Prymusek Nr219 IV 2014
Transkrypt
Prymusek Nr219 IV 2014
219 / IV / 2014 r. 7 kwietnia – Światowym Dniem Zdrowia. Na zdjęciu – uczniowie młodszych klas wraz z wychowawcami tuż przed konsumpcją zdrowych przekąsek, przygotowanych właśnie z tej okazji. W numerze: - Laureaci konkursu „Moje miasto Płońsk” - Aktualności z życia szkoły - Wielkanoc w Europie - Światowy Dzień Zdrowia - Uwaga – kleszcze! - Sztuka odżywiania - Kim jesteś? - test - Jak piłka ręczna zmieniła mój świat - English Page - School fiction - Szczęśliwe numery - Zbieraj puzzle! Drodzy Czytelnicy! Życzymy Wam radosnych Świąt Wielkanocnych, wspaniałego odpoczynku, smacznego jajka, szalonego Śmigusa Dyngusa oraz samych słonecznych, spokojnych i cudownych dni – - Redakcja Z TYM NUMEREM GAZETKI WIELKANOCNY ZAJĄCZEK! 1 z 11 Finał konkursu „Moje miasto Płońsk” VIII, niezwykle uroczysty, finał Międzyszkolnego Konkursu „Moje miasto Płońsk” odbył się 21 marca 2014 r. o godz. 9.30 w sali gimnastycznej naszej szkoły. Konkurs organizowany jest od 2007 roku przez p. Annę Gębarowską i p. Joannę Cieplak. Każdej edycji towarzyszy myśl przewodnia – tematem tegorocznej była „Płońsk miasto orędownik pokoju”. Na finałowej gali obecni byli przedstawiciele władz Płońska, w tym burmistrz Andrzej Pietrasik, dyrektorzy szkół i przedszkoli oraz uczestniczące w konkursie dzieci i młodzież. Po zaprezentowaniu pokazu artystycznego i sportowego laureatom wręczono pamiątkowe dyplomy oraz nagrody. Poniżej prezentujemy listę nagrodzonych, którym serdecznie gratulujemy. Kategoria-przedszkola: 1.Maja Kubasińska (0a, SP nr 3) i ex aequo Julia Krzemińska (P nr 2), 2. Patrycja Ciarka (0b, SP nr 3), 3. Załęska Kinga (P nr 5); wyróżnienia: Sandra Klękowicz (P nr 1), Natalia Antosik (P nr 4), Jan Ziółkowski (P nr 3), Grupa 0b (SP nr 2), Grupa 6-latków (P nr 4). Klasy 1-3, kategoria muzyczna Zespoły: 1. Maria Maraszek, Aleksandra Zuba, Weronika Jankowska (kl. 3d, SP nr 3), 2. Dominika Pachla, Karolina Czarnecka, Maciej Kostun, Maciej Szczepański (kl. 3d, SP nr 3), 3. Kacper Szymańczyk, Kamil Cybulski, Mateusz Matusiewicz (kl. 3c, SP nr 2). Soliści: 1. Nikola Przybysz (kl. 2c, SP nr 2), 2. Julia Sybicka (kl. 2c, SP nr 2), ex aequo Zuzanna Koper (kl. 3c, SP nr 2) i ex aequo Natalia Tarkowska (kl. 1d, SP nr 2), 3. Julia Antoszkiewicz (kl.1a, SP nr 2); wyróżnienia: Martyna Sielczak (kl. 2b, SP nr 2), Joanna Sakolska (kl. 2d, SP nr 2), Magda Ambroziak (kl.3a, SP nr 3), Pola Dąbrowska (kl. 2a, SP nr 3), Bartosz Piechocki (kl. 2d, SP nr 2). Nagroda Specjalna Dyrektora Szkoły Muzyki i Tańca NUTKA: Julia Antoszkiewicz (kl.1a, SP nr 2), Nikola Przybysz (kl. 2c, SP nr 2), Martyna Sielczak (kl. 2b, SP nr 2). Klasy 4-6, kategoria literacka: 1. Martyna Cendrowska (kl. 5e, SP nr 2) ex aequo Nicole Maria Akpang (kl. 5c, SP nr 3) 2. Alicja Liberadzka (kl. 5c, SP nr 3) ex aequo Adam Koźniewski (kl. 4f, SP nr 2), 3. Daria Wilk (kl. 5f, SP nr 2) i ex aequo Alicja Liberek (kl. 4f, SP nr 2); wyróżnienia: Patrycja Machnacka (kl. 5f, SP nr 2), Ciulińska Aleksandra (kl. 4f, SP nr 2), Jakub Idzikowski (kl. 4f, SP nr 2), Dobrowolska Anna (kl. 4a, SP nr 3), Natalia Kirylczuk (kl. 4a, SP nr 3), Marta Grossman (kl. 4d, SP nr 3), Krzysztof Skibiński (kl.5c, SP nr 3). Klasy 4-6, kategoria – prezentacje multimedialne: 1. Patrycja Golas (kl. 5c, SP nr 2), 2. Zofia Zientarska (kl. 4e, SP nr 2) ex aequo Mikołaj Ciesielski (kl. 4c, SP nr 2), 3. Oliwia Koper (kl. 4a, SP nr 3) ex aequo Jakub Szcześniak (kl. 4b, SP nr 2); wyróżnienie: Natalia Koper (kl. 5a, SP nr 3). 2 z 22 Konkurs wiedzy dotyczący postaci Jana Pawła II 2 kwietnia, w dziewiątą rocznicę śmierci Jana Pawła II, odbył się w naszej szkole konkurs wiedzy o Jego życiu i pontyfikacie. W turnieju udział wzięły klasy drugie i czwarte. Każdą klasę reprezentowały trzyosobowe drużyny. Rywalizacja była bardzo wyrównana. Uczniowie wykazali się ogromną znajomością postaci błogosławionego papieża. Wśród klas drugich najlepsza okazała się 2e reprezentowana przez Zosię Sokołowską, Agnieszkę Ziółkowską i Bartosza Woźnickiego. Pozostałe klasy zajęły równorzędne miejsce II. Natomiast wśród klas czwartych I miejsce ex aequo zajęły klasy 4a i 4d. Składy zwycięskich zespołów to: 4a – Amelia Gościcka, Wiktoria Siejbik i Łukasz Brzeszkiewicz, 4d – Natalia Bednarska, Ilona Klonowska oraz Alicja Pospieszyńska. Na II miejscu znalazły się klasy 4b i 4e, miejsce III zdobyła klasa 4f, a IV klasa 4c. Konkurs był jednym z punktów naszego przygotowania się do ważnego wydarzenia jakim będzie kanonizacja Jana Pawła II w dniu 27 kwietnia. p. J. Jędruszczak ZŁOŻYLIŚMY HOŁD 10 kwietnia odbyły się płońskie obchody 74 rocznicy Zbrodni Katyńskiej i rocznicy katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem. Uroczystości rozpoczęły się o godz. 10.00 mszą św. w kościele św. Michała Archanioła w Płońsku z udziałem Młodzieżowej Orkiestry Dętej „Con Grazia” . Następnie pomaszerowano ulicami miasta do parku przy ul. Kolejowej, miejsca posadzenia „Dębów Katyńskich”, gdzie miały miejsce przemówienia okolicznościowe, modlitwa przy Krzyżu Katyńskim, złożenie kwiatów oraz zapalenie zniczy. W tak ważnych uroczystościach nie zabrakło również przedstawicieli naszej społeczności szkolnej. Naszą szkołę reprezentowały panie dyrektor Katarzyna TarasiukWasilewska oraz Joanna Ostrowska, uczniowie klasy 6g wraz z wychowawcą i poczet sztandarowy. Uczniowie kl. 6g 3 z 33 Wielkanoc w Europie! Wielkanoc to najważniejsze święto religii chrześcijańskiej. Zmartwychwstanie Chrystusa jest zapowiedzią jego ponownego przyjścia z końcem świata, a także nadzieją wiernych na odkupienie. Choć wiele tradycji wielkanocnych się powiela, to jednak każdy kraj ma swoje własne obrządki. W Czechach tylko jeden z dni naszego Wielkiego Tygodnia nazywa się Wielkim - piątek. Środa, czwartek i sobota natomiast odpowiednio noszą nazwy czarna, zielony i biała. Dzielimy z Czechami tradycję Palmowej Niedzieli, choć u nich jest to Niedziela Kwiatowa. W tygodniu, poprzedzającym Wielkanoc organizowane są jarmarki świąteczne, na których można kupić pisanki, figurki, wypieki. W Poniedziałek Wielkanocny tradycją jest smaganie rózgą, uplecioną z gałązek wierzbowych. Słowacka Wielkanoc wygląda niemal identycznie jak w Polsce. Różnicą jest klekotanie kołatek, które słychać od czwartku aż do soboty. W tym czasie milkną dzwony. Do koszyczka wkłada się natomiast rózgę, która ma chronić domowników przed złem. W Hiszpanii i we Włoszech organizowane są Passo - procesje, podczas których wierni, ubrani na czarno, pielgrzymują od kościoła do kościoła. W krajach tych Wielkanoc tratowana jest z ogromną powagą - brak jest tradycji składania życzeń świątecznych. Święta Wielkiej Nocy hucznie obchodzone są u naszych zachodnich sąsiadów. Niemcy otrzymują niewielkie podarunki, które przynosi wielkanocny króliczek. Budzącą największe emocje wśród najmłodszych jest tradycja szukania ukrytych przez króliczka czekoladowych jajeczek. W Wielką Sobotę przed każdym kościołem rozpala się ognisko. Ogień zostaje poświęcony, a wszyscy zebrani mogą zapalić małą świeczkę i zabrać do domu. Najważniejszym dniem świątecznym w Wielkiej Brytanii jest Wielki Piątek. Tego dnia odbywa się uroczysta msza, podczas której królowa obmywa stopy poddanym. Niezmiennie we wszystkich krajach ze świętami Wielkiej Nocy kojarzy się jajko - symbol życia. A oto przykładowe tłumaczenia życzeń świątecznych: po niemiecku – Frohe Ostern po czesku – Veselé Velikonoce po francusku – Joyeuses Pâques po włosku – Buona Pasqua po hiszpańsku – Felices Pascuas po chorwacku – Sretan Uskrs Wyszukała: Dominika Sokołowska, kl. 5e Wielkanocne zwyczaje Każdy ma swoje wielkanocne zwyczaje. Na pewno większość z was lubi pomagać mamie w barwieniu jajek. :) Moja mama chowa czekoladowe jajka w ogródku, a później ja z siostrą je szukamy. Ta, która znajdzie więcej, dostaje wielkanocnego, czekoladowego zajączka. :) Gramy także z całą rodziną w wyścigi z jajkami. Polega to na tym, że każdy bierze łyżkę i na niej kładzie jajko! Ta osoba, która najszybciej dojdzie do mety bez zbicia jajka, wygrywa! :) Oczywiście na stole nie może zabraknąć wielkanocnych potraw takich jak: -jajka (można przyrządzić je na różne sposoby, np. z farszem lub majonezem), -chleb lub bułki, -mięso, Każdy lubi te święta spędzone w rodzinnym gronie. :) Katarzyna Osmańska, Alicja Krajewska, kl. 6f 4 z 44 „Pajacyk Bim - Bam - Bom poszukuje wiosny” W czwartek – 20. 03.2014 r. klasa 3a wraz z wychowawcą Dorotą Dominiak uczestniczyła w warsztatach pt.: „Pajacyk Bim – Bam – Bom poszukuje wiosny”, organizowanych przez Miejskie Centrum Kultury w Płońsku. Podczas zajęć dzieci miały możliwość współpracy z rówieśnikami z innych szkół. Uczniowie podzieleni według kolorów projektowały stroje zgodnie z wylosowanym kolorem, tworzyły hymn i godło swojego kraju, prezentowały wykonane stroje w pokazie mody. Nie zabrakło również menu zgodnego z barwami danego kraju. Integracji dopełniły wspólne zabawy wszystkich uczestników niniejszego projektu. p. Dorota Dominiak Rekolekcje – czas przygotowań do świąt 31 marca i 2 kwietnia odbyły się w naszej szkole rekolekcje wielkopostne. W poniedziałkowe przedpołudnie dzieci wykonywały plakaty o tematyce „Bezpieczeństwo w sieci”. Natomiast ostatniego dnia rekolekcji projektowały kartki świąteczne, spośród których część przeznaczona została na życzenia dla emerytowanych pracowników szkoły. Po zajęciach plastycznych uczniowie wraz z nauczycielami udawali się do kościoła parafialnego, by wspólnie uczestniczyć we mszy świętej. P. M. Marchel UKS PRYMUS 11.04.2014 r. zagraliśmy w powiatowym turnieju tenisa stołowego w Sarbiewie. Wywalczyliśmy tytuły trzech mistrzów i dwa wicemistrzostwa powiatu płońskiego. Dzięki temu pięcioosobowa grupa w składzie: Marcelina Wronka, Patrycja Wronka, Katarzyna Więcław, Kacper Karwowski i Łukasz Brzeszkiewicz reprezentować nas będzie na mistrzostwach rejonu. Więcej informacji i zdjęcia na stronie internetowej szkoły: UKS PRYMUS/ Tenis Stołowy. p. Z. Chełmicki 5 z 55 Okiem szóstoklasistki W dniu 7 kwietnia 2014 r. w Gimnazjum nr 1 odbyło się rozstrzygnięcie konkursu ekologicznego. Wśród nagrodzonych znalazła się uczennica kl. 6a Paulina Rajkowska – koleżanka z naszej klasy. Inne prace również były piękne. Podczas pobytu w szkole, do której po wakacjach będziemy uczęszczać, mieliśmy okazję obejrzeć prezentację i wysłuchać wykładu na temat ekologii. Warto, by każdy z nas segregował śmieci i dbał o czystość naszej planety. Zuzanna Drążkiewicz, kl. 6a Migawki z „eko – konferencji” zorganizowanej w Gimnazjum nr 1, uczestniczyli uczniowie klasy 6a i 6e. w której Jak piłka ręczna zmieniła mój szkolny świat... Od kilku miesięcy należę do drużyny piłki ręcznej dziewcząt. W naszym składzie są bardzo utalentowane dziewczyny, które zawsze walczą do końca. Są to: na ataku – Martyna Sobczyńska, na obronie (lewe skrzydło) – Olga Stańczak, środek – ja, czyli Ola, prawe skrzydło – Gosia Piotrowska, na bramce stoi bardzo wytrwała dziewczyna – Ania Kozłowska. W polu grają pozostałe dziewczyny: Natalka Antonowska, Martyna Szcześniak, Alicja Unierzyska, Zuzia Bronowska i Natalka Domagalska. Niestety Zuzia od jakiegoś czasu nie jeździ z nami na zawody. Naszą drużynę założył pan Mariusz Bukmakowski wraz z panem Darkiem Kowalskim. To im zawdzięczamy wszystkie zwycięstwa, m. in. z Baboszewem, Czerwińskiem, SP nr 3 w Płońsku. Ciągłe mobilizowanie przez naszych trenerów pomagało nam wygrywać. Nie mogę nie wspomnieć o panu Bartoszu Kaczorze, z którym pojechałyśmy na zawody do Baboszewa – gdzie, jak już wspomniałam – odniosłyśmy sukces. Każda drużyna, z którą grałyśmy, miała zawsze jakieś treningi. Niestety my nie możemy ich mieć, ponieważ większości dziewcząt nie pasuje godzina lub dzień, w którym miałyby się odbywać. Można powiedzieć, że gramy zawsze „na żywioł”. Niestety z powodu zawodów opuściłam kilka lekcji, ale w ogóle nie żałuję. Właściwie od zawsze oglądałam z tatą mecze piłki ręcznej i wyobrażałam sobie, że to właśnie ja zostanę kiedyś sławną szczypiornistką. Teraz pomalutku realizuję swoje marzenia. Dlatego każdy, kto marzy o tym, żeby zostać jakimś sławnym sportowcem czy może kimś innym, niech nie porzuca marzeń, bo kiedyś przyjdzie taki dzień, w którym będą miały szansę się spełnić. Aleksandra Sienkiewicz, kl. 6f 6 z 66 ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA W NASZEJ SZKOLE Uwaga! Kleszcze! Dowiedzmy się więcej o chorobach wektorowych Co roku 7 kwietnia –w rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, 1948) obchodzimy ŚWIATOWY DZIEO ZDROWIA. Tematem przewodnim w tym roku są choroby przenoszone przez wektory. Terminem wektory określa się organizmy np. komary, nicienie , muchy tse-tse, meszki, ślimaki, moskity, kleszcze, które są źródłem zakażenia , czyli są nosicielami bakterii, wirusów czy pierwotniaków chorobotwórczych. Przenoszenie choroby odbywa się poprzez ssanie krwi człowieka przez zarażony organizm. Do chorób wektorowych występujących na terenie Polski należą : borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Obie przenoszone są przez kleszcze. Co to są kleszcze? Kleszcz pospolity jest pajęczakiem, który przechodzi trzy fazy cyklu rozwojowego od larwy po nimfę aż do postaci dorosłej w ciągu 2-3 lat. Kleszcz, aby mógł się przekształcid w kolejną postad, musi napid się krwi zwierzęcia lub człowieka. Dorosły kleszcz jest wielkości główki od szpilki ale po nassaniu zwiększa swój rozmiar kilkakrotnie. Kleszcze mogą atakowad człowieka we wszystkich aktywnych stadiach rozwojowych, przy czym w każdym kolejnym stadium żerują coraz dłużej i pobierają coraz więcej krwi. Kleszcze w czasie ukłucia przekazują do krwi ludzi i zwierząt bakterie oraz wirusy, które mogą wywoływad groźne choroby zakaźne. Ukąszenie jest bezbolesne, ponieważ ślina kleszcza zawiera wiele substancji biochemicznych, w tym substancje łagodzące ból, które powodują, że nie czujemy ukłucia. Gdzie żyją kleszcze? Kleszcze bytują głównie w obszarach zalesionych, trawiastych, w gęstych zaroślach, paprociach, na leszczynie, również w parkach miejskich i na obrzeżach osiedli mieszkaniowych otoczonych terenami zielonymi. Co zrobid, aby uniknąd ukąszenia przez kleszcza? Należy: - w miejscach szczególnie narażonych na występowanie kleszczy nosid odpowiednią odzież, która zakrywa jak najwięcej ciała, - stosowad środki odstraszające kleszcze i insekty, - unikad wysokich traw, zarośli i poszycia lasu, - zawsze po powrocie do domu z wycieczki w tereny zielone dokładnie obejrzed swoje ciało. Usuwanie kleszczy Jeśli dostrzeżemy kleszcza wczepionego w skórę, należy go jak najszybciej usunąd za pomocą pęsety z cienkimi koocami, kleszczołapki lub pompki próżniowej (można je kupid w aptece). Trzeba mocno chwycid kleszcza jak najbliżej miejsca wbicia, podważyd, a następnie zdecydowanym ruchem wyciągnąd go. Potem trzeba to miejsce zdezynfekowad wodą utlenioną lub spirytusem. Należy usunąd kleszcza w całości. W razie problemów można udad się do punktu medycznego. 7 z 77 Pamiętaj! Nie wolno smarowad kleszcza kremem lub innym tłuszczem ani przypalad zapałką. Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) Choroba wywoływana jest przez wirusa przenoszonego z kleszcza na człowieka. Z reguły przebiega dwufazowo. Pierwsza faza pojawia się po 7-14 dniach od kontaktu z kleszczem i trwa około tygodnia. Objawy są podobne do grypy: ogólna niedyspozycja, gorączka, ból głowy, mięśni. Po kilku dniach lepszego samopoczucia występuje druga faza choroby, która ma następujące objawy: nagły skok gorączki, bóle głowy, wymioty, nudności, utrata przytomności oraz zespół zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych lub zapalenia mózgu. Objawy zwykle ustępują po 2-3 tygodniach. Uwaga! Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu warto się zaszczepid, skutecznie chroni przed zachorowaniem. Borelioza Choroba ta wywoływana jest przez bakterie. Podczas ssania krwi przedostają się do organizmu człowieka poprzez ślinę kleszcza. Pierwsze objawy chorobowe mogą pojawid się po około 10-14 dniach. W pierwszym stadium objawem boreliozy są zmiany skórne w postaci pierścieniowatego rumienia wędrującego. Typowa zmiana ma początkowo formę czerwonej plamy, która szybko się powiększa. Rumieo przekracza najczęściej średnicę 5 cm. Zmianie skórnej towarzyszą często takie objawy jak: zmęczenie, bóle mięśni, gorączka, ból głowy czy sztywnośd karku. Drugie stadium związane jest najczęściej z zakażeniem układu nerwowego (neuroborelioza), układu kostno-stawowego lub układu krążenia. Z przebiegiem przewlekłej boreliozy wiążą się m.in. następujące objawy: niedowład, porażenie nerwu twarzowego i zapalenie nerwów obwodowych, zapalenie stawów, przewlekłe zanikowe zapalenie skóry. Każde podejrzenie zakażenia należy skonsultowad z lekarzem. Boreliozę leczy się terapią antybiotykową. Uwaga! Nie ma szczepieo ochronnych przeciw boreliozie! p. A. Jabłońska A teraz sprawdź, ile już wiesz i rozwiąż krzyżówkę! 8 z 88 Sport to zdrowie! Dlaczego – oto argumenty... Sport wspomaga odchudzanie, czyli utratę tkanki tłuszczowej i utrzymanie niskiej wagi. Sport obniża ryzyko ataku serca wzmacniając jego wydajność, umacnia naczynia krwionośne. Wysiłek fizyczny poprawia samopoczucie, dzięki temu wzrasta samoocena, poczucie satysfakcji i dobry nastrój. Ćwiczenia podnoszą sprawność i wydajność umysłową – myślenie jest szybsze, a fakty lepiej kojarzone oraz zapamiętywane. Regularne ćwiczenia redukują nagromadzony stres, organizm dotlenia się i relaksuje. Ruszając się, wzmacniamy kości i stawy. Ruch powoduje obniżenie poziomu cukru we krwi. Ćwiczenia fizyczne budują mięśnie, które same w sobie spalają bardzo dużo kalorii. 9 z 99 By jedzenie przynosiło zdrowie – sztuka odżywiania Aby prawidłowo się rozwijać i żyć w pełnym zdrowiu, powinno się codziennie spożywać żywność dostarczającą potrzebnej ilości energii oraz zawierającą około 60 różnych składników odżywczych. Piramida żywienia to praktyczne zalecenia zestawienia porcji żywieniowych produktów spożywczych w codziennej, zrównoważonej diecie. Zestawienie przedstawiane jest w postaci graficznej piramidy, której poziomy określają grupy produktów i ich ilości. Oczywiście przy planowaniu racji pokarmowej należy dostosować ilość tych produktów do zapotrzebowania na składniki odżywcze i energię. Piramida żywienia według Instytutu Żywności i Żywienia Podstawą codziennego pożywienia powinny być produkty zbożowe z pełnego przemiału (pieczywo pełnoziarniste, najlepiej z nasionami roślin oleistych, makaron z mąki razowej, musli, płatki) oraz nieoczyszczony ryż i kasze. Do dozwolonych węglowodanów należy także makaron z pszenicy durum, krótko gotowany i podawany bez ciężkiego, tłustego, mięsnego sosu. Produkty zbożowe są źródłem energii uwalnianej w miarę potrzeb oraz błonnika. W pożywieniu nie powinno również zabraknąć tłuszczów roślinnych, które dostarczają sercu leczniczą dawkę kwasów tłuszczowych oraz są źródłem energii. Powinny występować w każdym posiłku. Najzdrowsza jest oliwa z oliwek, ale godne polecenia są także oleje: rzepakowy, słonecznikowy, sojowy. Powinno się je spożywać przede wszystkim na surowo (np. jako dodatek do sałatek). W każdym posiłku powinny występować warzywa. Ich rolą jest zwiększanie objętości posiłku oraz dostarczanie witamin, minerałów, flawonoidów i błonnika. Należną ilość witamin zwalczających wolne rodniki należy uzupełnić owocami. Kolejnym zaleceniem jest wprowadzenie do jadłospisu roślin strączkowych i orzechów. Rośliny strączkowe to zastrzyk witamin z grupy B oraz tzw. folianów, redukujących homocysteinę (sprawca miażdżycy), potasu obniżającego ciśnienie tętnicze, wapnia wzmacniającego kości, żelaza potrzebnego do tworzenia czerwonych krwinek oraz białka. Natomiast orzechy to źródło witaminy E oraz dobrych dla serca kwasów tłuszczowych. W racji pokarmowej co najmniej dwa razy dziennie powinno występować chude mięso, drób, ryby albo jaja jako źródło pełnowartościowego białka. Kwasy tłuszczowe z ryb obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, a jaja dostarczają lecytyny, pomagającej poprawić pamięć oraz zapobiec chorobom wątroby. Należy ograniczyć spożycie mięsa tłustego. Mleko i jego przetwory to również źródło białka, wapnia, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i przyjaznych bakterii. Niestety, ze względu na powszechność alergii oraz zawartość tłuszczu zwierzęcego, zalecane są niewielkie ilości produktów mlecznych. Mleko i jego przetwory powinny występować w jadłospisie 1-2 razy dziennie głównie w postaci jogurtów, kefirów, serów twarogowych i podpuszczkowych. Szczyt piramidy to produkty przyczyniające się do powstawania chorób cywilizacyjnych, dlatego powinny występować w jadłospisie sporadycznie (1 raz w tygodniu) albo wcale. Należą do nich cukier, słodycze i tłuszcze zwierzęce. Należy również ograniczyć dodawanie soli podczas sporządzania potraw oraz w trakcie jedzenia. Nadmierne spożycie soli wpływa niekorzystnie na organizm, zwiększa częstotliwość występowania nadciśnienia tętniczego oraz udarów mózgu. 10 z 10 Przy dużym wysiłku fizycznym oraz w czasie letnich upałów należy zwiększyć ilość wypijanych płynów. Powinno się wykluczyć z jadłospisu wszelkie napoje słodzone i gazowane, a włączyć przede wszystkim wodę mineralną, Wody mineralne nie tylko uzupełniają stratę wody w organizmie, ale dostarczają również składników mineralnych. Ogólne zalecenia żywieniowe Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wciąż bada i opracowuje nowe metody żywienia. Ustala też podstawowe zasady prawidłowego żywienia. W Polsce zalecenia takie są również opracowywane przez Komitet Żywienia Człowieka PAN, Instytut Żywności i Żywienia oraz Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych. Te ogólne zasady są następujące: należy jeść co najmniej trzy posiłki dziennie, każdego dnia, w regularnych odstępach czasu pożywienie codzienne powinno zawierać zarówno produkty roślinne, jak i zwierzęce w codziennej diecie powinny znaleźć się produkty zbożowe oraz owoce i warzywa najlepiej surowe lub krótko gotowane kilkakrotnie w ciągu dnia należy spożywać mleko lub jego przetwory oraz biały ser o niskiej zawartości tłuszczu mięso nie powinno być spożywane codziennie, lecz kilka razy w ciągu tygodnia, w pozostałe dni może być zastępowane rybami lub roślinami strączkowymi; spożywane mięso powinno być chude należy ograniczać ilość spożywanego tłuszczu, szczególnie zwierzęcego; znacznie zdrowsze są oleje roślinne lub oliwa z oliwek należy ograniczać spożywanie soli i nie dosalać zbytnio potraw; jedna płaska łyżeczka to wystarczająca dzienna porcja nie należy przesadzać ze spożywaniem cukru i słodyczy, cukier znajduje się też owocach, którymi powinno się zastępować słodycze. w W żadnym wypadku nie należy jeść mniej niż trzy posiłki dziennie! Optymalna ilość to 4-5 posiłków, co jest szczególnie ważne w przypadku dzieci i młodzieży. W codziennym menu powinny znaleźć się więc: śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolacja. Zbyt rzadkie 11 z 11 jedzenie i długie odstępy między posiłkami powodują większy spadek poziomu glukozy we krwi, co zwiększa późniejsze odczucie głodu. Metabolizm i cała regulacja przyjmowania pokarmu ulegają zaburzeniu. Sprzyja to gromadzeniu się tkanki tłuszczowej. Wbrew pozorom więc osoby otyłe powinny jeść często, ale niewiele. W ich przypadku rzadkie posiłki jedynie pogarszają sytuację. W przypadku przyjmowania tylko trzech głównych posiłków, rozkład dziennej dawki pokarmu powinien wyglądać następująco: śniadanie 30-35%, obiad 35-40%, kolacja 25%. W przypadku pięciu posiłków wygląda to trochę inaczej: śniadanie 25-30%, drugie śniadanie 5-10%, obiad 35-40%, podwieczorek 5-10%, kolacja 15-20%. Jak wybrać zdrową żywność Zasady prawidłowego żywienia są proste jeśli tylko pamiętamy o kilku sprawach. Najpierw wybierz świeże, nieprzetworzone produkty. To obejmuje świeże owoce i warzywa, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, orzechy i nasiona, świeże pędy. Surowe, nieprzetworzone pokarmy są żywymi pokarmami. Zawierają największą ilość witamin, minerałów oraz enzymów. Wybieraj mięso zwierząt najwyższej jakości, hodowane w sposób humanitarny, karmione trawą, a nie hormonami i antybiotykami. Wybierz rybę z najmniejszą ilością skażenia rtęcią. Wybieraj zdrową żywność ekologiczną jeśli to możliwe. Taka żywność jest najczystsza i najzdrowsza. Na ogół nie jest skażona pestycydami i posiada wyższą wartość odżywczą. Co więcej, nie jest genetycznie modyfikowana. Żywność ekologiczna często jest określania jako naturalny pokarm, ale „naturalny” nie oznacza, że jest ekologiczny. Kiedy kupujesz pakowaną żywność ważne jest, aby zawsze czytać etykiety. Nawet opakowanie może oznajmiać, że jest „zdrowo”, „naturalnie” czy „niskotłuszczowo”. Pewny jednak będziesz tylko po przeczytaniu etykiety. Fakty żywieniowe zawierające ilość białka, cukrów, tłuszczów w produkcie nie powiedzą nic na temat dodatków chemicznych w produkcie. Musisz poszukać ich w składzie Co jeść? Owoce: świeże suszone – bez siarki, konserwantów, dodatków, słodzików zamrożone – bez konserwantów, dodatków, słodzików Warzywa: świeże – surowe, lekko parzone, pieczone suszone – bez siarki, konserwantów, dodatków, słodzików zamrożone – bez konserwantów, dodatków, słodzików kiełki – koniczyna czerwona, rzodkiewka, brokuły, fasola mung, soczewica, groch Ziarna: produkty pełnoziarniste powinny być: nieprzetworzone niezmodyfikowane genetycznie bez cukru bez dodatków chemicznych bez konserwantów pełnoziarniste – jęczmień, brązowy ryż, gryka, owies, proso, żyto, pszenica, dziki ryż pełnoziarniste i kiełkujące produkty zbożowe – chleb, tortille, zboża, makarony Rośliny strączkowe: fasola, groszek, soczewica, ciecierzyca puszki strączkowe przygotowane bez – tłuszczu zwierzęcego, dodatków chemicznych, słodzików 12 z 12 Orzechy i nasiona: orzechy – migdały, orzechy laskowe, orzechy nerkowca surowe nasiona – słonecznik, dynia, sezam surowe masło orzechowe – migdałowe, słonecznikowe, nerkowca (oszczędnie), sezamowe. Skutki niewłaściwego odżywiania się Według lekarzy niewłaściwe odżywianie się jest przyczyną większości współczesnych chorób cywilizacyjnych, od otyłości poczynając, na nowotworach kończąc. W 1999 roku wyszczególniono (prace ekspertów WHO) grupę chorób przewlekłych, rozwijających się jako skutek niewłaściwego żywienia. Są to: 1. Otyłość. Według raportu WHO z 1997 roku główną przyczyną otyłości jest nadmierne spożycie tłuszczów. Otyłość typu brzusznego przeważnie przyczynia się do rozwoju chorób takich jak miażdżyca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca i cukrzyca oraz kamica żółciowa. 2. Choroby układu sercowo-naczyniowego. Do tej grupy chorób należą: choroba niedokrwienna serca, miażdżyca i nadciśnienie tętnicze. Rozwijają się zwykle jako skutek nadmiernej otyłości. Czynnikami sprzyjającymi są zbyt duże ilości tłuszczów (szczególnie zwierzęcych), cholesterolu, alkoholu i soli w pokarmie oraz zbyt mała ilość błonnika. 3. Cukrzyca insulino-niezależna. Choroba ta spowodowana jest nadmierną podażą węglowodanów. 4. Nienowotworowe choroby jelita grubego. 5. Kamica żółciowa. Choroba ta powstaje wskutek otyłości, kiedy to nadmierna ilość cholesterolu w żółci odkłada się, tworząc kamienie. Dodatkowo rozwojowy kamicy sprzyja niedobór błonnika w pokarmie. 6. Próchnica zębów. Choroba rozwijająca się w wyniku nadmiernego spożycia węglowodanów, szczególnie szkodliwe są słodycze. 7. Osteoporoza. Choroba ta rozwija się u osób starszych, w wyniku niedoboru wapnia w organizmie. Zapobiegać jej można poprzez spożywanie już w młodości odpowiedniej ilości produktów zawierających ten pierwiastek - głównie jest to mleko i jego przetwory. 8. Alkoholowe uszkodzenia mózgu i wątroby. 9. Nowotwory. Czego unikać? Owoce: w puszkach suszone zawierające dwutlenek siarki, słodziki, konserwanty, dodatki zamrożone zawierające konserwanty, słodziki, dodatki Warzywa: w puszkach zamrożone zawierające konserwanty, słodziki, dodatki smażone rozgotowane Ziarna: wszystkie produkty ze zboża – biała, niebielona, wzbogacona mąka, dodatki chemiczne rafinowane i przetworzone zboża – biały ryż, szybki owies, błyskawiczne płatki owsiane rafinowane i przetworzone produkty zbożowe – pieczywo białe, pszenny chleb (jeśli nie jest „razowy”), miękkie pieczywo, ciasta, wypieki, płatki śniadaniowe 13 z 13 Rośliny strączkowe: przetwory przygotowane z dodatkiem: tłuszczu zwierzęcego, słodzików, dodatków chemicznych soja Orzechy i nasiona: pieczone orzechy, nasiona palone orzechy, nasiona orzeszki ziemne, masło orzechowe Przygotowali: wychowawcy i uczniowie klas III Migawki z obchodów Światowego Dnia Zdrowia w klasach młodszych HOROSKOP: Co „mówią” kwiaty? DALIA ur. 1 - 30 KWIETNIA Puk, puk! To świat puka do Ciebie i prosi, żebyś wyszła / wyszedł ze swojej skorupki. Zbyt mocno skupiasz się na sobie i zamykasz we własnym świecie. Nie ufasz obcym, boisz się odtrącenia. Wkrótce nadarzy się dobra okazja, by trochę pozmieniać w życiu. Nie bój się wyzwań, one Cię rozwijają! Cechy charakteru: masz ogromny potencjał, tylko brak Ci wiary w siebie. Znajdź w sobie odwagę, a wszystko się uda. Marta Kurkowska, kl. 5e 14 z 14 Odpowiedzi do zadań dla klas IV Zadanie 1. 1 5 3 6 + 4 7 9 8 + 2 1 0 0 Zadanie 2. Zadanie 3. 5 • 5 + 5 = 30 33 – 3 = 30 30 + 30 – 30 = 30 10 + 10 + 10 = 30 8 cm Zadanie 4. ▲ ● █ ■ ■ █ ● ▲ ● ▲ ■ █ █ ■ ▲ ● Odpowiedzi do zadań dla klas V Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3. Zadanie 4. Np. 273, 546, Np. 11 + 1 lub 11 + 1 • 1 lub (11+1) • 1 3 • 3 lub 3 : 3 • 3 40 m 819, 1 3 192, 384, 576, 219, 438, 657 Lista uczestników konkursu, którzy udzielili poprawnych odpowiedzi do zadań marcowych: Klasy 4: 4d Imię i nazwisko Niepodpisana praca Bednarska Natalia Pośpieszyńska Alicja Drzewiecka Alicja Klasy 5: 5b Ilość poprawnych rozwiązanych zadań 3 4 4 3 Imię i nazwisko Kamiński Szymon Zaniewska Katarzyna Ilość poprawnych rozwiązanych zadań 4 4 5d 5c Imię i nazwisko Lewicki Adrian Łukaszewska Anna Rutkowska Wioletta Ilość poprawnych rozwiązanych zadań 4 4 2 Imię i nazwisko Miazga Zofia Łazarska Marta Jędrzejewski Paweł Kapitan Jakub Chudzyński Jakub Nowicka Julia Kozłowska Julia Ilość poprawnych rozwiązanych zadań 3 4 2 4 4 2 4 15 z 15 Zadania konkursowe dla klasy IV Zadanie 1. „Adam ma co najmniej 3 rowery” – mówi Bolek. „Nie, on ma mniej niż 3 rowery” – mówi Lolek. „Możliwe, ale jest właścicielem co najmniej jednego roweru” – mówi Tolek. Ile rowerów ma Adam, jeśli tylko jeden z chłopców mówi prawdę? Zadanie 2. Podaj trzy liczby, które przy dzieleniu przez 3 oraz przez 4 dają resztę 1. Zadanie 3. Jaka jest najmniejsza możliwa liczba kaczek, które pływają po stawie w następującym szyku: dwie kaczki przed jedną kaczką, dwie kaczki za jedną kaczką i jedna kaczka między dwiema kaczkami? Zadanie 4. W jakiej sklali należy narysować prostokąt o wymiarach 3 cm i 7 cm, aby jego obwód na otrzymanym rysunku wynosił 1600 cm? Zadania konkursowe dla klasy V Zadanie 1. Podaj najmniejszą liczbę naturalną podzielną przez 1, 2, 3, 4, 5 i 6. Zadanie 2. Jeśli liczbę 13 podzielimy przez 2 i 3, to otrzymamy resztę 1. Znajdź pięć innych liczb większych od 13, które po podzieleniu ich przez 2 i przez 3 dają resztę 1. Zadanie 3. Podaj ułamek, który jest większy od ⅔, ale mniejszy od ¾. Zadanie 4. Gazeta składająca się z 16 stronic ma wymiary 33 cm i 50 cm jest wydawana w nakładzie 100000 egzemplarzy. Jaka jest powierzchnia papieru użytego przez wydawcę każdego dnia? Rozwiązania zadań należy w ciągu dwóch tygodni od ukazania się numeru oddać do p. Ewy Andrychowskiej (s. 9). Znajdą się one także w kolejnym numerze wraz z informacją o osobach, które udzieliły poprawnych odpowiedzi. Życzymy powodzenia i wytrwałości. 16 z 16 Kim jesteś? - test 1. Każdy ma jakieś wyjątkowe zdolności. A co jest Twoim największym talentem? a) Jestem urodzoną stylistką /urodzonym stylistą ;)! b) Mam smykałkę do przedmiotów ścisłych. c) Jestem uzdolniona artystycznie /uzdolniony artystycznie. 2. Wybierz jedną pozytywną cechę, która Cię charakteryzuje: a) Spryt. b) Ciekawość świata. c) Sprawność fizyczna. 3. Wyobraź sobie siebie za dziesięć lat. Jak będzie wyglądało Twoje życie? a) Widzę się w świecie mody. b) Najważniejsza będzie rodzina i przyjaciele. c) Będę podróżować i zmieniać świat. 4. Czy chodzisz na zajęcia pozalekcyjne? Jeśli tak, to jakie? a) Nie chodzę na żadne zajęcia. To nie dla mnie! b) Pomagam w schronisku dla zwierząt. c) Inne. 5. Jak najchętniej się ubierasz? Wybierz opis Twojego stylu. a) Twórczy miks! b) Stylowo. c) Na luzie. 6. Pod którym z tych zdań podpisałabyś/podpisałbyś się dwiema rękami? a) Jak Cię widzą, tak Cię piszą. b) Zawsze należy bronić słabszych. c) Nie mogę żyć bez adrenaliny! Najwięcej odpowiedzi A Masz subtelny charakter, co sprawia, że nie każdy Cię docenia. Kochasz ubrania i potajemnie piszesz blog modowy. Masz na głowie ratowanie świata i nie wiesz, jak to połączyć z nauką. Lubisz współzawodnictwo i zawsze Twoje marzenia się spełniają. Najwięcej odpowiedzi B Jesteś ciekawą świata osobą. W szkole zgarniasz same piątki i masz głowę do wynalazków. Pod warstwą spokoju i pozornej nieśmiałości czai się dzielna i zdecydowana osobowość, która bez względu na wszystko, w każdej chwili jest gotowa stanąć w obronie swoich bliskich. Najwięcej odpowiedzi C Jesteś uzależniona/-ny od adrenaliny - Twoje życie kręci się wokół sportów ekstremalnych. Twoje uzdolnienia artystyczne przydadzą Ci się w życiu. Chodzą Ci po głowie myśli, żeby zostać kreatorką/kreatorem mody. Potajemnie piszesz swoje opowiadania i niezwykłe historie. Marta Kurkowska, kl. 5e 17 z 17 Co wiesz o symbolice świąt Wielkanocy? Sprawdź! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 1. Kilkudniowy okres poświęcony odnowie duchowej poprzez modlitwę. 2. Święto przypadające siedem dni przed Wielkanocą. 3. Inaczej powstanie z martwych. 4. Zielony krzew, którego gałązki wkładamy do święconki. 5. Jest symbolem Chrystusa zwyciężającego. 6. Święto przypadające w Wielkim Tygodniu, trzy dni przed Wielkanocą. 7. Symbol zwycięstwa nad śmiercią. 8. Potrawa wielkanocna. 9. Symbol zmartwychwstania i odrodzenia. 10. Jajko zdobione różnymi technikami. Łukasz Stefanowski, kl. 6f CO WŁOŻYMY DO KOSZYCZKA W WIELKĄ SOBOTĘ? Ada Jankowska, kl. 5e Żółwiu, graba - jestem żaba! Żaba po....uciła sw....j wygodny dom na ......wirowisku, gdzie ......yły ró....ne inne stwo.....enia : ż...ki,ba...anty, g.....egż....łki, du...e ....ubry i małe, ż...łte b....ęczyki. P....echodziła właśnie t...ż p...y zielonych wie....bach, gdy zobaczyła zap....yjaźnionego ż....łwia. - Czego mo...na Ci ...yczyć? - zapytał ją ż....łw. - Mo....e zamo...nego ...ycia? - zastanowiła się nasza ....aba. - Dob...e - rzekł ż...łw. - W takim razie ...yczę Ci powodzeniawe wszystkich p....edsięwzięciach. I ....eby nie zaskoczyła Cię w bo....e duża bu....a. - Tak. To bardzo wa...ne - od....ekła mu .....aba. - Dziękuję. - I podą...yła w dalszą podr..ż do p....epieknych, pełnych c....dów krain. Marta Kurkowska, kl. 5e 18 z 18 Przetłumacz wyrazy w tabelce na język polski. (Jesus) Christ Christians = the son of God = people who believe in Christ = religion Christianity = related to Christianity Christian –Połącz wyrazy z obrazkami i uzupełnij nimi oraz wyrazami z ćw.1 tekst. Easter activities = = = = Glossary: founder – a person who started something (założyciel, twórca) vary – to be different (zmieniać się, być różnym) community – a group of people living in one place (społeczność) several – a few (kilka) egg Resurrection world bunny On Easter, Christ………… around the __________ celebrate the __________ (= the coming to life again) of Jesus Christ, the founder of Christ………… . According to Christ………… beliefs, he was the Son of God. Easter is always on a Sunday, but the date varies from year to year. Symbols of rebirth, new life, and fertility are common Easter decorations. These include the Easter __________ and decorated __________. It’s also traditional to wear new spring clothes on Easter, and many communities have an Easter parade. Easter has also become a very popular time for holidays, since many schools close for several days or more. –Przeczytaj informacje o Wielkanocy. Wykreśl niepotrzebne wyrazy. Easter marks the [beginning / end] of the [fourteen / forty] days of Lent. Lent is a period when we prepare for Easter. It begins on Ash Wednesday and ends on Easter Sunday. Palm Sunday is the Sunday [before / after] Easter. On this day Christians celebrate Jesus’ arrival in [Jerusalem / Bethlehem], when people spread palm leaves on the ground for his [donkey / elephant]. Holy Thursday commemorates the [First / Last] Supper, when Jesus washed the [feet / clothes] of his Apostles. In the UK, this day is known as Maundy Thursday. The Queen traditionally distributes Maundy money. Good Friday is the Friday before Easter, when Christians remember the crucifiction of Christ. It is a [public / private] holiday in the UK. Holy Saturday is also known as [Silent / Loud] Saturday because churches are very quiet, as there are no masses on this day. On Easter Sunday people celebrate the [resurrection / birth] of Christ. In some countries, Easter lasts [three / two] days. The second day is called Easter Monday. HAPPY EASTER! p. Katarzyna Matusiewicz 19 z 19 Pierwsze próby pisarskie – school fiction Mój pamiętniku! No i niedługo testy szóstoklasistów. Młodszych klas pewnie nie bardzo to obchodzi... Chociaż trochę tak, bo muszą wiedzieć, kiedy nie przyjść do szkoły. Ale do rzeczy... W tym roku ta "uroczystość" przypada w... prima aprilis! Nasz kolega zaplanował już sobie cały dzień. Powiedział, że przyjdzie zaraz po teście i spyta się jakiegoś nauczyciela, gdzie są wszyscy. Kiedy ten powie, że sprawdzian już się skończył, odpowie: "To chyba jakieś żarty!" Wszyscy mieliśmy z niego ubaw, ale mamy nadzieję, że jednak przyjdzie na czas. Była jeszcze inna wersja. Kiedy nadzorujący rozda sprawdziany, nasza koleżanka powie: "Ten test jest źle wydrukowany!". Kiedy nauczyciel podejdzie i sprawdzi, ta powie: "Prima aprilis!". Chociaż... może lepiej nie żartować z takich rzeczy, aby nie wywołać jakiegoś nieszczęścia... Szóstoklasiści – połamania piór! Powodzenia "prymusy"! Katarzyna Osmańska, Alicja Krajewska, kl. 6f DROGI CZYTELNIKU! W każdym numerze gazetki umieszczamy jeden kawałek układanki. Czytaj systematycznie „Prymuska” i zbierz komplet ośmiu puzzli. Ułóż je i naklej na kartkę. Zebrane przez Ciebie puzzle wezmą udział w dwóch konkursach: pierwszy dotyczy zebrania wszystkich fragmentów układanki (losowanie nagrody), w drugim pomalowany przez Ciebie rysunek weźmie udział w konkursie plastycznym. Wraz ze swoimi danymi (imię, nazwisko, klasa) dostarcz pracę do p. M. Masiak, do 20 czerwca 2014 roku. Może się zdarzyć, że zostaniesz posiadaczem dwóch nagród. Powodzenia! PUZZEL NR 7 SZCZĘŚLIWE NUMERY ! Każdy egzemplarz „Prymuska” będzie opatrzony trzycyfrowym numerem, np. 054. Po sprzedaniu nakładu każdy właściciel gazetki weźmie udział w losowaniu trzech szczęśliwych numerów. Jeśli zobaczysz je na swoim egzemplarzu pisma, przyjdź z nim do opiekuna periodyku, a otrzymasz nagrodę. Numery będą umieszczone na tablicy ogłoszeo Parlamentu Szkoły (koło pokoju nauczycielskiego). Zgłaszad można się tylko do momentu ukazania nowego numeru pisma. Do tego czasu zostaną również wręczone nagrody. Powodzenia! Przypominamy, że „Prymusek” jest również dostępny na stronie internetowej naszej szkoły: www.spnr2.no-1.pl Opiekunowie gazetki: p. Marzanna Masiak, p. Małgorzata Marchel Współpraca: p. Karina Godlewska-Sobótka Zachęcamy do współpracy z gazetką szkolną! 20 z 20