Jacek Sroka

Jacek Sroka
Strajk nauczycieli
Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Związek Nauczycielstwa Polskiego podjął decyzję o
przeprowadzeniu 29 maja dwugodzinnego strajku ostrzegawczego w całym kraju. Szkoły i
przedszkola, gdzie ogłoszono strajk nie pracowały w ciągu pierwszych dwóch godzin.
Na strajk ostatecznie zdecydowano się po spotkaniu prezesa ZNP, Sławomira Broniarza z
premierem Jarosławem Kaczyńskim, do którego doszło 23 maja. Zdaniem lidera ZNP ze
strony premiera nie padły żadne konkretne propozycje dotyczące żądań zgłaszanych przez
nauczycieli, które dotyczyły m.in.: objęcia nauczycieli emeryturami pomostowymi, co
najmniej 20% podwyżek płac, zwiększenia nakładów budżetowych na oświatę oraz zmiany
kierownictwa Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Przebieg strajku
W dwugodzinnym strajku ostrzegawczym wzięło udział około 50% placówek w całym kraju.
W części z nich strajkowali nie wszyscy nauczyciele. Akcja zyskała akceptację Krajowego
Porozumienia Rodziców i Rad Rodziców, a według sondaży prasowych popierało go ogółem
60% Polaków.
29 maja po południu liderzy ZNP spotkali się z wicepremierem Przemysławem Gosiewskim.
Rozmowy dotyczyły zachowania możliwości przechodzenia na wcześniejszą emeryturę co
najmniej do 2011 roku i zabezpieczenia prawa do emerytur pomostowych w opracowywanym
przez rząd pakiecie ustaw emerytalnych. Spotkanie to z założenia miało charakter
informacyjny. Nie przyniosło konkretnych rezultatów, lecz otworzyło drogę do dalszych
rozmów.
Rezultaty protestu
Dzień po strajku, 30 maja, przedstawiciele Związku spotkali się z wicepremierem, ministrem
edukacji Romanem Giertychem, którego odwołania domagali się zaledwie kilka dni
wcześniej. Na spotkaniu byli również obecni przedstawiciele Sekcji Krajowej Oświaty i
Wychowania NSZZ „Solidarność”, która nie brała udziału w proteście organizowanym przez
ZNP. Minister wyraził poparcie dla postulatów płacowych i zapowiedział, że będzie
wnioskował o 10 proc. podwyżkę nauczycielskich płac w budżecie na 2008 rok. Obiecał także
zabiegać o podwyżki dla nauczycieli w latach następnych. Pozostawiono zarazem do
ustalenia, czy przewidziana na 2008 rok podwyżka będzie korygowana o stopę inflacji.
Propozycja do budżetu 2008 zostanie zgłoszona już w czerwcu, gdyż właśnie w tym miesiącu
rząd jest zobligowany do przedłożenia Komisji Trójstronnej zarysu planu budżetowego na rok
przyszły.
Na spotkaniu uzgodniono także, że zostaną powołane trzy zespoły robocze, w skład których
wejdzie po dwóch przedstawicieli MEN, ZNP i oświatowej ‘S’. Zajmą się one:
•
przygotowaniem zmian dotyczących finansowania systemu oświaty (w tym także
płacami),
• zmianami w systemie oświaty (m.in. problemami szkolnictwa zawodowego, liceów i
wychowania przedszkolnego),
• kształceniem nauczycieli.
Minister zapowiedział, że do kuratorów oświaty wysłane zostanie pismo informujące o
utrzymaniu dotychczasowych uprawnień do wcześniejszej emerytury dla tych nauczycieli,
którzy nabyli je w ramach regulacji Karty Nauczyciela. Padła przy tym deklaracja o zamiarze
przeprowadzenia zmian w odpowiednich przepisach Karty Nauczyciela przy wykorzystaniu
tzw. szybkiej ścieżki legislacyjnej.
Przedstawiciele rządu przypomnieli zarazem, że w aktualnej wersji projektu ustawy o
emeryturach pomostowych dla nauczycieli urodzonych po 31.12.1948, a przed 01.01.1969
przewidziano dwie ścieżki przechodzenia na wcześniejszą emeryturę. Pierwsza umożliwia
przejście na emeryturę pomostową po osiągnięciu: wieku 55 dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
co najmniej 20-letniego okresu składkowego dla kobiet i 25-letniego dla mężczyzn oraz
okresu pracy w szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat. Wariant drugi dotyczy
natomiast osób, które nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego. Umożliwia on
utrzymanie uprawnienia do przejścia na wcześniejszą emeryturę bez względu na wiek dla
nauczycieli, którzy do 31.12.2007 spełnili warunki określone w Karcie Nauczyciela. Jest to
również wariant dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1969, gdyż po reformie systemu
emerytalnego w 1999 roku tylko tym rocznikom pozostawiono możliwość pozostania poza
otwartymi funduszami emerytalnymi.
Komentarz
Ocieplenie relacji pomiędzy ZNP z MEN można potraktować jako krok w kierunku
powołania lobby oświatowego działającego ponad podziałami politycznymi, którego
utworzenie postulował 15 maja minister R. Giertych goszcząc na kongresie ZNP.
Przedsięwzięcie to jest jednak niełatwe. Chodziłoby bowiem o zbudowanie koalicji łączącej
trzy oddalone od siebie politycznie siły:
• ZNP, kojarzone z postkomunistyczną formacją Sojusz Lewicy Demokratycznej,
• ministra edukacji w osobie R. Giertycha, który reprezentuje wyraziście prawicową
Ligę Polskich Rodzin,
• Sekcję Krajową Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”.
Skonstruowane w ten sposób lobby, jeśli nawet udałoby się je sformować, nie miałoby szans
przetrwać żadnego poważniejszego kryzysu pomiędzy głównymi siłami politycznymi. Należy
zatem oczekiwać kolejnych etapów sporu zarówno wewnątrz środowiska nauczycielskiego,
jak i w jego relacjach zewnętrznych.