kebra nagast chwała królów
Transkrypt
kebra nagast chwała królów
KEBRANAGAST CHWAŁAKRÓLÓW przełożyłPiotrŻyra wstępemopatrzyłAndrzejSarwa Armoryka Sandomierz Seria:ŚWIĘTEKSIĘGI,ŚWIĘTETEKSTY,Nr20 Redaktorserii:AndrzejSarwa Redaktortomu:JoannaSarwa Projektokładki:JuliuszSusak Naokładce:Anonimowyetiopskimalarz(XVII-XIXwiek?),KrólowaSaby(fragment),(licencjapublicdomain)źródło: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Saba_ephiop_02.jpg Tytuł:KEBRANAGAST.CHWAŁAKRÓLÓW PrzełożyłPiotrŻyra,podstawaprzekładu: TheQUEENofSHEBAANDHERONLYSONMENYELEK(I) being THE'BOOKOFTHEGLORYOFKINGS'(KEBRANAGAST)AWORKWHICHISALIKETHE TRADITIONALHISTORYOFTHEESTABLISHMENTOFTHERELIGIONOFTHEHEBREWSINETHIOPIA,ANDTHE PATENTOFSOVEREIGNTYWHICHISNOWUNIVERSALLYACCEPTEDINABYSSINIAASTHESYMBOLOFTHEDIVINE AUTHORITYTORULEWHICHTHEKINGSOFTHESOLOMONICLINECLAIMEDTOHAVERECEIVEDTHROUGH THEIRDESCENTFROMTHEHOUSEOFDAVID TranslatedfromtheEthiopicby SIRE.A.WALLISBUDGE M.A.,LITT.D.,D.LITT.,LIT.D.F.S.A. SometimeScholarofChrist'sCollege,CambridgeTyrwhittHebrewScholar,andKeeperoftheDepartmentof EgyptianandAssyrianAntiquitiesintheBritishMuseum. WITHTHIRTY-TWOPLATES,MCMXXXII,OXFORDUNIVERSITYPRESS, LONDON:HUMPHREYMILFORD Copyright©2011byforthePolishtranslationbyPiotrŻyra Copyright©2011forthePolisheditionbyWydawnictwo„Armoryka” WydawnictwoARMORYKA ul.Krucza16 27–600Sandomierz tel+48158332141 e–mail:[email protected] http://www.armoryka.pl/ ISBN978-83-64145-20-9 Konwersja: OKEBRANAGASTCZYLIKSIĘDZECHWAŁY KRÓLÓW -KRÓTKIWSTĘP W ręce polskiego czytelnika po raz pierwszy trafia pełny polski przekład Kebra Nagast. Przekład ten, co prawda, został dokonany nie z oryginału, lecz z tłumaczenia angielskiego,niemniejjednakjegozaletąjestto,iżzawierakompletnyteksttejbardzo ważnej i świętej dla Etiopczyków oraz rastafarian1 księgi. Wcześniejszym od niniejszego polskim przekładem było tłumaczenie autorstwa Stefana Strelcyna, które ukazałosiędrukiemwroku1956wWarszawiepodtytułem:KebraNagastczyliChwała królówAbisynii.Zjednejstronymiałoonoprzewagęnadniniejszymprzekładem,który ukazuje się nakładem Wydawnictwa „Armoryka”, bowiem prof. Strelcyn księgę przetłumaczyłzjęzykaabisyńskiego,zdrugiejstronyobarczonebyłojednakpoważną wadą: przekład nie był pełny i zawierał co prawda obszerne, ale jednak tylko fragmentydzieła. KebraNagast(lubKebraNegastboitakanazwajestużywana)toksięganapisanaw etiosemickim języku gyyz (znanym także jako geez bądź ge'ez). Jak wspomniałem wyżej,jesttoksięgadlaEtiopczykówniezwykleważna,coznakomityetiopistaEdward Ullendorff (1929-2011) opisał takimi oto słowy: „Kebra Nagast to nie tylko dzieło literackie, lecz także składnica etiopskich uczuć narodowych i religijnych.”2 Od siebie dodam, że jest to także jedno z najważniejszych dzieł składających się na tradycję i kulturęcałejludzkości. Kebra Nagast wyjaśnia pochodzenie dynastii salomońskiej3 sprawującej władzę w Etiopii. Opowiada o tym, jak królowa Saby spotkała Salomona, i o tym, jak Arka PrzymierzaskradzionaprzezDawida(MenelikaI)znalazłasięwEtiopii.Zawieratakże ważną informację dotyczącą porzucenia przez Etiopczyków pogańskiego kultu słońca, księżycaigwiazdorazzastąpieniagokultemJedynegoBoga,BogaIzraela. Prof.StefanStrelcynwewstępiedoswojegoprzekładutaknapisałnatematbudowy utworu: „Kebra Nagast składa się z 117 rozdziałów niezgrupowanych w większe zespoły. Każdy z rozdziałów posiada tytuł, który jednak często zupełnie nie odpowiada jego treści(…). Autor (czy redaktor) dzieła wtłoczył całość w fikcyjne obrady Soboru Nicejskiego (317). (…) W soborze, na którym opowiadane jest to, co zawiera księga „Chwały Królów”, bierze udział również Grzegorz Cudotwórca (…), co jest oczywiście jawnym anachronizmem, żył on bowiem w III w. (...) [na dodatek] autor myli go wciąż ze świętym ormiańskim Grzegorzem Oświecicielem. (…) Jako drugi rozmówca występuje Domitius(…)zwanyraz'patriarchąRzymu'(...),araz'zAntiochii'(…),wrzeczywistości święty egipski. Ten Domitius opowiada o zawartości księgi, którą znalazł w Konstantynopolu.”4 Natomiast w tekście Legenda skarbem narodu - o Kebra Nagast znajdujemy dalsze informacjedotyczącetejksięgi: „Dzieło przyjęło się dzielić na cztery główne części. Pierwsza obejmuje podstawową treść legendy: spotkanie królowej Saby z królem Salomonem, narodziny ich syna Dawida (tj. Menelika), jego podróż do Izraela, kradzież Arki Przymierza i dalsze losy Menelika jako władcy Etiopii. Druga część to rozdziały 1-18, omawiające różne wątki biblijne, i 113-117 zawierające proroctwa dotyczące przyszłości Etiopii i jej wiary w Chrystusa.CzęśćtrzeciajestjużdośćluźnozwiązanazgłównąhistoriąKebraNagaststanowi zbiór dowodów na to, jakoby wszyscy wielcy władcy starożytności wywodzili się z narodu wybranego, czyli należeli do ludu semickiego. Część ostatnia, czwarta, obejmujeszeregproroctwdotyczącychnadejściaOdkupiciela-Chrystusa. Całość Kebra Nagast jest więc również swoistym pomostem kulturowym: łączy najdalszą,pogańskąprzeszłośćEtiopiisprzedkrólowejSabypoprzezprzyjęciewiaryw jednegoBoga(judaizm)pochrześcijaństwo.”5 W tym miejscu koniecznie trzeba dodać, że Kebra Nagast kończy się ostatecznym proroctwem, że władcy Rzymu (Bizancjum) i Etiopii pokonają Żydów i królestwo żydowskieprzestanieistnieć,alewkońcuisiłaRzymuzostanieprzyćmionaprzezmoc Etiopii. KiedypowstałaKebraNagast? Według informacji zawartej w kolofonie dołączonym dowiększościistniejącychkopii,księgazostałanapisanawjęzykukoptyjskim,zktórego dokonanoprzekładunajęzykarabskiamiałotomiejsce„wczterystadziewiątymroku łaski,jakąotrzymałkrajEtiopii,zapanowaniakrólaGabraMasḳala,zwanegoLâlîbalą, orazzaczasówbiskupaGrzegorza”-czyliwedługnaszejrachubyczasu,wroku1225po narodzeniuChrystusa.Niektórzybadaczeprzyjmująjednakinnedatypowstaniadzieła - okres między 1314 a 1321/22. Zwykle jednak przyjmuje się, iż księga została skompilowanazeznaczniestarszychtekstówokołoroku1300. Warto zauważyć, że autor (czy redaktor) Kebra Nagast opierał się nie tylko na na tradycji etiopskiej i Biblii Starego i Nowego Testamentu ale również i na żydowskich księgachapokryficznych,adokładniejnaKsiędzeHenochaiKsiędzeJubileuszy,ponadto również na chrześcijańskich księgach apokryficznych, w tym syryjskich, takich jak KsięgaJaskiniSkarbów6,KsięgaAdamaiEwyorazKsięgaPszczoły7.WKebraNagast możnasiętakżedopatrzyćśladówjeszczeinnychapokryficznychtekstówżydowskich, chrześcijańskichanawetimuzułmańskichorazpismpatrystycznych. KebraNagastprzezdługiewiekiniebyłaznanaEuropejczykom.Porazpierwszyjej fragment(rozdziałyod19do32)przełożyłnałacinęFranzPraetorius,pierwszegozaś kompletnegoprzekładunażywyjęzykeuropejski-naniemiecki-dokonałCarlBezold jużwroku1886,alenawydaniedziełatrzebabyłoczekaćjeszczedługielata,boażdo roku1905(KebraNagast,DieHerrlichkeitdesKönige:nachdenHandschrifteninBerlin, London, Oxford und Paris, München, 1905). Należy zaznaczyć, że jest to pierwsze krytyczne wydanie tekstu tłumaczonego z gyyz. Kolejnego przekładu - na angielski dokonał E.A. Wallis Budge (The Queen of Sheba and her only son Menyelek (I), Oxford 1932). Następnych przekładów na języki europejskie dokonali: Stefan Strelcyn: Kebra NagastczyliChwałakrólówAbisynii(fragmenty),Warszawa1956,GeraldHusman:The Kebra Nagast: the book of rastafarian wisdom & faith from Ethiopia & Jamaica, St. Martin'sPress1997,GérardColin:Lagloiredesrois(KebraNagast).Épopéenationalede l’Éthiopie,Genève2002,SamuelMahler:KebraNegast,laGloiredesRoisd'Ethiopie,Les éditionsdelaboutiquedesartistes2007,RobertBeylot:LaGloiredesRoisoul'Histoirede SalomonetdelareinedeSaba,BrepolsPublisher2008.WInterneciemożnateżznaleźć przekład rosyjski - prawdopodobnie autorstwa W.F. Minorskiego Sława cariej (Kebra Negast).8 Sądzę, że należy wspomnieć i o tym, iż królowa Saby znana jest w Polsce od wielu, wielu już lat ale nie jako bohaterka Kebra Nagast, lecz jako autorka apokryficznego tekstu wielokrotnie wydawanego po polsku a noszącego dość barokowy tytuł: PROROCTWO KRÓLOWEJ SABY czyli Przepowiednie Michaldy albo inaczej Mądra Rozmowa Królowej ze Saby z Królem Salomonem. Według tej tradycji - nie naukowej i nie kościelnej, ale raczej jarmarcznej czy odpustowej - nosi imię Michaldy i w przypisywanym jej dziełku odkrywa nam przyszłość ludzkości i świata aż po czasy ostateczne.Władczynitaznanajestpodjeszczeinnymiimionami,boArabowiemówią o niej Bilkis, a u nas popularnie określa się ją mianem Trzynastej Sybilli, chociaż absolutnie niesłusznie, ponieważ nie można jej zaliczyć do grona Sybill pogańskich, którychmiałobyćdziesięć,bądźdwanaście. Tradycja europejska tej to właśnie królowej przypisuje napisanie trzech ksiąg proroctw,któreprzekazałakrólowiSalomonowi,aktórenajpierwbyłyprzechowywane przezŻydów,potemprzezstarożytnychiśredniowiecznychchrześcijan,itak-rzekomo -dotrwałyażdonaszychdni. Oczywiścieżadenautentycznyrękopistegodziełasięniezachował,istniejenatomiast wielka liczba tekstów apokryficznych napisanych czy skompilowanych w różnych językachnowożytnych,wtymipopolsku,któredoczekałysięlicznychwydań,aktóre przypisujesiękrólowejSaby. Królowa Saby oprócz Kebra Nagast wspomniana jest w dwu jeszcze starożytnych źródłach pisanych: Biblii i Koranie. Zapoznajmy się najpierw z tym, co na jej temat mówiBiblia: „AgdykrólowaSabyusłyszaławieśćoSalomonieopartąnachwalePana,wybrałasię doniego,żebydoświadczyćgoprzezstawianietrudnychpytań. Przybyła do Jeruzalemu z nadzwyczaj wspaniałym orszakiem na wielbłądach objuczonychwonnościami,wielkąilościązłotaidrogimikamieniamiiprzyszedłszydo Salomonarozmawiałaznimowszystkim,comiałanasercu. Salomon zaś odpowiedział na wszystkie jej pytania i nie było takiego pytania, na którekrólnieumiałbydaćjejodpowiedzi. Gdy więc królowa Saby poznała całą mądrość Salomona i obejrzała pałac, który zbudował, potrawy na jego stole i stanowiska jego dostojników, i sprawność w usługiwaniu jego sług, ich stroje, podawane napoje oraz jego ofiarę całopalną jaką złożyłwprzybytkuPana,niemogławyjśćzpodziwu. I rzekła do króla: Prawdą okazało się to, co o twoich sprawach i o twojej mądrości słyszałamwmojejziemi. Lecz nie wierzyłam tym słowom, aż przybyłam i zobaczyłam na własne czy; a i tak niepowiedzianomianipołowytego,boznacznieprzewyższyłeśmądrościąizacnością to,cootobiesłyszałam. Szczęśliwitwoiludzie,szczęśliwitwoisłudzy,którzystojąprzedtobążemogązawsze słuchaćtwojejmądrości. NiechbędziebłogosławionyPan,Bógtwój,którycięsobieupodobał,abycięposadzić natronieIzraela;dlategożeumiłowałPanIzraelanawieki,ustanowiłciękrólem,abyś stosowałprawoisprawiedliwość. Po czym podarowała królowi sto dwadzieścia talentów złota i ogromną ilość wonności i drogich kamieni. Nigdy już nie nadeszło tyle wonności, ile wtedy podarowałakrólowaSabykrólowiSalomonowi. Ponieważ okręty Chirama, które przywiozły złoto z Ofiru, przywiozły z Ofiru ogromnąilośćdrzewasandałowegoidrogichkamieni. WtedykrólkazałsporządzićzdrzewasandałowegoporęczedlaprzybytkuPanaidla pałacu królewskiego, jak również cytry i harfy dla śpiewaków; nie nadeszło już nigdy tyledrzewasandałowego,cowtedyiniewidzianogotyleażdodniadzisiejszego. Król Salomon zaś podarował królowej Saby wszystko, czego zapragnęła i co sobie wyprosiłaoprócztego,cojejdarowałodsiebiejakokrólSalomon.Potemonawybrała sięwdrogępowrotnąipojechaładoswojejziemi,wrazzeswymidworzanami.” (PierwszaKsięgaKrólewska10,1-13,[w:]Bibliatj.PismoŚwięteStaregoiNowego Testamentu,tzw.NowyPrzekład,Warszawa1979) Tyle na temat tajemniczej królowej Saby mówi Biblia. Nieco więcej na temat kontaktów owej władczyni z Salomonem znaleźć można na kartach świętej księgi muzułmanów-Koranu. Aotointeresującynasfragment: „SalomonbyłnastępcąpoDawidzie. Śmiertelni! Rzekł, rozumiem śpiewy ptasząt, posiadam wszystkie umiejętności, zostałemwywyższonynatenświętystopień. Dniajednegosprowadziłswewojska,złożonezszatanów,geniuszów,ludziiptaków osobnowyszykowanych.Gdyprzybyłnadolinęmrówek,jednaznichrzekładoswych towarzyszek: Schrońmy się do mieszkań naszych, by Salomon i jego żołnierze nie zdeptali nas nogami,booninanaszważaćniebędą! Salomonusłyszałichrozmowę,iroześmiałsię: Panie!zawołał,spraw,abymumiałbyćwdzięcznymzałaskiktóreśzlałnamnieina moją rodzinę spraw abym czynił dobro jakie się Tobie podoba; niech miłosierdzie TwojepoliczymniedorzęducnotliwychsługTwoich. Przebiegłokiemwojskoptaków,irzeczedonich:Dlaczegoniewidzętududka,czyon nie jest obecnym? Ukarzę go srogo, nie ujdzie śmierci, jeżeli mi na to nie da słusznej wymówki. Dudekprzybywszy,usiadłprzykróluirzekłdoniego: Przeleciałem kraj, któregoś ty nie widział, przynoszę ci nowiny z królestwa Saby. Niewiastanimrządzi,tysiącwdziękówposiada,inawspaniałymsiedzitronie.Onaijej ludsączcicielamisłońca,szatanimtęcześćuprzyjemnił,onichzwróciłzprawejdrogii dziśwciemnościachzostają.OnimprzeszkadzaczcićBoga,któryrządzitymwszystkim cojestwniebieinaziemi,aznacosercaludzkietająinajawwydają.Jedentylkojest Bóg,OnjestwładcąNajwyższegoTronu. Będęwiedział-rzekłSalomon-czywieśćtwoja,prawdączyfałszemjest.Lećdoludu Saby,agdyoddasztenlist,usuńsięiczekajnaodpowiedź. Dudek,odleciałiwręczyłlistkrólowej. Panowie! - rzekła królowa do swych dworzan - odebrałam list zaszczytny. Salomon mi go przysyła, w nim te słowa zawarte: W Imię Boga litościwego i miłosiernego! Nie powstawaj przeciw mnie, spiesz przybyć do mnie i wierz. Panowie! radźcie mi w tej sprawie,nicniepostanowiębezwaszegozatwierdzenia. Mamy odwagę i żołnierzy - odpowiedzieli możni - ale ty jesteś naszą królową, i zrobimyconamrozkażesz. Gdy królowie wchodzą do jakiego miasta - rzekła królowa niszczą je i do pokory przyprowadzają przedniejszych mieszkańców. Tak oni działają. Poślę dary i czekać będęodpowiedzi. Skoroposłaniecprzybył,Salomonrzekłdoniego: Czyżmożeciemeskarbypowiększyć?Bógmiudzieliłdroższeodwaszychbogactwa zatrzymajcie sobie wasze dary. Wracajcie do ludu, który wraz przysyła. Pójdę nań z wojskiem,któremuniebędziemiałczymoprzećsię;wypędzęgozjegowłasnegokraju, amożniwpokorzeprzymuszenibędąulec. Salomonobracającmowędowodzówswegowojska,rzekł: Ktozwasprzyniesiemitronkrólowej,pierwejnimjejludprzyjdzierzucićsięmnie donóg. Oto ja - powiedział Ifrit, jeden z duchów tajemnych - oddam go tobie pierwej nim z tegomiejscapowstaniesz,zamiartenniejestnadmojesiły. W mgnieniu oka przyniosę ci go tutaj rzekł inny sługa jego, który posiadł naukę z księgi.Skorokrólujrzałtronunógswoich,zawołał: Oto łaska Boga, On chce doświadczyć, czy moje serce wdzięcznym będzie; wdzięczność jest rozkoszą dla dobrze czyniącego, a niewdzięczność nie umniejszy skarbów Boga. Przekształćcie tron królowej, iżbyśmy poznali czy ona światło posiada, czyzostajewciemności. Gdykrólowaprzybyła,zapytanojej: Czytojestwasztron? Onaodpowiedziała: Zupełnie podobny do mojego. Już pierwej przyjęliśmy naukę, która nas uczyniła wiernymi.Obłąkałającześćbogówfałszywych,urodziłasięwpośródbałwochwalczego ludu.Powiedzianojej: Wnijdźdotegopałacu. Jejzdawałosię,żetobyływodywezbrane,uniosłasuknieokołonóg. Jesttomocnabudowlazeszkła-rzekłdoniejSalomon. Panie! zawołała królowa, byłam zaślepioną, wierzę z Salomonem w Boga, władcę światów. (KORANXXVII,16-44, przekład:JanMurzaTarakBuczacki,Warszawa1858). Kończąc ten niezbyt obszerny wstęp, zapraszam do lektury tej starodawnej i jakże interesującejksięgi. AndrzejSarwa KEBRANAGAST CHWAŁAKRÓLÓW WIERZYMYWBOGAOJCA,STWÓRCĘWSZECHŚWIATA, WJEGOSYNAJEZUSACHRYSTUSA, PRZEZKTÓREGOWSZYSTKOWYPEŁNIŁOSIĘŻYCIEM, BEZKTÓREGONICNIEWYPEŁNIŁOBYSIĘŻYCIEM, ORAZWDUCHAŚWIĘTEGO,WSPOMOŻYCIELA, KTÓRYPOCHODZIZOJCAISYNA. WIELBIMYŚWIĘTĄTRÓJCĘ,JEDYNEGOBOGA OJCA,SYNAIDUCHAŚWIĘTEGO. I.CHWAŁAKRÓLÓW TrzystuOsiemnastuPrawowiernychOjcówotrzymałoodBoganiezwykłąświetność, wspaniałośćigodność.BógprzekazałjedzieciomAdamaorazobdarzyłwspaniałościąi godnościąSyjon,Arkę(tâbôt)9BożegoPrawa,któregoOnsamjestStwórcą.Wtwierdzy Jego świętości mieszkają wszelkie stworzone istoty, aniołowie i ludzie. Ojciec, Syn i Duch Święty połączeni prawą, dobrą wolą i szczerymi więzami wspólnie zbudowali Niebiański Syjon i uczynili go domostwem ich Chwały. Następnie Ojciec, Syn i Duch Święty rzekli zgodnie: „Stwórzmy człowieka na Nasze podobieństwo,”10 po czym Syn powiedział: „Przyjmę ciało Adama,” a Duch Święty dodał: „Zamieszkam w sercach Proroków i Sprawiedliwych.” Ich wspólne przymierze spełniło się w Syjonie, Mieście Ich Chwały. Następnie Dawid rzekł: „Nie zapominajcie o Waszym zbawiennym przymierzu,którezawarliściedawnotemu,olasceWaszegodziedzictwastworzonejna zamieszkanejprzezWasGórzeSyjon.”11 BógstworzyłAdamanaSwojepodobieństwo,abymógłOnpozbyćsięSzatanaijego pychy oraz aby móc Adama - Swą własną roślinę - umieścić pomiędzy Swymi sprawiedliwymi, chwalebnymi dziećmi. Bóg obmyślił Swój plan i przedstawił go, mówiąc: „Stanę się człowiekiem i stanę się wszystkim, co stworzyłem, zamieszkam w ludzkimciele.”WnastępnychdniachdziękiJegoradościpowstałDrugiSyjoninarodził sięDrugiAdam,którymbyłnaszZbawicielJezusChrystus.Otojestnaszachwałainasza wiara,naszanadziejainaszeżycie.OtoDrugiSyjon12. II.WIELKOŚĆKRÓLÓW Rozważmy, zastanówmy się, którego z królów ziemi, począwszy od pierwszego do ostatniego,mamywświetlePrawa,honoruiwspaniałościwychwalić,aktóregopotępić. Grzegorz Cudotwórca13 , który zjawił się w jaskini z powodu swej miłości do męczeństwa Chrystusa i który sam cierpiał udrękę przez piętnaście lat, rzekł: „Gdy byłem w pułapce myślałem o tym, myślałem też o szaleństwach Królów Armenii. Pytałem się w myślach: ‘Co składa się na wielkość królów? Czy jest to mnogość żołnierzy,wielkośćziemskichdóbr,czymożezasięgwładzywmiastachiwioskach?’O tym rozmyślałem przy każdej modlitwie, a mój rozum nakazywał mi to mając na uwadzewspaniałośćkrólów.Zacznijmywięc.” III.KRÓLESTWOADAMA PojawiamsiętużobokAdamaimówię:„BógjestKrólemprawdy,wychwalajmyGo.” BógmianowałAdamakrólemwszystkiego,coSamwcześniejstworzył.Wyprowadziłgo z Ogrodu, gdy ten dopuścił się niewybaczalnego przewinienia przez grzech Węża i spisek Szatana. W tym smutnym momencie narodził się Kain, a gdy Adam zauważył jegoposępnątwarziwypełnionezłemciało,zacząłnadnimubolewać.Późniejnarodził się Abel, a gdy Adam zauważył jego łagodną twarz i wypełnione dobrem ciało, rzekł: „Otomójsyn,dziedzicmegokrólestwa.” IV.ZAZDROŚĆ Gdy Kain i Abel razem dorastali, w Szatanie narastała zazdrość. Przelał ją w serce Kaina,któryztrzechpowodówzacząłżywićzawiśćwstosunkudoAbla.Pierwszymz nich były słowa ich ojca Adama, który rzekł: „Ten, który ma łagodną twarz stanie się dziedzicem mego królestwa.” Drugim z nich była jego siostra, [siostra bliźniaczka] Kaina o pięknej twarzy, która z Bożego nakazu dana została Ablowi, aby razem mogli onizapełniaćziemie.Twarzsiostry[bliźniaczki]zrodzonejwrazzAblemprzypominała jednak twarz Kaina, a ich ojciec wydając je za mąż, wydał je jednocześnie. Trzeci powód wydarzył się, gdy obaj bracia składali ofiarę Bogu, a Ten przyjął ofiarę Abla a odrzucił tę złożoną przez Kaina. Z tych wszystkich przyczyn Kain zabił Abla. Tak oto przez Szatana, który zazdrościł Adamowi jego dzieci, zrodziło się bratobójstwo. Zabiwszyswegobrata,Kainbyłroztrzęsionyiprzerażonyorazzostałodrzuconyprzez swegoojcaiPana.PóźniejnarodziłsięSet.Adamspojrzałnaniegoirzekł:„Bógzlitował sięnademnąiobdarowałmnieświatłemmejtwarzy.Znajdęwniejpocieszeniemych smutnychwspomnień.Imiętego,którydopuściłsięzabójstwamegodziedzica,powinno byćzapomnianeażdodziewiątegopokolenia.” V.KRÓLESTWOSETA Adam zmarł, po jego śmierci Set rządził sprawiedliwie. Set zmarł, po nim rządził Enosz. Enosz zmarł, po nim rządził Kenan. Kenan zmarł, po nim rządził Mahalaleel. Mahalaleel zmarł, po nim rządził Jered. Jered zmarł, po jego śmierci sprawiedliwie rządziłHenoch.BałsięonBoga,aTenukryłgotak,żebynigdynieujrzałśmierci.Stał siękrólemzkrwiikościwZiemiŻywych.PozniknięciuHenocharządziłMetuszelach. Metuszelach zmarł, po nim rządził Lamech. Lamech zmarł, po jego śmierci sprawiedliwierządziłNoe,któryradowałBogawszystkimiswymiczynami. VI.GRZECHKAINA Kain,przeklętyczłowiek,mordercaswegobrata,pomnażałzło.Taksamoczynilijego potomkowie,którzyswąnikczemnościąprowokowaligniewBoga.Jednaknieobawiali się Go i nie pamiętali, że to On ich stworzył, nigdy nie wznosili ku Niemu swych modłów, nie wielbili Go ani Mu nie służyli. Przeciwnie, jedli, pili, tańczyli, grali na instrumentach, śpiewali sprośne pieśni i rozsiewali nieczystość nie bacząc na prawo, zasady i umiar. Okrucieństwo dzieci Kaina powiększało się, dopóki poprzez swe zepsucie nie złączyli nasienia osła z nasieniem klaczy. Z połączenia tego narodził się muł,któregoBógniemiałwswychplanach.Uczynilionipodobnie,jakrobiątoludzie wierni Bogu, którzy łączą swe dzieci z dziećmi ludzi Boga odrzucających. Rodzi się wówczaspotomstwo,któregojednapołowanosiwsobiedobro,adruga-zło.Znanyjest wyrok dla ludzi, którzy dopuszczają się tych niegodziwości. Ich błędy nigdy nie przemijają. VII.NOE Noe był prawym człowiekiem. Obawiał się Boga i, zgodnie z naukami swych ojców, postępowałsprawiedliwie.PocząwszyodAdama,Noebyłjegopotomkiemzdziesiątego pokolenia. Pamiętał, co jest dobre, powstrzymywał się od cudzołóstwa i wpajał swym dzieciom,abyteniezadawałysięzdziećmiKaina,aroganckiegotyrana,którypodzielił królestwo, działał z polecenia Szatana i pozwalał kwitnąć złu. Zaznajomił swych potomków ze wszystkim czego nienawidził Bóg: z pychą, chełpliwością, kłamstwem, fałszywymi oszczerstwami i nieprawdziwymi przyrzeczeniami. Zgodnie ze swą bezprawną nieczystością, mężczyźni zanieczyszczali innych mężczyzn, a kobiety dokonywałystrasznychczynówzinnymikobietami.14 VIII.POTOP WszystkieteczynybyłydlaBogazłem,więczniszczyłOnludziogromną,zimniejszą od lodu wodą. Otworzył drzwi nieba, z których kaskadami wylały się niezmierzone wody. Otworzył podziemne fontanny, a one pojawiły się na powierzchni ziemi. Grzesznicy zebrali owoc swej kary - zostali zmyci z ziemi. Wraz z nimi zniknęły wszelkie zwierzęta i pełzające istoty, które zostały stworzone przez Boga, aby wychwalały Adama, zapewniały mu pokarm, radowały go i wielbiły swego Stwórcę, o którymDawidrzekł:„Tyśustanowiłwszystko,coAdamczujepodswymistopami.”15Ze względu na Adama Bóg je stworzył, ze względu na niego zniszczył je wszystkie z wyjątkiem Ośmiu Dusz, siedmiu przedstawicieli każdego gatunku czystych i pełzającychzwierzątorazdwóchprzedstawicielinieczystychipełzającychzwierząt. IX.PRZYMIERZENOEGO Noe,prawyczłowiek,zmarł,aponimmądrzeisprawiedliwierządziłSem.Noerzekł doniegoprzedśmiercią:„BądźPanemdlatwegobrata,”adoChamarzekł:„Bądźsługą dla swego brata.” Do Jafeta natomiast powiedział: „Bądź sługą mego dziedzica Sema, bądź jego poddanym.”16 Po Potopie nasz Wróg, Szatan, nie zaprzestał doskwierać dzieciomNoego.ZwiódłKanaana,synaChama,którystałsiębrutalnymuzurpatorem, stojącymzarozpademkrólestwadzieciSema.Podzieliłyonecałąziemięmiędzysiebie, a Noe kazał im wcześniej przyrzec na Imię Boga, że nigdy nie będą naruszać granic swychsąsiadów,jeśćciałpadłychzwierzątiuprawiaćniezgodnegozprawemnierządu, chyba, że pragną, aby Bóg ponownie się rozgniewał i ukarał ich potopem. Sam Noe ukorzyłsięprzedBogiem,złożyłMuofiarę,westchnąłizapłakał.Pragnąłporozmawiać z Bogiem i powiedział Mu: „Jeśli zamierzasz po raz drugi zniszczyć ziemię potopem, niech zabierze mnie on razem z tymi, którzy mają przepaść.” Bóg odpowiedział mu: „Zawrę z tobą przymierze, według którego twe dzieci nie będą mogły jeść ciała zwierzęcia zabitego lub rozszarpanego przez dzikie zwierzęta, ani uprawiać niezgodnego z prawem nierządu. Ja natomiast zobowiązuję się, że po raz drugi nie zniszczę ziemi Potopem, a twe dzieci obdaruję Zimą i Latem, Czasem Siewów i Żniwami,JesieniąiWiosną.”17 X.SYJON „Przyrzekam na Siebie i na Syjon, Arkę Mego przymierza stworzoną w celu miłosiernego zbawienia ludzi i ich potomków, że odnajdę radość w składanych przez dzieciziemiofiarach,aArkaMegoprzymierzatrwaćbędzieprzynichnawieki.Gdyna niebiepojawisięchmura,niechludzienieobawiająsięmogącegonadejśćPotopu.Gdy naniebiepojawisięchmura,siedzibaMegoSyjonuopuściŁukMegoPrzymierza,tęczę stanowiącą Arkę Mego Prawa. Gdy zdarzy się tak, że ich grzechy się pomnożą i rozbudzą we Mnie gniew, wspomnę wtedy Arkę Mego Przymierza i umieszczę na niebie tęczę, Mój gniew zniknie, a zamiast niego obdaruję ich Mym miłosierdziem. NigdyniezapomnęMegosłowa,ategoktórejużwypłynęłozMychust-nieprzeoczę. Nawetgdynieboiziemiaprzeminą,Mojesłowonieprzeminienigdy.”18 Stojący obok Arcybiskupi odpowiedzieli błogosławionemu Grzegorzowi: „Spójrzmy oto, każdej istocie, aniołom, niebu, ziemi, bramom nieba oraz czeluściom mórz to On stworzyłArkęPrzymierza,którazniebiosspływanawszystko,cojestnaziemi.” XI.NIEJEDNOMYŚLNADECYZJA TRZYSTUOSIEMNASTUOJCÓW. Odpowiedzieli oni i rzekli: „Zaiste, Arka Przymierza była pierwszą stworzoną przez Niegorzeczą.Twesłowojestprawdziwe,sprawiedliweiniezmienne.StworzyłOnSyjon przed wszystkim innym, aby stał się on domostwem Jego chwały, a Swe Przymierze określił, mówiąc: ‘Przyjmę ciało Adama, które powstało z prochów i objawię się wszystkim, których stworzyłem, Mą ręką i Mym głosem.’ Gdyby zdarzyło się tak, że Syjon by nie nadszedł, a On nie przyjąłby ciała Adama, Słowo nie zostałoby wypowiedziane, a my nie zostalibyśmy zbawieni. Świadectwo ukryte jest w podobieństwie. Niebiański Syjon uważany jest za podobny do Matki Odkupiciela, Maryi. Umieszczone jest w nim Dziesięć Słów Prawa, które napisał Sam Stwórca, a późniejzamieszkałwłonieMaryiidziękiniemuwszystkosięstało.” XII.KANAAN.19 ToKanaanbyłtym,któryrozdzieliłkrólestwodzieciSemaizłamałprzysięgęzawartą zNoem.SynamiKanaanabyłosiedmiupotężnychmężów,więcwybrałonzziemSema siedemwspaniałychmiastikażdegoznichustanowiłwładcąjednegomiasta.Podwoił tymsamymswewpływynatychterenach.BógzemściłsięjednaknasynachKanaanai pozwolił, aby synowie Sema odzyskali swe ziemie. Narodami, którymi władali byli Kananejczycy20 , Peryzzyci21 , Chiwwici22 , Hetyci23 , Amoryci24 , Jebusyci25 i Girgaszyci26.IchtoKanaanwyrwałsiłąspomiędzypotomkówSema,gdyżnieprawym było najeżdżanie królestwa, niedotrzymanie przysięgi, sprzeciwianie się woli Boskiej orazwielbienieikłanianiesiętym,którzyniebylibogami-dlategozostaliunicestwieni, apamięćonich27zaginęła. Po śmierci Sema rządził Arfachsad. Po śmierci Arfachsada rządził Kainan28 . Po śmierciKainanarządziłSelech.PośmierciSelecharządziłPeleg.Pojegośmiercirządził Serug. Po śmierci Seruga rządził Nachor. Po śmierci Nachora rządził Terach. To oni tworzyli magiczne obrazy, i udawali się do grobów swych ojców. I stworzyli obrazy (wyobrażenia)zezłota,srebraimosiądzu.Przedkażdymznichdemonyzwykłyznimi rozmawiać, mówiąc: „Mój synu, ofiaruj nam dziecko, które najbardziej kochasz,” a władcywofierzemordowaliswychsynówiswecórki,wylewaliichniewinnąkrewdla obrzydliwychdemonów. XIII.ABRAHAM. Terach miał syna i dał mu na imię Abram. Gdy Abram miał dwanaście lat, ojciec chciałgowysłać,żebytensprzedawałfigurybożków.Abramrzekłwtedydoniego:„To niesąbogowie,którzymogącięzbawić.”Wziąłonjednakfigurki,tak,jaknakazałmu ojciec. Abram przemówił do tych, którzy chcieli je kupić: „Czy chcecie kupić bogów, którzy nie zapewnią wam zbawienia, bogów zrobionych przez człowieka z drewna, kamienia,żelazaimosiądzu?”LudziezrezygnowalizkupnabożkówodAbrama,gdyż zniesławił on wytwory swego własnego ojca. W drodze powrotnej do domu zboczył z drogi,rozłożyłnaziemiwszystkiefigurki,spojrzałnanieirzekł:„Zastanawiamsię,czy jesteście w stanie uczynić to, o co was poproszę, czy dacie mi chleb i wodę?” Żaden z bożków nie odpowiedział, gdyż były jedynie kawałkami kamienia i drewna. Abram zacząłichobrażaćipiętnować,aonenadalmilczały.Uderzyłjednegoznichwtwarz, innego kopnął, a trzeciego przewrócił i połamał, po czym ponownie rzekł: „Jeśli nie potraficie wymierzyć kary temu, kto was rani, jak możecie nazywać się ‘bogami’? Ci, którzy was czczą są próżni, ja zaś wyrzekam się was. Nigdy nie będziecie moimi bogami.” Następnie zwrócił swą twarz ku Wschodowi, wyprostował ręce i przemówił: „BądźmymBogiem,oPanie,Stwórconiebaiziemi,Stwórcosłońcaiksiężyca,morzai lądu, majestatu niebios i wszystkiego, co jest widzialne i niewidzialne. Bądź mym Bogiem,Stwórcowszechświata.OdtegodniatylkowTobiepokładammąufność.”Gdy wypowiedział te słowa, pojawił się przed nim płonący rydwan. Abram przerażony upadłtwarządoziemi,aBógrzekłdoniego:„Nielękajsię,wstań,”29poczymusunąłz niegowszelkąbojaźń. XIV.PRZYMIERZEABRAHAMA. Bóg w rozmowie z Abramem rzekł: „Nie lękaj się. Od tego dnia jesteś Mym sługą, zawrę z tobą i z twym potomstwem Przymierze, dzięki któremu ród twój będzie się rozmnażał, a twe imię stanie się wielkie. Po upływie siedmiu pokoleń przyniosę na ziemię Arkę Mego Przymierza, które dotknie twych potomków i zapewni twej rasie zbawienie. Moje zbawienne Słowo Adama usłyszy każdy z nich. Ci spośród twych krewnych, którzy są przepełnieni złem, zostają z dzisiejszym dniem odrzuceni przez Mąboskość.Abyniezwiedlicięswymikłamstwami,odejdźztychziem,zziemtwych ojców,domiejsca,któreciwskażę.Staniesięonodomemtwoimitwoichpotomków.”30 Abram oddał Bogu hołd i stał się Jego sługą. Bóg rzekł do niego: „Twe imię brzmi Abraham,”pozdrowiłgopełnympokojugestemiwróciłdonieba.Abrahamwróciłdo swegodomostwaiwziąłzażonęSarę.Nigdyjużniepowróciłanidoswegoojca,anido swej matki, do swego domu, ani do swych krewnych. Opuścił ich wszystkich w imię Boga.PrzybyłdomiastazwanegoSalem,zamieszkałwnimisprawiedliwienimrządził. Nigdy nie przestał być oddany Bogu. Ten niezmiernie go błogosławił i obdarował trzystu osiemnastoma oddanymi służącymi, którzy znali sztukę wojenną i zawsze działali zgodnie z jego wolą. Odziani byli w bogato przyozdobione złotem tuniki, na szyjach nosili złote łańcuchy, w pasie przewiązane mieli złote pasy, a na ich głowach spoczywały złote korony. Dzięki nim Abraham zdołał przezwyciężyć swego wroga. Zmarł w Bożej chwale, był bardziej miłosierny, wspaniałomyślny i poważany niż wszyscy,którzyżyliprzednim. XV.IZAAKIJAKUB Izaak został królem po śmierci Abrahama. Podobnie jak ojciec, nigdy nie sprzeciwił się woli Boga. Był człowiekiem o czystej duszy i ciele, zmarł w pełni chwały. Po jego śmiercikrólemzostałJakub,któryrównieżnigdynieprzeciwstawiłsięBogu.Władałon licznymi ziemiami i posiadał wiele dzieci. Bóg zawsze go błogosławił, a on sam, podobniejakojciec,zmarłwpełnichwały. XVI.RUBEN Po śmierci Jakuba jego pierworodny syn Ruben sprzeciwił się Bogu oraz królestwu swych przodków, ponieważ zhańbił on żonę swego ojca.31 Nie jest wskazane sprzeciwiać się prawu ustanowionemu przez Boga. Ojciec Rubena przeklął go, Bóg znającjegomyślprzepełniłsięgniewem,onsamokazałsięnajgorszymspośródswych braci, a skóra jego dzieci pokryła się trądem i strupami. Mimo tego, że był pierworodnymsynemJakuba,odebranomuipodzielonokrólestwo.PoRubeniewładał jego młodszy brat, którego z tego powodu zwano Judą. Bóg pobłogosławił jego potomstwo,ajegokrólestworozkwitało.PośmierciJudyrządziłjegosyn,Chesron.Po śmierciChesronarządziłjegosyn,Orni32.PośmierciOrniegorządziłjegosyn,Ram.Po śmierciRamarządziłjegosyn,Amminadab.PośmierciAmminadabarządziłjegosyn, Nachszon. Po śmierci Nachszona rządził jego syn, Szalmon. Po śmierci Szalmona rządził jego syn, Booz. Po śmierci Booza rządził jego syn, Obed. Po śmierci Obeda rządził jego syn, Jesse. Oto co powiadam wam o tym królestwie: Ojciec zawsze błogosławił syna po to, aby w królestwie panował dobrobyt. Jeśli chodzi o władanie Izraelem,pośmierciJessegosprawiedliwie,prawieiłaskawierządziłnimDawid. XVII.CHWAŁASYJONU. Napoczątkuwszystkiego,potym,jakustanowiłniebo,Bógpostanowił,żeSyjon,Arka Bożego Prawa, będzie siedzibą Jego ziemskiej chwały. Człowiekowi zwanemu Mojżeszem zezwolił On na wykonanie dzieła podobnego do Arki33 i rzekł do niego: „Zbudujarkęzdrewna,któregonietrawiąrobaki,ipokryjjączystymzłotem.Umieśćw niej Słowo Prawa, które jest Przymierzem spisanym na Dwóch Tablicach Mymi własnymi palcami po to, aby ludzie mogli postępować zgodnie z nim.” Arka została wewnątrz pomalowana rozmaitymi, niebiańskimi, wspaniałymi kolorami przypominającymi jaspisy, mieniące się kamienie, topazy, hiacynty, kryształy oraz czysteświatło,którezsiłąprzyciągaływzrokioszałamiałyumysł.Wszystkotostworzył nie człowiek sprawnością swych rąk, lecz Bóg Swym umysłem dla mieszkania Jego chwały. Jest to uduchowione, niebiańskie, wolne, pełne miłosierdzia i światła miejsce Boga, którego domem jest niebo, lecz porusza się po ziemi. To miejsce zbawienia zamieszkiwalizarównoludzie,aniołowie,jakrównieżDuchŚwięty.Znajdujesięwnim złote naczynie zawierające gomar34 manny z nieba, drewnianą laskę Aarona, która choćwyschłainiktjejniepodlewałzapuściławziemikorzenieorazktórapozłamaniu wdwóchmiejscachprzemieniłasięwtrzylaski. Mojżesz pokrył Arkę szczerym złotem, podparł ją drążkami i przymocował do niej obręcze,dziękiktórymmożnabyłoprzenieśćjądoziemiichdziedzictwa,doJeruzalem, MiastaSyjonu.GdyprzekraczaliJordan,kapłaninieśliArkę.Wodyrzekirozstąpiłysięi uformowałydwieścianydopóty,dopókiwszyscynieprzeszlinadrugąstronę.Dopiero gdy dotarli do Judy, do swej spuścizny, ludzie zatrzymali się, a wraz z nimi dzierżący Arkę kapłani. Następnie spośród dzieci Izraela mianowano proroków do Namiotu Świadectwa,kapłanomwręczonoefody35,abymogliopiekowaćsięowąArką,awyżsi kapłaniskładaliofiarywceluodkupieniagrzechówwłasnychiwszystkichludzi. Bóg polecił Mojżeszowi i Aaronowi zrobić święte naczynia ze złota dla Namiotu Świadectwa, kubki i misy misy i święte stoły, dzbany i dzbanki, okrycia zasłony haftowane,koronkiiwzorzysteszaty,lampyinaczyniadoichnapełniania,uchwytydo pochodni i gasidła, szczypce, świeczniki oraz narzędzia do ich przenoszenia, ceremonialnemisyidużemisy,haftowanezasłonyitkaniny,koronyiszatyliturgiczne, purpurowe szaty i skórzane ubrania, dywany i draperie, maści do namaszczania kapłanów i królów, hiacyntowe i fioletowe zasłony, dywany o podwójnej grubości i jedwabnezasłony,skórycielęceiczerwoneskórybaranie,sardiony36,rubiny,szafiryi szmaragdy do ozdobienia Namiotu Świadectwa, w którym mieszkał Syjon, domostwo Jego chwały.37 Bóg polecił im również umieścić we ‘wnętrzu statku’ Dwie Tablice napisane Jego palcami, na których miał oprzeć się Syjon. Rzekł do nich: „I stworzycie dla nich Arkę z drewna, którego nie trawią robaki. Ma ona być na dwa i pół łokcia długa,anapółtorałokciaszeroka.Pokryjeciejąszczerymzłotemtaknazewnątrz,jaki wewnątrz.Wszystkiejejelementyinakrycierównieżwykonaciezezłota.Nazewnątrz przymocujecie do niej obręcze i zrobicie z każdej strony cztery otwory na pale do jej przenoszenia. Je również wykonacie z drewna, którego nie trawią robaki, i również pokryjeciejeszczerymzłotem.TakotonosićbędziecieArkęPrawa.” WszystkotoBógprzekazałMojżeszowinaGórzeSynaj.Dałmurównieżwskazówki, jakmazbudowaćNamiot.OdtegomomentuwIzraeluSyjonobdarzonowielkączcią,a onsamstałsiędomostwemJegochwały.BógzaśzszedłzGórySynajwpełnejświętości. Wybranym ludziom otworzył drogę do zbawienia i uwolnił ich z rąk wrogów. Rozmawiał z nimi pod postacią obłoku i polecił im, aby postępowali zgodnie z Jego PrawemiPrzykazaniami. XVIII.ZGODAMIĘDZYOJCAMIIBISKUPAMI Ponownie Sobór Trzystu Osiemnastu odpowiedział: „Amen. Oto zbawienie dzieci Adama. Od momentu pojawienia się Arki Bożego Prawa powinny się one nazywać ‘LudźmiwdomuBoga,’lubjakrzekłDawid‘LudźmiwJegodomostwie,wSyjonie.’Bóg rzekł ustami Ducha Świętego: ‘Moje domostwo jest tutaj, gdyż tak wybrałem. Błogosławił będę jego kapłanów, i radować się będą dzięki mnie biedacy. Dawida obdaruję w nim potomstwem, spośród którego jeden zostanie królem, a drugi we własnejosobiewładaćbędziezasiadającnaBożymtronie.Skupionwszystkichswych wrogówpodswympodnóżkiemiprzypieczętujeichlos.’” XIX.ODNALEZIENIETEJKSIĘGI. Tymoteusz,Arcybiskup,PatriarchaBizancjum,rzekł:„OdnalazłemwKościeleŚwiętej Zofii wśród różnorakich ksiąg i królewskich skarbów manuskrypt mówiący o tym, że całekrólestwoświataprzynależydoCesarzaBizancjumiCesarzaEtiopii.” XX.PODZIAŁZIEMI. Od centrum Jeruzalem po północne i południowo-wschodnie krańce rozciąga się terytorium Cesarza Bizancjum. Od centrum Jeruzalem po północne i południowe krańceorazdogranicIndiiZachodnich38rozciągasięterytoriumCesarzaEtiopii.Obaj onisąpotomkamiSema,synaNoego,AbrahamaiDawidaorazdziećmiSalomona.Obaj sąpotomkamiSema,ponieważBógobdarzyłjegopotomstwochwałąibłogosławiłjego ojca, Noego. Cesarz Bizancjum jest jednym z synów Salomona, a Cesarz Etiopii jest pierworodnym,najstarszymsynemSalomona. XXI.KRÓLOWAPOŁUDNIA. Odkryłem w tym manuskrypcie, skąd pochodzi Królowa Południa, wspominana równieżprzezEwangelistę.NaszPan,JezusChrystus,potępiającnaródżydowskiżyjący wtamtychczasachikrzyżującyinnych,rzekł:„KrólowazPołudniapowstaniewDniu Sądu i potępi wszystkie te pokolenia, które nie posłuchają nauki Mego słowa, bo przybyła z krańców ziemi, aby słuchać mądrości Salomona.”39 Królową Południa, o którejmówiłChrystus,byłaKrólowaEtiopii.Wsłowach‘zkrańcówziemi’zawarłaluzję do wrażliwości kobiecego organizmu, do długości podróży, do piekącego słońca, do doskwierającego głodu i pragnienia. Owa Królowa Południa miała piękną twarz, wspaniałą posturę oraz daną przez Boga niezwykłą inteligencję i zrozumienie. Dzięki tym cnotom udała się z dobrej woli Boga do Jeruzalem, aby wsłuchać się w mądrości Salomona. Była ponadto niezmiernie bogata, gdyż Bóg obdarował ją chwałą, bogactwami, złotem, srebrem, wspaniałymi strojami, wielbłądami, niewolnikami i kupcami, którzy prowadzili jej interesy i udawali się w celach handlowych morzem i lądemdoIndiiiSyene. XXII.KUPIECTAMRIN Żyłkiedyśmądryczłowiek,dowódcakupieckiejkarawany,którynazywałsięTamrin. Na wyprawy zabierał ze sobą pięćset dwadzieścia wielbłądów i posiadał około siedemdziesiąttrzystatki. W tamtych czasach Król Salomon pragnął wybudować Dom Boga, rozesłał więc międzywszystkichkupcówodwschodupozachód,odpołudniapopółnocwiadomość, w której nakazywał im wrócić do niego i wziąć od niego złoto i srebro, aby mógł on późniejzażądaćodnichwszystkiego,cobędziemupotrzebnedozrealizowaniaswego przedsięwzięcia. Kilka osób powiedziało mu o tym bogatym etiopskim kupcu, a Salomon wysłał mu wiadomość, w której poprosił go o przywiezienie z Arabii wszystkiego, czego ten będzie sobie życzył - czerwonego złota, czarnego drewna, którego nie trawią robaki, czy szafirów. Kupiec Tamrin, którego władczynią była KrólowaEtiopii,udałsiędoKrólaSalomona.Tenwziąłodniegoto,czegotylkopragnął, a w zamian obdarował kupca niezwykłą obfitością wszelkich dóbr. Człowiek ten posiadałniezwykłyrozum,dostrzegłwięcmądrośćSalomonaiobserwowałKróla,aby nauczyć się od niego, jak odpowiada na każde pytanie, zrozumieć jego osądy, pojąć szybkość jego myślenia i mówienia, sposób życia, nawet to, w jaki sposób siadał i wstawał, poznać czym się zajmuje, kogo kocha, kto dla niego pracuje i jakie wyznaje prawo. Z tymi, którym wydawał rozkazy, Król Salomon rozmawiał uniżenie i uprzejmie,agdypopełniliwykroczenie,łagodnieichupominał.Wybudowałswójdom w imię mądrości i bojaźni wobec Boga, nawracał głupców na właściwą drogę i delikatniepostępowałzeswymisługami.Częstoprzytaczałprzypowieści,ajegosłowa były słodsze niż najczystszy miód. Godne podziwu było jego zachowanie, a wygląd przyjazny.Jakożemądrośćwielbionajestprzezrozumnychludzi,głupcyjąodrzucają. Gdy kupiec ujrzał to wszystko, był niezmiernie zdumiony i zachwycony. Stał się nauczycielem tych, którzy wielbili Salomona i pragnęli go kiedyś spotkać. Ci, którzy dostąpilizaszczytupoznaniajegomądrościiwspaniałomyślności,nigdyjużniechcieli go opuścić. Słodycz jego słów była niczym woda dla spragnionego, niczym chleb dla głodnego, niczym lekarstwo dla chorego, niczym odzienie dla nagiego. Był on niczym ojciec dla sierot. Zawsze osądzał sprawiedliwie i był bezstronny. Posiadał dane mu przez Boga chwałę, bogactwa, złoto, srebro, szlachetne kamienie, stroje, niezliczone ilości bydła, owiec i kóz. W czasach panowania Króla Salomona złoto było tak powszechnejakbrąz,srebrojakołów,abrąz,ołówiżelazoistniałowtakichilościach, jaktrawacorośnienapolachlubtrzcinanapustkowiu.Opływanowdrewnocedrowe. BógobdarowałSalomonachwałą,bogactwem,mądrościąiwdziękiemtak,jakżadnego zjegopoprzednikówiżadnegoznastępców. XXIII.POWRÓTKUPCADOETIOPII Zdarzyłosiękiedyś,żekupiecTamrinzapragnąłpowrócićdoswegokraju.Udałsiędo Salomona,ukłoniłsięprzednim,objąłgoirzekł:„Niechpokójbędzieztobą!Pozwólmi udać się do mego kraju, do mej Pani, gdyż długo spoglądałem na twą chwałę, podziwiałemtwąmądrośćismakowałemdelikatnychmięs,którymimnieczęstowałeś. Teraz chciałbym być przy mej Pani. Zaiste, pragnąłbym jako twój najniższy sługa mieszkać przy tobie, bowiem błogosławieni są ci, którzy słyszą twój głos i wypełniają twepolecenia!Zaiste,pragnąłbymmieszkaćtunazawsze.Musiszjednakodesłaćmnie domejPani,gdyżchciałbympodarowaćjejto,cosięjejnależy.Jestembowiemteżjej sługą.”Salomonwszedłdoswegodomuiobdarowałkupcawszystkim,comogłobyćdla niego wartościowe w Etiopii, a następnie pożegnał go w pokoju. Tamrin również go pożegnałiudałsięwprostdodomu,doswejPaniipodarowałjejwszystko,cozesobą przywiózł. Opowiedział, jak znalazł się w kraju Judy i w Jeruzalem, jak spotkał Króla Salomonaiprzekazałjejwszystko,cowidziałisłyszał.Wspomniałotym,wjakisposób Salomon podejmuje decyzje, jak autorytatywnie przemawia, jak podejmuje właściwe decyzje we wszystkich sprawach, jak za każdym razem jego odpowiedzi są łagodne i uprzejme, wspomniał, że nie ma w nim cienia kłamstwa, że mianował urzędnikównadzorców w sprawie siedmiuset drwali, którzy dopuścili się kradzieży drewna i [w sprawie] ośmiuset kamieniarzy, którzy ciosali kamienie. Opowiedział o żądzy wiedzy Króla, który wysłuchiwał wszystkich nowin od przybywających kupców i handlarzy, pytał o tajniki ich fachów, a później wykorzystywał te informacje w swych przepełnionychmądrościąrękodziełach. Każdego ranka Tamrin zdawał Królowej relację o mądrości Salomona, o jego sprawiedliwych rządach, pod którymi nie odważył się żyć żaden złodziej, o tym, jak wyprawiałuczty,jakzapełniałstoły,jakprzekazywałinnymswąmądrość,jakdoradzał swymsługomwewszystkichsprawachorazjakżadenczłowiekpodjegopanowaniem nieukradłniczego,conależałodojegosąsiada.DziękiswejmądrościSalomonwiedział, ktoczyniłzłoiudzielałtakimludziomreprymendy,sprawiałabyobawialisiępowtórki złychczynów,leczjednocześnieżyliwpokojuzmieszanymzbojaźniąprzedKrólem. WszystkieterzeczyTamrinzdradzałKrólowejiopisywał,corazemzKrólemwidział. Usłyszawszy nowiny od swego sługi, Królowa była zdumiona i pomyślała, że chętnie udałabysiędoKrólaSalomona.Rozpłakałasięnamyśl,żemogłabydoświadczyćtego, czego doświadczył Tamrin. Niezmiernie pragnęła spotkać Króla, lecz gdy pomyślała o podróży stwierdziła, że byłaby ona zbyt długa i trudna. Wielokrotnie jeszcze pytała Tamrina o Salomona, on za każdym razem odpowiadał jej tak samo, a jej pragnienie spotkaniazmądrościąKrólaizjegoobliczembyłocorazsilniejsze.Sercepodpowiadało jejpodróż,azasercemstałBóg,którysamsiękutemuskłaniał. XXIV.PRZYGOTOWANIAKRÓLOWEJDO PODRÓŻY. Królowa powiedziała do nich: „Słuchajcie moi ludzie, nadstawcie swe uszy. Pragnę posiąśćwiedzę,amojesercepragniezrozumieć.Zadurzyłamsięwmądrości,leczmoje pojmowanie świata mnie hamuje. Mądrość jest lepsza niż wszelkie skarby ze złota i srebra, jest najwspanialszym tworem na ziemi. Z czymże można mądrość porównać? Jest słodsza od miodu, raduje bardziej niż wino, lśni mocniej niż słońce i przykuwa uwagę bardziej niż szlachetne kamienie. Jest tłustsza od oliwy, zadowala bardziej niż wykwintne przysmaki i obdarza człowieka większą renomą od tysięcy sztuk złota i srebra. Jest źródłem radości serca, źródłem światła i jasności dla oczu, darczyńcą szybkościdlastóp,tarcządlapiersi,hełmemdlagłowy,łańcuchemdlaszyiorazpasem dla lędźwi. Powoduje, że uszy słyszą, a serca rozumieją, jest nauczycielem uczniów, pocieszycielem spokojnych i rozważnych, darczyńcą dla szukających sławy. Żadne królestwo nie istnieje bez mądrości, bez niej nie można zdobyć skarbów i dotrzeć pieszo na pożądane miejsce. Gdy język rzuca słowa pozbawione mądrości, nie można ich zaakceptować. Mądrość jest najwspanialszym ze wszystkich skarbów. Ci, którzy gromadzilizłotoisrebro,niemieliztegokorzyści,dopókinieposiedlimądrości.Tym natomiast,którzygromadzilimądrość,niktjejnieukradnie.Tego,cogłupcygromadzą, mądrzy ludzie się pozbywają. Z powodu nikczemności tych, którzy czynią zło, sprawiedliwi są wychwalani, a ze względu na niegodziwe akty głupich, mędrcy są ukochani.Mądrośćjestwzniosłąibogatącechą,kochamjąjakmatkę,aonaobejmuje mniejakswojedziecko.Będępodążaćpośladachmądrości,aonazawszebędziemnie chronić. Będę poszukiwać mądrości, a ona zawsze ze mną będzie. Będę śledzić mądrość, a ona nigdy mnie nie porzuci. Oprę się o mądrość, a ona będzie niczym niewzruszonaściana.Będęszukaćazyluwmądrości,aonaobdarzymniemocąisiłą. Będę się mądrością radować, a ona obdarzy mnie obfitą łaską. Tak samo właściwym jestpodążaniepośladachmądrości,jakwłaściwymjestdlanaszychstópstanieuprogu brammądrości.Poszukajmyjejiodnajdźmyją.Niechnaspokocha,ajużnigdynasnie opuści. Podążajmy za nią, a zrównamy się z nią. Pytajmy, a otrzymamy odpowiedź. Zwróćmynaszesercawjejstronępoto,abyśmyoniejniezapomnieli.Jeślibędziemy pamiętać,onarównieżzatrzymanaswswejpamięci.Trzymającsięgłupcówniejestsię wstaniepamiętaćomądrości,gdyżonijejniewielbią,aionawzamianichniekocha. Cześć oddawana mądrości jest czcią oddawaną mądremu człowiekowi, a miłość do mądrości-miłościądomądregoczłowieka.Pokochajmymądregoczłowieka,aonnigdy nas nie opuści. Na sam jego widok mądrość przenika w nasze ciała. Obserwujmy miejsca, na których postawił swe stopy po to, aby dostrzec pozostałość po mądrości. Kocham go mimo tego, że ledwo go słyszę i w ogóle nie widzę. Cała jego historia jest takimpragnieniemdlamegoserca,jakwodadlaspragnionegoczłowieka.” Jej dostojnicy, niewolnicy, służący i doradcy odrzekli: „O Pani! Nie cierpisz na brak mądrościitodziękiniejtakjąkochasz.Jeślichodzionas,gdyodejdziesz,pójdziemyza tobą,gdyusiądzieszimyusiądziemy.Twojaśmierćwywołanasząśmierć,atwojeżycie jest naszym życiem.” Królowa ukończyła przygotowania do swej podróży z wielkim przepychem i majestatem, zabierając ze sobą wspaniały sprzęt i wiele udogodnień. Dzięki Woli Boga jej serce pragnęło udać się do Jeruzalem, aby gorliwie wysłuchać MądrościSalomona.Wrazzniąwyruszyłowdrogęsiedemsetdziewięćdziesiątsiedem objuczonychwielbłądów,niezliczoneilościmułówiosłów,aonasamapowierzyłaswą ufnośćBogu. XXV.SPOTKANIEKRÓLOWEJISALOMONA. Królowa dotarła do Jeruzalem i podarowała królowi wiele cennych przedmiotów, któreonpragnąłotrzymać.Zwróciłsiędoniejzhonoramiiradościąorazprzydzieliłjej w królewskim pałacu dom niedaleko swojego. Kazał dostarczać jej posiłki poranne i wieczorne,zktórychkażdyzawierałpiętnaścieḳôrî40zmielonej,przyrządzonejwoleju izagęszczonejobficiesosembiałejmączki,trzydzieściḳôrîubitejbiałejmączki,zktórej naspecjalnychpółmiskachitacachprzyrządzanochlebdlatrzystupięćdziesięciuosób, dziesięciukarmionychwoborzewołów,pięciubyków,pięćdziesięciuowiec,niebiorąc pod uwagę koźląt, cieląt, jeleni, gazeli oraz drobiu. Kazał podać jej naczynie z sześćdziesięcioma gerrâtami41 wina i trzydziestoma gerrâtami starego wina. Dwudziestu pięciu mężczyzn i dwadzieścia pięć kobiet śpiewało przy niej, a ona popijała najwspanialszy miód i zajadała obficie słodycze. Król wysłał jej nawet część dańiwin,któresamspożywał.Każdegodniaprzygotowywałjejjedenaścieszat,które oczarowywały wyglądem patrzących. Oboje przepełnieni radością, odwiedzali się wzajemnie. Widziała jego mądrość, dostrzegała jego prawe osądy, jego świetność i chwałęorazsłyszaławjegosłowachelokwencję.Zachwycałosięjejserce,zachwycałsię jejumysł,oczyiuszy,jakgodnypodziwubyłKról.Zastanawiałasięnadtymcowidziała -nadjegoidealnąsylwetką,nadjegorozumem,mądrościąimiłosierdziem.Zauważyła delikatnośćjegogłosu,nieznaczneruchywarg,gdywydawałzgodnościąswepolecenia iwygłaszałodpowiedzibaczącnaobecnośćBoga.Wszystkotowidziałanawłasneoczy, zdumiona była ogromem jego mądrości. Jego doskonałym słowom nie brakowało niczego. Gdy Salomon pracował nad budową Domu Bożego, powstał i poszedł na prawo i na lewo,doprzoduidotyłu.Wskazałpracownikompomiaryiciężarpokrytejmateriałami powierzchni i doradził im, w jaki sposób mają używać młotka, świdra i dłuta. Kamieniarzom natomiast doradził, pod jakim kątem mają ciosać kamienie. Jego poleceniazostałystaranniewykonane,niktniesprzeciwiłsięjegosłowom.Światłojego serca było niczym lampa w ciemności, a mądrość była wszechobecna niczym piasek. Nieukryłosięprzednimnicnawetzmowyzwierzątiptaków,adziękiswejmądrości uczynił posłusznymi demony. Zrobił to wszystko dzięki zdolnościom, którymi obdarował go Bóg. Uczynił On to, gdyż Król nigdy nie prosił o zwycięstwo nad swym wrogiem, nie błagał o bogactwa i chwałę, lecz o mądrość i wyrozumiałość dla swych ludzi,omożliwośćzbudowaniaJegoDomuiupiększeniaBożejpracy. XXVI.ROZMOWAKRÓLAIKRÓLOWEJ Królowa Makeda rzekła do Króla Salomona: „Błogosławionyś mój panie i błogosławiona twa mądrość. Pragnęłabym być choć jedną z twych służących, abym mogła obmywać twe stopy, pochłaniać twą mądrość, pojmować twój rozum, służyć twemumajestatowiiradowaćsiętwąmądrością.Jakżeucieszyłymnietweodpowiedzi, słodycz przepełniająca twój głos, piękno twego wyglądu oraz wytworność i słodycz twych słów. Melodyjność twego głosu powoduje, że raduje się serce, kości stają się miękkie, powoduje, że odwaga wstępuje w serca, zdobi i dodaje uroku ustom, wzmacnia krok. Spoglądam na ciebie i widzę niezmierzoną mądrość oraz niewyczerpanyrozum,któresąniczymlampawciemności,niczymgranatwogrodzie, perła w morzu, Gwiazda Poranna wśród gwiazd, światło księżyca we mgle oraz cudowny poranek ze wschodzącym słońcem w niebiosach. Dziękuję Mu za to, że pozwolił mi tutaj przybyć, pokazać mi ciebie, wstąpić na próg twej bramy i usłyszeć twójgłos.” KrólSalomonodpowiedziałjej:„Równieżzciebieemanująmądrośćiwyrozumiałość. Jajeposiadam,gdyżBógIzraelaobdarowałmnienimipomoichprośbachibłaganiach. Choć nie znasz Boga Izraela, masz w swym sercu mądrość, która przywiodła cię do mnie, wasala i sługi Boga, do wznoszonej przeze mnie Bożej świątyni, w której służę memuPanu,mejArcePrawaBogaIzraela,świętemu,niebiańskiemuSyjonowi42.Teraz jestem sługą mego Boga, nie jestem wolnym człowiekiem. Nie służę Mu zgodnie z własną wolą, lecz z wolą Boga. To, co teraz mówię, nie mówię z głębi mej duszy, lecz dziękowali Boga. Cokolwiek poleci mi uczynić, czynię; gdziekolwiek poleci mi pójść, pójdę; czegokolwiek poleci mi się nauczyć, uczę się. Dzięki temu, że obdarował mnie mądrością, pojąłem w jaki sposób z prochów stałem się ciałem, w jaki sposób z wody stałem się ciałem, w jaki sposób kropla wody uderzająca w powierzchnię ziemi wysychaorazwjakisposóbukształtowałmnieOnnaswojewłasnepodobieństwo.” XXVII.PRACOWNIK Salomon, rozmawiając z Królową, ujrzał pewnego pracownika niosącego na głowie kamień, na szyi i ramionach dźwigał bukłak z wodą, a wokół pasa miał przewiązane sandałyijedzenie.Wdłoniachtrzymałkawałkidrewna,jegoszatybyłypostrzępionei porwane, a z twarzy kapały mu na stopy krople potu. Pracownik ten przeszedł przed Salomonem, Król rzekł do niego: „Stój spokojnie,” a ten się zatrzymał. Król następnie zwrócił się do Królowej, mówiąc: „Spójrz na tego człowieka. W czym jestem od niego lepszy? W jaki sposób mam pokazywać mu mą chwałę? Tak jak on powstałem z prochów, które jutro zjadane i rozkładane będą przez robaki, lecz wyglądam, jakbym miałnigdynieumrzeć.CzyktokolwiekposkarżyłbysięBogu,gdybymiałOnobdarować tego człowieka tym, czym obdarował mnie? Czyż obaj nie jesteśmy takimi samymi istotami i ludźmi? Gdy umrze on, umieram ja; gdy żyje on, ja również żyję. Mimo to potrafi on wytrzymać więcej niż ja, gdyż Bóg obdarował mocą słabych, aby Go radowali.”Salomonzwróciłsiędopracownika:„Wracajdopracy.” PonowniezwróciłsiędoKrólowej,mówiąc:„Jakijestpożytekznas,ludzkichdzieci, jeśli nie doświadczamy na ziemi dobroci i miłości? Czyż nie jesteśmy nicością, ledwie trawą na polu, która usycha i trawiona jest przez ogień? Żyjąc na ziemi zadowalamy siebie wykwintnymi potrawami i nosimy kosztowne szaty, lecz jednocześnie jesteśmy trawieni przez zepsucie. Pozwalaliśmy sobie na słodkie wonie i delikatne maści, lecz nawetbędącżywymijesteśmymartwiwgrzechuiwinie.Będącmądrymi,stajemysię głupcami przez własne nieposłuszeństwo i niegodziwości. Będąc ludźmi honoru, zaczynamy być ludźmi godnymi pogardy przez czarnoksięstwo, magię i wielbienie bożków. Gdy honorowy, stworzony na wzór Boga człowiek czyni dobro, staje się do Niegopodobny.Gdyjednakczłowiekżyjewpustceipopełniagrzechystajesiępodobną do Szatana istotą, która odmawia posłuszeństwa swemu Stwórcy. Za nią podążają wszyscyaroganccyludzieirazemzniąpowinnibyćosądzeni.Bógzawszekochałtych, którzyzpokorąpotrafiliiśćJegodrogąipozwalałimradowaćsięwSwymkrólestwie. Błogosławiony jest człowiek obdarzony mądrością i współczuciem oraz lękający się Boga.” Królowausłyszawszyto,odrzekła:„Twójgłosmnieraduje!Jakwielcetwesłowaiusta mnie zachwycają! Zdradź mi, kogo mam wielbić? Zgodnie z naukami naszych ojców czcimysłońce,gdyżwedługnasjestonokrólembogów.Niektórzyspośródnaswielbią równieżkamienie,drzewa,rzeźbionefigurkiizłotebądźsrebrnewizerunki.Otaczamy czciąsłońce,gdyżonogotujenaszeposiłki,rozświetlaciemnośćisprawia,żeopuszcza nasstrach.Nazywamyje‘NaszymKrólem,’‘NaszymStwórcą’ioddajemymucześćjako naszemu bogu, gdyż nikt nie powiedział nam, że może poza nim istnieć inny bóg. Usłyszeliśmy, że w waszym Izraelu istnieje nieznany nam Bóg i powiedziano nam, że zesłałOntobiezniebiosArkęoraz,rękąProrokaMojżesza,Tablicęwładającąaniołami. Słyszeliśmy także, że osobiście zjawił się u ciebie i rozmawiał z tobą o Swych przykazaniach.” XXVIII.SALOMONIPRZYKAZANIA KRÓLOWEJ Król rzekł do niej: „Zaprawdę ludzie powinni wielbić Boga, który stworzył wszechświat, niebo, ziemię, morze, ląd, słońce, księżyc, drzewa, kamienie, zwierzęta domowe,opierzoneptactwo,dzikiezwierzęta,krokodyle,ryby,wieloryby,hipopotamy, jaszczurki,burze,pioruny,chmury,dobroizło.Przystoinam,abyśmy,drżąciradując się,czciliGo.ToOnjestPanemWszechświata,Stwórcąaniołówiludzi.ToOnjestTym, któryzabieraidajeżycie,którywymierzakaręiokazujelitość,którypodnosibiednego, leżącegonaziemiczłowieka,którypotrafisięsmucićiradowaćorazktórysprowadza go na ziemię. Nikt nie może Go besztać, gdyż jest On Panem Wszechświata, nikt nie możespytaćGo:‘CośTyuczynił?’Przystoirównież,abyludzieianiołowieobdarzaliGo czcią i dziękczynieniem. Jeśli chodzi o twe słowa: ‘zesłał On tobie z niebios Arkę Prawa,’- zaiste podarował On nam Arkę Boga Izraela, którą stworzył On przed wszystkiminnym.Spowodował,żeJegoprzykazaniaprzemieniłysięwpismo,abyśmy moglinagórzeJegoświętościwspominaćJegowyrokiiosądy.” Królowaodpowiedziała:„Odtejchwiliniebędęwielbiłasłońca,leczStwórcęsłońca, Boga Izraela. Moim Panem będzie od teraz Arka Boga Izraela, będzie Władcą mojego potomstwa i wszystkich królestw będących pod moimi rządami. Od tej chwili znalazłam zarówno w twych oczach, jak i w oczach Stwórcy i Boga Izraela, przychylność. Ty zechciałeś, abym usłyszała twój głos, ujrzała twą twarz i zrozumiała twepostępowanie,”poczympowróciładoswegodomu. KrólowazwykłaczęstobywaćuSalomona,wchłaniaćjegomądrośćizatrzymywaćją wswymsercu.Salomonrównieżjąodwiedzałiodpowiadałnawszystkiejejpytania,po czym ona odwiedzała jego i zadawała pytania jemu. Po upływie sześciu miesięcy Królowazdecydowałasięwrócićdowłasnegokraju.WysłaładoSalomonanastępującą wiadomość: „Niezmiernie pragnę mieszkać z tobą, lecz ze względu na moich ludzi muszępowrócićdomegokraju.Jeślichodziotocousłyszałam,niechBógda,żewsercu mym i wszystkich spotykających cię ludzi zakwitnie owoc. Ani ucho, ani oko nigdy w całościniewypełniąsiętwąmądrością.” Królowa nie była jedyną osobą, która wsłuchiwała się w mądrości Salomona. Wielu ludzi przybywało do niego zarówno z bliskich, jak i z odległych miast oraz krajów. W tamtych czasach żaden człowiek nie dorównywał mu mądrością. Odwiedzali go nie tylko ludzie, pragnęły go również posłuchać i z nim porozmawiać dzikie zwierzęta i ptaki.Powracalionidorodzinnychmiejscikażdyznichbyłzdumionyjegomądrościąi tym,ilewswymżyciusłyszałiwidział. Otrzymawszy od Królowej ową wiadomość, Król zaczął rozmyślać w swym sercu: „Kobieta o tak olśniewającej urodzie przybyła do mnie z samego krańca ziemi! Co w takim razie wiem? Czy Bóg obdarzy mnie i ją potomstwem?” W Księdze Królewskiej napisano, że Król Salomon był miłośnikiem kobiet. Żenił się z Żydówkami, Egipcjankami,Kananejkami,Edomitkami,MoabitkamizRif,Kuergue,DamaszkuiSyrii orazzinnymipięknyminiewiastami43 . Posiadał czterysta żon i sześćset nałożnic. To, co z nimi czynił, nie było cudzołóstwem lecz czynem, na który zezwolił mu Bóg mówiący do Abrahama te słowa: „Twe potomstwo będzie tak liczne, jak gwiazdy na niebieipiasekwmorzu.”44Salomonrzekłdosiebiewduchu:„Cowtakimraziewiem? Wiem, że Bóg przypadkiem obdaruje mnie męskim potomkiem od każdej z mych kobiet.” Po czym przyznał: „Moje dzieci powinny przejąć miasta wrogów i zniszczyć tychznich,którzyczcząbożków.” Ci,którzyczcilibożków,żylizgodniezżądzamiciała,gdyżniebyłoimdaneodczuć łaskiDuchaŚwiętego.ZkoleiludzieżyjącypoChrystusiemoglibyćwmałżeństwietylko z jedną kobietą. Apostołowie wprowadzili dla ludzi następującą zasadę: „Wszyscy, którzyotrzymaliJegociałoikrewsąJegobraćmi.IchmatkąjestKościół,ojcemBóg,a wraz z Chrystusem wołają: ‘Ojcze Nasz, któryś jest w niebie. Poczynania Salomona z kobietami nie zostały ograniczone żadnym prawem, a on sam nie był winien poślubieniawielukobietjednocześnie.Natych,którzywierzą,zostałojednaknałożone prawo zakazujące takich praktyk. Paweł powiedział, że: „Ci, którzy poślubiają wiele żon, sami nakładają na siebie karę. Ten człowiek, który ma jedną żonę, jest bez grzechu.”45 Wszakże małżeństwa z krewną prawnie zabroniliśmy, ze względu na możliwąciążę-powiedzieliotymApostołowienasoborze46. XXIX.TRZYSTUIOSIEMNASTU PATRIARCHÓW. Rządzimy tak, jak oni to czynili. Doskonale wiemy, co mówili Apostołowie. My, Trzystu i Osiemnastu Ojców, utrzymaliśmy prawowierną wiarę z Panem Jezusem Chrystusem u naszego boku. On wskazał nam drogę, którą powinniśmy iść, nauczać i kształtowaćwiarę. [KontynuacjarozmowySalomonaiKrólowej.] KrólSalomonwysłałKrólowejnastępującąwiadomość:„Skorojużdomnieprzybyłaś, dlaczego odchodzisz bez uprzedniego spojrzenia na zarządzanie królestwem, na spożywanie posiłków przez wybrańców królestwa oraz na ludzi wypędzanych z królestwa za grzechy? Patrząc na to, nie nabędziesz mądrości, lecz pójdź ze mną i rozgośćsięwewspaniałymnamiocie.Jabędęwypełniałtwepolecenia,atyzapoznasz się ze wszystkim. Kochasz przecież mądrość, a ona będzie w tobie mieszkać do końca twychdni,nazawsze.”Wwiadomościtejujawniłasięprzepowiednia. Królowa wysłała drugą wiadomość o treści: „Podążając za twą mądrością, z głupca stałam się mądrym człowiekiem, z istoty odrzuconej przez Boga Izraela stałam się kobietąwybranąprzezwiarę.NiebędęodtądwielbićżadnegoinnegobogapozaNim. Powiedziałeś, że życzysz sobie umocnić we mnie mądrość i honor, a ja spełnię twe marzenie.” Przeczytawszy tę wiadomość, Salomon uradował się, ubrał wybranych przezsiebieludziwwystawneszaty,nastoleumieściłpodwójnąilośćpotrawizadbało każdy element swego domu po to, aby był on codziennie gotowy na przyjęcie gości. Uczyniłtozwielkimprzepychem,radością,pokojem,mądrością,czułością,uniżeniemi oddaniem. Następnie uporządkował królewski stół zgodnie z prawem rządzącym jego królestwem. Królowaprzybyładoniegoizasiadławmiejscupełnymchwały,tużzaKrólem,skąd mogła wszystko widzieć i wszystkiego się uczyć. Zdumiała się niezmiernie tym, co zobaczyła i usłyszała. Wielbiła w swym sercu Boga Izraela, w zachwyt wprawiał ją widokkrólewskiegopałacu.Onatowidziała,choćjejniewidziałnikt,nawetSalomon ze swą mądrością [gdyż król ją ukrył]. Król upiększył miejsce, w którym siedziała Królowa, rozwiesił w nim purpurowe ozdoby, położył dywany woniejące piżmem, i przyozdobiłjeozdobnymikulkamizmarmuruorazdrogocennymikamieniami,zapalił kadzidła, z których na wszystkie strony wydobyła się woń mirry, cynamonu i żywicy olibanowej47.Gdyprzyprowadzonojątam,wnozdrzauderzyłjąwydobywającysięz namiotu przyjemny zapach. Zanim spożyła którekolwiek z wykwintnych dań, ukontentowana była samym ich aromatem. Salomon przebiegle przygotował dla niej mięso, które miało wywołać u niej pragnienie. Chciał, aby zasmakowała napitków zmieszanych z octem, ryb i potraw z pieprzu. Wszystkie te dania podano Królowej. Trzykroć i siedmiokroć biesiadowano. Gdy zarządcy, doradcy, młodzieńcy i słudzy zdążyli się oddalić, Król wstał, zbliżył się do Królowej i rzekł: „Ze względu na miłość odprężsięażdoświtu.”Królowaodparła:„PrzyrzeknijnatwegoBoga,BogaIzraela,że nie weźmiesz mnie siłą. Gdy jednakże zostanę przez ciebie uwiedziona, a zgodnie z prawemmężczyznjestemdziewicą,udamsięwpowrotnąpodróżpogrążonawsmutku, nieszczęściuiudręce.” XXX.PRZYSIĘGAKRÓLA Salomon odpowiedział Królowej: „Przysięgam, że nie wezmę cię siłą, lecz ty także musisz mi obiecać, że nie zabierzesz niczego, co znajduje się w mym domu.” Królowa zaśmiałasięirzekła:„Skorojesteśtakimądry,dlaczegomówiszjakgłupiec?Mamcoś ukraść,cośwynieśćzdomuKróla,czegoonsamminiepodarował?Nieprzybyłamtutaj z powodu miłości do bogactwa. Co więcej, moje królestwo jest tak samo bogate jak twoje, niczego mi w nim nie brakuje. Niezawodnie więc przybyłam tutaj w poszukiwaniu twej mądrości.” Król odrzekł: „Jeśli chcesz mojej przysięgi, uczyń ty to samodlamnie,awtedyżadneznasniebędziemogłopopełnićbezprawia.Jeślijednak tegonieuczynisz,jarównieżnieprzysięgnę.”Królowaodpowiedziała:„Przyrzeknij,że nie weźmiesz mnie siłą, a ja przyrzeknę nie wziąć niczego, co należy do ciebie,” po czymuczynilitak,jakpowiedzieli. Król poszedł do swego łoża stojącego po jednej ze stron komnaty, a słudzy przygotowali dla Królowej łoże po jej przeciwnej stronie. Salomon rzekł do młodego sługi:„Umyjmiskęiwstawdoniejnaczyniezwodą,następniezamknijzasobądrzwii idź spać.” Później Salomon powiedział do tego samego sługi kilka słów w niezrozumiałymdlaKrólowejjęzyku,asługauczyniłwszystkowedlepoleceniaswego króla.Królnieusnął,jedynieudawał,żeśpiiuważnieobserwowałKrólową.DomKróla Salomonajaśniałjakzadnia,gdyżmądrośćpodpowiedziałamu,abyumieścićnajego ścianachidachulśniąceniczymsłońce,księżycigwiazdyperły. Królowa natomiast zdrzemnęła się. Tak jak Salomon zaplanował, gdy się zbudziła miała wyschnięte z pragnienia usta. Poruszyła nimi i bezskutecznie spróbowała przełknąć ślinę. Postanowiła napić się wody. Spojrzała uważnie na Króla Salomona i wydawało jej się, że śpi głębokim snem. Nie spał on jednak, a czekał dopóty, dopóki Królowa nie wstanie i nie ukradnie wody, aby ugasić pragnienie. Wstała z łoża, bezgłośniepodeszładowodywmisceiuniosładzbanek,abysięzniegonapić.Wtym momencieSalomonchwyciłjejrękęirzekłdoniej:„Dlaczegozłamałaśprzysięgę,wedle którejmiałaśniebraćniczego,conależydomnieiznajdujesięwtymdomu?”Królowa rzekła przestraszona: „Czyż złamałam przysięgę pijąc wodę?” Król odparł na to: „Czy pod niebiosami istnieje coś, co jest lepsze niż woda?” Królowa odpowiedziała: „Zgrzeszyłam przeciw samej sobie, a ty jesteś wolny od przysięgi. Pozwól mi jednak wypić wodę.” Król odrzekł: „Czy w takim razie zwalniasz mnie z przysięgi?” Na to Królowaodpowiedziała:„Tak,zwalniamcię,pozwólmitylkonapićsięwody.”Salomon pozwoliłjejsięwkońcunapićwody,apóźniej,zgodniezeswymplanem,położylisięw jednymłożu. Obudziwszy się rano Król Salomon przypomniał sobie, że śniło mu się wspaniałe słońce, które zeszło z niebios i roztoczyło świetność nad całym Izraelem. Po upływie dłuższegoczasuniespodziewaniezniknęłoonoznadIzraelaipojawiłosięnadEtiopią, gdzie wraz ze swym oślepiającym blaskiem pozostało już na zawsze. Król rzekł: „Czekałem, czy wróci ono nad izraelską ziemię, lecz nie wróciło. Gdy tak czekałem, światło zajaśniało w niebiosach, wyłoniło się z niego Słońce i zaświeciło nad Judą światłemdużomocniejszymniżwcześniej.”PromienietegoSłońcabyłytakpotężne,że na ziemiach Izraela wywoływały złośliwe płomienie a ludzie nie mogli za dnia wychodzić z domów. Słońcu temu nie zależało na Izraelu, a Izraelici je nienawidzili. PokójmiędzySłońcemanimibyłniemożliwy.Unieślioniwgóręzaopatrzonewnożei kije ręce z zamiarem ugaszenia Go. Przez ich czyn na całym świecie zapanowała ciemność i zatrzęsła się ziemia, a Izraelitom wydawało się, że Słońce już nigdy nie wstanie. Zniszczyli Jego światło i ustawili straż przy grobowcu, do którego Je wtrącili. Onojednakniepoddałosięiznieoczekiwanegomiejscazaświeciłonadcałymświatem, szczególnienadPierwszymiOstatnimMorzem,EtiopiąorazBizancjum.ZasiadłoOno naswymdawnymtronieinadalniezależałoMunaIzraelu. Ujrzawszytęwizjęwswymśnie,duszaSalomonaniezaznałaspokoju,ajegorozum był niczym rozerwany piorunem. Król myślał również o Królowej, która miała niespożyte siły, piękne ciało i niczym nieskalane dziewictwo. Władała swym krajem przezsześćlatipomimoswejatrakcyjnejsylwetki,zachowałacielesnączystość.Rzekła onadoSalomona:„Zapomnijomnie,pozwólmiodejśćdomegokraju.”Króludałsiędo swego domu i podarował jej czego tylko zapragnęła, wszelkie bogactwa, piękne, oczarowujące oczy szaty oraz wszystko to, co mogło być przydatne w Etiopii, sześćset wielbłądów i wozów wyładowanych najwspanialszymi przedmiotami, wozów do przeprawyprzezpustynię,okrętdoprzeprawyprzezmorzeorazstatek,którymmożna było przemierzać niebo. Wszystko to Salomon stworzył dzięki danej mu przez Boga mądrości. XXXI.PIECZĘĆSALOMONA. Królowauradowałasięnawieść,żemożeodejśćizaczęłaprzygotowaniadopodróży. Królpożegnałjąuroczyścieizprzepychem.Wziąłjąnabok,abymoglibyćsami,zdjąłz małegopalcapierścień,podarowałgoKrólowejirzekł:„Weźgo,abyśnigdyomnienie zapomniała. Jeśli zdarzy się tak, że będziemy mieli razem potomstwo, ten pierścień będzie jego znakiem. Jeśli będzie to męski potomek, przyjdzie żyć ze mną, a z tobą pozostanie Boski pokój! Gdy spaliśmy w jednym łożu, miałem wiele sennych wizji, w których słońce wzeszło nad Izraelem, lecz po pewnym czasie zniknęło i pojawiło się nad Etiopią. Może to przypadek, że na twój kraj może spaść takie błogosławieństwo, tylkoBógtowie.Jeślichodziociebie,zważnato,cociprzekazałem,abyśmogłaczcić Boga całym swym sercem i wypełniać Jego Wolę. Karze On tych, którzy są dumni, a okazuje litość tym, którzy są skromni. Tym, którzy są władczy, usunął trony, a uhonorowałpotrzebujących.Onstworzyłzarównożycie,jakiśmierćitoOnSwąWolą obdarowujebiedąibogactwem.Jegojestwszystko,niktniemożeprzeciwstawićsięJego poleceniu i Jego sądom w niebie, na ziemi, w morzu i w otchłani. Niech Bóg będzie z tobą!Idźwpokoju,”poczymobojesięrozeszli. XXXII.JAKKRÓLOWAURODZIŁA IPOWRÓCIŁADOSWEGOKRAJU. KrólowawyjechałazkrajuSalomona,adokrainyBâlâZadîsârĕyâdotarławdziewięć miesięcy i pięć dni po tym, jak rozstała się z Królem. Bóle związane z narodzinami dzieckadałysięjejweznaki.Urodziłamęskiegopotomka,któregozwielkądumąiulgą oddała opiekunce. Wstrzymała się do końca jej dni oczyszczenia, po czym uroczyście wkroczyła do swego własnego kraju. Jej dowódcy, którzy pozostali na miejscu, obdarowaliswąpaniąhojnymidarami,złożylijejhołd,aludziezewszystkichstronjej ziem radowali się na wieść o jej powrocie. Wśród wielmożów pojawiła się w niezwykłychszatach,niektórychznichobdarowałanawetzłotem,srebrem,hiacyntami i purpurowymi odzieniem. Podarowała im wszystko, o czym tylko marzyli. Właściwie władała swym krajem, w którym każdy słuchał jej poleceń. Kochała mądrość, a Bóg umacniałjejkrólestwo. Dziecko zaś rosło, a Królowa nadała mu imię Bayna-Leḥkem. Gdy skończył on dwanaścielat,zapytałswoichprzyjaciół,którzyrazemznimsięuczyli:„Ktojestmym ojcem?” Odpowiedzieli mu: „Król Salomon.” Udał się więc do Królowej, swej matki, i rzekł: „Królowo, zdradź mi, kto jest mym ojcem.” Królowa odpowiedziała ze złością, pragnącprzestraszyćmłodzieńca,abytennieudałsiędoswegoojca:„Dlaczegopytasz mnieotwegoojca?Jajestemitwymojcem,imatką.Niepróbujdowiedziećsięniczego więcej.”Chłopiecoddaliłsięodniejiusiadł.Późniejspróbowałdrugiitrzecirazspytać o to samo. Pewnego dnia Królowa zdradziła mu: „Jego kraj leży daleko stąd, droga, która tam prowadzi, jest bardzo trudna. Nie wolałbyś zostać tutaj?” Młody BaynaLeḥkem był przystojny, całe jego ciało, wszystkie członki, ramiona, oczy, nogi i chód przypominały Króla Salomona. Gdy miał dwadzieścia dwa lata był już obeznany w sztuce wojennej, w jeździectwie, chwytaniu dzikich zwierząt i innych męskich czynnościach.RzekłondoKrólowej:„Udamsięispojrzęwtwarzmemuojcu,apotem powrócęzgodniezWoląBoga,PanaIzraela.” XXXIII.PODRÓŻKRÓLAETIOPII Królowa wezwała Tamrina, przywódcę jej kupców, i rzekła do niego: „Przygotuj się napodróżiweźzesobątegomłodegoczłowieka,któryzamęczałmniedniamiinocami. Doprowadź go przed oblicze Króla i wróć z nim bezpiecznie, jeśli tego będzie życzyć sobie Bóg, Pan Izraela.” Ona sama przygotowała całą królewską świtę i wszelkie niezbędne, ułatwiające drogę dobra. Oficerom towarzyszącym jej synowi wręczyła pieniądze, które miały wystarczyć na całą podróż. Nakazała im, żeby nigdy nie opuszczalimłodzieńca,prowadziligoprostodoKrólaiszczęśliwieznimwrócilipoto, abymógłonobjąćwładaniemjejziemie. WEtiopiiistniałoprawo,wedługktóregorządzićmogłatylkokobieta,któranigdynie miała mężczyzny. Królowa powiedziała Salomonowi: „Odtąd zawsze twój męski potomek będzie władcą, a kobieta już nigdy nie zasiądzie na tronie. Tylko twoi potomkowie będą rządzić, pokolenie po pokoleniu. Oto, co powinieneś zapisać na mosiężnych kartach Księgi Proroków, którą następnie powinieneś złożyć w Domu Bożymbędącymjednocześniepamiątkąiprzepowiednią.Ludzieniebędąmogliwielbić już słońca, niebios, gór, lasów, kamieni, dzikich drzew, otchłani, wód, wyrytych obrazów,złotychfigurekilatającegoptactwa.Niebędąmogliotaczaćichaurąboskości anioddawaćimczci.Toprawobędzietrwaćwiecznie.Jeśliktośjezłamie,twójpotomek ukarze go na wieki. Obdarz nas jedynie skrawkami okrycia świętego, niebiańskiego Syjonu, Arki Boskiego Prawa, które będziemy mogli obejmować naszymi myślami. Niech pokój zapanuje nad twym królestwem i nad twą wspaniałą mądrością, którą obdarowałcięBóg,PanIzraela,naszStwórca.” Królowa wzięła młodzieńca na bok i podarowała mu znak, który otrzymała od Salomona, pierścień, dzięki któremu będzie wiedział kto jest jego synem, i wspomni słowajejprzymierzaznim,zgodniezktórymdokońcaswychdnibędziewielbićBoga zarównoona,jakiwszyscybędącypodjejrządamiludzie.ApotemKrólowaodprawiła gowpokoju. Młodymężczyznawrazzeswąświtąwyruszyliwpodróż.Popewnymczasiedotarli do kraju sąsiadującego z Gazą, którą Król Salomon podarował Królowej Etiopii. W Dziejach Apostolskich Łukasz Ewangelista napisał: „Był to zarządca całego terytorium Gazy,eunuchKrólowejHendakê,którywierzyłwkażdesłowoApostołaŁukasza.”48 XXXIV.PRZYJAZDMŁODZIEŃCA DOKRAJUSWOJEJMATKI. A gdy młodzieniec przybył do kraju swej matki, przyjęto go z radością, honorami i obdarowano wieloma prezentami. Gdy ludzie go ujrzeli pomyśleli, że jest wręcz identycznyzKrólemSalomonem.Złożylimuhołdirzeklidoniego:„Bądźpozdrowiony, któryś z królewskiego ojca!” Niczym swemu królowi przynieśli mu dary i ofiary, dorodne bydło i posiłki. Ludzie z całego terytorium Gazy, aż po samą granicę z Judą, byliporuszeniirzekli:„OtoKrólSalomon,”naconiektórzyodpowiedzieli:„Króljestw Jeruzalem i buduje swój dom, gdyż zakończył już budowlę Domu Bożego.” Ci pierwsi odrzekli:„OtoKrólSalomon,synDawida.”Wszyscybylizakłopotaniisprzeczalisię,kim naprawdę jest nowo przybyły mężczyzna. Wysłali jeźdźców, aby ci odszukali Króla Salomona i potwierdzili, że faktycznie znajduje się on w Jeruzalem. Jeźdźcy zapytali strażników miasta Jeruzalem i odnaleźli Króla Salomona. Złożyli mu hołd, po czym rzekli: „Bądź pozdrowiony, królewski ojcze! Nasz kraj jest zaniepokojony, gdyż zjawił sięwnimkupiecprzypominającyciebiezwygląduisylwetki.Takjakty,zjawiłsięwe wspaniałym powozie. Nie różni się od ciebie nawet najmniejszym szczegółem. Jego oczysąpełneradościjakuczłowieka,którynapiłsięwina,jegonogisąsmukłeipełne gracji, a jego szyja przypomina wieżę twego ojca, Dawida. Jest do ciebie podobny pod każdymwzględem,akażdyjegoczłonekwyglądaniczymtwójwłasny.” Król Salomon odpowiedział im: „Gdzie w takim razie pragnął on się udać?” Odparli nato:„Niepytaliśmy,gdyżjestontakwspaniałyjakty.Spytaliśmyjednakżejegoludzi: „Skąd przybyliście i dokąd zmierzacie?’ Odpowiedzieli nam: „Przybyliśmy z ziem Hendakê,zEtiopii,azmierzamydoJudy,ziemiKrólaSalomona.”GdySalomonusłyszał te słowa, jego serce zaniepokoiło się, a dusza uradowała, gdyż nie miał on żadnych dziecipozasiedmioletnimchłopcemoimieniuÎyôrbe‛âm(Roboam).Zdałsobiesprawę ztego,costwierdziłPaweł,mówiąc:„Bóggłupotąuczyniłmądrośćświata.”49Królrzekł: „Z tysiącem kobiet powinienem spłodzić tysiąc męskich potomków. Powinienem odziedziczyćkrajewrogówiobalićichbożków.”Bógobdarowałgojednaktylkotrójką dzieci. Najstarszy syn był Królem Etiopii, synem Królowej Etiopii, pierworodnym, o którym Bóg rzekł proroczo: „Bóg zaufał Dawidowi i jego sprawiedliwości i tego nie pożałował,„Zowocutwegociałazasiądziektośnatwymtronie.”50BógobdarzyłSwego sługęDawidałaskąizapewniłgo,żenatronieświętościzasiądziekiedyśjegopotomek, zrodzonyzDziewicy,któryjużnazawszerządzićbędzieświatemżywychiumarłychi nagradzać każdego zgodnie z jego zasługami, nasz Pan Jezus Chrystus. Zdradził również, że ziemskim królem Arki Świętej, niebiańskiego Syjonu będzie Król Etiopii. Nieuradowałsięnawieść,żewładcyniepochodzącyzIzraelałamaliJegoprawoinie przestrzegaliJegopoleceń. XXXV.DOWÓDCAWOJSKAKRÓLA SALOMONA KrólSalomonwysłałdowódcęswychwojsk,wrazzdarami,mięseminapitkiem,aby zabawićowegopodróżnika.Dowódcawyruszyłnawieluwozach.GdydotarłdoBaynaLeḥkema uściskał go, przekazał mu wszystko, z czym Król Salomon go wysłał i rzekł: „Pospieszsięichodźzemną,gdyżserceKrólapałamiłościądociebie.Możerozpozna przypadkiem, czy jesteś jego synem, czy bratem. Jesteście tacy sami z wyglądu, zachowania i mowy. Powstań szybko, gdyż mój Król powiedział mi: „Pospiesz się i przyprowadź go z odpowiednimi honorami, wygodami i radością.” Młodzieniec odpowiedział:„DziękujęBogu,PanuIzraela,żeznalazłemłaskęuKrólazanimjeszcze ujrzałemjegooblicze.Jegosłowaradująmnie.ZaufamPanuIzraela,żepokażemiKróla ipozwolimibezpieczniewrócićdomejmatki,Królowejmegokraju,Etiopii.” Yô'âs51 , syn Yôdâḥê52 , dowódca armii Króla Salomona, rzekł do Bayna-Leḥkema: „Mój panie, odnajdziesz niezrównanie większą radość przebywając z mym Królem. Mówiąc„mojamatka”i„mójkraj”niewiesz,żeKrólSalomonjestlepszyniżona,ajego kraj lepszy niż twój. Słyszeliśmy, że twój kraj to ziemie zimna i chmur, światła i doskwierającego gorąca, śniegu i lodu. Gdy synowie Noego, Sem, Cham i Jafet, dzielili międzysiebieświat,spojrzelizmądrościąnatwójkrajizobaczyli,żenajegorozległych ziemiach, w palącym słońcu, krążyły trąby powietrzne. Postanowili przydzielić go Kanaanowi, synowi Chama, i jego potomkom. Twa ziemia jest ziemią obiecaną, którą Bóg nam podarował zgodnie z obietnicą złożoną naszym ojcom, ziemią płynącą mlekiemimiodem,gdzieniktniewalczyopożywienie,ziemiąpłodzącąowocekażdego gatunku bez wyczerpującej pracy, ziemią, którą Bóg strzegł przez wszystkie lata. Wszystko to jest twoje, my jesteśmy twoi i będziemy twymi dziedzicami, a ty zamieszkasz w naszym kraju, gdyż jesteś potomkiem Dawida, panem mego pana, do któregoprzynależytronIzraela.” DowódcyześwitykupcaTamrinaodpowiedzieliBenajaszowi:„Naszkrajjestlepszy. Klimat jest korzystny, nie ma w nim palącego słońca ani ognia, woda jest dobra i nieprzerwanie płynie w naszych rzekach, a nawet na szczytach gór. Nie czynimy w naszymkrajutego,cowyczynicie,niekopiemygłębokichstudniwposzukiwaniuwody i nie umieramy na słońcu. Nawet w południe polujemy na zwierzęta, dzikie bawoły, gazele, ptaki i inne mniejsze zwierzęta. Zimą przez cały sezon Bóg się nami opiekuje. Wiosnąludzie,takjakwEgipcie,jedząto,poczymstąpają,nanaszychdrzewachrosną dorodne owoce, na polach rośnie pszenica i jęczmień, i pasie się na nich wspaniałe bydło. Jest jednak jedno, w czym jesteście lepsi od nas. To mądrość, z powodu której wybraliśmysięwtępodróż.” Yô'âs, syn Yôdâḥê, dowódca armii Króla Salomona, odrzekł: „Cóż jest lepsze niż mądrość?Dziękiniejpowstałaziemiainiebo,toonaskrępowałamorskiefale,abynie wdzierałysięnasuchyląd.Wstańciewięcichodźciezamnądomegopana,gdyżjego serceprzepełnionejestmiłościądowas.Prosiłmnie,abymprzyprowadziłwasdoniego najszybciej,jaktylkotomożliwe.” SynKrólowejwstał,odziałYô'âs,synYôdâḥê,orazpięćdziesięciuludzizjegoświtywe wspaniałeszatyirazemwyruszylidoJeruzalem,doKrólaSalomona.Gdyzbliżylisiędo miejsca, w którym trenowano konie, Yô'âs, syn Yôdâḥê, poszedł przodem i spotkał Salomona. Powiedział mu, że syn Królowej jest urodziwy, ma przyjemny głos i arystokratyczną sylwetką przypomina Króla. Salomon rzekł do niego: „Gdzie on jest? Czyżniewysłałemcię,abyśprzyprowadziłgonajszybciej,jaktylkosięda?”Yô'âs,syn Yôdâḥê, odparł: „On tu jest, przyjdzie do ciebie jak najprędzej,” po czym wstał i podszedłdomłodzieńca.Rzekłdoniego:„Powstań,mójpanie,ichodźzamną.”Razem przyszlipodKrólewskąBramę.GdyżołnierzeujrzeliBayna-Leḥkema,złożylimuhołdi powiedzieli: „Spójrzcie, oto Król Salomon wyszedł ze swego domostwa.” Ludzie powychodzilizdomów,zdumielisięiwrócilidośrodka,widząckrólaniesiedzącegona swymtronie.Ponowniespojrzelinamłodegomężczyznęiniepotrafilipowiedziećani słowa.GdyYô'âs,synYôdâḥêzapowiadałKrólowimłodzieńca,niktniestałprzyKrólu. CałyIzraelzgromadziłsię,abyzobaczyćmłodegowładcę. XXXVI.STOSUNKIMIĘDZYKRÓLEM SALOMONEMIJEGOSYNEM. Yô'âs, syn Yôdâḥê, wprowadził Bayna-Leḥkema do środka. Ujrzawszy go, Salomon wstał podszedł do niego i przywitał się z nim. Zdjąwszy pas ze swej szaty objął go i, trzymając ręce na jego piersiach, pocałował go w czoło oraz oczy, po czym rzekł: „Spójrzcie, oto mój ojciec Dawid przywrócił sobie młodość i wstał z martwych.” Król Salomonzwróciłsiędotych,którzyzapowiedzieliprzybyciemłodzieńca:„Rzekliściedo mnie „On cię przypomina, lecz jego postawa nie jest moją, a mego ojca Dawida z jego młodzieńczych dni. Poza tym, jest on ode mnie przystojniejszy.” Król Salomon wstał, wróciłdoswejkomnatyiubrałmłodegomężczyznęwzdobionezłotem,przykuwające wzrok stroje, złoty pas, na głowie położył mu koronę, a na palec włożył pierścień. Uczyniwszyto,posadziłgonaswymtronie,abytenpoczułsięmurówny,poczymrzekł dowielmożówiwodzówIzraela:„Wy,którzytraktujeciemniezpogardąimówicie,że nie mam syna, spójrzcie. Oto mój syn, owoc pochodzący z mego ciała, którym nieoczekiwanieobdarowałmnieBóg,PanIzraela.” Wielmoże i wodzowie Izraela odrzekli: „Błogosławiona niech będzie matka, która powiłategomłodzieńcaibłogosławionyniechbędziedzień,wktórymjąpoznałeś,gdyż nareszcie pojawił się człowiek, pochodzący od Jessego, który zapewni byt naszym przyszłympokoleniom.Niktniepowinienzadawaćjegoojcupytań,niktniepowinien wątpić, pytając: „Skąd on pochodzi?” Zaiste, jest on Izraelitą, potomkiem Dawida ukształtowanymnawzórswegoojca.Jesteśmyjegosługami,aonjestnaszymkrólem,” po czym wręczyli mu dary, każdy w zależności od swych bogactw. Młody mężczyzna wziąłpierścień,któryotrzymałodswejmatki,irzekłdoswegoojca:„Weźtenpierścień i wspomnij słowo, którego nie powiedziałeś Królowej. Obdarz nas choć skrawkiem nakrycia Arki Bożego Prawa, abyśmy mogli ją codziennie czcić zarówno my, nasi poddani, jak i ci, którzy pozostali na ziemiach Królowej.” Król odpowiedział im: „Dlaczego wręczyłeś mi ten pierścień? Nawet bez niego odkryłem łączące nas podobieństwo.Naprawdęjesteśmoimsynem.” Kupiec Tamrin ponownie zwrócił się do Króla Salomona: „Królu, wysłuchaj wiadomości, którą wysłała przeze mnie twa służebnica, moja Królowa: „Przyjmij tego młodzieńca, namaść go, wyświęć, pobłogosław i uczyń królem naszego kraju. Daj mu władzę,którejnigdywięcejniebędziedzierżyćkobieta,iodeślijgodomniewpokoju. Niech pokój będzie z twym wspaniałym królestwem i twą niezwykłą mądrością. Ja sama nigdy nie marzyłam nawet o tym, że przyjdzie on do ciebie, lecz nalegał na to spotkaniezogromnymuporem.Obawiałamsię,żemożewczasiepodróżyzachorować czytozpowodubrakuwody,czypiekącegosłońca,awtedymusiałabymprzyjśćnajego grób z przepełnionymi smutkiem siwymi włosami. Pokładam mą ufność w święty, niebiańskiSyjon,ArkęBożegoPrawa,abytwamądrośćgoprzedemnąniezataiła.Twoi wielmoże nie mogą wrócić do swych domów i spotkać się z dziećmi przez obfitość mądrości, którą ich obdarzyłeś. Powiadają oni: »Stół Salomona jest lepszy od czekających na nas w domach radości i darów.« Także przez to szukałam schronienia przed tobą, abyś mógł odesłać mnie z pokojem, bez cienia choroby i cierpienia, z miłością,któraprzepełniłamojesercepospotkaniuztobą.” Królodpowiedział:„Pozabólamipodczasporoduikarmieniapiersią,jakąpracęprzy synu wykonuje kobieta? Córka należy do matki, a syn do ojca. Bóg przeklął Ewę, mówiąc:„Powijdzieciwcierpieniach53ciałaismutkuserca,adopierowtedybędziesz mogła powrócić do swego małżonka. Urodź je.” Zgodnie z tym Bożym przekleństwem nieoddamgoKrólowej,leczzrobięzniegokrólaIzraela.Onjestmympierworodnym, pierwszymspośróddanychmiprzezBogapotomków.” Salomon każdego ranka i wieczora wysyłał młodzieńcowi wykwintne posiłki, obdarowywał go wspaniałymi szatami, złotem i srebrem. Rzekł do niego: „Lepiej dla ciebie,gdymieszkaszwnaszymkraju,wktórymjestDomBoży,ArkaBożegoPrawa,w którymprzebywaBóg.”Synwodpowiedziwysłałmuwiadomość,wktórejnapisał:„Ani złoto,anisrebro,anibogateszatyniesąwmymkrajuobiektempożądania.Przybyłem tu, aby usłyszeć twą mądrość, zobaczyć twą twarz, pozdrowić cię, oddać hołd twemu królestwuitobie,apóźniejzamierzałemwrócićdomojejmatki,dorodzinnegokraju. Niemabowiemczłowieka,którynienawidzimiejscaswegourodzenia,każdynatomiast kocha swą rodziną ziemię. Mimo twych wykwintnych dań nie kocham ich, nie pasują onedomegociałatakjakte,którespożywałemtam,gdziesięurodziłem.Mimożetwój kraj raduje mnie niczym ogród, moje serce nie jest w pełni szczęśliwe. Góry z kraju mojejmatkisąowielewspanialsze,gdysięnaniepatrzy.Będęnatomiastwszędzieczcił Arkę Boga Izraela, ona obdaruje mnie chwałą. Będę spoglądał na wybudowany przez ciebie Dom Boży, któremu będę składał ofiary i błagalne prośby. Obdarz mnie choć skrawkiem nakrycia Syjonu, Arki Bożego Prawa, a będę wraz z matką i wszystkimi poddanymiwielbiłGoiczcił.Królowapozbyłasięjużwszystkichtych,którzywierzyli wbożki,wielbilidziwneprzedmioty,kamienieidrzewa.PrzyprowadziłaichdoSyjonu, ArkiBożegoPrawa.Uczyniłatak,gdyżtegonauczyłasięsłuchającciebie.”Królowinie udałosięprzekonaćsynanatyle,abytenpozostałwJeruzalem. XXXVII.PYTANIASALOMONADOSYNA Król Salomon ponownie na osobności przeprowadził rozmowę ze swym synem. Zapytał go: „Dlaczego pragniesz mnie opuścić? Czego ci tu brakuje, co masz w swym barbarzyńskimkraju?Cotobąkierowało,gdyposzukiwałeśkrólestwaIzraela?” Synodpowiedziałmu:„Niemożliwymjest,abymtuzamieszkał.Nie,muszęwrócićdo mojejmatkinawetbędącprzezciebiepobłogosławionym.Maszsyna,któryjestlepszy niżja,Roboama(Îyôrbe'âma),któregourodziłacitwaprawowitażona,amojamatkaw świetleprawaniąniejest.” Król odrzekł na to: „Skoro tak powiadasz, zgodnie z prawem ja nie jestem synem megoojcaDawida,gdyżwziąłonzażonękobietęinnegomężczyzny,któregozabitow walce,ispłodziłmnieznią.Bógjednakjestmiłosiernyiwybaczyłmutenczyn.Ktojest bardziejokrutnyigłupszyniżsamiludzie?Ktojestbardziejmiłosiernyimądrzejszyniż Bóg? Bóg stworzył mnie na podobieństwo mego ojca, a ciebie na podobieństwo mnie. Mój synu, nie lękaj się naszego Pana, nie złość się swemu ojcu w twarz, gdyż w przyszłościmożeszmniejużwięcejnieujrzećzarównoty,jakitwoipotomkowie.Mój syn Roboam ma sześć lat, a to ty jesteś moim pierworodnym synem, to ty powinieneś władać i unosić włócznię. Spójrz, rządziłem przez dwadzieścia dziewięć lat, a twoja matkazjawiłasięumniewsiódmymrokumychrządów.ProszęBoga,abypozwoliłmi dotrwaćwewładaniutakdługo,jakmójojciec.Gdyjużspotkamsięzmymiprzodkami, ty zasiądziesz na moim tronie, ty będziesz zarządzał zamiast mnie, ciebie do głębi pokochastarszyznaIzraela.Zorganizujętwójślub,damcityleżoninałożnic,iletylko zapragniesz. Będziesz na tej dziedzicznej ziemi pobłogosławiony przez samego Boga tym samym błogosławieństwem, które zesłał On na naszych ojców, na Swego sługę Noego, z którym zawarł przymierze, na Swego przyjaciela Abrahama, na ich sprawiedliwychpotomków,ażdomegoojca,Dawida.Widziszmnie,słabegoczłowieka, natroniemychojców,apomnietybędzieszosądzałcałenarodyiniezliczonerodziny. Do ciebie i twych potomków należeć będzie Arka Boga Izraela, któremu będziesz składałofiaryidoktóregobędzieszsięmodlił.Bógnazawszewnimzamieszka,usłyszy każde twe słowo i poczuje każdą radość. Twe wspomnienia przetrwają w nim przez wielepokoleń.” Synodparł:„Mójpanie,niemogęopuścićtakmegokraju,jakimejmatki.Kazałami onaprzysiącnaswojepiersi,żeniezostanętutajiwrócędoniejnajszybciejjaksięda, jak również że nie poślubię tutaj żadnej kobiety. Arka Boga Izraela ześle na mnie błogosławieństwo gdziekolwiek będę, twa modlitwa dosięgnie mnie wszędzie. Pragnąłemujrzećtwątwarz,usłyszećtwójgłosorazotrzymaćtwebłogosławieństwo,a terazpragnęwrócićbezpieczniedomojejmatki.” XXXVIII.PLANWYSŁANIASYNAKRÓLA WRAZZDZIEĆMIWIELMOŻÓW. KrólSalomonwróciłdoswegodomu.Zwołałwszystkichswychurzędników,oficerów i całą starszyznę, po czym rzekł do nich: „Nie jestem w stanie przekonać tego młodzieńca, aby tu został. Wysłuchajcie, co mam wam do powiedzenia. Uczyńmy go, wrazzwaszymidziećmi,królemEtiopii.Wysiedziciepomojejprawicyilewicy,niech więc wasi potomkowie siedzą po tych samych stronach tego młodego człowieka. Urzędnicy i oficerowie! Wyślijmy razem z nim waszych pierworodnych synów, a będziemyrządzićdwomakrólestwami.Jabędęzwamirządziłtu,awaszedziecitam. PokładammąufnośćwBogu,żeporaztrzeciobdarzymniepotomkiem,którystaniesię trzecim królem. Balṭâsôr, Król Bizancjum, życzył sobie, abym podarował jego córce swego syna, który później miał stać się królem nad całym terenem Bizancjum. Król poza nią nie miał innego potomka i obiecał sobie, że królem jego ziem zostanie tylko potomek mego ojca Dawida. Jeśli tak by się stało, mielibyśmy trzech królów. Izraelem władałby Roboam. O tym wszystkim mówiła przepowiednia mego ojca Dawida: ‘PotomkowieSalomonastanąsięgłowamitrzechziemskichkrólestw.’Wyślemydonich kapłanów,ustanowimyimprawo,aonibędąwielbićisłużyćBoguIzraelapodrządami trzech królewskich głów. Bóg uraduje się na wieść o Jego narodzie. Jak mój ojciec napisał w Księdze, wszyscy ludzie będą go wysławiać, mówiąc: ‘Powiedzcie narodom, że Bóg jest Królem.54 Ogłoście ludziom Jego prawdy, wychwalajcie Go i śpiewajcie pieśni na Jego cześć. Wychwalcie Go nową pieśnią, dzięki której uradują się zebrani, prawi Izraelici.’55 Do nas należała władcza chwała i my będziemy czcić naszego Stwórcę.Narodywielbiącebożkówpowinnyspojrzećnanas,lękaćsięnas,uczynićnas swymikrólamiiwychwalaćnaszegoBoga.Uczyńmytegomłodzieńcakrólemiwyślijmy go wraz z waszymi dziećmi, które mają zarówno bogactwa, jak i wysoką pozycję. Narodytepowinnyznaćnaszekrólewskiezwierzchnictwo,dziękiktóremuustalimyim prawaorazwydamyimodpowiedniepolecenia.” Kapłani, oficerowie i urzędnicy odpowiedzieli: „Zgodnie z własną wolą ty wysyłasz twegopierworodnego,amynaszedzieci.KtopotrafiprzeciwstawićsięnakazomBoga lubkróla?Onisąsługamitwymiitwychpotomków.Nawetjeślibyśchciał,niemożesz sprzedać ich ani ich matek jako niewolników. Nie jest naszą wolą sprzeciwianie się twym zaleceniom i przykazaniom Boga, twego Pana.” Następnie rozpoczęli przygotowania do podróży ich dzieci do Etiopii, aby mogły one tam zamieszkać i pokoleniepopokoleniurządzić. XXXIX.SYNSALOMONAKRÓLEM Przygotowanomaśćzkrólewskiegoolejku,rozległysiędźwiękizwielkiegoimałego rogu, flety i fujarki, harfa i bęben. Całe miasto rozbrzmiało radosnymi okrzykami. Młodzieńca przyprowadzono do Świętego Świętych, a on chwycił za rogi ołtarza. Władzę królewską przekazano mu przez usta kapłana Sadoka, i przez usta Yôasa (Benajasza)kapłana,dowódcywojskkrólaSalomona,ionnamaściłgoświętymolejem abykrólował.MłodzieniecwyszedłzdomuPana,aoninazwaligoDawidem,imieniem króla, które było zgodne z prawem. Dosiadł muła Króla Salomona, przejechał na nim dookołacałegomiasta,aonipowiedzieli:„Odtądjesteśwybrany;niechżyjekrólewski ojciec!” Inni rzekli: „Od tej chwili twe etiopskie ziemie rozciągać się będą od Rzeki w Egipciedozachodzącegosłońca.Błogosławioneniechbędzietweziemskiepotomstwo! Twe ziemie sięgać będą od Szewy do wschodnich Indii. Twym przewodnikiem będzie Pan,BógIzraela,atwójwzrokpadaćbędzietylkonaArkęBożegoPrawa.Wszyscytwoi wrogowie zostaną obaleni, ty będziesz sądzić wszystkie narody, a one nie będą mogły osądzać ciebie.” Ojciec ponownie pobłogosławił go i rzekł: „Błogosławieństwo nieba i ziemibędzietwoim,”acałyzgromadzonyIzraelpowiedział:„Amen.”Salomonzwrócił siędokapłanaSadoka:„Powiedzmu,jakieBoskiewyrokiobowiązująwEtiopii.” XL.POUCZENIAKAPŁANASADOKA (ZÂDÔKA) Kapłan Sadok rzekł do młodego mężczyzny: „Wysłuchaj tego, co chcę ci powiedzieć. Jeśli postąpisz wedle mych słów, będziesz żył w zgodzie z Bogiem, lecz jeśli tak nie postąpisz, Bóg ukarze cię, a ty sam zostaniesz rozgromiony przez swych wrogów. Bóg odwróciodciebieSwątwarz,atybędzieszodczuwałwielkiniepokójismutekwswym sercu. Twój sen nie będzie cię uzdrawiał i ożywiał. Wsłuchaj się w słowo Boga i czyń zgodnie z nim. Nie cofaj się przed tym, co polecamy ci czynić każdego dnia. Nie bądź sługą żadnego innego boga. Jeśli nie wsłuchasz się w słowo Boga, spadną na ciebie wszystkie możliwe plagi. Spadną na twe pole i miasto. Spadną na owoce twych ziem, owoce twych trzewi, stada twego bydła i owiec. Bóg ześle na ciebie głód i zarazę, zniszczywszystko,czegosiędotkniesz,ażniezniszczyciebie,gdyżnieposłuchałeśJego Słowa. Niebo stanie się mosiężne, a ziemia pod nimi - żelazna. Bóg przemieni deszcz spadającynaziemięwciemność.Zniebabędziespadałnaciebiepyłdopóty,dopókinie pokryje cię całego i cię nie zniszczy. Twoi wrogowie będą karać cię w bitwach. Jedną drogą będziesz im wychodził na przeciwko, ale uciekać przed nimi będziesz siedmioma.Tweciałostaniesiępokarmemdlaptactwaniebieskiego,gdyżniktcięnie pochowa. Bóg pokarze twe ciało trądem, jątrzącymi się ranami, wyniszczającymi chorobami, gorączką i plagami egipskimi oraz oślepi twe serce. Za dnia będziesz chodziłpoomackuniczymślepiecwciemnościachinieznajdziesznikogo,ktomógłby cipomóc.Niebędzieszmógłpoślubićżony,boinnymężczyznazabierzecijąsiłą.Nie zbudujesz własnego domu, w którym mógłbyś zamieszkać. Będziesz mógł założyć winnicę, lecz nie zbierzesz w niej winogron. Ludzie na twych oczach zabijać będą dorodne woły, a ty nie będziesz mógł zjeść ich mięsa. Schwytają twego osła, lecz nie zwrócącigozpowrotem.Tweowceucieknąztwymisługamiiwrogami,leczniktnie pomoże ci ich złapać. Twoi synowie i córki podążą za innymi ludźmi, a ty swymi własnymi oczami ujrzysz, jak są przez nich ciemiężeni i nie będziesz w stanie im pomóc. Nieznany ci wróg pochłaniać będzie owoce twej ziemi i twej pracy, a ty nie będziesz potrafił go powstrzymać. Staniesz się człowiekiem pełnym cierpienia i nieszczęść. Gdy wzejdzie dzień, powiesz: ‘Niech już nadejdzie wieczór!’ a gdy on nadejdzie, powiesz: ‘Niech już nadejdzie ranek!’ Wszystkiego tego doświadczysz, jeśli niewysłuchaszSłowaPana.Jeślijednaktouczynisz,Bóg,któryjestwładcąwszystkiego, ześle na ciebie Swe dobro, a ty będziesz władał krajami wroga i otrzymasz od Niego wiecznąchwałę.ObdarzyOnhonoramitego,ktoJegonimiobdarzał,pokochaOntego, kto Jego pokochał, gdyż Jest On Panem śmierci i życia, który rządzi światem Swą mądrością,mocąisilnąręką.” XLI.BŁOGOSŁAWIEŃSTWAKRÓLÓW „Teraz zaś posłuchaj błogosławieństwa, którego dostąpisz jeśli zechcesz postępować zgodnie z wolą Bożą. Ze wszystkich stron zstąpi na ciebie błogosławieństwo. Błogosławiony będziesz w mieście, błogosławiony będziesz na polu, błogosławiony będziesz w domu i poza nim oraz błogosławiony będzie owoc twego ciała. Wszyscy zebrani odpowiedzieli ‘Amen.’ Błogosławiony będzie owoc twego kraju. ‘Amen’. Błogosławionebędąźródłatwychwód.‘Amen’.Błogosławionybędziezasadzonyprzez ciebie owoc. ‘Amen’. Błogosławione będą stada twego bydła i owiec. ‘Amen’. Błogosławione będą twe spichlerze i stodoły. ‘Amen’. Błogosławione będzie twe przyjście.‘Amen’.Błogosławionebędzietweodejście.‘Amen’.” „Bógześlenaciebietwychwrogów,abyśzdeptałichpodswymistopami.‘Amen’.Bóg ześle Swe błogosławieństwa na twe domy i na wszystko, czego dotknęła twa dłoń. Pomnożydlaciebiewszelkiedobra:dzieciztwegociała,owocetwejziemiipotomstwo twych stad. ‘Amen’. Na obiecanych twym ojcom ziemiach obdaruje cię On wszystkim wedle niebieskich dni. ‘Amen’. Otworzy przed tobą drzwi magazynu z niebiańskimi błogosławieństwami, ześle na ciebie błogosławiony deszcz i pobłogosławi owoc twej pracy. ‘Amen’. Pożyczaj wielu ludziom, lecz sam nie pożyczaj od nich. Amen’. Władaj nadwielomanarodami,leczniechoneniepanująnadtobą.‘Amen’.NiechBóguczyniz ciebiegłowę,anieogonorazniechumieścicięnagórze,anienadole.‘Amen’.Zbieraj wszystkie błogosławieństwa dla twych stad, uzyskuj dobra dla twej armii, a kłaniać będziesięonadosamejziemiprzedtwąwładząichwałą.Twezaszczytyrosnąćbędą niczym cedr i Gwiazda Poranna, a wspaniałość twej chwały widoczna będzie dla wszystkichziemskichnarodówidlakażdegoplemieniaizraelskiego.” „Bógbędziecitowarzyszyłpodczaswszystkichtwychpoczynańiwypełniałtwąwolę we wszystkim, czego zapragniesz. Odziedziczysz kraje po twych wrogach, a wielkość twych ludzi wychwalana będzie na równi z twą własną wspaniałością i rzeszą twych żołnierzy.Wszyscyci,którzyniebędąwypełniaćBożejWoli,będąsięciebielękać,gdyż ty ją wypełniasz, służysz Mu, a On w zamian obdarza cię widocznym dla innych majestatem. Ich serca będą drżały przed uzdami twych koni, przed kołczanem na strzałytwegołukuiprzedblaskiemtwejtarczy.Będąonikłaniaćsiędosamejziemi,a ichsercalękaćsiębędątwegomajestatu.Gdyludzieżyjącynagórskichszczytachujrzą cię,zejdąwdoliny,acipodróżującypomorzachigłębokichwodachzejdąnaląd,aby Pan mógł wprowadzić ich pod twe panowanie. Wypełniając Jego Wolę otrzymasz od Niego wszystko, o co prosiłeś. Jeśli go kochałeś, On pokocha ciebie. Jeśli trzymałeś się Jegoprzykazań,wypełniOnwolętwegoserca.OnjestDobrymdladobrych,Litościwym dla litościwych oraz Tym, który nagradza oczekujących. Bądź cierpliwy odnośnie gniewu,aOnuczynicięszczęśliwym,kochajsprawiedliwość,asprawiOn,żetweżycie rozkwitnie.Bądźdobrymdladobrych,agrzesznikówgań.Odłóżnabokokrucieństwo złegoczłowiekaispróbujgonaprawić,potępiokryjhańbątego,któryużywasiływobec swegosąsiada.Bądźprawywobecbiednychisierot,uwolnijichspodpanowaniatego, kto ich skrzywdził. Zabierz tego, który jest opuszczony i tego, który jest w niedoli i uwolnij ich od czyniącego zło władcy. Nie sądź stronniczo, nie obawiaj się nikogo, osądzaj sprawiedliwie. Gdy sądzisz, nie akceptuj żadnych darów. Napominaj swych urzędników, aby nigdy nie przyjmowali upominków od swych przyjaciół, wrogów, biednychczybogatych.Powinnionizawszepodejmowaćsprawiedliwedecyzje.” XLII.DZIESIĘĆPRZYKAZAŃ „Izraelu, usłysz Boże przykazanie, którego należy przestrzegać. Rzekł On: ‘Jam jest twym Panem, Bogiem, który wyprowadził cię z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Nie będzie miał żadnych innych bogów oraz nie stworzysz żadnego innego żyjącego w niebie,naziemiczywwodziebogapozaMną.Niebędzieszimsiękłaniałaniimsłużył, gdyż Ja, twój Pan, jestem zazdrosnym Bogiem. Jam jest Tym, który zesłał na nienawidzącychMnieludzigrzechprzechodzącyprzezczterypokoleniazojcanasyna. JamjestmiłosiernydladziesięciotysięcznegopokolenialudziMniekochających.” „Nie będziesz krzywoprzysięgał w Imię Boga, gdyż Pan nie oczyści z winy tego, kto takuczynił.” „PrzestrzegajdniaSabatuiuświęcajgotak,jakPanprzykazał.Pracujprzezsześćdni, a siódmego dnia, w czasie Sabatu na cześć twego Pana, odpoczywaj zarówno ty, jak i twój syn, córka, osioł, każde zwierzę oraz każdy nieznajomy, który z tobą przebywa. Czyńtak,gdyżBógprzezsześćdnitworzyłniebo,ziemię,morzeorazwszystko,cojestz nimi związane, a siódmego dnia odpoczywał, pobłogosławił ten dzień i uczynił go wolnymodwszelkiejpracy.” „Czcij twego ojca i matkę, aby mogli ci towarzyszyć podczas wszystkich dni, które spędzisznapodarowanejprzezBogaziemi.” „Niebędziesznigdzieszedłzżonąinnegomężczyzny.” „Niezabierzesznikomużycia.” „Niebędzieszcudzołożyłikradł.” „Niebędzieszkłamałprzeciwtwemubliźniemu.” „Niebędzieszpragnąłżonytwegobliźniegoanijegodomu,ziemi,służących,wołów, bydła,osłów,aniżadnychposiadanychprzezniegozwierząt.” Otosąsłowa,którewypowiedziałBóg,JegoPrawoiJegoZasady.Bógukarałludziza grzechypoto,abymoglioprzećsięnieczystościom.Onesątym,coGosmuci.Prawym jest,abyludzieodnichstronili. „Żadenczłowiekniepowinienodkrywaćprzyrodzeniatego,zkimjestspokrewniony. JamjesttwymPanemiBogiem.Przyrodzeniatwegoojcaimatkinieodkrywaj,gdyżto jest twój ojciec i twoja matka. Nie odkrywaj przyrodzenia twej siostry, którą zrodził twójojcieclubmatka;bezwzględunatoczyurodziłasięmuonapozarodziną,czyteż jest z tobą spokrewniona nie odkrywaj jej przyrodzenia. Nie odkrywaj przyrodzenia córkitwegosynalubcórkitwejcórki,gdyżtotwewłasneprzyrodzenie.Nieodkrywaj przyrodzenia córki żony twego ojca, gdyż jest twą siostrą, córką twej matki. Nie odkrywaj przyrodzenia siostry twego ojca, gdyż pochodzi z jego domu. Nie odkrywaj przyrodzeniasiostrytwejmatki,gdyżpochodzizjejdomu.Nieodkrywajprzyrodzenia żony brata twego ojca, gdyż jest twą krewną. Nie odkrywaj przyrodzenia żony twego syna, gdyż jest żoną twego syna. Nie odkrywaj przyrodzenia twej córki i żony syna twegobrata,gdyżtotwewłasneprzyrodzenie.Nieodkrywajprzyrodzeniażonytwego brata, gdyż, póki żyje, jest to jego przyrodzenie. Nie odkrywaj razem przyrodzenia kobietyicórkitejkobiety,izcórkąjejsynaicórkąjejcórkitegonieczyń.Niedopuść, abyodkrytoichprzyrodzenie.Tojesttwójdomitojesttwójgrzech.” „Niebierzzażonędziewicyirównocześniejejsiostrydlatego,abyjednabądźdruga niebyłaosiostręzazdrosna.Nieodkrywajjednocześnieichprzyrodzeń,doczasupóki pierwsza z sióstr żyje. Nie udawaj się do kobiety w czasie jej dni miesięcznych i przyrodzenia jej nie odkrywaj, dopóki się nie oczyści. Nie udawaj się do żony twego sąsiadainiezasiewajwniejtwegonasienia.” „NieprzyrzekajswychdzieciMolochowi56,gdyżzhańbiszImięŚwiętego,ImięPana.” „Niespółkujzmężczyznątakjakzkobietą,gdyżtoczynnieczysty.” „Nie spółkuj ze zwierzęciem tak jak z kobietą, i nie pozwól, aby twe nasienie połączyłosięzjegonasieniem.Kobietarównieżniepowinnategoczynić,gdyżtoczyn nieczysty.Niezanieczyśćsiężadnymztychwystępkóworazniepozwól,abynaródtwój sięnimizanieczyścił.” „UświęcajciesweduszeiciałaprzezwzglądnaBoga,gdyżOnjestJedynymŚwiętym, który kocha tych, którzy oddają Mu swe dusze i ciała. To On jest święty, wzniosły, miłosiernyilitościwy.Jegonależywychwalać,nawiekiwieków.Amen.” XLIII.ROZKAZYDLAWOJSKAIZRAELA Miastouradowałosięnawieść,żeKrólustanowiłswegosynaKrólemobcegokrajui uczyniłtoz[terytorium]własnychziem.Miastojednakżecierpiało,gdyżKrólnakazał oddać ludziom wszystkie pierworodne dzieci. Wszyscy, którzy byli po jego prawicy, mieliusiąśćtak,jakichojcowieusiedlizKrólemSalomonem,poprawejręcejegosyna Dawida, Króla Etiopii. Wszyscy, którzy byli po jego lewicy, mieli usiąść tak, jak ich ojcowieusiedlizKrólemSalomonem,polewejręcejegosynaDawida,KrólaEtiopii.Ich pozycje i imiona miały być takie same, jak ich ojców, zależne od rozkazów, potęgi, autorytetu,płacyimądrości.Tak,jakSalomonuczyniłwprzypadkuswychwielmożów, tak też uczyni Dawid. Tak, jak Salomon zarządził swymi urzędnikami, tak też uczyni Dawid. Imionawybranychbyłynastępujące: -Azariah,synZâdôka57,zostałarcykapłanem, -Êlyâs,synarchidiakonaArnîego;ojciecArnîegobyłArchidiakonemprorokaNatana, -Adrâm,synArdĕrônesa,przywódcaludu, -Fanḳêrâ,synSôbâ,skrybawołów, -młodzieniecAkônḥêl,synTôfêla, -archiwistaSâmĕnyâs,synAkîtâlama, -Fiḳârôs,synNĕyâ,dowódcawojsk, -Lêwândôs,synAkîrê,dowódcarekrutów, -Fâḳûtên,synAdrâya,dowódcanamorzu, -Mâtân,synBenyâsa,zarządcadomu, -Ad’araz,synKîrêma,sługaozdób, -Dalakĕm,synMâtrêma,dowódcakonnicy, -Adaryôs,synNêdrôsa,dowódcapiechoty, -Awstĕrân,synYôdâda,chorąży,” -Astar’ayôn,synAsâ,wysłannikdomukrólewskiego, -Îmî,synMatâtyâsa,dowódcaarmii, -Mâkrî,synAbîsâ,sędziadomukrólewskiego, -Abîs,synKâryôsa,poborcadziesięcin, -LîkWendeyôs,synNêlenteyôsa,sędziazgromadzenia, -Kârmî,synḤaḍnĕyâsa,przywódcakrólewskichpracowników, -Serânyâs,synAkâz’êla,przełożonydomukrólewskiego. Otowszyscyci,którzyzostaliwyznaczenibytowarzyszyćDawidowi,królowiEtiopii, synowi Salomona, Króla Izraela. Salomon dał mu konie, rydwany, wielbłądy, muły, wozy, złoto, srebro, wspaniałe szaty, bisior, purpurę, kamienie szlachetne, perły i klejnoty.Dałswemusynowiwszystko,czegomógłbyzapragnąćkrajetiopski. Rozpoczętoprzygotowaniadowyprawy.Pomimowielkiejradościwśródwielmożów Króla Etiopii, wśród ich izraelskich odpowiedników panował smutek, gdyż pierworodny syn Salomona, Króla Izraela, Król Etiopii, miał wraz z pierworodnymi synamiizraelskichwielmożówrządzićEtiopią.Zebralisięwszyscyoniipłakaliwrazze swymi ojcami, matkami, krewnymi i przyjaciółmi. Potajemnie przeklęli oni Króla i napiętnowali go, gdyż przejął ich synów wbrew ich woli. Rzekli do niego: „Uczyniłeś właściwie.Twamądrośćjesttakwielka,żezWoląBogakrólestwoIzraelarozszerzyło się aż po kraj Etiopii. Bóg zjednoczy wszystkie inne królestwa świata pod twym władaniem, gdyż twój umysł zwrócony jest ku Niemu i pragniesz, aby ludzie służyli BoguIzraelaizniszczyliwszystkichfałszywychbożków.” Wychwaliligo,poczymrzekli:„Terazwiemy,żeBógpowiedziałotobienaszemuojcu Abrahamowi, mówiąc: ‘Dzięki twym potomkom wszystkie ziemskie narody będą pobłogosławione.’” Na ich twarzach pojawiło się udawane szczęście, żartowali z nim i niezmiernie wychwalali jego mądrość. Gdy mówili to wszystko, Król w swej mądrości zrozumiał ich i cierpliwie czekał aż skończą, tak, jak Bóg czeka na ludzi znając ich wszystkiegrzechy.Całaziemia,całeniebo,wszystkiekońceświata,morzeisuchylądsą Bożymkrólestwem.DałOnziemiękrólowi,abytensięniązaopiekowałirządziłwedle JegoWolitymi,którzyczyniązło,jakitymi,którzyczyniądobro.Zjednychwyplenizło, a drugich nagrodzi, gdyż w sercu króla mieszka Duch Boży, w umyśle są Jego ręce, a Jegowiedzazakorzeniłasięwjegorozumie. XLIV.NIEGODZISIĘZŁORZECZYĆKRÓLOWI NiegodzisięzłorzeczyćKrólowi,gdyżjestonnaznaczonyprzezsamegoBoga.Jestto niestosowneiniewłaściwe.Jeśliczyniondobro,niedoznacierpieniawtrzechrzeczach dotyczącychkrólestwa.Popierwsze,Bógobaliwszystkichjegowrogów,którzyjużnie będą mogli go dręczyć. Po drugie, Bóg uczyni go podobnym Sobie władcą, który zasiądziepoJegoprawicy.Potrzecie,Bóguczynigowładcąrządzącymziemiąwchwale i radości, który swym panowaniem obejmie wiele narodów. Jeśli jednak traktuje on Boga lekceważąco, nie czyni tego, co jest dobre i nie chodzi ścieżkami prawości, Bóg skróci na ziemi jego dni, a po śmierci jego miejsce przebywania będzie tam gdzie znajduje się Szeol, wespół z diabłem. Na ziemi nie dozna on zdrowia ani szczęścia, będziezatożyłwciągłymstrachuiniepokoju. Niewłaściwym jest piętnowanie króla przez tych, którzy znajdują się pod jego panowaniem, gdyż kara jest atrybutem Boga. Kapłani są podobni, a nawet lepsi od proroków, gdyż powierza się im tajemnice po to, aby mogli mieć dostęp do słońca sprawiedliwości,podczasgdystworzenizogniaSerafinimogąjedyniespoglądaćnanie z daleka. Kapłanów nazwał On „solą,” „lampami,” „światłością świata” oraz „słońcem rozświetlającymciemność,”Chrystusem,Słońcemsprawiedliwości,któremieszkawich sercach.Kapłanzganikrólatylkozato,cowidział58.Atoczegoniewidział,Bógbędzie badał i nikt nie może tego podważyć. Ludziom nie wolno piętnować biskupów i kapłanów, gdyż są oni dziećmi Boga i ludźmi z Jego domu i z tego powodu muszą oni ganićinnychzaichgrzechyibłędy.Aty,kapłanie,gdyzobaczyszgrzechczłowieka,nie wahajsięgonapomnieć.Niepozwól,abymieczlubniewolaciępowstrzymały.Usłysz, jak gniewny był Bóg na Izajasza, gdy nie zganił on Króla 'Ûzyân (Ozjasza). Wysłuchaj opowieści o Proroku Samuelu, który napomniał króla Saula59 i w żaden sposób nie obawiał się go, i jak swym słowem rozbił jego królestwo. Wysłuchaj też, jak Eliasz napomniałAchaba60.Nielękajsięwięcinapominajtych,którzygrzeszą. Izraelwdawnychczasachpiętnowałswychkrólówiprowokowałswychprorokówdo gniewu,awpóźniejszymokresieIzraelczycyukrzyżowaliswegoZbawcę.Leczwierny ludchrześcijańskiżyjewpokoju,bezchoróbicierpień,beznienawiściiprzemocy,żyje podpanowaniemnaszegokrólaNN61,któryumiłowałBogaiktóryodswegosercanie odtrącił spraw sprawiedliwości i wiary dotyczącej kościołów i dusz wierzących. Jego wrogowiezostanąrozproszenidziękimocyKrzyżaJezusaChrystusa. XLV.PŁACZIPLANODESŁANYCH A dzieci wielmożów izraelskich, którym polecono podróżować wraz z królewskim synem,zebrałysięrazemimówiły:„Comamypocząć?Opuściliśmykraj,wktórymsię urodziliśmy,krajnaszychkrewnychiwspółrodaków.Zawrzyjmywięcprzymierzetylko między nami, o którym nie dowiedzą się nawet nasi najbliżsi. Zawrzyjmy przymierze wzajemnej miłości, wedle którego nikt nie będzie ani się śpieszył, ani ociągał, ani nie lękał, ani nie wątpił. Bóg jest tutaj, Bóg jest tam, wypełniajmy więc Jego Wolę! Wychwalajmy Go, na wieki wieków. Amen.” Azâryâs i Êlmîyâs, synowie kapłanów, odpowiedzieli: „Niechaj to, iż znienawidzili nas nasi krewni nie wywoła u nas cierpienia, pogrążmy się natomiast w smutku na myśl o Pani naszej Syjon62 , gdyż zmuszenijesteśmygoopuścić.PrzebywającwnimpoświęciliśmysięBoguisłużyliśmy temu miejscu aż do tego dnia. Smućmy się, gdyż zmuszają nas do odejścia. Płaczmy, gdyż czynią to oni specjalnie.” Usłyszawszy to, jeszcze inni odrzekli: „Zaiste on jest naszymPanem,nasząnadziejąichlubą.Topodjegobłogosławieństwemudałonamsię dorosnąć. Czy możliwym jest, że opuścilibyśmy dobrowolnie Panią naszą Syjon, któremunasofiarowano?Comamyczynić?Jeślisprzeciwimysięwolikróla,zabijenas. NiemożemypostąpićwbrewwskazaniomnaszychojcówirozkazowiKróla.Comamy począćwobecPaninaszejSyjon?” Azâryâs,synkapłanaZâdôka,odparł:„Poradzęwam,comacieczynić.Zawrzyjcieze mnąprzymierzedokońcawaszychdni.Przyrzeknijciemi,żeniepowtórzycieżadnego słowa,czybędziecieżywi,martwi,wniewoli,czyteżcałkowiciewolni,”poczymzłożyli przysięgęwImięPana,BogaIzraela,inaniebieskąSyjon,naArkęBoskiegoPrawa,na to,coBógobiecałAbrahamowi,naniewinnośćiszlachetnośćIzaaka,naJakuba,który odziedziczyłobceziemie,oraznajegopotomków. Gdyzłożylimuprzysięgę,rzekłdonich:„ZabierzmyzesobąSyjon,Paniąnaszą.Lecz jak to uczynimy? Pokażę wam. Postępujcie według mego planu, a jeśli Bóg pozwoli będziemy mogli zabrać Syjon. Gdy dowiedzą się o naszych czynach i nas zabiją, umrzemy za naszą Syjon.” Wszyscy powstali, po czym pocałowali go w głowę, twarz i oczy oraz powiedzieli: „Zrobimy wszystko, co nam radzisz. Czy będziemy żyli, czy umrzemy,zostaniemyprzytobiedlaPaninaszej,Syjonu.Jeśliumrzemy,niebędziemyz tego powodu cierpieli. Jeśli natomiast będziemy żyli, spełni się Boska Wola!” Jeden z nich, syn Yôasa Zachariasz, rzekł: „Nie potrafię spocząć, gdyż moje serce przepełnia radość.Powiedzmi,żemożeszzabraćSyjoniżeniejesttokłamstwo,możeszbowiem wejść zamiast twego ojca Zâdôka (Sadoka) do Domu Boga, do którego klucze nieprzerwaniedzierżyszwswejdłoni.Nimwszakżezabiorąciowekluczesłuchajcoci poradzimy. Znasz tajemne drzwi (lub okna) Króla Salomona, lecz żaden kapłan nie mógł przez nie przejść poza twym ojcem, który raz do roku składał ofiarę w Świętym Świętych63 w imieniu swoim i ludu. Rozważ dogłębnie, czy nadal pragniesz zabrać Syjon.Odejdziemywrazznimtakszybko,jakzostanienamdany.Naswypełniradość,a naszychojcówsmutek,gdyzjawimysięznimwkrajuEtiopii.” Azâryâs odparł: „Zróbcie co wam przykazałem, a uda nam się [zrealizować nasz plan]. Niech każdy z was da mi dziesięć dîdrachm64 , a ja przekażę je cieśli, aby ten pospieszył się i przygotował nam deski o wysokości, szerokości i długości naszego Syjonu. Uczyni tak, gdyż kocha pieniądz. Dam mu wymiary i rzeknę do niego: ‘Przygotujmidrewno,abymmógłzniegozbudowaćtratwę.Udajemysięwpodróżpo morzu, więc na wypadek zatonięcia statku będę mógł wsiąść na nią i popłynąć dalej. Wezmę też samą konstrukcję bez drewna i zostawię ją w Etiopii, aby tam ją dokończono. Inną tratwę umieszczę w Syjonie i pokryję ją syjońskimi draperiami. Następnie wezmę Syjon i zanim wyruszymy w podróż umieszczę go w wykopanej wcześniejdziurzewziemi.Niezdradzętejtajemnicykrólowi,dopókisięnieoddalimy.” Każdy z nich dał mu po dziesięć podwójnych drachm, a on zebrane sto czterdzieści drachm wręczył cieśli, który od razu zbudował konstrukcję z drewnianych odpadków pozostałychpo[budowie]świątyni.Azâryâsuradowałsięipokazałjąswymbraciom. XLVI.PLANDOTYCZĄCYSYJONU Gdy Azâryâs spał, objawił mu się Anioł Pański, który rzekł do niego: „Weź cztery roczne kozły, za grzechy wasze, za grzechy twoje, Êlmeyâsa, Abîsa i Mâkrîego, cztery czyste, roczne owce oraz wołu, który nigdy nie nosił jarzma. Ofiaruj tego wołu po wschodniej stronie Syjonu, a owce i kozły po prawej, lewej i zachodniej jego stronie. TwójPanDawidpowinienporozmawiaćzKrólemSalomonemirzecdoniego:‘Ojcze,o jedną rzecz cię proszę. Chciałbym złożyć ofiarę świętemu miastu Jeruzalem, i Pani naszejSyjonowi,świętej,niebiańskiejArceBożegoPrawa.’Salomonnatomiastodpowie mu:‘Maszmojepozwolenie,’nacoDawidodrzeknie:‘Niechsynkapłanazłożyofiaręw moimimieniu,’atywykonasz,cocinakaże.PowszystkimArkaBożegoPrawaukażesię nam,ajaponowniewskażęci,comaszdalejczynić.MójgłosjestgłosemBoga.Izrael wywołał u Niego gniew i z tego powodu sprawi On, że Arka Bożego Prawa z niego zniknie.” Gdy Azâryâs się zbudził był przepełniony radością, jego serce i umysł były jasne i pamiętał wszystko, co w nocy pokazał mu Anioł Pański oraz jak przeżegnawszy, obdarowałgootuchąisiłą.Udałsiędoswychbraci,zebrałichiprzekazałwszystko,co przekazał mu Anioł Pański: jak podarowano im Arkę Bożego Prawa, dlaczego Bóg odwróciłSweoczyodIzraela,wjakisposóbobdarzyłOnichSwąchwałą,wjakisposób mielionizabraćArkęBożegoPrawa,wjakisposóbmieliposiąśćkrólestwoSalomonai nie dopuścić do władzy jego syna Roboama, któremu nie pozostanie nic poza dwoma plemionami,ijakpodzielonezostaniekrólestwoIzraela.Azâryâsnazakończenierzekł: „Radujciesięzemną.Jasięraduję,gdyżzostałomitoobjawione.Łaskaichkapłaństwa i królestwa odejdą wraz z nami dzięki Woli Bożej, tak oto powiedział mi Anioł. ChodźmywięciprzekażmynaszemuPanuDawidowi,żemożerzecswemuojcu:‘Złożę ofiarę.’” PoszliwięcipowiedzieliwszystkoDawidowi,synowiSalomona,aonuradowałsięna wieśćotymiposłałpoYô'âs,synaYôdâḥê.DawidwysłałgodoSalomona,atenrzekłdo Króla: „Pozwól mi odejść do mego kraju wraz ze wszystkimi otrzymanymi od ciebie dobrymi darami. Niech twe modlitwy towarzyszą mi, dokądkolwiek się udam. Jest jednakjednaprośba,którąpragnąłbymciprzedłożyć-byćmożeznajdęuciebiełaskę, nie odwracaj ode mnie swej twarzy. Jam jest twym sługą, który od ciebie odchodzi i pragnie w świętym mieście Jeruzalem, w Syjonie, Arce Bożego Prawa, złożyć błagalną ofiaręzaswojegrzechy.Pokójtwemukrólewskiemumajestatowi.” XLVII.OFIARYAZÂRYÂSAIKRÓLA. Yô'âs,synYôdâḥê,udałsiędoKrólaSalomonaiprzekazałwszystko,comunakazano. Król uradował się i kazał przygotować ołtarz tak, aby jego syn mógł złożyć ofiarę. Podarowałmuwszystko,coobiecałBogu:stobyków,stowołów,dziesięćtysięcyowiec, dziesięćtysięcykóz65 , po dziesięć sztuk każdego ze zwierząt, które wolno spożywać i podziesięćsztukkażdegoczystegoptakanalibacjeiofiaryskładaneBoguIzraela.Dał murównieżdobrejbiałejmąkidwadzieściasrebrnychsâḥali66,zktórychkażdaważyła dwanaście szekli67 i czterdzieści koszy z chlebem. Wszystkie te rzeczy Król Salomon podarował swemu synowi Dawidowi. Ten ostatni wysłał wiadomość o treści: „Niech kapłan Azâryâs złoży ofiarę w moim imieniu,” a Salomon odpisał mu: „Zrobisz, jak będzieszuważałzastosowne.”NatęwieśćAzâryâsuradowałsię,poczymudałsiędo stad swego ojca i przyprowadził wołu, który nigdy nie nosił na sobie jarzma, cztery roczne kozy i cztery roczne owce. Gdy Król oddalił się, aby złożyć ofiarę, kapłani przygotowywalisiędoobrzędu,biedniludziesięzgromadzili,aptactwoniebieskiesię radowało. I wszyscy oni zjednoczyli się w wielkiej radości. Azâryâs pomieszał swe zwierzęta ofiarne ze zwierzętami ofiarnymi króla i przygotował je tak, jak nocą przykazałmuAniołPański.Złożywszyofiary,obajwrócilidoswychdomówipołożyli sięspać. XLVIII.UPROWADZENIESYJONU OtoAniołPańskiponownieukazałsięAzâryâsowi,stanąłnadnimniczymsłupognia i wypełnił cały dom swym światłem. Zbudził Azâryâsa i rzekł do niego: „Wstań, bądź silny, obudź twego brata Êlmeyâs’a, Abîsa i Mâkrî’ego. Weź ze sobą owo drewno, a ja otworzęwamdrzwiświątyni.WeźArkęBożegoPrawa,którąpowinniścieprzenieśćbez truduidolegliwości.Ja,jakożeBógpoleciłmiprzyniejtrwaćwiecznie,będęwaszym przewodnikiem.” Azâryâs natychmiast wstał, zbudził swych trzech braci, po czym wzięli drewno i udali się do domu Boga. Wszystkie prowadzące do niego drzwi były otwarte, czy to wewnętrzne, czy zewnętrzne. Poprowadziły go do miejsca spoczynku Syjonu, Arki Bożego Prawa. W obecności Anioła Pańskiego w mgnieniu oka zabrali go stamtąd. Gdyby Bóg nie życzył sobie tego, nigdy by to nie nastąpiło. Wszyscy czterej wynieśli SyjonizanieśligododomuAzâryâsa,poczymwrócilidodomuBoga,anajegomiejsce położyli owo drewno i okryli je tym, czym przykryty był Syjon. Na koniec zamknęli wszystkie drzwi i wrócili do swych domów. Następnie wzięli lampy i ustawili je w miejscu, gdzie ukryli [świętą Syjon]. Później złożyli tam ofiarę z owiec i kadzidła, nakryliją[Syjon]purpurowątkaninąipozostawiliwsekretnymmiejscunasiedemdni inocy. XLIX.OJCOWSKIEBŁOGOSŁAWIEŃSTWO Król Etiopii powstał, by udać się do swego kraju, zbliżył się do swego ojca, aby ten pomodlił się za niego, po czym zwrócił się do Salomona: „Pobłogosław mnie, ojcze,” a następnie pokłonił się przed nim i złożył mu hołd. Król podniósł go, pobłogosławił, objąłjegogłowęirzekł:„BłogosławionyniechbędziePan,Bógmój,którypobłogosławił megoojcaDawidainaszegoojcaAbrahama.NiechajnigdyOncięnieopuściiobdarzy błogosławieństwem twe potomstwo tak, jak uczynił to względem Jakuba i sprawił, że jego dzieci zasiedliły ziemię niczym gwiazdy niebo, a piasek dno morza. To błogosławieństwo będzie niczym owo, którym Abraham obdarzył mego ojca Izaaka, obfitsze niż rosa z niebios i rozleglejsze od ziemi. Niech ci posłuszne będą wszelkie zwierzętaiptakiniebieskie,wszystkiezwierzętapolneorazmorskieryby.Bądźpełny, niech ta obfitość nigdy cię nie opuści. Bądź doskonały, niech ta doskonałość nigdy cię nie opuści. Bądź łaskawy, nie bądź uparty. Trwaj w dobrym zdrowiu, niech nie dosięgnie cię cierpienie. Bądź wielkoduszny, nie bądź mściwy. Bądź czysty, nie bądź skalany. Bądź sprawiedliwy, nie bądź grzesznikiem. Bądź miłosierny, nie bądź uciążliwy. Bądź szczery, nie bądź przewrotny. Bądź cierpliwy, nie pozwól, by gniew tobą owładnął. Niech twoi wrogowie i przeciwnicy lękają się ciebie, a ty zmiażdż ich swą stopą. Niech święty, niebiański Syjon, Arka Bożego Prawa, będzie twym przewodnikiem, którego zawsze powinieneś nosić w swym sercu i dotykać swymi palcami,czybędzieondalekoczyblisko,wysokoczynisko,czybędziesilnyczysłaby,w tobieczypozatobą,czybędziewtwymdomuczypozanim,czybędziewidzialnyczy niewidzialny, skryty czy ujawniony.” Dawid otrzymał błogosławieństwo, pokłonił się ojcu,poczymsięoddalił. L.POŻEGNANIEZOJCEMIŻAŁOBAW MIEŚCIE Pożegnali się z królem, po czym się oddalili. Najpierw pod osłoną nocy umieścili Syjon w wozie wraz z masą bezwartościowych przedmiotów, brudnych ubrań oraz wszelakichzapasów.Gdyzaładowanojużwszystkiewozy,wszyscydowódcykarawany powstali, zadęto w rogi, podekscytowane miasto wypełniło się głośnymi krzykami młodzieńców, wspaniałość ukoronowała Syjon, a chwała go otoczyła. Starsi ludzie zawodzili, dzieci płakały, wdowy łkały, dziewice lamentowały, gdyż synowie wielmożów,potężnimężowieIzraela,odchodzilizmiasta.Nieopłakiwałoonotylkoich, lecz także majestat, który mieli ze sobą zabrać. Nie wiedziało, że Syjon opuszcza jego granice, ich serca zalewały się więc szczerymi łzami, które przypominały łzy ludzi, których pierworodnych Bóg zabijał w Egipcie68 . Nie było domu, który nie byłby przepełnionylamentemludziizwierząt.Psywyły,osłyryczały,ałzywszystkichinnych istot mieszały się ze sobą. Wspaniałe Miasto wyglądało, jakby generałowie potężnej armii oblegali go, zdobyli je siłą, złupili, a jego mieszkańców uwięzili i zabili ciosami mieczy.OtojakwyglądałoJeruzalem,miastoSyjonu. Król Salomon wielce zaniepokoił się lamentem miasta. Spojrzał w dół z dachu królewskiego pałacu i ujrzał całe miasto wypełnione cierpiącymi ludźmi. Płakali oni niczym dzieci odstawione od piersi matki, które później, płacząc i łkając, podążają po jejśladach.Swegłowyposypalipopiołem,aichoczybyłypełnełez.GdyKrólSalomon dostrzegł w opuszczających miasto niezwykły majestat, zadrżał do głębi poruszony, a łzyzoczupopłynęływprostnajegoszaty.Rzekłwtedy:„Biadami!Mojachwałamnie opuszcza,upadłakoronamojejświetności,chorobatrawimewnętrzności,gdyżmójsyn ode mnie odchodzi, a wraz z nim wszyscy wolni ludzie - dzieci mojej potęgi. Odtąd w tym mieście nie doznacie chwały, a nasze królestwo znajdzie się pod władaniem dziwnych ludzi, którzy nie znają Boga. Prorok powiedział: ‘Ludzie, którzy mnie nie szukali, odnaleźli Mnie.’69 Odtąd prawo, mądrość i zrozumienie będą im dane. Mój ojciec również miał o nich wizję. Rzekł wtedy: ‘Etiopia uklęknie przed Nim, a Jego wrogowiebędąjeśćproch.’70Awinnymmiejscupowiedział:‘NiechEtiopiawyciągnie swe ręce do Boga, wtedy On przyjmie ją z honorami, a ziemscy królowie będą Go wielbić.’71 W trzecim miejscu zaś rzekł: ‘Słuchajcie Filistyni72 , Tyryjczycy, ludzie Etiopii,którzyściezrodzenipozaPrawem.PowinniścieprzestrzegaćPrawaizwrócićsię doSyjonusłowami:bądźmyzrodzenizkobietyimężczyzny.Czywtedytenspłodzony przezemnieczłowiekbędziemymsynem?’” LI.SALOMONIKAPŁANZÂDÔK(SADOK) KrólSalomonrzekłdoKapłanaZâdôka:„Idźiprzynieśto,czymprzykrytyjestSyjon, weź również lepsze od tego nakrycie i połóż je ponad dwoma73 , które są niżej.” (Tkanina ta zrobiona była z siatki z najwspanialszego, splecionego ze sobą złota, lecz splecionegoinaczejniżpurpura.)Syjonowidarowanychzostałopięćmyszy74idziesięć figur, które dla odkupienia własnych win wykonali filistyńscy wielmoże. Na jego obrzeżachznajdowałysięfiguryzezłotapochodzącezziemḲâdês,którychwykonanie dla szat Aarona nakazał Mojżesz wedle polecenia otrzymanego na Górze Synaj. WszystkieonemiałybyćzebranezSyjonuipodarowanememusynowiDawidowi.Jego matka w wiadomości przesłanej przez jej sługę Tamrina powiedziała: ‘Daj mi choć skrawek nakrycia Syjonu, abyśmy mogli oddawać mu cześć zarówno my, jak i nasi poddani na całych naszych ziemiach.’ Teraz wręcz mu to i powiedz: ‘Weź i czcij ten skrawek nakrycia Syjonu, gdyż twoja matka prosiła o niego po to, aby wraz ze swymi ludźmi nie mogła wielbić żadnego innego boga.’ Syjon, Arka Bożego Prawa, będzie twymprzewodnikiemgdziekolwiekbyśsięnieudał.Musionjednakzostaćznamina zawsze przez wzgląd na to, że nie oddaliśmy mu jeszcze dostatecznej czci. Nawet gdy niebędziegoprzytobiemusiszgowielbićiczcić,gdyżBógtakrzekłdoEliaszaprzez ustaProrokaSamuela:‘Chciałem,abyściepozostaliwrazzojcemwdomu,złożyliArce MojegoPrawaofiaręzkadzidłaizamieszkalinazawszetużprzyMnie,leczteraztego żałuję.OdwrócęodwasMątwarz,gdyżgardziliścieMymidaramiistawialiścieswych synówprzedeMną.Obdarzęłaskamitego,któryMnieczciłitego,któryMnieszanował oraz zniszczę wszystkich twych potomków.’75 Tak rzekł Ten, którego beztrosko traktowaliLewici.Powiedzmu:‘WeźtonakrycieSyjonuiumieśćjewtwejświątyni,a tenwotywnydarjezastąpi.Gdyzłożyszprzysięgęisprawisz,żektośinnyteżtouczyni, przyrzeknijcie obaj, że już nigdy więcej nie wspomnicie imion innych, pogańskich, bogów.Gdytouczynicie,zwróćcieswetwarzewnasząstronęizłóżcieofiaręJeruzalem orazświętemuSyjonowi.Modlącsię,skierujcieswójwzrokkunamikuJeruzalem.” LII.ODEJŚCIEKAPŁANAZÂDÔKA(SADOKA) Kapłan Zâdôk wręczył Dawidowi nakrycie Syjonu i przekazał mu wszystkie nakazy KrólaSalomona.Dawid,synSalomona,uradowałsięnatęwieśćizdziwiłjednocześnie, że spotykają go tak wspaniałe błogosławieństwa. Gdy oddano mu pod opiekę Arkę Bożego Prawa, rzekł: „Oto będzie mój Pan.” Azâryâs wstał i odrzekł swemu ojcu: „Uradowałeś się na wieść o nakryciu, lecz o niebo bardziej uradujesz się na wieść o tym, co jest pod nim!” Ojciec odpowiedział mu: „Zaiste, uradował się on na myśl o Syjonieigdybyniewyruszałkuswemukrajowi,byłbywstaniepodporządkowaćsobie wszystkichnas,”poczymzwróciłsiędokróla:„Zawrzyjzemnąprzymierze,zgodniez którymmójsynotrzymapodswąopiekęSyjonibędziemógłgochronićdokońcaswych dni zarówno dla siebie, jak i dla swych potomków. Zgodnie z przymierzem zapłacisz mu dziesięcinę, znajdziesz dla niego miasto w swym królestwie, w którym będzie się mógł schronić oraz obdarujesz go co dziesiątym swym miastem. Będzie on twym kapłanem, jasnowidzem, prorokiem i nauczycielem twych potomków oraz tym, który namaszczał będzie olejkiem twe dzieci i dzieci twych dzieci.” Następnie dodał: „Zgadzam się,” po czym obaj zawarli przymierze. Od swego ojca otrzymał ofiarę wotywną,nakrycieSyjonuorazzłotyłańcuch. Załadowali wozy, przygotowali konie i muły do wymarszu, po czym wyruszyli w podróż. Na przedzie kolumny szedł Archanioł Michał. Gdy zbliżyli się do morza rozpostarł on swe skrzydła, aby wszyscy mogli po nim przejść jak po suchym lądzie. Chcącuchronićichodpiekącegosłońca,rozpostarłsięniczymchmurairozciągnąłnad nimi.Żadenczłowieknieciągnąłswegowozu,leczsam[Archanioł]jeciągnął-aczyto bylimężczyźni,czykonie,czymuły,czyjucznewielbłądy,każdyzostałpodniesionynad ziemięnawysokośćłokcia,iwszyscyci,którzyjechalinawierzchowcach,orazwszelkie załadowanenanichsprzętyunosiłysięnadichgrzbietaminawysokośćludzkiejpiędzi. Każdy wóz poruszał się po ziemi niczym statek po morzu podczas wichury, niczym nietoperz unoszący się w powietrzu, który pragnie pożreć swych towarzyszy, niczym orzełszybującywrazzwiatrami.Takotoonipędzili,aniktniewysuwałsięnaprzód, niktniezostawałztyłu,aniniezbaczałnaprawą,bądźnalewąstronę. LIII.WÓZDAROWANYLUDOWIETIOPII. Zatrzymali się w Gazie, mieście matki króla, które król podarował Królowej Etiopii, gdytadoniegoprzyszła.StamtądtylkojedendzieńpodróżowalidogranicyGĕbĕṣu76, która zwała się Mesrîn. Gdy synowie izraelskich możnych zorientowali się, że podróżnicy przebyli w ciągu jednego dnia dystans trzynastodniowego marszu, a przy tymniebylizmęczeni,głodnianispragnieni,uwierzyli,żetakabyłaBożawola.Rzekli do swego króla: „Pozwól nam opuścić nasze wozy, gdyż przybyliśmy do Etiopii nad wodę płynącą w Takkazî, która nawadnia Dolinę Egiptu,” po czym opuścili wozy i rozłożylinamioty. Synowie dostojników Izraela przepędzili wszystkich obcych ludzi i spytali swego króla Dawida: „Czy mamy ci coś zdradzić? Czy potrafisz dochować tajemnicy?” Król odpowiedział im: „Tak, potrafię to uczynić. Gdy wyjawicie mi to co chcecie, nigdy nikomu tego nie powtórzę aż do dnia mojej śmierci.” Odrzekli mu: „Słońce zstąpiło z niebios i zostało dane Izraelowi na Górze Synaj. Stało się zbawieniem rodu Adama, począwszy od Mojżesza, a skończywszy na Jessem, tylko dzięki Woli Boga. Wszystko dzieje się nie dzięki nam, lecz dzięki woli Boga, Tego, który kształtuje cały świat. Pragnęliśmy, a Bóg wypełnił nasze prośby. Zgodziliśmy się, a Bóg uczynił to dobrym. Rozmawialiśmyotym,aBógprzemieniłtowczyn.Rozmyślaliśmy,aBógobmyśliłplan. Mówiliśmy, a Bóg był szczęśliwy. Skierowaliśmy nasz wzrok, a Bóg nakierował go właściwie. Rozmyślaliśmy ponownie, a Bóg to uzasadnił. Teraz wybrał On ciebie, za godne uznał twe miasto, które stanie się sługą świętego, niebiańskiego Syjonu, Arki Bożego Prawa. Będzie ona na zawsze przewodnikiem twoim i twoich potomków, jeśli będzieciewypełniaćJegoWolę.Tyzaśniemożeszjejzwrócić,aojciectwójniemożejej napowrótprzyjąćnawetgdybyściechcieli,gdyżidzieonadokądsamazapragnieinie ruszasięzowegomiejscagdyniechce.Spójrzcie,otojestnaszPan,naszOjciecinasze zbawienie, nasza forteca i schronienie, nasza chwała i przystań dla tych, którzy chylą przedNimczoło.” AzâryâsdałÊlmeyâsowiznakirzekłdoniego:„IdźiprzyodziejnasząPanią[Syjon] tak, aby nasz Król mógł ją ujrzeć.” Gdy Azâryâs wypowiadał te słowa, Król Dawid wzburzyłsię.Złożyłobiedłonienaswejpiersi,wciągnąłpowietrzeipowiedział:„Panie, czywTwejłascepamiętaszonas,ludziachodtrąconych,którychodrzuciłeś?Chciałbym móc zobaczyć Twe czyste domostwo w niebie, święty, niebiański Syjon. Jak możemy wynagrodzić Panu wszystkie dobra, które na nas zesłał? On jest wcieloną chwałą! On ukoronował nas Swą łaską, abyśmy mogli na ziemi służyć Jego wspaniałości. On jest Dobrydlawybranych,doNiegonależywiecznacześć.” Król Dawid wstał i zaczął skakać niczym jagnię, niczym koźlę, które obficie ssało mlekoswejmatki,niczymjegodziadekDawid,którytańczyłprzedArkąBożegoPrawa. Królzacząłuderzaćstopamioziemię,jegosercezaczęłosięradować,austawydawać okrzyki radości. Co można więcej rzec o szczęściu panującym w obozie Króla Etiopii? Ktośpowiedziałotymswemusąsiadowi,poczymobajzaczęliuderzaćstopamioziemię niczymmłodebyki,klaskaćwdłonie,wyciągnęlisweręcekuniebu,twarzeskierowali kuziemi,awswychsercachzłożyliBogudziękczynienie. LIV.JAKDAWID,KRÓLETIOPII, PROROKOWAŁIPRZYJĄŁSYJON. Król Dawid stanął przed Syjonem, oddał Mu hołd i rzekł: „Panie, Boże Izraela, bądź wysławiony,gdyżpostępujeszzgodniezeSwojąwolą,aniezwoląludzi.Tysprawiłeś, że mądry człowiek zapomniał o swej mądrości, Ty zniszczyłeś radę doradców, Ty podniosłeś biednego człowieka z otchłani, Ty postawiłeś jego stopę na twardej skale. Dlatych,którzyCięmiłują,trzymaszwdłonikielichpełenchwały,adlatych,którzyCię nienawidzą, pełen wstydu. Nasze zbawienie wyjdzie z Syjonu, Bóg odpuści grzechy Swegoludu,acałyświatnapełnidobrociąimiłosierdziem.Myjesteśmyowocempracy Jegorąk,ktowięcnaszgani,jeślikochaOnnastak,jakukochałSwójludIzraela?Kto napomni Tego, który wzniesie nas na wysokość Swego tronu? On stworzył życie i śmierć, a chwała i hańba są w Jego rękach, On posiada moc mnożenia Swej litości i kary, On popada w gniew i pomnaża Swe miłosierdzie, On jest Tym, który poddaje próbomsercaswójlud.Obdarowujeizabiera,sadziiwyrywa,budujeiburzy,upiększa i zniekształca, gdyż wszystko należy do Niego, wszystko od Niego i przez Niego pochodzi.TyzaśArkoBożegoPrawabądźzbawieniemwszędzietam,dokądkolwieksię udasz, w domu, w polu, w pałacu, na morzu, na lądzie, w górach, na wyżynach, w niebie i na ziemi, na twardej ziemi i w otchłaniach, w życiu i śmierci, w twym przybyciu i odejściu. Bądź zbawieniem naszych dzieci i plemienia twego ludu, twych krajów i miast, królów i wielmożów, roślin i owoców, ludzi i zwierząt, ptaków i istot pełzających. Bądź zbawieniem i pośrednikiem, bądź wstawienniczką dla swego ludu. Bądź dla nas murem, a my będziemy twoim szańcem. Bądź dla nas królem, a my będziemy twoim ludem. Bądź dla nas przewodnikiem, a my podążymy za tobą. Bądź cierpliwa,niegniewajsięnanaszegrzechy,gdyżjesteśmyludźminieznającymiPrawa, którzyniezaznaliTwejłaski.Odtądbądźnaszymprzewodnikiem,nauczajnas,spraw, abyśmy zyskali zrozumienie i mądrość oraz zaznali Twej łaski. Będziemy wysławiać Twe imię po wsze czasy, każdego dnia, każdej nocy, w każdej godzinie. Obdarz nas mocą,abyśmymogliCisłużyć.Powstań,Syjonie,urośnijwsiłęipodbijswychwrogów. Obdarz siłą nas, twych królów, zawstydź tych, którzy cię nienawidzą, a uraduj tych, którzycięmiłują.” PochwiliDawidobszedłArkędookołaiprzemówiłponownie:„SpójrzSyjonie,spójrz o Zbawienie! Spójrz jaśniejąca niczym słońce, spójrz przyozdobiona chwałą niczym panna młoda, chwałą nie krótkotrwałą, lecz tą pochodzącą od samego Boga, któremu przystoi, aby ludzie spoglądali na nią z upragnieniem i nigdy jej nie opuszczali, aby marzylioniejponadwszystkimiinnymirzeczamiinigdyjejnieodrzucali,abyludzie wierniejąkochaliinigdyjejnieznienawidziliorazabyludziezwłasnejwolizbliżalisię do niej i nigdy się od niej nie oddalali. Zbliżymy się do ciebie i nigdy nie opuścimy, będziemycięwspierać,atyniepozwolisznamodejść.Będziemyciębłagaćiwzywać. Wysłuchaj wszystkich naszych słów i nie opuść nas, dopóki Pan nie nadejdzie i nie zapanujenadnami.TyśjestdomostwemBoganiebieskiego.” Tak rzekł Król Dawid, syn Salomona, Króla Izraela, gdyż zstąpił na niego duch proroctwa.Niewiedział,comówi,niczymPiotriJannaszczycieGóryTabor.77Wszyscy bylitymzdziwieniipowiedzieli:„Czytensynprorokabędziezaliczałsiędoproroków?” LV.RADOŚĆLUDZIWETIOPII Wszyscy ludzie Etiopii wzięli flety, zadęli w rogi, zaczęli bić w bębny i grać na piszczałkach dopóty, dopóki Rzeka Egiptu nie poruszyła się na dźwięk ich pieśni zmieszanych z okrzykami radości. Stworzeni przez nich bożkowie ze złota i srebra o ludzkich, psich, kocich i ptasich kształtach upadli i zostali rozbici na kawałki. Runęły, również zostały rozbite na kawałki wysokie wieże78 i figury ptaków. Syjon, na widok której ogarniało ich przerażenie,zajaśniała jak słońce. Przystroili ją [Syjon] w szaty, złożyli jej dary, umieścili ją na wozie, jego siedzenie przyozdobili purpurą i purpurowymizasłonamiorazśpiewalijejpieśni. Zsamegoranawozywzniosłysięiwyruszyływdalsządrogę.Ludzie,lewitującłokieć nadziemią,śpiewalipieśninacześćSyjonu.GdyEgipcjanieżegnaliich,przeszliprzed nimi niczym cienie. Ludzie z Egiptu wielbili ich, gdyż ujrzeli Syjon przelatującą przez niebonapodobieństwosłońca,awszyscyonilecielinawozach-niektórzyprzedSyjon, a niektórzy za nią. Wszyscy dotarli do morza Al-Aḩmar, które jest Morzem Erytrei79 . PodzieliłajerękaMojżesza,dziękiniejdzieciIzraelamogłyprzejśćprzezjegogłębiny. ArkaBożegoPrawaniebyładanaMojżeszowi,jednakżeonawłaśniespowodowała,że morskiewodyutworzyłydwieściany,pomiędzyktórymiIzraelicimogliprzeprowadzić swoje dzieci, żony i zwierzęta. Znalazłszy się po drugiej stronie, Bóg przemówił do MojżeszaipodarowałmuArkęPrzymierzaorazKsięgęPrawa.Gdyprzechodziłaświęta Syjonwrazztymi,którzyśpiewalijejpieśniprzydźwiękachfletówiharf,przyjęłoich morze,jegofaleskłębiłysięniczymrozdarte,wysokiegóry,iwydałyzsiebieryk,jaki można usłyszeć z paszczy wściekłego lwa. Grzmiało tak, jak grzmią przecinające chmury błyskawice Damaszku i Etiopii, a ich dźwięk mieszał się z dźwiękami instrumentów. Morze oddawało cześć Syjonowi. Gdy morskie bałwany rzucały się na siebie niczym góry, ich wozy znajdowały się nad falami na wysokości trzech łokci, a dźwięk uderzających o siebie fal wspaniale brzmiał wśród dźwięku muzyki. Było to wydarzenie niezwykle majestatyczne i oszałamiające, potężne i wszechmocne. Wszystkiemorskiezwierzęta,tewidoczneiteniewidoczne,orazwszystkiemachające skrzydłamiptakizbliżyłysiędoSyjonu,abyoddaćjejcześć.Radośćzapanowaławśród wszystkich ludzi Etiopii. Przybyli oni nad brzeg morza i radowali się bardziej niż Izraelici,którzywyszlizEgiptu.ZatrzymalisięprzyGórzeSynaj,zamieszkaliwḲâdêsie ipozostaliwnim,aaniołowieiduchywtymczasieśpiewalipieśni,łączącswepieśni pochwalne z pieśniami pochwalnymi ziemskich dzieci, z ich pieśniami, psalmami i dźwiękamitamburynów. Następnie załadowali swe wozy, powstali, opuścili miasto i wyruszyli z niego w kierunku ziem Medyâma. Dotarli ostatecznie do kraju Bêlôntôsa, kraju Etiopii. Tam uradowani rozbili obóz, gdyż doszli do granicy ich ziem dzięki niebiańskiej mocy ArchaniołaMichaławpełnichwały,beznajmniejszychkłopotówwdrodze,nawozach ducha. Uradowały się wszystkie prowincje Etiopii, gdyż Syjon oświecił ich światłem niczymsłońcerozświetlająceciemność. LVI.POWRÓTKAPŁANAZÂDÔKA(SADOKA) IPRZEKAZANIEPODARUNKU. GdyKapłanZâdôkwróciłdoKrólaSalomona,tenbyłpogrążonywsmutku.Rzekłon doKapłana:„GdyKrólowaprzebywałatutaj,wnocymiałemwizję.Wydawałomisię,że stoję w komnacie w Jeruzalem, a słońce z niebios oświetlało swą wspaniałością kraj Judy.Popewnymczasieprzesunęłosię,zaczęłoświecićnadKrajemEtiopiiiniewróciło już nad kraj Judy. Później ponownie zstąpiło z niebios nad kraj Judy i oświetliło go jeszczewiększąwspaniałościąniżzapierwszymrazem.Izraelicijednakniezważalina nie i pragnęli zgasić jego światło. Ostatecznie ukazało się ono pod ziemią, w niespodziewanym miejscu, i stamtąd oświetliło Krainę Rzymu80 , Etiopię oraz wszystkichtych,którzywnieuwierzyli.” Kapłan Zâdôk odrzekł mu: „Panie mój, dlaczego nie zdradziłeś mi, że miałeś taką wizję? Moje kolana drżą. Biada nam, jeśli nasi synowie zabrali naszą Panią, świętą niebiańskąSyjon,ArkęBożegoPrawa!”KrólodpowiedziałKapłanowi:„Naszawiedzai nasz rozum poszły w zapomnienie. Zaiste, owe słońce, które ukazało mi się dawno temu gdy spałem w jednym łożu z Królową Etiopii, było symbolem świętej Syjon. Powiedzmi:czygdywczorajzdejmowałeśzSyjonuwspaniałenakrycie,upewniłeśsię, żetambył?”KapłanZâdôkodrzekłnato:„Nie,mójpanie.Byłynanimtrzynakrycia,a jazabrałemtozewnętrzne,położyłemnawierzchuto,któreotrzymałemodciebie,po czymtozabraneprzyniosłemtobie.”Usłyszawszyto,Królrzekł:„Idźprędkoiobejrzyj dokładnie naszą panią.” Kapłan Zâdôk wziął klucze, udał się do świątyni, otworzył drzwiizbadałjejwnętrze.Zobaczył,żewśrodkuniebyłonicpróczzwiązanychzesobą drewnianych desek przyniesionych przez Azâryâsa, które kształtem przypominały Syjon. LVII.UPADEKKAPŁANAZÂDÔKA(SADOKA). Kapłanujrzawszyto,upadłnatwarz,duchopuściłjegociałoizprzerażeniastałsię jakmartwy.KrólSalomonzauważył,żeKapłandługoniewracał,więcwysłałdoniego Yô'âsa (Benajasza), syna Yôdâḥê. Ten ujrzawszy Kapłana uznał, że Zâdôk nie żyje. Podniósł jego głowę, sprawdził czy oddycha badając jego nos i serce. Zaczął go wachlować i masować, po czym położył go na stole. Następnie Benajasz spojrzał na miejsce, w którym powinien znajdować się Syjon, lecz go tam nie odnalazł i upadł na twarz.Swojągłowęposypałpopiołem,poczymstanąłwdrzwiachdomuBogaiwydałz siebie jęk. Dźwięk ten usłyszano nawet w domu królewskim. Salomon nakazał, aby Benajaszprzyszedłdoniego.Żołnierzomzaśrozkazał,abyzadęliwrogi,iżebyruszyli w pościg za ludźmi z krainy Etiopii, by, jeśli się ich odnajdzie, pojmać jego syna, przyprowadzić go wraz z Syjonem i zabić go oraz wszystkich innych [Etiopczyków] ostrzemmiecza.Królrzekł:„JakPan,BógIzraelajestżyjący,takonisąmężamiśmierci, którzy na śmierć zasługują, gdyż zrabowali Bożą świątynię i pragnęli zanieczyścić domostwoJegoImienia,przenoszącjądokraju,gdzieniepanujePrawo.” LVIII.JAKSALOMONPRAGNĄŁICHŚMIERCI TakrzekłKrólSalomon.Ipowstałpełengniewuiwyruszyłnaposzukiwania[ludziz Etiopii]. Gdy Król wraz ze swymi wielmożami i wojownikami oddalili się, izraelska starszyzna,wdowyorazdziewicezebrałysięwdomuBogaiopłakiwałystratęSyjonu, Arki Bożego Prawa. Po upływie kilku godzin Zâdôk odzyskał przytomność i jego serce ożyło.Królzarządził,żebyjegowojownicyudalisięwróżnestrony,nawypadekgdyby uciekinierzy obawiając się tego, co zrobili, zboczyli z drogi. Sam również wraz z jeźdźcami wyruszył po śladach ludzi z Etiopii. Jeźdźcy dotarli aż do Egiptu, gdzie EtiopczycyzeswymkrólemobozowaliigdzieprzyjęliSyjon.ŻołnierzeKrólaSalomona zadawaliludziompytania,amieszkańcyEgipturzeklidonich:„Kilkadnitemupewni ludziezEtiopiitędyprzechodzili,pędzącnawozachniczymaniołowie,abyliszybsiniż orły na niebie”. Królewscy żołnierze powiedzieli: „Ile dni minęło od tego czasu?” Egipcjanie odrzekli: „Ten dzień jest dziewiątym, odkąd nas opuścili.” Jeźdźcy, którzy wrócilidokrólaSalomona,powiedzielimu:„Minęłodziewięćdni,odkądopuściliEgipt. Część naszych towarzyszy wyruszyła za nimi ku Morzu Erytrei, a my przybyliśmy do ciebie,abyzdaćciraport.Prosimycię,przemyślto,królu.Drugiegodniaopuścilicię,a trzeciego przybyli nad rzekę Takkazî w Egipcie. My, wyruszając z Jeruzalem, znaleźliśmysiętamwdniuszabatu.Wróciliśmydociebiedzisiaj,tojestczwartegodnia tygodnia. Pomyśl, jaką ogromną odległość ci ludzie pokonali [tak szybko].” Król rozzłościłsięiodrzekł:„Pojmijciepięciuznich,dopókiniepoznamyprawdypłynącejz ichsłów.” IwyruszyłKrólzeswymiżołnierzamiiszybkodotarlidoGazy.Salomonpytałludzi: „Kiedymójsynwasopuścił?”Aonimuodpowiadali:„Opuściłnastrzydnitemu,apo załadowaniu wozów żaden z nich nie posuwał się po ziemi, ale zawieszeni byli w wozachwpowietrzu.Tezaśbyłyszybszeniżorły,któresąnaniebie,acałyichbagaż podróżowałznimiwwozachwpowietrzu.Myśmyzaśmyśleli,żeśtotysprawiłwswej mądrości, by podróżowali wozami w powietrzu.” Król rzekł: „Czy Syjon, Arka Bożego Prawa,byławrazznimi?”Odpowiedzieli:„Niewidzieliśmy.” LIX.KRÓLIEGIPCJANIN,SŁUGAFARAONA SalomonopuściłtomiejsceispotkałsięzjednymznajwiększychwielmożówEgiptu, którego wraz z mnóstwem skarbów Faraon wysłał do Króla. Po tym, jak człowiek ten złożył Królowi hołd, Salomon zaczął go pytać, zanim tamten przekazał mu dary. Król rzekł: „Czy widziałeś ludzi z Etiopii uciekających tą drogą?” Wysłannik Faraona odpowiedział mu: „Żyj wiecznie, Królu! Mój Pan, król Faraon, przysłał mnie tutaj z Aleksandrii. Posłuchaj, jak tu dotarłem. Wyruszywszy z Aleksandrii, przybyłem do Kairu, miasta królewskiego. Tego samego dnia przybyli tam również ci, o których mówisz.DotarlitampotrzechdniachodwymarszuodbrzeguTakkazî,egipskiejrzeki. Grali na fletach i podróżowali na wozach niczym niebiańskie zastępy. Ci, którzy ich zauważyli,mówilionich:‘Będącstworzeniamiziemskimi,stalisięistotamizniebios,a kto jest mądrzejszy od Salomona, Króla Judy, który jednak nigdy nie podróżował na takim wozie wiatru’. Wszyscy mieszkańcy miast i wiosek byli świadkami tego, że gdy tamci ludzie weszli na egipskie ziemie, wszyscy bogowie nasi i bogowie króla upadli, zostali rozbici na kawałki, a wszystkie poświęcone im budowle uległy zniszczeniu. Pytali oni kapłanów bogów, egipskich wróżbitów, o przyczynę upadku ich bogów. Mówili oni: ‘Z nimi podróżuje Arka Boga Izraela, która zstąpiła z nieba i która zamieszka na zawsze w ich kraju.’ I dlatego, gdy przybyła do krainy Egiptu, nasi bogowie zostali rozbici na kawałki. Królu, którego mądrość nie ma godnej siebie, dlaczegopozwoliłeśzabraćArkęBożegoPrawa,któreodnajdawniejszychtwychojców było czyste? Zgodnie z tym co słyszymy, Arka ta pozwalała ci uwolnić się z rąk twych wrogów,będącywnimproroczyduchrozmawiałztobą,Bógniebieskimieszkałwnim podpostaciąSwegoŚwiętegoDucha,awynazywaciesięludźmidomuBoga.Dlaczego oddałeśswąchwałęinnym?”Salomonodparłim:„Jakmógł(Dawid)zabraćnasząPanią [Syjon],skoroonajestunas?” LX.PŁACZSALOMONA Salomon wszedł do swego namiotu, zapłakał rzewnie i rzekł: „Boże, dlaczego pozwoliłeś, aby zabrano mi Arkę Twego Przymierza? Gdybyś jeszcze pozbawił mnie życia zanim to się stało! Nie możesz jednak uczynić, aby Twe słowo było kłamstwem, nie możesz złamać Twego Przymierza, które zawarłeś z naszymi ojcami, z Twym sprawiedliwym sługą Noem, z Abrahamem, który nigdy nie sprzeciwił się Twym nakazom, Izaakiem, którego ciało było wolne od grzechu, z Twym świętym Izraelem, którego nazywałeś ‘Twym cieniem,’ z Mojżeszem i Aaronem, Twymi kapłanami, za czasówktórychArkaBożegoPrawaprzebywaławniebieorazzdziećmiJakuba,które wedle anielskich nakazów przestrzegały Twego Prawa i Przykazań. Ty już wcześniej uczyniłeś Syjon domostwem Twej chwały na górze Twej świętości, a powtórnie podarowałeśgoMojżeszowi,abytensłużyłmunaziemiisprawił,abyzamieszkałaona [Syjon] w ‘Namiocie Świadectwa.’ Miało to sprawić, abyś przychodził z góry Twej świętości i przemawiał tak, aby ludzie słyszeli Twój głos i postępowali według Twych Przykazań.” „Terazzrozumiałem,żeśodtrąciłSwojedziedzictwo(ludIzraela),bowiemodebrałeś Twą Arkę ludowi Twemu izraelskiemu. A do tej pory była z nami, my jednak nie służyliśmy jej dobrze, dlatego rozgniewałeś się na nas i odwróciłeś od nas Swą twarz. Panie, nie spoglądaj na nasze złe uczynki, lecz wejrzyj na dobroć naszych przodków. MójojciecDawid,Twójsługa,pragnąłzbudowaćdomwTwymImieniu,gdyżusłyszał następującesłowaTwegoproroka:‘JakiżtodommabyćMymdomostwem,gdziebędę mógłodpocząć?CzyżtonieMojeręcestworzyły?,rzekłPan,którywszystkouczynił.’81 Gdy mój ojciec rozważył te słowa, rzekłeś do niego: ‘Nie jest możliwe, że uda ci się zbudowaćtakidom,niemniejjednaksyntwójtodlamnieuczyni.’82Panie,Twesłowo nie było kłamstwem, a ja dzięki Twej pomocy wybudowałem dla Ciebie dom. Gdy go ukończyłem,umieściłemwnimArkęPrzymierzaizłożyłemwnimofiarywImięTwej ŚwiętejTrójcy,abyśspojrzałnamnieżyczliwiej.DomtenwypełniłsięTwąchwałą,cały światprzepełniłsięTwąboskością,amy,Twoiludzie,radowaliśmysięnawidokTwej chwały.Odtamtegoczasuminęłytrzylata,aTyzabrałeśnamSweświatło,abyświeciło tym,którzyprzemierzająświatwciemności.Odebrałeśnamhonor,abypodarowaćgo tym,którzyniesągowarci.Przesłoniłeśnaszmajestat,abyprzekazaćgotym,którzygo nieposiadają.Zabrałeśnaszeżycie,abymoglipowstaćci,którzyżyjązdalaodCiebie.” „Biada mi! Biada! Płaczę nad sobą samym. Powstań Dawidzie, ojcze mój, i płacz ze mnązanasząArką,gdyżBógnaszaniedbałizabrałtwemusynowinaszegoPana.Biada mi! Biada! Biada! Słońce sprawiedliwości mnie opuściło. Biada mi! My też zaniedbaliśmyprzykazanianaszegoBoga,którynasodSiebieodepchnął.Jakokapłani nie czyniliśmy dobra, jako Królowie nie postępowaliśmy zgodnie z prawem i niesprawiedliwie sądziliśmy sieroty. Biada nam! Biada! Wszystko co prawe uciekło nam, a nas zganiono. Biada nam! Nasze szczęście przeniosło się na wrogów, a łaska opuściła nasze dusze. Biada nam! Biada! Włócznie naszych wrogów celują wprost w nasze plecy. Biada nam! Biada! Nasze dzieci stały się zakładnikami tych, którzy wcześniej byli w naszej niewoli. Biada nam! Biada! Nasze wdowy łkają, a dziewice płaczą. Biada nam! Biada! Nasi starcy zawodzą, a młodzieńcy lamentują. Biada nam! Biada! Nasze kobiety ronią łzy, a miasto upada. Biada nam! Biada! Odtąd do końca naszych dni jesteśmy zmuszeni wraz z naszymi dziećmi płakać. Biada nam! Biada! ChwaławspaniałegoSyjonuprzeminęła,achwałanędznejEtiopiijestpotężna.” „Bógjestrozgniewany,ktoterazokażelitość?Bógzanieczyścił,ktoterazoczyści?Bóg zaplanował, kto teraz zakwestionuje Jego plan? Bóg zapragnął, kto teraz przeciwstawi się Jego intencjom? Bóg przemówił i wszystko się stało. Bóg ukorzył i nikt nie jest Go godzien. Bóg zabrał i nikt Mu nie odbierze. Bóg znienawidził i nikt nie sprawi, że ponownie pokocha. Biada nam! Nosiliśmy nasze imię z honorem, a dziś jest ono niczym.Biadanam!Będącludźmidomówstaliśmysięludźmizzewnątrz,wypędzono nas z komnat przez nasze grzechy. Bóg kochał czystość, lecz kapłani tacy nie byli, miłowali nieczystość. Prorocy nas zganili, lecz nie zaakceptowaliśmy tego, pragnęli, abyśmy słuchali, lecz my nie słuchaliśmy. Biada nam! Przez nasze grzechy jesteśmy odrzuceni,przezto,żesięwyparliśmy,powinniśmybyćukarani.Władzanieprzynosi korzyścibezczystości,karanieprzynosikorzyścibezsprawiedliwości,abogactwonie przynosi korzyści bez bojaźni Bożej. Kapłani bardziej kochają próżne słowa od słów Pisma,kochajądźwiękharfybardziej,niżdźwiękPsalmów,woląsłużyćświatu,niżsię modlić,wolądyskutowaćoświecie,niżsłuchaćgłosuBoga.Woląśmiechicudzołóstwo od opłakiwania życia. Wolą jedzenie od Bożego postu. Wolą wino i inne napoje od Bożych ofiar. Wolą bezczynność od modlitwy. Wolą mieć na własność niż dawać jałmużnę.Woląspaćniżwysławiać,drzemaćniżczuwać.Biadanam!Biada!” „Królowo, zaniedbaliśmy Boże Przykazania. Nad słowa kapłanów przedkładaliśmy słowawędrownychbajarzy.Bardziejpragnęliśmyspoglądaćwtwarzenaszychkobiet, niż w Twoją twarz. Woleliśmy doglądać naszych dzieci, niż słuchać Bożego słowa. Woleliśmy cieszyć drogimi kamieniami, niż wydawać sprawiedliwe wyroki dla sierot. Woleliśmyzachwycaćsięnaszymhonorem,niżsłuchaćBożegogłosu.Woleliśmysłowa głupców od słów mędrców. Woleliśmy słowa głupców od słów Proroków. Biada nam! Dobrowolnie zhańbiliśmy nasze życie. Biada nam! Biada! Nie okazywaliśmy tak wielbionychprzezBogaskruchyimiłosierdzia.Biadanam!Zesłałnanaschwałę,amy ją odrzuciliśmy. Uczynił nas mądrymi, a my dobrowolnie staliśmy się głupsi od zwierząt. Obdarował nas bogactwami, a my zniżyliśmy się do błagania o jałmużnę. Doglądaliśmy koni i zapomnieliśmy o powrocie. Uwielbialiśmy ulotne rzeczy, ale nie zauważyliśmy tych, które są przy nas stale. Żyliśmy i przedkładaliśmy przyjemność z pożywania wybornych pokarmów, które z czasem przemieniają się w łajno, od pokarmu życia wiecznego. Stroiliśmy się w szaty, które nie pasowały do duszy, a zdejmowaliśmy z siebie stroje wiecznej chwały. Nasi zarządcy i ludzie robili to, czego Bógnienawidzi,anieznosilitego,coBógkocha:miłościbliźniego,pokory,miłosierdzia, litości w stosunku do biednych, wytrwałości, cierpliwości, umiłowania domu Boga i uwielbieniaSyna.Bógnienawidzi:wróżbzlotuptaka,bałwochwalstwa,magii,muchyi aḳarînô83 , zwierząt rozerwanych na pół, martwych ciał zwierząt, kradzieży, ciemiężenia, cudzołóstwa, zazdrości, oszustwa, pijaństwa, fałszywych przysiąg składanychsąsiadomifałszywychzeznańprzeciwkonim.” „WszystkieteznienawidzoneprzezBogarzeczyoniczynili.ToprzeznichBógzabrał nam Arkę Jego Przymierza i podarował ją tym, którzy postępują zgodnie z Jego Wolą, Prawem oraz Władzą. Odwrócił od nas Swą twarz, którą lśniącą zwrócił ku nim. Znienawidził nas i pokochał ich. Okazał im litość, a nas wymazał ze Swej pamięci i odebrałnamArkęSwegoPrzymierza.PrzysiągłOnnaSiebie,żenigdyniepowstrzyma zimy i lata, czasu siewów i zbiorów, owoców i pracy, słońca i księżyca, dopóki Syjon będzie trwał na ziemi. Przysiągł również, że nigdy w złości nie zniszczy nieba i ziemi ani powodzią, ani ogniem, że nie zniszczy ludzi, zwierząt, gadów i pełzających istot, leczokażelitośćpracyJegorąkipomnożySwemiłosierdzieprzezwzglądnato,coSam stworzył.GdyBógzabrałArkęSwegoPrzymierzapowiedział,żezniszczyniebo,ziemię i wszystko, co stworzył. Tego dnia pogardził nami i pozbawił nas Arki Jego Prawa.” Mówiąctowszystko,Salomonnieprzestawałpłakać,ałzynieustanniepłynęłypojego policzkach. DuchProroctwaodpowiedziałmu:„Dlaczegojesteśtakismutny?Stałosiętakdzięki Woli Boga. Syjon nie został podarowany obcemu człowiekowi, lecz twemu pierworodnemu synowi, który powinien zasiąść na tronie twego ojca, Dawida. Bóg przysiągłDawidowi,inigdytegonieżałował,żeowocjegociałazasiądziekiedyśnacałą wieczność na jego tronie, w Arce Jego Przymierza, Świętej Syjon. Umieszczę go ponad wszystkimiziemskimikrólami,ajegotronznajdziesięmiędzyniebemiziemią.84Ten, kto siedział na Bożym tronie, będzie w ludzkim ciele rządził żywymi i zmarłymi. AniołowieiludziebędąMusłużyć,wychwalaćGobędziekażdyjęzyk,zegniesięprzed Nimwotchłaniachiwrzekachkażdekolano.Pocieszsiętymisłowami,wróćdoswego domuiniepozwól,abytweserceogarnąłsmutek.” Króluradowałsięnatesłowairzekł:„SpełnisięWolaBoża,aniewolaczłowieka,”po czym ponownie ukazał mu się Anioł Boży i powiedział mu: „Wybuduj dom Boży, a okryjesz się chwałą. Jeśli będziesz czynił zgodnie z Jego Przykazaniem i nie będziesz służyłinnymbogom,Bógcięumiłujetak,jakmiłowałciętwójojciec,Dawid.” LXI.POWRÓTSALOMONADOJERUZALEM Salomon wrócił do miasta i płakał w domu Bożym razem ze starszyzną Jeruzalem. PóźniejKróliKapłanZâdôkwpadlisobiewobjęciaizapłakaligorzkowdomuSyjonu, po czym przez długi czas milczeli. Starszyzna powstała i rzekła do Króla: „Panie, nie smućsię.Wiemy,żebezBożejWolinicsięniestanie,aSyjonniezamieszkawżadnym innym miejscu, tylko tam, gdzie Pan chce i nic się nie dzieje bez woli Pana. A w dawnych czasach, w czasach kapłana Helego, jeszcze zanim nasi ojcowie poprosili o króla,FilistynizabraliSyjonitrzymaliniczymjeńcawswymobozie.Bógopuściłwtedy izraelskiewojska,akapłani,Afnî(Chofni)iPînâḥas(Pinchas),zginęliodostrzamiecza. FilistyniwzięlizesobąArkęBożegoPrawa,przynieślijądoswegomiastaiumieściliw domu ich boga, Dagona. Dagon rozpadł się na kawałki, które zamieniły się w proch. ZiemieFilistynówstałysiępustyniązasprawąmyszy,którezjadływszystkieowoce,a ciała ludzi pokryły się ranami i bolesnymi wrzodami. Zebrali wszystkich swych kapłanów,magów,astrologóworazbłagaliich,mówiąc:‘Jakmamyulżyćcierpieniomi udrękom, które dotknęły nas i nasz kraj?’ Wszyscy oni rozmyślali, jak rozwiązać ten problem. Wzięli swe magiczne przybory, zastanawiali się, rozważali i myśleli, jak moglibyzmniejszyćcierpienieichkrajuiludzi.Odkryli,żekarataspadłananichprzez Syjon.Udalisięwięcdoswychkrólówiwielmożówirzeklidonich:‘Wszystkieterzeczy spotkały was, gdyż zagarnęliście niebiańską Syjon, Arkę Bożego Prawa. Teraz obmyślcie, jak zwrócicie ją do jej miasta, jej kraju i jej domu. Wszakże nie możemy odesłać jej pustej, musimy złożyć jej dar, aby wybaczyła wam wasze grzechy i wypędziłato,przezcocierpicie.Jeślitegonieuczynicie,ztrzymaniajejprzysobienie wyniknienicdobrego,będziewaskarać,pókiwasniezniszczy.’” „Królowie i wielmoże odrzekli kapłanom: ‘Jaki dar mamy jej ofiarować i w jaki sposób mamy ją zwrócić? Dowiedzcie się i powiedzcie, co mamy czynić.’ Kapłani Filistynówponowniezebralisię,anastępnieodpowiedzieliswymkrólomiwielmożom: ‘Złóżcie jako dar sześćdziesiąt podobizn złotych myszy, gdyż to one zniszczyły wasz kraj, oraz sześćdziesiąt podobizn członków męskich, gdyż to właśnie wasze członki cierpiałyodwrzodówiczyraków.’85Filistyniuczynilijakimnakazano,wytworzylisto dwadzieściapodarkówzezłotaipodarowalijedlaSyjon.Późniejponowniezwrócilisię do swych kapłanów: ‘Jak mamy ją odesłać? Kto ma ją wprowadzić do jej miasta?’ Wróżbicifilistyńscyodrzeklinato:‘Przygotujciedwiewielbłądzice86,któredotychczas nie porodziły swych pierworodnych synów i zaprzęgnijcie je do wozu.87 Ich młode należy zostawić i trzymać zamknięte. Należy związać te dwie wielbłądzice razem, po czymuwolnićjeiwypuścićtam,gdziezapragną.JeślipójdąwprostdoJeruzalem,okaże się, że być może Bóg okazał naszym ziemiom litość. Jeśli jednak będą błądzić w tę i z powrotemorazzapragnąpowrócićdonas,będzietoznaczyło,żeBógnadalsięnanas gniewa,nieusunieSwejkaryorazzapomnionasionaszymmieście.’” „Filistyni postąpili tak, jak kapłani nakazali ich możnym i, bijąc pokłony, odesłali Syjon. Wielbłądy wyruszyły wprost do kraju Judy. Powitało ich tam klepisko i dom twych krewnych. Ci, którzy nie wyszli im na spotkanie, byli ludźmi z plemienia Dân, którzy nie czcili Syjonu gdyż uważali, że Jego gniew zniszczył ich boga. Pocięli więc drewnozwozu,zwielbłądówuczyniliofiarę,aSyjonwróciłanaswemiejsce.Agdyjuż byławdomusłużyłjejProrokSamuel,dziękiczemumiałwizjeiprorokował,iradował Bogawszystkimiswymiczynami,isądziłonIzraelprzezczterdzieściosiemlat.” „Idączanim,ludzieprosiliBoga,abydałimkróla,jakiegomająościennekrólestwa. Prorok Samuel namaścił nań Saula, który rządził przez czterdzieści następnych lat. PochodziłonzroduBeniamina,najmłodszegospośródwszystkichizraelskichpokoleń. Prorok Samuel namaścił również twego ojca Dawida. Filistyni walczyli z Królem Saulem, pokonali go i zabili wraz z jego synem, Jonatanem. Ci z jego synów, którzy pozostaliprzyżyciu,zapragnęlizabraćzesobąSyjon,gdydowiedzielisięośmierciich ojca i brata. Chcieli ją ukryć i przenieść do Doliny Gêlâbûḥê (Gilboa), aby twój ojciec Dawid nie mógł ich powstrzymać. Wszakże Syjon nie pozwoliła im się podnieść, aż dopokądnieprzybyłtwójojcieciniezabrałjejzichmiasta,niezłożywszypierwejani ofiary całopalnej, ani ofiary kadzielnej. Niemożliwym było wzięcie Syjon bez woli jej samej i bez woli Boga. Podczas prawych rządów twój ojciec zabrał ją z Samarii i przywiózł tutaj, do Jeruzalem, radośnie tańcząc i klaszcząc przed nią. Wzięto ją, aby ludziemoglijązobaczyćwmieścietwegoojca,Dawida.JeśliBógisamSyjonpragnęli tego, aby teraz odeszła [Syjon] do kraju Etiopii, nikt nie mógł się temu postanowieniu przeciwstawić,gdyżchodzionawedleswejwoliiwedleswejwolipowraca,jeślitosię Bogupodoba.Jeżelijednakonaniewróci,niechbędziewolaPana!Mynatomiast,jeśli tylko taka będzie Jego wola, zamiast Syjon będziemy mieć Jeruzalem, gdyż w nim znajdujesiędomBoga.Niechtwesercesięniesmuci,apocieszysiętym,cousłyszało. Niech dana przez Pana, Boga Izraela mądrość emanuje z ciebie. Jest ona dziwnym zjawiskiem.Jakożelampaniejestsłońcem,aocetialoesniesąwłaściwymidodatkami do miodu, tak słowa głupców nie zbawią mędrców. Tak, jak dym dla oka, jak niedojrzałyowocdlazębów,taksłowagłupcównieprzystająmędrcom.” LXII.ODPOWIEDŹSALOMONA Król Salomon odrzekł im: „Wysłuchajcie tego, co mam wam do powiedzenia. Przypuśćmy, że zabrał mnie On ze sobą gdy niosłem Syjon - czyż to dla Boga niemożliwe? Przypuśćmy, że zabrał On was gdy nieśliście Syjon - czyż to również dla Boga niemożliwe? Przypuśćmy, że pragnął On, aby przejęli oni nasze miasto i nas zniszczyli - czyż to też dla Niego niemożliwe? Wszystko jest Jego, nikt nie może przeciwstawić się Jego Woli i Jego przykazaniom tak w niebie, jak i na ziemi. On jest Królem, którego królestwo nigdy nie przeminie. Amen. Pójdźmy teraz i uklęknijmy w DomuBożym.” StarszyznaIzraelawrazzeswymKrólemweszlidoŚwiętegoŚwiętych,poczymleżąc twarzą do ziemi błagali Boga o błogosławieństwo. Salomon zaś zapłakał w siedzibie niebiańskiejSyjon,ArkiBożegoPrawa,ainnizapłakaliznim.Pochwilizaległaciszai Salomon rzekł: „Powstrzymajcie się, aby nieobrzezani nie mieli okazji chełpić się i mówić:‘Ichchwałaprzeminęła,aPanichopuścił.’Nieujawniajcieniczegoobcymwam ludziom.Naprawmytedeski,którespoczywajątutajzwbitymigwoździami,pokryjmy je złotem, ozdóbmy je na modłę Syjonu, a do ich środka włóżmy Księgę Praw. Wolne, niebiańskieJeruzalem,którewidziałnaszojciecJakub,jestznami,apodnimznajduje sięBramaNiebios,ziemskieJeruzalem.JeślibędziemypostępowaćzgodniezBożąWolą i będziemy spełniać Jego życzenia, zostanie On przy nas i wyprowadzi nas z rąk naszychwrogów,zrąktych,którzynasnienawidzą.WolaBożaijegoradośćpowinny się wypełniać, nie wola i radość nasza. Przez to każe nam cierpieć. Odtąd Jego gniew dzięki nam będzie malał, a On nas nie opuści, gdy zostaniemy pojmani przez wroga i nie odbierze nam Swej łaski, ani nie zapomni o przymierzu zawartym z naszymi ojcami, Abrahamem, Izaakiem i Jakubem. Nigdy nie sprawi, aby jego słowo było kłamstwem i nie pozwoli, aby zniszczono Jego przymierze z potomkami naszych ojców.” LXIII.ZGODAIZRAELSKICHWIELMOŻÓW. Izraelska starszyzna odpowiedziała mu: „Niech spełni się twe życzenie i życzenie Boga!Żadenznasniepodważytwegosłowainiezdradzimynikomu,żezabranonam Syjon.” Następnie zawarli z Królem Salomonem przymierze w Świątyni Pana, które miało obowiązywać od tego dnia. Salomon po odebraniu mu Syjonu żył jeszcze przez jedenaścielat,poczymjegoserceprzestałokochaćBogaizatraciłswąmądrośćprzez nadmierne zamiłowanie do kobiet. Miłował niezmiernie córkę Faraona, króla Egiptu, która na imię miała Mâḳshârâ. Pewnego razu zaprowadził ją do domu, który sam zbudował. Znajdowały się w nim figury słońca, księżyca i gwiazd, które nocą świeciły siętak,jakzadnia.Ichpromieniezrobionebyłyzmosiądzu,sklepieniedomuzesrebra, ściany z ołowiu oraz czerwonego, czarnego, brązowego, białego i zielonego kamienia. Jegopodłogętworzyłyblokiszafirówirubinów.Królzwykłmieszkaćtam,gdyżkochał zarównotendom,jakiswążonęMâḳshârę,córkęFaraona,królaEgiptu. Królowamiałazesobąkilkubożkówotrzymanychodswegoojca,którymoddawała cześć. Gdy Salomon ujrzał ją składającą im ofiary, nie zganił jej ani nie opuścił, a Bóg rozgniewał się na niego i sprawił, że stracił on swą mądrość. Królowa natomiast pomnażała ofiary dla swych bożków, zwiększała oddawaną im cześć oraz naiwność przejawianą przez wszystkich Egipcjan. Wszyscy jej współmieszkańcy wielbili tych bożków i uczyli się od niej, jak właściwie mają im służyć. Widząc radość płynącą z oddawanej figurkom bogów czci, do królowej przyłączyły się dzieci Izraela oraz wszystkie z usługujących jej kobiet. Nawet sam Salomon znalazł w tym ukojenie i przyłączył się do tej naiwnej posługi. Zorientowawszy się, że Król ją kocha, słucha i zadaje jej mnóstwo pytań związanych z nieroztropną czcią oddawaną bogom Egiptu, królowa stała się dla niego niezwykle miła, zaczęła obdarzać go słodkimi jak miód czułymi słowami i uśmiechami, które były tylko wstępem do stojących za dobrymi zamiarami złych czynów. Tymi i im podobnymi czynami spowodowała, że jego serce odwróciłosięoddobra,aonaciągnącgozaswoimibożkamipragnęłanakłonićgodo złego. Tak, jak morze w swe głębiny wciąga niepotrafiącego pływać człowieka, przygniatagoiniszczymużycie,takobietapragnęłautopićKrólaSalomona. LXIV.KUSZENIEKRÓLASALOMONA Córka Faraona zjawiła się przed Salomonem i rzekła do niego: „Dobrym jest czcić bogów tak, jak czynili to wszyscy królowie Egiptu rządzący przed mym ojcem.” Salomonodpowiedziałjej:„Oninazywająbogamiprzedmioty,którezostaływykonane rękoma rzemieślników obrabiających metale, cieśli, garncarzy, malarzy, tych, którzy ciosają kamień oraz rzeźbiarzy. Wszakże nie są oni bogami, lecz tylko efektem pracy ludzkiej ręki w złocie, srebrze, mosiądzu, ołowiu, żelazie, glinie i kamieniu. ‘Naszych bogów’ nazywacie rzeczami, którymi nie nazywacie swoich bogów. Nie wielbimy jednakżenikogoinnegoponadŚwiętegoBogaIzraelainaszegoPana,świętą,niebiańską Syjon, Arkę Bożego Prawa, którą zesłał On nam, abyśmy czcili go my oraz nasi potomkowie.” Córka Faraona odrzekła: „Twój syn zabrał Syjon, ten, którego spłodziłeś, ten, który wywodzi się z obcego ludu, z którego [kobiet] Bóg nie przykazywał ci brać żon. Kochałeś etiopską kobietę, która ma inny kolor skóry, nie jest spokrewniona z twym ludem i jest czarna.” Usłyszawszy to, Salomon odpowiedział: „Jeśli tak mówisz, nie jesteś również z tej rasy, którą Bóg przykazywał mi poślubić. Twoi krewni są jej krewnymi, gdyż wszyscy jesteście dziećmi Chama. Bóg, niszcząc siedmiu królów, potomków Chama, pragnął, abyśmy przejęli to miasto oraz żeby mogły w nim zamieszkaćnaszedzieci.WolaBogawzwiązkuzSyjonemwypełniłasię,podarowałOn go im, aby mogli go czcić. Ja zaś nie będę ani składał ofiar, ani wielbił twych bożków, anispełniałtwychpragnień.” Mimo tego, że mówiła z wielką mądrością, że cały wieczór, poranek i noc była dla niego łaskawa, Król nadal jej odmawiał. Pewnego dnia wystroiła się, wypachniła niezwykłą wonią, a z drugiej strony zachowywała się wobec Salomona wyniośle i patrzyłananiegolekceważąco.WkońcuKrólrzekłdoniej:„Comamrobić?Twatwarz jestwrogawstosunkudomnie,tyniezachowujeszsiętak,jakwcześniej,atweciałonie jest tak kuszące, jak zwykle. Poproś mnie, a ja dam ci co sobie zażyczysz, zrobię co każesz, żeby tylko twa twarz powróciła do pierwotnej formy.” Ona jednak zachowała spokój i nie powiedziała ani słowa. Król powtórzył swe słowa, a ona odpowiedziała: „PrzysięgnijnaBogaIzraela,żeniekłamiesz.”Salomonprzysiągł,żedajejwszystko,co sobiezażyczyizrobiwszystko,comupowie.CórkaFaraonazawiązałaszkarłatnąnićw drzwiachdomujejbogóworazprzyniosłatamtrzyszarańcze,poczymrzekładoKróla: „Podejdźdomnienieprzecinającnici,zabijteszarańczezanimdojdądomnieiwyrwij im szyje.” Salomon tak uczynił, a ona powiedziała do niego: „Odtąd będę wykonywać twą wolę, gdyż poświęciłeś się moim bogom i oddałeś im cześć.” Król wiedział, że nie może złamać takiej przysięgi, mimo, że grzechem było dla niego przekroczenie progu domujejbogów. Bóg nakazał dzieciom Izraela: „Nie bierzcie za żony obcych kobiet, abyście poprzez ich bogów, ich nikczemność i słodkie głosy nie popadli w zepsucie. One czynią miękkimisercamłodychludzidziękiswympięknymgłosomipostaciom,któreniszczą mądrość głupców.” Kto był mądrzejszy od Salomona? Mimo tego dał się on zwieść kobiecie. Kto był sprawiedliwszy od Dawida? On również dał się zwieść kobiecie. Kto byłsilniejszyodSamsona?Onrównieżdałsięzwieśćkobiecie.Ktobyłprzystojniejszy od Amnôna (Amnona88 )? Mimo tego dał się on zwieść córce swego ojca, Dawida, Tamarze89 . Adam był pierwszym stworzeniem Boga, a mimo tego dał się zwieść swej żonie, Ewie. Przez tę ostatnią powstała śmierć będąca końcem życia każdej istoty. Kuszenie mężczyzny przez kobietę zapoczątkowała Ewa, a przecież my wszyscy jesteśmyjejdziećmi. LXV.GRZECHSALOMONA Wielbiąc bożków, Salomon popełnił niewyobrażalny grzech. Z mędrca stał się głupcem, a jego grzech zapisano w Księdze Proroków. A Arcybiskupi, którzy tam byli rzekli: „Czyż jednak Bóg nie okazał Salomonowi miłosierdzia za jego błąd, który poczytanomujakogrzech?”Tak,Bógokazałmulitość,ajegoimięwymienionezostało wniebiewKsiędzeŻyciawśródtakichosóbjakAbraham,Izaak,Jakuborazjegoojciec, Dawid. Bóg jest Tym, który wybacza grzesznikom. Rozważmy, czyj grzech był gorszy: Dawida, czy też jego syna, Salomona? Dawid spowodował, że Uriasz został podstępem zabitywwalce,abywładcamógłwziąćjegożonę,Bêrsâbêḥ(Batszebę),przyszłąmatkę Salomona. Król żałował tego czynu, a Bóg okazał mu Swe miłosierdzie. Gdy umierał, poleciłswemusynowiSalomonowi:„IdźizabijJoabatak,jakonzabiłAmêr'a(Abnera), orazzabijShimeia(Szimeia),którymnieprzeklął.”90Salomonwypełniłwolęswegoojca i pozbawił obu mężczyzn życia. Nie zabił on nikogo więcej z wyjątkiem swego brata, gdy ten chciał poślubić Samênâwîtkę, żonę jego ojca Dawida, której imię brzmiało Abiszag91.WyjawiamwamtenbłądSalomona,gdyżBógwyjawiłgomnie. LXVI.PROROCTWOCHRYSTUSA Zgodnie z przepowiednią, imię Salomona w sekretnej mowie znaczyło „Chrystus”.92 Salomon zbudował dom Boga, aby Chrystus mógł wzbudzić z martwych Swe Ciało i ustanowićnanimKościół.RzekłOndoŻydówoSwymDziele:„Zburzcietendom93,aw trzy dni wzniosę go na nowo.”94 Gdy Salomon pomnażał liczbę swych pięknych, urokliwych żon pochodzących z obcych krain, a w jego wnętrzu rosła miłość do nich, Chrystuszbierałztychkrajówludzi,którzynieżylipodPrawem,leczwierzyliwNiego. I nie było dlań ważne czy są obrzezani, czy nieobrzezani, czy są poganami, czy są niewolnikami, albo Żydami, czy też sługami, czy wolnymi ludźmi95 . Zebrał On ich wszystkich w królestwie niebieskim dzięki Swemu Ciału i Swej Krwi. Wyśpiewując Pieśń nad pieśniami, Salomon rzekł: „Dookoła mego łoża (lektyki?) znajduje się sześćdziesięciu potężnych mężczyzn, każdy z nich dzierży miecz i nieobca mu jest sztuka wojenna.”96 Liczba sześćdziesiąt związana była z liczbą sprawiedliwych Patriarchów, Proroków, Apostołów, Męczenników, Wiernych, Świętych oraz Mnichów, którzy oparli się złej myśli i wojnie Szatana. Słowo „miecz” natomiast symbolizuje Pismo Święte, słowo Pana ostre niczym ostrze miecza, które wycina z ludzkich serc niebezpiecznesny.„Łoże(lektyka?)Salomona”oznaczazaśKościółChrystusa. Salomon ponownie zaintonował słowa Pieśni: „Król Salomon zbudował dla siebie lektykę (tron).”97 Słowa te mają oznaczać, że Chrystus przybrał ludzkie ciało. Imię Salomonwjęzykuhebrajskimto„Chrystus.”NaiwniŻydziwspominająsłowaDawida, któremiałonwypowiedziećdoswegosyna,Salomona.:„Panpowiedziałdomnie‘Tyś jest Mym synem, któregom dziś zrodził.’98 Boże, Twój osąd daj królowi, a Twą sprawiedliwośćsynowikróla,abymógłonsprawiedliwiesądzićTwychpotrzebujących ludzi. Będzie on żył długo, a oni obdarują go złotem Arabii, będą się za niego modlić, podążać za jego dobrymi słowami, on będzie ich wsparciem od podstaw ziemi do szczytów gór, owoce jego drzew będą wspanialsze niż cedrowe, on sam będzie rozkwitał w mieście niczym trawa na ziemi, a jego imię będzie zawsze błogosławione na równi ze słońcem. Wydałem cię na świat przez Gwiazdą Poranną. Bóg przysiągł, i tegonieżałuje,żetyśjestJegokapłanemnawiekinawzórMelchizedeka.99” Patrząc na to i inne związane z Chrystusem, wygłoszone przez Dawida, proroctwa, Żydzi o zaślepionych sercach powiadają, że to, co Dawid wygłosił na początku swej księgi,dotyczyłojegosyna,Salomona.TakmówiąŻydzi,którzywierzą,żeSalomonbył Chrystusem z powodu podobieństwa ich imion, wielkiej mądrości i dlatego, że On był SynemDawidawludzkimciele.Pomimotego,żenastępcyDawidaiSalomona,Eliaszi Elizeusz, wiedzieli o tym, przypisywali mu w Księdze Królewskiej grzech Salomona. Chcieli w ten sposób przynieść wstyd Żydom, którzy są wrogami sprawiedliwości. Salomon, syn Króla i Proroka Dawida, sam również był Królem i Prorokiem, który prorokowałwielepodobieństwdoChrystusaiKościoła,napisałczteryksięgiproroctw oraz jest wymieniany obok Abrahama, Izaaka, Jakuba i Dawida swego ojca w królestwieniebios. LXVII.LAMENTSALOMONA Opowiemteraz,jakSalomonzmarł.Byłwwiekusześćdziesięciulat,gdyzaatakowała gochoroba.JegodninieprzypominałydnijegoojcaDawida,byłodniegoodwadzieścia latmłodszy,leczbyłzdominowanyprzezkobietyiczciłfałszywychbożków.Ukazałmu się anioł śmierci i uderzył go w stopę, a Król zapłakał i rzekł: „Panie, Boże Izraela. Zwycięża mnie ziemskie prawo, nikt nie jest bez skazy i nie istnieje żaden najmądrzejszyinajsprawiedliwszyczłowiek.Tytemusięprzyglądaszitestujesznasze serca. Nic się przed Tobą nie ukryje. To, co było skryte przed Tobą widziałeś, jakby leżało na wierzchu, poznałeś wszystkie ludzkie serca. Miej dla mnie litość, Panie. Ty zbadałeś moje serce i trzymałeś je na wodzy. Miej dla mnie litość, Panie. Słyszałeś zarówno szept, jak i trzask pioruna. Miej dla mnie litość, Panie. Jeśli okazujesz miłosierdzie sprawiedliwym, którzy nigdy nie złamali Twych przykazań, to cóż jest pięknegowtakimTwymmiłosierdziu?Miejdlamnielitość,Panie.Jeśliokazałbyśmiją, grzesznikowi, byłoby to coś wspaniałego i niezwykłego. Miej dla mnie litość, Panie. Mimo, że zgrzeszyłem, miej na mnie wzgląd przez Abrahama, Izaaka i Jakuba, mych ojców, którzy nigdy nie złamali Twych przykazań. Miej dla mnie litość, Panie, gdyż jesteś miłosierny. Ze względu na Twego sługę Dawida, miej dla mnie litość, Panie. Władco świata, królów i rządców, miej dla mnie litość. Ty, który z głupców czynisz mędrców,azmędrcówgłupców,miejdlamnielitość.Ty,którynawracaszgrzeszników i nagradzasz sprawiedliwych, miej dla mnie litość.” Gdy wypowiadał te słowa, łzy spływałymupopoliczkachiszukałchusty,żebywytrzećswątwarz. AniołŚmiercirzekłdoniego:„Posłuchaj,cocimamdopowiedzenia,gdyżtosamBóg mniedociebiewysłał.PrzezzłamanieBożegoprzykazaniazmędrcastałeśsięgłupcem, byłeś bogaczem, a jesteś biedakiem, byłeś królem, a jesteś mało znaczącym człowiekiem.Początkiemtwegozłabyłowielożeństwo,gdyżbyłoonozłamaniemJego Prawa,Jegonakazu,któryotrzymałeśodMojżesza.Mówiłon,żeniewolnobraćzażonę kobietypochodzącejzobcegokraju,jedynietaką,którajesttobiebliska,potoabytwe potomstwo było czyste i uświęcone oraz aby Bóg mógł zamieszkać w waszym domostwie.PrawoBożetraktowałeśpobłażliwiemyśląc,żejesteśmądrzejszyodBogai będzieszmiałwielumęskichpotomków.Leczludzkamądrośćgłupstwemjestwoczach Boga, dlatego dał ci On jedynie trzech synów. Jeden z nich uprowadził twą chwałę do obcegokraju,adomostwemBogauczyniłEtiopię.Drugiznich,kulawysyntwójitwej krewnej Tarbâny z Judy, zasiadł na tronie Izraela. Trzeci z nich, zrodzony z greckiej służącej, w swych ostatnich dniach ma zniszczyć Roboama i wszystkich twych izraelskichkrewnych.Ziemietebędąnależałydoniego,gdyżuwierzyłonwnadejście Zbawiciela.Roboamzaśiwszyscy,którzypozostaliwIzraelu,ukrzyżująOdkupiciela,a pamięć po tobie zniknie z powierzchni ziemi. Obmyślą oni bowiem taki plan, którego nie zdołają wykonać, Bóg rozgniewa się na nich i zniszczy wszystko, co po nich zostanie.” „Józef, syn Jakuba, będzie ich symbolem. Jego bracia sprzedali go przez Syrię do Egiptu,doziemLabana.Tam,gdziestanęłajegostopa,rozszerzyłsięgłód.Niedotknął onjednakjegokrewnych,gdyżostrzegłszyich,zdołaliuciecizamieszkaćwEgipcie,w kraju Gêshên (Goszen). Józef był władcą podlegającym Faraonowi, Królowi Egiptu. Zbawiciel,którynarodzisięztwychpotomków,wrazzeswymprzybyciemuwolnicięz Szeolu, w którym do momentu Jego narodzin będziesz wraz z twymi ojcami cierpiał i odczuwałból.Onwasstamtąduwolni.ZtwychpotomkównarodzisięZbawiciel,który uwolni ciebie, tych, którzy byli przed tobą i tych, którzy dopiero będą, począwszy od Adama,askończywszynatych,którychwybawizSzeolu.Tak,jakJózefuwolniłswych krewnychodgłodu,odichSzeolu,takteżuczyniZbawicieluwalniajączSzeoluSwoich krewnych. Tak, jak w późniejszych czasach Egipcjanie uczynili z braci Józefa niewolników, tak demony zrobią z was niewolników przez wasze oddawanie czci fałszywymbogom.” „Mojżeszwyprowadziłswychbracizniewoliegipskiej,aZbawicielwyprowadziwasz niewoli Szeolu. Tak, jak Mojżesz ukazał Faraonowi dziesięć cudów i dziesięć plag, tak też Zbawca pokaże twym ludziom dziesięć cudów. Tak, jak Mojżesz uczynił, że morze rozstąpiło się i jego ludzie mogli przejść suchą stopą na drugi brzeg, tak też Zbawca zburzymurySzeoluiuwolniwasstamtąd.Tak,jakMojżeszutopiłFaraonaiEgipcjanw MorzuErytrei,takteżZbawcautopiSzatanaijegodemonywSzeolu,gdyżFaraonjest Szatanem,Egipcjaniedemonami,aMorzeSzeolem.Tak,jakMojżesznapustyninasycił swychludzimanną,takteżZbawcanakarmiwaswrajskimogrodzie.Tak,jakMojżesz przez czterdzieści lat, zamieszkał z ludem na pustyni, a ludowi nie niszczyły się ubrania, ani ich pięty nigdy nie pokryły się ranami, tak też Zbawca, po Zmartwychwstaniu zamieszka z wami. Tak, jak Jozue pozbył się siedmiu Królów Kanaanu,takteżZbawcapozbędziesięsiedmiugłówIblisa100.Tak,jakJozuezniszczył Kananejczyków,takteżZbawcazniszczygrzesznikówizamknieichwtwierdzySzeolu. Tak,jaktywybudowałeśdomBoży,takinne,mniejszekościołyzostanązbudowanena szczytachgór.” LXVIII.MARYJA,NASZAPANIZBAWIENIA. „Itakżebędziedany(ci)znak,żeztwojegonasienianarodzisięZbawiciel,iżeswoim przyjściemwybawiciebie,twychojcówipotomków.Twezbawieniezrodziłosię,przed Ewą, w łonie Adama i przyjęło postać Perły. Gdy Bóg stworzył Ewę z jego żebra, zaprowadziłjądoAdamairzekłdonich:‘RozmnażajciesięzwnętrzaAdama.’Perłanie przeszłaaninaKaina,aninaAbla,lecznaichbrataiznalazłaswemiejscewewnątrz Seta. Począwszy od niego, Perła odnajdywała się w tych, którzy [zwykle] byli pierworodnymisynami.TakstałasięczęściąAbrahama.Nieprzeszłajednakzniegona jego pierworodnego syna, Izmaela, lecz poczekała na narodziny czystego Izaaka. Ponownie,jegopierworodnysyn,wyniosłyEzaw,nieprzejąłponimPerły.Tawybrała jako kolejnego człowieka pokornego Jakuba. Pierworodny Jakuba, grzesznik Ruben, również nie odziedziczył Perły, ta wybrała niewinnego Judę. Juda miał pięciu synów, jednak Perła wybrała dopiero piątego z nich, cierpliwego Peresa. Od Peresa Perła wędrowała po pierworodnych, dopóki nie doszła do wnętrza Jessego, ojca twego ojca. Poczekała, aż narodzi się sześciu mężów gniewu, i zamieszkała w siódmym, w Dawidzie,101wtwymskromnym,niewinnymojcu.Bógodzawszenienawidziłarogancji i pychy, a kochał niewinność i skromność, dlatego Perła czekała w lędźwiach twego ojca, aż na świat przyjdzie pięciu grzesznych synów i będzie mogła zamieszkać w człowieku mądrym i rozumnym. Perła czekała również przy twoim pierworodnym synu.DobrzyludziewjegokrajuniezaparlisięGo,niezaprzeczaliJegosłowomaniGo nieukrzyżowali,jakuczynilitoIzraelczycy.GdyujrzeliGoczyniącegocudaiusłyszeli Jego słowa, uwierzyli Mu. Perła także nie zamieszkała w twym najmłodszym synu, Adrâmîm.DobrzyludzienieukrzyżowaliGoaniniezaprzeczaliMu,gdywidzieliefekty Jegoczynów,auwierzyliwNiegopóźniej,popoznaniuJegouczniów.” „Teraz Perła, która ma być waszym zbawieniem, wyszła z twego łona i weszła do wnętrza Îyôrbĕ'âma (Roboama) twego syna, z powodu niegodziwości Izraela ludu twego, który w swoim zaprzaństwie i niegodziwości Go ukrzyżował. Ale gdyby nie zostałukrzyżowanyniemógłbyOnbyćwaszymzbawieniem.Zostałukrzyżowanybez najmniejszegogrzechuipowstałzmartwychnietkniętyzepsuciem.Następnieudałsię dowaszegoSzeoluirozbiłjegomury,abymógłwaszabraćiokazaćwammiłosierdzie. Cizwas,którzynosiliwsobiePerłę,będąuratowaniwrazzeswymiżonami,począwszy od twego ojca Adama i jego krewnego Joachima, przez twą matkę Ewę, żonę Adama, Noego i jego żonę Tarmîzę, Teracha i jego żonę Amînyę, Abrahama i jego żonę Sarę, IzaakaijegożonęRebekę,JakubaijegożonęLeę,YahûdâijegowybrankęTamar,przez twego ojca i jego żonę Batszebę, przez ciebie i twoją żonę Tarbânę, przez twego syna RoboamaijegożonęAmîsęoraztwegokrewnegoJoachimaijegożonęAannę(Ḥannâ).” „Żadne z was, które nosiło Perłę, nie będzie zniszczone, również żadne z waszych towarzyszy, czy to mężczyzna, czy kobieta, zniszczone nie będzie. Perłę może nosić w sobiejedynieczłowieksprawiedliwy.Kobiety,którenosiływsobiePerłę,nigdyniebędą zniszczone, a dzięki niej zostaną oczyszczone, gdyż ona sama jest święta i czysta. Ze względu na nią i na Syjon Bóg stworzył cały świat. Syjon za domostwo obrał twego pierworodnego i na zawsze pozostanie zbawieniem dla ludu Etiopii. Perła zaś przebywaćbędziewewnątrztwegosynaRoboamaibędziezbawicielemcałegoświata. Gdy nadejdzie czas, Perła ta narodzi się z twego potomka siedmiokrotnie czystsza od słońca.OdkupicielprzyjdzieodSwegoBogaizamieszkaznią,przyjmieludzkieciało,a tynatychmiastogłosiszjej,comójitwójPanmipowiedzieli.” „Jam jest Anioł Gabriel, obrońca tych, którzy nosili w sobie Perłę, począwszy od Adama, a skończywszy na Annie (Ḥannâ). Przyszedłem, aby chronić przed niewolą i zanieczyszczeniem twe ciało, w którym mieszka Perła. Michał dostał przykazanie chronieniaSyjonu,aUrielmazazadaniedbaćodrzewaizarośla,zktórychzbudowany będzieKrzyżZbawiciela.GdyprzezswązawiśćtwoiludzieukrzyżująGo,powinnipójść podKrzyżiujrzećcuda,któresiętamwydarzą.Zawstydząsiędopiero,gdyzobacząich skutki.Wostatnichdniachpotomektwegosyna,Adrâmîs,weźmiedrewnozkrzyża,co będzietrzeciąoznakąrychłegozbawienia.AniołMichałczuwaprzySyjonie,przytwym pierworodnymDawidzie,któryobjąłtronswegoojca,Dawida.AjaGabrielprzebywam zczystąPerłąprzytym,którymarządzićnawiekiztwymsynemRoboamem,aAnioł Urieljestprzytwymnajmłodszymsynu,Adrâmîsie.Otopowiedziałem,atyniepozwól, abytwesercesmuciłosięzpowoduzbawieniatwegoitwegosyna.” Usłyszawszytesłowa,Salomonowiwróciłysiły,usiadłnaswymłożuirzekłdoAnioła Bożego: „Promienna istoto Bożego ducha, dziękuję memu i twemu Panu, gdyż usłyszałemsłowa,któreprzepełniłymnieradością.MimogrzechunieodebrałOnmej duszydziedzictwamychojców,przyjąłmójżalzatengrzech,poczułmojełzyiusłyszał mójpełenżałościkrzyk,niepozwoliłmiumrzećisprawił,żezacząłemradowaćsięna myśl, że moja dusza może za chwilę odłączyć się od ciała. Odtąd myśl o śmierci nie będzie mnie smucić, pokocham śmierć tak, jak kocham życie. Z gorzkiego pucharu śmierci będę pił tak, jakby w środku był miód. Grób będę traktował tak, jakby był to domozdobionydrogimikamieniami.Gdybyzamojegrzechyponowniewtrąconomnie do Szeolu, nie powinienem odczuwać żalu, gdyż usłyszałem radujące mnie słowa. GdybymzamojegrzechyzostałwtrąconydonajciemniejszychotchłaniSzeolu,cobyto dlamnieznaczyło?NawetgdybyBógzamieniłmniezamojegrzechywprochirozsypie mnie aż po krańce ziemi i na cztery wiatry, nie będzie to dla mnie bolesne, gdyż usłyszałemradującemniesłowa,aOnnieodciąłodmejduszydziedzictwamychojców. Moja dusza spotka się z duszami Dawida, Abrahama, Izaaka oraz Jakuba. Zbawiciel nadejdzie,abyuwolnićzSzeoluwszystkichmychojców,krewnych,starychimłodych. Mojedziecibędąchronioneprzeztrzypotężneanioły.Odnalazłemkrólestwoniebieskie ikrólestwonaziemi.KtóżjestpodobnydoBogalitościwego,któryokazujemiłosierdzie Swym dziełom i je wysławia, kto odpuszcza winy grzeszników i kto nie odrzuca skruszonych?Oncałyjestprzebaczeniem,Oncałyjestmiłosierdziem,doNiegonależy chwała.”Amen. LXIX.PYTANIESALOMONA ISalomonodwróciłsięispojrzałnaAniołaiwyciągnąłobieręceirzekł:„Paniemój, czynadejścieZbawicielajestblisko,czyteżdaleko?”Aniołodpowiedział:„NadejdzieOn zatrzydzieścitrzypokolenia,liczącodtwychdzieci.IzraelznienawidziswegoZbawcęi będzieoNiegozazdrosny,gdyżnaichoczachuczynicudaipokażeimznaki.OnizaśGo ukrzyżują i zabiją, a On wstanie z martwych i ich zbawi, gdyż jest miłosierny dla skruszonychidobrydlawybranych.Mówięciszczerze,żeniezostawiwSzeoluSwych izraelskichbraci,wktórychżyłaPerła.” PowiedziawszytoSalomonowi,AniołBożyrzekł:„Pokójztobą.”Salomonnatomiast odrzekłmu:„Paniemój,pragnęzadaćcijednopytanie,nielekceważmegopłaczu,”po czym Anioł rzekł: „Mów, pytaj, a ja powiem ci, co słyszałem i widziałem.” Salomon odparł: „Rozpaczam nad Izraelem, nad Jego ludem, który wybrał jako Swych pierworodnychspośródwszystkichplemionstarożytnych.Zdradźmi,czypoprzyjściu Zbawiciela zostanie on wymazany?” Anioł Boży odpowiedział Królowi: „Tak, wspomniałem,żeoni[Żydzi]ukrzyżująZbawiciela.GdyprzelejąJegokrewnadrzewie Krzyża, zostaną rozsiani po całym świecie.” Salomon odrzekł: „Opłakuję moich ludzi. Biada tym, którzy od początku do końca próbowali rozgniewać Stwórcę. Ja, oraz ci, którzy byli przede mną, nie jesteśmy warci miłosierdzia Bożego z powodu naszych złych czynów, jesteśmy bezwartościowym pokoleniem. Biada tym, którzy przeleją niewinnąkrew,oczerniąprawegoczłowieka,podzieląmiędzysiebiełup,nieuwierząw Jego słowa i nie postąpią według Jego Przykazań! Ich osąd jest blisko, a kara będzie surowa. Ich grzechy nigdy nie zostaną im przebaczone i na zawsze zostaną zapamiętane.Ichwszystkieczynybyłygrzeszne,aonipowinnibyćzniszczeniprzezto, co sami wymyślali. Biada mej duszy! Także i ja, choć za życia byłem szanowany, po śmiercibędępogardzany.Ichoćnacałejziemiznanomojąmądrość,stanęsięprochem. Dlaczego król ma być lepszy, jeśli nie uczynił nic dobrego dla biednych? Tak samo umierają[królowie]itakasamajestichdrogadośmierci.Jakąmamykorzyśćztego,że jesteśmy ludźmi? Stworzono nas próżnymi, a po niedługim czasie stajemy się tacy, jakby nikt nas nie powołał do życia. Jeśli wstrzymamy oddech, nasza dusza nas opuszcza, jeśli nasze serce przestaje bić, obracamy się w proch, a nasi przyjaciele i krewnimyśląonasjakookrutnikach.Naszrozumznika,gdyduszaopuszczaciało,a mystajemysięrobakamiibrudem.Gdyznikaciepłociała,stajemysięnicością,niczym płynąca po niebie chmura. Co potem? Mowa staje się bezużyteczna, postura, siła i królewska moc zanikają na zawsze. Wszyscy odchodzimy niczym cienie. Po śmierci nasze imiona i ziemskie czyny są zapominane. Po upływie trzech pokoleń nie ma nikogo,ktobyonaspamiętał.” Wypowiedziawszytesłowa,zwróciłswątwarzkuRoboamowiirzekłdoniego:„Synu mój, wypleń z siebie zło i zacznij czynić dobro, abyś odnalazł na tej ziemi wiele szczęśliwych dni. Nie kłaniaj się obcym bogom i nie czcij ich, lecz lękaj się i oddawaj cześć jedynemu Bogu, abyś mógł podbijać twych wrogów oraz byś mógł odziedziczyć mieszkanieojcatwegowniebiosach,atakżeżyciewieczne.” Pochwilidodał:„NapisztonazwojuKsięgiizłóżgowskrzyni”,anastępniezwrócił się do kapłana Zâdôka: „Namaść mego syna i uczyń go królem. Tak, jak mój ojciec Dawid za życia uczynił królem mnie, tak też ja czynię. Zgodnie ze słowami Anioła Pańskiego jego potomstwo będzie źródłem wiecznego zbawienia mojego i moich ojców.” LXX.RZĄDYROBOAMA Kapłan Zâdôk wziął ze sobą Roboama i uczynił go królem. Namaścił go i zrobił wszystko,czegowymagałoPrawo.RoboamzłożyłnaArce102tablicęzdrewna,naktórej wyryte było słowo jego ojca Salomona. Wsadzono go na królewskiego muła i zakrzyknięto: „Niech żyje! Niechaj długo żyje królewski ojciec!” Miasto wypełniło się okrzykami i dźwiękami trąbek. Zanim Roboam wrócił do swego ojca, ten już nie żył. Jego ciało złożono w grobowcu jego ojca Dawida. Wielka była żałoba po jego śmierci, gdyżwtamtychczasachniebyłonikogo,ktodorównywałbymumądrością. Po upływie siedmiu dni Roboam zarządził, że następuje koniec żałoby. Izraelici zebrali się przed jego pałacem i rzekli do niego: „Ulżyj naszej pracy, gdyż twój ojciec uczynił ją bardzo ciężką. Ulżyj nam w cięciu drewna, obróbce kamienia i budowaniu wozów do przewożenia drewna cedrowego.” Roboam zwołał swych zarządców i starszyznę królewskiego dworu, po czym powiedzieli oni do niego: „Odpowiedz im łaskawie. Jesteś obecnie jak młode zwierzę, które jeszcze nie jest w stanie udźwignąć brzemienia.Idźipowiedzim‘Zrobiędlawaswszystko,czegozapragniecie.’Gdyjużzaś zdobędziesz nad nimi władzę, będziesz mógł robić co będziesz chciał.” Roboam odprawił starszyznę i przywołał głupich młodzików, którzy wychowywali się wraz z nim. Naradził się z nimi i zdradził im radę, jaką otrzymał od domu Izraela oraz od starszyzny.Młodzieńcycirzekli:„Starszyczłowiekradzijakstarszyczłowiek,członek starszyznyradzijakczłonekstarszyzny,człowiekposuniętywlatachradzijakczłowiek posuniętywlatach,amłodyczłowiekjaktymapoglądyodpowiadającejegowiekowi. Jeśli chodzi o ludzi posuniętych w latach, ich lędźwie są tak wrażliwe, jak lędźwie zwierzęcia, które nie potrafi jeszcze chodzić. Kto może dyskutować z zarządzeniem naszego Króla?” Jeden z nich podskoczył przed Roboamem, drugi sięgnął po miecz, trzecizacząłwymachiwaćwłócznią,aczwartychwyciłswójłukikołczan.Skończywszy przedstawienie,rzeklidokróla:„Panie,pozwólnamcitowarzyszyć!Twójojciecdzięki swej mądrości podarował tobie nas, synów Izraela, którzy znamy sztukę wojenną. Pozwólnamrosnąćwsiłęrazemztwymkrólestwem.Panie,niepokazujtymludziom nieśmiałej twarzy, w innym wypadku pomyślą, żeś zbyt słaby, aby walczyć z nimi i z twymi wrogami. Jeśli zobaczą w nas choć odrobinę słabości, będziemy przez nich pogardzani, nie będą przekazywać nam darów, niewolników, oddawać hołdów, a twe królestwoupadnie.Zwracajsiędonichśmiałymisłowamiimówwyniośle:‘Zewzględu namegoojcamówicieodrewnieikamieniu,leczjasprawię,żebędzieciemisłużyćpod batem w żelaznych łańcuchach. Mój palec jest grubszy aniżeli najgrubsza część ciała megoojca,amojaradajestwspanialszaniżradatego,którymniespłodził.103Niktnie może zmniejszać ilości waszej pracy ani jej zwiększać. Jeśli mi się nie podporządkujecie, zagrabię wasze bydło, zniewolę wasze dzieci, a mój nóż was pochłonie. Przejmę wasze miasta, pola, plantacje, studnie, ogrody, ziemie i owoce, zwiążę was żelaznymi łańcuchami, wasze bogactwa posłużą za posiłek dla mych służących,awaszekobietybędąozdobamidomówmychwielmożów.Niezmienięmojej decyzji, nie stanie się ona kłamstwem ani nie straci na ważności. Szybko przejdzie w czyn, a ja zapiszę ją na wieczność. Całe te ziemie dane zostały memu dziadowi, Dawidowi,ijegokrólestwu,apóźniejmemuojcu,Salomonowi.PonichBógprzekazałje mi, a ja sprawię, że będziecie mi służyć tak, jak im. Zbierzcie się i podporządkujcie moimsłowom.’” Podobnie Roboam rzekł do starszyzny Izraela. Wszyscy ludzie wstali i powiedzieli: „Izraelu,wracajdoswegodomu.Czyżniemamynikogoinnego,ktomógłbybyćkrólem zdomuJudyizdomuBeniamina?Odrzucimyichrodyiwszystkichprzynależącychdo nich ludzi, a naszym królem i władcą uczynimy tego, kogo zapragnie nasza dusza.” Powiedziawszy to, wzięli uzbrojenie wojenne i uciekli do Samarii, do miasta Bêth Êfrâtâ, gdzie wspólnie zaczęli radzić. Dom Izraela zaczął przekonywać, aby na króla wybrać tego człowieka, na którego padnie los. Padł on na dom Efraima, syna Nâbâta. Wybrano człowieka z domu jego ojca, królem mianowany został Jeroboam. Tak powstało królestwo, które oddzieliło się od Roboama, syna Salomona. Przy Roboamie zostałytylkodomyBeniaminaijegoojca,Judy. Słowo,któreBógwypowiedziałdoSwegosługiDawida,niezamieniłosięwkłamstwo. RzekłOn:„Zowocutwegociałapowstanieten,któryzasiądzienatwymtronie,”104,po czymdodał:„Lśnićbędzieniczymksiężycnawieki,”105oraz:„BógprzysiągłDawidowii niebędzietegożałował.”106Tym,któryzasiadłnatronieSwegoojcaDawidabyłJezus Chrystus, jego krewny zrodzony z ciała dziewicy, On to zasiadł na tronie Bóstwa, zaś panowanie na ziemi przypadło pierworodnemu synowi Salomona, który zasiadł na troniekrólaEtiopii. RoboamowiBógdałjedyniedwapędy(korzenie,odrośle),KrólRômê(Rzymu)107zaś jest najmłodszym synem Salomona. Bóg uczynił tak, żeby głupcy nie mogli nas dłużej nazywać Żydami. Roboam zwany był odtąd „Królem Judy,” a Król Samarii „Królem Izraela.”LiczącodRoboamadoJoachima,minęłoczterdzieścijedenpokoleń.Malkîemu urodziło się dwoje dzieci, Lewi oraz Sem, ojciec Hônâsê. Ten zaś spłodził Ḳalâmyôsa, któryspłodziłJoachima,atenspłodziłMarię,córkęDawida.’ÎlîspłodziłMalkîego,ten spłodziłMâtîego,któryzkoleispłodziłHeliego,JakubaorazAnnę,żonęJoachima.Heli miałżonę,leczzmarłniemającdzieci.JakubzażonęwziąłYôḥadę,żonęHeliego,imiał z nią syna, cieślę Józefa, który miał zostać narzeczonym Maryi. Józef był więc synem JakubaiprawowitymsynemHeliego.BógpoleciłMojżeszowi,abyIzraelicibraliślubze swymi krewnymi, najlepiej z domu swych ojców, i nigdy nie brali za żony obcych kobiet. LXXI.MARYJA,CÓRKADAWIDA MaryjajestwięccórkąDawida,aJózefsynemDawida.Maryjazostałaprzeznaczona swemukrewniakowi,Józefowi,jakmówiEwangelia:„Józefie,synuDawida,nielękajsię wziąćzażonęMaryję,gdyżtocosięmazniejnarodzićzjestDuchaŚwiętego.”108Zniej zrodziłsięBóg,Słowo,ŚwiatłośćŚwiatła,BógBoga,SynOjca,którynadszedłiuratował SwestworzeniezrąkSzeolu,Szatanaiśmierci.PrzedstawiłnasSwemuOjcuiwyniósł nas do nieba, abyśmy stali się Jego spadkobiercami. Uczynił to, gdyż kocha każdego człowieka.Jemuoddajmywiecznącześć.Amen. LXXII.KRÓLBIZANCJUM109. Zacznijmy naszą opowieść o tym, co o Królu Bizancjum słyszeliśmy, odczytaliśmy i ujrzeliśmy. Królestwo Bizancjum było częścią ziem Jafeta, syna Noego. Władcy Bizancjum zbudowali dwanaście wspaniałych miast, a Dariusz stworzył największe z nich:Anṭôkyâ(Antiochię),Dîresyâ(Tyr?),Bârtonyâ(Partię?),orazRâmyâ(Rzym?). W każdym z tych miast mieszkał zarządca danego regionu. Król Konstantyn zaś zbudował miasto i nadał mu nazwę pochodzącą od swego własnego imienia: Konstantynopol. Ujrzawszy podczas bitwy uformowany z gwiazd Krzyż, został on uwolniony z rąk wroga i odtąd Konstantynopol stał się siedzibą Królów Bizancjum. Dariusz miał wielu potomków, licząc od niego do Salomona minęło osiemnaście pokoleń. Jednym z jego synów był Zanbarês, który dzięki swej mądrości wyrysował astrolabium i umieścił na nim gwiazdy, jak również zbudował zegar słoneczny. Przewidział,żejegokrólestwoniepozostaniewewładaniudzieciJafeta,leczprzejdzie podpanowaniepotomkówDawida,zroduSema.Gdywizjaprzyszłościminęła,wysłał on wiadomość do Króla Dawida: „Weź mą córkę za twego syna,” a Król tak uczynił i podarował ją swemu synowi, Salomonowi. Ten miał z nią syna o imieniu Adrâmîs. Zanbarês zmarł przed narodzinami Adrâmîsa, a królem został jego krewny, Baltazar. Nie miał on żadnego męskiego potomka, zazdrościł dzieciom swego ojca tego, że przejmąponimtron.WysłałwięcnastępującąwiadomośćdoKrólaSalomona:„Niech pozdrowionabędziewielkośćtwegokrólestwaitwamądrośćprzynoszącacizaszczyt! Oddaj mi swego syna, a uczynię z niego króla miasta Bizancjum. Nie byłem w stanie spłodzić męskiego potomka, mam jedynie trzy córki. Oddam mu tę z nich, którą zapragnieiposadzęgonatronie,ajegopotomkowiebędąwieczniewładaćBizancjum.” Przeczytawszy ten list, Król Salomon zastanowił się i mówił do siebie w myślach: „Jeślizatrzymammegosyna,wtedywyśleonwiadomośćdoKrólaWschodu,któryodda mu swego potomka, a mój plan się nie powiedzie. Oddam mu więc mego syna.” NastępnieKrólzwołałradęluduIzraelairzekłdoniej:„Oddaliśmyjużnaszegosynai naszą córkę krajowi Etiopii, Izrael ma tam swe królestwo. Możemy mieć trzecie królestwo,krajBizancjum,doktóregopoślęmojegonajmłodszegosyna,Adrâmîsa.Nie miejciemizazłe,żewcześniejodebrałemwamwaszychsynów,gdyżBógradujesię,że lud Etiopii nauczył się Jego Imienia i stał się Jego ludem. Podobnie będzie z ludźmi z Bizancjum,gdyoddamyimnaszedzieci.Stanąsięoniludźmibożymi,aonasbędziesię mówiło: Izraelici, którzy przejęli królestwa Etiopii i Bizancjum. Oddajcie tym razem waszychnajmłodszychsynów,gdyżwcześniejoddaliścienajstarszych,atymośrednim wiekupozwólciezostaćwmieście.” Powstali i naradzali się, po czym wrócili i rzekli do niego: „Porozmawiamy o tym z Królemionpodejmiedecyzję,”poczymodpowiedziałim:„Chciałbymusłyszeć,cowy macie do powiedzenia.” Odrzekli mu: „Zabrałeś już naszych najstarszych, więc teraz weźnaszychnajmłodszychsynów.”Króluradowałsięizrobiłtak,jakżyczyłasobietego rada. Wyprawił swego syna Adrâmîsa, który zabrał ze sobą kilku pomniejszych wielmożów z domów izraelskich. Spośród wszystkich synów Salomona los spadł na niego. Jednym z jego towarzyszy był kapłan z rodu Lewitów o imieniu Akîmîḥêl. Posadzono go na królewskim mule i krzyknięto do niego: „Bądź pozdrowiony! Niech żyje królewski ojciec!” Na to ludzie odparli: „To prawe i właściwe.” Adrâmîsa zaś namaszczono królewskim olejkiem i polecono, aby przestrzegał wszystkich praw obowiązującychwkrólestwie.Kazanomuprzysiąc,żeniebędzieczciłżadnegoinnego boga poza Bogiem Izraela. Pobłogosławiono i napomniano go tak, jak niegdyś uczynionotozjegobratemDawidem,poczymwrazzcałąświtąwyruszyłkuwybrzeżu morskiemu. A Król Salomon napisał i wysłał list o następującej treści: „Pokój niech będzie z Baltazarem,KrólemBizancjum!Weźmojegosyna,Adrâmîego,podarujmuswącórkęi uczyń go królem miasta Bizancjum. Pragnąłeś, aby królem został potomek mego ojca Dawida,ajaspełniamtweżyczenie.Wysłałemcimychwielmożów,czternastupojego prawej i czternastu po lewej ręce, którzy razem z nim będą przestrzegali Prawa i, zgodnieztwojąwolą,będąpodlegalitobie.” Ambasadorzy wyruszyli do Króla Bizancjum, mając ze sobą wszystko, czego wymagałomiastoBizancjum.Weszlidomiasta,zaprowadzonoichprzedobliczeKróla Baltazara, powtórzyli mu to, co nakazał im Salomon i przedstawili mu jego syna. Baltazarnajegowidokniezmierniesięuradowałipodarowałmuswąnajstarszącórkę, której na imię było Adlônyâ. Na ich cześć wyprawił ucztę tak wielką, jak wielkie było jegokrólestwo,aAdrâmîegouczyniłwładcąmiastaBizancjum.Pobłogosławiłgo,gdyż młodzieniecbyłmajestatycznejpostury,posiadałogromnąmądrośćiniezwykłąsiłę. Pewnego dnia Baltazar zapragnął sprawdzić jego wiedzę. Przyszedł do niego mężczyzna,właścicielwinnicy,irzekł:„Panie,Arsânî,synYôdâda,sprzeciwiłsiętwemu słowuiswymiowcamizniszczyłmojąwinnicę.Schwytałemjegozwierzętaitrzymam je w mym domu. Jaką decyzję podejmiesz przez wzgląd na mnie?” Właściciel owiec zjawiłsięprzedobliczemKrólaizwróciłsiędoniego,mówiącdowłaścicielawinnicy: „Oddajmimojeowce,schwytałeśjetylkodlatego,żeweszłynaterentwojejwinnicy.” Królrzekłdonich:„IdźcieirozwiążciesprawęzKrólemAdrâmîm.Cokolwiekwamon nie rozkaże, zróbcie to.” Obaj tak uczynili, a Adrâmî zapytał ich: „Jaką część winnicy zniszczyły owce? Czy zjadły liście, wąsy, młode winogrona, a może pędy?” Właściciel winnicy odpowiedział: „Zjadły one zarówno roślinne wąsy, jak i gałęzie, na których rosły już winogrona. Nic z nich nie zostało prócz małych gałązek.” Następnie Adrâmî zwrócił się do właściciela owiec, pytając: „Czy to prawda?” Na to ten odparł: „Panie, moje owce zjadły jedynie wąsy i liście.” Adrâmî odrzekł zaś: „Tamten człowiek powiedział,żezjadłyrównieżjegowinogrona,czytoprawda?”Właścicielowiecodparł: „Nie,mójpanie,leczzjadłykwiaty,zanimzmieniłysięwwinogrona.” LXXIII.PIERWSZYWYROKADRÂMÎEGO, KRÓLABIZANCJUM. Adrâmî rzekł do nich: „Wysłuchajcie mego wyroku. Jeśli owce zniszczyły wszystkie pędy winogron, wtedy należą one do ciebie. Jeśli zjadły liście i kwiaty, weź owce i ostrzyż je z wełny, po czym to samo zrób z tymi, które jeszcze nie miały młodych. Te jednakże,którejużrodziłymłode,zostawichwłaścicielowi.”Wszyscy,którzyusłyszeli wyrok, zdumieli się, a Baltazar rzekł: „Zaiste, ten osąd jest osądem znamiennym dla ludzi Boga Izraela. Odtąd karz tych, którzy złamią prawo, wypowiadaj wojnę tym, którzywypowiedząjątobie,władajtymi,którzyzapragnąwładaćtobą,utrzymujprzy życiutego,którynatozasłuży,sądźwłaściwietych,którzypostąpiązgodniezprawemi zatrzymaj to miasto dla siebie i swych potomków.” Wszyscy mieszkańcy miasta BizancjumuradowalisięiuczyniliAdrâmîegoichkrólem.Uczynilitakzgodniezwolą własnąiWoląBożą.NiedługopotemBaltazarazmogłagorączkaiwysłałAdrâmîegona wojnę, a sam pozostał w mieście. Kilka dni później Baltazar zmarł, a Adrâmî przejął władzę w królestwie. Miasto Bizancjum stało się własnością jego i pokoleń, które po nimnastały.ZgodniezWoląBożącałekrólestwoświatadanezostałopotomkomSema, niewolnictwopotomkomChama,arękodziełopotomkomJafeta. LXXIV.KRÓLMEDYÂM Król Medyâm pochodził od potomków Sema. Potomkiem Izaaka był Ezaw, który wyszedłzmatczynegołonawrazzJakubemprzyczepionydostopyjegonogi.ToJakub jednakże przejął tytuł pierworodnego syna za miskę soczewicy110 . Z tego względu królestwo Ezawa przyjęło pogardliwą nazwę „Edom,” co w miejscowym języku oznaczało„soczewicę,”apotomkowieEzawazwanibyliodtąd„Edomitami.”Przezswe łakomstwo Ezaw stracił prawa pierworodnych potomków Sema. Dopóki dusza zna umiar, powstrzymuje pożądliwość brzucha. Ciało jest łakome, lecz dusza je powstrzymuje,dlategowięcPawełpowiedział:„To,czegoniepragnęładusza,pragnęło ciało, a to, czego pragnęło ciało, nie pragnęła dusza i tak wciąż ze sobą walczyły.”111 Jeśliczłowiekczegośpragnąłajegoduszazjednoczyłasięznim,stawałsiępodobnydo Diabła. Jeśli jednak powstrzymał on swe ciało, a jego dusza zjednoczyła się z nim, stawał się podobny do Chrystusa. Apostołowie powiadają, że Chrystus jest Głową każdego człowieka, który podróżuje prostą drogą. Nasz Pan rzekł do Swych uczniów: „IdźciezDucheminiepozwólcieogarnąćsiężądzomwaszychciał.”112Usłyszawszyte słowa, wyzbyli się wszelkich cielesnych żądz i odpowiedzieli Panu: „Spójrz, wypleniliśmy z nas wszystko i podążyliśmy za Tobą. Jaka za to czeka nas nagroda?” NaszZbawicielodparł:„Waszeciałastałysiępodobnedociałaniołówiodtądzdolnesą do wspaniałych czynów. Dałem wam przywilej wskrzeszania zmarłych i uleczania chorych, dzięki nim możecie stłamsić siłę Wroga. Gdy nadejdę ponownie, będziecie mogli osądzić i zawstydzić Dwanaście Pokoleń Izraela, które nie wierzyły we Mnie i gardziły Moją chwałą. Tych zaś, którzy we Mnie wierzą, pielęgnujcie i pozwólcie im radowaćsięzwamiwMoimkrólestwie.”113 LXXV.KRÓLBABILONU TerazKrólBabilonupochodzizroduSema,amyudowodnimy,żetakjestnaprawdę. W dawnych czasach w królestwie Króla Izraela, Manassesa, żył człowiek o imieniu Karmîn, który lękał się Boga oraz dawał jałmużnę i ofiary biednym. Szczerze składał ofiary domu Bożemu, a jego dziesięcina zawsze była podwójna. Dobroć emanowała z każdegojegoczynu,niebyłownimkrztyzła.Szatan,wrógwszelkiegodobra,zacząłmu zazdrościćjegodobregożycia.Karmînmiałmnóstwowielbłądówikoni,stadaowieci bydła, złoto, srebro, wspaniałe szaty, a muły zwykł karmić w izraelskim mieście Armâtêm. Jego rodzinnym krajem była Juda, ziemia jego ojców, lecz z powodu swej miłościdoprzepychuzapragnąłzamieszkaćwArmâtêm.Izraelzezwoliłmunato,gdyż zewzględunaswojebogactwawzbudzałstrachurządzącychJudą. LXXVI.KŁAMLIWIŚWIADKOWIE Byłpewienzdeprawowanyczłowiek,potomekBeniamina,którynaimięmiałBenyâs. Zwykł on prowadzić muła Króla Izraela, muła króla Manassesa, a Karmîn go żywił. Wśród znajomych Karmîna było kilku ludzi, którzy żywili wobec niego zazdrość z powodujegopastwiskistudni,jegoogromnychstadorazmnogościjegosłużących.Była toziemia,naktórejosiedlilisięichojcowie,dlategozapragnęlipozbyćsięgozichkraju. Mając złe zamiary, śledzili prowadzącego królewskiego muła Benyâsa, obrazili Karmîna, po czym rzekli do Benyâsa: „Karmîn zbluźnił, obraził namaszczonego przez BogaKrólaIzraela,mówiąc:‘Tenkrólniejestsynemwolnejkobiety,leczstarejsłużącej, którąpewienmężczyznakupiłzadwaḳôryzboża,abypracowaładlaniegowmłynie oraz przy wyrobie cegieł.’ Przedstawcie tę sprawę królowi i oskarżcie go, a my będziemy waszymi świadkami i nie pozwolimy, aby stała wam się krzywda.” Zawarli więc przymierze, w którym przyrzekli mu, że złożą fałszywe zeznania przeciwko Karmînowi, wypowiedzą słowa, których on nigdy nie wypowiedział, ani o nich nie pomyślał. Benyâsudałsiędoswegopanaiopowiedziałmuocałejsprawie.Królzaśzapytałgo: „Czyjestktośopróczciebie,ktotosłyszałpróczciebie?”Benyâsodpowiedział:„Tak,jest jeszczedwóchizraelskichwielmożów,którzymieszkająwArmâtêm.”Królodparł:„Idź i przyprowadź ich tutaj, ale po kryjomu, abyśmy dowiedzieli się, czy zgadzają się z twymi słowami. Jeśli tak będzie, Karmîn straci głowę.” Benyâs oddalił się i przyprowadziłZaryôsaorazKârmêlôsazroduManassesa,zktórymizawarłprzymierze iobiecałzłożyćfałszywezeznania.WdrodzenaspotkaniezKrólemcidwajmężczyźni planowali co powiedzieć, mówiąc: „Jeśli Król, aby dowiedzieć się prawdy, będzie nas pytałosobno:‘Gdziesłyszałeśtesłowa?’odpowiemymu:‘Gdypiliśmyznimwino.’Gdy zaśspytanas‘Jakitobyłdzień?’odpowiemy:‘Pięćdniponowiu.’Gdyspyta‘Jakabyła pora dnia?’ odpowiemy: ‘Mijała dziewiąta godzina dnia, gdy siedział z nami i razem piliśmy wino.’ Gdy następnie spyta: ‘Z czego piliście, gdzie siedzieliście?’ odpowiemy: ‘Zezłotychpucharów,asiedzieliśmywkorytarzujegodomunakrzesłachzpoduszkami naoparciach.’”Obajzgodzilisięnatozło,naprzedstawienietakiejwersjiwydarzeń. PrzybywszyprzedobliczeKrólaBenyâsa,tenzacząłichwypytywać,aonirecytowali mu całą swą kłamliwą intrygę. Pytał ich, tak jak przypuszczali, o dzień, godzinę i miejsce spotkania. Bóg postanowił, by królowie, zarządcy i wszyscy, którzy zajmują wysoką pozycję powinni badać oskarżenie dociekając prawdy, tak Bóg nakazał Mojżeszowi. Król, poznawszy całą sprawę, wezwał kapitana swej armii, który stał przed nim, i rzekłdoniego:„IdźjutrooświcieiotoczdomKarmîna.Niepozwól,abyktokolwiekz domowników wydostał się na zewnątrz, żaden mężczyzna i żadna kobieta, a później zabijichwszystkichmieczem.Karmînowizaśodetnijgłowę,awszystkiejegowłasności, dobra,stadazwierząt,złotoisrebroprzynieśtutaj.” Kłamcyuradowalisięiwrócilidoswejdzielnicy,poczymudalisiędodomuKarmîna i zaczęli z nim rozmawiać. Czynili to spokojnie, prawili mu komplementy i żartowali, całyczasjednakżemajączłowsercach.WypełniłosięnanichproroctwoDawida,który powiedział: „Ci, którzy wypowiadają do sąsiada słowa pokoju, a mają zło w sercach, otrzymają nagrodę za swe złe uczynki i myśli.”114 Dwaj mężczyźni napili się z Karmînem, po czym położyli się spać w jego domu. Gdy usnęli, Karmînowi ukazał się AniołBożyirzekłdoniego:„Zostawwszystkoiratujsię,gdyżKrólManasseskazałściąć twągłowę.Weźtyleswychbogactw,ileudźwigniesziuciekajdoinnegokraju,gdyżten Manassesjestpogromcąproroków,któryszukakrwiniewinnychludzi.” Karmînpodniósłsię,odszukałswojezłoto,wziąłje,zbudziłswążonę,dwóchsynówi niektórychsłużących,poczymzaładowałichprzedmiotamiowielkiejwartościinocą wszyscyopuścilidom.Swążonę,dwóchsynówidwóchsłużącychwysłałdoJeruzalem, a sam udał się wraz z dwoma innymi służącymi do odległego kraju w trzymiesięczną podróż, aż dotarli do Babilonu. Przyszli przed oblicze Balâ'ôna, Króla Babilonu, wręczylimudarizdalirelacjęztego,cosięznimiwydarzyło.Balâ'ônpolubiłKarmîna i podarował mu dom niedaleko domu pewnego kupca, który wyruszył na trzy lata do odległegokraju. Ludzie,którzyzłożylifałszyweświadectwo,zostalizabicinałożuwdomuKarmîna. A żona kupca pokochała Karmîna, i uwiodła go i nosiła [później] jego dziecko. Zachowaniekobietjestzłe.[Pierwejwszakże]mążtejkobietyopuściłją[wyjechawszy do odległego kraju] gdy była z nim w ciąży. Ona porodziła [mężowi] syna, którego oddała opiekunce, a ta go wychowywała. Rok później zeszła ma manowce i zaszła w ciążę z Karmînem, który był dobrze znany w całym Izraelu. Kobieta pragnęła powite dziecko wrzucić do rzeki i czekać na swego męża kupca tak, jakby nic złego się nie stało.Salomonkiedyśrzekł:„Istniejątrzyrzeczy,którekłopocząmójumysł,aiczwartej niepotrafiępojąć.Sąto:śladlotuorła,śladdrogiwężanaskaleiśladstatkunamorzu. Czwarta rzecz dotyczy grzesznicy, która, skrzywdziwszy swego męża i umywszy się, siadaobokniegoniczymniewinnakobietaifałszywieprzysięga”.115 Wtedy też żona Balâ'ôna, Króla Babilonu, poczęła coś, co przypominało orła, doskonałego ptaka, który jednak nie miał skrzydeł. Wezwała swą ulubioną służącą i kazałajejzabraćtęistotęwwiklinowymkoszu,apóźniejwrzucićjądorzekitak,aby niktniewidział.Nadeszłaporanażonękupca.Urodziłachłopca,niezwykleurodziwego i godnego współczucia. Nie nakarmiwszy go piersią wezwała zaufaną służącą i nakazałaumieścićdzieckowwewnętrznejczęściskrzyni,anastępnieskrzynięwrzucić dorzekitak,abyniktniewidział,gdyżobawiałasięswegomęża.Tejsamejnocydwie kobietyurodziłydzieci,żonakupcaorazżonaKróla.Oświcieobieposłałyswesłużące, abytewrzuciłyichpotomstwodorzeki. DziękiWoliBożejobiesłużącespotkałysięprzedwykonaniempoleconychimzadańi zaczęły ze sobą rozmawiać. Służąca Królowej spytała służącą kupca: „Co jest w twej skrzyni?” a tamta pokazała jej piękne dziecko. Służąca Królowej rzekła: „Dlaczego je tutaj przyniosłaś?” Na to służąca kupca odrzekła: „Ponieważ żona mego pana zgrzeszyła z pewnym Izraelitą, a później urodziła jego dziecko i poleciła mi, abym wyrzuciłajedorzeki.”SłużącaKrólowejpowiedziała:„Dlaczegoniechcewychowywać dziecka, które jest tak piękne?” Służąca kupca odpowiedziała: „Jej mąż zostawił ją w błogosławionym stanie, urodziła dziecko i je wychowuje. Jak więc ma wychowywać dziecko,którepochodzizobcegonasienia?”Następniesłużącakupcazapytałasłużącą Królowej:„Cojestwtwymkoszu?”atamtaodpowiedziała:„Mojapaniurodziładziecko, któreniewyglądanaczłowieka,lecznabezskrzydłegoorłaipoleciłami,abymwrzuciła jedorzeki.Proszę,dajmitwojedzieckoawręczęjemejpani,tyzaśweźtegoptakai wrzuć go do rzeki,” po czym obie tak uczyniły. Służąca Królowej wzięła dziecko Karmînadlaswejpani.TauradowałasięnajegowidokiwysłałaKrólowiwiadomość, żeurodziłamusyna.Oddałagoopiekunkom,abypodichpiecządorastałwdomuKróla i nadała mu imię Nâbûkĕdnâṣar (Nabuchodonozor), co znaczyło „Dzięki szczęściu ptaka.” Dzięki tej opowieści wiadomo, że Król Babilonu jest potomkiem Sema. Obalił on JeruzalemdziękiBożejWoli,zabrałzesobądzieciIzraelajakoniewolnikówirozkazał imudaćsięnatułaczkędoBabilonuwrazzwnukamiManassesa.Byłontakbogaty,że na równinie Babilonu wzniósł wysoki na sześćdziesiąt łokci filar (stelę) ze złota. Był bardzopysznyizwykłmówić:„Sprawiam,żesłońceświecinaniebie”.Czciłonbożków. IBógponiżyłgoabymógłGopoznać,iposłałgopomiędzydzikiezwierzęta.Posiedmiu latach poznał Imię Pana, który okazał mu Swe miłosierdzie i pozwolił mu wrócić do domu.KrólestwoBabilonuznówbyłojegoinazawszejużnależałodojegopotomków. LXXVII.KRÓLPERSJI. Król Persji również jest potomkiem Sema, a my powiemy o rzeczach, które się do niego odnoszą. Juda spłodził dwóch synów. Dla starszego z nich sprowadził kobietę o imieniuTĕ'mâr(Tamar),izarazzmarł.Judawysłałwięcdoniejswegomłodszegosyna, aby wzbudził potomstwo bratu swemu przez żonę swojego brata.116 I zrobił to, czego Bóg nienawidzi, bowiem nie chciał wzbudzić potomstwa swemu bratu, jak jego ojciec Juda mu przykazał. Teraz, gdy miał spać z Tamar wcześniej wypuszczał nasienie na ziemię,takbyniemogłoskiełkowaćwjejłonieibyćnazwanenasieniemjegobrata,ale chciał wzbudzić w niej swoje własne potomstwo. Gdy Bóg zauważył ten zły czyn, odwróciłodniegoSwątwarzizabiłgo. Juda, teść Tamar, odesłał ją do domu jej ojca i rzekł do jej krewnych: „Bądźcie ostrożniztąIzraelitkąiniepozwólcie,abyskalałjąktośobcy.Mammałegosynkaijeśli Bóg pozwoli mu dorosnąć, oddam go jej.” Podczas gdy Tamar wiodła życie wdowy w domu jej ojca, jej teść Juda udał się do owczarni, gdzie strzyżono jego owce. Usłyszawszy o jego przybyciu, Tamar zjawiła się przed nim nie w stroju wdowy, lecz przywdziała na siebie szaty nierządnicy. Juda rzekł do niej: „Pozwól mi zbliżyć się do ciebie.” Odpowiedziała mu: „Co mi dasz za to, że się zbliżysz do mnie?” Jej teść zaś odparł: „Z samego rana wyślę do ciebie młode jagnię,” a ona odparła: „Daj mi coś w zastawzanimdaszmijagnię.”Judawręczyłjejswąlaskę,pierścieńiczapkę.Zbliżyłsię doniej,apowszystkimwzięłaonarzeczyiwróciładodomu.WczesnymrankiemJuda wysłał jej jagnię. Jego służący pytali ludzi: „Gdzie jest dom nierządnicy?” Ludzie odpowiadaliim:„Wnaszymmieścieniemażadnejnierządnicy.”Służącywróciliwięc do swego miasta i przekazali to, co usłyszeli od miejscowych. Po namyśle Juda rzekł: „Zostawcieto,WolaBogasięwypełni.” Następnie Tamar poczęła i powiedzieli jej teściowi, że poczęła. On zaś, wziąwszy ze sobąstarszyznęIzraela,poszedłdoojcaTamar,irzekłdoniego:„Przyprowadźmiswą córkę, abyśmy, jak Mojżesz przykazał, mogli ją ukamienować, gdyż przez nią dom Izraela okrył się hańbą.” Ojciec i krewni Tamar przekazali jej, co powiedział jej teść. Tamar zaś wzięła pierścień, laskę i czapkę, po czym dała te przedmioty swemu ojcu i rzekładoniego:„Właścicieltychrzeczyuwiódłmnie,niechwięcukamienujągorazem ze mną.” Spojrzawszy na przedmioty, Juda rozpoznał je i powiedział: „Tamar jest sprawiedliwsza ode mnie,” po czym udał się do domu jej teścia. Tamar urodziła bliźnięta - Fârêsa (Perez) i Zârâ (Zeracha). Od imienia tego pierwszego utworzono nazwę Persja, którą władał on i jego potomkowie, zwani później Persami. Udowodniliśmyzatem,żeKrólPersjijestpotomkiemSema. LXXVIII.KRÓLMOABU. KrólMoaburównieżjestpotomkiemSema,apokażemy,jakdotegodoszło.GdyBóg nakłonił Abrahama do opuszczenia kraju swego ojca i udania się do kraju Kârân (Harran), polecił Lotowi, aby ten udał się do Sodomy i Gomory. Pragnąc pozbyć się mieszkańców Sodomy i Gomory, zesłał Swych Aniołów, Michała i Gabriela, aby ci wydostali z nich Lota i spalili oba miasta. Tak uczynili i uratowali Lota wraz z jego dziećmi.Jegożonajednakżeodwróciłasię,abyjeszczerazmóczobaczyćmiastoswych rodziców. Gniew Boga dosięgnął Sodomę pod postacią deszczu ognia z nieba, który spalił góry, wzgórza, kamienie i całą ziemię. Błyskawice i grzmoty mieszały się z dźwiękiemBożegogniewu,ananiebieunosiłsięobłokognia,zktóregowydobywałasię gorącość i dym. Wśród tego chaosu Aniołowie rzekli do Lota: „Nie odwracaj się po wyjściu z miasta, jeśli nie chcesz spotkać się ze śmiercią.” Usłyszawszy to, Aḳmâbâ, żonaLota,odwróciłasięizamieniłasięwsłupsoli,którystoiwtamtymmiejscupodziś dzień. Lotowi zaś Bóg nakazał zamieszkać w górach Ararat, gdzie później założył on winnicę.Popewnymczasiejegocórkipostanowiłyupićgowinemiułożyłynikczemny plan. Mówiły do siebie: „Dlaczego to co naszego ojca ma ulec zniszczeniu (ma być wymazane)117 ? Nasza matka została zamieniona w słup soli, a nas nikt tutaj nie poślubi.”Upiwszyojca,starszazjegocórekległaznim.SzlachetnyLotniewiedział,że to jego córka, gdyż umysł miał zamroczony alkoholem. Podobnie rzecz miała się z Noem, gdy pijany rozebrał się przed swą żoną i dziećmi, a później wyklął syna, który naśmiewałsięzniego.WspółżyciazeswąwłasnącórkąBógnieuznałLotowizagrzech, gdyż zrobił to nieświadomie. Jego starsza córka powiła syna, któremu nadała imię „Moab,”któreoznaczało„Namymkolanie,odmegoojca.”ZostałonojcemMoabitówi Ammonitów.Terazstałosięjasne,żeKrólMoabujestpotomkiemSema. LXXIX.KRÓLAMMONITÓW Zdarzyło się, że gdy starsza z córek Lota poczęła syna, rzekła do swej młodszej siostry: „Pozwólmy naszemu ojcu pić dalej wino, abyś i ty mogła mu towarzyszyć i przypadkiem mieć potomstwo.” Ponownie więc przygotowały wino i omamiały go głupstwami,mówiąc:„Ojcze,pijwino,abytwesercesięradowało.”On,prostyczłowiek, tak też postąpił, dopóki się trunkiem nie upoił. Ponownie, z umysłem zamglonym alkoholem, leżał, tym razem u boku swej młodszej córki. Ona również powiła później syna, któremu nadała imię „Ammon.” Stał się on ojcem Ammonitów. Teraz stało się jasne,żeKrólAmmonitówjestpotomkiemSema. LXXX.KRÓLFILISTYNÓW Potomkowie Samsona władali Filistynami. Samson był potomkiem Dana, jednego z synówJakubaijednejspośródsłużącychJakuba.Powiemwam,wjakisposóbSamson przyszedłnaświat.AniołPańskiobjawiłsięmatceSamsonairzekłdoniej:„Trzymajsię z dala od wszelkiego zepsucia, nie miej żadnego mężczyzny poza swym mężem, gdyż ten,ktozrodzisięzciebie,będzieNazirejczykiem,świętymPanem,którybędziezbawcą IzraelaijegowybawicielemzrąkFilistynów.”NiecopóźniejurodziłasynaSamsona.Po jegonarodzinachponownieobjawiłjejsięAniołipowiedział:„Niepozwól,abyostrze dotknęłojegogłowy,niemożeonjeśćmięsaanipićwina,niemożeonpoślubićobcej kobiety,tylkobliskoznimspokrewnioną,pochodzącązdomujegoojca.”Bógobdarzył go siłą, o której wiadomo z Księgi Sędziów.118 Samson złamał jednak jedno z poleceń Boga i wziął za żonę córkę jednego z nieobrzezanych Filistynów. Na wieść o tym Bóg rozgniewał się i pozwolił, aby Samson dostał się z ręce nieobrzezanych Filistynów, którzy oślepili go i zmusili do tego, aby został błaznem na dworze ich króla. On zaś sprawił, że spadł na nich wszystkich dach119 a za swego życia zabił siedemset tysięcy Filistynów żelazem, kamieniem, kijem, czy też żuchwą oślicy. Ich liczba była tak ogromna, jakby zabijał szarańczę. Czynił to, dopóki nie uwolnił Izraela spod jarzma Filistynów. Dalîlâ (Dalila) urodziła dziecko Samsona. Gdy zajmowała się nim, Samson zginął z ręki jednego z Filistynów. Nadała swemu synowi imię „Menachem,” które oznaczało „Nasienie siłacza.” Dalila była siostrą Maksâby, żony Króla Filistynów. Gdy Samson zabiłKrólaFilistynówwrazzjegoludźmiisłużbą,apóźniejsamzginął,Dalilaudałasię do Maksâby. Obie kobiety były piękne i obie nosiły w swych ciałach dzieci. Maksâbâ byławszóstymmiesiącuciążyzḲwôlâsônem,KrólemFilistynów,aDalilawczwartym zSamsonem.Mężowieobukobietjużnieżyli.Obieniezmierniesiępokochałyiniebyła to miłość siostrzana, lecz taka, jaką żywi matka do dziecka, a dziecko do matki. Postanowiły razem zamieszkać. Nikt spośród potężnych filistyńskich wojowników wojnynieprzeżył,aMaksâbârządziłatymi,którzyocaleli.Dzieńinoczwracalisiędo niej, mówiąc: „Nie mamy żadnego króla prócz ciebie i tego, który zrodził się z ciebie. JeślinaszPanDagonwyświadczynamprzysługę,twójsynbędzienamirządził,ajego czcił. Jeśli jednak będzie to córka, uczynimy ją królową, aby imię twe i twego męża Ḳwôlâsônanazawszepozostaływnaszejpamięci.” Maksâbâ wydała męskiego potomka. Na wieść o tym wszyscy filistyńscy mężczyźni uradowalisię,złożylijejhołdizaśpiewali:„DagoniBaalobdarzyliszczęściemimiłością Maksâbę, dając jej i Ḳwôlâsônowi syna.” Dalila również powiła syna i obie kobiety wychowywałyswedziecizniezwykłągodnością.Mającpopięćlat,chłopcyjedliibawili się razem, a matki zrobiły dla nich kosztowne szaty, podarowały im sztylety i przewiesiły im przez szyje łańcuchy. Ludzie posadzili na tronie syna Maksâby, który odtądbyłkrólemFilistynów. LXXXI.JAKSAMSONZABIŁSYNAKRÓLA FILISTYNÓW SynSamsona,Akamḥêl,spytałswąmatkęDalilę:„Dlaczegonierządzęiniesiedzęna tym tronie?” Matka zaś odrzekła do niego: „Wstrzymaj się, mój synu. Tron ten nie należał do twego ojca, a miasto to nie było jego miastem. Będziesz mógł zasiąść na tronie wtedy, gdy Bóg twego ojca pozwoli ci dorosnąć.” Odpowiedział jej: „Nigdy nie opuszczęaniciebie,matko,aniMaksâby,mejdrugiejmatki,izostanętutajkrólem.” Pewnego dnia obaj młodzieńcy po skończeniu posiłku napili się, drzwi do ich sali były zamknięte. Obie kobiety zaś zasiadły do posiłku przyrządzonego z mięsa. Młodzieńcy bawili się obok nich, po czym służąca postawiła posiłek między nimi i wszyscyzjedliswojączęść.Akamḥêl,synDalili,wziąłzpółmiskakawałekmięsa,który zajmował obie jego dłonie, i włożył go do ust. Natomiast Ṭebrêlês, syn Maksâby, Królowej Filistynów, schwycił tę część mięsa, którą syn Dalili miał jeszcze w rękach. AkamḥêlwyciągnąłmiecziodciąłṬebrêlêsowigłowę,atawpadładomiskizanimmógł cokolwiekprzełknąć.Jegociałoupadłonaposadzkę,ręceistopyzadrgałykonwulsyjnie inatychmiastzmarł.Lękiniepokójprzepełniłyobiematkiijużnigdywięcejdonikogo nie wypowiedziały ani słowa. Strach ścisnął im gardła, lecz zdołały jeszcze przełknąć jedzenie,któremiaływustachispojrzałynasiebieniewiedząc,codalejczynić. Służąca wstała i zabrała głowę Ṭebrêlêsa z naczynia, po czym położyła ją na szyi zmarłego oraz nakryła ją tkaniną. Dalila również wstała, chwyciła miecz nieżywego syna swej siostry i postanowiła zabić Akamḥêla, który jednakże zdołał już uciec, chowającsięzasłupemiwmiędzyczasiepostanowiłonzamordowaćtakżeswąmatkę. SiostraDaliliwstała,dopadładoniejirzekła:„Dlaczegomamyzostaćzniszczoneprzez ich kłótnię? Ten młodzieniec wyrósł ze złego korzenia, nie może więc rodzić dobrych owoców.Chodźmy,niepozwólmymucięskrzywdzić.”Odebrałajejmiecz,podniosłaz poduszki bogate szaty noszone przez królów, po czym wręczyła je jemu i zwróciła się do niego miłymi słowami: „Weź te szaty, mój synu, i zasiądź na tronie królestwa Filistynów.”Akamḥêlszalałniczymrozwścieczonyniedźwiedź,gdyżpragnąłzabićobie kobiety, lecz zdołał jedynie zmusić je do opuszczenia domu. Gdy to uczyniły, założył purpurowe odzienie i również wyszedł na zewnątrz. Później kobiety wróciły i potajemniepochowałyciałozmarłegosyna. Gdy nadszedł czas wieczornego posiłku, młodzi mężczyźni wraz ze swymi sługami zaczęliszukaćswegokróla.Nieznaleźligo,więczaczęlioniegopytać,aodpowiedziała im jego matka: „Wasz król jest chory, ten człowiek zasiądzie na jego miejscu.” Tak też się stało i wyprawiono wspaniałą, radosną ucztę. Odtąd władał nimi syn Samsona, któremuniktnieodważyłsięprzeciwstawić.Popełniłontęzbrodniępiętnaściezimpo swym narodzeniu, a królestwo stało się własnością jego i jego potomków. W taki właśnie sposób, moi kochani, królestwo Filistynów znalazło się pod panowaniem potomkówSema. LXXXII.WĘDRÓWKAABRAHAMADO EGIPTU Możemyrównieżpowiedziećwamotym,żegdyBógobdarowałAbrahamachwałąi bogactwem, ten nie miał jeszcze męskiego potomka. Pewnego dnia Sara i Abraham rozmawialinaswymłożu.Rzekłdoniej:„Jesteśbezpłodna,”nacoonaodparła:„Tonie ja jestem bezpłodna, lecz ty.” Długo jeszcze dyskutowali o swoim problemie. Na ziemiachKanaanuzapanowałgłód,aAbrahamsłyszał,żejedzeniemożnabyłozdobyć w Egipcie, kraju Faraona. Pozbywszy się wszelkich dóbr na rzecz biednych, nie miał pożywienia na następny dzień i rzekł on: „Dziękuję Bogu, że pozwolił mi przekazać wszystko mym sługom. Saro, siostro moja, udajmy się do Egiptu, ucieknijmy przed śmiercią z głodu.” Na to ona odparła: „Mój panie, niech wypełni się twa wola. Jeśli umrzesz,jaumręztobą,jeśliprzeżyjesz,będęijażyła.Niemniejestdanezaprzeczać twymsłowom,”poczymwstaliirozpoczęliprzygotowaniadowyprawy. A gdy zbliżyli się [do Egiptu] Abraham rzekł do Sary, „O jedno muszę cię prosić, słuchaj tedy co ci powiem”. Sara odpowiedziała: „Mów, panie.” I rzekł do niej: „Słyszałem, że zwyczaje Egipcjan są bezprawne [bezbożne], że żyją oni w bałwochwalstwie i rozpuście. I gdy cię zobaczą, będą knuli zło przeciwko mnie, aby mnie zabić ze względu na twój wdzięk i piękno twego ciała, bo nie ma wśród nich żadnej kobiety, którą można porównać do ciebie. Dlatego, jeśli cię będą pytać o mnie, będzieszmówićpotoabyocalićżycie:„Jestemjegosiostrą”takabyśwyratowałamoją duszę od śmierci z rąk obcych. I Sara powiedziała: „Stanie się zadość twojej woli. Powiemsłowoprawdyomnieibędzieprawdątocopowiem.”Ipłakaliipokłonoddali Bogu,apotemprzyszlidowielkiegomiastakrólaegipskiego. Egipcjanie, ujrzawszy Abrahama i Sarę, zachwycili się ich pięknem, uważali, że zostali zrodzeni przez jedną matkę. Zapytali Abrahama: „Kim jest dla ciebie ta kobieta?” Abraham odrzekł: „To moja siostra.” Zapytali również Sarę: „Kim jest dla ciebie ten mężczyzna?” Sara zaś odpowiedziała: „To mój brat.” Ludzie donieśli Faraonowi,żeparaoniezwykłymwyglądziewkroczyłanajegoziemie,kobietaimłody mężczyzna,którympodwzględemurodyniktniemógłdorównać.Faraonuradowałsię i wysłał wiadomość do Abrahama: „Daj mi twą siostrę, abym mógł ją poślubić.” Abraham mówił do siebie w myślach: „Jeśli ją zatrzymam, zabije mnie, a ją i tak weźmie,” Faraonowi zaś odpowiedział: „Weź ją pod warunkiem, że mnie zadowolisz.” Faraon obdarował go więc tysiącem ṭaflâḥet120 i zabrał ze sobą Sarę, aby została jego żoną.Zaprowadziłjądoswegodomu,położyłjąnałożuizamierzałtowarzyszyćjejtej nocy. Po zapadnięciu zmroku objawił mu się jednak Anioł Pański dzierżący ognisty miecz, zbliżył się do niego, rozjaśnił płomieniem całą komnatę i zamierzał zabić Faraona. Ten uciekał od jednej ściany do drugiej, od jednego rogu do drugiego, lecz Aniołcałyczasbyłtużzanim.Niebyłożadnegomiejsca,wktórymmógłbysięschować. WkońcuFaraonwyciągnąłręceprzedsiebieirzekłdoAnioła:„Panie,wybaczmimój grzech.” Anioł odpowiedział mu: „Dlaczego zaatakowałeś żonę innego mężczyzny?” Faraonodrzekł:„Panie,nieprzelewajniewinnejkrwi.Powiedziałdomnie‘Tojestmoja siostra,’więcusłyszawszyto,wziąłemjądosiebie.Comamuczynić,abywybawićsięz twegouścisku?”Aniołrzekł:„OddajAbrahamowiżonę,najegoręcezłóżdaripozwól muwrócićdojegokraju.”FaraonodrazuwezwałAbrahama,oddałmużonęSaręoraz służącąoimieniuHagar,podarowałmuzłoto,srebroibogateszaty,poczympożegnał gowpokoju. Abrahamwrazzżonąwrócilispokojniedoswegokraju.Sararzekładoniego:„Wiem, żejestembezpłodna.Udajsiędomejsłużącej,którąotrzymałamodFaraona.MożeBóg pozwoli,abynosiłaonatwegopotomka.Jajestemsłaba,akwiatmegociałajużusechł,” po czym oddała mu Hagar. Abraham zbliżył się z nią, a ona powiła jego dziecko, któremu na imię było Izmael, co oznaczało „Bóg mnie wysłuchał.” Później Bóg obdarował Abrahama potomkiem zrodzonym z jego żony Sary, któremu nadali imię Izaak. Sara była zazdrosna o Izmaela, syna jej służącej, gdyż miał on osiągnąć dojrzałość wcześniej niż jej syn. Rzekła więc: „Być może zabije on mego syna i odziedziczydomswegoojca.”AbrahamzaśzłożyłBoguofiaryipowiedziałMu:„Panie, comamzrobićzIzmaelem,mympierworodnymsynem?Pragnę,abyżyłonprzedTobą tak,jakja,leczmojasiostraSaratłumiwsobiezazdrość,gdyżobdarzyłeśjąpotomkiem w podeszłym wieku.” Izmael miał czternaście lat, gdy na świat przyszedł Izaak. Bóg rzekłdoAbrahama:„SłowaSarysąprawdziwe.Pozbądźsięsłużącejwrazzjejsynem Izmaelem.PozwólmuzbliżyćsiędoMnie,auczynięzniegowspaniałynaródisprawię, że władał będzie dwunastoma krajami. Zawrę również przymierze z Mym sługą Izaakiem, synem Sary, według którego pobłogosławię wszelkie ziemskie narody, a dla niegostworzęwielkiekrólestwoobejmującewszystkiekrajeiuczynięgokrólemtakże wniebiosach.” LXXXIII.KRÓLIZMAELITÓW TakwięcdzieciIzmaelamogłyzostaćkrólamiTereb,Ḳebeṭ,Nôby,Sôby,Kuergue,Kîfî, Mâki, Môrny, Fînḳâny, Arsîbâny, Lîby oraz Masy, gdyż wszyscy oni byli potomkami Sema. Izaak władał Judeą, Amôrêwônem, Kêṭêwônem, Îyâbûsêwônem, Fêrzêwônem, Eêwêwônem, Kêḳêdêwônem, Rômyâ, Antiochią, Syrią, Armenią, Palestyną, Etiopią, Edomem, krajem Filistynów, Îyôâbem, krajem Amalekitów, Frygią, Babilonem, Yônânesṭem oraz Ebrâyastem. Bóg przyrzekł, że odda wszelkie Swe królestwa, trony i ziemie dzieciom Sema. Noe, jego ojciec, pobłogosławił Sema słowem Bożym, mówiąc: „Bądź panem dla twych bliźnich i władaj nimi.” Słowa te odnosiły się do Odkupiciela, naszegoKrólaniebaiziemi,JezusaChrystusa,którywysławiałkrólówipozbawiałich mocy.Onwładawszelkimiżywymiistotami,nawiekiwieków.Amen. LXXXIV.POWRÓTKRÓLAETIOPII DOWŁASNEGOKRAJU. Tymczasem Król Etiopii powrócił do swego kraju wielce uradowany. Jego ludzie maszerowali z pieśnią na ustach, grając na fletach i prowadząc wozy niczym niebiańskie istoty. Etiopczycy odległość z Jeruzalem do swojej ziemi, do miasta Waḳêrômpokonaliwjedendzień.Wysłalistatkamiposłańców,abypowiadomilioich przybyciuMâkĕdę,KrólowąEtiopii,orazprzekazalijejwiadomośćotymjakotrzymali wszelkiedobra,iotym,jakjejsynzostałkrólemiwjakisposóbsprowadziliniebiańską Syjon.Sprawiła,żetewieściprzekroczyłygranicejejkrajudziękiwysłanemuprzeznią Heraldowi, który przekazywał ludziom, że powinni spotkać się z jej synem i z niebiańską Syjon, Arką Boga Izraela. Tam, gdzie pojawiła się Królowa, jej przybycie obwieszczał dźwięk rogów. Na jej widok radowali się wszyscy ludzie Etiopii, od najmniejszych do największych, wszyscy mężczyźni i wszystkie kobiety. Aby powitać swegoKróla,wrazzniąpowstalijejwojownicy.Przybyłaznimiwtymceludomiasta siedziby władcy, głównego miasta królestwa Etiopii. W późniejszych czasach stało się ononajważniejszymośrodkiemetiopskichchrześcijan.Zapragnęła,abyprzygotowano dlaniejniezliczoneilościpachnidełzIndii,Bâltê,Gâltêt,AlsâfuiAzazat.Jejsynprzybył do miasta drogą Azyâbâ z Waḳêrôm, po drodze przechodząc przez Masas i Bûr, aż dotarłdostolicyEtiopii,miastabędącegosiedzibąwładcy,którewybudowałaKrólowai nazwałajeswymimieniem„DabraMâkĕdâ121.” LXXXV.RADOŚĆKRÓLOWEJMÂKĔDY Król Dawid z wielkim przepychem [i godnością] wszedł do miasta swej matki. Wysoko, lśniąc niczym słońce, unosiła się niebiańska Syjon. Ujrzawszy ją, Królowa podziękowałaBoguIzraelaioddałaMucześć.Pokłoniłasięnisko,uderzyłasięwpierś, po czym podniosła głowę i, dziękując Stwórcy, spojrzała w niebo. Złożyła obie dłonie razem, z jej ust popłynął głośny śmiech, a stopy zaczęły taniec. Całe jej ciało promieniowałoradością,aumysłprzepełnionybyłszczęściem.Cóżmogępowiedziećo uroczystości,którawtedymiałamiejscewEtiopii,oradościludziizwierząt,oradości tych najmniejszych i tych największych, o radości mężczyzn i kobiet? U stóp miasta Dabra Mâkĕdâ, na równinie obfitującej w wodę, wzniesiono pawilony i namioty, po czymzabitotrzydzieścidwatysiącewołówibyków.SyjonumieszczonowfortecyDabra Mâkĕdy, której strzegło trzystu gwardzistów z tarczami, a samego Syjonu pilnowali zarówno oni, jak i ich wielmoże, potężni mężowie Izraela. Miasta pilnowało trzystu ludzi z mieczami, a Dawid miał siedmiuset własnych wojowników. Wszyscy, przywdziewając strojne szaty, radowali się niezmiernie i wychwalali Syjon oraz Królową Mâkĕdę. Panowanie Królowej sięgało już od Morza Alêbâ do Morza Osêkâ, a wszyscy jej podwładni słuchali jej rozkazów. Była niezwykle sławna i posiadała ogromnebogactwa,którychniktprzedniąaniniktponiejniemiał.KrólemJeruzalem byłwtedySalomon,aMâkĕdâbyłaKrólowąEtiopii.Obojeposiadaliogromnąmądrość, chwałę, bogactwa, byli miłosierni, wyrozumiali, inteligentni oraz mogli pochwalić się pięknymigłosami.Złotoisrebrobyłotaktanie,jakmosiądz,jedwabprzetykanyzłotem był tak powszechny [jak dziś] lniane płótno ze zwykłych nici, stada bydła i koni były niezliczone. LXXXVI.KRÓLOWAMÂKĔD UCZYNIŁASYNASWEGOKRÓLEM. Trzeciego dnia Mâkĕdâ podarowała synowi siedemnaście tysięcy siedemset koni, któremiałystrzecluduEtiopiiprzedarmiamiwrogaiwraziepotrzebyograbićwrogie miasta. Przekazała mu również siedemnaście tysięcy siedemset klaczy, które miały wydać na świat źrebięta, tysiąc oślic, siedemset mułów, ozdobne szaty, złoto i srebro [mierzone]wmiarachgômôriḳôrorazwszystkoto,coprawniemusięnależało,wrazz tronamijejkrólestw. LXXXVII.PRZYSIĘGAWIELMOŻÓWETIOPII Królowa rzekła do swych wielmożów: „Mówcie, przysięgnijcie na niebiańską Syjon, że kobiet nie uczynicie władczyniami i nie posadzicie ich na tronie królestwa Etiopii orazżeniktpozamęskimpotomkiemDawida,synaKrólaSalomona,niebędziewładał Etiopią.”Wszyscykrólewscyzarządcy,urzędnicyiadministratorzyzłożylitęprzysięgę. Êlmĕyâsa i Azariasza uczyniła arcykapłanem i archidiakonem, i oni odnowili królestwoiustanowiliprawozastępówIzraelarazemzKrólemDawidem,wNamiocie Świadectwa, i w tenże sposób odnowione zostało królestwo. Na widok Syjon, Arki Bożego Prawa, serca ludzi zajaśniały. Wszyscy Etiopczycy odrzucili swych bożków i zaczęli czcić swego Stwórcę, Boga, który dał im życie. Odstąpili od swych uczynków i pokochali sprawiedliwość i prawość, które umiłował Bóg. Odrzucili swe przeszłe grzechycudzołóstwa,azamiastnichwybraliczystośćwobozie,któryznajdowałsięw zasięguwidzenianamiotuniebiańskiejSyjon.Odrzucilimagię,adoswychsercwimię Boga przyjęli żal za grzechy i łzy. Odrzucili magię ptaków i znaków, i obrócili się do BogaorazskładaniaMuofiar.Odrzuciliorgiebogów-demonów,naichmiejscewybrali śpiewy i chwalenie Boga. Córki Jeruzalem cierpiały poniżenie, a córki Etiopii zostały okryte chwałą. Córka Judei się zasmuciła, zaś córka Etiopii rozradowała. Góry Etiopii uradowały się, podczas gdy góry Libanu zapłakały. Lud Etiopii czczący swych fałszywych bożków i rzeźbione ich podobizny wybawiony został, zaś lud Izraela pozostawiono samemu sobie. Córki Izraela odrzucono, a córki Etiopii okryto chwałą. Starcy Izraela stali się obiektem pogardy, a starcom Etiopii oddawano honory. Bóg przyjąłludzi,którychodrzucono,aodepchnąłodsiebieIzraelitów,bowiemodeszłaod nich Syjon i przybyła do krainy etiopskiej. Albowiem tam, gdzie chce tego Pan, Syjon ustanawiaswąsiedzibę,aniezamieszkaonatam,gdziePanniezechce,albowiemOn sam jest jej założycielem, Stwórcą, Budowniczym, Dobrym Bogiem w świątyni Swej świętości, w domostwie Swej chwały, w którym mieszka wraz ze Swym Synem i DuchemŚwiętym,nawiekiwieków.Amen. Mâkĕdâ, Królowa Etiopii, przekazała królestwo w ręce swego syna Dawida, syna KrólaIzraela,Salomona,orazrzekładoniego:„Weźkrólestwo,którecidałam.Królem uczyniłam tego, którego na Króla wybrał Bóg. Wybrałam tego, którego Bóg wybrał na strażnikaSwegoNamiotu.Radujęsięrazemztym,namyśloktórymradujesięBóg.On jest Jego wysłannikiem do Arki Jego Przymierza i Prawa. Wywyższyłam tego, którego BógwybrałnaopiekunaJegowdówikarmicielasierot.” Królwstał,przyoblekłsięwszaty,poczympokłoniłsięniskoprzedswąmatkąirzekł do niej: „Tyś jest Królową, moja Pani, i będę ci służył we wszystkim, o co mnie poprosisz, czy byłoby to na śmierć czy na życie. Gdziekolwiek mnie poślesz, ja tam pójdę,cokolwiekmirozkażesz,zrobięto.Tyśjestgłową,ajastopą.TyśjestPanią,aja twym sługą. Wszystko powinno dziać się zgodnie z twą wolą, nikt nie powinien przeciwstawiać się twym rozkazom, ja zaś uczynię wszystko, czego zapragniesz. Módl się za mnie, aby Bóg Izraela uwolnił mnie od Swego gniewu, albowiem będzie się na nas gniewał, jeśli nie zwrócimy swych serc ku Jego Woli i nie będziemy dobrze obchodzićsięzSyjon,domostwemJegochwały.AAniołBożyjestwciążznami,kieruje nami,przywiódłnastutajinigdyodnasnieodejdzieaninasnieopuści.” „Wysłuchaj mnie, moja Pani. Jeśli ja i ci, którzy za mną stoją, zachowamy się właściwieizgodniezJegoWolą,Bógzamieszkaznamiipowstrzymanasodzłegooraz odrąknaszychwrogów.JeślijednaknaszesercaniebędąpragnęłyJegoWoli,odwróci On od nas Swą twarz i nas ukarze. Pozwoli naszym wrogom ograbić nasze ziemie, w naszychsercachzagościlęk,nasiprzeciwnicypowstanąprzeciwkonam,pokonająnas w wojnie i zniszczą nasz kraj. Z drugiej strony, jeśli będziemy postępować zgodnie z BożąWoląiczynićtak,jakoczekujetegoSyjon,staniemysięwybrańcamiiniktjużnie będziewstanietraktowaćnaszłośliwie,gdyżukryjenasOnnagórzeSwejświętościi zamieszkawnaszymdomu.” „Spójrzcie, oto widzicie przed sobą Prawo i nakazy całego królestwa Bożego, które przekazałmikapłanSadok,gdynamaszczałmniewświątyniBogakrólewskimolejem, esencją kapłaństwa i godności królewskiej. Przekazał mi wszystko, co zapisane jest w Prawie, i namaścił nas: Azariasza uczynił kapłanem, mnie władcą królestwa, a ÊlmĕyâsastrażnikiemPrawaiSyjonu,ustamiBogaiUchemKróla.Poleciłmi,abymnie czynił nic bez ich rady, po czym zaprowadzono nas przed oblicze Króla i starszyzny Izraela. Wszyscy zebrani słyszeli, gdy kapłan Sadok rozdzielał nam nakazy. Rozbrzmiałyrogiiflety,harfyiinneinstrumenty,aichdźwiękdocierałdowszystkich bramJeruzalem.Leczcóżmogęrzecwam,którzyściebylitamobecni?Zdawałosię,że ziemia drży w posadach, niebo nad naszymi głowami przepełnione jest grzmotami, a naszesercadrżaływrazzkolanami.” LXXXVIII.JAKOPOWIEDZIAŁSWEJMATCE JAKUCZYNIONOGOKRÓLEM. „Gdy wszelkie głosy umilkły, kapłan powstał, aby z bojaźnią Bożą wyrecytować Przykazania.Płakał,gdynaszeciaładrżałyiłzypłynęłyponaszychpoliczkach.Zaiste, Bóg zamieszkał w naszych sercach. Jego Przykazania należy głosić, a On miłuje tych, którzy ich przestrzegają i kochają Go. Wysłuchajcie wyroków i praw wygłoszonych przez starszyznę i synów potężnych ludzi Izraela, które przekazał nam sam Król Salomon, abyśmy nie zbaczali ani w prawo, ani w lewo ze wskazanej nam drogi. Chcieli, żebyśmy zrozumieli, że my sami jesteśmy panami życia i śmierci, że jesteśmy niczymczłowiek,którywlewejdłonidzierżyogień,awprawejwodę.Karaiżyciesąw naswpisane,karadlatych,którzyczyniązło,ażyciedlatych,którzyczyniądobro.” ÊlmĕyâsiAzariaszwzięliksięgę,którazostałaspisanaprzedBogiemiKrólemIzraela, i odczytali ją Mâkĕdzie oraz wielkim Izraela. Usłyszawszy zapisane słowa, wszyscy zebrani,wielcyimali,skłonilisię,poczymoddalicześćBogu,dziękiktóremudaneim byłousłyszećteprzykazania,abypóźniejmogliszerzyćsprawiedliwośćiwyrokiBoże. Bóg uczynił ich członkami Jego domu, gdyż Syjon była wśród nich, a ona jest domostwem Bożej chwały, która wybawiła ich od złego, błogosławiła owoce ich ziem, pomnażałaichowceibydło,błogosławiłaichstudnieiwodę,pracę,owoceichogrodów, sprawiała, że ich dzieci się rozwijały, chroniła starszych ludzi, była ich zarówno przednią,jakitylnąstrażą,gdziekolwiekbyniezamieszkali,orazpomagałapokonywać ichwrogów.WszyscyludziewEtiopiisięradowali. Królowa zaś rzekła do swego syna: „Mój synu, Bóg dał ci drogę prawą, idź więc tą drogą i nie zbaczaj z niej ani w prawo, ani w lewo. Kochaj twego Pana, gdyż jest On miłosiernydlaniewinnych.JegodrogęwskazująJegoprzykazania,aJegodobroćmożna pojąćwsłuchującsięwJegosłowo.” Zwróciła się następnie do Êlmĕyâsa i Azariasza oraz wszystkich potężnych mężów Izraela, mówiąc: „Chrońcie go i wskażcie mu ścieżkę królestwa Bożego oraz chwałę pani naszej Syjon. Czegokolwiek nasza pani Syjon nie kocha, nie kochajmy i my. Przekazujcie to szczerze i dokładnie z pokolenia na pokolenie, aby pani nasza Syjon nigdy się na nas nie rozgniewała oraz aby Bóg mógł w nas zamieszkać. Ty, mój synu, wsłuchaj się w słowo twych ojców i podążaj za ich radą. Niech ani pijaństwo, ani kobiety,aniwytworneszaty,anibogateuprzężeistroje,aniwidokbroni,którąnoszą straże przednia i tylna, nie uczynią cię głupcem. Zaufaj Bogu i Syjon, Arce Bożego Prawa twego Stwórcy, abyś mógł pokonać wroga, aby twe potomstwo rozmnożyło się liczniepoziemiorazabytwoiwrogowiezdalekaizbliskazostaliobaleni.” Mężowiemożniodpowiedzielijednymgłosem:„Pani,zawszejesteśmyztobą,aKról nazawszepozostaniewnaszejpamięci.To,conapisano,powinnomiećmiejscewtedy, gdyBógIzraelabędziejegopomocąorazgdywysłuchasłówswejmatki.Powiemymuo ścieżce dobrych uczynków. W dzisiejszych czasach nikt nie posiada mądrości tak wielkiej, jak ty i Król, nasz pan. Przyprowadziłaś nas tutaj jako swoje sługi wraz z niebiańską Syjon, Arką Bożego Prawa. Uczyniłaś to niczym człowiek, który prowadzi wielbłądaobjuczonegodrogocennymiprzedmiotami.Nieodrzucajnasinietraktujjak obcych,leczuczyńznastwychsłużących,którzyobmywajątwestopyisąztobączyto za życia, czy to po śmierci. Nie mamy już nadziei co do naszego rodzinnego kraju, pokładamyjąwtobieiwniebiańskiejSyjon,przybytkuchwałyBożej.” LXXXIX.ROZMOWAKRÓLOWEJZDZIEĆMI IZRAELA Królowazaśodpowiedziałaim:„Niejakosługi,leczjakojcówinauczycielitraktować wasbędziemy.JesteściebowiemstrażnikamiBożegoPrawa,przewodnikamiprzykazań Boga Izraela, ludem domu Pana, stróżami Syjon, Arki Bożego Prawa, więc nie chcemy przeciwstawiaćsięwaszymnakazom.BądźcienamprzewodnikaminaścieżceBoga,z dalaowszystkiegocozłe.Wypowiedzcietylkosłowo,aodrzucimyto,zczegonieraduje sięBóg.Zbliżymysiętylkodotego,nawidokczegoBógsięraduje.Nauczcietychludzi słówwiedzy,gdyżnigdywcześniejichniesłyszeli.Jedynieci,którzyrozumieją,zdołają ujrzeć jaśniejącą niczym słońce mądrość oraz rozum. Jeśli o mnie chodzi, do dnia dzisiejszego nie piłam nigdy wody poznania. Dziś zaś jest ona słodsza od miodu, gasi pragnienie lepiej od wina, sprawia, że mądrość zaczyna z nas wypływać, wzmacnia nasz rozum, powoduje, że słowa płyną z naszych ust niczym potok, niepewnego człowieka przeradza w pewnego siebie, i a z innego wydobywa pot jak z człowieka niosącego ciężki ładunek po spalonej ziemi w piekącym słońcu. Gdy serca mędrców otwarte są na wiedzę i proroctwa, nie lękają się oni króla ze względu na jego chwałę. Zauważcie, że słowo Prawa, które zostało wypowiedziane, jest drogą do zrozumienia dla tych, którzy go pragną, piją je i wchłaniają. Proszę Cię, Panie, Boże Izraela, Najświętszy ze Świętych, obdarz mnie łaską, abym mogła posiąść mądrość i nie była odtrącona. Obdarz mnie łaską, abym mogła z niej uczynić okalający mnie mur, który nigdy nie upadnie. Obdarz mnie łaską, abym mogła ją uczynić mym fundamentem, który nigdy nie legnie w gruzach. Obdarz mnie łaską, abym dzięki niej była stabilna niczym filar, którego nie poruszy nawet trzęsienie ziemi. Obdarz mnie łaską, abym mogłasięwniejskryćorazbynigdyjejzemnienieobdarto.Obdarzmniełaską,abym mógłnaniejzbudowaćsweżycie,którenigdysięniezachwieje.Obdarzmniełaską,aby dzięki niej wstąpiły we mnie nowe siły oraz abym nigdy ich nie wyczerpała. Obdarz mnie łaską, abym stała z nią ramię w ramię i nigdy nie upadła. Obdarz mnie łaską, abymmogłająuściskaćorazbyonanigdymnienieopuściła.Obdarzmniełaską,abym mogła ją mocno chwycić i nigdy nie wypuścić. Obdarz mnie łaską, abym mogła współżyć z nią w pokoju. Obdarz mnie łaską, abym, siedząc przy jej stole, była nią nasycona i nie wymiotowała, bym mogła ją pić, lecz nie była przez nią pijana, bym mogłabyćdziękiniejszczęśliwąinigdyjejzsiebieniewypluła.” „Upiłamsięnią,leczsięniezachwiałam.Zachwiałamsięprzeznią,lecznieupadłam. Upadłamprzeznią,leczniezostałamzniszczona.Dziękiniejzanurkowałamwwielkim morzu i odnalazłam w nim perłę, która uczyniła mnie bogatą. Zanurzyłam się w nim niczym wielka, żelazna kotwica, którą żeglarze opuszczają na głębokich wodach, i otrzymałam w zamian oświetlającą mnie lampę, dzięki światłu byłam w stanie wydostać się na łódź zrozumienia. Usnęłam na morzu i nie będąc przytłoczoną ogromem wód, miałam sen. Zdawało mi się, że w mym łonie zajaśniała gwiazda. Zdumiałam się, po czym położyłam na niej swą dłoń i dzięki wspaniałości słońca uczyniłamjąpotężną.Przeszłamprzezdrzwiskarbcamądrościisama,zwłasnejwoli, wyciągnęłam ręce ku rozumnym wodom. Weszłam w sam środek słonecznego żaru, który wypełnił mnie swą wspaniałością. Z niego zrobiłam dla siebie tarczę, a przetrwałem dzięki pewności siebie. Zrobiłam to nie dla siebie, lecz dla wszystkich idącychpośladachmądrości,dlawszystkichludzizmojegokraju,królestwaEtiopii,dla wszystkich idących swymi własnymi drogami, dla wszystkich otaczających nas narodów.PandałnamziarnowSyjonieisiedzibęwJeruzalem.122Wrazzwybranymi przezNiegoludźmiprzyszedłdonaspotomekJakuba,aOnzamieszkawrazznamiw naszym domu. Odtąd oni są znienawidzeni i odrzuceni, a my jesteśmy obsypywani zaszczytamiimiłowaninawiekiwieków,przezwszystkieprzyszłepokolenia.” „Wysłuchajcie mnie, mężowie wspaniali, i zapamiętajcie wszystko, co wypłynęło z mych ust. Kochajcie to, co jest prawe, nienawidźcie to, co jest fałszywe. Prawa jest sprawiedliwość,aodfałszywościjesttylkokrokdoniegodziwości.Niestosujciewobec siebieoszustwaniciemiężenia,gdyżmieszkazwamiBógitowyjesteściedomostwem Jego chwały. Staliście się członkami Jego domu, więc zerwijcie ze swymi nawykami, z wróżeniemzptakówiznaków,zrzucaniemuroków,zaklęćimagii.Jeślioddzisiejszego dniaznajdziesięczłowiek,którykultywujetezwyczaje,jegodomzostanieograbiony,a on,jegożonaidziecizostanąpotępieni.” Królowa rzekła do Azariasza: „Zdradź nam teraz, jak bardzo kochasz Panią naszą SyjonijejNiebiańskiegoKróla.” XC.AZARIASZIPOCHWAŁAKRÓLOWEJ ORAZJEJMIASTA. Azariasz wstał i rzekł do Królowej: „Pani, zaiste nikt nie dorównuje ci mądrością i rozumem, danymi ci przez Boga, poza mym Królem, który przyprowadził nas tutaj wrazzSyjon,świętą,niebiańskąArkąBożegoPrawa.Nasiojcowieuważali,żeBógnie wybrał żadnego innego rodu poza rodem Jakuba. To nas wspierał, nam pozwalał się rozmnażaćidziękowaćSobie,tonasuczyniłkrólamiiczłonkamiSwegodomostwaoraz strażnikamiSwejchwałyiArkiSwegoprzymierza.Wimieniunaszegokrajumówimy, że wybrał On tylko nasz naród, lecz widzimy również, że kraj Etiopii jest lepszy od kraju Judy. Odkąd tutaj dotarliśmy, wszystko zdawało się być dobre. Wasze wody są dobre i nie musimy za nie płacić, macie czyste powietrze bez potrzeby użycia wachlarzy, dziki miód jest powszechny niczym kurz na targowisku, a bydło niczym morskipiasek.Niemauwasnic,comogłobynasodrzucać,niesłyszymyniczłośliwego, wszystko, po czym stąpamy, czego dotykamy i co smakujemy jest przepełnione dobrocią.Jestjednakjedno,oczymchcielibyśmypowiedzieć:waszetwarzesączarne. Mówimy wam o tym tylko dlatego, że je takie widzimy, gdyż jeśli Bóg rozjaśnił wasze serca,nicniejestwstaniewaszranić.” „Odrzućcie mięso, które samo zmarło, odrzućcie krew z ciał zabitych przez dzikie zwierzęta, odrzućcie cudzołóstwo oraz wszystko, czego nienawidzi Bóg, abyśmy mogli radowaćsięnawaszwidok,gdylękaciesięJegoiJegosłowa.Mówiliśmydowastak,jak BógpowiedziałnaszymojcomiMojżeszowi:‘Przekażcieimprzykazaniaipowiedzcie, żemająprzestrzegaćMegoPrawa.’123 Nie zbaczajcie z drogi ani w prawą, ani w lewą stronę. Nakazujemy wam wielbić Jedynego Świętego Boga Izraela i czynić dla Niego dobro,gdyż,takjakprzepowiedzieliprorocy,odrzuciłnasznaród,awybrałwasz.Czyż Bóg,waszStwórca,nienależydowaswszystkich?WczymBógznajdzietrudność,jeśli waskochał,aichnienawidził?WszystkonależałodoNiego,wszystkojestJegodziełemi nicniejestdlaNiegoniemożliwe.” „SłuchajcieJegonakazów,któreterazwamprzekażę.Niechniktnieużywaprzemocy wobec bliźniego. Nie przywłaszczajcie sobie własności waszych sąsiadów. Nie piętnujcie się nawzajem, nie ciemiężcie i nie kłóćcie się ze sobą. Jeśli kiedyś zwierzę należące do waszego sąsiada wejdzie na waszą ziemię, nie bądźcie na to ślepi i odprowadźcie je do właściciela. Jeśli nie będziecie go znać, zajmijcie się zwierzęciem, dopókiniedowieciesię,dokogoononależy.Jeśliwłasnośćwaszegosąsiadawpadniedo rowu,dostudni,dodziurylubwąwozu,nieprzechodźcieobojętnie,tylkopomóżciemu wyciągnąć zwierzę. Jeśli człowiek wykopie studnię lub zbuduje schronienie, nie powinien stamtąd odchodzić, dopóki nie przykryje dołu lub nie pokryje budowli dachem. Jeśli człowiekowi niosącemu ciężki ładunek coś spadnie na ziemię, nie przechodźcieobok,tylkopomóżciemutopodnieść,lubweźcieodniegoczęśćciężaru, gdyżjestonwaszymbliźnim.Niewolnowamspożywaćmłodegozwierzęciawmleku jego matki. Nie wolno wam odbierać praw biednym i sierotom. Nie wolno wam być przekupnymiskładaćfałszywychzeznań.” „Gdyznajdziecienawaszejziemiptakawrazzmłodymi,niewolnowamodbieraćmu życialubzabieraćmłodych,poto,abyściemogliżyćdługo,orazabywaszepotomstwo otrzymało błogosławieństwo na wszystkie swe dni. Zbierając owoce swych roślin, bądźcieostrożniiniezbierajciewszystkiego.Niebierzcietego,coupadłonaziemię,nie podnoście snopków, których zapomnieliście wziąć wcześniej. Zostawcie to wszystko obcym ludziom z waszej ziemi, a Bóg pobłogosławi każdy owoc waszej ziemi. Nie pozwólcie owładnąć się nieczystości i nie wydawajcie stronniczych wyroków, abyście moglizostaćpobłogosławieni,abyowocewaszychziemmogłynieustannierosnąćoraz abyście zostali ocaleni od przekleństwa, które wypowiedział Bóg, mówiąc: ‘Robotnicy złazostanąprzeklęci.’NapisałOntakże:‘Ten,ktozwodziślepcazdrogi,jestprzeklęty. Ten, kto zwraca się obraźliwie do głuchego, jest przeklęty. Ten, kto zhańbi ojcowskie łoże, jest przeklęty. Ten, kto oszuka swego sąsiada, jest przeklęty. Ten, kto nadużyje prawawobecobcegotak,żeprzelejeniewinnąkrew,jestprzeklęty.Ten,ktonieszanuje swego ojca i swej matki, jest przeklęty. Ten, kto wykonuje nieprzyzwoite, wyryte w kamieniu lub stopionym metalu obrazy, a później ukrywa je w swym domu i wielbi niczym boga, nie wierząc jednocześnie w Boga, Stwórcę nieba i ziemi, który stworzył Adama na Swe własne podobieństwo i podarował mu wszystko, co Sam stworzył, jest przeklęty! Amen. Nawet ten, kto okłamuje zwierzę, jest przeklęty. Ten, kto okłamuje mężczyznęlubkobietę,jestprzeklęty.Ten,ktoodbierażycie,przelewaniewinnąkrew, dopuszczasięoszustwaiprzemocy,jestprzeklęty.’”124 „Poza tymi nakazami, nie wolno wam czcić żadnych innych bogów, gdyż Bóg jest o nich zazdrosny. Umieszcza On Swą twarz naprzeciw ich twarzom dopóty, dopóki nie wypleni z nich życia i nie wymaże ich pamięci. Błogosławieni są ci, którzy słuchają głosuBogaipostępująwedługJegoprzykazań.Błogosławienisąci,którzyodwracająsię odczyniącychzłoidziękitemuniespadająnanichkarynależącesięgrzesznikom.Jeśli będziecie się trzymać słowa Bożego, zejdziecie z grzesznej ścieżki, aby nie zostać uderzonym przeznaczoną dla grzeszników laską. Dawid, dziad naszego pana Dawida, powiedział, że ‘Bóg nie pozwoli, aby laska grzeszników spadła na głowy sprawiedliwych,’ więc ci drudzy nie mogą podnosić swych rąk w przemocy. Jeśli człowiek ma w sobie tyle siły, aby czynić dobro i powiedział o tym swemu sąsiadowi, stajesięposiadaczemdwóchtalentów,125adwadodatkowesąmujeszczedanewdarze odBoga.Samuczyniłdobroinauczyłtegosamegoswegosąsiada,dlategojegonagroda będzie tak wspaniała. Błogosławieni będziecie, gdy dawać będziecie dobra wasze bez lichwyizastawu.” XCI.CZYSTEINIECZYSTEPOKARMY Oto są czyste pokarmy, które należy spożywać, i nieczyste, których jeść nie należy. Czyste są woły, owce, kozy, kozły, barany, jelenie, gazele, bawoły, antylopy deskĕna, antylopywe‘elâ,oryksy,gazelezĕrâtorazwszystkieinnestworzeniazkopytami,które przeżuwają pokarm. Wśród nich są jednak też takie, których nie należy jeść, a są to wielbłądy, zające oraz kârgĕlyôn (króliki), gdyż choć powtórnie przeżuwają, to ich kopytaniesądokońcapęknięte.Nienależyrównieżjeśćświńorazhien(wilków),gdyż mają podobne do kopyt zakończenia łap, lecz nie przeżuwają pokarmu. Wszystkie żyjące w wodach stworzenia mające łuski i płetwy można spożywać. Spośród ptaków należyjeśćtylkoteczyste,anieczystymisąorły,sępy,orłyêlyâṭân,rybołowy,jastrzębie, kruki, strusie, sowy, mewy, czaple, łabędzie, ibisy, pelikany, dudki, nocne kruki, dzioborożce, siewki, kurki wodne oraz nietoperze. Nie wolno wam jeść szarańczy ani stworzeńimpodobnych,aniaḳâṭânitemupodobnychistot,anikonikówpolnych,ani polnej szarańczy. Mięso zwierząt latających bądź skaczących, które posiadają dwie, cztery lub sześć nóg jest również niejadalne. Nie wolno wam dotykać ich martwych ciał,agdyktokolwiektouczyni,staniesięnieczystydowieczorategosamegodnia.” „Powiedzieliśmywamotymwszystkimpoto,abyścieodczulibojaźńBożąorazbyście mogliotrzymaćbłogosławieństwodlacałegowaszegokraju,którypodarowałwamBóg wrazzSyjonem,ArkąBożegoPrawa.Nasiojcowiezostaliodrzuceni,gdyżBógzabrałim Syjon i dał go wam oraz waszym potomkom. Pobłogosławi On owoc waszych ziem, pozwoli rozmnażać się waszemu bydłu i ochroni je przed wszystkimi niebezpieczeństwami.” „Jeśli chodzi o ciebie, Pani, twa mądrość jest dobra i przewyższyła już mądrość mężczyzn.Niktniemożerównaćsięztobąpodwzględeminteligencjiikobiecejintuicji, a mądrość płynąca z twego serca jest głębsza od męskiej i nie można porównać jej obfitości z żadną inną poza mądrością mego pana, Salomona. Twa mądrość tak przewyższyłamądrośćSalomona,żebyłaśwstaniezbliżyćdosiebiepotężnychmężów IzraelaiArkęBożegoPrawalinamitwegorozumu.Obaliłaśichbożków,zniszczyłaśich obrazy,czystymuczyniłaśichnieczystościorazwypleniłaśznichto,czegonienawidzi Bóg.” „Jeśli zaś chodzi o twe imię, to Bóg rozmyślnie nazwał cię Mâkĕdâ, co oznacza ‘Nie tak!’Pomyślnadludźmiztwegonarodu,zktórychpostępowanianieradowałsięBóg,a powiesz: ‘Nie tak jest dobrze, godzi się bowiem abyśmy oddawali cześć Bogu. Nie tak jest dobrze by wielbić słońce, lecz by oddawać cześć Bogu. Nie tak jest dobrze by wypytywaćwróżbiarza,alegodzisięzaufaćBogu.Nietakjestdobrzebyoddawaćsięw ręcemagii,wartobowiempolegaćnaJedynymŚwiętymIzraela.Nietakjestdobrzeby składaćofiarykamieniomidrzewom,godzisięjeskładaćBogu.Nietakjestdobrzeby wróżyć z ptaków, godzi się bowiem pokładać zaufanie w Stwórcy.’ Tak oto będziesz mówić.” „Jako że wybrałaś mądrość, stała się ona twą matką. Nie szukałaś jej, a ona została twym skarbem. Uczyniłaś z niej swe schronienie, a ona stała się twym murem. Pragnęłaśjejgorliwie,aonapokochałacięponadwszystko.Zaufałaśjej,aonaprzyjęła cię,niczymdziecko,doswegołona.Pokochałaśją,aonaprzekroczyłatwenajśmielsze marzenia.Położyłaśnaniejswądłoń,aonacięnieopuściażdodniatwejśmierci.Zjej powodusmuciłaśsię,aonasprawiła,żewieczniesięradujesz.Trudziłaśsiędlaniej,a ona sprawiła, że stałaś się pełna życia. Głodziłaś się dla niej, a ona obdarzyła cię wieczną obfitością pokarmu. Łaknęłaś mądrości, a ona podarowała ci wieczny napój obfitości.Doświadczałaśdlaniejudręk,aonacięuzdrowiła.Straciłaśdlaniejsłuch,a onasprawiła,żeodzyskałaśgonawieki.Oślepiłaśsiędlaniej,aonarozjaśniłatweoczy bardziej niż słońce. Wszystko to stało się dzięki Bogu i dzięki twemu umiłowaniu mądrości. Mądrość, wiedza i rozum pochodzą prosto od Pana. Pani, ty odnalazłaś rozum oraz wiedzę, mądrość, bojaźń Bożą, pojęłaś, czym jest dobroć, litość oraz współczucie,awszystkostałosiędziękiBoguIzraela,NajświętszemuspośródŚwiętych, Temu, który zna ludzkie serca, który Sam jest wszystkim. Dzięki Woli Bożej zdarzyło się, że Syjon znalazła się w Etiopii i powinna stać się przewodniczką naszego kochającego Boga Króla Dawida, strażnika Jego namiotu oraz zarządzającego siedzibą Jegochwały.” XCII.ODNOWAKRÓLESTWADAWIDA Azariaszrzekł:„Przynieścietutajjubileuszowetrąby,awyruszymykuSyjonowi,aby królestwonaszegopana,Dawida,uczynićodnowionym.”Wziąłdorękirógnapełniony oliwą królewską, po czym namaścił nią Dawida. Rozbrzmiały rogi, fujarki, trąbki, bębny i inne instrumenty. Do ich muzyki śpiewano i tańczono, pokazywano konie i tarcze.CałyludEtiopii,mężczyźniikobiety,duziimali,byliobecninauczcie.Ludzio czarnejskórzezebrałosięłączniesześćsettysięcy,przybyłyrównieżdziewicewybrane zgodnie z prawem przez Azariasza, któremu Król Dawid powierzył zadanie wyprawianiabankietówwkrólewskiejfortecy,podczasgdyonsamprzyodziewałsięw zdobione czystym złotem szaty. W taki sposób odnawiano królestwo Dawida, syna Salomona, króla Izraela, w stolicy, na Górze Mâkĕdy, w Domu Syjonu, gdy po raz pierwszyKrólEtiopiiustanowiłPrawo. UstanowiwszyPrawo,izgodnieztym,cowidzieliwJeruzalem,zaczęliustanawiaćje dla królewskich wielmożów mieszkających w Domu Syjonu, dla tych, którzy znajdują się wewnątrz i na zewnątrz niego oraz dla wszystkich mieszkańców wysp, miast i prowincji.WschodniagranicakrólestwaKrólaEtiopiipokrywasięzmiastemGazyna ziemiach Judei, z Jeruzalem. Następnie biegnie ona przez Jezioro Jerycha, wybrzeże morzaLêbâiSâbâ,przezBîsîsorazAsnêt,przezMorzeCzarnych,NagichLudzi,przez Górę Kêbêrênêyôn, przez Morze Ciemności, za którym zachodzi słońce oraz przez Fênê’êliLasîfâlâ.GranicakrólestwaprzechodzitużobokRajskiegoOgrodu,wktórym nigdy nie brakuje pokarmu ani zwierząt, oraz Fênêḳên. Następnie przechodzi przez Zâwêl, przez Morze Indii, Morze Tarsîs, Morze Medyâm, aż w końcu wraca do Gazy. Władza Króla Etiopii nad tymi ziemiami na wieczność należała do niego i jego potomków. XCIII.BIZANCJUMIZNISZCZENIEWIARY. SyjonpojawiłasięwkrajuEtiopiinapoczątkupierwszegomiesiącawjęzykuŻydów, według Greków na początku miesiąca Târmôn, a według Etiopczyków na początku miesiąca Mîyâzyâ. Po upływie trzech miesięcy od tej chwili, siódmego dnia, spisano Prawo, po czym wszystkie dokumenty schowano ku pamięci przyszłych pokoleń, aby mogły one właściwie czcić Syjon oraz wielbić chwałę królów Etiopii oraz Bizancjum. Królowie Etiopii i Bizancjum byli rodzeństwem, które wyznawało Wiarę Chrześcijańską. Wierzyli oni w nauczanie Apostołów, dopóki nie nadeszły czasy panowaniaKonstantynaorazKrólowejĔlênî(Heleny),którzypokazaliludziomdrzewo Krzyża.Potemwiarapowróciładonichnakolejnestotrzydzieścilat. Szatan zaś, który był wrogiem ludzi od dawien dawna, powstał i zaczął kusić mieszkańców Bizancjum. Posłuchawszy go, skazili Wiarę Chrystusa, a przez usta NestoriuszawprowadzilidoKościołaherezję.Nestoriusz,AriusziYabâsô(?)bylitymi, wktórychsercawlałontakązłość,jakąwlałwserceKaina,abytenzabiłswegobrata Abla.Wpodobnysposóbuczyniłtozichojcami,którzystalisięnienawidzącymidobro wrogamisprawiedliwości.Dawidpowiedziałonich:„Złorzeczyliniebiosom:choćusta sweumieściliwniebie,toichjęzykposuwałsiępoziemi.Niewiedzieliskądprzybylii dokądsięudają,napadaliswymjęzykiemnasamegoStwórcęichwałęJegoobrażali,a przecieżOnsamjestBogiemiSłowemPana.”ZszedłonztronuswejBoskości,przyjął ciałoAdamaistałsięWcielonymSłowem.Zostałwtymcieleukrzyżowany,abyodkupić wszystkieniegodziwości,jakichdopuściłsięAdam,poczymwstąpiłdoniebaizasiadł wludzkimcielenatronieSwegoOjca.Nadejdzieznowuwchwale,abyosądzićżywychi umarłych oraz nagrodzić tych, którzy postępują zgodnie z Jego Słowem, na wieki wieków.Amen. WierzymywtoiwielbimyŚwiętąTrójcę.Ci,którzyniewierzą,zostająwyklęciprzez Słowo Boga, Króla nieba i ziemi, zarówno w tym świecie, jak i w tym, który dopiero nadejdzie.TrwamysilniewOrtodoksyjnejWierze,WierzeKościoła,którejnauczylinas Ojcowie Apostołowie. Etiopia również przestrzegała Wiary aż do pojawienia się naszegoPana,JezusaChrystusa,Ostoiwiecznejchwały.Amen. XCIV.PIERWSZAWOJNAKRÓLAETIOPII Po upływie kolejnych trzech miesięcy Dawid wraz ze swą matką Mâkĕdą, Syjonem orazzeswymiżołnierzamiwyruszylizmiastaRządu,abypoprowadzićwojnę.Lewici nieśli z pełnią majestatu Arkę Prawa oraz wszystkie przynależące do niej rzeczy. Azariasz i Êlmĕyâs dzierżyli Arkę tak, jak czynił to w dawnych czasach Mojżesz na GórzeSynaj,gdyBógprzekazywałmuświętySyjon.PotężniwojownicyIzraelaszlipo jegoprawejilewejstronie,zanimiprzednim.Pomimotego,żekażdyznichpowstałz prochu, śpiewali psalmy i pieśni niczym niebiańskie zastępy. Bóg obdarzył ich pięknymigłosamiiwspaniałymipieśniami,gdyżsłuchającich,radowałsię. Wyruszywszy ze stołecznego miasta, rozbili obóz w Mâya ’Abaw. Następnego ranka zrównali z ziemią regiony Zâwâ oraz Ḥadĕyâ, gdyż wrogość istniała między nimi od dawnychczasów,aonistarliludziizabiliichostrzemmiecza.Kolejnyobózrozbilipod Gêrrą,którąrównieżzrównalizziemią,gdyżbyłotomiastożmijoludzkichtwarzach, którzydolędźwiprzywiązywalisobieośleogony. KrólowawróciładomiastaSyjonu,wktórympozostałaprzeztrzymiesiące,poczym wrazzewszystkimiswymiwozamiudałasiędostolicy.Pewnegodniadotarlidomiasta Sâbâ,skądwyruszyli,abyspustoszyćmiastoNôbâ.NastępnierozbiliobózpodSâbą,a następnego dnia zrównali je z ziemią w takim stopniu, że dotarli prawie do granicy z Egiptem.Podziw,którywzbudziłKrólEtiopiibyłtakwielki,żeKrólowieMĕdyâmuoraz Egiptuzłożylimudary.Następniewyruszylikustolicyirozbilikolejnyobóz,tymrazem obok Ab‘ât. Wypowiedzieli wojnę Indiom, lecz Król Indii obsypał ich darami oraz daninami i osobiście złożył hołd Królowi Etiopii. Dawid wypowiadał wojnę każdemu, komu zapragnął i nikt nie był w stanie go pokonać. Jeśli znalazłby się w jego obozie szpieg, który chciałby zasięgnąć informacji i przekazać je później swemu krajowi, nie byłby w stanie odjechać, gdyż Syjon sprawiał, że siły opuszczały całkowicie takiego człowieka.KrólDawid,jegoarmiaorazwszyscy,którzyprzestrzegalijegosłowa,jechali wozami nie doświadczając bólu ani cierpienia, głodu ani łaknienia, zmęczenia ani wyczerpania. Jednego dnia pokonywali taki dystans, który zwykłemu człowiekowi zająłbytrzymiesiące.Niebrakowałoimniczego,gdyżoconiepoprosilibyBogaprzez Syjon, Arkę Jego Prawa, dawał im to, gdyż Syjon była Jego domostwem kierowanym przez Jego Anioła. Jeśli król czegoś zapragnął całym sercem, jeśli pojawiła się w jego głowiejakaśmyśl,jeśliwskazałcośpalcem,wszystkodziałosiętak,jakchciał,akażdy człowieksięgoobawiał.Onjednakżenielękałsięnikogo,gdyżrękaBogabyłapojego stronieichroniłagodnieminocą.CzyniłonwszystkowedleJegoWoli,aBógstrzegłgo przedzłem,nawiekiwieków.Amen. Znalazłem te dzieje zapisane na manuskrypcie w Kościele Zofii126 w Konstantynopolu.PrzebywającytamArcybiskupirzekli:„Oto,copozostałonapiśmiez czasówKrólaSalomona,”aDomitiuszAntiochiirzekł:„Należyprzyjąćzaprawdęto,co zostało spisane za życia Salomona, jak również przez innych proroków po jego śmierci.” XCV.OGÓLNAAKCEPTACJAPOSIADŁOŚCI KRÓLAETIOPII. Dzięki Kebra Nagast127 wiemy, że Król Etiopii jest Królem Syjonu, pierworodnym synemSema,żeSyjonjestBożymdomostwem,dziękiktóremupokonałOnwszystkich Swych wrogów i przeciwników. Król Bizancjum został namaszczony przez Pana, gdyż posiadał on drzewo Krzyża. Jeśli zaś chodzi o królestwo Izraela, zrodzona została z niego Perła, Słońce Sprawiedliwości, które ukryło się w ludzkim ciele i żyło między ludźmi.Jeślitakbysięniestało,żadenśmiertelnikniebyłbywstanieGoujrzeć.Żyjąc wśród ludzi, czynił cuda i wskazywał im znaki. Podnosił ze zmarłych, uzdrawiał, przywracał wzrok ślepcom, głuchym przywracał słuch, oczyszczał trędowatych, a głodnych karmił do syta. Niektóre z Jego cudów spisano, o niektórych wieść zaginęła. Jan Ewangelista, syn Zebedeusza, rzekł: „Jeśli spisano by wszystkie czyny Jezusa, cały światniewystarczyłby,byjepomieścić.”128 GdybezbożnedzieciIzraelawszystkotoujrzały,pomyślały,żejestOnczłowiekiemi zaczęłyzazdrościćMuJegoczynów.UkrzyżowałyGowięcnadrzewieKrzyżaizabiły. Wstał On z martwych trzeciego dnia, wstąpił w pełni chwały do nieba i zasiadł na tronieSwegoBoga.OdSwegoOjcaotrzymałnazawszenieprzemijającekrólestwonad istotamiduchowymiiziemskimiinadcałymstworzeniem,takabykażdyjęzykwielbił Jego Imię oraz aby każde kolano zginało się przed Nim. Będzie On sądzić żywych i umarłych oraz nagradzać każdego wedle jego czynów. Z tego względu wszyscy Żydzi zawstydzą się, gdy Go zobaczą, i zostaną potępieni wiecznym ogniem. My zaś, którzy wyznajemy prawowitą wiarę, zasiądziemy na naszym tronie129 , i będziemy radować się wraz z naszymi nauczycielami, Apostołami, pod warunkiem, że szliśmy drogą Chrystusa wypełniając Jego przykazania. Ukrzyżowawszy naszego Zbawiciela, Żydzi zostaliwyplenienizeswychziem,rozproszenipocałymświecie,aichkrólestwozostało zniszczonenawiekiwieków. Wszyscy zgromadzeni święci rzekli: „Bez wątpienia Król Etiopii jest wspanialszy i wyższyichwalebniejszyniżkażdyinnyziemskikról,gdyżchwałyiwspaniałościdodaje mu niebiańska Syjon. Bóg pokochał lud Etiopii, gdyż jeszcze nie znając Jego Prawa zniszczyłswychfałszywychbożków,podczasgdyci,którzyjużjeznali,nadalczcilitych bogów, których Bóg nienawidził. W późniejszych czasach, gdy narodził się On, aby odkupić grzechy Adama oraz czynić cuda, oni nadal Mu nie wierzyli - ani w Jego nauczanie, ani w nauczanie Jego Apostołów. Ludzie Etiopii uwierzyli zaś jednemu z godnychzaufaniauczniów,poczymBógichniezmiernieumiłował.” Biskupi odpowiedzieli Grzegorzowi: „Dobrze rzekłeś, a twe słowo jest jasne i prawdziwe. Nawet Paweł powiedział: ‘Czyż potomkowie Abrahama nie wysławiali potomków Sema?’ Wszyscy oni są królami na ziemi, lecz jedynymi wybranymi przez PanasąludziezEtiopii.TamBógumieściłSwedomostwo,niebiańskiSyjon,ArkęSwego Prawa i Arkę Swego Przymierza, które przepełnione jest miłosierdziem dla Jego ziemskich dzieci, dla deszczy spadających z nieba, dla zasadzonych i owocujących roślin, dla ludzi, dla krajów, dla królów i wielmożów, dla zwierząt, ptaków i istot pełzających.” Biskup Grzegorz, cudotwórca, odrzekł im: „Zaiste, wszyscy my, Chrześcijanie wierzący w naszą Maryję, otrzymaliśmy zbawienie na podobieństwo niebiańskiego Syjonu. Pan zamieszkał w łonie Dziewicy i został niepokalanie poczęty. Dziesięć Słów Prawa (Dekalog) zostało spisanych Bożym Palcem i umieszczonych w Syjon, Arce Bożego Prawa. Teraz zaś z Prawa Mojżeszowego wybierzemy i ogłosimy proroctwa naszych Ojców Proroków, świętych ludzi dawnych czasów, proroctwa dotyczące naszego Odkupiciela Chrystusa po to, aby przyszłe pokolenia mogły poznać całą Jego historię. Przekażemy im wszystko, co zapisane jest w Piśmie Świętym. Zaczniemy od wstępu i postaramy się, abyście zrozumieli słowa Dawida, przez którego Duch Święty powiedział:‘NapoczątkuKsięgępisanoprzezemnie.’”130 Któryś z nich zapytał: „Co jest we wstępie Księgi?” Oni odpowiedzieli: „Jest w nim spisane Prawo dotyczące Chrystusa, Syna Bożego. Rozpoczyna się słowami: ‘Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię,’131 które istniały od zamierzchłych czasów. Ziemianiemiałakształtu,ciemność,wiatr,woda,mgłaipiasekbyłyzesobązmieszane, aunosiłsięnadnimiDuchBoży.Oznaczałoto,żedziękiBożemuSłowupowstałyniebo iziemiaorazżeDuchBożybyłobecnyprzycałymakciestworzenia.” XCVI.PROROCTWOOCHRYSTUSIE Mojżesz zawarł w Prawie następujące słowa: „Taki prorok jak ja powinien powstać przed wami, moimi braćmi, a wy powinniście go wysłuchać. Każda dusza, która tego nieuczyni,powinnabyćodgrodzonaodreszty.”132TakotoMojżeszrzekłwodniesieniu do Syna Bożego. Przewidział również Jego Ukrzyżowanie, mówiąc: „Gdy węże dokuczałydzieciomIzraela,wezwałyoneMojżesza,aonzkoleipoprosiłBoga,abyTen pozbyłsięwęży.Bógzaśpowiedziałdoniego:‘Zróbmosiężnyobrazwężaipowieśgo tam, gdzie będzie uznany za znak. Niech każdy, kto został ukąszony spojrzy na ten obraz, a będzie żył. Ci, którzy tego nie uczynili, zmarli, a ci, którzy spojrzeli, przeżyli.”133PodobniebyłozChrystusem,ci,którzyniewierzyliwNiego,przepadliw Szeolu, ci zaś, którzy wierzyli i słuchali Jego słowa, odziedziczyli ziemię wiecznego życia,naktórejnigdyniezaznająbóluanicierpienia. Zdradzimy wam, w jaki sposób niektórzy nie zważali na to, co mówił i czynił Chrystus, Boże Słowo. Będąc nastawionymi przeciwko Mojżeszowi, dzieci Izraela mówiły: „Czy naprawdę Bóg rozmawiał tylko z Mojżeszem? Jak to możliwe, że nie słyszymySłowaBożego,atylkowniewierzymy?”134Bóg,znającludzkieserca,usłyszał szeptydzieciIzraelairzekłdoMojżesza:„ProsiłeśMnieowybaczeniedlatwychludzi,a oni wciąż szepczą przeciwko Mnie, mówiąc: ‘Dlaczego Bóg nie porozmawia z nami?’ Jeśli we Mnie wierzą, przyprowadź ich bliżej Mnie. Powiedz im, aby się oczyścili, wypralisweszaty,anastępniewsłuchalisięwMójgłosiwysłuchalitego,comamimdo powiedzenia.”MojżeszprzekazałdzieciomIzraela,comupoleciłBóg,poczymskłonili się oni nisko przed Nim, a trzeciego dnia oczyścili się. Siedemdziesięciu członów izraelskiej starszyzny135 udało się na Górę Synaj z obozu u jej stóp. Szli oddaleni od siebienastrzelaniezłuku,anaszczyciestanęliodwrócenidosiebietwarzami.Mimoże było ich wielu i włożyli we wspinaczkę mnóstwo wysiłku, nie byli w stanie wejść z Mojżeszem w chmurę, gdyż ogarnęły ich strach oraz wizja śmierci. Usłyszeli dźwięk rogu i fujarek, po czym poczuli na sobie ciemność oraz wiatr. Mojżesz zaś wszedł w chmurę i zaczął rozmawiać z Bogiem, a wszyscy wielcy mężowie Izraela słyszeli Głos Boga, na dźwięk którego opanował ich niepokój, a ich serca przepełniły się wszechogarniającym przerażeniem. Gdy Mojżesz zbliżył się do nich, rzekli do niego: „Nie będziemy słuchać Boga, gdyż nie chcemy umrzeć z przerażenia. Wiemy, że Bóg rozmawiałztobą.Jeślimiałbyinamcośpowiedzieć,wysłuchajGoiprzekażnamJego słowa.StańsięJegoustami,amystaniemysięJegoludem.”Aczyżterazniewidzicie,że wyparlisięChrystusa,mówiąc:„NiebędziemysłuchaćBoga,gdyżniechcemyumrzećz przerażenia”? Chrystus był wcielonym Słowem Bożym, a oni mówiąc: „Nie będziemy słuchaćtegoGłosu,”mielinamyśli:„NiewierzymywChrystusa.” Mojżesz ponownie udał się na rozmowę z Bogiem i rzekł do Niego: „Pokaż mi Swą Twarz.”136 Na to Bóg odparł: „Nikt kto żyje, nie może spojrzeć na Mą Twarz, może jedynie ujrzeć Jej odbicie. Zwróć się ku zachodowi, a na skale zobaczysz Mą Twarz.” UjrzawszyJejcień,twarzMojżeszazaczęłaświecićsięsiedmiokrotniejaśniejodsłońca, jej blask był tak mocny, że dzieci Izraela mogły na nią patrzeć jedynie przez zasłonę. Zauważył także, że nie pragną oni spojrzeć Bogu w Jego Twarz, gdy rzekli do niego: „Sporządźdlanaszasłonę,abyśmyniemogliujrzećTwejtwarzy.”137Wypowiedziawszy tesłowa,przyznalisię,żenieznosilisłuchaćJegosłówipatrzećnaJegoTwarz. Co więcej, gdy Abraham zabrał swego syna Izaaka na Górę Karmel, Bóg zesłał z niebios baranka, aby Izaak mógł odkupić swe winy. Izaakowi nic się nie stało, lecz baranka zabito. Abrahama należy tu postrzegać jako Boga Ojca, a Izaaka jako symbol Chrystusa,JegoSyna.PrzybywszynaziemięwceluzbawieniaAdamaijegopotomków, Bóg,któryzstąpiłzniebaniezostałzabity,leczJegociało,któredlanasprzyjąłizostało zrodzonezMaryi,zostałostracone.CzyżniewidzicietegopodobieństwamiędzyNima człowiekiem, Izaakiem, synem Abrahama, który był ofiarą złożoną przez swego ojca? Niebiański baranek stał się odkupieniem w zastępstwie człowieka, a syn Abrahama otrzymał odkupienie. Syn Boży stał się odkupieniem Swego Boga, poświęcił Swe ziemskieciałoizmarłwnim.DziękiSwemuOjcuzmartwychwstałiwróciłdożywych. Jasno widać więc, że Chrystus, Syn Boży, odkupił nasze winy. My zaś musimy specjalnymihonoramidarzyćMaryjęDziewicę,MatkęBożą. Wysłuchajcie teraz wyjaśnienia dotyczącego pierwszego człowieka, którym był nasz ojciec Adam. Bóg stworzył Ewę z mężczyzny bez kontaktu cielesnego - z kości z jego boku(żebra),apóźniejzostałaonajegotowarzyszką.Usłyszawszysłowoprzepełnione przebiegłością, przez złamanie przykazania z towarzyszki Adama stała się morderczynią. Dzięki Swemu Miłosierdziu Bóg Ojciec w ciele Adama stworzył Perłę. Oczyścił także ciało Ewy, poświęcił je, po czym pozwolił jej zamieszkać w Perle, aby Adam został zbawiony. Maryja została poczęta niepokalanie, gdyż tak chciał Bóg, a później odkupiła jego dług bez kontaktu cielesnego. Na świat powiła Króla w niebiańskimciele,któryodnowiłSweżyciedziękiczystościSwegociała.Pokonałwnim śmierć,gdyżniebyłonanimaniśladuzepsucia,anaswyniósłdosamegoBoga,abyśmy żyli nieśmiertelnie przy Jego tronie. Przez kuszenie Adama doświadczyliśmy niebezpieczeństw,leczdziękiSwejwytrwałościChrystusnasuzdrowił.Przezto,żeEwa sprzeciwiłasięnakazomBoga,umarliśmyipogrzebanonas,leczdziękiczystościMaryi otrzymaliśmyzaszczytyiwysławiononaspodniebiosa. Ezechiel również przepowiedział czyny Maryi, mówiąc: „Ujrzałem na wschodzie drzwi zapieczętowane wspaniałym znakiem, przez które nie mógł przejść nikt poza Panemzastępów.Wchodziłprzeznieistamtądteżwychodził.”138Wysłuchajciezatem tegowyjaśnienia.Gdypowiedział:„Ujrzałemnawschodziedrzwi,”miałnamyślibramę nieba, wejście, przez które święci wchodzą do królestwa niebieskiego. Samo „na wschodzie” zaś oznacza jej czystość i piękno. Ludzie zwali ją „Bramą Zbawienia” lub „Wschodem,” w którą to stronę patrzyli z radością święci. „Bliskość” oznaczała jej dziewictwooraznieskalaneciało.„Wspaniałymznakiem,”którymzapieczętowanebyły drzwi, był zapewne znak Wspaniałego i Cudownego Boga, który powstał dzięki Duchowi Świętemu. Mówiąc, że „nie mógł przejść [przez nie] nikt poza Panem zastępów,” miał na myśli Stwórcę nieba i ziemi, aniołów, ludzi i panów ziemi. Pan zastępówjestowocemBożym,który,niekalającjej,przyjąłodMaryiludzkieciało. Mojżesz także widział Maryję w swym proroctwie. Rzekł on: „Ujrzałem na Górze Synajkrzakciernisty,którypłonął,aktóregoniestrawiłpłonącyogień.”139Zaogniem tym skrył się Syn Boży, a krzakiem ciernistym, który palił się, a żaden jego liść nie spłonął,byłaMaryja. XCVII.SZEMRANIEIZRAELA DzieciIzraelaponownieszeptałyoposłudzekapłanówprzedPanem,mówiąc:„Czyż nie jesteśmy Izraelem, potomkami Abrahama? Dlaczego zatem nie złożymy ofiary jak oni w Namiocie Świadectwa złożyli je Arce Bożego Prawa, świętej Syjon, z kadzidła i innych świętości? Dlaczego Mojżesz, jego brat Aaron oraz ich dzieci zrobili to sami? CzyżniejesteśmyludźmiwybranymiprzezBoga,którzymajączynićwedleJegoWoli?” Usłyszawszy to, Mojżesz rzekł do nich: „Zrobicie, jak będziecie uważali za stosowne.” Starszyzna Izraela udała się więc, aby wykonać siedemdziesiąt kadzielnic, którymi zamierzali okadzić Syjon i oddać cześć Bogu. I wzięli kadzidło i kadzielnice, i poszli i stawili się w Świętym Świętych z ofiarą kadzielną. A gdy tylko nałożyli kadzidło do kadzielnic, z pierwszym ich poruszeniem wyszedł ogień z kadzielnic i spłonęło ono [kadzidło]iroztopiłosię.Ijakwosktajewobliczuognia,takonowówczastopniało.I jak ziele więdnie gdy zbliża się je do płomienia tak i ono było pochłonięte wraz wyposażenieminicniezostało,próczkadzielnic.Ujrzawszyto,Bógrzekł:„Poświęćcie tekadzielnicedlaMegoNamiotu,abymogłybyćużyteprzyskładaniudlaofiarMnie,bo sąpoświęconeprzezśmierćtychludzi.”140 KadzielnicąjestMaryja,Chrystus,SynBoży,jestwęglami,awońkadzidłajestwonią Chrystusa. Dzięki tej woni Apostołowie, Prorocy, Męczennicy i Mnisi odrzucili świat i odziedziczyli po Nim królestwo niebieskie. Łańcuchy przy naczyniach są drabiną ujrzaną przez Jakuba, po której wchodzą i schodzą aniołowie, a dzięki zapachowi kadzidłamodlitwyczystychludzidocierajądosamegoBożegotronu. Gdyogieńpochłonąłjużgrzeszników,ci,którzybyliichkrewnymi,zaczęlipiętnować Mojżesza i Aarona, mówiąc: „To przez was nasza starszyzna zginęła,” po czym wzięli kamienie i zaczęli nimi w nich rzucać. Bóg rozgniewał się na Izrael i, niczym brudną szmatą,brzydziłsięradąDatanaiAbirama,synówKoracha.ZiemiawysłuchałaBożego Słowa, po czym otworzyła swe usta i połknęła ich wraz ze wszystkimi ich towarzyszami,żonami,dziećmiorazzwierzętami.ZostaliuwięzieniwSzeolu,aziemia zamknęła się nad ich głowami. Na ludzi, którzy słyszeli, jak piętnowali oni Mojżesza i Aarona, Bóg zesłał plagę, z powodu której wszyscy oni zmarli. Mojżesz i Aaron zaś, z kadzidłem i kadzielnicami, płacząc, przyszli przed oblicze Boga, aby prosić Go o wybaczenie dla ludzi. Rzekli do Niego: „Pamiętaj, Jedyny Święty Panie, o Twym przyjacielu Abrahamie, o Twym słudze Izaaku i o Izraelu, gdyż jesteśmy ich potomkami,dziećmiTwychludzi.PrzezwzglądnanaszmniejszSwójgniewinieniszcz nas,lecznaswysłuchajiznieśkaręzTwychludzi.”MiłosiernyBógzobaczyłszczerość przepełniającąMojżeszaizlitowałsięnadnimi. BógrzekłdoMojżesza:„Powiedzswymludziom:‘Uświęćciesięiwkażdymzdomów waszych ojców umieśćcie laskę,’ po czym napiszcie na swych laskach imiona, abym mógł rozpoznać ciebie i twego brata. Pozwól Aaronowi oznaczyć jego laskę, lecz ze swoją nie rób nic. Będzie to cud widziany przez dzieci twych ludzi, oczyszczenie niegodziwcóworazznakżyciadlawierzących.Jeślinienapiszeszznimiswegoimienia, powiedzą: ‘Od dawien dawna dzięki Bożemu Słowu zdarzały się cuda.’ Niech, ujrzawszycud,takpowiedzą.NalasceAaronazaśnapiszimięzdomutwegoojca.” XCVIII.LASKAMOJŻESZAILASKAAARONA Mojżesz powiedział im te słowa, a każdy z nich przyniósł po jednej lasce do tego domuichojców,którymiałbyćoczyszczony.Lasekbyłodwanaście.Mojżesznapisałna nich imiona ich ojców: na lasce Aarona napisał imię Lewiego, na lasce Karmîna imię Judy, na lasce Adônyâsa imię Rubena, a na laskach innych napisał imiona odpowiednich ojców. Bóg rzekł do Mojżesza: „Przynieś te laski Syjonowi, do Namiotu Świadków, i zamknij je w nim do rana, po czym weź je i daj każdemu jego laskę. Człowiek,któryznajdzienaswejlasceznak,będziewybranymprzezeMniekapłanem.” Mojżesz przekazał ludziom te słowa, a oni wedle nich postąpili. Gdy nadszedł ranek, Mojżesz wziął laski i zawołał do siebie Aarona oraz całą starszyznę Izraela. Stanął przed nimi, wzniósł laski ku górze, po czym położył je na ziemi. Z laski należącej do Aaronawyrósłowocorazkwiatmigdała,którywydawałaromatycznyzapach.Mojżesz zaś rzekł do nich: „Spójrzcie, oto jest laska, którą wybrał wasz Pan, lękajcie się Go i czcijcie,”poczymwszyscypokłonilisięBogu.141 LaskatasymbolizujeMaryję.Laska,którazakwitabezpodlaniajejwodąwskazujena nią, która poczęła człowieka, Boże Słowo, bez kontaktu z mężczyzną. Słowa Boga „Wybrałem,uczynięcud,aonzostanieMymkapłanem”znaczyły,żewybrałOnMaryję spośródcałegoluduIzraela.JejojciecDawidprzepowiedziałto,mówiąc:„Panpokochał bramy Syjonu bardziej niż wszystkie inne namioty Jakuba.”142 Rzekł później także: „Cudowne są Jego słowa o tobie, mieście Boga.”143 Gdy mówił „bardziej niż wszystkie innenamioty”oraz„bramySyjonu,”odnosiłsiędojejmilczenia,doczystościjejust,do pochwał,któreznichpłynąniczymmiódorazdojejdziewictwa,którenigdyniezostało splamione. Po narodzinach Chrystusa nadal była czysta i święta i taka pozostanie na całą wieczność. Wśród niebiańskich aniołów była czystą istotą, taką też rzeczą była laskaAarona.ŻyławSyjoniewnaczyniuwypełnionymmanną,wktórymznajdowały się dwie zapisane Bożym Palcem tablice. Niebiański, duchowy Syjon jest ponad wszystkim, jego całość i jestestwo są wspaniałe, a stworzył go Sam Bóg, aby był domostwemdlaJegochwały. Bóg rzekł do Mojżesza: „Zbuduj Arkę z drewna, którego nie zniszczą robaki ani zgnilizna,orazprzykryjkażdąjegoczęśćzłotymipłytami.”144Złotojestmetalem,który Bógzesłałzniebanaziemię.ArkamiałaoznaczaćMaryję,aniezniszczalnedrewnoto Chrystus, nasz Odkupiciel. Złotym naczyniem wewnątrz Arki, Gômôrem, była Maryja, wypełniającajemannatoCiałoChrystusa,azapisanenatablicachSłowoBożetosam Chrystus,BożySyn.SyjonzaśoznaczałświatłopłynąceprostoodBoga.ZawartawArce duchowa Perła oznaczała wspaniały, drogocenny kamień. Dopóki jego właściciel trzymagowręku,znajdujesięwArce,azczasemstajesięjejmieszkańcem.Ten,kto posiada Perłę, to Chrystus, Słowo Boże. Sama Perła z kolei oznaczała Maryję, Matkę Światła,dziękiktórej„Akrâtôs,”„Czysty,”przyjąłludzkieciało.Będącwjejciele,uczynił zniegoSwąŚwiątynię,zktórejwyłoniłasięŚwiatłośćŚwiatła,BógzBogaowłasnejwoli orazmądrościirozumieprzekraczającymmądrośćirozumczłowieka. Innym razem, gdy Bóg wyprowadzał z Egiptu lud Izraela, przebywając w Kâdêsie Izraelczycyłaknęliwody,szeptalimiędzysobąironiliłzy.MojżeszudałsiędoBoga,aby Tendowiedziałsięotym.RzekłpóźniejdoMojżesza:„Weźswąlaskęiuderzniąwtę skałę.”145 Mojżesz uderzył w nią wedle długości i szerokości, czyniąc znak Krzyża, po czym wypłynęła z niego dwunastoma strumieniami woda. Ludzie zaczęli ją pić, następnie napoili swe zwierzęta, a gdy już się napili, kamień zaczął podążać za nimi. Oznaczał on Chrystusa, dwanaście strumieni to dwunastu Apostołów, woda - ich nauczanie,alaskasymbolizowałaKrzyż.Skałajesttrwała,jakmówiEwangelia:„Tego, ktobudujenaskale,tegoniewzruszążadnedemony.”146Bógrzekł:„Jestembramą,”po czymdodał:„Jestemdrzwiami.”147Zauważcie,żepodzieliłOnSwychuczniówtak,jak uczyniłtozichnastępcami,BiskupamiiChrześcijanami.RzekłOndoPiotra:„Tyśjest skałą, na tobie zbuduję chrześcijański lud.”148 Później zaś powiedział: „Jam jest Pasterzemowiec,”149poczymtrzykrotniedodał[mówiącdoPiotra]:„Paśowcemoje!” Nakonieczaśrzekł:„Jamjestkrzewemwinorośli”izwróciłsiędoludzisłowami:„Awy jesteściejejgałęziamiikiściamijejowoców.”150 Laska Mojżesza, którą dokonał cudu, oznaczała drzewo, z którego wykonano Krzyż, naktórymuwolniłOnAdamaijegodzieciodgrzechu.Tak,jakMojżeszuderzyłwwodę swą laską i zamienił ją w krew oraz zabił wszystkie żyjące w niej ryby, tak Chrystus pozbył się Swym Krzyżem Śmierci i wtrącił ją do Szeolu. Tak, jak Mojżesz przeciął powietrze swą laską i cały Egipt zaległ na trzy dni i trzy noce w ciemnościach, tak Chrystus,będącukrzyżowanym,rozjaśniłciemnośćludzkichsercipowstałzmartwych potrzechdniachitrzechnocach.Tak,jaklaskaMojżeszaprzemieniłasiędziękiSłowu Bożemu,pozostającsuchymdrewnem,leczmającymwsobieżycie,takChrystusdzięki drewnu ze Swego Krzyża obdarował życiem wszystkich, którzy w Niego wierzyli, a Znakiem Krzyża pozwolił im odganiać demony. Zarówno demony, jak i Chrześcijanie zmienilisię.Duchoweistotystałysiępotępieńcami,aprzezsprzeciwieniesięnakazom PanazostalimocąKrzyżawygnańcami.Myzaśstaliśmysięistotamiduchowymidzięki otrzymaniu w miejsce wypędzonych istot Jego Ciała i Krwi, a dzięki wierze w Jego KrzyżiświęteZmartwychwstaniestaliśmysięgodnichwały.Tak,jakMojżeszuderzyłw skałę swą trzymaną w wyprostowanej ręce laską i wywołał Boże kary, tak Chrystus, wyprostowując Swe ręce na Krzyżu, wypędził z ludzi demony. Gdy Bóg mówił do Mojżesza: „Uderz swą laską,” miał na myśli: „Zrób Znak Chrystusowego Krzyża.” Gdy zaś rzekł do niego: „Wyprostuj swą rękę,”chodziło Mu o to, że przez wyprostowanie SwejrękiChrystusodkupiłnaszpoddaństwanarzeczwrogaiobdarowałnasżyciem. Podczas gdy Amalek walczył z Izraelem, Mojżesz udał się wraz z Aaronem na górę. Uczynilitak,gdyżAmalekzwyciężał.BógpowiedziałMojżeszowi:„Wyciągnijrękęinie opuszczaj jej, dopóki Izrael nie osiągnie nad nim przewagi.” W Torze zapisano, że Mojżesz trzymał wyciągnięte ręce tylko do zachodu słońca, lecz uczynił to dlatego, że zaczęłymuoneciążyćiopuściłje.Gdyjednaktouczynił,Izraelstraciłprzewagęiwróg ponownie zaczął zwyciężać. Trzymając swe ręce w górze, Amalek został pokonany, a Izrael zmusił wroga do ucieczki. Ujrzawszy to, Aaron i Hur ułożyli po prawej i lewej stronieMojżeszakamienie,abymógłonpołożyćnanichsweręce.Aaronpomagałmu pojegoprawicy,aHurpodtrzymywałjegoleweramię,abyjegoręcenieopadływdół. Wyjaśnię wam całą sytuację. Wojna Amaleka z Izraelem była wojną wierzących z demonami, gdyż przed ukrzyżowaniem Chrystusa demony zwyciężały ludzi, którzy wierzyli. Lecz gdy wyciągnął On Swe ręce na Krzyżu i przebito Mu je gwoździami, grzech Adama i jego dzieci został odkupiony a ci, którzy czynili Znak Krzyża, byli w staniezwyciężaćdemony.WyciągnięteręceMojżeszasymbolizowałyKrzyżChrystusa. Aaron i Hur budujący kamienne podpory oznaczali Krzyż i gwoździe. Sam Aaron oznaczał złoczyńcę po prawej stronie, a Hur złoczyńcę po lewej stronie. Amalekici symbolizowalidemony,aichkróloznaczałSzatana.PokonanieAmalekitówoznaczałoz kolei,żeChrystuspokonałdemonyiSzatana. GdyIzraeliciwyszlizEgiptu,natknęlisięnawodę,którejjednakniemoglisięnapić, gdyżbyłagorzka.Ztegopowoduszeptalimiędzysobą,aBógrzekłdoMojżesza:„Unieś swąlaskę,dotknijniąwody,izróbnaniejZnakKrzyża.”Spójrzmy,costałosiępotem. Czy gdyby Bóg rzekł do niego: „I niech stanie się słodka,” woda faktycznie taka by się stała? Zaznaczył On jednakże, że Mojżesz ma wykonać na niej Znak Krzyża, który wszystkoprzemieniawdobro,gorzkawodazamieniasięwwodęsłodką,dziękimocy KrzyżaJezusaChrystusakażdazanieczyszczonaistotastajesiędobraimiła. Przedstawię wam jeszcze inne fakty o Jego Ukrzyżowaniu, które ujawnili pozostali Prorocy. Dawid rzekł: „Przekłuli mi moje dłonie i stopy,”151 co jasno wskazywało na gwoździe, które wbito Mu w dłonie i stopy. Prorok powiedział także: „Aby ugasić me pragnienie, zmusili mnie do picia octu,”152 czyli Jezus pił ocet z powodu grzechu Adama.OddechŻycia,którymoddychałAdam,piłocet,aRęka,którastworzyłaziemię, została przekłuta gwoździem. Ten, który przez wzgląd na Adama narodził się, aby się ukorzyć,zostałuschyłkużyciasługą. XCIX.DWAJSŁUDZY Mówi się, że pewien król miał dwóch służących. Jeden z nich był pyszny i silny, a drugipokornyisłaby.Pysznysługazapanowałnadsługąpokornym,karałgo,lecznie zabił,okradałgo,akrólzeswegotronuwidziałwszystkieteczyny.Zszedłszyztronu, chwycił aroganckiego sługę, kazał go zbić, zakuć w kajdany i wtrącić do ciemnicy. Swegodrugiegosługępodniósłzziemi,uściskał,otrząsnąłzniegopył,kazałgoumyć, jego rany przemyć oliwą oraz winem, po czym posadził go na własnym ośle, zaprowadził do miasta i posadził na tronie po swej prawicy. Król w tym wypadku to Chrystus, wspomniany pyszny sługa to Szatan, a drugi sługa to Adam. Chrystus, ujrzawszy jak jego pyszny sługa traktuje drugiego, zszedł ze Swego tronu, podniósł z ziemiSwegosługęAdama,poczymzakułSzatanawkajdanyiwtrąciłdoSzeolu.Adama posadził na tronie Swego Boga, wysławił go i obsypał honorami. Wszystkie stworzone przez Niego istoty wielbiły Adama, wysławiali go aniołowie i archaniołowie, tysiące dziesiątek tysięcy duchowych istot. Bóg stłamsił, zawstydził, odrzucił i wzgardził pyszałkiem,awyniósłiumiłowałsłabego.Złegostrąciłzwysoka,abiednegopodniósłz samej ziemi. Potężnego pozbawił jego władzy, a słabego obdarzył mocą. Honorował tego,kogopragnąłiokrywałhańbątego,kogochciał. C.BUNTANIOŁÓW. Były pewne anioły, które rozgniewały Boga, Tego, który znał serca ich wszystkich. Lżyli i złorzeczyli Adamowi, mówiąc: „Odkąd Bóg okazał mu miłość, nakazał nam byśmy mu służyli, jak również nakazał to wszystkim zwierzętom, płazom, rybom morskim, ptakom powietrznym, owocom, drzewom, całemu niebu i ziemi. Niebiosom nakazałdawaćmudeszcz,aziemiowoce.Dałmurównieżsłońceiksiężyc,słońce,aby go oświetlało za dnia a księżyc, aby dawał mu światło nocą. Uformował go Swymi własnymi palcami, na własne podobieństwo, po czym pocałował go, tchnął w niego ducha życia i rzekł do niego: ‘Mój synu, Mój pierworodny, Mój umiłowany.’ Umieścił Adama w ogrodzie, aby cieszył się życiem bez chorób, cierpienia i ciężkiej pracy, lecz zakazał mu zrywać owoce z pewnego drzewa. Pomimo wszystkich tych rzeczy, które dałmuBóg,Adamzłamałzakazizjadłowoczzakazanegodrzewa.Bógpoczułdoniego odrazę, odrzucił od Siebie i wypędził z Ogrodu. Od tego czasu Adam stracił wszelką nadzieję,gdyżodważyłsięzłamaćprzykazanieswegoStwórcy.” Bóg zwrócił się do aniołów, którzy piętnowali Adama: „Dlaczego w ten sposób go piętnujecie? Powstał on z ciała, krwi i prochu.” Aniołowie odpowiedzieli Mu: „Czy możemy powiedzieć Ci o grzechu Adama?” Bóg zaś odparł: „Powiedzcie, wysłucham was i odpowiem wam, mówiąc wszystko co się odnosi do Adama, Mego sługi.” Bóg działałbowiemwimieniuAdamaipowiedział:„Stworzyłemgozprochu,nieodrzucę tego, którego Sam stworzyłem. Wydobyłem go z niebytu i nie będzie moje dzieło pośmiewiskiemdlajegowrogów.”Aniołowieodpowiedzieli:„Panie,oddajemyCicześć. Będąc znawcą serc wiedziałeś, że piętnowaliśmy Adama, gdyż złamał on Twój zakaz jedzeniaowocuzjednegozdrzewtużpotym,jakuczyniłeśgopanemwszystkiego,co Sam stworzyłeś. Jeśli nie zakazałbyś mu tego lub jeśli brakowałoby mu jedzenia, nie popełniłby on żadnego przewinienia. Twe słowo jednak dotarło do niego, gdy powiedziałeś mu: ‘Umrzesz, gdy tylko zjesz owoc tego drzewa.’153 On jednak, usłyszawszyto,odważyłsiętenowoczjeść,mimożeniedoskwierałmubrakowocóww Ogrodzie ani brak towarzystwa. Mówimy Ci o tym, abyś dowiedział się, w jaki sposób AdamzłamałTwójzakaz.” Ten, który jest Litościwy i Miłosierny odpowiedział im w imieniu Adama: „Stworzyłem was z ognia i powietrza w jednym celu - abyście Mnie wysławiali. Jego stworzyłemzprochu,wody,wiatruiognia,abystałsięistotązkrwiikości.Znajdujesię wnimdziesięćmyśli,pięćzłychipięćdobrych.Gdysercewskazałomunadobro,czynił dobro,leczgdyskusiłgoSzatan,poszedłwrazznimpościeżcezła.Jeślichodziowas,w waszychgłowachjesttylkojednamyśl.Ten,którystworzyłzłoistałsięzłem,wywodzi się z waszego zgromadzenia. Czy teraz wywyższacie się nad Adama? Gdybyście byli tacy jak on, istotami z krwi i kości, sprzeciwilibyście się Memu słowu i zakazowi.” Aniołowie odparli: „Wysławiamy Cię, Panie! Zło trzymamy z dala od nas! Nie sprzeciwimysięTwymnakazomisłowom,gdyżjesteśmyżywymi,duchowymiistotami, aonjestistotąskazanąnaczynienierzeczygłupich.Poddajnaspróbie,abyśprzekonał się,żejesteśmywstaniezachowaćTwesłowa.” Gdytaksięsobąchlubili,Bóg,kochającyludzi,rzekłdonich:„Jeśliterazposuniecie siętakdaleko,żesprzeciwiciesięMemusłowu,wtedywaszymdomemażdoWielkiego Dnia stanie się Jahannam (piekło) przepełnione ogniem, siarką, gorącem i powietrznymi trąbami. Zostaniecie zakuci w łańcuchy, których nigdy nie poluzujecie ani nie zerwiecie. Jeśli jednak będziecie przestrzegać Mych słów i nakazów, zasiądzieciepoMejprawicyilewicy.Wszyscy,którzypodbijali,sąpotężni,aten,który jestpodbijany,jestpokonany.Szatanniematerazmocy,gdyżjedynąjegobroniąjestto, co zakiełkowało w jego umyśle. Nie może on mocno chwycić, nic uczynić, nie może uderzyć, pociągnąć, złapać i walczyć. Jest w stanie jedynie myśleć w ciszy. Tego, kogo uda mu się pochwycić swymi myślami, przygotuje on do dzieła zniszczenia. Gdy człowiekpokonazłyumysł,odnajdziełaskęiotrzymawiecznąnagrodę.Zgodnieztym, czego pragniecie, powinniście otrzymać umysł i ciało człowieka. Zastanówcie się, abyście nie przeciwstawili się Memu słowu i nie złamali Mych nakazów. Nie skalajcie sięjedzeniem,piciem,cudzołóstwemaniżadnąinnąpokusą.NiesprzeciwciesięMemu słowu.” ZarazpotymBógobdarzyłichciałem,krwiąisercemludzkichdzieci.Uradowalisię oni na myśl o opuszczeniu nieba, po czym zeszli na ziemię i znaleźli się wśród tańczących dzieci Kaina, ich stworzonych w szaleństwie cudzołóstwa rzemieślniczych dzieł, śpiewów, dźwięków tamburynów, fletów, fujarek i okrzyków radości. Wraz z nimi świętowały ich córki, radując się bezwstydnymi orgiami, rozglądając się za mężczyznami,tracącjednocześnierównowagęumysłu.Mężczyźninawetnachwilęnie powstrzymywaliswychżądz,wybieralispośródkobietjedną,bralijązażonęigrzeszyli z nią. Bóg nie ma żadnego miejsca spoczynku dla tych, którzy piętnują innych, a mieszkawsercachtych,którzysąszczerzyisłabi.RzekłOnwEwangelii:„Biadatym, którzy są sprawiedliwi, a gardzą swymi sąsiadami,” po czym następnie dodał: „Bóg pokochałsłabych,atych,którzysamisiebiewysławiają,ignoruje.”154 Bógrozgniewałsięnanichidosamegodniaodkupieniatrzymałichprzerażonychw Szeolu. Apostołowie powiedzieli: „Bóg traktował Swych aniołów niezwykle srogo. Nie oszczędzałich,nakazałimmieszkaćtam,gdziemógłichosądzić,izakułichwkajdany aż do samego Wielkiego Dnia.”155 Słowo Boże, które ukształtowało Adama, pokonało tych, którzy go piętnowali i wyśmiewali. Córki Kaina, z którymi aniołowie współżyli (którym towarzyszyli), zaszły w ciążę, lecz nie mogły począć swych dzieci i wkrótce potemzmarły.Spośróddzieci,któreznajdowałysięwichłonach,częśćrównieżzmarła, lecz niektóre przeżyły po przecięciu brzuchów ich matek i wyciągnięciu ich przez pępki. Osiągnąwszy dojrzałość, dzieci te stały się olbrzymami, którzy głowami sięgali chmur.Zewzględunanichinagrzeszników,gniewBogazelżał,iOnrzekł:„DuchMój będzie w nich tylko przez sto dwadzieścia lat, a po ich upływie zniszczę ich oraz wszystkich niewierzących w Boga grzeszników wodami Potopu.”156 Tym zaś, którzy wierzyli w słowo swych ojców oraz czynili zgodnie z Jego Wolą, podczas Potopu nie staniesiężadnakrzywda,aOnsamichocali.PonownieBógrzekł:„JeśliwierzyłeśwMe słowo,uratujeszsięzPotopu.”Noezaśpowiedział:„Panie,wierzęwTweSłowo,zdradź mi, jak mogę się ocalić,” a Bóg mu odpowiedział: „Będziesz mógł uciec przed wielką wodą.” Noe spytał Boga: „Jak, Panie?” Bóg odpowiedział: „Zbuduj rękoma cieśli czworoboczną arkę, która będzie miała trzy piętra, i sprowadź do niej całą swą rodzinę.”157NoeuwierzyłwsłowoBoga,zbudowałarkęizostałocalony. Wysłuchajcie mnie teraz, a wyjaśnię wam całą sytuację. Bóg, nakazując Noemu zbudowaćarkę,mógłmudaćorleskrzydłaiprzenieśćgonanichdoinnegokrajuwraz z całą jego rodziną aż gniew, który żywił wobec niewierzących w Jego słowo grzeszników,niezmalałby.Mógłrównieżwznieśćgowpowietrzelubnakazaćwodom Potopu,abyniezbliżyłysiędogóry,naktórejprzebywałbyNoe,orazniezbliżyłysiędo jego zwierząt i bydła. Wiedzcie jednak, że Bóg radował się na myśl, że dzięki drewnu uświęcił zbawienie Swych stworzeń, dzięki arce oraz drewnu z Krzyża. Rzekł On do Noego: „Zbuduj go tam, gdzie zostaniesz uratowany,” a chodziło Mu o Arkę Kościoła. GdyzaśpowiedziałNoemu:„Zbudujjączworoboczną,”przyznał,żeZnakKrzyżaskłada się z czterech części. Cztery rogi arki oznaczały rogi ołtarza. Polecił On Noemu zbudować arkę z niezniszczalnego drewna, mówiąc: „Uświęcę cię poprzez to niebiańskie, duchowe dzieło Mych rąk. Oczyść się wraz z twym bratem i rodziną z brudu, nieczystości, cudzołóstwa, mściwości i kłamstwa. Złóż Mi ofiarę czystości, a przyjmędoSiebiezarównociebie,jakicałytwójdom.Przekonajwszystkichludzi,aby uczynili to samo, co ty, gdyż Mej świętej istocie należą się ofiary składane przez świętych.PowinieneśposzukiwaćArkiMegoPrzymierza,którąstworzyłemdlawłasnej chwały. Jeśli przyjdziesz do Mnie z czystym sercem, miłością, pokojem, pozbawiony wszelkichkłamstwiuprzedzeńorazjeślizwróciszswesercewMojąstronę,przyjdęi zostanę przy tobie, będę z tobą szedł tą samą drogą i zamieszkam w twym sercu, ty stanieszsięMoimludem,aJabędętwymprawdziwymBogiem.” CI.TEN,KTÓRYISTNIEJEWSZĘDZIEIWE WSZYSTKIM BógponownierzekłdoMojżesza:„Zostawdlamnieotwartąprzestrzeńnapodwórzu przedArką.Nikt,ktojestnieczystyseksualnieiumysłowo,niemożetamwejść,gdyżJa tam jestem, jestem wszędzie, gdzie Moje imię wymawiane jest przez oczyszczonych ludzi. Byłem z Danielem w legowisku lwów, z Jonaszem wewnątrz wielkiej ryby, z JózefemwdoleizJeremiaszemwstudniprowadzącejdojeziora.Stojęwnajgłębszych głębinach, aby góry nie zatonęły pod wodą. Jestem pod wszelkimi wodami, aby nie zniknęływogniuisiarce.Stojępodogniemisiarką,abyniezniszczyłyichwiatrirdza. Stojęzawiatremirdzawąmgłą,abynieprzepadływciemności.Stojęwnajciemniejszej ciemnościiwnajwiększejotchłani,abykażdażywaistotamogłasięnaMniewesprzeći przyjśćdoMniewposzukiwaniuschronienia.” „Jestemnadziemią,jestemnakrańcachświata,jestemPanemwszystkiego,jestemw powietrzu, Mym domostwie, widzę w dole rydwany Cherubinów i jestem nieustannie wysławiany przez wszystkich aniołów i świętych. Jestem na wyżynach nieba, i wypełniamwszystko.Jestemponadsiedmiomaniebiosami.Widzęwszystkoiwszystko kontroluję,inicniejestukryteprzedemną.Jestemwkażdymmiejscu,iniemainnego bogapozaMną,aniwniebiewysoko,aninazieminisko,niemanikogopodobnegodo mnie, mówi Pan; Moja ręka bowiem położyła podwaliny ziemi, a prawicą swoją umocniłemniebiosa,jaimójSyniDuchŚwięty.” CII.POCZĄTEK Duch Święty przemówił ustami Dawida: „Ty panowałeś w dniu twej potęgi158 .” Co oznaczają słowa „dzień potęgi?” Czy jest to dzień, w którym Chrystus, Słowo Boże, stworzyłnieboiziemię?MojżeszrzekłwewstępiedoKsięgi:„NapoczątkuBógstworzył nieboiziemię.”159„Napoczątku”należyrozumieć„wChrystusie,”czylisam„początek” oznacza Chrystusa. Jan Apostoł, syn Zebedeusza, powiedział o Synu Bożym: „On jest pierwszym (czyli początkiem), którego usłyszeliśmy i ujrzeliśmy, którego poznaliśmy i któregopoczułynaszedłonie.”160 Opowiemy wam, jak Go spotkaliśmy. Ci, którzy nam uwierzą, spotkają się z nami. Łukasz, Jego uczeń, tak powiedział w Dziejach Apostolskich:„Napoczątkupisaliśmyowszystkim.”161Późniejrzekłon,żeChrystusjest naszym zbawieniem i powinniśmy w Niego wierzyć. Marek Ewangelista na początku swejKsięgipisze:„PoczątkiemtejEwangeliijestJezusChrystus,SynBoży.”162Słowate wskazująnato,żeChrystusbyłdobrąnowinądlaProrokówiApostołów,amywszyscy mogliśmy doświadczać Jego łask. Jan Ewangelista powiedział zaś: „Na początku było Słowo, a Słowo było Bogiem,” a potem dodał: „I podobnie na początku było Słowo Boże.”163 Zauważcie, że Słowem Ojca jest Chrystus, dzięki któremu stworzył niebo, ziemięikażdążywąistotę.OnjestTym,ktodokonałdziełastworzenia,bezktóregonie byłoby nic: „Powiedział, i pojawiło się, nakazał, a zostało stworzone.”164 Później zaś „Swymtchnieniemstworzyłcałezastępy,165”apomagałMuwtymDuchŚwięty. Cóżmamypowiedzieć?Zapłaczmyzanimi.BiadaŻydomipoganom,którzyoddalili się od prawdy i odrzucili Bożą miłość, którą w Swej dobroci ukochał człowieka. Odrzuciwszy od siebie Adama przez jego grzech, ocalił go wielkością Swego miłosierdzia,dającsięukrzyżowaćiprzebićSweręcegwoździami.Przezwzglądnanas z pokorą dał się przybić do Krzyża i, z głową opadłą na bok, On, którego nie imał się żaden ból, cierpiał w wiecznym majestacie Swego Boga. Umarł, aby pokonać śmierć. Cierpiał,abymógłdaćsiłęumęczonym,stworzonymzprochuistotom.Spragnionypił ocet. Ukoronowano Go koroną z cierni. Nie bał się ani nie wstydził gardzących Nim i plujących na Niego nieczystych Żydów. Bito Go pięściami, przebito gwoździami, piętnowano i wyśmiewano Go, lecz On, Bóg, Władca zwycięzca Śmierci i Darczyńca chwały cierpliwie wytrzymywał wszelkie upokorzenia. Doprowadzono do tego, że ogarnął Go smutek, gdyż wyrzekli się i znienawidzili Go. Będąc silnym i wielkim, nic nie mogło zasmucić Go bardziej niż fałszywe oskarżenia, które przeciw Niemu wniesiono.ZnałOnSweBóstwo,znałJegochwałęiznałSiebiesamego.Niktzkoleinie znał Jego, Stwórcy wszystkiego. Jeśli wiedzieliby, kim jest, nie ukrzyżowaliby Pana chwały, który rzekł miłosiernie: „Wybacz im Ojcze, gdyż nie wiedzą co czynią.” Zrównali Stwórcę ze stworzeniem i zabili przybysza, który nie należał do istot śmiertelnych,iniebyłrzeczą,którazostaławykonanaręką.OnSambyłStworzycielem, Stwórcą,ŚwiatłościąŚwiatła,BogiemzBoga,SynemOjca,JezusemChrystusem. Był Zbiegiem, Przywódcą, Tym, który nas karmił. On, którego władza sięgała ponad wszystko, ukorzył się. Nawet Izajasz, człowiek o płomiennej mowie, rzekł o Nim: „Był On skromnym człowiekiem o odpychającym wyglądzie, który niczym korzeń schował się w spalonej ziemi i pojawił się na niej w ludzkim ciele mimo tego, że był Stwórcą i Zbawicielemwszechświata.”166 Dawid zaś przypisywał mu piękno, mówiąc: „O Twym pięknie i we wspaniałości Twego ciała,” a później przyznał: „Jego postawa jest cudowniejsza niż ludzkich dzieci,” „Miłosierdzie płynie strumieniem z Twym ust,” „Władajsprawiedliwie,szczerzeidajludziomdobrobyt.”WypowiedziałtakżeoŻydach, wrogach prawdy, następujące słowa: „Twe strzały ostro i silnie trwają w sercach przeciwników Króla,” „właściwym byłoby, gdy przebili swe serca,” „tych, którzy nie pragnąMnienaKróla,przyprowadźcietutajiprzebijciewłóczniami.”Izajasz,również o Żydach, rzekł: „Szukałem ich, lecz ich nie znalazłem. Wołałem ich, lecz Mi nie odpowiedzieli. Pokochałem ich, lecz Mnie znienawidzili.”167 Dawid ponownie powiedział:„Dałemimdobro,azwróciliMizło,zaMojąmiłośćokazaliMinienawiść.” Izajasz dodał: „Swymi ustami wyznali Mi miłość, lecz swe serca trzymali z dala ode Mnie.IchoddawanieMiczcijestpustymczynem.”Mojżeszrzekł:„Posunęlisiędotego, abym znienawidził ich bogów, a Ja zwrócę ich ku zawiści, aby stali się ludźmi, którzy niepotrafiąsięzjednoczyć.168” Ci,którzymówili:„NiemamyPrawa,”otrzymalije,gdyżBógjestDawcąPrawa,który gotów jest dać je każdemu. Bóg nagrodził żydów zgodnie z ich okrucieństwem, a nieżydów zgodnie z ich prostotą. Jest pełen współczucia i miłosierdzia dla tych, którzy szukająwNimucieczkiorazoczyszczająsięznieczystościwKościeleiwArceBożego Prawa.PokochałOntych,którzypłacząiżałujązagrzechy,tak,jakrzekłStefan,jedenz JegoSiedemdziesięciuUczniów.169SpośródnichJezuswybrałsiedmiunapomocników SwychApostołów:Barnaby,Marka,ŁukaszaiPawła.CierpiącprzezŻydów,Stefantak otorzekłdonich,ukazującimichgłupotęwnieprzestrzeganiuBożychnakazów:„Nie przestrzegaliście Tory zgodnie z zaleceniami aniołów.” Dzieje Apostolskie zaś mówią: „Usłyszawszyto,wypełniłichszaleńczygniewizaczęlizgrzytaćzębami.”Posłuchajcie mnie teraz. Mówiąc: „Nie przestrzegaliście Tory zgodnie z zaleceniami aniołów” zapowiedziałOn,czegomożnasięspodziewaćwniebie:wolnegoJeruzalem,domostwa Największych, którego nie jest w stanie pojąć śmiertelne serce. W jego centrum znajduje się otoczony ogniem tron Najwyższego, którego w szóstym niebie pilnują cztery zwierzęta. Sam tron stoi w siódmym niebie, domostwie Ojca, Jego Syna i Świętego Ducha, który wszystko ożywia. Arka Kościoła, podobnie jak Kościół Pogan, podobnejestdoniebiańskiegoJeruzalem. CIII.ROGIOŁTARZA. Arka symbolizowała rogi ołtarza, na którym święci kapłani składali ofiarę i umieszczali ṭarapîzâ, przedmiot symbolizujący grób Chrystusa na Golgocie. To, co znajdowało się na stole, ofiara, było symbolem pierworodnego, Ciała Emmanuela, „Akrâṭôsa”, „Czystego”, „Niezmieszanego”, które nasz Zbawiciel wziął od Maryi, i o którymmógłpóźniejtakpowiedziećdoSwychświętychApostołów:„SpożywajcieMoje Ciało.170 Kto spożywa Moje Ciało ma żywot wieczny. Kto pożywa Ciało Moje choćby i umarł,będzieżyłnawieki,gdyżpołączysweciałoikrewzMymCiałemiMojąKrwią oraz stanie się Moim dziedzicem, który powie Memu Ojcu: ‘Ojcze nasz, któryś jest w niebie,’ a Bóg odpowie: ‘Tyś jest Mym Synem.’ Nakrycie darów ofiarnych z kolei przypomina kamień, którym Żydzi zasłonili grób. Gdy kapłan powie: „Ześlij Ducha Świętego,”DuchŚwiętyzstąpi,aCiałonaszegoPanastaniesiędoskonałe(całkowite).171 Gdytaksięstanie,będziemymoglibyćczęściąCiałaiKrwinaszegoPana,Odkupiciela Jezusa Chrystusa, Syna Żywego Boga i Ducha Świętego, na wieki wieków. Powiecie wtedyotymkomuśobcemu,abyŻydzioślepychsercach,którzysąwrogaminaszymii naszego Boga, nie mogli się niczym przechwalać. Powiedzą oni wtedy: „Macie wielu bogów, a czcicie drewno [Krzyż],” a później dodadzą, wzorując się na słowie Proroka Izajasza:„Wielbiciejedyniejegopołowę,anadrugiejgotujecieciałoijespożywacie.”172 Izajasz powiedział tak jedynie przez wzgląd na tych, którzy czczą posągi i bożki. I mówią: „Oto nasi bogowie, którzy nas stworzyli.” Twierdzą, że rozmawiamy z nimi i czcimyichniczymPana.Sątoludzie,którychdemonywiodąpościeżceniegodziwości. Dawidpowiedziałonich:„Pogańscybogowiesądiabłami,aBógstworzyłniebo.Przed Nimsądobroćorazprawda.”173 CIV.ARKAIROZMOWABEZBOŻNIKÓW BógocaliłNoegowArce.RozmawiałtakżezAbrahamemwlesieManbar(Mamre),174 między drzewami, których nie można zniszczyć. Uratował Izaaka za pomocą baranka schwytanego w zaroślach.175 Jakuba uczynił bogatym dzięki trzem drewnianym laskom,którenakazałmuwłożyćdopłynącejwody.176PrzezwierzchołeklaskiJakuba otrzymali Boże błogosławieństwo.177 Bóg rzekł do Mojżesza: „Zbuduj arkę z drewna, któregoniemożnazniszczyćnapodobieństwoSyjonu,ArkęPrzymierza.”AgdyDawid zabrał ją z miasta Samarii, umieścił Arkę Prawa w nowej Arce i radował się przed nią.178 Od samego początku uczynił On z Arki środek zbawienia, a dzięki Niemu uczyniła ona wiele znaków i dokonała wielu cudów. Wysłuchajcie mnie teraz, a opowiem wam od początku do końca, w jaki sposób Bóg ustanowił zbawienie dzięki drzewuJegoKrzyżawArceJegoPrzymierza. ZbawienieprzyszłodoAdamaprzezdrzewo.JegopierwszezłamanieBożegozakazu również przyszło przez drzewo. Bóg jest Stwórcą i Dawcą życia i śmierci, wszystko dzieje się dzięki Jego Słowu, i stworzył On wszystko i sprawiedliwym jest przed Nim ten,ktoMusłużywczystościiwczystościArkiPrawa.Jestonaznanajako„tronBoży,” „miejsceschronienia,”„ołtarz,”„miejsceprzebaczeniagrzechów,”„zbawienie,”„brama życia,” „wysławianie,” „miasto ucieczki,” „statek,” „przystań zbawienia,” „dom modlitwy”oraz„miejsceprzebaczeniagrzechówdlatego,którywczystościsięwnim modli.” Bóg ukochał czystość, gdyż Sam jest domostwem czystości. Wszystkich, którzy wejdą do Jego domu, przyjmie święta Arka i pomodlą się do Niego całym sercem, wysłucha,ocaliwdniuichudrękiispełniichpragnienie.StworzyłOnświętąArkęna podobieństwo Swego tronu. Są wśród tych, których przyprowadziłeś, tacy, którzy uważają się za Chrześcijan, lecz nie wyrzekli się grzechu, który zakiełkował w nich z woli Szatana. Rzekł on: „Słusznym jest, abyśmy modlili się do Syjonu, Arki Bożego Prawa. Było ono od początku i jest teraz. Jego owocem i podobieństwem jest Maryja, Matka Odkupiciela. Powinniśmy ją czcić, gdyż samo jej imię błogosławi Arkę Bożego Prawa.Słusznymjesttakże,abyśmywielbiliMichałaiGabriela.” Arcybiskup Cyryl rzekł do nich: Jeśli on tak im powiedział, my też to uczynimy: Co naszPan,JezusChrystus,mówił,gdynauczałtych,którzywNiegowierzyli?Gdyktośz tłumu rzekł Mu: „Twój ojciec i Twoja matka szukają Cię.” Chrystus, kochający ludzi, wyciągnął rękę ku tym, których nauczał, ku wszystkim mężczyznom i kobietom, po czympowiedział:„SpójrzcieotoMójojciec,imojamatka,imójbrat.Ktokolwieksłucha megosłowaiczyniwolęmojegoOjca,jestMoimojcem,MojąmatkąiMojąsiostrą.”179 Żydzioślepychsercach,czyżniedostrzegacieJegomiłosierdziaimiłościdoludzi?Nie odrzucił ich ani nie podzielił, lecz zwrócił się do nich: „Moi bracia.” Kochał On tych, którzyGokochaliiprzestrzegaliJegonakazów,szczególniemęczenników,którzyprzez wzgląd na Niego sami szli prosto ku śmierci, mimo że znali towarzyszącą jej gorycz. Kochał samotnych mnichów, którzy przestrzegali Przykazań i kochali Go całym swym sercem. Każdy z ich grobów, zbudowanych pod ich wezwaniem kościołów i tabernakulów, które Biskupi konsekrują w ich imieniu jest święty i znajduje się w ŚwiątyniBoga.Bógusłyszałtych,którzysięzanichmodlili.Natych,którzymodląsięw nieskalanej czystości, w skromności i szczerości, w poświęconym tabernakulum pod wezwaniemmęczennika,anioła,prawegoczłowieka,dziewicy,czyteżświętejkobiety, zstąpi Duch Święty i przemieni drewno tak, że stanie się ono istotą duchową. W ten sposób Bóg Swym słowem przemienił laskę Mojżesza, która stała się żywą istotą i spowodowała, że Mojżesz zaczął się lękać Swego Pana. W podobny sposób Józef czcił zakończenielaskiswegoojcaJakuba.Niktgodotegoniezmuszał,leczontoczynił,gdyż wierzył swemu ojcu. To, co zapisał Mojżesz, jest proroctwem na ostatnie dni. Chciał, abyśmywiedzieli,żetabernakulamęczennikówisprawiedliwychludzisąświęte. Przedstawię wam również, co zapisano o dumie Faraona. Mojżesz uczynił tak, jak polecił mu Bóg, i zamienił swą laskę w węża. Faraon nakazał swym magom i czarnoksiężnikom, aby to samo zrobili ze swymi laskami. Z laski każdego z nich wyskoczyły po trzy węże i zaczęły wić się przed Mojżeszem, Aaronem, Faraonem i egipskimi wielmożami. Laska Mojżesza połknęła laski magów, gdyż oszukali oni oczy patrzących na nich ludzi. To, co wydarzyło się dzięki Bożemu słowu, pokonało każdą magię,którazaistniała.NiktniemógłzarzucićMojżeszowi,żeuczyniłzło,gdyżtoDuch Świętykierowałjegopoczynaniamiiniepozwolił,abyzawahałsięonchoćnachwilę. Paweł powiedział: „Dzięki wierze nasi dawni ojcowie zostali uratowani.”180 Pragnął, aby każdy z imienia znał Adama, Noego, Abrahama i nierządnicę Rachab, która przyjęła szpiegów. Czy wy, ślepi Żydzi, nie potraficie zrozumieć tego, co czytacie w Prawie, nie potraficie zrozumieć Tory, w którą wierzycie, czy nie potraficie przestrzegać nakazów i nie wiecie, żeście przez to przeklęci? Powiedział On im: „Wszyscy,którzytędyidą,jeśliniebędąprzestrzegaćtego,cozapisane,będąprzeklęci.” Onas,którzywierzymywChrystusa,SynaBożego,iktórychwybrałaJegołaska,rzekł On:„Ten,ktouwierzyiochrzcisię,będziezbawiony.”181 CV.WIARAABRAHAMA Nie rozumiecie, że ich czyny usprawiedliwiała wiara, czyny Abrahama, Dawida i innych Proroków, którzy jeden po drugim przepowiadali nadejście Syna Bożego. Abraham rzekł: „Panie, czy podczas mych dni ześlesz Swe słowo na ziemię?” Bóg zaś odparł: „W żadnym wypadku, Jego czas jeszcze nie nadszedł, lecz uprzedzę cię o Jego nadejściu.UdajsięnadrzekęJordanizanurzsięwjejwodach.Następnieidźdomiasta Salem, gdzie spotkasz Melchizedeka. Z Mego nakazu pokaże ci on Jego znak i podobieństwo.” Abraham tak uczynił, odnalazł Melchizedeka, który wyjawił mu tajemnicę chleba i wina,182 tę samą, którą celebrujemy podczas Paschy, aby osiągnąć zbawienieprzezPananaszegoJezusaChrystusa.Abraham,obchodzącołtarzzrobiony przez Melchizedeka i trzymając palmę w dniu Szabatu, uradował się oraz spełnił swe marzenie.ŚlepiŻydzi,spójrzcienatęradość,któraznalazławyrazwjegowierze.Wy jednakmacieoczy,któreniewidząiuszy,któreniesłyszą.ProrokIzajaszpowiedziało was:„Ichoczysąślepe,aichsercapokrytesąciemnościątak,żenierozumieją,gdyBóg okazujeimmiłosierdzie.”183 CVI.PROROCTWODOTYCZĄCE NADEJŚCIACHRYSTUSA. Wsłuchajcie się teraz w dotyczące Go proroctwa, które są przyjazne dla ucha. Jego nadejście przepowiedział Prorok Izajasz, mówiąc: „Syn się nam narodził. Dziecię się nam narodziło. Na Jego ramieniu spoczywa władza. Oto Bóg, potężny Król, wspaniały Władca.”184Jegosłowamiałyogłosićludziom,żenarodziłsięSynBoży,którymiałobjąć władzę jeszcze przed powstaniem świata i który posiada większą mądrość niż ktokolwiek inny. Izajasz rzekł ponownie: „Spójrzcie na Mego sługę, którego Sam wybrałem.JegoduszarozkoszujesięnamyślospotkaniuzeMną,awszystkienarody pokładająwNimufność.”185Słowatezkoleimająpomócnamzrozumieć,żeChrystus jest z Ducha Bożego, Słowem Swego Ojca, który przyjął nasze ciało i wśród nas się urodził. Wszyscy ludzie w Bizancjum i w Etiopii uwierzyli Mu. Izajasz przemówił do naroduIzraela:„WieluzbierzesięwsobieipójdziezaTobąskutychkajdanami.Będą oniCięczcićimodlićsiędoCiebie,gdyżTyśjestBogiem,któregonierozpoznaliśmy.”186 Prorokmówiłtutajomęczennikach,pustynnychisamotnychmnichach,którychserca związane były Jego nakazami, którzy modlili się do Niego, aby otrzymać od Niego nagrodę.„AmyCięniepoznaliśmy,”ślepopowiedziałludIzraela,poczymukrzyżował Go i odrzucił Jego ścieżkę sprawiedliwości. Izajasz rzekł raz jeszcze: „Gdy Bóg nadejdzie, poganie powinni Mu zaufać i Go poznać.”187 Oznaczało to, że Chrystus pojawi się na ziemi, Żydzi Go odrzucą, lecz poganie w Niego uwierzą. Prorok Izajasz powiedział po raz kolejny: „Niech wasze słabe ręce i umęczone nogi będą silne, niech waszeprzybitesercasięuradują,gdyżzbliżysiędowasBóg,któryspłacinaszedługii nas ocali. Otworzy On oczy ślepców, głusi znów usłyszą, nogi kulejących będą mogły biegać,ajęzykiniemychprzemówią.”188Słowateskierowanesądotych,którzygrzeszą czczącinnychbogów,którzyzaprzedalisięgrzechom,którychsercasączarneiktórzy nie wiedzą, że Bóg ich stworzył. Radujcie się w tym dniu: nadszedł Ten, który odkupi grzechAdamaisprawi,żeJegowinabędzietylkoJegowiną.UkrzyżowanoGomimo,że byłbezgrzechu.ZabiłŚmierćSwąwłasnąśmiercią,ślepiznówwidzą,kulawichodzą, głusi słyszą, niemi mówią bez opamiętania, a zmarli powstali. Oto jest znaczenie proroctwa. Prorok Dawid powiedział: „Bóg zjawi się w postaci widzialnej, nasz Bóg nie będzie milczał.”189 Prorok Jeremiasz powiedział: „Bóg zstąpi na ziemię i będzie chodził między ludźmi takimijakmy.”190 ProrokEzechielpowiedział:„Ja,waszBóg,zejdęnaziemię,będęzwamiprzebywałaż niepoznacie,żejestemwaszymBogiem.”191 Dawid rzekł: „Błogosławiony jest Ten, który nadszedł w imię Boga. Błogosławimy wamwImięPana.”192 ProrokHabakukpowiedział:„BógnadejdziezPołudnia,odstronyGóryFârânimiast Judei.”193 ProrokEliaszrzekł:„Bógzjawisięunasznowymprzymierzem.”194 Prorok Joel rzekł: „Niebiański Emmanuel pokaże nam to, co Sam własną ręką ukształtowałiodebrałkłamliwemuSzatanowioraztowarzyszącymmudemonom.”195 ProrokDawidrzekł:„BógbogówobjawisięnaSyjonie.196Ludziepowiedzą:‘Narodził sięten,któregoOjcemjestNajwyższy.’”197 Jegosyn,Salomon,powiedział:„Zaiste,Bógbędzieżyłwśródludziichodziłpoziemi.” Jegoojciec,Dawid,rzekł:„Zjawisięniczymrosanaporannejtrawie,niczymkropla, któraspadłanaziemię,awtrakcieJegożyciapanowaćbędziesprawiedliwość.”198 Salomonpowiedział:„ZbawicielnarodzisięzSyjonuiusuniegrzechzJakuba.”199 ProrokOzeaszrzekł:„’Syjonie,zbliżęsiędociebieibędęchodziłpoJeruzalem,’rzekł Bóg,JedynyŚwiętyBógIzraela.”200 Prorok Micheasz rzekł: „Słowo Boże pojawi się w Jeruzalem, a Prawo nadejdzie z Syjonu.”201 ProrokOzeaszpowiedział:„Bógzjawisięnaziemi,abymieszkaćzludźmitakimi,jak my.”202 ProrokJeremiaszpowiedział:„Syjonobdarujenaszbawicielem,któryuwolnicałylud Izraelaodgrzechu.”203 ProrokMicheaszrzekł:„BógzstąpizniebaizamieszkawSwejświątyni.”204 Prorok Zachariasz rzekł: „’Raduj się, Syjonie! Spójrz, żyję i mieszkam w tobie,’ powiedziałBóg,JedynyŚwiętyBógIzraela.”205 ProrokOzeaszrzekł:„Bógpojawisięwśródwas,pośrodkuJeruzalem.”206 Prorok Dawid powiedział: „On będzie żył, obdarują Go złotem Arabii, będą się do Niegomodlić,aOnbędziepodporądlacałejziemi.”207 ProrokHiobrzekł:„Bógbędziechodziłpoziemi,apomorzubędziechodziłtak,jak poziemi.”208 ProrokDawidrzekł:„Nagiąłniebiosaizstąpiłdonas.”209 Prorok Izajasz rzekł: „Spójrzcie, oto dziewica pocznie Syna, któremu nada imię Emmanuel.”210 Prorok Dawid powiedział: „Z łona jutrzenki jak rosę Cię zrodziłem”.211 po czym dodał:„Bógrzekłdomnie:TyśjestMymSynem,którytegodniaprzyszedłnaświat.”212 Gedeonrzekł:„Uważajcie,otopojawisięOnnazieminiczymporannarosa.”213 ProrokDawidpowiedział:„BędącwSwejświątyni,Bógspojrzałzniebiosnaludzkie dzieci.”214 ProrokMojżeszrzekł:„WszystkieBożedziecipowinnypowiedzieć:Onjestsilny,gdyż pomściłkrewSwychsynów.”215 Prorok Dawid rzekł: „Zrobię róg dla Dawida, dla Mych Namaszczonych przygotuję lampę, Jego wrogów przyodzieję we wstyd, a On sprawi, że Moja świętość rozkwitnie.”216 ProrokOzeaszrzekł:„Nielękajsię,gdyżniezrobięCiwstydu.Nieniepokójsięprzez Swą łaskę,”217 a następnie dodał: „Wysłuchajcie Mnie, Moi ludzie, gdyż Mój osąd jest sprawiedliwy. Zamieszkam wśród was, a wszystkie narody zaufają Memu światłu i stanąsięukochanymiChrystusa.” Prorok Dawid powiedział: „Ludzie, których nie znam, będą Mi służyć. Na sam szept MegogłosuodpowiedząMi.”218ZwróciłsiętakżedoŻydów,mówiąc:„Obcedziecimnie okłamały,zestarzałysięiniepewniepodążałyswąścieżką.Bógżył,błogosławionyniech będzieMójBóg.”Mówiąc„Bógżył,”miałonnamyśliSwegoStwórcę,awypowiadając słowa „błogosławiony niech będzie Mój Bóg,” mówił On o przybraniu przez Siebie ludzkiego ciała. Prorok Izajasz także wspomniał o tym, mówiąc: „Kim jest Ten Cudowny, który przybył z Edomu, Adonai, który zstąpił z nieba i przybył z Bosry przyodziany w wielki majestat?” Mówiąc „Cudowny,” chodziło mu o Jego piękny zapach, a mówiąc „Adonai,” miał na myśli Słowo Ojca, które istniało jeszcze przed stworzeniem świata, Syna Bożego. Mówiąc zaś „przybył z Bosry ubrany w wielki majestat”wskazałnaciałoAdama. Prorok Dawid powiedział o Chrześcijanach: „Obwieśćcie waszym narodom, że Bóg jest Królem, który stworzył świat tak, że nigdy nikt nie ruszy go z posad.”219 PrzepowiedziałrównieżJegospotkanieznarodami,mówiąc:„Nadejdziedonasprosto sprzed oblicza Boga, aby sprawiedliwie osądzić ziemię oraz mieszkające na niej narody.”220 ProrokIzajaszrzekł:„Panzastępówplanowałzniszczyćarogancjęludów,apotężnych ludzi pozbawić ich majątków.221 Przyjdzie do nas, zbuduje dom i uwolni ludzi.” Niedługopotemdodał:„WtymsamymczasiezziemJessegowyrośnieTen,którystanie ponad wszystkimi narodami, a one mu zaufają. Miejsce Jego pobytu stanie się wspaniałenawieki.”222 Prorok Dawid rzekł: „Śpiewajcie Bogu, który mieszka w Syjonie, i dołączcie do Jego ludu.”223 Jego syn, Salomon, przepowiedział nadejście naszego Zbawiciela Emmanuela, Syna sprawiedliwości, mówiąc: „Pozwolił Mi narodzić się przed stworzeniem gór, lądów, przed wszelkim porządkiem, przed stworzeniem ziemi, przepaści, wód, kwiatów, wiatru,aJaistniałemwspólniezMymOjcem.”224 Jego ojciec, Dawid, powiedział: „Jego imię nadano Mu przed powstaniem słońca, księżyca,przedwszelkimipokoleniami.”225 Salomonrzekł:„WspółistniałemwrazzNim,gdyumacniałOnfirmamentnieba,gdy ustawiał ograniczające je ściany, gdy tworzył morze, gdy zasiadał na Swym tronie ponadchmuramiorazgdyumacniałpodstawyziemi.ByłemprzyNim,gdysięradował, dzieńpodniu.”226 Prorok Hiob powiedział: „Twarz Mego Boga jest na Wschodzie, Jego Światło jest jaśniejszeodsłońca,awszystkienarodypokładająufnośćwJegoImieniu.”227 Prorok Izajasz powiedział: „Nie rozpamiętuj przeszłości, nie myśl o dawnych czynach. Stanie się coś nowego, abyście wiedzieli, że stworzyłem drogę na pustyni i rzekęwdziczy.WszystkiezwierzętapodążązaMną,pójdązaMnąrównieżmłodeptaki i strusie. Na pustyni znalazłem miejsce dla wody, w dziczy sprawiłem, że popłynęły rzeki, abym mógł napoić Mych ludzi i wszystkich, których wybrałem, oraz aby mogli oniogłaszaćMąchwałęiwypełniaćMeprzykazania.”228 Salomon rzekł: „Kto wstąpił na niebiosa i z nich zstąpił? Kto w swym łonie zgromadził wszystkie wiatry? Kto w swych szatach zebrał wszystkie wody? Kto Swą jednąrękązmierzyłwodywszystkichmórz,adrugązmierzyłniebiosa?JakMunaimię, jakmanaimięJegoSyn?”229 Prorok Micheasz powiedział: „Nowe przymierze pojawi się na Bożej górze. Będzie ono potężniejsze od wszystkich ziemskich gór, a ludzie ujrzawszy je, powiedzą: ‘ChodźmynaBożągórę.’Wieleludówudasiętamipowie:‘ChodźmynaBożągórę,’230 poczymwszyscyzwrócąsiękuJegościeżceizacznąniąiść.” ProrokDawidrzekł:„WysłuchajcieMnie,Moiludzie,adamwamświadectwotego,że JamjestBogiem,waszymBogiem.”231 Prorok Mojżesz tak rzekł o Świętej Trójcy: „Izraelu, wasz Pan jest Jedynym Bogiem.”232 Należy to rozumieć następująco: Ojciec, Syn i Duch Święty są Jednym Bogiem, który włada jednym królestwem, jest jego jedynym Panem, a ludzie powinni wielbićcałąTrójcęjakoJednegoBogawniebiosach,naziemi,wmorzuiwotchłaniach. OddawajmyMucześć,nawiekiwieków!Amen. CVII.JEGOWEJŚCIEWPEŁNICHWAŁYDO JERUZALEM. ProrocyprzepowiedzieliJegowejściedoJeruzalem.ProrokIzajaszrzekł:„Lśnij,lśnij, Jeruzalem,tweświatłonadeszło,aBożachwałauniosłasięnadtobą.”233 Prorok Zachariasz powiedział: „Raduj się, raduj Syjonie, i pozwól miastu Jeruzalem krzyczećzradości.”234 ProrokDawidpowiedział:„UstamiTwychdzieciiniemowlątogłosiłeśchwałę,która pozwolipomścićizwyciężyćwroga.”235 Salomonrzekł:„Bógnauczadzieci,aludzieradująsięwrazzTobą.”236 Dawidrzekł:„Wdniunowiuksiężyca,dniunaszegoświęta,zadmijciewrógSyjonu, gdyżtakiejestpolecenieIzraela.”237 Skryba Ezdrasz rzekł: „Wyjdźcie na zewnątrz, zorganizujcie radosne święto i powiedzcieSyjonowi:‘Radujsię,gdyżnadszedłtwójKról.’”AprorokIzajaszpowiedział: „Raduj się, Jeruzalem, raduj się. Spójrz, twój Król zjawił się na grzbiecie osła. Jego nagrodaprzybyławrazzNim,aJegoczynymożnawyczytaćzJegotwarzy.”238 ProrokDawidrzekł:„BłogosławionyjestTen,którynadszedłwimieniuPana.”239 Jakub, syn Izaaka, rzekł: „Judo, twoi bracia cię wysławili. Twa ręka spoczywa na plecach twego wroga, a dzieci twej matki będą cię wielbić. Władza nie opuści Judy, rządynadalbędąwrękachjegokrewnychdopóty,dopókinieodnajdąTego,nakogotak długo czekali, który jest Nadzieją narodów.”240 Następnie dodał: „Jego zęby są bielsze niżśnieg,Jegooczysąradośniejszeniżwino,SweszatypowinienOnumyćwwinie,a tunikęwekrwizkiściwinogron.241Judajestszczenięciemlwa,któreułożyłeśdosnu. Niktgoniebudzipozatym,którygoznalazłiupolował.Powstańzeswegomiejsca.”242 Jakub pobłogosławił swego syna Judę i rzekł do niego: „Jest pewien Król, który umyje Swe szaty w winie, a cudownym będzie miejsce odpoczynku tego Ukochanego.” Przez „Ukochanego”należyrozumiećChrystusatak,jakprzez„Mesjasza”i„Zbawicielaludzi.” ProrocyjednakwspominająonimpodtajemniczymimieniemizwąGo„Ukochanym.” ProrokIzajasztakpowiedziałoJegoWniebowstąpieniu:„TegodniaUkochanyzstąpiz nieba i wybierze dla Siebie dwunastu Apostołów.243 A dalej rzecze: [Potem zaś] widziałemumiłowanegoSynajakwstępowałdosiódmegonieba,witanyprzezAniołów iArchaniołów,którychprzewyższał.” Dawid rzekł: „Ukochany jest niczym syn jednorożca, jedyny syn zrodzony z jego rogów.244 Niech mój róg będzie tak wysławiany, jak róg jednorożca.” „Rogi” symbolizowaływszystkiekrólestwaświata,a„jednorożec”oznaczałTego,którypanuje nad niezniszczalnym królestwem, władcę królów. Niszczył On kogo chciał, na tronie umieszczał tych, których pragnął tam widzieć. Dawid ponownie rzekł: „Sprawię, że będziecie radować się bardziej od tych, którzy dzięki rogom stali się potężni,”245 co znaczyło:„Jesteściewspanialsiodwspaniałychkrólówiprzeztosięradujcie.” Prorok Habakuk powiedział; „Promienie są w Jego rękach,246 które wystawiły ukochanego na działanie Jego mocy,” co oznaczało: „Dłonie Tego, który włada nad życiemiśmierciąorazkontrolująwszystkichwładcówświata,przebitesągwoździami, dłonieukochanegoChrystusa,któryżyłdziękiSwejpotędze.” CVIII.OKRUCIEŃSTWO NIESPRAWIEDLIWYCHŻYDÓW. Prorocy następnie przepowiedzieli niegodziwość Żydów. Dawid rzekł: „Człowiek stosujący przemoc poszukiwał sposobu, aby zniszczyć samego siebie. Jego smutek powrócidojegogłowy,aniesprawiedliwośćopanujejegoczoło.”247 Salomon rzekł: „Głupiec i człowiek niesprawiedliwy podróżują ścieżkami, które nie są proste. Mruga on swym okiem, uderza stopą w ziemię, daje znak ruchem palców i ust, a jego nikczemne serce rozważa o złu. Taki człowiek nadejdzie, aby swą dwulicowością wywołać wrzawę, mordować i przelewać krew, lecz nie ucieknie on przedkarą.”248 Dawid powiedział: „Wysunęli przeciw mnie kłamliwe słowo. Czy ten, który śpi, nie zbudzi się? Czy człowiek pokoju, przyjaciel, któremu zaufałem i z którym dzieliłem posiłek,podniesienamnieswąnogę?”249 Prorok Izajasz powiedział: „Biada nieprawemu człowiekowi, który rozplenia gniew. Pozwólmyimpozbyćsięgrzesznika,abyniemógłondostrzecBożejchwały.”250 Dawid rzekł: „Grzesznik zdradził, co może go pogrążyć. W jego oczach nie było jednaklękuprzedBogiem.”251 Salomon rzekł: „Niegodziwy człowiek sprowadził na miasto zgiełk, który miał zapoczątkować zniszczenie, przemoc i nieszczęścia, którym nie można było zapobiec. Radowałsiętym,czegoBógnienawidził.”252 Prorok Mojżesz powiedział: „Bóg nie chciał mu wybaczyć, bardziej pragnął jeszcze mocniejzemścićsięnanim.UkarzeOngoklątwą,którązapisanowtejksiędze,ajego imięzostanieusuniętezniebaiziemi.”253 Prorok Dawid rzekł: „Jego serce gotowe jest na masakrę, nad błogosławieństwa przedłożyłprzekleństwa.”254 Prorok Jeremiasz rzekł: „Niegodziwy człowiek zostanie pokonany przez swą miłość dopieniędzy,aprzezsweoszustwozostaniewtrąconydociemności.”255 Prorok Hiob powiedział: „Stwórca zniszczy wszystkie jego prace, wysuszy jego korzeń, sprawi, że jego kwiat opadnie, pamięć o nim i jego imieniu zniknie z ziemi, ludzie wtrącą go do ciemności po to, aby nigdy już nie mógł ujrzeć światła i zniszczą jegodom.”256 ProrokOzeaszpowiedział:„Słuchajciemnie,dzieciIzraela,gdyżwjegosercuniema ani sprawiedliwości, ani miłosierdzia, ani bojaźni Bożej, za to są kłamstwo, kradzież, morderstwoicudzołóstwo.”257 Prorok Dawid rzekł: „Szatan stał po jego prawicy. Niech ktoś inny zajmie jego miejsce.”258 MojżeszprzeklinałwimięPrawa,mówiąc:„Przeklętyniechbędziekażdy,ktobędąc przekupionymprzelewałniewinnąkrew.Amen.”259 Prorok Habakuk rzekł: „Zarządca sprawił, że ludzie stali się mądrzy przez nieprzestrzeganie Prawa, lecz nie potrafili właściwie osądzać innych. Grzesznik skierowałprawegoczłowiekanazłądrogę.”260 Prorok Dawid rzekł: „Grzesznik ujrzał, rozgniewał się, zazgrzytał zębami i zniknął.”261 Salomonpowiedział:„Fałszywawagatocoś,czegoBógnienawidzi.”262 Prorok Jeremiasz rzekł o Judzie: „Przygotowałem już dla siebie trzydzieści sztuk srebra.”263 CIX.UKRZYŻOWANIE ProrocyprzepowiedzielirównieżUkrzyżowanieChrystusa. Mojżesz,sługaBoży,rzekł:„Zobaczyciewaszezbawienieukrzyżowanenadrewniei nieuwierzycie.”264 Dawidrzekł:„SforapsówMniepochwyciłaiprzebiłoMedłonieistopygwoździami, przetrąconoMiwszystkiekości,mimo,żeMnieznali,pogardziliMną,apóźniejodarli Mniezszatipodzielilijemiędzysiebie.”265 IzajasztakrzekłoWcieleniuiUkrzyżowaniuChrystusa:„Ktowierzyłnaszemusłowu, komuPanpodałswąrękę?RozmawialiśmyzNimjakdzieci,aOnjestniczymkorzeńw spalonej ziemi. Nie ma On postaci ani urody, ma za to pokorę większą niż każdy człowiek. Jest człowiekiem cierpienia, gdyż odwróciwszy od nich Swą twarz, gardzili NiminieszanowaliGo.”266 Salomon powiedział: „Zabijmy prawego człowieka, gdyż jest dla nas brzemieniem. Patrzył na nasze czyny, sprzeciwiał się naszym zamiarom i odpychamy Go od siebie naszymigrzechami.267Synu,niepozwól,abycinikczemnicyciprzeszkodzili,mówiąc: ‘Pójdźznami,pomóżnamwukrywaniuniewinnejkrwiigrabieżach,podzielmysięze sobąwszystkim.’Nieidźpoichśladach,niepozwólzłapaćsięwsiećjakptak.”268 Dawidpowiedział:„DodajążółcidoMegomięsa,ażebyugasićMepragnieniepodają miocet.”269 Prorok Izajasz rzekł: „Wybawił nas od chorób, zepsucia, a dzięki Swym ranom uzdrowił nas. Widzieliśmy Go cierpiącego i odczuwającego ból z powodu ran. Nie otworzyłSwychustanirazubykrzyknąć,gdyżwiedział,żeumrze.DomomentuSwej śmierci,niczymowcaprzedswympostrzygaczem,nieotworzyłust.Niktnieznałdaty Jegonarodzin.‘PrzezgrzechMychludzipokonałemnawetśmierć.’”270 Prorok Jeremiasz rzekł: „Wzięli nagrodę w wysokości trzydziestu sztuk srebra i podzielilijąmiędzydzieciIzraela.Bógzaśrzekłdomnie:‘Wrzućjedotyglaisprawdź, czysąprawdziwe.Danojenagrobydlaubogich,jakmiBógpoleci,takteżuczynię.”271 ProrokIzajaszpowiedział:„UznaliGozagrzesznikaiskazalinaśmierć.”272 Prorok Dawid powiedział: „Wielu jest takich, którzy Mnie nienawidzą i nagradzają mniezłemzadobro.”273 ProrokZachariaszrzekł:„PowinnispojrzećnaTego,kogoukrzyżowaliiprzebili.”274 IstniejejeszczewielespisanychfragmentówiproroctwmówiącychoJegonadejściu, Ukrzyżowaniu, śmierci, Zmartwychwstaniu i powtórnemu przyjściu w chwale. Wspomnieliśmy jedynie o kilku proroctwach, abyście mogli je zrozumieć i w nie uwierzyć. Dzieje Apostolskie mówią: „Poprowadziłeś nas dzięki Ewangelii, dzięki Prorokomnaspocieszyłeś,gdyżichsłowapozwalająuwierzyćtym,którzywątpią.”275 CX.ZMARTWYCHWSTANIE ProrokDawidpowiedział:„Powstanę,rzekłPan,iotwarciedokonamaktuzbawienia. Powstań,Panie,zapanujnadziemiąiodziedziczspuściznęnarodów.276Powstań,Panie, pomóż nam i uwolnij nas w Twe Imię.277 Niech Bóg powstanie i rozproszy Swych wrogów, którzy będą uciekać na widok Jego twarzy. Bóg powstał niczym ten, kto obudziłsięzesnu,niczympotężnyczłowiek,któryzostawiłswewino.”278 ProrokIzajaszrzekł:„Niewystawiswejduszynazepsucie,gdyżniepopełniłgrzechu i nie wypowiedział fałszywego słowa. Temu, kto czynił prawość i dobro pokazane zostanieświatłoizostanieonsprawiedliwieosądzony.Zniszczyongrzechywieluludzi, gdyżsamjestbezgrzechuikłamstwa.”279 ProrokDawidrzekł:„Mojaduszanigdyniepostaniewpiekle.”280 Salomonpowiedział:„Słońcesprawiedliwościwstanie,przesuniesięwprawoiwróci domiejscaJegopobytu.” CXI.WNIEBOWSTĄPIENIEIPOWTÓRNE PRZYJŚCIE Wszyscy Prorocy i wielu dawnych Ojców przepowiadało Jego Wniebowstąpienie i PowtórnePrzyjściewceluosądzeniażywychiumarłych. Dawid powiedział o Jego Zmartwychwstaniu: „Wstąpił On na niebiosa. Jeńców pozostawiłeś w niewoli, a Boże dzieci obdarzyłeś łaską. Odszedłszy stąd, powrócę, nadejdę z morskiej otchłani. Śpiewajmy Bogu, który wstąpił na niebiosa, gdyż są one przeciwieństwemporanka.”281 ProrokAmosrzekł:„NadszedłMesjasz,któryustaliłporanekiztejziemiwstąpiłna niebiosa.JegoImiętoBóg,którywładawszystkim.”282 ProrokDawidrzekł:„Panie,TyśjestwysławionydziękiTwejpotędze,amybędziemy CięwielbićiśpiewaćhymnoTwejmocy.”283 Prorok Zachariasz powiedział: „Jego stopa stanęła na Górze Oliwnej na wschód od Jeruzalem.DosiadałOnCherubinaileciałnaskrzydłachwiatru.”284 Dawidpowiedział:„Otwórzcieksiążęcebramy,niechistniejąceodsamegostworzenia świata drzwi będą otwarte, a Król chwały nas odwiedzi! Kim jest ten Król chwały? To Bóg, potężny i silny Bóg, niepokonany w żadnej walce.” Następnie dodał: „Otwórzcie książęce bramy, niech istniejące od samego stworzenia świata drzwi będą otwarte, a Królchwałynasodwiedzi!KimjesttenKrólchwały?ToPan,BógZastępów.”285 Powróciwszynaziemię,osądziOnżywychiumarłych,On,doktóregonależywieczna chwała,nawiekiwieków.Amen. Prorok Zachariasz rzekł: „Tego dnia Pan, Bóg mój, nadejdzie, a wraz z Nim wszyscy święci.”286 Prorok Dawid rzekł: „Bóg przemówił tylko raz: Miłosierdzie to cecha Boga. Twa, Panie,jestsiła,którąnagrodziszkażdegozgodniezjegoczynami.”287 Prorok Daniel powiedział: „Widziałem, że którejś nocy w Dawnych Dniach ktoś przyszedłdoSynaczłowieczegoipodarowałmuwładzęorazchwałęatakżesprawił,że wszystkiekrajeiludybędąMusłużyć,nawiekiwieków.Amen.”288 Wszyscy Prorocy mieli wizje i nie stało się nic, czego wcześniej by nie przepowiedzieli.Powiedzieliwszystko,cosięstałoiwszystko,cosięstanie,wszystko,co zostało uczynione i wszystko, co zostanie uczynione. Opisali wszystko, co należało do dawnychczasówiczasówJegoPowtórnegoPrzyjścia.Uczynilitonietylkodziękiswym proroctwom, lecz także dzięki Jego obecności w ich ciałach. Na ziemiach Kanaanu zapanował głód, a nasz ojciec Abraham udał się do Egiptu. Wrócił stamtąd z wieloma bogactwami i nieskalanym honorem. Podobnie nasz Odkupiciel udał się, aby ratować Kościół, Zgromadzenie Narodów, po czym uczynił to ponownie, zyskując jeszcze większąchwałę. CXII.JAKPROROCYGOZAPOWIADALI Izaakpoleciłswemuojcu:„Zwiążmnie,”poczymzłożonogowofierze.Nieumarłon jednak, lecz został odkupiony dzięki barankowi, który zstąpił z nieba. Podobnie Syn BożybyłposłusznySwemuOjcuażdośmierci.ByłOnzwiązanymiłościązludźmi,za których został przybity gwoździami do Krzyża i został przebity. Syn Boży stał się naszymokupem,awSwymbóstwienieucierpiał. Jakub,synIzaaka,udałsiędoziemiLâbâ(Labana),krajubratajegomatki,mającze sobą jedynie laskę. Hodował tam bydło, wszedł w posiadanie czystych i nieczystych zwierząt, spłodził dwunastu synów, po czym powrócił do własnego kraju, gdzie otrzymał błogosławieństwo od swego ojca Izaaka. Jezus Chrystus zaś zstąpił z nieba, będącWcielonymSłowemBoga.LaskaJakuba,zktórąpasałsweowce,symbolizowała Maryję, nasze zbawienie. Ponadto mogła ona oznaczać drewno, z którego zrobiono Krzyż,naktórymodkupiłOnswąowczarnięspośródŻydówipogan.WybrałOntakże Dwunastu Apostołów, sprawił, że ludzie w każdym kraju uwierzyli w Niego, po czym powróciłdonieba,doSwegoOjca. Mojżesz natomiast udał się do kraju Madianitów, gdzie miał odbyć rozmowę z Bogiem, który pragnął, aby Prorok poznał i uwierzył w powstanie z martwych swych ojców: Abrahama, Izaaka i Jakuba. Przez jego laskę obdarzył On go mocą czynienia cudów, a on spłodził dwóch synów. A to ukazuje wyraźnie, że zostaniemy zbawieni przez Świętą Trójcę. Powiedział o tym sam Bóg: „Jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka oraz Bogiem Jakuba,” co znaczyło: „Jestem Bogiem Ojcem, Synem i Duchem Świętym.”Późniejzaśdodał:„NiejestemBogiemzmarłych,leczBogiemżywych,”289co miało zwiastować rychłe Zmartwychwstanie, bo wszyscy żyją z Bogiem, a przez to zmartwychwstaniezmarłychjestzrozumiałe. Jonasz został połknięty przez wielką rybę i został uwięziony w jej brzuchu. Nasz Odkupicieludałsiędosercaziemiipowstałtrzeciegodnia.Danielzostałwtrąconydo dołuzlwami,którykrólkazałzapieczętowaćswymipieczęciami.Lwomnieudałosięgo zjeśćiwyszedłzniego.NaszegoPanazamkniętowgrobie,doktóregowejściezastawili Żydziwyobrażającsobie,żewtrącajądowięzieniawschodzącesłońce,którejużnigdy miałoniezajaśnieć.Głupi,nikczemni,bluźnierczy,słabiślepcy,czymyśleliście,żeDuch Życia nie powróci? Żydzi zostali zawstydzeni, a On zbliżył się do tych, którzy w Niego wierzyli,ioświeciłich. Józefa sprzedali jego bracia, a nasz Pan został sprzedany przez Judasza. Józef ocalił tychbraciodgłodu,aChrystusuratowałtych,którzywNiegowierzyliiuczyniłznich Swychnastępcówibraci.Józefpozostawiłposobiedziedzictwodlaswychkrewnychna ziemiachGoszen,aChrystusobdarowałSwychprawychwybrańcówniekończącymsię dziedzictwem. Po to, abyście zrozumieli i byli pewni wskrzeszenia zmarłych, wskażę wam znak, który zrozumiecie wsłuchując się w Jego słowo. Gdy Abraham powrócił na ziemie swych przodków, pierwszym co uczynił było kupno grobowca, w którym chciał on zgromadzićciaławszystkichswychzmarłychkrewnych,abyonsammógłwrazznimi zmartwychwstać.PóźniejpochowałtamswążonęSaręisamzostałtampochowany.Był prorokiem,wiedziałwięc,żetakteżsięstanie.Wtymsamymgrobiezłożonorównież Izaaka i jego żonę Rebekę. Była to ich własność od czasów wyprawy Jakuba z siedemdziesięcioma siedmioma duszami do Egiptu z powodu panującego głodu i z powodu jego syna Józefa, który tam właśnie przebywał. Jakub zmarł w Egipcie w podeszłym wieku, a przed śmiercią tak rzekł do swego syna: „Zaklinam cię na życie megoojcaiBoga,Odnowicielamegożycia,żeniepochowaszmniewtymkraju,leczw grobowcu mych ojców, abym mógł przebywać z nimi.”290 Józef pochował go w grobowcu jego ojców, gdyż niezmiernie szanował przysięgę, którą kazał mu złożyć Jakub. GdyJakubzachorowałwEgipcie,wezwałdosiebieswychbraciidzieciinakazałim, aby przysięgli, że nie zostawią jego ciała w Egipcie. Rzekł do nich: „Gdy Bóg nakaże wampowrócić,weźciemojekościizmieszajciejezkośćmiznajdującymisięwgrobie mychojców.”291 CXIII.RYDWANIPOGROMCAWROGA Patriarchowie odpowiedzieli Grzegorzowi Cudotwórcy: „Wiemy dobrze, a ty nas w tym utwierdziłeś, że Królowie Etiopii stali się wielcy dzięki Syjonowi. Królowie Bizancjum z kolei stali się wspaniali dzięki gwoździom z Krzyża, których Helena później użyła do zrobienia uzdy poskromicielki wrogów Króla Bizancjum. Rydwan należał do Króla Etiopii, który również pokonywał swych przeciwników. Zdradź nam, jak długo pogromca ten pozostanie przy Królu Bizancjum oraz jak długo rydwan z Syjonem będzie trwał przy Królu Etiopii. Zdradź nam to tak, jak Bóg ujawnił tobie co byłoicobędzie,wizjeiproroctwa,niczymMojżeszowiiEliaszowi.” Grzegorz odparł: „Ujawnię wam fakty o Królu Rômê (Bizancjum), lecz uczynię to dopiero wtedy, gdy zgrzeszy i sprowokuje Boga do gniewu. Wiara, którą my wyznajemy, jest przeinaczana przez króla, który włada w Rômê. Ma on swojego arcybiskupa, wraz z którym przeinacza on słowo Dwunastu Apostołów, sprawia, że ludzkie serca go nie pragną, naucza tego, co sam uważa za stosowne, a Pismo Święte przeznaczadoinnychcelów.JedenzApostołówrzekł:‘Zachowywalisięniczymludziez SodomyiGomory.’292NaszPanzaśpowiedziałdoSwoichuczniów:‘Uważajcienatych, którzyprzyjdądowaswyglądającjakowce,alewśrodkubędągroźnymiwilkami293.’ Zniszczywszy wiarę, pogromca wrogów nie będzie już potrzebny. Wśród tych, którzy zmienią wiarę, nie będzie nikogo, kto mógłby zasiąść na Tronie Piotrowym, a Arcybiskupi staną się puści, jeżeli odważą się na nim usiąść wyznając wykoślawioną wiarę.AniołBożymiałchronićTronuPiotrowegowRômê,dlategosamBógpozbędzie się pogromcy wroga od króla, który nie będzie bronił wiary, a Persowie wypowiedzą mu wojnę i pokonają go. Zdaje mi się, że imię tego człowieka brzmiało Marcjon Apostata. Król Persji o imieniu Harênêwôs (Ireneusz) także go pokona, po czym zabierze go ze sobą na swym koniu. Zgodnie z Bożą Wolą koń, na którym usiądzie pogromca wroga, poniesie go na swym grzebiecie do morskich głębin i razem zaginą. Gwoździe jednak będą nadal lśnić w morskiej toni, dopóki Chrystus nie powróci w wielkiejchwaleipotędzenaniebiańskiejchmurze.” „To Bóg pokazał mi w otchłani. Jeśli chodzi o Króla Etiopii, Syjon - Niebiańską Oblubienicę oraz jej rydwan, w którym się poruszają294 powiem wam wszystko, co zdradził mi i pozwolił zrozumieć. Etiopia aż do nadejścia naszego Pana ciągle będzie wyznawaćortodoksyjnąwiaręinigdynieodwrócisięodsłowaApostołów. Jeden ze słuchaczy odpowiedział Grzegorzowi Cudotwórcy: „Teraz, gdy Samâlyâl nadszedł, pytam: kim jest Fałszywm Chrystusem (Antychrystem) oraz czy wiara ludu Etiopiizostanieprzezniegozniszczona?”Grzegorzodparł:„Powiadamwam:nie!Zcałą pewnością tak się nie stanie. Czyż Dawid nie powiedział: ‘Ręce Etiopii zbliżą się do Boga’?295Znaczyłoto,żeEtiopczycynigdyniezmieniąswejwiaryiwiarytych,którzy byliprzednimi,nauczycieliustawApostołów.” CXIV.POWRÓTSYJONU Arka Bożego Prawa, Święty Syjon, zostanie tutaj aż do dnia, w którym nasz Pan zamieszka na Górze Syjon. Sam Syjon pojawi się, gdy wszystko będzie gotowe. Będzie miał trzy pieczęcie, które otrzymał od Mojżesza. Stare i Nowe Prawo mówi: „Na świadectwo dane przez dwie lub trzy osoby każdy powstaje ze swego miejsca.”296 ProrokIzajaszrzekł:„Zmarlipowstaną,aci,którzyleżąwgrobach,ożyją,gdyżdotknie ich rosa będąca Twym życiem.”297 Gdy zmarli powstaną, skończy się Jego litość dla ziem,któresamnawadniał.StanąprzedNimzczynami,którychdokonali.Pojawiąsię żywiHenochiEliaszizaświadcząoprawdzie,aMojżesziAaronznówbędążyćmiędzy ludźmi.Otworząto,coutrudniaSyjonowiżycie,ujawniąsięŻydom,krzyżownikom,po czym ukarzą ich i zbesztają za wypaczenie Słowa Bożego. Żydzi w końcu zobaczą, co napisał On o nich Swą ręką, przeczytają Słowa Jego Przykazań, doświadczą manny, którąkarmiłichbezwysiłkuzichstrony,ujrząGômôr,duchowySyjon,którynadszedł, abyichzbawić,orazkwitnącąlaskęAarona. CXV.OSĄDIZRAELA On zaś odpowie im: „Dlaczego się Mnie wyparliście, źle Mnie traktowaliście i ukrzyżowaliście widząc wszystkie Moje czyny i wiedząc, że zszedłszy z nieba uwolniłem was od Szatana i jego niewoli, że przybyłem tutaj z waszego powodu? Spójrzcie na Mnie i zobaczcie, jak przebiliście Mnie gwoździami i pchnęliście włócznią.”WszyscyspośródDwunastuApostołówwstanąiwydadząonichnastępujący osąd: „Chcielibyśmy zmusić was do wysłuchania przepowiedni Proroków i nauczania Apostołów, lecz tego nie uczynimy.” Żydzi zaś będą płakać i żałować swych grzechów, lecz będzie już za późno i spadnie na nich wieczna kara. Na zawsze już pozostaną w zamknięciuzSzatanem,ojcem,któryichprowadził,ijegodemonami. Ci, którzy wierzyli, zostali ochrzczeni w imię Trójcy Świętej oraz przyjmowali Jego Ciało i Krew, staną się Jego sługami, gdyż „nie istnieje nikt, kto mógłby całkowicie nienawidzić Jego Ciała.” Ciało Chrystusa zapłakało w naszych ciałach, okazało nam miłosierdzie i pozwoliło stać się Jego synami i braćmi. Wszyscy grzesznicy zostaną osądzenizgodniezilościąswychgrzechów.Ci,którychbrzemięjestniewielkie,zostaną łagodnie ukarani, a ci, których brzemię jest wielkie, zostaną ukarani surowo. Jeden dzieńzBogiemrównyjestdziesięciutysiącomlat.Niektórzyzostanąukaraninajeden dzień,inninapółdnia,jeszczeinninatrzygodziny,apozostalinagodzinę.Niektórych Bógpoddapróbie,ainnychrozgrzeszyzaichwykroczenia. CXVI.RYDWANETIOPII ArcybiskupirzeklidoGrzegorzaCudotwórcy:„Powiedziałeśnamopogromcywroga Bizancjum (Rômê), a teraz opowiedz o rydwanie Etiopii, o Nadejściu Chrystusa oraz o wierze ludu Etiopii.” Grzegorz odpowiedział im: „Z całą pewnością rydwan nigdy nie zniknie. Ponownie wysłuchajcie tego, co wam powiem: Niewielu Żydów uniesie swe głowykunaszejwierzewNâgrânieiArmenii,aBógwypełniSwąWolęiichzniszczy, gdyżArmeniajestczęściąziemBizancjum,aNâgrânczęściąEtiopii.” CXVII.KRÓLOWIEBIZANCJUMIETIOPII Król Bizancjum, Król Etiopii i Arcybiskup Aleksandrii mieli ich pokonać. Mieli przygotowaćsię,wypowiedziećwojnęwrogomBoga,Żydom,orazichzniszczyć.Królem BizancjumbyłwtedyEnyâ,aEtiopii-Pinchas.Ichzadaniembyłospustoszeniewrogich ziemiwybudowanienanichkościołów,aŻydzinazakończeniedwunastufazksiężyca mieli zostać podzieleni na części. W ten sposób królestwo żydowskie miało przestać istnieć, a jego miejsce, do momentu nadejścia Fałszywego Mesjasza298 , miało zająć Królestwo Chrystusa. Królowie Bizancjum i Etiopii, Justinus299 i Kâlêb, spotkali się w Jeruzalem.Arcybiskupprzygotowałdlanichdary,któremielizłożyćwimięmiłoścido Wiary. Obaj mieli złożyć dary, ustanowić pokój i podzielić między siebie połowę ziem Jeruzalem.WimiętejmiłościwspólniemielinosićtytułKrólaEtiopii,stanąćnarówni ze swymi ojcami, Dawidem i Salomonem. Odtąd Król Bizancjum miał być nazywany „KrólemEtiopii”orazdzielićlosswychkrólewskichprzodkówwsposób,wjakiczynili toCzterejEwangeliści.Czwartymzaś,któregomieliwybraćzwłasnegokraju… Zostawszy połączeni więzami i ustaliwszy prawdziwą wiarę zdecydowali, że nie pozwolą Żydom dalej żyć oraz że obaj zostawią tam jednego ze swoich synów. Król Etiopii zdecydował się pozostawić swego pierworodnego syna o imieniu Izrael i powrócił uradowany do swego kraju. Wchodząc do królewskiego domu, złożył Bogu dziękczynienieisweciałowchwalebnejofierze.Bógprzyjąłofiarę,gdyżzauważył,że Król wrócił do domu z czystym ciałem, i nakazał mu udać się w czystości serca do klasztoru. Powiedział mu, żeby swym następcą uczynił najmłodszego syna, Gabra Masḳala,asampozostałwklasztorze.GdyusłyszećotymmiałKrólNâgrân,synKâlêba, miałwyruszyćiprzejąćwładzęnadSyjonem.GabraMasḳalmiałzebraćarmięiwsiąść dorydwanu.RazemmielinatknąćsięnasiebienawąskimkrańcuzieminadMorzem Lîbâ i walczyć ze sobą. Tej samej nocy obaj mieli się modlić, od zachodu do wschodu słońca. Gdy wydadzą z siebie okrzyk pełen łez, Bóg spojrzy na ich modlitwy, na modlitwęichojca,ipowie:„Tenstarszywystąpił,abywypełnićwolęswegoojca,aten młodszykochałojcaimodliłsięzaniego.”ZwrócisiętakżedoGabraMasḳala,mówiąc: „Wybieraj między rydwanem a Syjonem,” zmuszając go do wybrania Syjonu i tym samymotwartegoprzejęciatronuposwoimojcu.IzraelazaśBógnakłonidowybrania rydwanuidotajemnegopanowaniaorazsprawi,żebędziepomagałwszystkim,którzy złamią Boże nakazy. Nikt nie będzie budował domów, wszyscy mieszkać będą w namiotach, nikt nie będzie odczuwał zmęczenia ciężką pracą, nikt nie będzie spragnionywpodróży.Ichdnistanąsiędwukrotnietrudniejszeoddnizwykłychludzi, będąużywaćłukówistrzał,którymiprzebijaćbędąwszystkichwrogówBoga. W ten sposób Bóg obdarował Króla Etiopii większą chwałą, łaską i majestatem, niż jakiegokolwiek innego władcę na ziemi. Uczynił to dzięki wspaniałości niebiańskiej Syjon, Arce Bożego Prawa. Niech Bóg sprawi, abyśmy radowali się duchowo, niech uwolninasodSwegogniewuiuczyninasuczestnikamiSwegokrólestwa.Amen. Onizaśodparli:„Zaiste,twesłowasąmądre,gdyżwyjawionocijezpomocąŚwiętego Ducha. Opowiedziałeś nam wszystko, co zaszło, zgodnie z księgą Domitiusa z Bizancjum. Przepowiedziałeś także, co stanie się z dwoma bliskimi dla Chrystusa miastami, Kościołami Nestâsyâ, Arḳâdyâ i Mârênâ, z Etiopią, z wspaniałymi Bożymi miastami,wktórychzawszejużbędąMuskładaneczysteofiaryidary.” Niech Bóg okaże nam Swą łaskę! Niech spadnie na nas wieczne błogosławieństwo świętychimęczenników!Amen.ChrystusjestnaszymKrólem,wChrystusiejestnasze życie,nawiekiwieków.Amen.” KOLOFO W tekście arabskim napisano: „Przełożyliśmy [tę księgę] na język arabski z koptyjskiego manuskryptu przynależącego do tronu Marka Ewangelisty, nauczyciela, Ojcanaswszystkich.Przekładzostałwykonanywczterystadziewiątymrokułaski,jaką otrzymał kraj Etiopii, za panowania króla Gabra Masḳala, zwanego Lâlîbalą, oraz za czasówbiskupaGrzegorza.Bógniezgodziłsięnaprzetłumaczenietegotekstunajęzyk Abisynii. Gdy zastanawiałem się: ‘Dlaczego Abal‘ez i Abalfarog, którzy skopiowali księgę,nieprzełożylijej?’odpowiedziałemsamsobie:‘UkazałasięzaczasówZâguâ,a nie przełożyli jej, gdyż mówi ona: »Ci, którzy rządzą a nie są Izraelitami, są osobami naruszającymi Prawo.« Gdyby pochodzili z królestwa Izraela, prawdopodobnie przetłumaczylibytekst.’WkońcuodnalezionogowmiejscuzwanymNâzrêt.” „Módlciesięzamnie,waszegobiednegosługęIzaaka.Niełajciemniezaniepoprawny język, gdyż natrudziłem się dla chwały Etiopii, dla Syjon niebieskiej oraz dla chwały Króla Etiopii. Radziłem się prawego, kochającego Boga zarządcy Yâ‘ebîka Egzî’ĕ, który pochwalił mnie i powiedział: ‘Pracuj.’ Pracowałem więc z Bożą pomocą dalej, a On w nagrodęzatonieukarałmniezamojegrzechy.MódlciesięzaswegosługęIzaakaiza wszystkich,którzynapracowalisięprzygotowująctęksiążkę,zaYamharana-’Ab,ḤezbaKrestôsa, Andrzeja, Filipa oraz Maḥârî-’aba. Niech Bóg zmiłuje się nad nimi i zapisze ich imiona w Księdze Życia w królestwie niebieskim, tuż obok imion wszystkich świętychimęczenników,nawiekiwieków!Amen.” [1]Rastafarianizm, ruch społeczno-religijny powstały na Jamajce w latach sześćdziesiątych XX wieku. Wyrósł z ruchu Powrót do Afryki (Back to Africa), który zapoczątkował Marcus Garvey (1887-1940). W początkach wieku założył on organizację,którejcelembyłoumożliwieniemieszkańcomJamajkipowrotudoAfryki, ichprawdziwejojczyzny.NazwarastafarianizmpochodziodimieniaksięciaRasTafari Makonnena,któryw1928zostałcesarzemEtiopiiiprzybrałimięHajleSellasje.Cytza: Rastafarianizm, [w:] WIEM, darmowa encyklopedia http://portalwiedzy.onet.pl/123773,,,,rastafarianizm,haslo.html[dostęp20.10.2011r.] [2]Edward Ullendorff, Ethiopia and the Bible, published for the British Academy by the Oxford U.P., 1968 cyt, za: Kebra Nagast, [w:] Wikipedia, the free encyclopedia http://en.wikipedia.org/wiki/Kebra_Nagast[dostęp-15października2011r.]. [3]DynastiaowapowstałanaskutekspotkaniakrólowejSaby(czylikrólowejEtiopii)z Salomonem, spłodzenia przez nich męskiego potomka, który stał się protoplastą władcówetiopskich,rządzącychtymkrajemażdodwudziestegowiekuponarodzeniu Chrystusa.IchsukcesoremjestwspółcześnieżyjącynastępcatronuEtiopiiksiążęZera YacobAmhaSelassie(ur.17sierpnia1953r.). [4]Kebra nagast czyli Chwała królów Abisynii. Fragmenty, z jęz. abisyńskiego przeł. orazwstępemzaopatrzyłStefanStrelcyn,Warszawa1956,s.19-20. [5]Legenda skarbem narodu - o Kebra Nagast, [w:] Internetowe Centrum Wiedzy Etiopistycznej, http://abisynia.popiel.org/index.php?show=66 [dostęp - 15 października 2011r.]. [6]Polskie wydanie: KSIĘGA JASKINI SKARBÓW to jest ME`ÂRATH GAZZÊ KSIĘGA NASTĘPSTWA POKOLEŃ czyli Historia patriarchów, królów i ich następców od stworzeniaświatadoukrzyżowaniaChrystusa,przełożyłaMagdalenaUram,posłowiem opatrzyłAndrzejSarwa,Armoryka,Sandomierz2010. [7]Polskie wydanie: KSIĘGA PSZCZOŁY ORYGINALNY TEKST W JĘZYKU SYRYJSKIM PRZEŁOŻONY Z MANUSKRYPTÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W LONDYNIE, OKSFORDZIE ORAZ MONACHIUM PRZEZ SIR ERNESTA ALFREDA THOMPSONA WALLIS BUDGE'A, z angielskiegoprzełożyłJarosławZachwieja,Armoryka,Sandomierz2010. [8]В.Ф.Минорский,Черновикрусскогопереводаанглийскогопереводаэфиопской книги „Слава Царей” (Кебра Негаст), [w:] http://odnapl1yazyk.narod.ru/000kn.htm [dostęp15.10.2011r.] [9]Chodzi tu o Arkę Przymierza (tâbôt), kiedyś przechowywaną w namiocie, z łac. tabernakulum. [10]Rdz1,26. [11]Pomnij na Twoją społeczność, którą dawno nabyłeś, na pokolenie, które wziąłeś w posiadanie, na górę Syjon, gdzie założyłeś sobie siedzibę. Ps 74 (73), 2 (BT - Biblia Tysiąclecia, wydanie internetowe - http://www.nonpossumus.pl/ps/ [dostęp: sierpieńpaździernik2011r.]). [12]Tj.DziewicaMaryja,którajestokreślonawrozdzialeIIjako„ArkaPrawaBożego, iduchowySyjonniebieski”. [13]Mowa tu nie św. Grzegorzu Cudotwórcy lecz o św. Św. Grzegorzu Oświecicielu (ok.257-ok.326),apostoleArmenii. [14]Mowatuohomoseksualizmie-przyp.red. [15]Uczyniłeś go niewiele mniejszym od istot niebieskich,chwałą i czcią go uwieńczyłeś. Obdarzyłeś go władzą nad dziełami rąk Twoich; złożyłeś wszystko pod jegostopy:owceibydłowszelakie,anadtoipolnestada,ptactwopowietrzneorazryby morskie,wszystko,coszlakimórzprzemierza.Ps.8,6-8(BT). [16]Por.Rdz9,25-27. [17]Por.Rdz8,21i9,4. [18]Por.Nieboiziemiaprzeminą,alemojesłowanieprzeminą.Mt24,35(BT). [19]SynaChama(Rdz10,6). [20]Kananejczycy to lud semicki - pierwotni, najstarsi mieszkańcy Kanaanu do któregoprzywędrowalizjakiegośdodziśnieustalonegokraju. [21]Peryzzyci to jedna z najstarszych grup ludności w Kanaanie, być może odłam Hurytów. [22]Chiwwici prawdopodobnie zamieszkiwali Edom - górzystą krainę leżącą na południowy-wschódodMorzaMartwego. [23]Hetyci to starożytny lud indoeuropejski, który stworzył potężne państwo w Azji Mniejszej. [24]Amoryci-akadyjskieAmurru-starożytnyludzachodniosemicki. [25]Jebusyci lub Jebuzyci to plemię zamieszkujące okolice Jerozolimy. Ostatecznie podbiłichdopierokrólDawid. [26]Girgaszyci to jeden z ludów o nieustalonym pochodzeniu zamieszkujących KanaanprzedpodbojemprzezJozuego. [27]SynachKanaana. [28]KenanbyłsynemEnosza(Rdz9). [29]Por.Rdz15,1. [30]Por.Rdz12i13,4-17. [31]Por.Rdz12i13,4-17. [32]Imięoniepewnympochodzeniu. [33]NawzórArkiBoga. [34]Miaraobjętości. [35]Efod hebr. 'naramiennik', część ceremonialnego stroju arcykapłana staroż. Izraela, opisanego w Biblii (Ex. 28,6-8; 39,2-5), noszona na wierzchu właściwej szaty, prawdop. umocowana na naramiennikach i pasie, złożona z napierśnika, zawierającegom.in.dwaprzedmiotywróżebneUrimiThummim(niewiadomegodziś kształtu i przeznaczenia), oraz, być może, z naplecznika. Cyt. za: Słownik wyrazów obcychWładysławaKopalińskiegoon-line[dostęp19.10.2011r.]. [36]Tj.karneollubkrwawnik. [37]Iuczyniąarkęzdrzewaakacjowego;jejdługośćbędziewynosiładwaipółłokcia; jejwysokośćpółtorałokciaijejszerokośćpółtorałokcia.Ipokryjeszjąszczerymzłotem wewnątrz i zewnątrz, i uczynisz na niej dokoła złote wieńce. Odlejesz do niej cztery pierścienie ze złota i przymocujesz je do czterech jej krawędzi: dwa pierścienie do jednego jej boku i dwa do drugiego jej boku. Rozkażesz zrobić drążki z drzewa akacjowegoipokryjeszjezłotem.Iwłożyszdrążkitedopierścienipoobubokacharki celem przenoszenia jej. Drążki pozostaną w pierścieniach arki i nie będą z nich wyjmowane.IwłożyszdoarkiŚwiadectwo,któredamtobie.Iuczyniszprzebłagalnięze szczerego złota: długość jej wynosić będzie dwa i pół łokcia, szerokość zaś półtora łokcia;dwateżcherubywykujeszzezłota.Uczyniszzaśjenaobukońcachprzebłagalni. Jednego cheruba uczynisz na jednym końcu, a drugiego cheruba na drugim końcu przebłagalni. Uczynisz cheruby na końcach górnych. Cheruby będą miały rozpostarte skrzydła ku górze i zakrywać będą swymi skrzydłami przebłagalnię, twarze zaś będą miały zwrócone jeden ku drugiemu. I ku przebłagalni będą zwrócone twarze cherubów. Umieścisz przebłagalnię na wierzchu arki, w arce zaś złożysz Świadectwo, które dam tobie. Tam będę się spotykał z tobą i sponad przebłagalni i spośród cherubów, które są ponad Arką Świadectwa, będę z tobą rozmawiał o wszystkich nakazach, które dam za twoim pośrednictwem Izraelitom. Uczynisz też stół z drzewa akacjowego;jegodługośćbędziewynosićdwałokcie,jegoszerokośćjedenłokieć,ajego wysokośćpółtorałokcia.Pokryjeszgoszczerymzłotemiuczyniszdokoławienieczłoty. Iuczyniszwokołolistwęnaczterypalceszerokąizrobiszwienieczłotydokoładlatej listwy.Uczynisznastępnieczterypierścieniezłoteiprzyprawiszjedoczterechkońców, gdzie się znajdują jego nogi. Blisko listwy będą się znajdować cztery pierścienie do włożenia w nie drążków do przenoszenia stołu. A zrobisz te drążki z drzewa akacjowegoipokryjeszjezłotem.Ibędziesięprzenosiłostółzaichpomocą.Uczynisz także misy i czasze, dzbanki i patery do składania ofiar płynnych. Uczynisz je ze szczerego złota. Będziesz zawsze kładł na stole przede Mną chleby pokładne. Zrobisz też świecznik ze szczerego złota. Z tej samej bryły wykujesz świecznik wraz z jego podstawąijegotrzonem;jegokielichy,pąkiikwiatybędązjednejbryły.Sześćramion będzie wychodzić z jego boków; trzy ramiona świecznika z jednego jego boku i trzy ramionaświecznikazdrugiegojegoboku.Trzykielichykształtukwiatówmigdałowych z pąkami i kwiatami będą na jednym ramieniu, i trzy kielichy z pąkami i kwiatami kształtukwiatówmigdałowych-nadrugimramieniu.Takbędzienasześciuramionach wychodzącychzeświecznika.Naświecznikuzaśbędączterykielichykształtukwiatów migdałowych z pąkami i kwiatami. A pąk jeden będzie pod dwoma wychodzącymi z niego ramionami z jednej bryły i pąk jeden pod dwoma [następnymi] ramionami świecznikazjednejbryły.Tak[niechbędzie]podsześciomaramionamiwychodzącymi ze świecznika. Pąki te i ramiona będą wychodzić z samego świecznika i będą [wykonane]zjednejbryłyszczeregozłota.Iuczyniszsiedemlamp,iustawisztelampy wtensposób,ażebyoświecałytęstronę,którajestprzednimi.Szczypceteżinaczynia do knotów uczynisz ze szczerego złota. Z talentu szczerego złota należy wykonać świecznik i wszystkie przybory należące do niego. Uważaj zaś pilnie, aby go wykonać wedługwzoru,jakizobaczyłeśnagórze.Por.Wj25,10-40. [38]IndiamiZachodniminazywanowtedyEtiopię. [39]Królowa z Południa powstanie na sądzie przeciw temu plemieniu i potępi je; ponieważonazkrańcówziemiprzybyłasłuchaćmądrościSalomona,aototujestcoś więcej niż Salomon. Mt 12, 42 (BT); Królowa z Południa powstanie na sądzie przeciw ludziom tego plemienia i potępi ich; ponieważ ona przybyła z krańców ziemi słuchać mądrościSalomona,aototujestcoświęcejniżSalomon.Łk11,41(BT). [40]Ḳôrî-miarapojemnościrównającasię10epha. [41]Gerrât-zarab.dzban. [42]WangielskiejwersjitekstuSyjonwystępujewrodzajużeńskim(przyp.tłum.) [43]KrólSalomonpokochałteżwielekobietobcejnarodowości,amianowicie:córkę faraona,Moabitki,Ammonitki,Edomitki,SydonitkiiChetytki,znarodów,codoktórych PannakazałIzraelitom:«Niełączciesięznimi,ioneniechniełącząsięzwami,bona pewno zwrócą wasze serce ku swoim bogom». Jednak Salomon z miłości złączył się z nimi, tak że miał siedemset żon-księżniczek i trzysta żon drugorzędnych. Jego żony uwiodływięcjegoserce.1Krl11,1-3(BT). [44]Por.Rdz22,17. [45]Por.1Kor7. [46]37383738 [47]Oliban, olibanum - wonna żywica pozyskiwana z drzew rodzaju kadzidla (Boswellasp.) [48]Por.Dz8,27. [49]CzyżnieuczyniłBóggłupstwemmądrościświata?1Kor1,20(BT). [50]Por.: Przede Mną dom twój i twoje królestwo będzie trwać na wieki. Twój tron będzie utwierdzony na wieki». 2 Sm 7, 16 (BT) i Pan zaprzysiągł Dawidowi trwałą obietnicę, od której nie odstąpi: «[Potomstwo] z ciebie zrodzone posadzę na twoim tronie».Ps.132,11(BT) [51]InaczejBenajaszalboBenajah. [52]InaczejJodahe. [53]Do niewiasty powiedział: «Obarczę cię niezmiernie wielkim trudem twej brzemienności, w bólu będziesz rodziła dzieci, ku twemu mężowi będziesz kierowała swepragnienia,onzaśbędziepanowałnadtobą».Rdz3,16(BT). [54]Por.Ps95(94). [55]Por.Ps96(95). [56]Abyzłożyćmujewofierze. [57]Sadoka. [58]Zazłeuczynki. [59]1Sm,15. [60]1Krl17. [61]Wtymmiejscukopistawinienwstawićimięaktualniepanującegomonarchy. [62]Wszędzie dalej, gdzie w tekście mowa o Syjonie, w oryginale używa się rodzaju żeńskiego. [63]Święte Świętych - miejsce najświętsze w Świątyni Jerozolimskiej, oddzielone od resztyświątynizasłoną,gdzieprzechowywanoArkęPrzymierza. [64]Dîdrachma-podwójnadrachma. [65]Prawdopodobne,żejesttopomyłkaizamiastdziesięćtysięcypowinnobyćtysiąc. [66]Naczynie,taca. [67]Starożytnahebrajskamiaramasyrównaokoło12dag. [68]Ostaniazdziesięciuplagegipskich. [69]Przystępny byłem dla tych, co o Mnie nie dbali, tym, którzy Mnie nie szukali, dałemsięznaleźć.Iz45,1(BT). [70]Nieprzyjaciele będą mu się kłaniać, a jego przeciwnicy pył będą lizali. Królowi Tarszisziwyspprzyniosądary,królowieSzebyiSabyzłożądaninę.Ps72(71),9-10(BT). [71]Por.:...niechKuszwyciągniesweręcedoBoga.Ps68(67),32. [72]Por.Ps83(82),8(?). [73]Cherubami. [74]Zapytali się: «Jakiż dar mamy złożyć?» Odpowiedzieli: «Według liczby władców filistyńskich pięć guzów złotych i pięć myszy złotych, ta sama bowiem plaga dotknęła was, jak i waszych władców. Sporządźcie podobizny guzów i podobizny myszy, które niszczą kraj, a oddajcie cześć Bogu Izraela; może odejmie rękę swą od was, od bogów waszychiodwaszegokraju.1Sm6.4-5(BT). [75]Por.1Sm2,27-36. [76]Egiptu. [77]Por.:Mt17,4;Łk9,33. [78]Pylony,obeliski? [79]DzisiejszeMorzeCzerwone. [80]ChodzioBizancjum. [81]Jakiż to dom możecie Mi wystawić i jakież miejsce dać Mi na mieszkanie? PrzecieżmojarękatowszystkouczyniłaidoMnienależytowszystko.Iz66,1-2(BT). [82]AlePanskierowałdomnietakiesłowa:„Przelałeświelekrwi,prowadzącwielkie wojny,dlategoniezbudujeszdomuimieniumemu,albowiemzbytwielekrwiwylałeś naziemięwobecMnie.Otourodzicisięsyn,będzieonmężempokoju,boudzielęmu pokojuzewszystkimiwrogamijegowokoło;będziemiałbowiemnaimięSalomoniza dni jego dam Izraelowi pokój i odpoczynek. On to zbuduje dom dla imienia mego, on też będzie dla Mnie synem, a Ja będę dla niego ojcem i tron jego królowania nad Izraelemutwierdzęnawieki”.1Krn22.8,10(BT). [83]Prawdopodobnie zniekształcona nazwa miasta Ekron, gdzie cześć odbierał Belzebub(Ba‘alZebûb),„Panmuch”. [84]Por.:Ioddadząmupokłonwszyscykrólowie,wszystkienarodybędąmusłużyły. Ps72,11(BT);«Zawarłemprzymierzezmoimwybrańcem;przysiągłemsłudzememu, Dawidowi: Utrwalę na wieki twoje potomstwo i tron twój utrwalę z pokolenia na pokolenie».89,4(BT);PanzaprzysiągłDawidowitrwałąobietnicę,odktórejnieodstąpi: «[Potomstwo]zciebiezrodzoneposadzęnatwoimtronie.132,11-13(BT). [85]Por.1Sm6,1-5. [86]„Dwiemlecznekrowy”-1Sm6,7. [87]„Nowywóz”-1Sm6,7. [88]Por.:2Sm13,1-19. [89]W rzeczywistości to nie Tamar uwiodła brata, lecz on ją zwabił podstępem do swojejsypialniitamzgwałcił. [90]1Krl2,5nn. [91]SzunemitkaAbiszag-zob.1Krl1,3. [92]Chrystus-Pomazaniec,Namaszczony,Mesjasz. [93]ChodziłooŚwiątynięJerozolimską. [94]J2,19. [95]NiemajużŻydaanipoganina,niemajużniewolnikaaniczłowiekawolnego,nie ma już mężczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie. Jeżeli zaś należycie do Chrystusa, to jesteście też potomstwem Abrahama i zgodniezobietnicą-dziedzicami.Gal3,28(BT). [96]Oto lektyka Salomona: sześćdziesięciu mężnych ją otacza spośród najmężniejszychIzraela.Wszyscywprawniwewładaniumieczem,wyćwiczeniwboju. Każdymamieczubokuprzezwzglądnanocneprzygody.Pnp3,7-8(BT). [97]TronuczyniłsobiekrólSalomonzdrzewalibańskiego:podnóżekzrobiłzesrebra, oparciezezłota,siedzenie[wyścielone]purpurą,awnętrzewykładanehebanem.Pnp 3,9(BT). [98]TyśSynemmoim,JaCiebiedziśzrodziłem.Ps2,7(BT). [99]Por.:Ps.72,1nn.;Ps110,4. [100]Czyliszatana,diabła. [101]Błąd-DawidbyłósmymsynemJessego. [102]Awłaściwienaprzedmiocie,któryArkęudawał. [103]Kiedy przybył Jeroboam oraz całe zgromadzenie Izraela, wtedy przemówili do Roboama tymi słowami: «Twój ojciec obciążył nas jarzmem, ty zaś teraz ulżyj w okrutnejpańszczyźnietwegoojcaiwtymjegociężkimjarzmie,którenanaswłożył,a my ci za to będziemy służyć». Na to im odpowiedzieli: «Idźcie na trzy dni! A potem przyjdźciedomniezpowrotem!»Wobectegoludsięrozszedł.AkrólRoboamzasięgnął rady starszych, którzy stanowili otoczenie jego ojca, Salomona, za jego życia, mówiąc: «Jakmidoradzacieodpowiedziećtemuludowi?»Onizaśtakdoniegoprzemówili:«Jeśli terazbędzieszuległytemuludowiizechceszwyświadczyćimprzysługę,iodpowiedzieć im oraz przemówić do nich słowami łagodnymi, to będą ci sługami przez całe życie». Aleonzaniechałrady,którąmudawalistarsi.Natomiastzasięgnąłradymłodzieńców, którzy razem z nim wzrośli i stanowili jego otoczenie. Rzekł do nich: «Co wy radzicie odpowiedzieć temu ludowi, który przemawiał do mnie takimi słowami: „Ulżyj nam w jarzmie,którewłożyłnanastwójojciec”».Młodzieńcyzaś,którzyrazemznimwzrośli, przemówili do niego tak: «Temu ludowi, który przemawiał do ciebie mówiąc: „Twój ojciecobciążyłnasjarzmem,tyzaśulżyjnamwtymjarzmie”,powiesz:„Mójmałypalec jestgrubszyniżbiodramegoojca,gdyżdotądmójojciecnałożyłnawasjarzmociężkie, a ja dołożę do waszego jarzma. Mój ojciec karcił was biczami, ja zaś będę was karcił biczamizkolców”».1Krl12,3-11(BT). [104]Por.:2Sm7,12;Ps132,11-12. [105]Por.: Raz przysiągłem na moją świętość: na pewno nie skłamię Dawidowi. Potomstwo jego trwać będzie wiecznie i tron jego będzie przede Mną jak słońce, jak księżyc,copozostajenawieki,aświadekwchmurachjestwierny».Ps.89,36-38(BT). [106]Niezbezczeszczęmojegoprzymierzaaniniezmienięsłowaustmoich.Ps.89,35 (BT). [107]NowegoRzymu,Bizancjum. [108]Józefie,synuDawida,niebójsięwziąćdosiebieMaryi,twejMałżonki;albowiem zDuchaŚwiętegojestto,cosięwNiejpoczęło.Mt1,20(BT). [109]Rômê. [110]GdypewnegorazuEzawwróciłdodomugłodnyizmęczonyzgodziłsięzamiskę soczewicyoddaćmłodszemubratuJakubowiprawopierworództwa. [111]Ciało(...)doczegoinnegodążyniżduch,aduchdoczegoinnegoniżciało,istąd niemamiędzynimizgody,takżenieczynicietego,cochcecie.Ga5,17(BT). [112]Postępujciewedługducha,aniespełniciepożądaniaciała.Ga5,16(BT). [113]Por.:Mt10,8i19,28;Łk10,19. [114]Ps28,3-4. [115]Trzech rzeczy pojąć nie mogę, a czterech nie znam: drogi orła po niebie, drogi wężaposkale,drogiokrętupomorzu,drogimężczyznyumłodejkobiety.Takpostępuje cudzołożnica:zjadła,obtarłasweustairzekła:«Źleniezrobiłam».Prz30,18-20(BT). [116]Mowa o prawie lewiratu, o którym mowa w Biblii: „Jeśli bracia będą mieszkać wspólnie i jeden z nich umrze, a nie będzie miał syna, nie wyjdzie żona zmarłego za mążzakogośobcego,spozarodziny,leczszwagierjejzbliżysiędoniej,weźmiejąsobie zażonę,dopełniającobowiązkulewiratu.Anajstarszemusynowi,któregoonaurodzi, nadadząimięzmarłegobrata,byniezaginęłojegoimięwIzraelu.Jeśliniebędziechciał ten mężczyzna wziąć swej bratowej za żonę, pójdzie bratowa do bramy miasta, do starszychipowie:„Niemamszwagra,którybypodtrzymałimiębrataswegowIzraelu. Szwagierniechcenamojąkorzyśćdopełnićobowiązku,jakiciążynanim”.Starsitego miasta zawezwą go i przemówią do niego. Jeśli będzie obstawał przy swoim i powie: „Nie chcę jej poślubić”, pójdzie do niego bratowa na oczach starszych, zdejmie mu sandałznogi,pluniemuwtwarzipowie:„Taksiępostępujezczłowiekiem,którynie chceodbudowaćdomuswegobrata”.IbędzienazwaneimięjegowIzraelu:„Domtego, któremuzzutosandał”.Pwp25,5-10(BT). [117]Chodzionasienie,ociągłośćrodu. [118]Patrz:Sdz15i16. [119]PrzyprowadzonowięcSamsonazwięzieniaizabawiałich.Postawionogopotem między dwiema kolumnami. I rzekł Samson do chłopca, który go trzymał za rękę: „Prowadź mnie i pozwól mi dotknąć kolumn, na których stoi dom, abym się o nie oparł”.Wdomutymbyłopełnomężczyznikobiet.Bylitamwszyscywładcyfilistyńscy, anadachuokołotrzechtysięcymężczyznikobiet,którzysięprzypatrywaliSamsonowi, gdy ich zabawiał. Wtedy wezwał Samson Pana mówiąc: „Panie Boże, proszę Cię, wspomnij na mnie i przywróć mi siły przynajmniej na ten jeden raz! Boże, niech pomszczę raz jeden na Filistynach moje oczy”. Ujął więc Samson obie kolumny, na których stał cały dom, oparł się o nie: o jedną - prawą ręką, o drugą - lewą ręką. Następnie rzekł Samson: „Niech zginę wraz z Filistynami”. Gdy się zatem oparł o nie mocno, dom runął na władców i na cały lud, który w nim był zebrany. Tych, których wówczas zabił sam ginąc, było więcej aniżeli tych, których pozabijał w czasie całego swegożycia.Sdz16,26-30(BT). [120]Sztuksrebra. [121]GóraMekedy. [122]Prawdopodobnie trawestacja tego wersu biblijnego: Wyrocznia Pana, który ma ogieńnaSyjonieipiecswójwJeruzalem.Iz31,9(BT). [123]Por.:Pwp4,1. [124]Por.:Pwp27,15in. [125]Por.Mt25,22. [126]MądrościBożej. [127]ChwaleKrólów. [128]J21,25. [129]Ew.innyprzekład:pozostaniemywnaszychsiedzibach. [130]Por.Ps40,7. [131]Rdz1,1. [132]Por.:Pwp18,5. [133]Lb21,6-9. [134]Lb12,2. [135]Lb11,16-24iWj19. [136]Wj33,18-23. [137]Wj34,33. [138]Por.:Ez43,1. [139]Por.:Wj3,2. [140]Por.:Lb16. [141]Lb17,16-26. [142]PanmiłujebramySyjonubardziejniżwszystkienamiotyJakuba.Ps87,2(BT). [143]Wspaniałerzeczygłosząotobie,omiastoBoże!Ps87,3(BT). [144]Wj25,10. [145]Wj17,6. [146]Por.:Mt16,18. [147]Por.J10,9. [148]Otóż i Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościółmój,abramypiekielnegonieprzemogą.Mt16,18.(BT). [149]J10,11-14. [150]Por.J151-8. [151]Przebodliręceinogimoje.Ps22,17(BT). [152]Gdybyłemspragniony,poilimnieoctem.Ps69,22(BT). [153]«Z wszelkiego drzewa tego ogrodu możesz spożywać według upodobania; ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy z niego spożyjesz, niechybnie umrzesz».Rdz2,17(BT). [154]Por.: Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, bo zamykacie królestwoniebieskieprzedludźmi.Wysaminiewchodzicieiniepozwalaciewejśćtym, którzy do niego idą. Mt 23, 13 (BT); Powiedział też do niektórych, co ufali sobie, że są sprawiedliwi,ainnymigardzili.(Łk18,9(BT). [155]Bowiem Bóg aniołom, którzy zgrzeszyli, nie odpuścił, ale wydał [ich] do ciemnychlochówTartaru,abybylizachowaninasąd.2P2,4(BT). [156]Akiedyludziezaczęlisięmnożyćnaziemi,rodziłyimsięcórki.SynowieBoga, widząc, że córki człowiecze są piękne, brali je sobie za żony, wszystkie, jakie im się tylko podobały. Wtedy Bóg rzekł: „Nie może pozostawać duch mój w człowieku na zawsze,gdyżczłowiekjestistotącielesną:niechajwięcżyjetylkostodwadzieścialat”.A wowychczasachbylinaziemigiganci;atakżepóźniej,gdysynowieBogazbliżalisiędo córek człowieczych, te im rodziły. Byli to więc owi mocarze, mający sławę w owych dawnychczasach.Rdz2,1-4(BT). [157]Por.:Rdz6,14-22(BT) [158]PrzyTobiepanowaniewdniuTwejpotęgi,wświętychszatach[będziesz].Złona jutrzenkijakrosęCięzrodziłem”.Ps110,3(BT). [159]Rdz1,1. [160]Por.:1J,1in. [161]PierwsząKsięgęnapisałem,Teofilu,owszystkim,coJezusczyniłiczegonauczał odpoczątkuażdodnia,wktórym(...)zostałwziętydonieba.Dz1,1-2(BT). [162]Por.:Mk1,1. [163]NapoczątkubyłoSłowo,aSłowobyłouBoga,iBogiembyłoSłowo.J1,1(BT) [164]Onprzemówił,awszystkopowstało;Onrozkazał,azaczęłoistnieć.Ps33,9(BT). [165]PrzezsłowoPanapowstałyniebiosaiwszystkieichzastępyprzeztchnienieust Jego.Ps33,6(BT). [166]To Ja uczyniłem ziemię i na niej stworzyłem człowieka, Ja własnoręcznie rozpiąłemnieboirozkazujęwszystkimjegozastępom.Iz45,12(BT). [167]TenludzbliżasiędoMnietylkowsłowach,isławiMnietylkowargami,podczas gdysercejegojestzdalaodeMnie;(...)cześćjegojestdlaMnietylkowyuczonymprzez ludzizwyczajem,Iz29,13(BT). [168]Mnie do zazdrości pobudzili nie-bogiem, rozjątrzyli Mnie swymi czczymi bożkami;iJaichdozazdrościpobudzęnie-ludem,rozjątrzęichgłupimnarodem.Pwp 32,21(BT). [169]Por.:Dz7,1-60. [170]Bierzcieijedzcie,tojestCiałomoje.Mt26,26(BT). [171]Nastąpitranssubstancjacja-chlebcałkowicieprzemienisięwCiałoPańskie. [172]Jedną połowę spala w ogniu i na rozżarzonych węglach piecze mięso; potem zajada pieczeń i nasyca się. Ponadto grzeje się i mówi: „Hej! Ale się zagrzałem i korzystam ze światła!38 Z tego zaś, co zostanie, czyni swego boga, bożyszcze swoje, któremuoddajepokłonipadanatwarz,imodlisię,mówiąc:„Ratujmnie,bośtybogiem moim!”Iz4416-17(BT). [173]Bowszyscybogowiepogantoułuda,aPanuczyniłniebiosa.Ps96,5.(BT). [174]Pan ukazał się Abrahamowi pod dębami Mamre, gdy ten siedział u wejścia do namiotuwnajgorętszejporzednia.Rdz18,1(BT). [175]Abraham,obejrzawszysiępozasiebie,spostrzegłbaranauwikłanegorogamiw zaroślach.Poszedłwięc,wziąłbaranaizłożyłwofierzecałopalnejzamiastswegosyna. Rdz22,13(BT). [176]Jakubnazbierałsobieświeżychgałązektopoli,drzewamigdałowegoiplatanui pozdzierałznichkoręwtakisposób,żeukazałysięnanichbiałeprążki.Takostrugane patyki umocował przy korytach z wodą, czyli przy poidłach, aby je widziały trzody, które przychodziły pić wodę. Gdy bowiem zwierzęta przychodziły pić wodę, parzyły się. I tak parzyły się zwierzęta z trzód przed tymi patykami i wskutek tego dawały przychówekosierściprążkowej,pstrejicętkowanej.Jakuboddzieliłwięcowcebiałei pędziłjeprzodemprzedpstrymiiczarnymi,jakostadaLabana;dlasiebiezaśtrzymał stada osobno, nie łącząc ich ze stadami Labana. A przy tym Jakub umieszczał owe ponacinane patyki na widocznym miejscu przy poidłach tylko wtedy, gdy miały się parzyćsztukimocne;gdyzaśowcebyłysłabe,patykówniekładł.Wtensposóbsztuki słabemiałysiędostaćLabanowi,amocne-Jakubowi.TaktostałsięJakubczłowiekiem bardzozamożnym;miałbowiemlicznetrzody,aponadtoniewolnice,sługi,wielbłądyi osły.Rdz30,37-43(BT). [177]Bóg Wszechmogący ukazał mi się w Luz, w kraju Kanaan, i błogosławiąc mi powiedział do mnie: Ja uczynię cię płodnym i dam ci tak liczne potomstwo, że rozrośnieszsięwwielkinaród.Dajęteżtenotokrajprzyszłemupotomstwutwemuna własność na zawsze. Rdz 48, 3-4 (BT); Przez wiarę umierający Jakub pobłogosławił każdegozsynówJózefaipochyliłsięgłębokoprzedwierzchołkiemjegolaski.Hbr20, 21(BT). [178]Dawid i wszyscy ludzie towarzyszący mu, powstawszy, udali się w kierunku judzkiej Baali, aby sprowadzić stamtąd Arkę Boga, który nosi imię: Pan Zastępów spoczywającynacherubach.UmieszczonoArkęBożąnanowymwozieiwywiezionoją z domu Abinadaba, położonego na wzgórzu. Uzza i Achio, synowie Abinadaba, prowadziliwóz,zArkąBożą.AchiowyprzedzałArkę.TakDawid,jakicałydomIzraela tańczyli przed Panem z całej siły przy dźwiękach pieśni i gry na cytrach, harfach, bębnach,grzechotkachicymbałach.2Sm6,2-5(BT). [179]Gdyjeszczeprzemawiałdotłumów,otoJegoMatkaibraciastanęlinadworzei chcieli z Nim mówić. Ktoś rzekł do Niego: „Oto Twoja Matka i Twoi bracia stoją na dworzeichcąmówićzTobą”.LeczOnodpowiedziałtemu,któryMutooznajmił:„Któż jest moją matką i którzy są moimi braćmi?” I wyciągnąwszy rękę ku swoim uczniom, rzekł:„Otomojamatkaimoibracia.BoktopełniwolęOjcamojego,któryjestwniebie, tenMijestbratem,siostrąimatką”.Mt12,46-50(BT);TymczasemnadeszłaJegoMatkai bracia i stojąc na dworze, posłali po Niego, aby Go przywołać. Właśnie tłum ludzi siedziałwokółNiego,gdyMupowiedzieli:„OtoTwojaMatkaibracianadworzepytają się o Ciebie”. Odpowiedział im: „Któż jest moją matką i [którzy] są braćmi?” I spoglądając na siedzących dokoła Niego rzekł: „Oto moja matka i moi bracia. Bo kto pełniwolęBożą,tenMijestbratem,siostrąimatką”.Mk3,31-35(BT). [180]Wiara zaś jest poręką tych dóbr, których się spodziewamy, dowodem tych rzeczywistości, których nie widzimy. Dzięki niej to przodkowie otrzymali świadectwo. Hbr11,1-2(BT). [181]Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony.Mk16,16(BT). [182]Melchizedek zaś, król Szalemu, wyniósł chleb i wino; a [ponieważ] był on kapłanemBogaNajwyższego,błogosławiłAbrama.Rdz14,18(BT). [183]I [Pan] rzekł [mi]: „Idź i mów do tego ludu: Słuchajcie pilnie, lecz bez zrozumienia,patrzcieuważnie,leczbezrozeznania!Zatwardźsercetegoludu,znieczul jegouszy,zaślepjegooczy,iżbyoczaminiewidziałaniuszaminiesłyszał,isercejego by nie pojęło, żeby się nie nawrócił i nie był uzdrowiony”. Iz 6, 9-10 (BT); [Tacy] nie mają świadomości ani zrozumienia, gdyż [mgłą] przesłonięte są ich oczy, tak iż nie widzą,isercaich,takiżnierozumieją.Iz44,18(BT). [184]Albowiem Dziecię nam się narodziło, Syn został nam dany, na Jego barkach spoczęławładza.NazwanoGoimieniem:PrzedziwnyDoradca,BógMocny,Odwieczny Ojciec,KsiążęPokoju.Iz9,5(BT). [185]OtomójSługa,któregopodtrzymuję.Wybranymój,wktórymmamupodobanie. Sprawiłem,żeDuchmójnaNimspoczął;OnprzyniesienarodomPrawo.Iz42,1(BT). [186]Por.:TomówiPan:„Usłyszeliśmykrzykbolesnytrwogi,aniepokoju.Pytajciesię ipatrzcie:Czymężczyznamożerodzić?Dlaczegowidzęwszystkichmężczyznzrękami nabiodrachjakurodzącejkobiety?Każdatwarzpowlekłasiębladością.Ach,jakwielki to dzień, nie ma on równego sobie! Będzie on czasem ucisku Jakuba, a jednak on zostanie zeń wybawiony! W dniu tym - wyrocznia Pana Zastępów - skruszę jarzmo znad ich szyi, zerwę ich więzy, tak że nie będą więcej służyć obcym. Będą zaś służyć Panu,swemuBogu,iDawidowi,swojemukrólowi,któregoimwzbudzę”.Jr30,5-9(BT). [187]Bootociemnośćokrywaziemięigęstymrokspowijaludy,aponadtobąjaśnieje Pan, i Jego chwała jawi się nad tobą. I pójdą narody do twojego światła, królowie do blaskutwojegowschodu.Iz60,2-3(BT). [188]Pokrzepcie ręce osłabłe, wzmocnijcie kolana omdlałe! Powiedzcie małodusznym: „Odwagi! Nie bójcie się! Oto wasz Bóg, oto - pomsta; przychodzi Boża odpłata;Onsamprzychodzi,byzbawićwas”.Wtedyprzejrząoczyniewidomychiuszy głuchych się otworzą. Wtedy chromy wyskoczy jak jeleń i język niemych wesoło krzyknie. Bo trysną zdroje wód na pustyni i strumienie na stepie; spieczona ziemia zmienisięwpojezierze,spragnionykrajwkrynicewód.Iz35,3-7(BT). [189]Bóg nasz przybył i nie milczy: przed Nim ogień trawiący, wokół Niego szaleje nawałnica.Ps50,3(BT). [190]W tamtych czasach - wyrocznia Pana - będę Bogiem dla wszystkich pokoleń Izraela,onezaśbędąmoimnarodem.Jr31,1(BT).Ibędąmoimnarodem,Jazaśbędę ichBogiem.Jr32,38(BT). [191]Tak mówi Pan Bóg: Zgromadzę was na nowo spośród obcych narodów, sprowadzęwaszkrajów,poktórychzostaliścierozproszeni,idamwamziemięIzraela. (…)Itakbędąonimoimludem,aJabędęichBogiem.Ez11,17i20(BT);Bomyjesteśmy świątyniąBogażywego-wedługtego,comówiBóg:Zamieszkamznimiibędęchodził wśródnich,ibędęichBogiem,aonibędąmoimludem.2Kor6,16(BT). [192]Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie! Błogosławimy wam z domu Pańskiego.Ps118,26(BT). [193]Por.: Bóg przychodzi z Temanu, Święty z góry Paran. Majestat Jego okrywa niebiosa,aziemiapełnajestJegochwały.Ha3,3(BT). [194]Por.:Niechdziśbędziewiadomo,żeTyjesteśBogiemwIzraelu(...),abytenlud zrozumiał,żeTy,oPanie,jesteśBogiemiTynawróciłeśichserce.1Krl18,36-37(BT). [195]Por.:Tego[nieprzyjaciela],coprzychodzizpółnocy,oddalęodwas,wypędzęgo doziemisuchejispustoszonej;przedniajegostrażobrócisiękumorzuwschodniemu,a tylna jego straż ku morzu zachodniemu; i pozostanie po nim zaduch, i pozostanie zgnilizna,bobardzohardosobiepoczynał.Jl2,20(BT). [196]Wielki jest Pan i godzien wielkiej chwały w mieście Boga naszego. Góra Jego święta, wspaniałe wzgórze, radością jest całej ziemi; góra Syjon, kraniec północy, jest miastem wielkiego Króla. Ps 48, 2-3 (BT); Bóg zajaśniał z Syjonu, korony piękności. Ps 50,2(BT). [197]OSyjoniezaśbędziesięmówić:„Każdynanimsięnarodził,aNajwyższysamgo umacnia”.Panspisującwyliczanarody:„Tensiętamurodził”.Ps87,5-6(BT). [198]Zstąpijakdeszcznatrawę,jakdeszczrzęsisty,conawadniaziemię.Zadnijego zakwitniesprawiedliwośćiwielkipokój,dopókiksiężycniezgaśnie.Ps72,6(BT). [199]Lecz do Syjonu przyjdzie jako Odkupiciel i do nawróconych z występków w Jakubie-wyroczniaPana.Iz59,20(BT). [200]Pójdęiwrócędomojejsiedziby.Oz5,15(BT). [201]Bo oto Pan wychodzi ze swego przybytku, zstąpi i deptać będzie po wyniosłościachziemi.Mi1,3(BT). [202]Jam jest Pan, Bóg twój, od ziemi egipskiej, dozwolę ci jeszcze zamieszkać w namiotach,jakbyłozadniSpotkania.Oz12,10(BT). [203]Pan bowiem uwolni Jakuba, wybawi go z ręki silniejszego od niego. Przyjdą i będą wykrzykiwać radośnie na wyżynie Syjonu i rozradują się błogosławieństwem Pana:zbożem,winem,oliwą,owcamiiwołami.Życieichbędziepodobnedozroszonego ogroduinigdyjużsiłimniezbraknie.Jr31,11-12(BT). [204]Słuchajcie, wszystkie narody, wsłuchuj się, ziemio, i to, co ją napełnia! Niech <Pan> Bóg przeciw wam będzie świadkiem, Pan z pałacu swego świętego! Bo oto Pan wychodzizeswegoprzybytku,zstąpiideptaćbędziepowyniosłościachziemi.Stopnieją podNimgóry,rozdzieląsiędolinyjakwoskprzedogniem,jakwodyrozlanepostoku. Mi1,2-4(BT). [205]Por.:OtoKróltwójidziedociebie,sprawiedliwyizwycięski.Za9,9(BT). [206]Pójdęiwrócędomojejsiedziby.Oz5,15(BT). [207]Przeto będzie żył i dadzą mu złoto z Saby, zawsze będą się modlić za niego, nieustanniemubłogosławić.Ps72,15(BT). [208]Onsamrozciąganiebiosa,kroczypomorskichgłębinach.Hi9,8(BT). [209]Nagiął On niebiosa i zstąpił, a czarna chmura była pod Jego stopami. Ps 18, 10 (BT). [210]DlategoPansamdawamznak:OtoPannapocznieiporodziSyna,inazwieGo imieniemEmmanuel.Iz7,14(BT). [211]Ps110,3(BT). [212]TyśSynemmoim,JaCiebiedziśzrodziłem.Ps2,7(BT). [213]Rzekł więc Gedeon do Boga: „Jeżeli naprawdę chcesz przeze mnie wybawić Izraela, jak to powiedziałeś, pozwól, że położę runo wełny na klepisku; jeżeli rosa spadnietylkonaruno,acałaziemiadokołabędziesucha,będęwiedział,żewybawisz Izraelaprzezemnie,jakpowiedziałeś”.Takuczynił.Kiedyranowstałiścisnąłwilgotne runo,wycisnąłzrunapełnączaszęwody.Sdz6,36-37(BT). [214]Panpatrzyznieba,widziwszystkichsynówludzkich.Ps33,13(BT). [215]Chwalcie, narody, lud Jego: bo On odpłaci za krew swoich sług, odda zapłatę swymwrogom,oczyścikrajswegoludu.Pwp32,43(BT). [216]Wzbudzę tam moc dla Dawida, zgotuję światło dla mego pomazańca! Odzieję wstydemjegonieprzyjaciół,anadnimzabłyśniejegokorona.Ps132,17-18(BT). [217]Nie lękaj się, bo już się nie zawstydzisz, nie wstydź się, bo już nie doznasz pohańbienia.Iz54,4(BT). [218]Są mi posłuszni na pierwsze wezwanie; cudzoziemcy mi schlebiają. Cudzoziemcybledną,zdrżeniemwychodzązeswoichwarowni.Ps18,45-46(BT). [219]Mówcie wśród pogan: Pan jest królem. Umocnił świat, by się nie poruszył: ze słusznościąwymierzaludomsprawiedliwość.Ps96,10(BT). [220][Pan] nadchodzi, bo nadchodzi, aby sądzić ziemię. On będzie sądził świat sprawiedliwie,zwiernościąswą-narody.Ps96,13(BT). [221]Oto Pan, Bóg Zastępów, z trzaskiem obcina korony drzew: najwyższe wierzchołki już ścięte, najwznioślejsze powalone. Iz 10, 33 (BT); Przyszła chwała tego domu będzie większa od dawnej, mówi Pan Zastępów; na tym to miejscu Ja udzielę pokoju-wyroczniaPanaZastępów.Ag2,9(BT). [222]Owego dnia to się stanie: Korzeń Jessego stać będzie na znak dla narodów. Do niegoludyprzyjdąporadę,isławnebędziemiejscejegospoczynku.Iz11,10(BT). [223]Sławcie Pana, wzywajcie Jego imienia, głoście dzieła Jego wśród narodów! ŚpiewajcieMuigrajcieMu,rozpowiadajciewszystkieJegocuda!Ps105,1-2(BT). [224]Panmniestworzył,swearcydzieło,jakopoczątekswejmocy,oddawna.Prz8,22 (BT). [225]Por.:Imięjegoniechtrwanawieki;jakdługoświecisłońce,niechwzrastajego imię! Niech się wzajemnie nim błogosławią! Niech wszystkie narody ziemi życzą mu szczęścia!Ps72,17(BT). [226]Gdy niebo umacniał, z Nim byłam [ja, Mądrość], gdy kreślił sklepienie nad bezmiaremwód,gdywgórzeutwierdzałobłoki,gdyźródławielkiejotchłaniumacniał, gdymorzustawiałgranice,bywodyzbrzegówniewyszły,gdykreśliłfundamentypod ziemię. Ja byłam przy Nim mistrzynią, rozkoszą Jego dzień po dniu, cały czas igrając przedNim,igrającnaokręguziemi,znajdującradośćprzysynachludzkich.Prz8,27-31 (BT). [227]Por.: I oto chwała Boga Izraela przyszła od wschodu, a głos Jego był jak szum wieluwód,aziemiajaśniałaodJegochwały.Ez43,2(BT). [228]Por.:Owegodniatosięstanie:KorzeńJessegostaćbędzienaznakdlanarodów. Doniegoludyprzyjdąporadę,isławnebędziemiejscejegospoczynku.Iz11(BT). [229]Por.:Ps105,5-17. [230]Stanie się na końcu czasów: będzie ustanowiona góra domu Pańskiego, utwierdzonanawierzchugór,awystrzeliponadpagórki.Ipopłynądoniejludy.Pójdą liczne narody i powiedzą: „Chodźcie, wstąpmy na górę Pańską, do domu Boga Jakubowego,niechnasnauczydrógswoich,byśmychodziliJegościeżkami”,bozSyjonu wyjdzienaukaisłowoPańskiezJeruzalem.Mi4,1-2(BT). [231]Posłuchaj, mój ludu, chcę przemawiać i świadczyć przeciw tobie, Izraelu: Ja jestemBogiem,Bogiemtwoim.Ps50,7(BT). [232]Słuchaj,Izraelu,PanjestnaszymBogiem-Panemjedynym.Pwp6,4(BT). [233]Powstań!Świeć,boprzyszłotweświatłoichwałaPańskarozbłyskanadtobą.Iz 60,1(BT). [234]Radujsięwielce,CóroSyjonu,wołajradośnie,CóroJeruzalem!Za9,9(BT). [235]O Panie, nasz Boże, jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi! Tyś swój majestatwyniósłnadniebiosa.Sprawiłeś,że[nawet]ustadzieciiniemowlątoddająCi chwałę,naprzekórTwymprzeciwnikom,abyposkromićnieprzyjacielaiwroga.Ps8,23.(BT). [236]Wszyscy twoi synowie będą uczniami Pana, wielka będzie szczęśliwość twych dzieci.Iz54,13(BT). [237]Zacznijcieśpiewiwbębenuderzcie,wharfęsłodkodźwięczącąilirę!Dmijciew róg na nowiu, podczas pełni, w nasz dzień uroczysty! Bo to jest ustawa w Izraelu, przykazanieBogaJakubowego.Ps81,3-5(BT). [238]OtocoPanobwieszczawszystkimkrańcomziemi:„MówciedoCórySyjońskiej: OtotwójZbawcaprzychodzi.OtoJegonagrodazNimidzieizapłataJegoprzedNim.”Iz 62,11(BT). [239]Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie! Błogosławimy wam z domu Pańskiego. Ps118, 26 (BT); Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie. Mt 21, 11 (BT). [240]Judo, ciebie sławić będą bracia twoi, twoja bowiem ręka na karku twych wrogów! Synowie twego ojca będą ci oddawać pokłon! Judo, młody lwie, na zdobyczy róśćbędziesz,mójsynu:jaklewczaisię,gotujedoskoku,dolwicypodobny-któżsię ośmieligodrażnić?NiezostanieodjęteberłoodJudyanilaskapasterskaspośródkolan jego,ażprzyjdzieten,doktóregoononależy,izdobędzieposłuchunarodów!Rdz49,810(BT). [241]Przywiąże on swego osiołka w winnicy i źrebię ośle u winnych latorośli. W winiepraćbędzieswąodzież,iwkrwiwinogron-swąszatę.Będąmusięiskrzyłyoczy odwina,azębybędąbiałeodmleka.Rdz49,11-12(BT). [242]Judo,młodylwie,nazdobyczyróśćbędziesz,mójsynu:jaklewczaisię,gotujedo skoku,dolwicypodobny-któżsięośmieligodrażnić?Rdz49,9(BT). [243]Por.:AscensioIsaiae,ed.Dillmann,pp.13&57. [244]?Ocalodmieczamojeżycie,zpsichpazurówwyrwijmojejedynedobro,wybaw mnieodlwiejpaszczękiiodrogówbawolich-wysłuchajmnie!Ps22,20-21(BT). [245]Bo oto wrogowie Twoi, Panie, bo oto wrogowie Twoi poginą, rozproszą się wszyscy złoczyńcy. Wywyższyłeś mój róg jak u bawołu, skropiłeś mnie świeżym olejkiem. Ps 92, 10 (BT); Bo w ręku Pana jest kielich, który się pieni winem, pełnym przypraw. I On z niego nalewa: aż do mętów wypiją, pić będą wszyscy niegodziwi na ziemi”. Ja zaś będę się radował na wieki, zaśpiewam Bogu Jakuba. I połamię cały róg niegodziwych,arógsprawiedliwegosięwzniesie.Ps75,9-11(BT). [246]Por.:WspaniałośćJegopodobnadoświatła,promieniezrąkMutryskają,wnich toukrytamocJego.Ha3,4(BT). [247]8Wykopałdółipogłębiłgo,leczwpadłdojamy,którąprzygotował.Ps7,16(BT). [248]Człowiekiemnikczemnymjestinicponiem:ktochodzizkłamstwemnaustach, oczyma strzela, szurga nogami, palcami swymi wskazuje; a w sercu podstęp ukrywa, stale przemyśliwa zło, jest podnietą do kłótni. Dlatego nagle zagłada nań przyjdzie: w mgnieniuokazniszczony-inieodwracalnie.Prz6,12-15(BT). [249]Szepcą przeciw mnie wszyscy, co mnie nienawidzą i obmyślają moją zgubę: „Zaraza złośliwa nim zawładnęła” i „Już nie wstanie ten, co się położył”. Nawet mój przyjaciel, któremu ufałem i który chleb mój jadł, podniósł na mnie piętę. Ps 41, 8-11 (BT). [250]Biada prawodawcom ustaw bezbożnych i tym, co ustanowili przepisy krzywdzące, aby słabych odepchnąć od sprawiedliwości i wyzuć z prawa biednych megoludu;bywdowyuczynićswoimłupemibymócograbiaćsieroty!Iz10,1-2(BT). [251]Niech znikną z ziemi grzesznicy i niech już nie będzie występnych! Ps 104, 35 (BT). [252]Błogosławieństwem prawych wznosi się miasto, usta występnych je burzą. Prz 11,11(BT). [253]PangowyłączynajegonieszczęściezewszystkichpokoleńIzraela,stosowniedo wszystkichprzekleństwtegoprzymierza,zapisanychwksiędzetegoPrawa.Pwp29,20 (BT). [254]Miłował złorzeczenie: niech się nań obróci; w błogosławieństwie nie miał upodobania:niechodniegoodstąpi!Ps109,17(BT). [255]Por.: [Kto] uciskał biednego i potrzebującego, popełniał rozboje, nie oddawał zastawu, podnosił oczy ku bożkom, dopuszczał się obrzydliwości, uprawiał lichwę i żądałodsetek-tenniebędzieżył,bopopełniłwszystkietebezeceństwa.Tennapewno umrze, a [odpowiedzialność] za krew jego spadnie na niego samego. Ez 18, 12 (BT); Twojaniegodziwośćciękarze,atwojeniewiernościcięosądzają.Jr2,19(BT). [256]Męski krok jego niepewny, zamiar gotuje upadek, bo nogi zawiodą go w sieć, poruszasię,leczmiędzysidłami.Pętlicachwyciłasiępięty,pułapkazamknęłasięnad nim. Zasadzka na ziemi ukryta, potrzask nań czeka na drodze. Zewsząd upiory go dręczą, kroczą ciągle w ślad za nim. Czeka na niego Żarłoczna, Śmierć czyha u boku. Pożremuczłonkiciała,pożremuczłonki-zaraza.Wygnanegoznamiotu,beznadziei, do Króla Strachów powiodą. Zamieszka w namiocie - nie swoim; sypie się po nim siarkę.Korzeniepodnimniszczeją,anadnimpożółkłyjużliście.Giniewspomnieniew ojczyźnie, zanika imię na rynku. Ze światła rzucą go w ciemność, wypędzą z zaludnionejziemi;nisynwnarodzie,nidziedzic,niktjużponimniezostanie.Hi18,719(BT). [257]Przeklinają,kłamią,mordująikradną,cudzołożą,popełniajągwałty,azbrodnia idziezazbrodnią.Oz4,2(BT). [258]Pobudź przeciwko niemu grzesznika, niech stanie po prawicy jego oskarżyciel! Ps109,6(BT). [259]Nie będziesz przyjmował podarków, ponieważ podarki zaślepiają dobrze widzącychisązgubąsprawsłusznych.Wj23,8(BT);Przeklęty,ktobierzepodarunek, byrozlaćkrewniewinnegoPwp27,5(BT). [260]Tak więc straciła Tora moc swoją, sprawiedliwego sądu już nie ma; bezbożny bowiemgnębiuczciwego,dlategowyroksądowyulegawypaczeniu.Ha1,4(BT). [261]Widzitowystępny,gniewasię,zgrzytazębamiimarnieje.Ps112,10(BT). [262]ObrzydładlaPanawagafałszywa,upodobaniemJego-ciężarekuczciwy.Prz11, 1(BT). [263]Por.: Jeżeli to uznacie za słuszne, dajcie mi zapłatę, a jeżeli nie - zostawcie ją sobie! I odważyli mi trzydzieści srebrników. Za 11, 12 (BT); Wtedy spełniło się to, co powiedział prorok Jeremiasz: Wzięli trzydzieści srebrników, zapłatę za Tego, którego oszacowalisynowieIzraela.Mt27,9(BT). [264]Por.: Jeżeli wam mówię o tym, co jest ziemskie, a nie wierzycie, to jakżeż uwierzycietemu,cowampowiemosprawachniebieskich?Iniktniewstąpiłdonieba, opróczTego,któryzniebazstąpił-SynaCzłowieczego.AjakMojżeszwywyższyłwęża na pustyni, tak potrzeba, by wywyższono Syna Człowieczego, aby każdy, kto w Niego wierzy, miał życie wieczne. Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonegodał,abykażdy,ktowNiegowierzy,niezginął,alemiałżyciewieczne. Albowiem Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony. Kto wierzy w Niego, nie podlega potępieniu; a kto niewierzy,jużzostałpotępiony,bonieuwierzyłwimięJednorodzonegoSynaBożego.A sąd polega na tym, że światło przyszło na świat, lecz ludzie bardziej umiłowali ciemność aniżeli światło: bo złe były ich uczynki. Każdy bowiem, kto się dopuszcza nieprawości, nienawidzi światła i nie zbliża się do światła, aby nie potępiono jego uczynków. Kto spełnia wymagania prawdy, zbliża się do światła, aby się okazało, że jegouczynkisądokonanewBogu”.J3,12-21(BT). [265]Bo [sfora] psów mnie opada, osacza mnie zgraja złoczyńców. Przebodli ręce i nogimoje,policzyćmogęwszystkiemojekości.Aonisięwpatrują,sycąmymwidokiem; mojeszatydzieląmiędzysiebieilosrzucająomojąsuknię.Ps22,17-19(BT). [266]Któż uwierzy temu, cośmy usłyszeli? na kimże się ramię Pańskie objawiło? On wyrósłprzednamijakmłodedrzewoijakbykorzeńzwyschniętejziemi.NiemiałOn wdzięku ani też blasku, aby na Niego popatrzeć, ani wyglądu, by się nam podobał. Wzgardzony i odepchnięty przez ludzi, Mąż boleści, oswojony z cierpieniem, jak ktoś, przed kim się twarze zakrywa, wzgardzony tak, iż mieliśmy Go za nic. Lecz On się obarczył naszym cierpieniem, On dźwigał nasze boleści, a myśmy Go za skazańca uznali, chłostanego przez Boga i zdeptanego. Lecz On był przebity za nasze grzechy, zdruzgotanyzanaszewiny.SpadłaNańchłostazbawiennadlanas,awJegoranachjest nasze zdrowie. Wszyscyśmy pobłądzili jak owce, każdy z nas się obrócił ku własnej drodze, a Pan zwalił na Niego winy nas wszystkich. Dręczono Go, lecz sam się dał gnębić, nawet nie otworzył ust swoich. Jak baranek na rzeź prowadzony, jak owca niemawobecstrzygącychją,takOnnieotworzyłustswoich.Poudręceisądziezostał usunięty; a kto się przejmuje Jego losem? Tak! Zgładzono Go z krainy żyjących; za grzechymegoluduzostałzbitynaśmierć.Iz53,1-8(BT). [267]Nasza siła będzie nam prawem sprawiedliwości, bo to, co słabe, gani się jako nieprzydatne. Zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego, bo nam niewygodny: sprzeciwia się naszym sprawom, zarzuca nam łamanie prawa, wypomina nam błędy naszych obyczajów. Chełpi się, że zna Boga, zwie siebie dzieckiem Pańskim. Jest potępieniem naszych zamysłów, sam widok jego jest dla nas przykry, bo życie jego niepodobne do innychidrogijegoodmienne.Uznałnaszacośfałszywegoistronioddrógnaszychjak od nieczystości. Kres sprawiedliwych ogłasza za szczęśliwy i chełpi się Bogiem jako ojcem. Zobaczmyż, czy prawdziwe są jego słowa, wybadajmy, co będzie przy jego zejściu.BojeślisprawiedliwyjestsynemBożym,Bógujmiesięzanimiwyrwiegozręki przeciwników.Dotknijmygoobelgąikatuszą,bypoznaćjegołagodnośćidoświadczyć jego cierpliwości. Zasądźmy go na śmierć haniebną, bo - jak mówił - będzie ocalony”. Tak pomyśleli - i pobłądzili, bo własna złość ich zaślepiła. Nie pojęli tajemnic Bożych, nie spodziewali się nagrody za prawość i nie docenili odpłaty dusz czystych. Bo dla nieśmiertelnościBógstworzyłczłowieka-uczyniłgoobrazemswejwłasnejwieczności. A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła i doświadczają jej ci, którzy do niego należą.Mdr2,11-24(BT). [268]Kiedycię,synu,wabiągrzesznicy,nieważsięiść,choćbyrzekli:„Pójdźznami! Zasadźmysięnacichych!Bezpowoduczyhajmynaczystych!JakSzeolwchłoniemyich żywychizdrowychtakjakschodzącychdogrobu.Znajdziemywszelkiekosztownościi napełnimydomyswełupem.Przyłączswójlosdonaszejwspólnoty,jednasakwaniech łączy nas wszystkich!” Synu mój, nie chodź ich drogą, przed ścieżką ich strzeż swojej stopy, gdyż nogi ich pędzą do zbrodni, śpieszno im: krew chcą wytoczyć. Lecz próżno ich sieć zarzucona, na oczach wszelkiego ptactwa. Na własną krew raczej czyhają, czatująnaswojeżycie,botakijestloschciwychzysku:zabieraonwłasneichżycie.Prz 1,10-19(BT). [269]Dalimijakopokarmtruciznę,agdybyłemspragniony,poilimnieoctem.Ps69, 22(BT). [270]LeczOnsięobarczyłnaszymcierpieniem,Ondźwigałnaszeboleści,amyśmyGo zaskazańcauznali,chłostanegoprzezBogaizdeptanego.LeczOnbyłprzebityzanasze grzechy, zdruzgotany za nasze winy. Spadła Nań chłosta zbawienna dla nas, a w Jego ranachjestnaszezdrowie.Wszyscyśmypobłądzilijakowce,każdyznassięobróciłku własnejdrodze,aPanzwaliłnaNiegowinynaswszystkich.DręczonoGo,leczsamsię dałgnębić,nawetnieotworzyłustswoich.Jakbaraneknarzeźprowadzony,jakowca niemawobecstrzygącychją,takOnnieotworzyłustswoich.Iz53,4-7(BT). [271]Por.:Panrzekłdomnie:„Wrzućdoskarbonytęnadzwyczajnązapłatę,którejw ichprzekonaniubyłemgodzien”.Wziąłemwięctrzydzieścisrebrnikówiwrzuciłemje doskarbonydomuPańskiego.Za11,13(BT). [272]Po udrękach swej duszy, ujrzy światło i nim się nasyci. Zacny mój Sługa usprawiedliwi wielu, ich nieprawości On sam dźwigać będzie. Dlatego w nagrodę przydzielę Mu tłumy, i posiądzie możnych jako zdobycz, za to, że Siebie na śmierć ofiarował i policzony został pomiędzy przestępców. A On poniósł grzechy wielu, i orędujezaprzestępcami.Iz53,11-12(BT). [273]Płacilimizłemzadobro,czyhalinamojeżycie.Ps35,12(BT). [274]Będąpatrzećnatego,któregoprzebili.Za12,10(BT). [275]Zapowiadali te dni także pozostali prorocy, którzy przemawiali od czasów Samuelaijegonastępców.Dz3,24(BT). [276]O Boże, powstań, odbądź sąd nad ziemią, bo wszelkie narody są Twoją własnością.Ps82(81),8(BT). [277]Powstań, przyjdź nam na pomoc i wyzwól nas przez swą łaskawość! Ps 44, 27 (BT). [278]LeczPansięocknąłjakzesnu,jakwojownikwinemzmożony.Iporaziłodtyłu swychnieprzyjaciół:wieczystąsromotąichokrył.Ps78,65-66(BT). [279]Po udrękach swej duszy, ujrzy światło i nim się nasyci. Zacny mój Sługa usprawiedliwiwielu,ichnieprawościOnsamdźwigaćbędzie.Iz53,11(BT). [280]Nie pozostawisz mojej duszy w Szeolu i nie dozwolisz, by wierny Tobie zaznał grobu.Ps16,10(BT). [281]ŚpiewajcieBogu,królestwaziemi,zagrajciePanu,któryprzemierzaniebo,niebo odwieczne.Otowydałgłosswój,głospotężny:„UznajciemocBożą!”Jegomajestatjest nadIzraelem,aJegopotęgawobłokach.GrozęsiejeBógzeswejświątyni,BógIzraela; Onsamswojemuludowidajepotęgęisiłę.NiechbędzieBógbłogosławiony!Ps68,33-36 (BT). [282]Ontojest,którytworzygóryistwarzawichry,myśliludzkiepoznaje,wywołuje jutrzenkęiciemność,stąpapowyżynachziemi.Pan,BógZastępów,jestimięJego.Am4, 13(BT). [283]Powstań, Panie, w swej potędze, chcemy śpiewać i moc Twoją sławić. Ps 21, 14 (BT). [284]Pan wyruszy do boju i będzie walczył przeciw ludom, jak niegdyś walczył w dniu bitwy. W owym dniu dotknie stopami Góry Oliwnej, która jest naprzeciw Jerozolimyodstronywschodniej,aGóraOliwnarozstąpisięwpołowieodwschoduku zachodowiipowstaniewielkadolina.Za14,3-4(BT). [285]Bramy, podnieście swe szczyty i unieście się, prastare podwoje, aby mógł wkroczyć Król chwały. „Któż jest tym Królem chwały?” „Pan, dzielny i potężny, Pan, potężny w boju”. Bramy, podnieście swe szczyty i unieście się, prastare podwoje, aby mógłwkroczyćKrólchwały!„KtóżjesttymKrólemchwały?”„ToPanZastępów:Onsam Królemchwały”.Ps24,7-10(BT). [286]PowrócęznowunaSyjonizamieszkamznowuwJeruzalem.Za8,3(BT). [287]Ty,Panie,jesteśłaskawy,boTykażdemuoddaszwedługjegoczynów.Ps62,13 (BT). [288]Patrzałemwnocnychwidzeniach:aotonaobłokachniebaprzybywajakbySyn Człowieczy.PodchodzidoPrzedwiecznegoiwprowadzająGoprzedNiego.Powierzono Mu panowanie, chwałę i władzę królewską, a służyły Mu wszystkie narody, ludy i języki. Panowanie Jego jest wiecznym panowaniem, które nie przeminie, a Jego królestwonieulegniezagładzie.Dn7,13-14(BT). [289]Ja jestem Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba? Bóg nie jest [Bogiem] umarłych,leczżywych.Mt22,32(BT). [290]IzraelzamieszkałwEgipcie,wkrajuGoszen.Wzięligosobienawłasność,aże byli płodni, bardzo się rozmnożyli. Jakub, przeżywszy w Egipcie siedemnaście lat, doczekał się sto czterdziestego siódmego roku życia. A gdy zbliżała się śmierć Izraela, kazał wezwać swego syna Józefa i rzekł do niego: „Jeśli darzysz mnie życzliwością, połóżmitwąrękępodbiodronadowódtwojejwiernejmiłości,żeniepogrzebieszmnie wEgipcie,alegdyzasnęzmymiprzodkami,wywiezieszmniezEgiptuipogrzebieszw ich grobie”. Odrzekł: „Uczynię, jak powiedziałeś”. Wtedy [Izrael] powiedział: „Przysięgnijmi!”Agdyprzysiągł,Izraelopadłnawezgłowieswegołoża.Rdz47,27-31 (BT). [291]WreszcieJózefrzekłdoswychbraci:„Gdyjaumrę,Bógokażewamswąłaskęi wyprowadzi was z tej ziemi do kraju, który poprzysiągł dać Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi”. Po czym zobowiązał synów Izraela przysięgą, że spełnią takie polecenie: „GdyBógokażewamtęwielkąswojąłaskawość,zabierzciestądmojekości”.Rdz50,2425(BT). [292]Zaprawdę,powiadamwam:Ziemisodomskiejigomorejskiejlżejbędziewdzień sąduniżtemumiastu.Mt10,15(BT). [293]Strzeżciesięfałszywychproroków,którzyprzychodządowaswowczejskórze,a wewnątrzsądrapieżnymiwilkami.Mt7,15(BT). [294]Przemieszczają. [295]NiechKuszwyciągniesweręcedoBoga.Ps68,32(BT). [296]Nie przyjmie się zeznania jednego świadka przeciwko nikomu, w żadnym przestępstwie i w żadnej zbrodni. Lecz każda popełniona zbrodnia musi być potwierdzona zeznaniem dwu lub trzech świadków. Pwp 19, 15 (BT); Jeśli zaś nie usłucha, weź z sobą jeszcze jednego albo dwóch, żeby na słowie dwóch albo trzech świadkówoparłasięcałasprawa.Mt18,16(BT);TakżewwaszymPrawiejestnapisane, że świadectwo dwóch ludzi jest prawdziwe. J 8, 17 (BT); Na ustach dwu albo trzech świadkówzawiśniecałasprawa.2Kor13,1(BT). [297]OżyjąTwoiumarli,zmartwychwstanąichtrupy,obudząsięikrzyknązradości spoczywający w prochu, bo rosa Twoja jest rosą światłości, a ziemia wyda cienie zmarłych.Iz26,19(BT). [298]Tzn.przedprzybyciemAntychrystaprzepowiedzianewNowymTestamencie. [299]Justynian? Spistreści Okładka Stronatytułowa Stronaredakcyjna OKEBRANAGASTCZYLIKSIĘDZECHWAŁYKRÓLÓW-KRÓTKIWSTĘP KEBRANAGASTCHWAŁAKRÓLÓW I.CHWAŁAKRÓLÓW II.WIELKOŚĆKRÓLÓW III.KRÓLESTWOADAMA IV.ZAZDROŚĆ V.KRÓLESTWOSETA VI.GRZECHKAINA VII.NOE VIII.POTOP IX.PRZYMIERZENOEGO X.SYJON XI.NIEJEDNOMYŚLNADECYZJATRZYSTUOSIEMNASTUOJCÓW. XII.KANAAN.19 XIII.ABRAHAM. XIV.PRZYMIERZEABRAHAMA. XV.IZAAKIJAKUB XVI.RUBEN XVII.CHWAŁASYJONU. XVIII.ZGODAMIĘDZYOJCAMIIBISKUPAMI XIX.ODNALEZIENIETEJKSIĘGI. XX.PODZIAŁZIEMI. XXI.KRÓLOWAPOŁUDNIA. XXII.KUPIECTAMRIN XXIII.POWRÓTKUPCADOETIOPII XXIV.PRZYGOTOWANIAKRÓLOWEJDOPODRÓŻY. XXV.SPOTKANIEKRÓLOWEJISALOMONA. XXVI.ROZMOWAKRÓLAIKRÓLOWEJ XXVII.PRACOWNIK XXVIII.SALOMONIPRZYKAZANIAKRÓLOWEJ XXIX.TRZYSTUIOSIEMNASTUPATRIARCHÓW. XXX.PRZYSIĘGAKRÓLA XXXI.PIECZĘĆSALOMONA. XXXII.JAKKRÓLOWAURODZIŁAIPOWRÓCIŁADOSWEGOKRAJU. XXXIII.PODRÓŻKRÓLAETIOPII XXXIV.PRZYJAZDMŁODZIEŃCADOKRAJUSWOJEJMATKI. XXXV.DOWÓDCAWOJSKAKRÓLASALOMONA XXXVI.STOSUNKIMIĘDZYKRÓLEMSALOMONEMIJEGOSYNEM. XXXVII.PYTANIASALOMONADOSYNA XXXVIII.PLANWYSŁANIASYNAKRÓLAWRAZZDZIEĆMIWIELMOŻÓW. XXXIX.SYNSALOMONAKRÓLEM XL.POUCZENIAKAPŁANASADOKA(ZÂDÔKA) XLI.BŁOGOSŁAWIEŃSTWAKRÓLÓW XLII.DZIESIĘĆPRZYKAZAŃ XLIII.ROZKAZYDLAWOJSKAIZRAELA XLIV.NIEGODZISIĘZŁORZECZYĆKRÓLOWI XLV.PŁACZIPLANODESŁANYCH XLVI.PLANDOTYCZĄCYSYJONU XLVII.OFIARYAZÂRYÂSAIKRÓLA. XLVIII.UPROWADZENIESYJONU XLIX.OJCOWSKIEBŁOGOSŁAWIEŃSTWO L.POŻEGNANIEZOJCEMIŻAŁOBAWMIEŚCIE LI.SALOMONIKAPŁANZÂDÔK(SADOK) LII.ODEJŚCIEKAPŁANAZÂDÔKA(SADOKA) LIII.WÓZDAROWANYLUDOWIETIOPII. LIV.JAKDAWID,KRÓLETIOPII,PROROKOWAŁIPRZYJĄŁSYJON. LV.RADOŚĆLUDZIWETIOPII LVI.POWRÓTKAPŁANAZÂDÔKA(SADOKA)IPRZEKAZANIEPODARUNKU. LVII.UPADEKKAPŁANAZÂDÔKA(SADOKA). LVIII.JAKSALOMONPRAGNĄŁICHŚMIERCI LIX.KRÓLIEGIPCJANIN,SŁUGAFARAONA LX.PŁACZSALOMONA LXI.POWRÓTSALOMONADOJERUZALEM LXII.ODPOWIEDŹSALOMONA LXIII.ZGODAIZRAELSKICHWIELMOŻÓW. LXIV.KUSZENIEKRÓLASALOMONA LXV.GRZECHSALOMONA LXVI.PROROCTWOCHRYSTUSA LXVII.LAMENTSALOMONA LXVIII.MARYJA,NASZAPANIZBAWIENIA. LXIX.PYTANIESALOMONA LXX.RZĄDYROBOAMA LXXI.MARYJA,CÓRKADAWIDA LXXII.KRÓLBIZANCJUM109. LXXIII.PIERWSZYWYROKADRÂMÎEGO,KRÓLABIZANCJUM. LXXIV.KRÓLMEDYÂM LXXV.KRÓLBABILONU LXXVI.KŁAMLIWIŚWIADKOWIE LXXVII.KRÓLPERSJI. LXXVIII.KRÓLMOABU. LXXIX.KRÓLAMMONITÓW LXXX.KRÓLFILISTYNÓW LXXXI.JAKSAMSONZABIŁSYNAKRÓLAFILISTYNÓW LXXXII.WĘDRÓWKAABRAHAMADOEGIPTU LXXXIII.KRÓLIZMAELITÓW LXXXIV.POWRÓTKRÓLAETIOPIIDOWŁASNEGOKRAJU. LXXXV.RADOŚĆKRÓLOWEJMÂKĔDY LXXXVI.KRÓLOWAMÂKĔDÂUCZYNIŁASYNASWEGOKRÓLEM. LXXXVII.PRZYSIĘGAWIELMOŻÓWETIOPII LXXXVIII.JAKOPOWIEDZIAŁSWEJMATCEJAKUCZYNIONOGOKRÓLEM. LXXXIX.ROZMOWAKRÓLOWEJZDZIEĆMIIZRAELA XC.AZARIASZIPOCHWAŁAKRÓLOWEJORAZJEJMIASTA. XCI.CZYSTEINIECZYSTEPOKARMY XCII.ODNOWAKRÓLESTWADAWIDA XCIII.BIZANCJUMIZNISZCZENIEWIARY. XCIV.PIERWSZAWOJNAKRÓLAETIOPII XCV.OGÓLNAAKCEPTACJAPOSIADŁOŚCIKRÓLAETIOPII. XCVI.PROROCTWOOCHRYSTUSIE XCVII.SZEMRANIEIZRAELA XCVIII.LASKAMOJŻESZAILASKAAARONA XCIX.DWAJSŁUDZY C.BUNTANIOŁÓW. CI.TEN,KTÓRYISTNIEJEWSZĘDZIEIWEWSZYSTKIM CII.POCZĄTEK CIII.ROGIOŁTARZA. CIV.ARKAIROZMOWABEZBOŻNIKÓW CV.WIARAABRAHAMA CVI.PROROCTWODOTYCZĄCENADEJŚCIACHRYSTUSA. CVII.JEGOWEJŚCIEWPEŁNICHWAŁYDOJERUZALEM. CVIII.OKRUCIEŃSTWONIESPRAWIEDLIWYCHŻYDÓW. CIX.UKRZYŻOWANIE CX.ZMARTWYCHWSTANIE CXI.WNIEBOWSTĄPIENIEIPOWTÓRNEPRZYJŚCIE CXII.JAKPROROCYGOZAPOWIADALI CXIII.RYDWANIPOGROMCAWROGA CXIV.POWRÓTSYJONU CXV.OSĄDIZRAELA CXVI.RYDWANETIOPII CXVII.KRÓLOWIEBIZANCJUMIETIOPII KOLOFO Przypisy