 2007–2013
226 746 668,00
226 746 668,00
146 115 817,00
Rok budżetowy:
2013
36 914 101,00
36 914 101,00
34 325 919,48
Okres 2007–2013
196 181 626,00
196 181 626,00
87 676 530,55
Rok budżetowy:
2013
45 362 301,00
45 362 301,00
55 376 542,06
Okres 2007–2013
21 640 283,00
21 640 283,00
13 481 826,73
Rok budżetowy:
2013
3 071 793,00
3 071 793,00
4 345 441,02
Okres 2007–2013
12 898 749,00
12 898 749,00
8 304 073,77
Rok budżetowy:
2013
2 543 929,00
2 543 929,00
3 133 897,42
Okres 2007–2013
39 448 827,00
39 448 827,00
27 428 599,57
Rok budżetowy:
2013
5 975 800,00
5 975 800,00
5 086 898,73
Okres 2007–2013
54 664 803,00
54 664 803,00
35 167 059,56
Rok budżetowy:
2013
8 280 751,00
8 280 751,00
10 167 185,03
Okres 2007–2013
134 201 597,00
134 201 597,00
62 339 357,56
Rok budżetowy:
2013
23 710 811,00
23 710 811,00
10 392 606,72
Okres 2007–2013
4 200 086 669,00
4 200 086 669,00
2 496 433 244,66
Rok budżetowy:
2013
691 507 712,00
691 507 712,00
546 776 766,15
Rok budżetowy:
2013
14
100,00
%
53,67
%
100,00
%
55,96
%
100,00
%
89,79
%
100,00
%
53,15
%
100,00
%
64,44
%
100,00
%
44,69
%
100,00
%
62,30
%
100,00
%
64,38
%
100,00
%
69,53
%
100,00
%
64,33
%
100,00
%
46,45
%
100,00
%
59,44
%
PL