docinformator EDD 2014-śląskie
download 
Reklamacja Transkrypt
informator EDD 2014-śląskie
INFORMATOR Europejskie Dni Dziedzictwa województwo śląskie 13-21.09.2014 Dziedzictwo – źródło tożsamości Szanowni Państwo, Informator opracowany w Oddziale Terenowym Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Katowicach 40-085 Katowice, ul. Mickiewicza 29, tel. 32 207 24 01-02 tel. 504 162 824, e-mail: [email protected], [email protected] www.nid.pl www.edd.nid.pl Opracowanie: Joanna Banik Fotografie: Organizatorzy, NID, A. Mucha Na okładce: Młyn z Imielina w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, fot. Antoni Kreis Projekt okładki: Marek Krajewski Opracowanie graficzne, skład, łamanie: Marek Krajewski Patronat honorowy: Wojewoda Śląski Marszałek Województwa Śląskiego Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków Publikacja sfinansowana ze środków Narodowego Instytutu Dziedzictwa Europejskie Dni Dziedzictwa to zainicjowany przez Radę Europy i Komisję Europejską największy ogólnoeuropejski projekt społeczno-edukacyjny, realizowany z niezmiennie wielkim powodzeniem od ponad dwudziestu lat w większości krajów naszego kontynentu. Jego zasadniczym celem jest popularyzacja wiedzy o szeroko pojętym dziedzictwie lokalnym, regionalnym i narodowym. Dlatego też każdego roku w czasie dwóch wrześniowych weekendów organizatorzy Europejskich Dni Dziedzictwa starają się jak najszerszej publiczności zapewnić możliwość bezpłatnego zwiedzania zabytków i muzeów, parków i ogrodów. Organizują również inne atrakcje: koncerty, festyny, pokazy i kiermasze, które mają zachęcić zarówno dzieci, jak i dorosłych do głębszego poznania materialnego i duchowego dorobku ich miejscowości, regionu i kraju. Polska bierze udział w tym europejskim święcie dziedzictwa od 1993 roku. Od 2007 roku rolę koordynatora narodowego Europejskich Dni Dziedzictwa pełni Narodowy Instytut Dziedzictwa. Dzięki działaniom podejmowanym w ramach EDD w ostatnich siedmiu latach, przeszło dwa miliony osób uczestniczących w ponad 10 000 zorganizowanych w naszym kraju wydarzeniach edukacyjno-kulturalnych miało okazję poznać lepiej dorobek kulturalny Polski i tworzących ją „małych” ojczyzn. Dorobek – zarówno ten zmaterializowany w otaczającym nas krajobrazie i osadzonych w nim zabytkach, jak też ten niematerialny, wynikający z naszej historii i pamięci oraz tradycji i obyczaju. Polska we wrześniu tego roku już po raz dwudziesty drugi weźmie udział w Europejskich Dniach Dziedzictwa, tym razem organizowanych w naszym kraju pod hasłem przewodnim „Dziedzictwo – źródło tożsamości”. Animatorzy dziesiątków wydarzeń kulturalnych i w tym roku z pewnością będą się starać w jak najatrakcyjniejszy sposób zaprezentować bogactwo i różnorodność spuścizny kulturalnej, w której zapisana jest nasza narodowa, regionalna i lokalna tożsamość. Mam nadzieję, że Europejskie Dni Dziedzictwa po raz kolejny staną się też okazją do przypomnienia często na co dzień niezauważanych zabytków i poznania historii, której są one świadectwem. A ponieważ dziedzictwo to nie tylko zabytki, wydarzenia organizowane w ramach EDD będą również sposobnością do poznania i rozpropagowania miejscowych zwyczajów i tradycji, które bez wątpienia stanowią fundament naszej tożsamości, nie tylko jako Polaków, ale też członków społeczności zamieszkujących jej różne regiony i miejscowości. Informator Europejskich Dni Dziedzictwa, który trzymają Państwo w rękach prezentuje wiele wydarzeń kulturalnych organizowanych na terenie województwa. Wierząc, że wśród nich znajdą się propozycje atrakcyjne dla każdego, szczerze zapraszam wszystkich, dzieci i dorosłych, do udziału w tegorocznych XXII Europejskich Dniach Dziedzictwa. Cieszmy się wspólnie świętem naszego dziedzictwa kulturowego i przekonajmy się, jak bardzo możemy być dumni z naszej historii i dorobku naszych przodków. Piotr Żuchowski Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Generalny Konserwator Zabytków Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmian w programach! Szanowni Państwo, zapraszam do aktywnego udziału w Europejskich Dniach Dziedzictwa - inicjatywie podjętej wspólnie przez Radę Europy i Unię Europejską, aby popularyzować regionalne dziedzictwo i podkreślać znaczenie kultury europejskiej. To największe w Europie święto zabytków organizowane jest w naszym kraju już po raz dwudziesty drugi i z każdym rokiem spotyka się z coraz większym zainteresowaniem mieszkańców województwa śląskiego. Najlepszym wyrazem naszego bogactwa oraz wielowątkowej tradycji są charakterystyczne dla regionu zabytki. Wzorem lat ubiegłych w drugi i trzeci weekend września mogą Państwo odbyć wyjątkową podróż po kulturalnej mapie województwa śląskiego. Obchody Europejskich Dni Dziedzictwa, które w tym roku przebiegają pod hasłem: „Dziedzictwo – źródło tożsamości”, to znakomita okazja do poznania i docenienia historii oraz zabytków naszego regionu. Inicjatywa ta pozwala uchronić od zapomnienia kulturę naszej „małej ojczyzny” oraz podkreślić znaczenie dziedzictwa dla przyszłych pokoleń. Życzę Państwu przyjemnego zwiedzania spuścizny Śląskiego, która jest częścią naszej historii i świadectwem przeszłości. Piotr Litwa Wojewoda Śląski Europejskie Dni Dziedzictwa organizowane w Polsce już po raz dwudziesty drugi są ze wszech miar godnym wspierania działaniem przyczyniającym się do rozwijania wspólnej społecznej świadomości bogactwa i różnorodności naszej spuścizny kulturowej, do kształtowania potrzeby ochrony tego dziedzictwa jako fundamentu regionalnej, narodowej i europejskiej wspólnoty. Tegoroczne Europejskie Dni Dziedzictwa odbywają się pod hasłem „Dziedzictwo – źródło tożsamości”. Hasło to w naszym regionie ma szczególny wymiar. Wielokulturowa, niełatwa i burzliwa historia tej ziemi, ziemi pogranicza, stawia nas przed potrzebą budowania wciąż od nowa wspólnej tożsamości na bazie różnorodnych tradycji. Niezbywalną wartością staje się otwartość, tolerancja, weryfikacja zaszłości i stereotypów, by tworzyć wspólną dobrą przyszłość z różnobarwnych nici i wątków z przeszłości. W tym kontekście niezwykle istotną wartością staje się rozmowa i spotkanie, wymiana informacji, refleksji i argumentów. Temu w pierwszej kolejności służyć będą organizowane podczas Dni Dziedzictwa wydarzenia kulturalne, a także projekty edukacyjne i społeczne. Krzepiące jest, że z roku na rok rośnie liczba organizatorów EDD, a także miejscowości, które biorą w nich udział. Rośnie tym samym społeczna świadomość i potrzeba działań w tym zakresie. Tym samym jeden z największych na naszym kontynencie projektów społecznych i edukacyjnych zyskuje w naszym regionie aktywne wsparcie, dając jednocześnie możliwość rozwijania wśród mieszkańców tej ziemi świadomości znaczenia poczucia przynależności, związku z historią i tradycją. Mirosław Sekuła Marszałek Województwa Śląskiego Chorzów województwo śląskie Wojewódzka Inauguracja Europejskich Dni Dziedzictwa Kamyk Częstochowa Olsztyn Zrębice Złoty Potok Koszęcin Myszków Zawiercie Siewierz Ogrodzieniec-Podzamcze Bytom Siemianowice Śląskie Zabrze Będzin Chorzów Gliwice Czeladź Sławków Świętochłowice Katowice Stanica KnurówRuda Śląska Mysłowice Rudy Palowice Racibórz Żory Wodzisław Śląski Pszczyna Kończyce Małe Bielsko-Biała Cieszyn Bystra Český Těšín Żywiec Ślemień Wisła Węgierska Górka Istebna Mosty k. Jabłonkowa 4 Sobota 13 września godz. 12.00 – powitanie Szanownych Gości przez Dyrektora MGPE – Pana Andrzeja Sośnierza godz. 12.10 – uroczyste otwarcie EDD 2014 w województwie śląskim godz. 12.30 – uroczyste otwarcie zrekonstruowanego systemu wodnego napędzającego koło wodne i urządzenia zrekonstruowanego folusza z Brennej godz. 12.40 – udostępnienie nowych wystaw: • wystawy rybackiej przy stawie górnym ponad młynem z Imielina • wystawy o młynach „Nad Liswartą i Pankówką” (dolna sala ekspozycyjna w budynku głównym) godz. 13.00 – udostępnienie dla ogółu zwiedzających wnętrza folusza z Brennej godz. 14.00, 15.00, 16.00 – projekcja filmu o dawnym młynarstwie w Sali audiowizualnej Muzeum. Wystawom towarzyszyć będą pogadanki i prelekcje poświęcone historii młynów oraz hodowli ryb, a także prezentacje dawnego młynarstwa, rybołówstwa i wyplataniasieci. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Żabnica www.edd.nid.pl Organizator: Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” 41-500 Chorzów, ul. Parkowa 25, tel. 32 450 27 04, 32 241 07 18, tel./fax 32 241 55 01 e-mail: [email protected], www.muzeumgpe-chorzow.pl 5 13-14 i 20-21.09.2014 Będzin W ramach tegorocznych EDD, Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej zaprasza na szereg wydarzeń kulturalnych: Sobota 13 września godz. 11.00 – interdyscyplinarne spotkanie dyskusyjne z cyklu „Eksponat muzealny źródłem poznania” – spotkanie z zabytkiem archeologicznym w Zamku ks. Sułkowskich. Ilość miejsc ograniczona, zgłoszenia e-mail: [email protected] Niedziela 14 września fot. G. Onyszko W sobotę 13 września zapraszamy do Pałacu Mieroszewskich w Będzinie, gdzie w godz.11.00 – 13.30 odbędzie się prelekcja nt. zabytków hydrotechnicznych z terenu Zagłębia Dąbrowskiego i obszarów ościennych. Zostaną zaprezentowane bardzo ciekawe litografie z lat 30. XIX w. i archiwalne zdjęcia, m.in. zespołu drewnianych młynów wodnych w okolicach Lelowa, młynów wodnych na Białej Przemszy, walcowni w Sławkowie i wielu innych zabytków hydrotechnicznych. Spotkanie będzie okazją, żeby zapoznać się również z działaniem młyna wodnego – zostaną zaprezentowane zdjęcia z wnętrza, oprzyrządowanie oraz schematy przedstawiające działanie młyna. Po prelekcji uczestnicy wezmą udział w historycznym spacerze po parku na Wzgórzu Zamkowym w Będzinie. Znajduje się tam wiele interesujących obiektów historycznych. Trasa wycieczki będzie biegła w pobliżu zrekonstruowanych niedawno półziemianek Sobota 20 września godz. 11.00 – interdyscyplinarne spotkanie dyskusyjne z cyklu „Eksponat muzealny źródłem poznania” – spotkanie z zabytkiem etnograficznym w „Domu Tkacza” przy ul. Jana III Sobieskiego 51. Ilość miejsc ograniczona, zgłoszenia e-mail: sylwia.grudzien@muzeum. bielsko.pl godz. 13.00 – spotkanie z kuratorem wystawy „Bielscy książęta Sułkowscy, jakich nie znacie” w Zamku ks. Sułkowskich. Jest to pierwsza w historii Muzeum retrospektywna wystawa prezentująca magnacki ród Sułkowskich władający bielskim zamkiem i terytorium na pograniczu Śląska z Małopolską od 1752 do 1945 r. Zaprezentowanych zostanie na niej dziewięciu bielskich ordynatów i ich rodziny w historycznej drodze trudnych wyborów życiowych i politycznych, uczestników najważniejszych wydarzeń europejskich. Na ekspozycję złożą się dzieła sztuki, rzemiosła artystycznego, dokumenty pisane, drukowane, eksponaty z prywatnych archiwów potomków rodu, jak i szeroki zasób archiwalnych materiałów fotograficznych. Ilość miejsc ograniczona, zgłoszenia e-mail: [email protected] Niedziela 21 września i wału wczesnośredniowiecznego grodziska, w okolicach tzw. „miejsc magicznych”, gdzie prowadzący opowie różne ciekawe historie związane z nazwą poszczególnych „magicznych kręgów”. Na koniec będzie można zwiedzić Będzińskie Podziemia. Poznamy historię powstania schronów przeciwlotniczych z czasów II wojny światowej oraz różne ciekawostki związane z obiektem. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Muzeum Zagłębia w Będzinie 42-500 Będzin, ul. Świerczewskiego 15, tel. 32 267 77 07, 32 267 44 61 e-mail: [email protected], www.muzeum.bedzin.pl 6 godz. 11.00 – interdyscyplinarne spotkanie dyskusyjne z cyklu „Eksponat muzealny źródłem poznania” – spotkanie z zabytkami historycznymi dotyczącymi I wojny światowej w Zamku ks. Sułkowskich. Ilość miejsc ograniczona, zgłoszenia e-mail: marek.matlak@ muzeum.bielsko.pl godz. 13.00 – interdyscyplinarne spotkanie dyskusyjne z cyklu „Eksponat muzealny źródłem poznania” – spotkanie z zabytkiem techniki w „Starej Fabryce” przy pl. Żwirki i Wigury 8. Ilość miejsc ograniczona, zgłoszenia e-mail: [email protected] Bielsko-Biała – Bystra 13.09.2014 godz. 11.00 – interdyscyplinarne spotkanie dyskusyjne z cyklu „Eksponat muzealny źródłem poznania” – spotkanie z obrazem Juliana Fałata w „Fałatówce” przy ul. Juliana Fałata 34 w Bystrej. Ilość miejsc ograniczona, zgłoszenia e-mail: [email protected] godz. 13.00 – spotkanie z kuratorem wystawy „Bielscy książęta Sułkowscy jakich nie znacie” w siedzibie Muzeum przy ul. Wzgórze 16 w Bielsku-Białej. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej 43-300 Bielsko-Biała, ul. Wzgórze 16, tel. 33 811 10 35, 33 822 06 56 e-mail: [email protected], www.muzeum.bielsko.pl 7 20.09.2014 Sobota 13 września Chorzów Bytom 13 i 20.09.2014 godz. 11.30 – zapraszamy do świetlicy muzealnej na warsztaty Street Art’u pod hasłem „Szablony w muzeum? Dlaczego nie!”. Podczas zajęć rodzinnych goście Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu dowiedzą się czym charakteryzuje się ta technika, kiedy użyto pierwszych szablonów w Polsce i z jakimi dramatycznymi wydarzeniami była związana. Podczas szkolenia stworzone zostaną szablony na motywach śląskich i zaprezentowane w przestrzeni miejskiej. Sobota 20 września godz. 11.30 – zapraszamy na wykład pt. „Śląskie źródła tożsamości” Podczas spotkania zostanie poruszona tematyka śląskiego dziedzictwa kulturowego. Magdalena Pospieszałowska sięgając do śląskiej historii, kultury i literatury podejmie próbę odpowiedzi na pytanie, co składa się na śląską tożsamość i dlaczego jest ona taka trudna. Po wykładzie słuchacze będą mieli okazję do dyskusji i wymiany własnych refleksji na temat śląskiego dziedzictwa oraz śląskiej tożsamości. Wstęp do Muzeum oraz przygotowane w ramach EDD wydarzenia są bezpłatne. Serdecznie zapraszamy dzieci i dorosłych! Bytom – Miechowice Organizator: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu 41-902 Bytom, pl. Jana III Sobieskiego 2, tel./fax 32 281 82 94 e-mail: [email protected], www.muzeum.bytom.pl 20.09.2014 W sobotę 20 września o godz. 10.00 zapraszamy do zwiedzania kompleksu obiektów Parafii Ewangelicko-Augsburskiej znajdującej się przy ul. Matki Ewy 1 w Bytomiu-Miechowicach. W programie zwiedzanie kościoła, prelekcja nt. dzieła Ewy von Tiele-Winckler zwanej Matką Ewą, a także lekcja muzealna w drewnianym dworku Matki Ewy i przedstawienie uczestnikom planów dotyczących rewitalizacji strukturalno-społecznej kompleksu w Miechowicach. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: „ARTIZAN” Sp. z o.o. 40-032 Katowice, ul. Dąbrowskiego 22/505, tel. 32 206 40 78 www.artizan.pl 8 fot. A. Korzeniowski Dwie nogi chorzowskiego przemysłu W sobotę 20 września, z okazji Europejskich Dni Dziedzictwa zapraszamy do zwiedzania zespołów obiektów związanych z historią chorzowskiego górnictwa i hutnictwa. Pierwszym jest dawna Kopalnia Węgla Kamiennego „Król” w Chorzowie, w tym zabytkowa wieża wyciągowa szybu „Prezydent” wykonana w konstrukcji żelbetowej w roku 1933, zaprojektowana przez Ryszarda Heilemanna z Katowic. Wieża w okresie międzywojennym była symbolem nowoczesnego górnictwa polskiej części Górnego Śląska. fot. A. Korzeniowski W chwili obecnej na wieżę można wejść i podziwiać panoramę Chorzowa i sąsiednich miast. Dodatkowo przewidziano zwiedzanie obiektów dawnej kopalni, w tym budynku straży pożarnej (Galeria „Straż Pożarna”) oraz hali tlenowni (Klub Muzyczny „Tlenownia”). Zbiórka o godz. 10.00 przy bramie od strony ul. Kościuszki (końcowy przystanek lini autobusowej nr 139). Drugim miejscem jest niedostępny na co dzień teren dawnej Huty Królewskiej, w tym hala dawnej Elektrowni zlokalizowana przy ul. Metalowców, której pierwsza część powstała w roku 1895. W hali eksponowany jest m.in. młot parowy firmy Brinkmann z roku 1898. Oprócz hali zobaczyć można secesyjny budynek dawnych warsztatów elektrycznych z roku 1911 o konstrukcji opartej na szkielecie stalowym oraz niedokończoną elektrostalownię z lat 40-stych XX w. Zbiórka godz. 12.00 przy bramie na teren huty przy ul. Metalowców. Przejazd pomiędzy Sztygarką a halą we własnym zakresie. Po obiektach oprowadzał będzie dr inż. arch. Henryk Mercik – Miejski Konserwator Zabytków w Chorzowie. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Urząd Miasta Chorzów, Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków 441-500 Chorzów, Rynek 1, tel. 32 2411251 w. 458 e-mail: [email protected], www.chorzow.eu 9 Cieszyn Cieszyn 13-14 i 20-21.09.2014 Sobota i niedziela 20-21 września Sobota 13 września godz. 15.00-17.00 – zapraszamy na cykliczną imprezę plenerową „Cieszyński przekładaniec… czyli co z tą tradycją”, która odbędzie się na Dziedzińcu Muzeum Śląska Cieszyńskiego oraz w Parku Pokoju. W programie m.in.: prelekcja przybliżająca niektóre tradycje Śląska Cieszyńskiego, prezentacja stroi ludowych, sposobów wykonywania poszczególnych elementów (np. żywotka, kabotków, koronek) oraz obróbki lnu i wełny, a także występ Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej im. J. Marcinkowej. Będzie okazja do nauki tańca oraz pieśni regionu cieszyńskiego. 10 godz. 17.00 w Sali Rzymskiej Muzeum Śląska Cieszyńskiego, w ramach cyklu Spotkania Kolbergowskie, wykład Ewy Cudzich poświęcony społecznym i kulturowym praktykom towarzyszącym istnieniu granicy państwowej na Śląsku Cieszyńskim oraz jej przekraczaniu. Sobota i niedziela 13-14 września • zwiedzanie z przewodnikiem wystawy stałej pt. „Na skrzyżowaniu dziejów i kultur”. Wejścia o każdej pełnej godzinie 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00. • zwiedzanie wystawy czasowej pt. „Dawno temu na granicy...” przygotowanej z okazji 10. rocznicy przystąpienia Polski i Czech do Unii Europejskiej. Ekspozycja przypomni czasy niedawne, a jednocześnie tak odległe, kiedy Cieszyn i Czeski Cieszyn dzieliły budynki celne, a przejście na drugą stronę Olzy było prawie sukcesem. W zbiorach muzeum oraz prywatnych znajduje się wiele pamiątek związanych z tamtym okresem. Na wystawie znajdą się m.in. dawne paszporty, przepustki, zaproszenia i inne dokumenty uprawniających do przekroczenia granicy, historia poszczególnych mostów na Olzie w Cieszynie, mundury służb celnych i wojskowych, rarytasy z przemytu itd. Wejścia na wystawę indywidualnie w godz. 10.00-14.00 w Galerii Wystaw Czasowych. • zwiedzanie wystawy czasowej pt. „Cieszyńskie pielgrzymki do Kalwarii Zebrzydowskiej” przygotowanej z okazji 400. rocznicy pierwszej pielgrzymki księcia Adama Wacława do Kalwarii Zebrzydowskiej. Wielowiekową kontynuatorką tych tradycji jest Asysta Cieszyńska. Wejścia na wystawę indywidualnie w godz. 10.00-14.00 w Sali Rzymskiej. • zwiedzanie z przewodnikiem wystawy stałej pt. „Na skrzyżowaniu dziejów i kultur”. Wejścia o każdej pełnej godzinie 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00. • zwiedzanie wystawy czasowej pt. „Cieszyńskie pielgrzymki do Kalwarii Zebrzydowskiej” przygotowanej z okazji 400. rocznicy pierwszej pielgrzymki księcia Adama Wacława do Kalwarii Zebrzydowskiej. Wielowiekową kontynuatorką tych tradycji jest Asysta Cieszyńska. Wejścia na wystawę indywidualnie w godz. 10.00-14.00 w Sali Rzymskiej. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy do Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie, jednego z najstarszych muzeów publicznych w Europie i najstarszego w Polsce, założonego w 1802 r. przez ks. Leopolda Jana Szersznika. Organizator: Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie 43-400 Cieszyn, ul. Regera 6, tel. 33 851 29 32 e-mail: [email protected], www.muzeumcieszyn.pl 11 Poklady z Těšínské Truhly 19-21.09.2014 Cieszyn – Český Těšín Cieszyn – Český Těšín Skarby z Cieszyńskiej Trówły 19-21.09.2014 Niedziela/neděle 21.09 Piątek/pátek 19.09. godz. 12.00 „Śpiewanie na Rynku” – wspólne śpiewanie pieśni regionalnych przez dzieci z cieszyńskich szkół i przedszkoli – Rynek w Cieszynie godz. 16.00 Smaki stela. Więcej niż wystawa! – Zamek Cieszyn, Oranżeria godz. 19.00 Symboliczne otwarcie Trówły /Symbolické otevření truhly Muzyczne przeboje Sceny Polskiej Teatru w Czeskim Cieszynie – Willa Słoneczna w Dębowcu. Sobota/sobota 20.09 godz. 9.00-18.00 Obozowisko grup rekonstrukcyjnych wojsk I wojny światowej – Wzgórze Zamkowe w Cieszynie godz. 16.00 Wernisaż wystawy Szkoły Malarstwa, Rysunku, Fotografii i Myślenia – Zamek Cieszyn godz. 17.00-19.00 „Odbijamy” – warsztaty wykorzystujące techniki drzeworytnicze – Zamek Cieszyn. 12 godz. 11.00-17.00 VIII Cieszyński Jarmark Rzemiosła/ VIII. Těšínský jarmark řemesel – pokazy tradycyjnego rzemiosła, kuchni regionalnej /ukázky starých řemesel, lidové tvořivosti (kovářství, keramika, lidová výšivka, krajka, dřevořezba, šperky) a tradičního kulinářského umění - Amfiteatr pod Wieżą Piastowską godz. 11.00-14.00 Gry i zabawy dla dzieci – Wzgórze Zamkowe godz. 15.00-16.00 Cieszyński konkurs pieczenia strudla im. Kingi Iwanek-Riess i pokaz pieczenia (rodzina Riess) / Soutěž o těšínský jablečný štrúdl s ukázkou pečení (rodina Riess) – Amfiteatr pod Wieżą Piastowską godz. 16.30 Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej im. J. Marcinkowej – koncert i wspólne śpiewanie pieśni legionowych i regionalnych godz. 18.00 Msza Św. w Rotundzie pw. św. Mikołaja z udziałem chóru Lutnia. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmian w programie! / Změna programu vyhrazena! Szczegółowy program na: www. zamekcieszyn.pl Organizator: Zamek Cieszyn 43-400 Cieszyn, ul. Zamkowa 3 a, b, c, tel. 33 851 08 21 wew. 14 e-mail: [email protected], www.zamekcieszyn.pl Partnerzy: DDM w Czeskim Cieszynie Biblioteka Miejska w Cieszynie COK Dom Narodowy, Książnica Cieszyńska 13 13-14 i 20-21.09.2014 Czeladź Częstochowa 13 i 20.09.2014 W ramach tegorocznych obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa, Urząd Miasta Czeladź, Muzeum Saturn oraz Galeria Sztuki Współczesnej „Elektrownia” zapraszają na ciekawe wydarzenia kulturalne w mieście. W programie między innymi: Sobota 13 września Muzeum Saturn wystawa czasowa poświęcona 75. rocznicy wybuchu II wojny światowej – ekspozycja dostępna od 1 września Galeria Sztuki Współczesnej „Elektrownia” • godz. 10.00 – „Przystanek Zawada”- pokaz filmu Ewy Stępniewicz dotyczącego zespołu wodociągów Zawada k. Pyskowic oraz pogadanka na temat powstania filmu i jego specyfiki; • godz.13.00 – „Pierwsze mosty żeliwne w Europie” - wykład Agnieszki Woźniakowskiej ze Śląskiego Centrum Dziedzictwa Kulturowego połączony z prezentacją multimedialną; • godz. 15.00 – „Kopalnia Saturn – co pozostało...” – spotkanie z Maciejem Penderem, pracownikiem kopalni Bobrek Centrum, pasjonatem techniki i historii górnictwa. • wystawa „Duchy przemysłu” autorstwa Marka Stańczyka – ekspozycja dostępna przez cały wrzesień 14 Sobota 20 września Spacer historyczny pod hasłem „Od baroku do modernizmu. Źródła czeladzkiej architektury”. Poznamy rozmaite style architektoniczne na przykładzie czeladzkich obiektów sakralnych, użyteczności publicznej, industrialnych etc. Zbiórka o godz. 11.00 na czeladzkim rynku. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizatorzy: Urząd Miasta Czeladź, Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków 41-250 Czeladź, ul. Katowicka 45, tel. 32 763 79 16 e-mail: [email protected], www. czeladz.pl Muzeum Saturn 41-250 Czeladź, ul. Dehnelów 10, tel. 32 265 42 93 e-mail: [email protected], www.muzeum-saturn.czeladz.pl Galeria Sztuki Współczesnej „Elektrownia” 41-250 Czeladź ul. Dehnelów (teren dawnej kopalni Saturn), tel.32 263 00 88 e-mail: [email protected], www.galeria-elektrownia.czeladz.pl W ramach tegorocznych EDD zachęcamy do zwiedzenia obiektu prezentującego pierwociny rozwoju przemysłu zapałczanego i gospodarczego XIX-wiecznej Częstochowy oraz XX-lecia międzywojennego. Zachęcamy również do udziału w odbywającym się w dniach 14-18 września 57. krajowym Zjeździe Polskiego Towarzystwa Chemicznego oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. Częstochowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego wykorzystują linię technologiczną z lat 30. XX wieku i są jedynym czynnym muzeum zapałek w Europie oraz najstarszą fabryką zapałek w Polsce. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Uwaga, zwiedzanie po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym lub elektronicznym! Organizator: Częstochowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego SA 42-200 Częstochowa, ul. Ogrodowa 68, tel. 34 365 12 69 e-mail: [email protected], www.zapalki.pl 15 10, 11, 20, 21, 22 i 28.09.2014 7 października Częstochowa Częstochowa godz. 18.00-19.00 – uroczystość związana z 115. rocznicą Spółdzielni „Jedność”. W programie m.in. zwiedzanie Izby Tradycji i sesja jubileuszowa pod hasłem Spółdzielczość spożywców – źródło tożsamości Częstochowy, podczas której wspomnieniami podzielą się wieloletni pracownicy spółdzielni, a jej historię przybliży Bogusław Stanisz. O planach na przyszłość opowie aktualny prezes spółdzielni pan Ryszard Buła. Sesję zakończy występ pań z Koła Gospodyń Wiejskich z Kopalni. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Oddział Miejski im. Władysława Biegańskiego w Częstochowie 42-200 Częstochowa, Al. NMP 31/49, e-mail: [email protected] Partnerzy: Klub Społecznych Opiekunów Zabytków, Szkoła Podstawowa nr 33 im. M. Kownackiej w Częstochowie i Częstochowska Organizacja Turystyczna 20 września 10 września godz. 18.00-19.00 – prezentacja i wykład Elżbiety Gumuły pt. Źródła naszej pamięci – cmentarze z okresu I wielkiej wojny europejskiej (Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej, Szlak I Kampanii Kadrowej) w sali klubowej Oddziału Miejskiego PTTK w Częstochowie. godz. 9.00-12.00 – warsztaty etnograficzno-lalkarskie pod hasłem Lalkarstwo ludowe – źródło tożsamości pod kierunkiem Marzeny Łopacińskiej w Szkolnej Izbie Regionalnej przy Szkole Podstawowej nr 33 im. M. Kownackiej w Częstochowie (ul. Goszczyńskiego 9/11). 11 września godz. 18.00-19.00 – wykład otwarty Barbary Skubały pt. Sztuka czasów po Wielkiej Wojnie – źródło pamięci w sali klubowej Oddziału Miejskiego PTTK w Częstochowie. godz. 8.00-15.00 – spływ kajakowy rzeką Wartą na trasie Poczesna – Częstochowa. Organizator: Spływy kajakowe „Warta” Częstochowa, tel. 505 69 19 57. 21 września 22 września godz. 9.00-12.00 – spacer edukacyjny pn. Pamięci żołnierzom wielkiej wojny, po cmentarzu Rocha połączony z obejrzeniem wystawy w Bastionie św. Rocha na Jasnej Górze oraz guestem na terenie parku miejskiego w Częstochowie. Prowadzący: Elżbieta Gumuła, Marzena Łopacińska. Zbiórka: dziedziniec szkolny przy SP nr 33 im. M. Kownackiej przy ul. Goszczyńskiego 9/11 w Częstochowie. 28 września godz. 18.00-19.00 – wykład otwarty pt. Muzyka kantorów – źródło tożsamości wielokulturowej Częstochowy z przełomu XIX i XX wieku połączony z projekcją obrazów Marca Chagalla, wyrażających miniony świat jidysz oraz gawędę muzyczną o muzyce klezmerskiej. Prelegenci: Wiesław Paszkowski, Barbara Skubała i Maria Kalinowska. 16 13-14.09.2014 Sobota 13 września godz. 10.00-12.30 – wycieczka po cmentarzach ewangelicko-augsburskim i św. Rocha w Częstochowie. W programie: zwiedzanie kwater żołnierzy niemieckich i austro-węgierskich (na obu cmentarzach) oraz kwatery częstochowian rozstrzelanych przez Niemców 3 sierpnia 1914 r. na cmentarzu św. Rocha. Zbiórka o godz. 10.00 przed bramą główną przy ul. św. Rocha. Niedziela 14 września godz. 10.00-12.30 – wycieczka po cmentarzu Kule w Częstochowie szlakiem I wojny światowej. Zwiedzimy m.in. nagrobki, pomniki i kwatery żołnierzy polskich. Spacery edukacyjne zostaną poprzedzone prelekcją (ok. 30 minut) na temat dziejów Częstochowy w latach 1914–1918. Zbiórka o godz. 10.00 przed bramą główną cmentarza przy ul. Cmentarnej. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Częstochowa Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze – Oddział Miejski im. W. Biegańskiego w Częstochowie zaprasza na następujące wydarzenia kulturalne zorganizowane w ramach tegorocznej edycji EDD: Organizatorzy: Muzeum Częstochowskie 42-217 Częstochowa, al. Najświętszej Marii Panny 47, tel. 34 360 56 31 e-mail: [email protected], www.muzeumczestochowa.pl Ośrodek Dokumentacji Dziejów Częstochowy przy Muzeum Częstochowskim 42-217 Częstochowa, al. Wolności 30, tel. 34 360 56 31 wew. 14 e-mail: oddc@ muzeumczestochowa.pl 17 XII Gliwickie Dni Dziedzictwa Kulturowego 18 Gliwice Gliwice 20-21.09.2014 Pałac Donnersmarcków w Brynku, pow. tarnogórski (dawniej Kreis Tost-Gleiwitz), litografia z albumu Die Ländlichen Wohnsitze,Schlösser und Residenzen der ritterschaftlichen Grundbesitzer in der Preussischen Monarchie. Provinz Schlesien, Berlin 1868-1883 Pałacyk w Wielowsi (niem. Langendorf ), pow. gliwicki, litografia z albumu Die Ländlichen Wohnsitze,Schlösser und Residenzen der ritterschaftlichen Grundbesitzer in der Preussischen Monarchie. Provinz Schlesien, Berlin 1868-1883 Rezydencje wśród łąk i lasów i XIX stulecia, posiadające już wyłącznie cechy reprezentacyjno-mieszkalne, budowane na fundamentach i korpusach starszych budowli lub rzadziej na nowo, z dziedzińcem i oficynami, zwykle w otoczeniu ogrodów, parków na sposób „włoski” lub „francuski, aż po mniej rozbudowane architektonicznie dwory (np. Wielowieś) - centra nieco mniejszych majątków szlachty śląskiej. Osobną grupę stanowią rezydencje z XIX i początku XX wieku nazywane ze względu na swoje historyzujące kostiumy„zamkami”, należące do śląskich przemysłowców (Pławniowice, Brynek, Łubie). Są to eklektyczne, neorenesansowe i neogotyckie budowle, wznoszone na nowo lub z wykorzystaniem wcześniejszych, za ma- Już po raz dwunasty Muzeum w Gliwicach zaprasza do udziału w Gliwickich Dniach Dziedzictwa Kulturowego. Tym razem odkryjemy dziedzictwo regionu, które niewiele ma wspólnego z typowym wyobrażeniem Śląska. Średniowieczne zamki i osiemnastowieczne pałace. Dwory śląskiej szlachty. Reprezentacyjne, eklektyczne siedziby przemysłowych magnatów w otoczeniu ogrodów, parków i bujnej przyrody powiatów gliwickiego i tarnogórskiego to świat z zupełnie innej niż industrialna opowieści. 20 i 21 września będzie można do niego trafić. Podczas tegorocznych Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego, które przebiegają pod hasłem Rezydencje wśród łąk i lasów. Zamki, pałace i dwory w powiatach gliwickim i tarnogórskim, będzie można nie tylko zwiedzić wraz z przewodnikiem te z nich, które przetrwały do dzisiaj, ale też zdobyć wiedzę na temat obiektów już nieistniejących. Pokażemy rezydencje zadbane, pieczołowicie chronione i objęte opieką konserwatorską, a także puste miejsca po tych, który uległy zniszczeniu wskutek działań wojennych, jak też i niestety wskutek zaniedbań. Na dwu zaplanowanych trasach autokarowych wycieczek znajdą się takie miejscowości jak Sośnicowice, Rudziniec, Pławniowice, Bycina, Łabędy, Pniów, Toszek, Wielowieś, Tworóg, Brynek, Stare Tarnowice, Jasiona, Łubie, Kamieniec, Szałsza. Podczas zwiedzania – z pomocą archeologów Muzeum w Gliwicach - wskażemy również miejsca, w których usytuowane były wczesnośredniowieczne grodziska, będące ośrodkami ówczesnej władzy lokalnej. To dodatkowa atrakcja - w Polsce zachowało się około 1500 grodzisk, a mało znanym jest fakt, że kilka z nich znajduje się w naszym regionie – opowiada kustosz Anna Kwiecień, muzealny koordynator imprezy. Wśród wybranych do zwiedzania w tegorocznej edycji Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego rezydencji można wyróżnić kilka typów: od średniowiecznych zamków rozbudowanych i zmodernizowanych w czasach renesansu i baroku (np. zamek w Toszku z portalem architekta włoskiego Giovanniego Seregni, odwiedzony w 1790 roku przez samego Goethego), poprzez pałace z XVIII łych i „niemodnych” dworów i pałacyków. Nowe „zamki”, ustylizowane na stare, „rodowe” siedziby, miały za zadanie nobilitować ambitnych przedstawicieli nowej klasy. Wszystkie rezydencje położone są wśród lasów, niektóre z nich usytuowano nad rzeczkami, stawami, a w niektórych otaczających je parkach i ogrodach znajdowały się dawniej fontanny. Niegdyś chętnie odwiedzane przez gości, dzięki możliwości urządzania polowań, do dziś zachwycają harmonią, z jaką wpisały się w naturalny krajobraz. Udział we wszelkich wydarzeniach w ramach XII edycji Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego jest bezpłatny. Serdecznie zapraszamy. Szczegółowe informacje na: www.muzeum.gliwice.pl Organizator: Muzeum w Gliwicach 44-100 Gliwice, ul. Dolnych Wałów 8a, tel. 32 231 08 54 e-mail: [email protected], www.muzeum.gliwice.pl 19 W niedzielę 21 września w godz. 14.00 – 18.00 zapraszamy na wydarzenie edukacyjne pod hasłem „Dziedzictwo kulturowe górali beskidzkich w muzyce”. W programie również zwiedzanie z przewodnikiem zabytkowego gospodarstwa domowego, pokaz gry na zabytkowych instrumentach pasterskich. Kurna chata została zbudowana w 1863 r. w konstrukcji zrębowej, na kamiennym cokole. Autentyczny i niepowtarzalny w swoim rodzaju obiekt, jest dowodem „Siły Tradycji”, która przetrwała do dziś i jest pielęgnowana poprzez zachowane tradycyjne, obyczaje, archaiczne sprzęty domu mieszkalnego oraz unikatowe pasterskie instrumenty, na których prezentowane unikatowe melodie pozwalają zwiedzającym na wędrówkę muzyczną w dawno minione czasy. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Uwaga! Zwiedzanie po uprzednim uzgodnieniu telefonicznym! W niedzielę 21 września w godz. 15.0018.00 zapraszamy na wycieczkę pieszą pod hasłem „Wyprawa do źródeł Kłodnicy” (Las Murckowski). Zbiórka o godz. 15.00 na przystanku tramwajowym Brynów Pętla w Katowicach. Wycieczkę prowadzi Marcin Jarząbek. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Źródła Kłodnicy” jest enklawą natury w miejskiej przestrzeni Katowic. Tam zaczyna bieg rzeka, która przez setki lat była ważną śląską granicą, traktem handlowym oraz elementem tożsamości tych, którzy żyli nad jej brzegami. W czasie spaceru poszukamy miejsca, w którym Kłodnica bierze swój początek, oglądając po drodze m.in. kaplicę św. Huberta i wieżę wodną. Poszukamy również nowożytnych kamieni granicznych księcia pszczyńskiego. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Kamyk Organizator: „Kurna Chata u Kawuloka” Izba Regionalna Jana Kawuloka 43-470 Istebna, Istebna 824, tel. 33 855 62 31, 790 262 829 e-mail: [email protected], www.chatakawuloka.pl 16.09.2014 • prezentacja multimedialna pt. „Życie codzienne ziemiaństwa w Kamyku i jego okolicach na przełomie XIX i XX wieku” – przedstawi Elżbieta Gumuła • występ Pań z Koła Gospodyń Wiejskich w Kamyku pod nazwą „Nasz Pan Kolbyr” • indywidualne zwiedzanie Folwarku Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Folwark Kamyk przy firmie Consonni 42-125 Kamyk, ul. Strażacka 38b, tel. 34 318 39 00, 666 827 302 e-mail: [email protected], www.folwark-kamyk.pl 20 Organizator: Stowarzyszenie „Genius Loci – Duch Miejsca” 41-707 Ruda Śląska, ul. Oddziałów Młodzieży Powstańczej 5, tel. 512 092 212 e-mail: [email protected], www.geniusloci.com.pl 14. 09. 2014 W niedzielę 14 września Folwark Kamyk zaprasza na prezentację pod nazwą „Dawność sztuki kulinarnej – źródło tożsamości”. W programie: • prezentacja wypieku chleba, ciasta drożdżowego, smażenia powideł, podpłomyków – prowadzi Zdzisław Bartelak Katowice W niedzielę 14 września w godz. 12.00 – 18.00 zapraszamy na warsztaty wyrobu masła w Kurnej Chacie u Kawuloka w Istebnej. Wymagane wcześniejsze zapisy! 21.09.2014 We wtorek 16 września o godz. 10.00 zapraszamy do Miejskiego Domu Kultury „Koszutka” przy ul. Grażyńskiego 47 w Katowicach na imprezę dydaktyczną dla dzieci szkolnych pod hasłem „Hankejsi w dzrzewionce, czyli dawniej na śląsku”. Podczas tego wydarzenia dzieci będą mogły poznać dawne śląskie tradycje obrzędowe (m.in. wodzenie niedźwiedzia, babski comber, polterabend), zwyczaje życia codziennego (m.in. porządki, skubaczki, tyta), dawne rozrywki dorosłych i dzieci, a także zapoznają się ze „śląską godką”, śląskimi pieśniami i tańcami, ludowymi strojami oraz dawną śląską kuchnią. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Katowice Istebna 14 i 21. 09. 2014 Organizator: Miejski Dom Kultury „Koszutka” w Katowicach 40-126 Katowice, ul. Grażyńskiego 47, tel. 32 258 92 00, 32 2589977 e-mail: [email protected]; www.mdkkoszutka.pl 21 13 i 20. 09.2014 Katowice Katowice 13-14.09.2014 Sobota 13 września godz. 11.00 – wykład plenerowy dr. Przemysława Piwowarczyka pt. „Rawa – rzeka w służbie miasta”. Wykład rozpocznie się w Muzeum Śląskim przy al. W. Korfantego 3 i będzie kontynuowany w trakcie wspólnego spaceru wzdłuż Rawy. Spacer zakończy się w nowej siedzibie Muzeum przy ul. T. Dobrowolskiego 1. godz. 12.00-18.00 – na terenie nowej siedziby Muzeum Śląskiego tradycyjnie będzie można zwiedzić wystawę przemysłu śląskiego, maszynownię szybu Bartosz z maszyną parową, a także wystawę Centrum Scenografii Polskiej. Przewidziane są atrakcje dla rodzin, w tym gra terenowa, a o godz. 15.00 dla dzieci spotkanie z bojkami i straszkami ze śląskich baśni prowadzone przez Grzegorza Chudego. Szczególnie zapraszamy na pokaz tradycyjnego kowalstwa artystycznego w wykonaniu Leszka Hejny. Kowalstwo, zawód dziś rzadki, wymaga wiedzy, jak wybierać metal, chronić go przed siłami natury, jak sprawić, by kawałek metalu stał się przedmiotem użytkowym. Kowalstwo artystyczne to tworzenie unikalnych form, dzieł o niepowtarzalnym charakterze. W trakcie pokazu będzie można nabyć wyroby Kuźni Katowice. Niedziela 14 września godz. 11.00-17.00 - „Fotografujemy pod okiem mistrza”. Plener fotograficzny dla całej rodziny. Zapraszamy miłośników fotografii do udziału w plenerze fotograficznym na terenie nowej siedziby Muzeum Śląskiego. Poprowadzi go Zbigniew Podsiadło – członek Związku Polskich Artystów Fotografików. Chętnych do udziału zapraszamy do wcześniejszego zgłaszania się w Dziale Dokumentacji Mechanicznej. Zgłoszenia będą przyjmowane mailowo na adres: [email protected]. Od 1 sierpnia 2014 r. na stronie internetowej Muzeum będzie umieszczony do pobrania regulamin pleneru i karta zgłoszenia. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Zapraszamy! Organizator: Muzeum Śląskie 40-005 Katowice, al. W. Korfantego 3, tel. 32 779 93 00 e-mail: [email protected], www.muzeumslaskie.pl Nowa siedziba: 40-205 Katowice, ul. T. Dobrowolskiego 1 22 W sobotę 13 września w godz. 11.00-14.00 „Dzielimy się naszą historią” czyli zapraszamy na stragany ze starociami w podcieniach na Placu Wyzwolenia. Od godz. 11.00 do 14.00 wystawimy przedmioty codziennego użytku, które przed laty służyły mieszkańcom Janowa i Nikiszowca. Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach zorganizuje kiermasz taniej książki oraz nowości wydawniczych w atrakcyjnych cenach. Dla dzieci i młodzieży gry i zabawy literackie oraz przedstawienie „Bajkowego Teatrzyku”. Zachęcamy też mieszkańców innych dzielnic do udziału w naszym lokalnym jarmarku staroci. Dodatkowo podczas jarmarku odbędzie się plener malarzy Grupy Janowskiej. W sobotę 20 września zapraszamy do Działu Etnologii Miasta Muzeum Historii Katowic na wystawę „Pocztówki z Wielkiej Wojny”, gdzie o godz. 12.00 odbędzie się prezentacja niepublikowanych pocztówek ze zbiorów uczestnika I wojny światowej, pana Antoniego Przybyły, mieszkańca Janowa. Polecamy także odwiedzenie neobarokowego kościoła pw. św. Anny oraz znajdującego się w obrębie placu kościelnego Miejsca Pamięci, które poświęcone jest górnikom - mieszkańcom dzielnicy, którzy zginęli podczas pracy w miejscowej kopalni. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Stowarzyszenie Razem dla Nikiszowca 40-423 Katowice, Plac Wyzwolenia 21, tel. 662 88 14 90 e-mail: [email protected], www.razemdlanikiszowca.eu 23 20.09.2014 W sobotę 20 września o godz. 10.00 zapraszamy do zwiedzania kościoła Zmartwychwstania Pańskiego należącego do Parafii Ewangelicko-Augsburskiej znajdującej się przy ul. Warszawskiej 18 w Katowicach. W programie m.in. spotkanie z biskupem Diecezji Katowickiej Kościoła EwangelickoAugsburskiego w RP, zwiedzanie kościoła, prelekcja nt. historii parafii i budowy kościoła na tle historii polskich luteran ze szczególnym uwzględnieniem historycznego Górnego Śląska. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: „ARTIZAN” Sp. z o.o. 40-032 Katowice, ul. Dąbrowskiego 22/505 tel. 32 206 40 78, www.artizan.pl Katowice 13.09.2014 W sobotę 13 września o godz. 10.00 (I tura) i o godz. 12.00 (II tura) naoczny świadek strajku i pacyfikacji kopalni w grudniu 1981 r. zrelacjonuje ówczesne wydarzenia. Będzie to doskonała okazja do zapoznania się z historią stanu wojennego oraz odczuciami uczestników dramatycznych wydarzeń. Następnie wyświetlony zostanie film Agnieszki Świdzińskiej pt. Życiorysy z bliznami opowiadający o nowoodkrytych przez dziennikarkę faktach dotyczących zajść pod kopalnią „Wujek”. Dla wszystkich uczestników przewidziane katalogi z opisem wydarzeń z grudnia 1981 r. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Śląskie Centrum Wolności i Solidarności Muzeum Izba Pamięci KWK „Wujek” 40-596 Katowice, ul. Wincentego Pola 65, tel./fax 32 601 21 08 e-mail: [email protected], www.scwis.org.pl 24 Katowice Katowice 20.09.2014 W sobotę 20 września zapraszamy na wycieczkę pieszą szlakiem katowickich dyrekcji – pętla przemysłowa. Zbiórka o godz. 13.00 przed budynkiem Kompanii Węglowej przy ul. Powstańców Śląskich 28-30. W programie wycieczki m.in.: gmach Syndykatu Polskich Hut Żelaznych, willa „Giesche” S.A., oraz „wiezowiec”„Wspólnych Interesów”. 20 września o godz. 16.00 zapraszamy na wycieczkę pieszą szlakiem katowickich dyrekcji – pętla finansowa. Zbiórka przed budynkiem rektoratu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach przy ul. Bankowej 12. W programie wycieczki m.in. gmachy: Banku Gospodarstwa Krajowego, Międzynarodowy Bank Handlowy oraz „drapacz chmur” Izby Skarbowej. Wycieczkom towarzyszyć będzie wystawa czasowa pt. „Katowickie dyrekcje – budynki administracyjne koncernów przemysłowych i podmiotów finansowych w przestrzeni miejskiej Katowic (do 1939 r.) udostępniona do zwiedzania we wnętrzach hal po dawnej Walcowni Cynku w Katowicach-Szopienicach. Organizatorzy: Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku 58-140 Jaworzyna Śląska, ul. Towarowa 2, tel. 607 30 78 02 e-mail: [email protected] Walcownia – Muzeum Hutnictwa Cynku 40-397 Katowice, ul. 11 Listopada 30 www.walcownia.org 25 26 13 września 2014, godz. 15.00-18.00, Chata Marii Mrowiec i rodziny, Katowice Panewniki, ul. Braci Wieczorków 15 28 września 2014, godz. 14.00-18.00, Szkoła Podstawowa nr 3, Wisła Malinka, ul Malinka 53 Kochamy miejsca, które są nasze, w których żyjemy, gdzie przyszliśmy na świat… Na cokolwiek spoglądamy w naszym najbliższym otoczeniu, wydaje się nam bliskie, swojskie, nie do zastąpienia. To mogą być: nasz dom, przyjazne sąsiedztwo, mały skwerek, przydrożne drzewa, skrzyżowanie dróg, niekiedy połać łąki, pagórek, głośne wody potoku… Dzieciaki z Katowic i Wisły a konkretnie z ich dzielnic – Ligoty/Panewnik i Malinki, które w ubiegłych latach tropiły, odkrywały i podziwiały polskie stare, drewniane chaty, w tym roku zgromadzą się – świętując Europejskie Dni Dziedzictwa - nad wodami-dopływami dającymi początek wielkim polskim rzekom – Wiśle i Odrze. Już od dawna dzieci penetrują stare śpiewniki - w tym ważny ich zbiór ogłoszony przez Adolfa Dygacza, niestrudzonego folklorystę i muzykologa – i repertuar pieśni górali beskidzkich. Meetingi obydwu Szkół Podstawowych, tj. nr 3 w Wiśle Malince i 34 w Katowicach Ligocie, które odbędą się nad Kłodnicą i potokiem Malinka, wyzwolą z pewnością w maluchach poczucie wspólnoty poprzez przywołanie tradycji, stale obecnej i widocznej nie tylko w gwarze, którą potrafią się posługiwać i w pieśniach, tak chętnie przez nie śpiewanych, i w odświętnych strojach Czarnego i Zielonego Śląska. Noszą je – gdy tylko nadarza się okazja - z ochotą i dumą. To zasługa ich mistrzyń, doświadczonych i ofiarnych pedagożek – Krystyny Pilch z Wisły, z półwiecznym już stażem, i Marii Machulec z Katowic, wspieranej przez zdobywającą szlify Ksymenę Karalińską; obydwie panie sprawują artystyczną pieczę nad zespołem Mali Ligocianie. Chyże wody potoku Malinka i leniwe Kłodnicy mają przyjazne nabrzeża. Staną się one tłem występów, działań, słowem - familijnego, wielopokoleniowego spotkania obydwu społeczności. Ligocko-panewnickie dzieciaki spotkają się w gościnnej stojącej nieopodal rzeki zagrodzie, niezwykle malowniczej, jednej z ostatnich katowickich chat Marii Mrowiec i jej rodziny, zaś wiślańskie – w pobliżu potoku Malinka, gdzie stoi ich Szkoła, łączącego się poniżej z wodami Czarnej i Białej Wisełki. Wzdłuż drogi dzielącej budynek szkolny i potok rozsiadły się na prawo i na lewo w przysiółkach Bajcary i Ku Rzyce, w niedużej, bo ponadkilometrowej odległości, stare wiślańskie chałupy. To ważne dla uczniów obydwu Szkół miejsca, bo po ubiegłorocznych doświadczeniach potrafią już cenić walory najskromniejszych polskich zabytków drewnianej architektury. Europejskie Dni Dziedzictwa, których tematem jest w tym roku ogólnie pojęte ź r ó d ł o wesprze organizacyjnie niezawodny Miejski Dom Kultury „Ligota” w Katowicach Ligocie. Pałeczkę maestro oddajemy Grzegorzowi Płonce, twórcy zespołu Ligocianie i Koła Miłośników Śląskiej Pieśni oraz pomysłodawcy powołania Małych Ligocian Całemu przedsięwzięciu, które powstało także z inspiracji grona wolontariuszy skupionych w Kole Kochających Kurne Chaty, czuwającym nad ochroną drewnianego budownictwa, patronują aktywne i przyjazne terenom swoich działań Nadleśnictwo Katowice i Nadleśnictwo Wisła. Leśnicy opowiedzą o znaczeniu lasów jako niezastąpionym ź r ó d l e różnorodnych dóbr: tlenu, drewna, owoców, grzybów, itd. To d r e w n o jest najprzyjaźniejszym materiałem, którym czło- wiek chętnie się otacza. Jest niezastąpionym surowcem, który umożliwił rozwój naszej cywilizacji. Las doskonale retencjonuje wodę, ź r ó d ł a wielu rzek mają swój początek w leśnych ostępach. To z lasu czerpiemy natchnienie i inspiracje, a często siłę do podejmowania codziennych wyzwań. Podczas trwania EDD w Leśnej Sali Edukacyjnej Nadleśnictwa Katowice odbywać się będą spotkania, podczas których poznamy historię śląskich lasów i ich znaczenie dla kultury naszego regionu. Czekamy na tych wszystkich spośród Państwa, którzy pragną śpiewem cieszyć się świętem naszego wspólnego dziedzictwa. Mamy nadzieję przypomnieć sobie teksty zapomnianych starych pieśni i nauczyć się nowych: „Hej, bystra woda”, „Ciecze woda bez Ligota”, „A przy młynie opusteczka, leci woda w koryteczka”! Przynieście z sobą czerwone korale, może żywotki, kabotki, fartuchy i chusty. Chcemy częstować się także wzajemnie kołaczami, zozworem, kopalniokami i… śpiewać, śpiewać, śpiewać…. Do zobaczenia, hej, hej! Katowice – Panewniki, Wisła – Malinka Katowice – Panewniki, Wisła – Malinka 13 i 28.09.2014 Organizatorzy: Miejski Dom Kultury „Ligota” Katowice Ligota, ul. Franciszkańska 33, tel. 32 252 32 34, e-mail: [email protected] uczniowie (służba porządkowa) z Gimnazjum nr 23 w Katowicach Ligocie, ul. Medyków 27 Szkoła Podstawowa nr 3 Wisła-Malinka Wisła, ul. Malinka 53, tel. 33 855 36 66, e-mail: [email protected] PGL LP Nadleśnictwo Katowice Katowice, ul. Kijowska 37b, tel. 32 252 51 41 e-mail: [email protected] 27 14.09.2014 Katowice – Szopienice Katowice – Szopienice 13-14. 20-21. 09.2014 W niedzielę 14 września Na fali hutniczego dziedzictwa czyli woda św. Floriana W ramach tegorocznej edycji EDD, po raz kolejny, zapraszamy do Izby Tradycji Hutniczej przy ul. 11 Listopada 30 w KatowicachSzopienicach, która w tym roku święci 30 lat swojego istnienia. Nie jest wykluczone, że to ostatnia szansa by zobaczyć ten ciekawy budynek, dawnego Centralnego Laboratorium Chemicznego, wybudowany w 1897 r. na terenie kompleksu huty cynku „BERNHARDI”. Gdyby huta nadal istniała, moglibyśmy napisać: to już 180 lat pod patronatem św. Floriana. Niestety zakładu już nie ma, a niesamowity obraz nieznanego twórcy przedstawiający świętego wciąż widnieje na kilku zaledwie zdjęciach. Niepowtarzalne dzieło zniknęło kilkanaście lat temu w tajemniczych okolicznościach i ślad po nim zaginął. 13-14 i 20-21 września godz. 11.00-15.00 – „Na fali hutniczego dziedzictwa czyli woda św. Floriana” – będą to tradycyjnie opowieści i zabawy poświecone źródłom rozwoju huty, bez której trudno 28 byłoby wyobrazić sobie katowickie Szopienice. Będzie także wystawa z wieloletnich pielgrzymek m.in. do źródeł rzeki i miasta Enns w Austri, skąd nasz święty opiekun pochodził. Już niewiele pozostało z materialnego dziedzictwa wielkiego hutnictwa, jednak więzi tutejszej społeczności ze wspomnieniami i historią pomagają w zrozumieniu tamtych czasów. Członkowie Stowarzyszenia na rzecz Powstania Muzeum Hutnictwa Cynku, starają się uświadomić młodym ludziom jakie są ich źródła tożsamości, że tutejsza historia, to nie tylko szare, trujące powietrze i kominy. • wystawa zdjęć z wieloletnich hutniczych pielgrzymek „Śladami św. Floriana” • zabawy wodne dla dzieci • pokazy i warsztaty pod hasłem „Woda w poważnych eksperymentach” • zajęcia plastyczne mające na celu odtworzenie historycznego obrazu szopienickiego św. Floriana, którego oryginał zaginął niedawno z wnętrza hutniczego ołtarza. godz. 12.00-13.00 – spacer edukacyjny z Izby Tradycji Hutniczych do Walcowni Cynku. godz. 12.00-18.00 Stowarzyszenie na rzecz dzieci i młodzieży KORCZAK zaprasza do Walcowni Cynku przy ul. Roździeńskiej (obok szkoły gastronomicznej). Tytułowe „źródło tożsamości” potraktowaliśmy dosłownie przygotowując wakacyjny konkurs z cyklu „Znajdź mnie” dotyczący małej architektury i przyrody katowickich wód. Foldery z miniaturami zdjęć obiektów, których lokalizację należy określić każdy może pobrać w filiach Miejskiej Biblioteki. Wyłonieni laureaci zostaną nagrodzeni ok. 16.00. W nawiązaniu do konkursu, zapraszamy również bardzo gorąco na dwie prelekcje (13.00 i 15.00) o niesamowitej przyrodzie antropogenicznych zbiorników wodnych, prowadzone przez panią Agatę Kloczkowską z Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. Przez cały dzień dzieci będą mogły wyklejać z zakrętek obrazy fontann i stawów. Wydarzenie zakończy występ wyjątkowego zespołu Fifidroki (ok. 16.30), grającego industrialny folk, a więc cudownie komponującego się z wnętrzem Walcowni. Odwiedzającym towarzyszyć będą wystawy czasowe, jedna przygotowana przez śląską grupę fotograficzną „Zaspa” i druga zorganizowana przez Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku. Wstęp bezpłatny. Serdecznie zapraszamy. Organizatorzy: Stowarzyszenie na rzecz dzieci i młodzieży KORCZAK 40-868 Katowice, ul. Piastów 9/124, tel. 609 875 972 e-mail: [email protected], www.korczak.katowice.pl Stowarzyszenie na rzecz powstania Muzeum Hutnictwa Cynku w Katowicach-Szopienicach 40-387 Katowice, ul. 11 Listopada 30, tel. 505 514 766 e-mail: [email protected] www.muzeumcynku.katowice.pl Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku 58-140 Jaworzyna Śląska, ul. Towarowa 2, tel. 607 30 78 02 e-mail: [email protected] 29 20-21.09.2014 13-14 i 20-21.09.2014 Koszęcin Knurów W dniach 20 i 21 września w godz. 10.00-15.00 zapraszamy do zwiedzenia Izby Tradycji Górniczej przy ulicy Dworcowej 3A w Knurowie. Obejrzeć będzie można wystawę „Powrót do źródeł… Knurowa”, prezentującą początki Knurowa położonego nad rzeką, stawem zamkowym, ukazane zostaną ciekawe obiekty głównie z ulicy Koziełka, gdzie wszystko się zaczęło. Każdy z uczestników otrzyma informator – przewodnik po ciekawych miejscach Knurowa. Dodatkowo w ramach EDD przewidziano atrakcyjne imprezy towarzyszące: • mini olimpiada zapomnianych dyscyplin sportowych, • konkurs na poezję i fraszkę o ulicy w języku śląskim, • prelekcje przybliżające postaci patronów naszych ulic: ks. A. Koziełka, A. Słonina, J. Kwitka • plener malarski • wycieczka „od granicy do zamku”. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Zwiedzanie po telefonicznym zgłoszeniu u pana Bogusława Szyguły, Kustosza Izby Tradycji tel. 506 599 168. Organizatorzy: Izba Tradycji Kopalni „Knurów- Szczygłowice” 44-190 Knurów, ul. Dworcowa 3a, tel. 32 718 5154, 506 59 91 68 Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa - Oddział Gliwicko-Zabrzański Bractwo Gwarków Związku Górnośląskiego e-mail: [email protected], www.gwarkowie.pl Kończyce Małe Sobota 13 września 20.09.2014 W sobotę 20 września o godz. 10.00 zapraszamy do zwiedzania zamku w Kończycach Małych (ul. Staropolska 5). W programie zwiedzanie obiektu, prelekcja nt. historii budowy zamku na tle osadnictwa rodów szlacheckich na Śląsku Cieszyńskim, a także lekcja muzealna w Izbie Regionalnej. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: „ARTIZAN” Sp. z o.o. 40-032 Katowice, ul. Dąbrowskiego 22/505 tel. 32 206 40 78, www.artizan.pl 30 Dziedzictwo rodu Hohenlohe – Ingelfingen Zespół pałacowo – parkowy w Koszęcinie – siedziba Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny, ul. Zamkowa 3: • godz. 9.00-11.00, 11.30-13.30, 14.00-16.00 – zwiedzanie z przewodnikiem zespołu pałacowo - parkowego po rewitalizacji i Izby Tradycji (kolekcja strojów ludowych, unikatowych instrumentów szklanych, pamiątek z podróży Zespołu, pamiątek po założycielach Zespołu) • godz. 9.00-10.00, 10.30-11.30, 12.00-13.00 – śpiewamy śląskie pieśni - warsztaty śląskich pieśni. Siedziba Nadleśnictwa Koszęcin, ul. Sobieskiego 1: godz. 10.15-11.30, 12.00-13.15, 13.30-14.45 – Historia Nadleśnictwa – prezentacja multimedialna pt ”Historia budynku – siedziby Zarządu Dóbr Książęcych” oraz zwiedzanie siedziby z przewodnikiem. Niedziela 14 września Koszęcin i jego mieszkańcy – historie prawdziwe i legendy Dom Kultury im. Walentego Roździeńskiego, ul. Sobieskiego 11: • godz. 13.00-17.00 – Koszęcin dawniej i dziś. Wystawa pokazująca zmiany wyglądu miejscowości i poszczególnych budynków na przestrzeni czasu od 1886 r. do dzisiaj • godz. 15.00-17.00 – Spotkanie z przodkami. Prezentacje pamiątek z rodzinnych archiwów, drzew genealogicznych koszęcińskich rodzin, opracowań historii organizacji koszęcińskich. Galeria Zamkowa 2: • godz. 17.30 -19.00 – Bajanie przy fontannie – czytanie legend koszęcińskich i śląskich, projekcje legend animowanych przez mieszkańców, projekcja filmu zrealizowanego przez uczniów gimnazjum w Koszęcinie, „Zapomniane opowieści” – prezentacja dotychczas niezapisanych przekazów ustnych o charakterze baśniowym (bez zgłoszeń) • w ciągu dnia o dowolnej porze - Quest prezentujący legendy z Koszęcina (bez zgłoszeń). 31 Koszęcin Koszęcin 13-14 i 20-21.09.2014 Sobota 20 września Religijny jak Ślązak Zespół pałacowo - parkowy, ul. Zamkowa: • godz. 11.30-12.00 – Kaplica pałacowa – pierwsza koszęcińska świątynia – zwiedzanie Cmentarz ewangelicki, ul. Azaliowa: • godz. 12.15-12.45 – Ostatnie ślady po koszęcińskich protestantach – zwiedzanie „ogrodu biblijnego” na terenie cmentarza ewangelickiego. Kościół neogotycki pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Powstańców Śląskich: • godz. 13.00-14.00 – Poznaj swoją świątynię – zwiedzanie kościoła oprowadzanie ksiądz proboszcz Sławomir Madejewski. Kościół pw Świętej Trójcy i cmentarz przykościelny: • godz. 15.00-16.00 – Legendy i historia drewnianego kościółka – zwiedzanie kościoła. Oprowadzanie ksiądz proboszcz Krzysztof Rzeźniczek (m.in. groby koszęcińskich kuratusów, tablica nagrobna Katarzyny Skalowej). Galeria Zamkowa 2: • godz. 17.00-20.00 – warsztaty witrażu techniką angielską W ciągu dnia o dowolnej porze - Quest po koszęcińskich kapliczkach „Kaj w Koszęcinie rzykali” (bez zgłoszeń). 32 Niedziela 21 września Pracowity jak Ślązak Dom Kultury im. Walentego Roździeńskiego, ul. Sobieskiego 11b: • godz. 10.00 -17.30 – wystawa Niech się plecie prezentująca tradycje plecionkarskie (bez zgłoszeń) • godz. 10.00 -15.00 – Wypleć kosze w Koszęcinie, bo Koszęcin z koszy słynie – warsztaty wyplatania w wiklinie • godz. 15.15 -17.30 – projekcje filmów „Rękodzieło arcydzieło – wiklinowy kosz”, „Niech się plecie”. Galeria Zamkowa 2: • godz. 10.00-18.00 – wystawa rękodzieła i rzemiosła współczesnego, prezentująca historię rękodzieła i rzemiosła w Koszęcinie (fotografie, dokumenty, wspominki) (bez zgłoszeń). Galeria Zamkowa 2 Wydarzenia towarzyszące: 13, 14, 20, 21.09. - Galeria Zamkowa 2: godz. 10.00 – 18.00 – prezentacja współczesnego rękodzieła, pamiątki z Koszęcina, materiały informacyjne, punkt informacyjny wydarzeń. 1-30.09 (godz. 8.00-21.00), Dom Kultury w Koszęcinie wystawa tematyczna dotycząca plecionkarstwa „Niech się plecie” (prezentacja wyników nagrodzonego Ludowym Oskarem projektu badawczego Plecionkarskim szlakiem Wisły). 10.09 (środa) godz. 16.00, Dom Kultury w Koszęcinie – spotkanie z pracownikiem Archiwum Państwowego w Częstochowie. Prezentacja akcji Zostań rodzinnym archiwistą – zasady przechowywania pamiątek, fotografii i dokumentów, o zasobach Archiwów Państwowych i zasadach korzystania z nich. 17.09 (środa) godz. 16.00, Dom Kultury w Koszęcinie Co cennego jest w naszych wsiach , Dlaczego i jak chronić zabytki architektury wiejskiej i małomiasteczkowej – m.in. dyskusja, projekcja filmu „Pieśń domu”. UWAGA: na większość wydarzeń obowiązują zapisy (ilość miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń), zapisy od 01.09.2014 (preferowana droga e-mailowa). O szczegółach organizacyjnych, dodatkowych wydarzeniach lub zmianach w programie będziemy informować na blogu i profilu fb Koszęcin i jego Mieszkańcy w zakładkach Europejskie Dni Dziedzictwa. Prosimy o uważne śledzenie zmian! Organizator: Katarzyna Mańko 42-286 Koszęcin, ul. Zamkowa 2, tel. 506 919 865 e-mail: [email protected], www.koszecinijegomieszkancy.blogspot.com Partnerzy: Gmina Koszęcin, Stowarzyszenie Odnowa Wsi „Nasz Koszęcin”, Zespół Pieśni i Tańca Śląsk im. Stanisława Hadyny, Lasy Państwowe Nadleśnictwo Koszęcin Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, Parafia pw. Święte Trójcy 33 Mosty (Republika Czeska) – Wisła Mosty (Republika Czeska) – Wisła 6 i 13.09.2014 Mosty (Republika Czeska) W sobotę 6 września w godz. 16.00-20.00 zapraszamy do siedziby Miejscowego Koła Polskiego Związku Kulturalno – Oświatowego w Mostach k. Jabłonkowa (Republika Czeska) na spotkania pod hasłem „Kultura ludowa i taneczna” oraz „Tradycje i zwyczaje pasterskie Górali Śląskich”. W programie m.in. występy kapeli oraz zespołów góralskich, prezentacja oraz degustacja tradycyjnych potraw góralskich (m.in. sery wałaskie) oraz prelekcja pana Piotra Kohuta – bacy z Koniakowa „Co i jak na sałaszu się działo”. Wisła W sobotę 13 września w godz. 11.0015.00 zapraszamy do Enklawy Budownictwa Drewnianego przy Muzeum Beskidzkim w Wiśle (ul. Stellera 1) na spotkanie pod hasłem „Archaiczna ludowa muzyka Beskidu Śląskiego”. W programie m.in. występ Kapeli Wałasi z Istebnej, występ zespołu Górole z Mostów k. Jabonkowa, prezentacja pana Zbigniewa Wałacha sposobu wykonywania pasterskich fujarek oraz pokaz gry na instrumentach pasterskich, warsztaty wykonywania prostych instrumentów pasterskich, żywa lekcja tradycji w dawnej szkole w beskidzkiej wsi – „Jak żech chodził do szkoły, uczyli mnie rechtory” – po- kaz i nauka sposobów pisania w szkole oraz prezentacja i degustacja tradycyjnych potraw góralskich – placki na blaszi, poleśniki, Kubuś. Podczas spotkań, realizowanych w ramach projektu „Żywe lekcje tradycji – zachowanie wspólnego dziedzictwa kulturowego Górali Śląskich na pograniczu polsko – czeskim”, będzie można zobaczyć, jak wyniesiony z domu nakaz dochowania wierności własnej tradycji żyje we współczesności. Będzie można doświadczyć góralskiej przestrzeni kulturowej, skosztować tradycyjnego pożywienia przy góralskiej muzyce, zobaczyć prawdziwe piękno i wartość tutejszej odrębności, która mimo upływu czasu trwa w sercach beskidzkich górali. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizatorzy: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, Wydział Rozwoju i Funduszy Europejskich 43-400 Cieszyn, ul. Bobrecka 29, tel. 33 47 77 303, fax 47 77 333 e-mail: [email protected], www.projektyUE.info Muzeum Beskidzkie im. A. Podżorskiego w Wiśle 43-460 Wisła, ul. Stellera 1, tel. 33 855 22 50 e-mail: [email protected] 34 35 13.09.2014 Olsztyn – Zrębice Mysłowice 20-21.09.2014 W dniach 20 i 21 września w godz. 10.0016.00 dla zwiedzających zostanie otwarte Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach. W programie przewidziano oprowadzanie po muzeum z przewodnikiem oraz projekcję filmów i bajek związanych z problematyką pożarnictwa. Zbiory Muzeum stanowią kolekcje tematyczne składające się na dokumentację historii polskiego pożarnictwa. Chronologicznie obejmują okres od 2 poł. XIX w. do czasów współczesnych. Tematycznie reprezentują obiekty o charakterze historyczno-artystycznym oraz z dziedziny techniki pożarniczej. Obiekty z tej ostatniej dziedziny to bogata i interesująca kolekcja z m.in. cennymi egzemplarzami sprzętu pożarniczego. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Myszków Organizator: Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach 41-400 Mysłowice, ul. Stadionowa 7a, tel. 32 222 37 33 wew. 28 e-mail: [email protected], www.cmp-muzeum.pl W ramach tegorocznych EDD zapraszamy do pełnej niespodzianek jurajskiej gminy Olsztyn: krainy białych skał i zielonych wzgórz, wyjątkowych zabytków, tajemniczych jaskiń, widokowych dróżek... W sobotę, 13 września odbędzie się widokowy rajd Dróżkami św. Idziego, połączony z lekcją historii z czasów I wojny świtowej. Podczas wycieczki uczestnicy zwiedzą jedyny, zachowany w gminie Olsztyn cmentarz z okresu I wojny światowej, znajdujący się w Zrębicach–Ciecierzynie, gdzie spoczywa 486 poległych: 260 Rosjan i 226 Niemców. Następnie wyruszą na trasę, gdzie zwiedzą Ruchomą Szopkę Olsztyńską, Górę Biakło, rezerwat przyrody Sokole Góry wraz z Jaskinią Olsztyńską oraz miejsca związane ze św. Idzim: kapliczkę i źródełko św. Idziego i zabytkowy, drewniany kościółek z 1789 r. Na zakończenie ośmiokilometrowego spaceru uczestnicy będą częstowani pieczonkami – tradycyjnym specjałem naszego regionu. Zapraszamy! Zbiórka przy Zespole Szkół w Zrębicach o godz. 9:00 (wyjazd autokarem, po drodze zwiedzanie Cmentarza). Zbiórka na Rynku w Olsztynie o godz. 10:00 (wyjście na trasę). 14.09.2014 W niedzielę 14 września zapraszamy na rajd rowerowy na trasie Myszków – Kotowice – Mrzygłód. Zbiórka o godz. 9.30 przed siedzibą Klubu PTTK „M-2” w Myszkowie przy ul. Sikorskiego 55b. Grupę poprowadzi przodownik turystyki kolarskiej PTTK dr Marian Kotarski. Trasa rowerowej przejażdżki długości ok. 35 km: Myszków – przejażdżka ulicami miasta w celu obejrzenia unikalnych murali (malowideł na ścianach budynków) prezentujących najważniejsze wydarzenia w historii miejscowości – Kotowice (żołnierski cmentarz z czasów I wojny światowej) – Mrzygłód (nieczynny młyn wodny na rzece Warcie na Nieradzie) – Myszków. Uczestnicy wycieczki otrzymają odbitkę okolicznościowej piecząt- ki do książeczki wycieczek kolarskich, a wcześniej zgłoszeni folder „Szablonowy szlak historii Myszkowa”. W tym dniu będzie też możliwość obejrzenia Kącika Pamiątek Klubu Osiedlowego PTTK „M-2” przy ul. Sikorskiego 55 b. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Klub Osiedlowy PTTK „M-2” przy Myszkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej 42-300 Myszków, skrytka pocztowa 25, tel. 600384987 (prezes Marian Kotarski) e-mail: [email protected], www.m2.myszkow.pttk.pl 36 Zespół Szkół w Zrębicach 42-256 Olsztyn, Zrębice Pierwsze, ul. Główna 143 tel. 34 328 62 33 Organizatorzy: Gminny Ośrodek Kultury 42-256 Olsztyn, pl. Piłsudskiego 15, tel. 34 328 50 76 e-mail: [email protected] www.olsztyn-jurajski.pl 37 Palowice Palowice 13-14 i 20-21.09.2014 Chyba nie ma drugiego takiego miejsca w całym naszym regionie. Każdy, kto tutaj przyjeżdża pierwszy raz, z wielkim podziwem patrzy na cudowne krajobrazy, na rzadkie gatunki roślin i zwierząt, rozkoszuje się przepiękną przyrodą i ciszą. Nic dziwnego, że niektórzy odwiedzający Pojezierze Palowickie nazywają ten zakątek śląskimi Mazurami. Na trasach rowerowych nie ma samochodów, można odpocząć od codziennego pośpiechu i zgiełku. Ścieżka edukacyjna z czterema przystankami wyposażonymi w tablice poglądowe wiedzie przez najciekawsze, przyrodnicze zakątki „Pojezierza Palowickiego” leżącego na obszarze Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”. Cała trasa ścieżki (3,5 km) znajduje się na terenie sołectwa Palowice (Gmina i Miasto Czerwionka-Leszczyny). Można ją pokonywać pieszo, rowerem lub zimą - na nartach biegowych. Ścieżka rozpoczyna się przy szosie ze Szczejkowic do Palowic. Jej początek wyznacza tablica dydaktyczna. Trasa początkowo pokrywa się z przebiegiem Szlaku Początków Hutnictwa, potem zbacza w prawo i prowadzi dalej brzegiem stawów. Wspomniany szlak biegnie w kierunku krzyża na Wytrzę- 38 sowie „oddalając” się od stawów. Podążając wzdłuż Stawów Łańcuchowych możemy obserwować rozmaite stadia sukcesji zbiorników wodnych. Część stawów intensywnie zarasta roślinnością bagienną i leśną. Tutaj można napotkać i podpatrywać ptactwo wodne. Podążając ścieżka dalej, przecinamy szeroki dukt leśny z aleją dębów czerwonych. Nad stawami do II połowy XIX w. istniał przysiółek Wytrzęsów. Jego mieszkańcy utrzymywali się z pracy na roli, wyrębu lasu i wypalania węgla drzewnego. Ludzi trudniących się pracą w lesie nazywano gwarowo siągorzami (drwalami) lub smolorzami (smolarzami pozyskującymi smołę podczas wypalania węgla drzewnego). W 1887 r. było tu 11 gospodarstw z 89 mieszkańcami. Przysiółek zlikwidowano podczas tzw. akcji wysiedlania i zalesiania licznych palowickich kolonii i przysiółków prowadzonej przez hrabiego Huberta von Thiele-Wincklera. „(…) na Wytrzęsowie żyło się jak w bajce” - pisze Aleksandra Ostroch w książce „Warkocz pokoleń” Były to osady bardzo maleńkie, po parę chat. Założono je dla węglarzy, robotników pracujących w lesie przy wypalaniu węgla drzewnego. W głębokich dołach wykopywanych w ziemi układano odpowiednie kloce drewna, przykrywana darnią i zapalano. Powstały w ten sposób węgiel drzewny potrzebny był do hut. Robotnicy pracowali tam stale, a więc i osiedlali się z całymi rodzinami, zakładali nawet gospodarstwa. Ich chaty podlegały właściwie Pa- lowicom, lecz odgrodzeni od wsi lasami, mogli wieść żywot wedle swego zwyczaju. W gospodarstwach wytrzęsowskich bydło chodziło samopas, krowy i cielęta pasły się w lesie. Nie odchodziły ponoć zbyt daleko i na noc wracały do domu. Kury sypiały prze całe lato na drzewach, jak dzikie ptaki, a ich gniazda z jajami znajdowały się w krzakach. Nikt nie zawracał sobie głowy nasadzaniem kwok, kaczek czy gęsi. Same robiły sobie gniazda w zaroślach i po pewnym czasie wyprowadzały młode. Jadłospis również był dość oryginalny (…). Trasa wiedzie także obok wotywnego krzyża wzniesionego na Wytrzęsowie jako votum za ocalenie życia palowckim robotnikom w połowie XIX w., pracujących w hucie „Waleska” na Łanuchu, gdzie dziś stoi jej pozostałość Gichta. Robotników tych ppowracających starą drogą z pracy pewnego dnia zastała tutaj straszna burza z piorunami. Klęcząc na drodze błagali w głośnej modlitwie Niebiosa o przetrwanie, o powrót do swoich domów. Zostali wysłuchani, przetrwali, tenże krzyż wznieśli na wieczną chwały pamiątkę, jako znak dziękczynienia. Postać Chrystusa na krzyżu nosi ślady strzałów oddanych w lutym 1945 r. Co warto zobaczyć • Krzyż na Wytrzęsowie – wzniesiony przez palowickich gichciarzy (robotników w Hucie Waleska) w połowie XIX w. jako podziękowanie za ocalenie podczas strasznej burzy • Gichtę – ruiny pieca Huty Waleska obok stawów Gichta i Garbacz. Huta stała w nieistniejącym już dzisiaj przysiółku Łanuch. To pamiątka przemysłu hutniczego na naszych ziemiach • Niezwykle różnorodną faunę i florę, rzadkie okazy roślin i zwierząt (m.in. czermień błotna, grążel żółty, grzybień wodny, czapla biała, bocian czarny, błotniak stawowy, kurka wodna) • Palowicki drewniany kościół - perłę śląskiej sztuki sakralnej. Został zbudowany w Leszczynach, przez cieślę Jana Ożgę w 1606 r. W 1981r. został przeniesiony do Palowic. Do zobaczenia na szlaku! Organizator: Urząd Gminy i Miasta Czerwionka-Leszczyny 44 -230 Czerwionka-Leszczyny, ul. Parkowa 9, tel. 32 429 59 90, kom. 795 59 09 18 e-mail: [email protected], www. czerwionka-leszczyny.pl 39 13.09.2014 Pszczyna Podzamcze – Ogrodzieniec 20.09.2014 W sobotę 20 września w godz. 9.00 - 19.00 dla turystów otwarty będzie gród na Górze Birów w Podzamczu w gminie Ogrodzieniec. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: ZAMEK Sp. z o.o. 42-440 Ogrodzieniec, ul. Kościuszki 66, tel. 32 673 22 20, 32 673 29 91 e-mail: biuro@ zamek-ogrodzieniec.pl, www.zamek-ogrodzieniec.pl 40 W sobotę 13 września w godz. 9.00-19.00 zapraszamy do Skansenu – Zagrody Wsi Pszczyńskiej, który położony jest we wschodniej części zabytkowego parku pszczyńskiego. Na blisko dwóch hektarach zgromadzono kilkanaście obiektów architektury drewnianej ziemi pszczyńskiej. Zaliczany jest do unikalnych atrakcji turystycznych województwa śląskiego. O znaczeniu historycznym i turystycznym Zagrody Wsi Pszczyńskiej świadczy fakt wpisania jej do Szlaku Architektury Drewnianej opracowanego przez Urząd Marszałkowski, który to szlak łączy najcenniejsze i najciekawsze przykłady drewnianej architektury sakralnej i świeckiej Górnego Śląska. Wyjątkowość skansenu drzemie w zabytkowych chatach, z których większość to budynki z oryginalnych materiałów. W ich wnętrzach zebrano wiele autentycznych sprzętów, są wśród nich m.in. rolnicze i rzemieślnicze narzędzia codziennego użytku, „drabinioki”, sanie towarowe, eleganckie bryczki, meble oraz ciekawe eksponaty sztuki ludowej. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Agencja Rozwoju i Promocji Ziemi Pszczyńskiej Skansen - Zagroda Wsi Pszczyńskiej 43-200 Pszczyna, ul. Parkowa 20A, tel. 32 210 57 77 e-mail: [email protected], www.skansen.pszczyna.pl 41 Racibórz Racibórz 14.09.2014 W niedzielę 14 września o godz. 16.00 zapraszamy do Raciborskiego Centrum Kultury - Domu Kultury „Strzecha” przy ul. Londzina 38 w Raciborzu na cykl imprez zorganizowanych pod hasłem „Dom Kultury Strzecha – źródło tożsamości narodowej i regionalnej na raciborszczyźnie”. W programie m.in.: • godz. 16.00 – wykład na temat historii „Strzechy” i jej kulturotwórczej roli, na temat zwyczajów, obrzędów oraz strojów regionu raciborskiego • godz. 18.00 – koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Strzecha” im. Joli Rymszy. Wydarzeniu towarzyszyć będzie wystawa strojów ludowych, regionalnego malarstwa oraz zdjęć, a także kiermasz regionalnych wyrobów cukierniczych. Będzie można nabyć wydawnictwa naukowe, muzyczne i pamiątki z Raciborza. Dostępna będzie także wystawa „Strzecha 1911-2011”. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Dom Kultury (wcześniej Narodowy) „Strzecha” od 1911 r. spełnia kulturotwórczą rolę na raciborszczyźnie – pograniczu kulturowym i narodowym. Pomimo iż „Strzecha” była polskim Domem Narodowym, łączyła nie tylko kultury, ale przede wszystkim ludzi. Dlatego w ramach EDD chcemy pokazać nie tylko historię „Strzechy”, ale także jej wpływ na zachowanie i propagowanie specyficznych tradycji regionalnych raciborszczyzny. Podczas EDD zaprezentuje się Zespół Pieśni i Tańca „Strzecha”, który od 60. lat prezentuje na scenach Polski i Europy tradycyjny folklor Raciborza i Śląska. Podczas koncertu będzie można podziwiać również tańce innych regionów Śląska oraz polskie tańce narodowe. Organizator: Raciborskie Centrum Kultury 47-400 Racibórz, ul. Chopina 21, tel. 32 4153172 e-mail: [email protected], www.rck.com.pl 42 43 Racibórz – Rudy Racibórz – Rudy 20.09.2014 W sobotę 20 września w godz. od 11.00 do 14.00 zapraszamy do udziału w imprezie plenerowej pod hasłem „Cysterskie akweny wodne w Rudach Wielkich”. W programie zwiedzanie z przewodnikiem Cysterskich Kompozycji Krajobrazowych Rud Wielkich ze szczególnym uwzględnieniem systemu hydrograficznego przepływających rzek. Jest to obecnie najważniejszy w Polsce południowej pomost ekologiczny przebiegający między dolinami Wisły i Odry. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Dąb „Cysters” jest jednym z najpiękniejszych starych drzew na historycznym Górnym Śląsku. Rośnie w parku angielskim otaczającym zespół klasztorno-pałacowy dawnego Opactwa Cysterskiego w Rudach, tuż za prezbiterium odrestaurowanego Sanktuarium Matki Boskiej Pokornej. Staruszek ma 710 cm w obwodzie i osiąga wysokość 31 m. Ma ok. 450 lat i jest ostatnim strażnikiem opactwa cystersów, którym zawdzięcza swoją nazwę nadaną przez leśników z Nadleśnictwa Rudy Raciborskie. To majestatyczne drzewo podziwiał m.in. król Polski Jan III Sobieski, który 23 sierpnia 1683 r. spędził noc w klasztorze podczas marszu z odsieczą oblężonemu przez muzułmanów Wiedniowi. Urodę i majestatyczność rudzkiego drzewa docenili już niemieccy przyrodnicy na po- czątku XX w. W 1989 r. drzewo poddano zabiegom konserwatorskim. Warto dodać, że w parku pocysterskim znajdują się 52 pomniki przyrody, w tym m.in.: jesion wyniosły, lipa drobnolistna i platan klonolistny. Organizator: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Ryszarda Kincla w Raciborzu 47-400 Racibórz, ul. Jana Kasprowicza 12, tel. 32 415 37 24 e-mail: [email protected], www.bibrac.pl 44 45 14.09.2014 W niedzielę 14 września w godz. 15.0018.00 i w sobotę 20 września w godz. 10.0013.00 zapraszamy do zwiedzania ciężkiego schronu bojowego nr 75 należącego do pasa umocnień Obszaru Warownego Śląsk. W 2008 r. schron został odgruzowany i gruntownie odnowiony przez grupę miejscowych zapaleńców. Obecnie mieści bogatą ekspozycję historyczną, gromadzącą pamiątki związane głównie z okresem II wojny światowej na Górnym Śląsku. Zbiórka przed wejściem głównym na Rodzinny Ogród Działkowy „Nadzieja”, przy ul. Pomorskiej. W sobotę 20 września o godz. 14.00 zapraszamy do średniowiecznego gródka stożkowego na dni otwarte. Zbiórka przed wejściem głównym do kościoła św. Barbary przy ul. Górnośląskiej. Średniowieczny gródek stożkowaty w Kochłowicach jest najstarszym zabytkiem Rudy Śląskiej. Zdaniem archeologów został zbudowany w końcu XIII wieku w formie kopca, otoczonego głęboką fosą i palisadą. Na szczycie wzniesiono drewnianą wieżę mieszkalno-obronną, natomiast poniżej ulokowano podgrodzie. Drewnianą zabudowę warowni w XV w. strawił pożar. Do czasów obecnych zachowała się fosa oraz kopiec. Zabytkiem opiekują się członkowie Stowarzyszenia Genius Loci – Duch Miejsca, którzy kładą szczególny nacisk na popularyzację wiedzy o gródku. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Siemianowice Śląskie Ruda Śląska 14 i 20. 09.2014 Ruda Śląska Organizator: Stowarzyszenie „Genius Loci – Duch Miejsca” 41-707 Ruda Śląska, ul. Oddziałów Młodzieży Powstańczej 5, tel. 512092212, e-mail: [email protected], www.geniusloci.com.pl 13 i 20.09.2014 W sobotę 13 września w godz. 10.00-13.00 zapraszamy na spacer historyczny „Spacerkiem po Frynie”. Zbiórka o godz. 10.00 w Nowym Bytomiu na Placu Jana Pawła II. Prowadzanie Krzysztof Gołąb i Andrzej Godoj. W programie wydarzenia m.in.: prelekcje poświęcone dziedzictwu i historii dzielnicy Nowy Bytom, zwiedzanie wieży wodnej oraz kościoła pw. św. Pawła. W sobotę 20 września w godz. 10.00-12.00 zapraszamy na prelekcję nt. starej nekropolii orzegowskiej. W programie również zwiedzanie kościoła pw. św. Michała Archanioła i starego cmentarza. Zbiórka uczestników przed Centrum Inicjatyw Społecznych „Stary Orzegów” przy ul. Hlonda 29. Prowadzenie: Krzysztof Gołąb, Andrzej Godoj (Muzeum Miejskie) i Michał Susek (Hufiec ZHP Ruda Śląska). Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Muzeum Miejskie im. Maksymiliana Chroboka w Rudzie Śląskiej 41-700 Ruda Śląska, ul. Wolności 26 tel. 32 2435040, tel./fax 32 248 44 57 e-mail: [email protected], www.muzeum.rsl.pl 46 W niedzielę 14 września o godz. 17.00 zapraszamy do Oddziału SCK – Parku Tradycji przy ul. E. Orzeszkowej 12 na wernisaż wystawy Pochwal się swoim dziadkiem składającej się z prac plastycznych byłego górnika połączoną ze wspomnieniami najbliższych. Impreza jest pomyślana jako inauguracja szerszego projektu. Na łamach mediów lokalnych zostanie ogłoszona akcja „Pochwal się swoim dziadkiem” zachęcająca młodych ludzi do sięgnięcia w rodzinne archiwa, udostępnienie informacji i pamiątek po swoich przodkach szerszej publiczności. Tematyka została zawężona do obszaru górnictwa i hutnictwa, z tymi bowiem gałęziami przemysłu związany jest Park Tradycji. 14 września o godz. 18.00 zapraszamy do Siemianowickiego Centrum Kultury – Willi Fitznera przy ul. 27- go stycznia 3 na promocję książki Zdzisława Janeczka pt. „Powstańcy styczniowi „Grekami Europy”. Terror i przemoc w relacji śląskiej prasy z polskiego powstania 1863 r.”. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Siemianowickie Centrum Kultury 41-100 Siemianowice Śląskie, ul. Niepodległości 45 tel. 32 228 72 80, 32 355 58 21 e-mail: [email protected], www.siemck.pl 47 5,6 i 20-21.09.2014 Sławków Siewierz 13-14 i 20-21.09.2014 W ramach tegorocznych EDD zapraszamy do Siewierza, aby zwiedzić ruiny zamku malowniczo położonego na prawym brzegu Czernej Przemszy. W godz. Od 10.00 do 18.00 proponujemy Państwu: • zwiedzanie zamku siewierskiego z przewodnikiem • wirtualną podróż w czasie w piwnicach siewierskiego zamku • zwiedzanie siewierskiego rynku, okolic zamku i zabytków z audio przewodnikiem. Wstęp wolny. Do zobaczenia w Siewierzu! Organizator: Urząd Miasta i Gminy Siewierz 42-470 Siewierz , ul. Żwirki i Wigury 16, tel. 32 649 94 00 e-mail: [email protected], www.kultura.siewierz.pl, www.siewierz.pl Punkt Informacji Turystycznej w Siewierzu 42-470 Siewierz, ul. Kościuszki 5, tel. 32 674 24 61 48 W piątek 5 września o godz. 18.00 zapraszamy na „Rock i Blues nad Przemszą” – coroczny przegląd zespołów przy ul. Młyńskiej 14 prezentujących rockowe i bluesowe brzmienia. Koncertowi towarzyszyć będzie rozstrzygnięcie konkursu fotograficznego pod hasłem „Sławkowskie lato” oraz wystawa prac pokonkursowych. Szczegóły na www. mok.slawkow.pl. W sobotę 6 września o godz. 16.00 w Dziale Kultury Dawnej przy ul. Rynek 9 odbędzie się wernisaż wystawy dziesięciu artystów plastyków pt. „W kręgu…”, a po nim koncert Józefa Brody i jego córki Katarzyny. W sobotę i niedzielę 20 i 21 września w godz. 10.00-18.00 zapraszamy do zwiedzania wystaw stałych w Dziale Kultury Dawnej przy ul. Rynek 9: • „Sławkowskie górnictwo, rzemiosło i handel” – prezentującą: narzędzia, lampy górnicze z XIX i 1 poł. XX w., rudy ołowiu i sre- bra, wagi kupieckie, skrzynie i dokumenty cechowe z XIX w. i pocz. XX w., rzeźby, plany przebudowy Ratusza z 1905 r., plan miasta z 1823 r. oraz dokumentację fotograficzną zabudowy Sławkowa • „W lamusie Zygmunta Glogera” – prezentującą przedmioty codziennego użytku z XVIII, XIX i pocz. XX w., narzędzia rolnicze, skrzynie wianowe, naczynia gliniane, stare zegary, żelazka etc. • „Początki Sławkowa w świetle wykopalisk archeologicznych” – prezentującą dorobek badań archeologicznych prowadzonych w latach 1983-98, które doprowadziły do odkrycia jednego z najstarszych i największych w Polsce południowej – ruin zamku obronnego biskupów krakowskich z XIII w. •„Sławków w latach okupacji hitlerowskiej 1939-45” – prezentującą pamiątki, dokumenty i fotografie z okresu II wojny światowej Do Sławkowa warto również przyjechać 30 sierpnia ponieważ w o godz. 16.30 na średniowiecznym Rynku w Sławkowie rozpocznie się festyn rodzinny „Wakacje z duchami”. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Miejski Ośrodek Kultury w Sławkowie 41-260 Sławków, ul. Młyńska 14, tel. 32 293 10 52 e-mail: [email protected], www.mok.slawkow.pl Dział Kultury Dawnej ul. Rynek 9, tel. 32 293 13 96 49 Na historycznym Górnym Śląsku można znaleźć jeszcze drzewa sadzone na pamiątkę odsieczy wiedeńskiej króla Jana III Sobieskiego. Do sławnych „drzew Sobieskiego” należy m.in. lipa drobnolistna w Stanicy koło Gliwic w województwie śląskim. Według miejscowej tradycji drzewo posadzili polscy żołnierze, którzy przechodzili przez wieś w 1683 r. w drodze na Wiedeń. Drzewo rośnie w obejściu domowym u zbiegu ul. Gliwickiej z ul. Lipową na skraju wsi w kierunku Rud. Przeprowadzone pomiary dendrologiczne wykazały, że lipę najprawdopodobniej posadzono ok. 30 lat po odsieczy wiedeńskiej króla Jana III Sobieskiego, niemniej wiąże się ją z tradycją sadzenia „drzew Sobieskiego”. Lipa drobnolistna w Stanicy ma ok. 630 cm w obwodzie i ok. 20 m wysokości. Jej wiek szacuje się na ok. 300 lat. Od 1950 r. jest pomnikiem przyrody. Drzewo ma charakterystyczny krótki odziomek rozdzielający się na wysokości 2 m na trzy pnie, które utrzy- mują rozłożystą koronę, której rozpiętość sięga 30 m. Co ciekawe, korona osadzona jest tak nisko, że gałęzie niższych konarów miejscami sięgają ziemi. Lipa urzeka urodą i osiągniętymi rozmiarami. Jest atrakcją turystyczną miejscowości i regionu. Warto znaleźć czas podczas EDD, aby ją zobaczyć. Polecamy! Ślemień Poleca: Fundacja „Dla Dziedzictwa” e-mail: [email protected], www.dladziedzictwa.org 20.09.2014 W sobotę 20 września w godz. 9.0015.00 zapraszamy do Żywieckiego Parku Etnograficznego w Ślemieniu. O godz. 15.00 rozpocznie się koncert kapeli „Byrtków” z Pewli Wielkiej, która wykona tradycyjne utwory z regionu. Występ kapeli poprzedzony będzie wykładem na temat roli muzyki w tradycyjnej kulturze Beskidu Żywieckiego oraz prezentacją archaicznych instrumentów pasterskich. Po koncercie „Byrtków” wystąpią utalentowani muzyczni podopieczni Fundacji Braci Golec. Koncert będzie finałem projektu związanego z obchodami Roku Oskara Kolberga. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Żywiecki Park Etnograficzny 34-323 Ślemień, ul. Łączna 2A, tel. 33 865 40 98, 660 47 37 28 e-mail: [email protected], www.etnopark.pl 50 13-14 i 20-21.09.2014 W ramach tegorocznych EDD gorąco polecamy wizytę w Świerklańcu – wyjątkowym miejscu na kulturalnej mapie województwa śląskiego. We wschodniej części miejscowości znajduje się zabytkowy park o powierzchni prawie 180 ha, którego właścicielami od XVIII w. do stycznia 1945 r. byli potomkowie rodu Henckel von Donnersmarck. Po 1945 r. park został upaństwowiony a jego właścicielem został Urząd Gminy Świerklaniec. Obecnie zarząd nad parkiem sprawuje Gminny Ośrodek Rekreacji w Świerklańcu. Park w Świerklańcu z bogatym starodrzewiem, został założony w XVIII w., według ówczesnej mody określającej kompozycję parków krajobrazowych, na obszarze dawnych mokradeł. Kompozycja w stylu angielskim wzorowana na Hyde Parku obejmuje polany i swobodnie rozłożone grupy drzew. Żadne drzewo czy krzew nie mogły rosnąć w przypadkowym miejscu. Aleje i inne grupy drzew i krzewów, staw, fosy oraz architektura wzajemnie się uzupełniały. Obecnie drzewostan parku składa się z: topoli białych, jaworów, dębów, sosen, świerków, kasztanowców, obok gatunków rodzimych rosną gatunki selekcjonowane i sprawdzane z różnych części świata. Na terenie parku rośnie ponad 100 gatunków drzew i krzewów, tworzących swoisty rodzaj arboretum. Świerklaniec Stanica 13-14 i 20-21.09.2014 Na terenie Parku w Świerklańcu znajduje się wiele obiektów zabytkowych: • Amfiteatr - pawilon koncertowy z początku XX w., stanowiący fragment dawnej muszli koncertowej • Fontanna - przedstawia trzy Gracje podtrzymujące sferę, usytuowana pośrodku głównego basenu, to dzieło Fremieta, a wzorowana była na fontannie paryskiego obserwatorium J.B. Carpeaux • Rzeźby Fremieta - odlane w żeliwie, znajdują się przy dwóch bocznych basenach i przedstawiają zwierzęta, pochodzą z 1872 r., • Kościół i mauzoleum – z kościołem połączone jest mauzoleum o bogato zdobionych łukach i filarach, kaplica zbudowana jest na planie krzyża, otacza ją kute metalowe ogrodzenie, w latach 1980- 1983 wyremontowano oba zabytki. • Pałac Kawalera – jedyny budynek pozostały po Donnersmarcckach w Świerklańcu, który ocalał od zniszczenia. Ten neobarokowy pałacyk zbudowano na przyjazd cesarza Wilhelma II w latach 1903-1906 według projektu Ernesta von Inne. Odrestaurowany po wojnie, służył jako ośrodek szkolenia kadr dla górnictwa. W 1992 r. przeszedł na własność gminy Świerklaniec i został zaadaptowany na hotel. Trzygwiazdkowy hotel „Pałac Kawalera” to rezydencja magnackiego rodu otoczona ponad stuletnimi dębami, kasztanowcami i cisami, a tutejszy staw to raj dla wędkarzy. Gości przyciągają wspaniałe, zabytkowe wnętrza, atmosfera, urokliwe otoczenie, cisza i spokój oraz stylowy wystrój. W centralnej części hotelowego wnętrza znajduje się reprezentacyjny, owalny hall z marmurową, lustrzaną klatką schodową i recepcją hotelową. Organizator: Gminny Ośrodek Rekreacji w Świerklańcu Hotel “Pałac Kawalera” 42-622 Świerklaniec ,ul. Parkowa 30, tel. 32 284 43 30 e-mail: [email protected] 51 Piątek 12 września godz. 17.00 – zapraszamy na prelekcję historyczną w Filii nr 1 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. J. Ligonia w Świętochłowicach-Piaśnikach przy ul. Chorzowskiej 37. Wtorek 16 września godz. 17.00 – zapraszamy na spotkanie podsumowujące II edycję projektu „Spotkania pokoleń”, które odbędzie się w siedzibie Miejskiej Biblioteki Publicznej im. J. Ligonia w Świętochłowicach przy ul. Świerczewskiego 1D. Podczas spotkania odbędzie się projekcja filmów krótkometrażowych, na których przedstawiciele starszego pokolenia świętochłowiczan opowiedzą o dawnym wyglądzie miasta oraz życiu jego mieszkańców. Będzie to również okazja do wspomnień i refleksji nad codziennością, która nieustannie przemija. Spotkanie poprowadzą Alan Zych i Dawid Wodarz. Sobota 27 września zapraszamy na wycieczkę pieszą „Śladami kopalni Matylda”. Zbiórka o godz. 10.00 przed wejściem głównym na OSiR Skałka przy ul. Bytomskiej 40. Wycieczkę poprowadzi Alan Zych. Matylda. Pierwsza na terenie dzisiejszego miasta kopalnia z prawdziwego zdarzenia. Najpierw lokalizowana nieopodal Świętochłowic, później kojarzona głównie z Lipinami. Fedrowała przez ponad 100 lat od połowy XIX w. do 1967 r. Podczas wycieczki przypomnimy o jej dziejach poruszając się zarówno w czasie jak i w przestrzeni. Sprawdzimy, co znajduje się dzisiaj w miejscu dawnych szybów, którędy przebiegało górnicze „metro” oraz jaki wpływ kopalnia wywarła na życie dawnych i współczesnych świętochłowiczan. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Stowarzyszenie „Genius Loci – Duch Miejsca” 41-707 Ruda Śląska, ul. Oddziałów Młodzieży Powstańczej 5, tel. 512 092 212 e-mail: [email protected], www.geniusloci.com.pl Partner: Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Ligonia 41-600 Świętochłowice, ul. Świerczewskiego 1D 52 1.09.2014 Węgierska Górka Świętochłowice 12, 16 i 27.09.2014 W poniedziałek 1 września przy Forcie „Wędrowiec” odbędą się uroczystości upamiętniające wrześniową tragedię 1939 r. Uroczystym przemarszem licznie zgromadzonych pocztów sztandarowych oraz mieszkańców gminy rozpocznie się Msza św. w intencji Ojczyzny i Bohaterskich Obrońców Węgierskiej Górki, po której nastąpi Apel Poległych. Do Węgierskiej Górki warto również przyjechać 24 sierpnia na widowiskową i cieszącą się dużym zainteresowaniem rekonstrukcję historyczną „Węgierska Górka 1939 - Westerplatte Południa” obejmującą zmagania wojenne z 2-3 września 1939 r. Tematem przewodnim jest obrona schronu bojowego „Wędrowiec” przez załogę pod dowództwem kpt. Tadeusza Semika oraz oddziały batalionu KOP „Berezwecz” mjr. Kazimierza Czarkowskiego. Potyczka odbywa się na przedpolu schronu pomiędzy oddziałami Wojska Polskiego a atakującymi żołnierzami niemieckiej 7 Dywizji Piechoty gen. Eugena Otta, wspartej artylerią i pojazdem pancernym. W rekonstrukcji biorą udział grupy pod czujnym okiem członków Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny. Niewątpliwą atrakcją są stoiska militarne oraz pokaz sprzętu wojskowego i pożarniczego. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Ośrodek Promocji Gminy Węgierska Górka 34-350 Węgierska Górka, Osiedle XX-lecia II RP 12, tel. 33 864 21 87 e-mail: [email protected], www.wegierska-gorka.opg.pl 53 W niedzielę 28 września Towarzystwo Entuzjastów Kolei proponuje jako główną atrakcję przejażdżki ticozyną po linii kolejowej 192 na odcinku Zawada – Pszowskie Doły. W programie również inne imprezy towarzyszące, szczegóły na stronie tek.wb.pl i na stronie FB TEK Towarzystwo Entuzjastów Kolei (TEK) powstało pod koniec 2012 r. z inicjatywy kilku mieszkańców Ziemi Wodzisławskiej. Jako pasjonaci kolejnictwa, już wcześniej dostrzegaliśmy przebieg i skutki likwidacji mnóstwa połączeń kolejowych oraz smutny koniec wielu setek kilometrów torów pozostawionych na pastwę złodziei. Postanowiliśmy wspólnie przeciwdziałać tym niekorzystnym zjawiskom zarówno poprzez działania w kierunku przywrócenia siatki połączeń pasażerskich oraz powrotu do przewozu towarów koleją wszędzie gdzie jest to uzasadnione, jak i wskazywania nowych zastosowań dla pozostałych, „niechcianych” linii kolejowych. Ponieważ w najbliższej okolicy jest wiele do zrobienia, priorytetem jest dla nas działalność lokalna, niemniej równolegle staramy się promować kolej także w wymiarze globalnym jako najbardziej bezpieczny, ekologiczny i perspektywiczny środek transportu. 54 Jednym z projektów na płaszczyźnie lokalnej jest utworzenie Turystycznej Linii Kolejowej w oparciu o linie kolejowe nr 176 i 192 położone w malowniczym zakątku województwa śląskiego w tzw. Bramie Morawskiej na pograniczu powiatów wodzisławskiego i raciborskiego. W okolicy znajdują się m. in. Rezerwat Przyrody „Łężczok”, Arboretum Bramy Morawskiej „Obora” czy Rezerwat Przyrodniczo-Krajoznawczy „Wielikąt”, gdzie tor biegnie groblą umożliwiając m.in. obserwację „miasto ptaków”. Wspomniane linie kolejowe zostały oddane do użytku w 1914 r., a w okresie Powstań Śląskich doszło tu do bitwy pociągów pancernych, której inscenizację kilkukrotnie organizował Gminny Ośrodek Kultury w Lubomi. TEK podjęło rozmowy z lokalnymi samorządami o przejęciu torów od PKP PLK i zbudowaniu oferty turystycznej w regionie. Do poczynionych starań przyłączył się również właściciel „Dworku nad Stawem” graniczący z ową linią kolejową, który z wielką pasją organizuje przeróżne imprezy. Swoim gościom oferuje komfortowe apartamenty w urokliwym i emanującym spokojem miejscu. Jest to wspaniały kompleks położony w niewielkim miasteczku, wśród drzew nad stawem, pośród bujnej zieleni. Dookoła obiektu znajdują się przepiękne zakątki takie jak: staw, kaskady i fontanny, można podziwiać konie oraz łabędzie, a ratowana kolej może być dodatkowym urozmaiceniem łączącym z dalszymi atrakcjami Bramy Morawskiej. Wodzisław Śląski – Zawada Wodzisław Śląski – Zawada 28.09.2014 Organizator: Towarzystwo Entuzjastów Kolei z siedzibą w Wodzisławiu Śląskim 44-373 Wodzisław Śląski, ul. Młodzieżowa 300 K, tel. 512279388 e-mail: [email protected], tek.wb.pl, facebook.com/TowarzystwoEntuzjastowKolei Partner: Dworek Nad Stawem 44-373 Wodzisław Śląski, ul. Młodzieżowa 300 K, tel. 32 451 73 23 e-mail: [email protected], www.dworeknadstawem.pl 55 19-20.09.2014 Zabrze Zabrze 19-20.09.2014 Tegoroczne imprezy organizowane w ramach EDD w Zabrzu koncentrują się wokół śladów dawnego wielkomiejskiego gwaru i luksusowego szyku, jakim niewątpliwie mogło się to miasto poszczycić w latach 20. i 30. XX w. W piątek 19 września o godz. 17.00 zapraszamy do Czytelni Miejskiej Biblioteki Publicznej im. J. Fusieckiego przy ul. Wyzwolenia 4 w Zabrzu na promocję książki „Hotel Admiralpalast” autorstwa Katarzyny Hołdy połączoną z wystawą fotografii na ten temat. W sobotę 20 września zapraszamy na wycieczkę rowerową pod hasłem „Oddech luksusu – hotele i restauracje dawnego Za- Piątek 19 września godz. 17.00 – zapraszamy do Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu przy ul. 3 Maja 19 na wernisaż wystawy pt. „Co kraj to obyczaj, co rodzina to zwyczaj – przesądy i wierzenia w obrzędowości rodzinnej na Śląsku”. Na ekspozycji zaprezentowane zostaną obiekty związane z rytuałami przejścia spotykanymi w obrzędowości rodzinnej: narodzinami, zaślubinami oraz śmiercią. Sobota 27 września brza”. Zbiórka o godz. 11.00 na Placu Wolności 4. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Stowarzyszenie „Genius Loci – Duch Miejsca” 41-707 Ruda Śląska, ul. Oddziałów Młodzieży Powstańczej 5, tel. 512 092 212 e-mail: [email protected], www.geniusloci.com.pl Partner: Wydawnictwo Illustris, Damian Halmer, tel. 507 827 426 Muzeum Miejskie w Zabrzu, 41-800 Zabrze, ul. 3 Maja 6 Miejska Biblioteka Publiczna im. Jerzego Fusieckiego 41-800 Zabrze, ul. ks. J. Londzina 3 56 zapraszamy do Muzeum przy ul. 3 Maja 19 na szereg atrakcji: godz. 10.00 – kuratorskie oprowadzanie po wystawie „Co kraj to obyczaj, co rodzina to zwyczaj – przesądy i wierzenia w obrzędowości rodzinnej na Śląsku” godz. 11.00-14.00 • Warsztaty malowania skrzyń wianowych • Jak to jest związane – warsztaty wiązania purpurki • Wieniec, woniaczka, galanda, różczka – czyli co możemy zrobić z mirtu Na wszystkie wydarzenia w ramach EDD wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Specjalna oferta edukacyjna towarzysząca wystawie dostępna w terminie od 23.09. 2014 – 19.12.2014. Lekcje muzealne: • „Bez uroku… (nie)dawne sposoby „zabezpieczania noworodka” • „Dziołcha mo na czekane a synek na wybiyrane – pogadanka o dawnych zalotach”. Warsztaty: • Warsztaty malowania skrzyń wianowych • Wieniec, woniaczka, galanda, różczka – czyli co możemy zrobić z mirtu • Przestrzeń i papier – tworzenie obiektów z papieru – dawne skrzynie i kołyski Organizator: Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu 41-800 Zabrze, ul. Jodłowa 59, tel. 32 630 30 91 Informacji udziela: Klaudia Nowak-Maśko, tel. 32 630 30 91 wew. 40 30 e-mail: [email protected], www.muzeumgornictwa.pl 57 5, 14 i 21.09.2014 Zawiercie Zabrze 13. 09. 2014 W sobotę 13 września proponujemy zwiedzanie z przewodnikiem (w czterech turach po 22 osoby po uprzedniej rezerwacji miejsc) jednego z najstarszych zakładów przemysłowych w Zabrzu dawnej fabryki Lin i Drutu Deichsela obecnie działającej pod nazwą TRAWIPOL II. Każda wycieczka po czynnym zakładzie będzie poprzedzona dwoma 15 minutowymi prelekcjami z przeszłości i dniu dzisiejszym firmy. W planie zwiedzania przejście przez hale fabryczne, poznanie technologii oraz maszyn do produkcji lin i drutów.. To wszystko w niezwykłej XIX i XX w. scenografii architektury przemysłowej. Tradycja Zakładu produkcji lin i drutu w Zabrzu sięga sierpnia 1853 r., kiedy majster powroźniczy Adolf Deichsel utworzył zakład produkujący liny konopne. W krótkim czasie oprócz lin konopnych rozpoczęto produkcję lin stalowych z drutów o wytrzymałości ok. 60 Kg/mm2. Odbiorcą pierwszej liny stalowej była kopalnia „Królowa Luiza” w Zabrzu. Przełomem w produkcji lin stalowych było wprowadzenie specjalnej metody hartowania drutów, co umożliwiło wykonywanie drutów o wytrzymałościach powyżej 120 kg/mm2. Na przełomie XIX i XX w. zakład posiadał wszelkie niezbędne wyposażenie do produkcji drutów i lin stalowych, a głównym asortymentem produkcyjnym były: liny wyciągowe do szybów górniczych, liny do kolejek linowych, liny okrętowe oraz liny do lokomobili parowych służące do orki ziemi uprawnej. W 1914 r. fabryka zatrudniała przeszło 1,5 tys. pracowników. W 1945 r. zakład został przejęty przez władze polskie bez wyposażenia maszynowego, bowiem maszyny produkcyjne zostały wywiezione do ZSRR w ramach reparacji wojennych. W 1972 r. na bazie zakładu utworzono Śląskie Zakłady Lin i Drutu „Linodrut” Zabrze, w skład których wchodziły zakłady w Zabrzu, Sosnowcu, Bytomiu i Wałbrzychu. Zmiany polityczne i gospodarcze doprowadziły w latach 90. do usamodzielnienia się zakładów „Linodrutu”. Uwaga, zwiedzanie zakładu tylko po dokonaniu rezerwacji (tylko w poniedziałki w godzinach od 9.00 – 15.00) pod numerem telefonu 32 630- 30 -91 wew. 4045. Organizator: Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Dział Międzynarodowe Centrum Dokumentacji i Badań nad Dziedzictwem Przemysłowym dla Turystyki 41-800 Zabrze, ul. Jodłowa 59 osoba odpowiedzialna: Dariusz Walerjański, tel. 501 866 679 e-mail: [email protected], www.muzeumgornictwa.pl Partner: Trawipol II Spółka zo.o. www.linyidruty.pl 58 W ramach tegorocznych EDD PTTK Oddział w Zawierciu przygotował szereg interesujących wydarzeń krajoznawczych i edukacyjnych upamiętniających setną rocznicę wybuchu I wojny światowej. W programie m.in.: jącą cmentarze wojenne w regionie. W piątek 5 września o godz. 18.00 zapraszamy również na prelekcję Piotra Ormana nt. walk na Jurze podczas I wojny światowej. Wstęp na wszystkie wydarzenia bezpłatny. Serdecznie zapraszamy! Niedziela 14 września wycieczka piesza (ok. 7 km) szlakiem mogił i cmentarzy z I wojny światowej. Zbiórka o godz. 9.00 przy dworcu PKP w Zawierciu. Niedziela 21 września wycieczka autokarowa szlakiem cmentarzy z I wojny światowej na Jurze. Zwiedzimy m.in. cmentarze wojenne w: Włodowicach, Kotowicach, Kroczycach, Pilicy, Bydlinie i Zawierciu-Kromołowie. Zbiórka o godz. 8.00 pod MOK-iem w Zawierciu. Dodatkowo od 5 września 2014 r. w Miejskim Ośrodku Kultury „Centrum) im. Adama Mickiewicza w Zawierciu (ul. Piastowska 1) będzie można obejrzeć wystawę zdjęć prezentuOrganizator: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Oddział w Zawierciu 42-400 Zawiercie, ul. Sikorskiego 6, tel. 32 672 18 41 e-mail: [email protected] 59 60 20.09.2014 Diabelskie Mosty i Dąb Szypułkowy w rezerwacie Parkowe w Złotym Potoku. Legendarny dąb szypułkowy w Rezer- wacie Parkowe w Złotym Potoku rośnie w pobliżu tzw. Rybakówki (dawnie schronisko PTT). Jego wiek szacuje się na ponad 400 lat a charakterystyczny wygląd pozwala na jego rozpoznanie w terenie. Kilkaset metrów od dębu, po drugiej stronie szosy żareckiej, zauważalna jest wapienna forma skalna nazwana Diabelskimi Mostami. Obydwa te pomniki przyrody były świadkami wydarzeń historycznych. 9 listopada 1944 r. zlikwidowano komendanta żandarmerii z Myszkowa tzw. Krwawego Julka (Juliana Schuberta). Za okrucieństwo i represje wobec ludności Polskiej Wojskowy Sąd Specjalny Śląskiego Okręgu AK skazał Schuberta na karę śmierci. Wyrok na Schubercie otrzymał do wykonania kpt. Twardy (Stanisław Wencel). Kpt. Twardy urządził zasadzkę na grupę myszkowskich żandarmów, którzy z Schubertem wybrali się do Generalnego Gubernatorstwa po żywność. Miejscem akcji był rejon Diabelskiego Mostu w złotopotockich lasach. Najprawdopodobniej wspomniany dąb był wykorzystany przez partyzantów do zamachu jako punkt obserwacyjny. W udanej akcji oprócz Krwawego Julka zginęło jeszcze dwóch żandarmów i woźnica Polak, oszczędzono natomiast Austriaka, który był pozytywnie nastawiony wobec Polaków. Te same okolice (trasa żarecka prowadząca do Złotego Potoku) w 1943 r. miały być miejscem zamachu na agenta niemieckiej służby bezpieczeństwa inżyniera Hugo Schultze. Hugo Schultze został treuhänderem Zakładów Wapiennych w Rudnikach koło Częstochowy i Syropiarni w Złotym Potoku (Zalesice). Ostatecznie wyrok został wykonany w Częstochowie. Wspomniane pomniki przyrody – niemi świadkowie epizodów historycznych – znajdują się w obrębie Rezerwatu Parkowe. Dzięki inicjatywie hrabiego Karola Raczyńskiego w okresie międzywojennym teren ten miał już rangę rezerwatu. Rezerwat Parkowe w obecnych granicach został utworzony w 1957 r. na obszarze 153,22 ha. Złoty Potok Złoty Potok Pomniki przyrody – świadkowie historii W sobotę 20 września o godz.17.00 zapraszamy do rezydencji pałacowo-dworkowej w Złotym Potoku na rekonstrukcję miejsca zorganizowaną pod hasłem „Rezydencja Złotopotocka – symbol komunikacji ze światem zewnętrznym”. W programie wydarzenia m.in. prezentacja multimedialna pt. Historia Rezydencji Złotopotockiej na przestrzeni wieków. W prezentacji min.: • Rezydencja a społeczeństwo • Twórcy - kreatorzy Rezydencji Złotopotockiej • Zespół Pałacowo-Dworkowy - znak czasu przemian ustrojowych, społecznych, kulturowych, od 1945 r. do dzisiaj. Ponadto w Muzeum Regionalnym im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku 20 września w godz. 10.00- 18.00 udostępniona będzie bezpłatnie najnowsza wystawa pt. Powstanie styczniowe w zbiorach Muzeum Złotopotockiego oraz wystawa stała nt. Pamiątki po Krasińskich i Raczyńskich. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku 42-253 Janów, ul. Kościuszki 11, tel. 34 329 11 62 e-mail:[email protected]; www.janow.pl Partnerzy: Starostwo Powiatowe w Częstochowie Urząd Gminy Janów, Gminna Biblioteka Publiczna w Janowie Obywatelski Komitet na Rzecz Muzeum Regionalnego im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku 61 14.09.2014 W sobotę 27 września na Hali Boraczej w Żabnicy odbędzie się XII Łosod, czyli jesienny spęd owiec z hal w gminie Węgierska Górka. Imprezę rozpocznie uroczysta Msza św. dziękczynna za szczęśliwe bacowanie, po której nastąpi inscenizacja tradycji pasterskich prowadzona w profesjonalny sposób piękną gwarą beskidzką. W trakcie Łossodu uczestnicy będą mogli poznać tradycje związane ze spędem owiec z hal, posmakować tradycyjnych potraw z baraniny oraz mleka owczego i koziego. Dodatkową atrakcją będzie występ kapeli góralskich. Łossod, to przede wszystkim święto baców, które ma na celu promocję tradycji pasterskich i wyrobów owczarskich. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Żory Żabnica 27.09. 2014 Żory Organizator: Ośrodek Promocji Gminy Węgierska Górka 34-350 Węgierska Górka, Osiedle XX-lecia II RP 12, tel. 33 8642187 e-mail:[email protected], www.wegierska-gorka.opg.pl 6.09.2014 W sobotę 6 września w godz. 13.00-18.00 przy Kościele na Starówce w Żorach odbędzie się V Jarmark św. Filipa i Jakuba. Wydarzenie nawiązuje do średniowiecznych tradycji miasta Żory i początków parafii pw. św. św. Apostołów Filipa i Jakuba w Żorach. Jak zwykle nie zabraknie smacznego jedzenia, ciasta „FiJ” pieczonego tylko raz w roku specjalnie na tę okazję, średniowiecznej muzyki, pamiątek, gier i zabaw dla dzieci, warsztatów, konkursów z nagrodami, a także barwnych postaci, rycerzy i mieszczan w średniowiecznych strojach. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Rzymsko-Katolicka Parafia Świętych Apostołów Filipa i Jakuba w Żorach 44-240 Żory, ul. Garncarska 16, tel. 32 434 29 55 Komitet Organizacyjny: e-mail: [email protected] 62 W niedzielę 14 września zapraszamy na spacer ulicami żorskiej Starówki pn. „Śladami starych murów”. Zbiórka o godz. 11.00, przy kolumnie Jana Nepomucena na Rynku w Żorach. Zwiedzanie poprowadzi i historię miasta przybliży Linda Stanowska - licencjonowany przewodnik terenowy po województwie śląskim. Na trasie spaceru między innymi: uliczki zabytkowej Starówki, gotyckie mury obronne, kościół św. Filipa i Jakuba i cmentarz przy kościele, zabytkowe kamieniczki miasta, ulica Murarska, MOK a także dawne, odrestaurowane wille: siedziba KSSE i Muzeum Miejskiego przy ulicy Muzealnej 1 i Dworcowa 6. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Urząd Miasta Żory – Miejski Konserwator Zabytków 44-240 Żory, al. Wojska Polskiego 25, tel. 32 43 48 279 e-mail: [email protected], www.zory.pl 63 12.09.2014 Żywiec Żory 5, 19 i 26.09.2014 Od 1 sierpnia do 3 października odbędzie się w Żorach VIII Festiwal Twórczości Religijnej Fide et Amore po raz pierwszy wraz z konkursem kompozytorskim o charakterze międzynarodowym! Podczas festiwalu organizowanego od 2007 r., odbywają się koncerty między innymi: chorału gregoriańskiego, muzyki organowej, współczesnej twórczości „New Life Music”, muzyki oratoryjnej i inne. W piątek 5 września zapraszamy na koncert w Kościele Ewangelickim w Żorach przy ul. Osińskiej 4. Wystąpią: Tobias Zeutschner (1621-1675) – Musicali scher Haus-Andacht, Zespół MUSAICUM Karolina Brachman – sopran; Anna Firlus – klawesyn, pozytyw; Krzysztof Firlus – viola da gamba; Elisabeth Seitz – psalterium; Christoph Barth – lutnia (Niemcy). W piątek 19 września zapraszamy na Koncert w kościele pw. św. Jadwigi Śląskiej przy ul. Strażackiej w Żorach – Baranowicach pt. Boże Narodzenie w muzyce – PSM II st. Katowice i Rybnik. Przed koncertem warsztaty i konkurs kompozytorski z nagrodami. W piątek 26 września zapraszamy na Koncert Finałowy Festiwalu Fide et Amore w kościele pw. św. Stanisława w Żorach przy ul. Boryńskiej – wystąpi Chór Pueri Cantores z Niemiec. Imprezy towarzyszące Festiwalowi: sesja naukowa połączona z publikacją pt. „Między niebem a ziemią…, warsztaty wokalne, spotkanie autorskie z ks. Wiesławem Hudkiem, konkurs plastyczny, poetycki i kompozytorski. Serdecznie zapraszamy! Organizator: Miejski Ośrodek Kultury 44-240 Żory, ul. Dolne Przedmieście 1, tel. 32 434 24 36 szczegóły na: www.fideetamore.zory.pl 64 W piątek 12 września o godz. 16.00 w czytelni Żywieckiej Biblioteki Samorządowej odbędą się zajęcia z panią mgr inż. Katarzyną Borowy-Midor, pracownikiem RZGW w Krakowie Zarząd zalewni Soły i Skawy w Żywcu pod hasłem „Woda – źródło życia”. Podczas zajęć dzieci tworzyć będą makietę związaną z obiegiem wody w przyrodzie. Podczas drugiej części zajęć nawiążemy do legend i baśni związanych z wodą. Pierwszą legendą będzie legenda pt. „Skąd się wzięła Wisła”, następnie dzieci zainscenizują m.in. następujące legendy żywieckie „Legenda o Bogini Żywi”, „Legenda o rzece Sole” i „Legenda o źródełku Świętego Wita”. Stroje przygotuje pani Lidia Cader z Grupy „Retro”, a dekoracje pracownicy biblioteki. Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy! W ramach tegorocznej edycji EDD zachęcamy do zwiedzenia zabytkowej zapory wodnej na rzece Sole w miejscowości Porąbka (powiat bielski). Zaporę zbudowano w latach 1923-1937 między Porąbką, a Międzybrodziem Bialskim w latach 1928-1937. Zapora wodna typu ciężkiego spiętrza wody rzeki Soły tworząc Jezioro Międzybrodzkie. Została zbudowana na podłożu skalnym według projektu prof. Gabriela Narutowicza i inż. T. Baeckera przez Societe Franco-Polonaise Warszawa. Wysokość zapory wynosi 37,3 m, a jej długość 260 m. Przy zaporze znajduje się elektrownia wodna, zbudowana w latach 1951-1954 jako pierwszy element Zespołu Elektrowni Wodnych (którego pozostałymi elementami są Tresna i Elektrownia Szczytowo-Pompowa Porąbka-Żar). Elektrownia posiada dwa hydrozespoły Kaplana o mocy 6,1 MW i jeden turbozespół typu Francis`a o mocy 0,4 MW pracujący na potrzeby własne. Zapora wodna na Sole jest pierwszą w Polsce zaporą wodną zbudowaną w okresie międzywojennym. Gorąco polecamy! Organizator: Żywiecka Biblioteka Samorządowa 34-300 Żywiec, ul. Kościuszki 5, tel. 33 475 13 50, 33 475 13 90 e-mail: [email protected]; www: www.biblioteka.zywiec.pl 65 Żywiec 13-14.09.2014 W dniach 13 i 14 września, w godz. 10.00-16.00 Muzeum Miejskie w Żywcu otwiera swoje drzwi dla turystów. Będzie można zwiedzić bezpłatnie wszystkie wystawy stałe i czasowe, które znajdują się w Starym Zamku, dawnej wozowni i stajni. W sobotę 13 września zapraszamy również na imprezy towarzyszące. W Starym Zamku odbędą się zajęcia edukacyjne i mini warsztaty plastyczne – Opowieść o Świętym Wicie ze Starego Żywca. Po zajęciach zostanie zorganizowana wycieczka, której celem będzie dotarcie do słynnego źródełka św. Wita w Starym Żywcu. Natomiast 66 w oficynach zamkowych (dział etnografii) odbędzie się wykład pt. Pasterstwo symbolem góralskiej tożsamości połączony z prezentacją multimedialną oraz spotkanie z uczestnikami Redyku transhumancyjnego 2013. Zapraszamy na bezpłatne wystawy: „Historia i tradycja miasta Żywca” Wystawa prezentuje: dokumenty rękopiśmienne z XVI –XVIII w. wraz ze słynnym Dziejopisem Żywieckim Andrzeja Komonieckiego z pocz. XVIII w.; kolekcję pamiątek cechowych - obesłania, pieczęcie, księgi cechowe, skrzynie; kopie kostiumów z epoki renesansu i baroku oraz tradycyjne stroje mieszczan żywieckich; zrekonstruowane wnętrza z Pałacu Habsburgów -salon biały oraz gabinet męski; kolekcję obrazów lwowskiego artysty – Jana Kazimierza Olpińskiego oraz ikonografię miasta. „Sztuka sakralna Żywiecczyzny” Na ekspozycji zaprezentowane zostały najcenniejsze zbiory pochodzące z żywieckich kościołów (XIV-XX w.) Gotycką kolekcję prezentują drewniane rzeźby: św. Anna Samotrzecia z ok. 1380 r., (z kościoła Św. Krzyża w Żywcu) oraz dwa przykłady mniejszej rzeźby drewnianej z ok. 1510 r. – św. Barbara i św. Katarzyna (z kapliczki Św. Wita w Starym Żywcu). Gotyckie, temperowe malarstwo tablicowe reprezentują: Opłakiwanie z ok. 1450 r. (z kościoła Św. Krzyża w Żywcu) oraz Madonna z poziomką z 3 ćw. XV. Na ekspozycji pokazane zostały także obrazy sakralne żywieckich malarzy cechowych z XIX w.: Krząstkiewiczów, Madalskiego, Fignowskiego i Maultza. Dopełnieniem wystawy są przykłady rzeźby od XVIII do XIX w. pochodzące z żywieckich kościołów, sprzęt i szaty liturgiczne, barokowe relikwiarze z kościoła Przemienienia Pańskiego w Żywcu oraz wiele obiektów sakralnych jak dotąd nigdy nie prezentowanych. „Pradzieje Żywiecczyzny” Na wystawie można obejrzeć relikty dawnej baszty zamkowej; wykopaliska z góry Grojec prezentujące kulturę puchowską i łużycką; wykopaliska ze Starego Zamku; kamieniarkę oraz ekspozycję zaginionych rzemiosł - solwarstwo i szklarstwo oraz mennicę i warsztat garncarski. „Narzędzi Tortur” Wystawa znajduje się w dwóch najstarszych pomieszczeniach zamku - wieży rycerskiej pochodzącej z XV wieku. Wśród eksponatów obejrzeć można narzędzia tortur używane w całej Europie, m.in.: łoże sprawiedliwości, hiszpańskie buty, konfesjonał, dyby. W jednej z sal znajduje się ubiór średniowiecznego kata wraz z toporem oraz mieczem katowskim. Dział przyrodniczy znajduje się w dawnym budynku stajni (wystawa „Ptaki i ssaki Żywiecczyzny”) przedstawia pokaźną kolekcję ptaków drapieżnych, trofea myśliwskie, okazy paleontologiczne - kości i ciosy mamuta oraz zdjęcia flory i fauny Beskidów. Dział etnograficzny mieści się w starej wozowni. Na wystawie „Kultura ludowa Żywiecczyzny” prezentowane są: tradycyjne wyposażenie i zdobnictwo izby góralskiej; tradycyjna i współczesna sztuka ludowa malarstwo na szkle, rzeźba w drewnie i kamieniu oraz zdobnictwo bibułkowe; stroje przebierańców noworocznych tzw. jukaców i dziadów, rekwizyty kolędnicze – kozy, gwiazdy, szopki kukiełkowe; świąteczny strój górali żywieckich; instrumenty ludowe oraz kolekcja drewnianych zabawek. Organizator: Muzeum Miejskie w Żywcu 34-300 Żywiec, ul. Zamkowa 2, tel./fax 33 861 21 24 e-mail: [email protected], www.muzeum-zywiec.pl 67 W sobotę 20 września o godz. 19.00 kościół parafialny pw. św. Floriana w ŻywcuZabłociu otwiera swoje podwoje dla miłośników historii Zabłocia. Dzięki uprzejmości Księdza Proboszcza Stanisława Kozieła oraz mieszkańców Zabłocia udało się – po raz kolejny – zgromadzić materiał niezwykły. Dzięki temu możemy zaprosić wszystkich zainteresowanych historią Parafii Rzymsko-Katolickiej w Zabłociu, Żywiecczyzny i Galicji w podróż po zakamarkach przeszłości. To kolejna inicjatywa Anny Barabasz i Doroty Firlej z Komitetu Zabłocie przy Towarzystwie Naukowym Żywieckim, poświęcona historii Zabłocia, dziś dzielnicy Żywca, a dawniej samodzielnej wsi na lewym brzegu rzeki Soły w Galicji Zachodniej. Zeszłoroczny projekt i spotkanie poświęcone „Solali” – największej fabryce papieru w Europie (działającej do dziś) autorki zwieńczyły I Kalendarzem Zabłockim. Tegoroczna edycja koncentruje się na niezwykle bogatej historii Kościoła Parafialnego św. Floriana w Żywcu-Zabłociu – nie bez przyczyny: II Kalendarz Zabłocki na rok 2015 poświęcony Kościołowi upamiętnia kilka dat: w 1895 r. powstaje Stowarzyszenie Św. Floriana, które odnowiło stojącą nieopodal dworca kolejowego kapliczkę p.w. św. Floriana z początku XIX w. i zakupiło parcelę pod budowę kościoła. W 1935 r. natomiast, dokładnie 27 maja, rozpoczyna się budowa kościoła. W roku 1955, 7 sierpnia, ma miejsce uroczysta konsekracja Kościoła pw. św. Floriana, której dokonał ks. Biskup Franciszek Jop. Rok 1965 to konsekracja dzwonu w dniu 1 maja. Dekadę później, w 1975, 8 lipca parafianie podczas uroczystości pogrzebowych żegnają księdza proboszcza Stanisława Słonkę, który pełnił swoje obowiązki duszpasterskie 38 lat. W tym samym roku proboszczem zostaje ks. prałat Eugeniusz Góra. W Żywcu natomiast – także w roku 1975 - zaczyna pełnić posługę kapłańską ks. Stanisław Kozieł, obecny proboszcz parafii zabłockiej. Podsumowujemy w ten sposób tegoroczne działania projektowe poświęcone historii Zabłocia. Intencją autorek jest prezentacja – w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa – kalendarza dedykowanego na rok nadchodzący. Przybliżymy historię lokalną poprzez tekst pisany, obrazy i słowa: w kościele będzie można posłuchać opowieści o tym, jak powstawała świątynia i parafia, i co działo się w tym czasie w Zabłociu i Żywcu. Niezwykle bogaty materiał fotograficzny będzie można obejrzeć podczas pokazu multimedialnego w Kościele, oraz na towarzyszących tego dnia wystawach starych fotografii a także prac uczniów, inspirowanych historią parafii Św. Floriana. Całość znajdzie się w II Kalendarzu Zabłockim, którego zawartość zaprezentujemy podczas spotkania. Tworząc nową tradycję lokalną chcemy – podobnie jak w roku poprzednim – zaprosić mieszkańców Zabłocia (i wszystkich Zainteresowanych) do pamiątkowej fotografii zbiorowej na schodach głównych, przed wejściem do Kościoła. To zwieńczenie Europejskich Dni Dziedzictwa w Żywcu-Zabłociu. Organizatorzy: Anna Barabasz i Dorota Firlej Komitet Zabłocie przy Towarzystwie Naukowym Żywieckim 34-300 Żywiec, ul. Zamkowa 2 e-mail: [email protected] 68 Buk Sobieskiego w Świerklanach jest wizytówką miejscowości Czy wiesz, że… Żywiec – Zabłocie 20.09.2014 Olbrzymie drzewo o obwodzie 675 cm i 20 m wysokości rośnie w centrum Świerklan na prywatnej posesji przy ul. Kościelnej – ruchliwej drodze z Żor do Wodzisławia Śląskiego. Ten wspaniały buk pospolity ma ok. 350 lat i jest jednym z najgrubszych przedstawicieli swojego gatunku w Polsce. Drzewo łączy się z legendą tzw. „drzew Sobieskiego” na Górnym Śląsku. Według miejscowej – ciągle żywej – legendy, król Polski Jan III Sobieski zatrzymał się pod nim na odpoczynek podczas marszu na Wiedeń w 1683 r. Drzewo miało wówczas około 20 lat, ale jego uroda zwróciła uwagę kochającego przyrodę monarchę. Obecne „Buk Sobieskiego” jest wizytówką Świerklan, a zaangażowanie mieszkańców w pielęgnowanie drzewa i tradycji o nim może być wzorem dla Polaków. Władze gminy dbają o zapewnienie stałej pielęgnacji legendarnego drzewa, które od 1962 r. ma status pomnika przyrody. 69 Chcesz poznać dawnych śląskich odkrywców i konstruktorów? Wsiąść w kolejkę wąskotorową? Sprawdzić jak pracowano pod ziemią? Produkowano czystą wodę? Pieczono chleb? Drukowano prasę? Warzono piwo? Wybierz Szlak Zabytków Techniki – poznawaj, eksperymentuj, zwiedzaj, słuchaj, oglądaj i... baw się dobrze. zabytkitechniki.pl Czy wiesz, że… Najgrubsza lipa drobnolistna w Polsce rośnie w Cielętnikach koło Dąbrowy Zielonej ok. 40 km na wschód od Częstochowy. Drzewo ma ok. 520 lat, 11 m i 5 cm w obwodzie i ok. 32 m wysokości. Średnica korony sięga 35 m, a pierwotnie przekraczała 40 m. Lipa z Cielętnik jest najokazalszą przedstawicielką tego gatunku w Polsce. Rośnie tuż za prezbiterium neogotyckiego kościoła pw. Przemienienia Pańskiego. Jak głosi miejscowa legenda, w tym miejscu, obok drewnianego kościółka, pewien wojewoda po stracie potomka posadził 18 młodych lip, które po pewnym czasie zrosły się tworząc jedno drzewo. W 1891 r. w miejscu drewnianego kościółka wzniesiono jednonawową świątynię ze smukłą wieżą, którą konsekrowano 24 czerwca 1920 r. W 1937 r. drzewo objęto ochroną prawną, konary spięto klamrami, a w 1949 r. zniszczony pień z prawej strony ścięto i założono betonowe plomby. Później plomby usunięto, a konary spięto linami i na ich wysokości wykonano ogrodzenie. 29 maja 2001 r. około godz. 18.00 wichura wyłamała jeden z głównych konarów lipy od strony zakrystii. 72 Jak informuje tablica zamontowana na ogrodzeniu: „drzewo jest ogrodzone i zabezpieczone przed obgryzaniem przez pątników, którzy wierzyli, że kora lipy uśmierza i leczy ból zębów”. Pogląd ten utrwalił się wśród miejscowego ludu za sprawą obrazu św. Apolonii wiszącego od początków XX w. na balkoniku za prezbiterium kościoła. Jak wiadomo, św. Apolonia jest patronką cierpiących na bóle zębów. Będący w potrzebie pątnicy zmierzający do Częstochowy najprawdopodobniej podgryzali drzewo kojarząc jego bliskość z obrazem św. Apolonii. Przy licznych przypadkach uzdrowień los wiekowej lipy mógł być rzeczywiście zagrożony. Praktyki pątników ukrócił dopiero miejscowy proboszcz, który w latach 30. XX w. posmarował pień drzewa smołą, która skutecznie odstraszyło amatorów kory. W następnych latach drzewo ogrodzono. Dziś drzewo przed pątnikami chroni ogrodzenie a dla pewności, miejscowy proboszcz po zmroku zamyka na klucz bramkę w kościelnym ogrodzeniu. Jest szansa, że drzewo nie podzieli tragicznego losu dębu z miejscowości Gidle o obwodzie 750 cm, które po prostu zostało zjedzone przez pątników udających się na Jasną Górę do Częstochowy.
Podobne dokumenty
1
Z dumą zapraszam także do odwiedzenia pięknych pałaców, w których duch historii przebiera się w szykowne szaty – Muzeum Zamkowego w Pszczynie czy pałacu w Koszęcinie, siedziby Zespołu Pieśni i Tańc...