ORGANY REGULACYJNE W WYBRANYCH KRAJACH UE 1

ORGANY REGULACYJNE W WYBRANYCH KRAJACH UE 1

ORGANY REGULACYJNE W WYBRANYCH KRAJACH UE
1. ENERGIA
1.1.
NAZWA ORGANU
1.2.
CHARAKTER ORGANU I JEGO
ROLA W SYSTEMIE
POLSKA
NIEMCY
Prezes Urz!du Regulacji Energetyki Federalna Agencja ds. Infrastruktury
(„Prezes URE”)
Sieci Energetycznych, Gazowych,
Telekomunikacyjnych, Pocztowych i
Kolejowych
(niem.
„Bundesnetzagentur für Elektrizität,
Gas, Telekommunikation, Post und
Eisenbahnen”, „Agencja”).
Prezes URE jest centralnym organem
administracji
rz"dowej.
Podlega
nadzorowi ministra w!a#ciwego ds.
gospodarki. Prezes URE jest powo!any
do realizacji zada$ z zakresu regulacji
gospodarki paliwami i energi" oraz
promowania konkurencji.
Agencja
jest
nale%"cym
do
administracji
niezespolonej
samodzielnym wy%szym urz!dem
federalnym,
podporz"dkowanym
Federalnemu Ministrowi Gospodarki
i Technologii („BMWi”). Agencja nie
jest organem kolegialnym.
Agencja
wype!nia
zadania
powierzone jej na mocy niemieckiej
Ustawy
o
energii
(niem
„Energiewirtschaftsgesetz”,
„EnWG”), pod warunkiem, %e nie s"
one
przypisane
poszczególnym
pa$stwom
federalnym.
Pa$stwa
federalne odpowiadaj" za regulacj!
firm dostarczaj"cych energi!, których
system dystrybucyjny jest pod!"czony
do mniej ni% 100 000 konsumentów i
których zasi!g dzia!ania nie wykracza
poza dane pa$stwo.
FRANCJA
Komisja ds. Regulacji Energii (fr.
„Commission
de
Régulation
de
l’Energie”, „CRE”). W jej sk!ad wchodzi
Kolegium Komisji (fr. „le Collège des
Commissaires”) oraz Komitet ds.
rozwi"zywania sporów oraz nak!adania
sankcji (fr. „le Comité de règlement des
différends et des sanctions”, „CoRDiS”).
CRE
jest
niezale%nym
organem
administracji publicznej, którego misja
polega na zapewnieniu w!a#ciwego
funkcjonowania rynków gazu i energii
elektrycznej. Co do zasady zadania CRE
wykonywane s" przez Kolegium,
natomiast CoRDiS wykonuje zadania
CRE w zakresie nak!adania sankcji oraz
rozwi"zywania sporów zwi"zanych z
dost!pem
oraz
korzystaniem
z
publicznych sieci energii elektrycznej i
gazu naturalnego.
Kolegium sk!ada si! z 9 cz!onków
powo!ywanych na sze#cioletni" kadencj!
tj.: prezesa, dwóch wice-prezesów oraz 6
innych cz!onków. CoRDiS natomiast
sk!ada si! z 4 cz!onków, w tym 2
Radców Stanu oraz 2 Radców S"du
Kasacyjnego (fr. „Cour de Cassation”).
HISZPANIA
WIELKA BRYTANIA
Narodowa Komisja ds. Energii (hiszp. Urz"d do spraw Rynków Gazu i Energii
„Comisión Nacional de Energía”, Elektrycznej (ang. „The Gas and
„CNE”).
Electricity
Markets
Authority”,
„GEMA”).
CNE jest niezale%nym organem
administracji.
Posiada
osobowo#&
prawn" oraz w!asny maj"tek. Jej
zadaniem jest zapewnienie, %e istnieje
stan efektywnej konkurencji na rynku
energii, a wszystkie podmioty dzia!aj"
w sposób etyczny i transparentny.
Na czele CNE stoi rada dyrektorów, w
której zasiada 9 osób, w tym Prezes i
jego Zast!pca. W obradach CNE mo%e
równie% uczestniczy& jej sekretarz, lecz
bez prawa g!osu.
CNE
jest
podporz"dkowana
ministerstwu przemys!u, turystyki i
handlu, które kontroluje efektywno#&
jej dzia!ania.
Jest to kolegialny, nie-ministerialny
organ centralnej administracji rz"dowej.
Na czele GEMA stoi rada, w której sk!ad
wchodzi przewodnicz"cy wraz z innymi
cz!onkami.
Naczelnym celem GEMA jest chronienie
interesów obecnych i przysz!ych
konsumentów
w
zakresie
gazu
transportowanego gazoci"gami i energii
elektrycznej
przesy!anej
systemem
przesy!u
i
dystrybucji.
Interes
konsumentów jest rozumiany szeroko,
w!"czaj"c interes w ograniczeniu emisji
gazów cieplarnianych oraz zapewnieniu
dostaw.
Na czele Agencji stoi Prezes i dwóch
wiceprezesów, którzy s" jej sta!ymi
przedstawicielami.
1.3.
SPOSÓB POWO!YWANIA/
ODWO!YWANIA
Prezesa URE powo!uje i odwo!uje
Prezes Rady Ministrów. Powo!anie jest
dokonywane na wniosek ministra
w!a#ciwego ds. gospodarki, który
otrzymuje informacje o nie wi!cej ni% 3
osobach wy!onionych w drodze
konkursu i dokonuje spo#ród nich
wyboru. Konkurs ten jest publicznie
Natomiast
g!ównym
organem
wydaj"cym decyzje regulacyjne i
administracyjne s" izby stanowi"ce
(niem.
„Beschlusskammer”)
utworzone w ramach Agencji i
dzia!aj"ce na wzór s"du. Sk!adaj" si!
one z przewodnicz"cego i dwóch
cz!onków
izby.
Decyzje
podejmowane s" kolegialne a
post!powanie jest jawne. Podmioty
posiadaj"ce interes mog" wzi"& w
nim udzia!. Przewidziana jest tak%e
mo%liwo#& udzia!u podmiotów, na
które dana decyzja potencjalnie mo%e
wp!yn"&.
Prezes
oraz
wiceprezesi
s"
powo!ywani na wniosek Rady
Agencji przez Rz"d Federalny. Je#li
Rada Agencji w ci"gu czterech
tygodni od wezwania przez Rz"d
Federalny
nie
wyda
%adnej
rekomendacji co do osoby przysz!ego
Prezesa lub wiceprezesa, traci ona
Prezes Kolegium powo!ywany jest
dekretem Prezydenta, dwaj wice-prezesi
powo!ywani s" odpowiednio przez
Zgromadzenie Narodowe oraz Senat,
dwóch kolejnych cz!onków jest tak%e
odpowiednio powo!ywanych przez te
dwa organy, jeden cz!onek powo!ywany
jest
przez
Prezesa
Rady
ds.
Cz!onkowie rady dyrektorów CNE
mianowani s" dekretem królewskim na
wniosek
ministra
finansów,
po
przeprowadzeniu
dyskusji
w
odpowiedniej komisji parlamentarnej.
Cz!onkowie GEMA s" powo!ywani
przez Sekretarza Stanu (minister rz"du)
na okres do 5 lat. Kadencja jest
odnawialna. Mog" oni by& usuni!ci ze
stanowiska
jedynie
z
powodu
niezdolno#ci do pe!nienia funkcji lub
Kadencja cz!onków rady dyrektorów zachowanie niezgodne z normami.
trwa 6 lat. W tym czasie oraz w ci"gu
1
og!aszany, kandydat musi spe!ni!
wymagania okre"lone w ustawie Prawo
energetyczne. Prezes URE sprawuje
swoj# funkcj$ bezterminowo - brak jest
okre"lonej kadencji.
1.4.
KOMPETENCJE I ICH PODZIA!
Zasadnicze kompetencje Prezesa URE
obejmuj#:
1) udzielanie i cofanie koncesji,
2) zatwierdzanie i kontrolowanie
stosowania taryf paliw gazowych,
energii elektrycznej i ciep!a,
3) ustalanie szeregu wspó!czynników
zwi#zanych z funkcjonowaniem
przedsi$biorstw energetycznych i
rynku energii,
4) kontrolowanie
wykonania
obowi#zków w zakresie zakupu
energii
elektrycznej
z
odnawialnych 'róde! energii oraz
kogeneracji,
5) uzgadnianie projektów planów
rozwoju
przedsi$biorstw
energetycznych,
6) wyznaczanie
operatorów
systemów
przesy!owych
i
dystrybucyjnych,
systemów
magazynowania paliw gazowych,
systemów
skraplania
gazu
ziemnego lub operatorów systemu
po!#czonego,
7) udzielanie i cofanie zwolnienia z
obowi#zku "wiadczenia us!ug
przesy!ania lub dystrybucji paliw
gazowych
i
energii,
magazynowania paliw gazowych,
us!ug transportu paliwa gazowego
oraz us!ug polegaj#cych na
skraplaniu gazu i regazyfikacji,
8) kontrolowanie
standardów
ekonomicznych,
spo!ecznych
oraz kolejnych 2 lat nie mog# oni
"rodowiskowych.
Natomiast
jeden wykonywa! %adnych innych funkcji
cz!onek
Kolegium
oraz
dwóch zwi#zanych z prac# w energetyce.
przedstawicieli konsumentów energii
elektrycznej i gazu naturalnego jest tak%e
powo!ywanych dekretem Prezydenta.
Mandat cz!onków Kolegium nie jest
odnawialny. Co do zasady nie mo%na
odwo!a! cz!onków Kolegium. Mog# oni
zako&czy!
pe!nienie
funkcji
w
przypadku
rezygnacji,
wydarzenia
niepozwalaj#cego im kontynuowa!
Przewodnicz#cy i cz!onkowie izb pe!nienia funkcji lub powa%nego
zasad
obowi#zuj#cych
stanowi#cych musz# spe!nia! warunki naruszenia
kwalifikuj#ce ich do tzw. s!u%by cz!onków Kolegium.
wy%szego rz$du (niem. „höherer
Dienst”), przy czym co najmniej W odniesieniu do CoRDiS nale%y
po!owa cz!onków izby musi posiada! podkre"li!, %e dwóch cz!onków –
Stanu
powo!uje
wicekwalifikacje do pe!nienia stanowiska Radców
s$dziowskiego. Co do zasady izby przewodnicz#cy Rady Stanu ( fr.
stanowi#ce tworzone s# przez BMWi. „Conseil d’Etat”), natomiast dwóch
W niektórych sprawach szczegó!owo pozosta!ych cz!onków - Radców S#du
powo!uje
pierwszy
okre"lonych
w
przepisach Kasacyjnego
reguluj#cych dzia!alno"! Agencji izba przewodnicz#cy S#du Kasacyjnego. Tak
stanowi#ca rozstrzyga w sk!adzie jak w przypadku Kolegium, nie mo%na
Dyrektora
Agencji
(niem. odwo!a!
cz!onków
CoRDiS,
a
„Präsident”)
i
dwóch zako&czenie pe!nienia przez nich urz$du
Wicedyrektorów Agencji (niem. mo%e nast#pi! te% w tych samych
sytuacjach
„Vizepräsidenten”).
G!ównym zadaniem Agencji jest Zadaniem CRE jest zagwarantowanie CNE
nadzoruje
rynki:
energii
zapewnienie przestrzegania Ustawy o prawa dost$pu do publicznych sieci elektrycznej, gazu, paliwowy oraz
telekomunikacji, Ustawy o us!ugach energii elektrycznej oraz do sieci i instrumentów pochodnych zwi#zanych
pocztowych oraz Ustawy o energii – instalacji gazu naturalnego. Ponadto, z energi#.
wraz z rozporz#dzeniami i innymi CRE zapewnia nale%yte funkcjonowanie
regulacjami.
Przede
wszystkim oraz rozwój sieci i infrastruktury
Agencja stoi na stra%y liberalizacji i energetycznej oraz naturalnego gazu
deregulacji
rynków,
gdzie p!ynnego. Jest równie% gwarantem
infrastruktura jest zmonopolizowana niezale%no"ci podmiotów zarz#dzaj#cych
sieciami.
CRE
posiada
tak%e
Agencja wykonuje równie% pewne kompetencje w zakresie regulacji rynku.
obowi#zki zwi#zane z sieciami Ma ona równie% na celu zapewnienie
przesy!owymi, jak zapewnienie ich progresywnego otwarcia rynku przy
bezpiecze&stwa czy monitorowanie jednoczesnym utrzymaniu równowagi
mocy produkcyjnej pod!#czonych do pomi$dzy zadaniami publicznymi i
sieci
elektrowni
zasilanych konkurencj#. CRE ocenia tak%e sprzeda%
promieniowaniem s!onecznym.
energii dokonywan# przez mniejszych
przedsi$biorców, a tak%e nadzoruje
W odniesieniu do rynku energii, zapotrzebowanie na energi$ pochodz#c#
g!ównym
celem
Agencji
jest od nowych producentów energii
zapewnienie warunków efektywnej elektrycznej na rynku. CRE ocenia
konkurencji w zakresie produkcji i równie% taryfy stosowane wzgl$dem
dystrybucji poprzez rozdzielenie tych konsumentów, a tak%e nadzoruje rynek,
dwóch rodzajów dzia!alno"ci oraz z
mo%liwo"ci#
przeprowadzenia
regulacj$ sieci dostaw gazu i energii post$powania wyja"niaj#cego czy te%
elektrycznej.
Do
dzia!a& na!o%enia sankcji.
regulacyjnych nale%y zapewnienie
niedyskryminacyjnego dost$pu do
sieci a tak%e kontrola stawek
wynagrodzenia za dost$p do nich.
Inne zadania to kontrola praktyk
zwi#zanych z nadu%ywaniem pozycji
rynkowej oraz zgodno"ci dzia!ania
podmiotów
z
regulacjami
prawo
rekomendacji.
Je%eli
rekomendacja Rady Agencji nie
zostanie zaakceptowana przez Rz#d
Federalny, mo%e ona przed!o%y! w
terminie czterech tygodni kolejn#
rekomendacj$.
Powy%sze
post$powanie nie ogranicza prawa
Rz#du Federalnego do podejmowania
ostatecznej decyzji w sprawie
mianowania Prezesa i wiceprezesów
Agencji.
Jurysdykcja GEMA obejmuje Wielk#
Brytani$, to jest Angli$, Szkocj$ i Wali$.
Regulacja sektorów energii elektrycznej
i gazu w Irlandii Pó!nocnej jest
dokonana odr$bnie.
Sta!y personel wspieraj#cy GEMA
tworzy Biuro do spraw Rynków Gazu i
Energii Elektrycznej (ang. „Office of
Gas and Electricity Markets”, „Ofgem”).
Ofgem jest podporz#dkowany GEMA i
to
GEMA
podejmuje
wszystkie
kluczowe decyzje, a tak%e wskazuje
g!ówne kierunki dzia!ania.
Zosta!a tak%e utworzona oddzielna
jednostka organizacyjna pod zarz#dem
GEMA – Ofgem E-Serve, której
zadaniem jest zarz#dzanie brytyjskimi
programami
ochrony
"rodowiska
naturalnego, jak równie% realizowanie
zaawansowanych
technologicznie
projektów
(regulacja
prawna
podmorskiego
systemu
przesy!u,
wdro%enie inteligentnych liczników czy
wprowadzenie
op!at
na
rzecz
wychwytywania i zat!aczania dwutlenku
w$gla).
GEMA jest uprawniony do stosowania
takich "rodków, które wed!ug niego
najlepiej zapewni# realizacj$ g!ównych
celów tej instytucji. Je"li jest to mo%liwe,
2
9)
10)
11)
12)
jako!ciowych obs!ugi odbiorców
oraz kontrolowanie na wniosek
odbiorcy dotrzymania parametrów
jako!ciowych paliw gazowych i
energii elektrycznej,
rozstrzyganie sporów w zakresie
odmowy zawarcia umowy o
przy!"czenie do sieci, umowy
sprzeda#y, umowy o !wiadczenie
us!ug przesy!ania lub dystrybucji
paliw lub energii, umowy o
!wiadczenie us!ug transportu gazu
ziemnego, umowy o !wiadczenie
us!ugi magazynowania paliw
gazowych,
umowy
o
udost$pnienie cz$!ci instalacji do
magazynowania paliwa gazowego,
umowy o !wiadczenie us!ugi
skraplania gazu ziemnego oraz
umowy kompleksowej, a tak#e w
przypadku
nieuzasadnionego
wstrzymania dostarczania paliw
gazowych lub energii,
nak!adanie kar pieni$#nych na
zasadach okre!lonych w ustawie,
wspó!dzia!anie z w!a!ciwymi
organami w przeciwdzia!aniu
praktykom
przedsi$biorstw
energetycznych ograniczaj"cym
konkurencj$,
publikowanie
informacji
s!u#"cych
zwi$kszeniu
efektywno!ci u#ytkowania paliw i
energii.
rozdzielaj"cymi rynki produkcji i
dystrybucji, a tak#e regulacjami
dotycz"cymi
odpowiedzialno!ci
operatorów sieci.
W zakresie sektora energii na zadania
Agencji sk!adaj" si$ w szczególno!ci:
1) zapewnienie spo!ecze%stwu jak
najbardziej
niezawodnych,
tanich,
przyjaznych
konsumentom, efektywnych i
przyjaznych !rodowisku us!ug w
zakresie energii elektrycznej i
gazu,
2) osi"gni$cie
prawdziwej,
niezak!óconej konkurencji w
zakresie dostaw gazu i energii
elektrycznej oraz zapewnienie
d!ugotrwale efektywnego i
niezawodnego
dzia!ania
systemu dostaw energii,
3) implementacja i nadzór nad
stosowaniem
regulacji
europejskich w zakresie dostaw
energii
poprzez
sieci
przesy!owe,
4) zatwierdzanie stawek op!at za
dost$p do sieci transportu
energii elektrycznej i gazu
5) zapobieganie i eliminowanie
barier w dost$pie do systemu
dostaw energii dla dostawców i
konsumentów,
6) standaryzacja procesu zmiany
dostawcy,
7) poprawa wymaga% dla nowych
elektrowni w zakresie dost$pu
do sieci.
Kontrola pozycji dominuj"cej firm
dostarczaj"cych energi$ nie nale#y do
zada% Agencji, lecz do Federalnego
Urz$du Antykartelowego.
GEMA powinien jednocze!nie d"#y& do
zapewnienia efektywnej konkurencji w
zakresie transportu i dostaw gazu
poprzez gazoci"gi, a tak#e w zakresie
wytwarzania, transportu i dostarczania
energii elektrycznej.
Jednak#e przed rozpocz$ciem realizacji
dzia!ania w sposób maj"cy na wzgl$dzie
ochron$ konkurencji, GEMA jest
zobowi"zany do oceny, w jakiej mierze
to dzia!anie b$dzie s!u#y& interesom
konsumentów i czy nie istnieje lepszy
sposób ochrony interesów konsumentów,
niezale#nie od tego, w jakiej mierze
przyczynia!by si$ on do wspierania
konkurencji rynku.
W wykonywaniu tych obowi"zków
GEMA musi mie& na uwadze przede
wszystkim, aby:
1) pokryty by! uzasadniony popyt na
gaz transportowany gazoci"gami,
2) pokryty by! uzasadniony popyt na
energi$ elektryczn",
3) podmioty
wykonuj"ce
licencje
posiada!y !rodki finansowe na
dzia!alno!&,
do
której
s"
zobowi"zane,
4) promowany by! zrównowa#ony
wzrost,
5) wzi$te by!y pod uwag$ interesy osób
niepe!nosprawnych,
przewlekle
chorych, w wieku emerytalnym, o
niskich
dochodach
lub
zamieszka!ych
na
terenach
wiejskich.
Bior"c
pod
uwag$
powy#sze
ograniczenia, GEMA jest zobowi"zany
do
1) promowania
efektywno!ci
i
oszcz$dno!ci ze strony podmiotów
wykonuj"cych
dzia!alno!&
licencjonowan",
jak
równie#
efektywnego zu#ycia gazu i energii
elektrycznej w ogóle,
2) ochrony
ludno!ci
przed
niebezpiecze%stwami wynikaj"cymi
z przesy!u gazu jak równie#
zwi"zanych z produkcj", przesy!em i
dystrybucj" energii elektrycznej,
3) zabezpieczenia zdywersyfikowanych
i realnie d!ugotrwa!ych dostaw gazu
i energii elektrycznej, maj"c
jednocze!nie na uwadze wp!yw na
!rodowisko.
Przy wykonywaniu swych funkcji
GEMA powinna równie# mie& na
uwadze:
1) zasady, zgodnie z którymi dzia!ania
regulacyjne
powinny
by&
3
1.5.
RODZAJE DECYZJI I SPOSÓB
ICH PODEJMOWANIA
Wydaje
decyzje,
postanowienia,
wytyczne,
zalecenia,
informacje,
stanowiska.
Podejmowane
s#
jednoosobowo przez Prezesa URE, b#d$
z upowa%nienia Prezesa - przez
Wiceprezesa
Agencja wydaje orzeczenia, decyzje,
regulacje,
pozwolenia,
opinie,
informacje, rekomendacje, wytyczne i
zarz#dzenia.
CRE dzia!a przede wszystkim w zakresie
zarz#dzania sieciami (zatwierdzanie
programów inwestycyjnych, udzielanie
zwolnie& z na!o%onych obowi#zków
dostawczych). Przyjmuje równie% zasady
Kompetencja Zespo!ów Orzekaj#cych rozdzia!u ksi'gowego przedsi'biorstw
do wydawania decyzji wynika z zintegrowanych pionowo.
szczegó!owego
planu
podzia!u
obowi#zków w ramach Agencji.
CRE, w obszarze energii elektrycznej
mo%e podejmowa" decyzje o charakterze
regulacyjnym w kilku obszarach, a w
szczególno!ci:
zada&
systemów
operacyjnych, zasad pod!#czania do
sieci, a tak%e warunków dost'pu oraz
korzystania z systemów.
CRE podejmuje decyzje w przedmiocie
rozwi#zywania sporów powsta!ych na tle
dost'pu do szeroko rozumianej sieci
energii
elektrycznej
oraz
gazu
naturalnego, ich dystrybucji itd. oraz
mo%e nak!ada" sankcje. Kompetencje w
tym zakresie nale%# do CoRDiS.
W odniesieniu do sankcji, nale%y
wskaza", %e mog# one by" nak!adane
mi'dzy innymi w przypadku naruszenia
przepisów czy te% decyzji CRE
dotycz#cych dost'pu do lub korzystania
z publicznej sieci energii elektrycznej,
do infrastruktury zwi#zanej z gazem
naturalnym, !rodków s!u%#cych do
dystrybucji itd. CRE mo%e nak!ada"
dwojakiego rodzaju sankcje: (i) sankcje
pieni'%ne oraz (ii) sankcje polegaj#ce na
odmowie na czas okre!lony dost'pu do
sieci energii elektrycznej czy te%
instalacji gazu naturalnego.
Dzia!ania CNE podejmowane s# na
zasadach ogólnych, wynikaj#cych z
hiszpa&skiego prawa administracyjnego
oraz
przepisów
szczególnych,
przytoczonych poni%ej.
Swoje zadanie CNE realizuje poprzez:
1) Przygotowywanie propozycji i
raportów dotycz#cych:
• ogólnej regulacji rynku,
• planów dotycz#cych energii,
• planów na podstawie których
ustanawiane s# stawki, op!aty i
wynagrodzenia w energetyce,
2) Wydawanie
instrukcji,
które
rozwijaj# i implementuj# dekrety
królewskie
i
rozporz#dzenia
w!a!ciwego ministra,
3) Obron' konkurencji w zakresie
energetyki,
4) Rozwi#zywanie sporów o dost'p
do
sieci
transmisyjnych
i
dystrybucyjnych,
5) Inspekcje,
6) Inne dzia!ania o charakterze
administracyjnym
przejrzyste,
odpowiedzialne,
proporcjonalne,
spójne
i
podejmowane tylko wówczas, gdy
zachodzi taka konieczno!" oraz
wszystkie inne zasady, które wed!ug
GEMA stanowi# najlepsze praktyki,
2) stosowne wytyczne w zakresie
ochrony !rodowiska i o charakterze
spo!ecznym,
wydane
przez
Sekretarza Stanu.
GEMA wydaje decyzje dotycz#ce
udzielenia, zmiany i odwo!ania licencji
na dzia!alno!" w sektorach energii
elektrycznej i gazu w Wielkiej Brytanii,
a tak%e decyzje dotycz#ce ró%norodnych
sektorowych kodeksów i o!wiadcze&.
GEMA jest równie% odpowiedzialna za
wydawanie decyzji, które prowadz# do
zgodno!ci
zachowania
podmiotów
rynkowych
z
warunkami
wy%ej
wspomnianych licencji i stosownymi
przepisami prawa. Mi'dzy innymi
GEMA mo%e kara" za niespe!nianie tych
obowi#zków.
Cz'!"
kompetencji
w
zakresie
europejskiego prawa konkurencji GEMA
wspó!dzieli z brytyjskimi urz'dami
ochrony konkurencji.
CRE
posiada
równie%
prawo
przedk!adania propozycji dotycz#cych
poszczególnych
taryf
(np.
taryf
korzystania z publicznych sieci) czy te%
!rodków maj#cych na celu zapewnienie
bezpiecznego
i
prawid!owego
funkcjonowania sieci.
CRE mo%e podejmowa" czynno!ci
maj#ce na celu uzyskania informacji
sektorowych czy te% przeprowadza"
post'powania wyja!niaj#ce. Na zlecenie
w!a!ciwego ministra mo%e wykonywa"
cz'!"
czynno!ci
zwi#zanych
z
4
1.6.
SPOSOBY ZASKAR!ANIA
DECYZJI
Od decyzji Prezesa URE oraz
postanowie",
od
których
s!u%y
za%alenie, $rodki zaskar%enia wnosi si!
do S#du Okr!gowego w Warszawie –
s#du
ochrony
konkurencji
i
konsumentów. Post!powania te tocz# si!
wed!ug
przepisów
Kodeksu
post!powania
cywilnego
o
post!powaniu
w
sprawach
gospodarczych.
1.7.
PRZEPISY
1) ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r.
Prawo energetyczna (‘PE’),
2) ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o
biokomponentach i biopaliwach
ciek!ych,
3) ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o
zapasach ropy naftowej, produktów
naftowych i gazu ziemnego oraz
zasadach post!powania w sytuacjach
zagro%enia
bezpiecze"stwa
paliwowego pa"stwa i zak!óce" na
rynku naftowym,
4) ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o
zasadach
pokrywania
kosztów
powsta!ych u wytwórców w zwi#zku
z przedterminowym rozwi#zaniem
umów d!ugoterminowych sprzeda%y
mocy i energii elektrycznej,
5) ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówie" publicznych,
6) ustawa z 29 czerwca 1995 r. o
statystyce publicznej.
1.8.
INNE REGULACJE
INSTYTUCJONALNE O
ZNACZENIU UNIJNYM
Kompetencje Prezesa URE reguluje
szereg
aktów
prawa
UE,
w
szczególno$ci: dyrektywa 2003/55,
dyrektywa 2003/54, rozporz#dzenie
1775/2005, rozporz#dzenie 1228/2003,
dyrektywa 2001/77, dyrektywa 2004/8,
dyrektywa 2005/89. Wej$cie w %ycie
tzw. trzeciego pakietu liberalizacyjnego
oraz pakietu klimatycznego dodatkowo
zwi!ksza uprawnienia Prezesa URE
Odwo!anie od decyzji Agencji w
zakresie sektora energii mo%e zosta&
z!o%one na podstawie § 75 EnWG do
Wy%szego S#du Okr!gowego w
Düsseldorfie.
Odwo!ania od wyroków Wy%szego
S#du Okr!gowego mog# by& sk!adane
do
Trybuna!u
Federalnego
w
Karlsruhe.
1) ustawa o Federalnej Agencji ds.
Infrastruktury
Sieci
Energetycznych,
Gazowych,
Telekomunikacyjnych, Poczty i
Kolei (niem „Gesetz über die
Bundesnetzagentur
für
Elektrizität,
Gas,
Telekommunikation, Post und
Eisenbahnen”) z dnia 7 lipca
2005
(Federalny
Dziennik
Ustaw I s. 1970, 2009),
2) prawo telekomunikacyjne (niem
„Telekommunikationsgesetz”) z
dnia
22
czerwca
2004
(Federalny Dziennik Ustaw I
2004 rok, s.1190), prawo
pocztowe („Postgesetz”) z dnia
22 grudnia 1997 (Federalny
Dziennik Ustaw I 1997 rok,
s.3294),
3) ustawa
o
energii
(niem
„Energiewirtschaftsgesetz”)
z
dnia 7 lipca 2005 (Federalny
Dziennik Ustaw I 2005, s. 1970,
3621).
Tak jak w przypadku Polski, w
Niemczech obowi#zuj# te same
regulacje w dziedzinie energetyki
przyj!te na poziomie UE.
przeprowadzeniem post!powania o
udzielenie zamówie" publicznych. Sam#
decyzj! w tym zakresie podejmuje
jednak
w!a$ciwy
minister.
CRE
przeprowadza
równie%
konsultacje
dotycz#ce sektora energii.
Decyzj!
wydan#
w
przedmiocie Odwo!anie od decyzji CNE przys!uguje
rozwi#zywania sporów mo%na zaskar%y& do ministra przemys!u i energii.
kieruj#c
odwo!anie
do
S#du
Apelacyjnego w Pary%u (fr. „Cour
d’Appel de Paris”). Natomiast od decyzji
nak!adaj#cych
sankcje
przys!uguje
odwo!anie do Rady Stanu (fr. „Conseil
d’Etat”).
34/1998 z dnia 7
CRE zosta!a powo!ana w roku 2000 i 1) ustawa
pa'dziernika
o
sektorze
funkcjonuje przede wszystkim w oparciu
w!glowodorów
(hiszp.
„Ley
o:
34/1998, de 7 de octubre, del Sector
1) ustaw! z 2000 r. dotycz#c#
de Hidrocarburos”),
modernizacji oraz rozwoju s!u%by
publicznej energii elektrycznej oraz 2) dekret królewski 1339/1999 z dnia
31 lipca (hiszp. „Real Decreto
2) ustaw! z 2003 r. dotycz#c# rynków
1339/1999, de 31 de julio”),
gazu i energii elektrycznej, oraz
3) ustawa 6/1997 z 14 kwietnia o
s!u%by publicznej ds. energii.
organizacji
i
funkcjonowaniu
CoRDiS zosta! powo!any:
administracji generalnej pa"stwa
3) ustaw# z 2006 r. dotycz#c# sektora
(hiszp. „Ley 6/1997, de 14 de abril,
energii.
de Organización y Funcionamiento
de la Administración General del
Estado”),
4) ustawa 30/1992 z 26 listopada w
sprawie
systemu
prawnego
administracji
publicznej
i
wspólnego
post!powania
administracyjnego (hiszp. „Ley
30/1992, de 26 de noviembre, de
Régimen
Jurídico
de
las
Administraciones Públicas y del
Procedimiento
Administrativo
Común”).
Tak jak w przypadku Polski, we Francji Tak jak w przypadku Polski, w
obowi#zuj# te same regulacje w Hiszpanii obowi#zuj# te same regulacje
dziedzinie energetyki przyj!te na w dziedzinie energetyki przyj!te na
poziomie UE.
poziomie UE.
Decyzje GEMA mog# by& przedmiotem
odwo!ania do ró%nych instytucji – w
zale%no$ci od ustawowej podstawy ich
podj!cia.
W
niektórych
przypadkach,
jak
naruszenie
prawa
konkurencji,
odwo!anie nale%y z!o%y& do Competition
Appeal Tribunal („CAT”), który
rozpoznaje spraw! na nowo.
W innych przypadkach, w tym w
odniesieniu do kontroli cen, decyzje
GEMA s# przedmiotem kontroli ze
strony Competition Commission.
W pozosta!ych sprawach odwo!anie
nale%y z!o%y& do s#du powszechnego.
GEMA powsta!a na podstawie ustawy z
2000 r. o zak!adach u%yteczno$ci
publicznej (ang. „Utilities Act 2000”).
Jej
uprawnienia
wynikaj#
z
ró%norodnych aktów prawnych, spo$ród
których g!ówne to:
1) ustawa z roku 1986 o gazie (ang.
„Gas Act 1986”),
2) ustawa z roku 1989 o energii
elektrycznej (ang. „Electricity Act
1989”),
3) ustawa z roku 1998 o konkurencji
(ang. „Competition Act 1998”).
Tak jak w przypadku Polski, w Wielkiej
Brytanii obowi#zuj# te same regulacje w
dziedzinie energetyki przyj!te na
poziomie UE.
5
2. TELEKOMUNIKACJA
2.1.
2.2.
2.3.
NAZWA ORGANU
CHARAKTER ORGANU I JEGO
ROLA W SYSTEMIE
SPOSÓB POWO!YWANIA/
ODWO!YWANIA
POLSKA
NIEMCY
Organy administracji !!czno"ci.
1) Prezes
Urz#du
Komunikacji
Elektronicznej („Prezes UKE”),
2) Minister w!a"ciwy do spraw
!!czno"ci,
Federalna Agencja ds. Infrastruktury
Sieci Energetycznych, Gazowych,
Telekomunikacyjnych, Pocztowych i
Kolejowych
(niem.
„Bundesnetzagentur für Elektrizität,
Gas, Telekommunikation, Post und
Eisenbahnen”, „Agencja”).
Agencja
jest
nale$!cym
do
administracji
niezespolonej
samodzielnym wy$szym urz#dem
federalnym. Agencja jest kierowana
przez Prezesa Agencji. Agencja nie
jest organem kolegialnym.
Prezes UKE jest centralnym organem
administracji rz!dowej. Podlega on
nadzorowi ministra w!a"ciwego ds.
!!czno"ci - aktualnie Ministrowi
Infrastruktury.
Prezes
UKE
jest
powo!any jako organ regulacyjny w
dziedzinie
rynku
us!ug
Prezes reprezentuje Agencj# w
telekomunikacyjnych i pocztowych
post#powaniach przed s!dami i we
Minister w!a"ciwy ds. !!czno"ci wydaje wszelkich dzia!aniach na zewn!trz
akty wykonawcze do ustawy prawo oraz kieruje podzia!em zada% i
telekomunikacyjne (Dz.U. z 2004 Nr sposobem ich wykonania w drodze
regulaminu
(niem.
171, poz. 1800).
„Geschäftsordnung”); wspomniany
Organy !!czno"ci prowadz! polityk# regulamin wymaga zatwierdzenia
Federalne
Ministerstwo
regulacyjn!. (cele polityki regulacyjnej przez
Przemys!u i Technologii („BMWi”).
okre"la art. 189 PT)
Prezes Agencji jest wspierany stale
przez dwóch wiceprezesów.
Prezesa UKE powo!uje i odwo!uje Sejm
za zgod! Senatu, na wniosek Prezesa
Rady Ministrów. Kadencja prezesa UKE
trwa 5 lat. Po up!ywie kadencji Prezes
UKE pe!ni swoj! funkcj# do czasu
powo!ania
nast#pcy.
Ustawa
PT
aktualnie nie okre"la wymogów jakie ma
spe!ni& kandydat na to stanowisko.
Prezes UKE mo$e by& odwo!any ze
stanowiska przed up!ywem kadencji
wy!!cznie w okre"lonych ustaw!
przypadkach, tj.: ra$!cego naruszenia
prawa,
skazania
prawomocnym
wyrokiem
s!du
za
pope!nione
przest#pstwo umy"lne lub przest#pstwo
Izby
stanowi!ce
(niem.
„Beschlusskammer”) utworzone w
ramach Agencji s! g!ównym
organem
wydaj!cym
decyzje
regulacyjne
i
administracyjne.
Sk!adaj! si# one z przewodnicz!cego
i dwóch cz!onków izby. Decyzje
podejmowane s! kolegialne a
post#powanie jest jawne. Podmioty
posiadaj!ce interes mog! wzi!& w
nim udzia!. Przewidziana jest tak$e
mo$liwo"& udzia!u podmiotów, na
które dana decyzja potencjalnie mo$e
wp!yn!&.
Prezes
oraz
wiceprezesi
s!
powo!ywani na wniosek Rady
Agencji przez Rz!d Federalny. Je"li
Rada Agencji w ci!gu czterech
tygodni od wezwania przez Rz!d
Federalny
nie
wyda
$adnej
rekomendacji co do osoby przysz!ego
Prezesa lub wiceprezesa, traci ona
prawo
rekomendacji.
Je$eli
rekomendacja Rady Agencji nie
zostanie zaakceptowana przez Rz!d
Federalny, mo$e ona przed!o$y& w
terminie czterech tygodni kolejn!
rekomendacj#.
Powy$sze
post#powanie nie ogranicza prawa
FRANCJA
HISZPANIA
WIELKA BRYTANIA
Urz!d ds. Regulacji Komunikacji Komisja Rynku Telekomunikacyjnego Urz!d do spraw Komunikacji (ang.
Elektronicznych
i
Poczt
(fr. (hiszp. „Comision del Mercado de las „Office
of
Communications”,
„l’Autorité de Régulation des Teleomunicaciones”, „CMT”).
„Ofcom”)
Communications Electroniques et
des Poste”, „ARCEP”).
ARCEP jest niezale$nym organem CMT jest organem kolegialnym, sk!ada si#
administracji.
Jest
to
organ z 9 cz!onków, w tym prezydenta i
kolegialnym sk!adaj!cym si# z 7 wiceprezydenta. CMT jest niezale$ne,
posiadaj!ca w!asny maj!tek i zdolno"& do
cz!onków, w tym prezesa.
czynno"ci prawnych.
Urz!d ds. Regulacji Telekomunikacji
(„ART”) zosta! utworzony w 1996 r.
w celu uregulowania sektora
telekomunikacyjnego. W 2005 roku,
ustawodawca zdecydowa! powierzy&
temu urz#dowi tak$e zadania z
zakresu dzia!alno"ci pocztowej, w
wyniku czego powsta! urz!d nosz!cy
do dnia dzisiejszego nazw# ARCEP.
Ofcom jest organem kolegialnym. Jest
odpowiedzialny przed parlamentem.
Na czele Ofcom stoi Rada. Sk!ada si#
ona
z
nie-wykonawczego
przewodnicz!cego
(ang.
„nonexecutive chairman”), dyrektorów
wykonawczych (nie wi#cej ni$ trzech),
w tym przewodnicz!cego egzekutywy
(ang. „chief executive”) i dyrektorów
niewykonawczych – !!cznie nie wi#cej
ni$ 10 osób. Struktura Rady i
nazewnictwo
nawi!zuje
do
angielskiego
prawa
spó!ek
handlowych.
Dyrektorzy wykonawczy stoj! na czele
administracji dzia!aj!cej przy Ofcom i
odpowiadaj! przed Rad!.
Rada spotyka si# przynajmniej raz na
miesi!c (oprócz sierpnia)a.
Prezes ARCEP, jak i dwóch innych Cz!onkowie powo!ywani s! na podstawie
jego cz!onków, powo!ywany jest na dekretu królewskiego. Natomiast sekretarz
mocy dekretu Prezydenta. Po dwóch Komisji powo!ywany przez Komisj#
cz!onków
powo!uj!
tak$e
Przewodnicz!cy
Zgromadzenia
Narodowego oraz Przewodnicz!cy
Senatu.
Cz!onkowie powo!ywani s! na
sze"cioletni! kadencj# i nie mog! by&
odwo!ani. Cz!onkowie nie maj!
mo$liwo"ci ponownego sprawowania
funkcji (za wyj!tkiem cz!onków,
którzy zostali powo!ani celem
uzupe!nienia skróconej kadencji
Rada
sama
nominuje
nowych
cz!onków. – zarówno wykonawczych,
jak i niewykonawczych. S! oni
wyznaczani przez Komitet ds.
nominacji
(ang.
„Nominations
Committee”). Komitet ten sk!ada si# z
przynajmniej
3
dyrektorów
niewykonawczych mianowanych przez
przewodnicz!cego Rady.
6
skarbowe,
orzeczenia
zakazu
zajmowania kierowniczych stanowisk
lub pe!nienia funkcji zwi!zanych ze
szczególn!
odpowiedzialno"ci!
w
organach pa#stwa, choroby trwale
uniemo$liwiaj!cej
wykonywanie
zawodu, z!o$enia rezygnacji.
2.4.
KOMPETENCJE I ICH PODZIA!
Do zakresu dzia!ania Prezesa UKE
nale$y w szczególno"ci:
1) wykonywanie zda# z zakresu
regulacji i kontroli rynków us!ug
telekomunikacyjnych, gospodarki w
zakresie zasobów cz&stotliwo"ci,
zasobów orbitalnych i zasobów
numeracji oraz kontroli spe!niania
wymaga#
dotycz!cych
kompatybilno"ci
elektromagnetycznej;
2) wykonywanie zada# z zakresu
regulacji dzia!alno"ci pocztowej i
innej okre"lonej w ustawach;
3) opracowywanie projektów aktów
prawnych w zakresie !!czno"ci;
4) analiza i ocena funkcjonowania
rynków us!ug telekomunikacyjnych i
pocztowych;
5) podejmowanie
interwencji
w
sprawach
dotycz!cych
funkcjonowania
rynku
us!ug
telekomunikacyjnych i pocztowych
oraz rynku aparatury,
6) nadzorowanie
podmiotów
rynkowych
7) rozstrzyganie
sporów
mi&dzy
przedsi&biorcami
telekomunikacyjnymi.
Rz!du Federalnego do podejmowania jednego z cz!onków).
ostatecznej decyzji w sprawie
mianowania Prezesa i wiceprezesów ARCEP
mo$e
obradowa%
w
Agencji.
obecno"ci
przynajmniej
pi&ciu
cz!onków. Decyzje podejmowane s!
Przewodnicz!cy i cz!onkowie izb wi&kszo"ci! g!osów obecnych.
stanowi!cych
musz!
spe!nia%
warunki kwalifikuj!ce ich do tzw.
s!u$by wy$szego rz&du (niem.
„höherer Dienst”), przy czym co
najmniej po!owa cz!onków izby musi
posiada% kwalifikacje do pe!nienia
stanowiska s&dziowskiego. Co do
zasady izby stanowi!ce tworzone s!
przez
BMWi.
W
niektórych
sprawach szczegó!owo okre"lonych
w
przepisach
reguluj!cych
dzia!alno"% Agencji izba stanowi!ca
rozstrzyga w sk!adzie Dyrektora
Agencji (niem. „Präsident”) i dwóch
Wicedyrektorów Agencji (niem.
„Vizepräsidenten”).
Agencja podejmuje dzia!ania w ARCEP jest organem administracji
nast&puj!cych dziedzinach:
publicznej
zobowi!zanym
do
1) prawa
zwi!zanego
z zapewniania w!a"ciwej konkurencji
zaopatrzeniem ludno"ci
w na rynku komunikacji elektronicznej,
energi& elektryczn! i gaz, uwzgl&dniaj!c
interesy
realizowanym wy!!cznie przy konsumentów.
G!ównym
u$yciu instalacji przesy!owych, narz&dziem,
którym
dysponuje
!!cznie z prawem odnawialnych ARCEP
jest
mo$liwo"%
'róde! energii
przeprowadzania bada# rynku. W
2) prawa telekomunikacyjnego
wyniku tych bada# mo$e nak!ada% na
3) prawa pocztowego
operatorów obowi!zki w celu
4) prawa dost&pu do infrastruktury rozwi!zania
zidentyfikowanego
kolejowej
zgodnie
z problemu.
postanowieniami
przepisów
szczególnych.
W zwi!zku z liberalizacj! sektora we
Francji
podmioty
zamierzaj!ce
W zakresie regulacji telekomunikacji podejmowa%
dane
czynno"ci
Agencja ma za zadanie zapewnienie zwi!zane
z
sektorem
zachowania konkurencji w dziedzinie telekomunikacyjnym co do zasady
telekomunikacji oraz wspieranie nie
musz!
ju$
uzyskiwa%
istnienia wydolnej infrastruktury indywidualnych
pozwole#.
telekomunikacyjnej i zapewnienie Spe!niaj!c odpowiednie wymogi,
dostatecznego dost&pu do us!ug zg!aszaj! one jedynie ten fakt, a
telekomunikacyjnych na terenie ARCEP wydaje za"wiadczenie w
RFN. Dzia!ania Agencji uzupe!niaj! tym zakresie.
w zakresie ochrony konkurencji
dzia!ania federalnych i landowych W zakresie "wiadczenia us!ug
urz&dów ochrony konkurencji (niem. powszechnych, ARCEP mi&dzy
„Bundeskartellamt,
innymi ustala zasady oraz metody ich
Landeskartellämter”).
"wiadczenia
oraz
nadzoruje
mechanizmy finansowania
tych
us!ug. ARCEP przydziela równie$
cz&stotliwo"ci
oraz
numeracj&.
ARCEP kontroluje tak$e stosowane
przez operatorów taryfy.
Od 2005 r. do kompetencji tego
organu nale$! zadania z zakresu
rynku pocztowego (otwarcie i
nale$yte
funkcjonowanie
rynku
pocztowego, wydawanie zgód na
prowadzenie dzia!alno"ci pocztowej,
CMT ustanawia regulacje dla operatorów
rynku telekomunikacyjnego i nadzoruje ich
wykonanie, rozwi!zuje spory pomi&dzy
operatorami, a tak$e promuje konkurencj&
w dziedzinie us!ug audiowizualnych
Jego zadaniem jest regulacja rynku
telekomunikacji, w tym telewizji,
radia, operatorów telefonicznych linii
naziemnych i komórkowych oraz
komunikacji bezprzewodowej.
W zakresie prawa konkurencji CMT G!ównym zadaniem Ofcom jest
wspó!pracuje
z
organami
ochrony dzia!anie w interesie obywateli i
konsumentów.
konkurencji
Zadaniem Ofcom jest zapewnienie,
aby:
1) Wielka Brytania posiada!a szeroki
zakres us!ug telekomunikacyjnych
"wiadczonych konsumentom,
2) konsumenci mieli dost&p do
szerokiego zakresu programów
radiowych i telewizyjnych o
wysokiej jako"ci,
3) widzowie i s!uchacze byli
chronieni przed szkodliwymi
tre"ciami.
Do zda# Ofcom nale$y tak$e ustalanie
regulacji o charakterze bardziej
technicznym
i
nadzorowanie
przestrzegania prawa.
7
2.5.
2.6.
RODZAJE DECYZJI I SPOSÓB
ICH PODEJMOWANIA
SPOSOBY ZASKAR!ANIA
DECYZJI
Post$powanie przed Prezesem UKE
toczy si$ na podstawie Kodeksu
post$powania administracyjnego (k.p.a.),
ze zmianami wynikaj!cymi z PT.
Prezes UKE wydaje nast$puj!ce rodzaje
decyzji:
1) decyzje w sprawach regulacyjnych,
2) inne
decyzje
z
zakresu
administracji !!czno"ci,
3) decyzje
o
na!o%eniu
kary
pieni$%nej.
Prezes UKE wydaje decyzje i
postanowienie w rozumieniu k.p.a.
O ustaleniu rynku w!a"ciwego i istnieniu
b!d& braku na tym rynku skutecznej
konkurencji Prezes UKE rozstrzyga
postanowieniem.
Od decyzji Prezesa UKE w sprawach o
ustalenie znacz!cej pozycji rynkowej
(SMP), na!o%enia, zniesienia lub zmiany
obowi!zków regulacyjnych, decyzji o
na!o%eniu kary, decyzji o których mowa
w art. 201 ust 3 PT (decyzja w przed.
usuni$cia
stwierdzonych
nieprawid!owo"ci pokontrolnych) oraz
od decyzji wydanych w sprawach
spornych, z wyj!tkiem decyzji w
sprawach rezerwacji cz$stotliwo"ci po
przeprowadzeniu przetargu oraz od
decyzji o uznaniu przetargu albo
konkursu
za
nierozstrzygni$ty,
przys!uguje
odwo!anie
do
S!du
Okr$gowego w Warszawie - s!du
ochrony konkurencji i konsumentów.
Decyzje te podlegaj! natychmiastowemu
wykonaniu, z wyj!tkiem decyzji o
na!o%eniu kar.
Agencja w zakresie regulacyjnym
wydaje decyzje okre"lane w ustawie
jako „orzeczenie”, nakaz itp.
Izby stanowi!ce Agencji wydaj! w
kwestiach
administracyjnych
rozstrzygni$cia w formie decyzji
administracyjnych
(niem.
„Verwaltungsakt”).
wydawanie opinii dotycz!cych taryf i
celów
jako"ci
us!ug
dla
spo!ecze#stwa,
zatwierdzanie
niektórych taryf pocztowych itd.).
ACERP mo%e wydawa' decyzje
nak!adaj!ce sankcje na operatorów
niespe!niaj!cych ich ustawowych
obowi!zków.
Mo%e
równie%
stosowa' w tym zakresie "rodki
zabezpieczaj!ce. ACERP posiada
równie% uprawnienie do dzia!ania w
celu
rozwi!zywania
sporów
powstaj!cych pomi$dzy operatorami.
Spory te mog! dotyczy' (i) dost$pu
do sieci, (ii) umów zawieraj!cych
postanowienia
wy!!czaj!ce
lub
ograniczaj!ce
dostaw$
us!ug
telekomunikacyjnych
w
sieci
okablowanej
oraz
(iii)
wspó!korzystania z infrastruktury/
Decyzje wydawane przez ARCEP
podlegaj! kontroli. W zale%no"ci od
rodzaju decyzji, mog! one zosta'
zaskar%one do S!du Apelacyjnego w
Pary%u (fr. „Cour d’Appel de Paris”)
– ma to miejsce w przypadku decyzji
wydawanych
w
przedmiocie
rozwi!zywania sporów lub mog! by'
zaskar%ane do Rady Stanu (fr.
BMWi ma prawo do wydawania „Conseil d’Etat”) – w przypadku
wi!%!cych zalece# w stosunku do decyzji nak!adaj!cych sankcje oraz
Agencji.
Jednak
decyzje
izb innych decyzji).
stanowi!cych nie mog! zosta'
uchylone przez organ nadzoru,
którym jest BMWi. Minister ds.
Gospodarki i Technologii nie mo%e
wyda' decyzji modyfikuj!cej w
indywidualnym przypadku przepisy
ustawy, tak jak to jest mo%liwe w
przypadku
ustawy
przeciw
ograniczeniom konkurencji.
Decyzje izb stanowi!cych w zakresie
poczty
i
telekomunikacji
s!
bezpo"rednio zaskar%alne przed
s!dami
administracyjnymi.
Nie
przeprowadza si$ post$powania
odwo!awczego. Skargi i pozwy w
post$powaniu
g!ównym
nie
wstrzymuj! wykonania decyzji.
Decyzje CMT podejmowane s! na
zasadach ogólnych wynikaj!cych z
hiszpa#skiego prawa administracyjnego
oraz
przepisów
szczególnych,
przytoczonych poni%ej.
Rada d!%y do podejmowania decyzji
przy pe!nym porozumieniu. Je"li jego
osi!gni$cie nie jest mo%liwe lub jeden
z cz!onków Rady na to nalega,
nast$puje
g!osowanie,
które
odnotowywane jest w protokole. W
przypadku równej liczny g!osów,
przewa%a g!os przewodnicz!cego.
W ci!gu 1 miesi!ca od wydania decyzji
mo%na wnioskowa' do CMT o ponowne
rozpatrzenie
sprawy.
Komisja
jest
zobowi!zana rozpatrzy' spraw$ w terminie
jednego miesi!ca.
Wi$kszo"' decyzji Ofcom mo%e by'
zaskar%ana
do
Trybuna!u
Apelacyjnego ds. Konkurencji (ang.
„Competition
Appeal
Tribunal”,
„CAT”)
W dalszej kolejno"ci decyzja CMT mo%e
by'
zaskar%ona
do
wydzia!u
administracyjnego Wysokiego S!du (hiszp.
„Audiencia Nacional”). Brak jest wymaga#
co
do
terminu
z!o%enia
skargi,
legitymowany do jej z!o%enia jest podmiot
posiadaj!cy interes.
Od postanowienia Prezesa UKE
wydanego w trybie art. 23 PT
przys!uguje
za%alenie
do
S!du
Okr$gowego w Warszawie- s!du
ochrony konkurencji i konsumentów.
Od innych decyzji Prezesa UKE
przys!uguje
odwo!anie
w
trybie
s!dowoadministracyjnym, z tym ,%e
przed z!o%eniem skargi do WSA, od
decyzji Prezesa UKE przys!uguje
wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy
w trybie art. 127 par 3 Kodeksu
post$powania administracyjnego.
8
2.7.
PRZEPISY
2.8.
INNE REGULACJE
INSTYTUCJONALNE O
ZNACZENIU UNIJNYM
CMT dzia!a w oparciu o nast!puj$ce akty
prawne:
1) dekret królewski 6/1996 dnia 7
czerwca
o
liberalizacji
telekomunikacji
(hiszp.
„Real
Decreto-Ley 6/1996, de 7 de junio, de
Liberalización
de
las
Telecomunicaciones”),
2) ustawa 12/1997 z dnia 24 kwietnia o
liberalizacji telekomunikacji (hiszp.
„Ley 12/1997, de 24 de abril, de
Liberalización
de
las
Telecomunicaciones”),
3) ustawa 32/2003 z 3 listopada o
telekomunikacji (hiszp. „Ley 32/2003,
de 3 de noviembre, General de
Telecomunicaciones”),
4) ustawa 6/1997 z 14 kwietnia o
organizacji
i
funkcjonowaniu
administracji generalnej pa&stwa
(hiszp. „Ley 6/1997, de 14 de abril, de
Organización y Funcionamiento de la
Administración General del Estado”),
5) ustawa 30/1992 z 26 listopada w
sprawie
systemu
prawnego
administracji publicznej i wspólnego
post!powania
administracyjnego
(hiszp. „Ley 30/1992, de 26 de
noviembre, de Régimen Jurídico de
las Administraciones Públicas y del
Procedimiento
Administrativo
Común”).
jest
krajowym
organem
Prezes UKE jest krajowym organem Agencja jest krajowym organem ARCEP jest krajowym organem CMT
regulacyjnym (NRA) w rozumieniu art. regulacyjnym (NRA) w rozumieniu regulacyjnym (NRA) w rozumieniu regulacyjnym (NRA) w rozumieniu art. 3
art. 3 Dyrektywy WE 2002/21/WE.
Dyrektywy WE 2002/21/WE.
3 Dyrektywy WE 2002/21/WE w art. 3 Dyrektywy WE 2002/21/WE.
sprawie wspólnych ram regulacyjnych
sieci i us!ug !$czno#ci elektronicznej
tzw. „Dyrektywa Ramowa”, zmienionej
dyrektyw$ 2009/140/WE z dnia 25
listopada 2009 r.
Prezes UKE dzia!a w oparciu o:
Agencja dzia!a na podstawie
1) ustaw! z dnia 16 lipca 2004 r. nast!puj$cych ustaw:
Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. 1) ustawa o Federalnej Agencji ds.
Nr 171, poz. 1800 z pó"n. zm.)
Infrastruktury
Sieci
wraz z aktami wykonawczymi.
Energetycznych,
Gazowych,
2) ustaw! z dnia 4 wrze#nia 1997r. o
Telekomunikacyjnych, Poczty i
dzia!ach w administracji rz$dowej
Kolei (niem „Gesetz über die
( tekst jedn.: Dz.U z 2007 r. Nr 65,
Bundesnetzagentur
für
poz. 437 z póz, zm.)
Elektrizität,
Gas,
Telekommunikation, Post und
Eisenbahnen”) z dnia 7 lipca 2005
(Federalny Dziennik Ustaw I s.
1970, 2009),
2) prawo telekomunikacyjne (niem
„Telekommunikationsgesetz”) z
dnia 22 czerwca 2004 (Federalny
Dziennik Ustaw I 2004 rok,
s.1190),
prawo
pocztowe
(„Postgesetz”) z dnia 22 grudnia
1997 (Federalny Dziennik Ustaw
I 1997 rok, s.3294),
3) ustawa
o
energii
(niem
„Energiewirtschaftsgesetz”)
z
dnia 7 lipca 2005 (Federalny
Dziennik Ustaw I 2005, s. 1970,
3621).
ARCEP dzia!a przede wszystkim w
oparciu o
1) Kodeks Poczt i Komunikacji
Elektronicznych
(Code
des
Postes et des Communications
Electroniques).
Istotne
równie%
dla
jego
funkcjonowania s$:
2) ustawa z 2004 r. dotycz$ca
komunikacji elektronicznych i
us!ug
komunikacji
audiowizualnej (powsta!ej w
wyniku
transpozycji
tzw.
„Pakietu Telecom”),
3) ustawa z 2004 r. o zaufaniu do
gospodarki cyfrowej oraz ustawa
z 2003 r. o obowi$zkach
#wiadczenia us!ug powszechnych
w zakresie telekomunikacji oraz
France Telecom.
Ofcom
dzia!a
na
podstawie
nast!puj$cych ustaw”
1) ustawa z roku 2005 o komunikacji
(ang.
„Communications
Act
2003”),
2) ustawa z roku 2006 o komunikacji
bezprzewodowej (ang. „Wireless
Telegraphy Act 2006„),
3) ustawa z roku 1998 o ochronie
danych osobowych (ang. „Data
Protection Act 1998”),
4) ustawa z roku 2000 w sprawie
regulacji uprawnie& #ledczych
(ang. „Regulation of Investigatory
Powers Act 2000”),
5) rozporz$dzenia telekomunikacyjne
z
roku
2003
(ang.
„Telecommunications
(Lawful
Business Practices) (Interception
of Communications) Regulations
2003”).
Ofcom jest krajowym organem
regulacyjnym (NRA) w rozumieniu
art. 3 Dyrektywy WE 2002/21/WE.
9
3. KONKURENCJA
POLSKA
3.1.
NAZWA ORGANU
3.2.
CHARAKTER ORGANU I JEGO
ROLA W SYSTEMIE
NIEMCY
FRANCJA
HISZPANIA
Prezes Urz!du Ochrony Konkurencji i Federalny Urz"d Antykartelowy Urz"d ds. Konkurencji (fr. „Autorité Narodowa Komisja ds. Konkurencji (hiszp.
Konsumentów („Prezes UOKiK”).
(niem. „Bundeskartellamt”, „FUA”). de la Concurrence”, „AC”).
„Comisión Nacional de la Competencia”,
„CNC”). Oprócz CNC poszczególne
Regiony
Autonomiczne
Królestwa
Hiszpanii posiadaj" swoje regionalne
organy ochrony konkurencji (np. Aragonia,
Madryt, Katalonia, Kraj Basków, Galicja
itd.).
jest
centralnym
organem
Prezes UOKiK jest centralnym organem FUA jest niezale&nym wy&szym AC jest niezale&nym organem CNC
administracji pa#stwowej. Jest organem organem federalnym, ustanowionym kolegialnym sk!adaj"cym si! z 17 administracji. W sk!ad CNC wchodzi:
pozaresortowym - dzia!alno$% Prezesa 1 stycznia 1958r. Organizacyjnie cz!onków, w tym: prezesa oraz Prezes, który zarz"dza dzia!alno$ci" CNC i
podlega
Federalnemu czterech wice-prezesów (cz!onkowie j" reprezentuje oraz przewodniczy Radzie,
UOKiK poddana jest bezpo$rednio FUA
Ministerstwu
Gospodarki
i stali) oraz pozosta!ych 12 cz!onków. Rada to organ kolegialny (sze$cioosobowy)
nadzorowi Prezesa Rady Ministrów.
Technologii („BMWi”). Od 1 AC obraduje w formie plenarnej, w pod przewodnictwem Prezesa (tak wi!c
Prezes UOKiK realizuje swoje zadania pa'dziernika 1999 r. urz"d ten ma sekcjach i komisjach sta!ych. Prezes !"cznie wraz z Prezesem Rada liczy siedem
przy
pomocy
Urz!du
Ochrony siedzib! w Bonn. Wcze$niej przez AC posiada tak&e kompetencje, które osób). Jest ona odpowiedzialna za kszta!t
Konkurencji i Konsumentów, który jest ponad 40 lat dzia!a! w Berlinie. Na mo&e wykonywa% indywidualnie lub ostatecznych decyzji CNC. Natomiast
Dyrektoriat ds. Post!powa# nadzoruje
urz!dem
administracji
rz"dowej, czele FUA stoi Prezes. Prezes FUA zleca% jednemu z wice-prezesów.
post!powania, prowadzi badania rynku i
dzia!aj"cym zgodnie z zarz"dzeniami, reprezentuje FUA na zewn"trz, w
przygotowuje raporty.
decyzjami i wytycznymi Prezesa UOKiK szczególno$ci w relacjach z rz"dem
oraz
pod
jego
bezpo$rednim oraz parlamentem, mediami oraz
Organy regionalne odpowiadaj" za
kierownictwem. Prezes UOKiK kieruje mi!dzynarodowymi instytucjami.
stosowanie prawa ochrony konkurencji w
Urz!dem przy pomocy: wiceprezesów,
poszczególnych
regionach
dyrektora
generalnego,
dyrektorów FUA dwa razy do roku raportuje o
autonomicznych.
Departamentów
oraz
dyrektorów swoich dzia!aniach parlamentowi.
Delegatur.
Na poziomie poszczególnych landów
lokalne
urz!dy
Prezes UOKiK mo&e tworzy% komisje, dzia!aj"
podlegaj"ce
rady i zespo!y jako organy opiniodawcze antykartelowe
Ministerstwom
lub doradcze o charakterze sta!ym lub organizacyjnie
dora'nym, okre$laj"c ich nazw!, sk!ad, Gospodarki tych landów.
zakres zada# i tryb pracy.
WIELKA BRYTANIA
1) Urz"d Ochrony Handlu („Office for
Fair Trading, „OFT”),
oraz
2) Komisja do spraw Konkurencji
(„Competition Commission”, „CC”).
OFT
jest
nie-ministerialnym
departamentem administracji rz"dowej
(ang.
non-ministerial
government
departament). Zosta!o ono utworzone w
1973 r. OFT jest organem ochrony
konkurencji oraz konsumentów. OFT
egzekwuje wykonywanie przepisów
ustawy Competition Act z 1998 r. oraz
aktów prawnych dotycz"cych ochrony
konsumentów. Dodatkowo, jest organem
ochrony
konkurencji
(obok
CC)
sprawuj"cym podstawow" kontrol!
koncentracji na podstawie przepisów
Enterprise Act 2002.
CC zosta!a utworzona w 1999 r. na
podstawie przepisów Competition Act
1998
(zast"pi!a
dotychczasow"
Monopolies and Mergers Commission).
Jest niezale&nym publicznym organem
administracji
odpowiedzialnym
za
post!powania w zakresie kontroli
koncentracji, szczegó!owe badania rynku
i regulacje sektorowe w zakresie ochrony
konkurencji.
Za dzia!alno$% OFT odpowiada Rada
OFT. Aktualnie w sk!ad Rady OFT
wchodzi: przewodnicz"cy, dyrektor
naczelny (ang. chief executive) trzech
dyrektorów wykonawczych oraz siedmiu
cz!onków.
CC
jest
niezale&nym
organem
administracji
publicznej.
Organem
decyzyjnym CC w przypadku ka&dego
post!powania jest grupa co najmniej
trzech
niezale&nych
ekspertów,
wybranych z szerszego grona oko!o 50
cz!onków CC. Cz!onkowie CC s"
wspierani przez zespo!y specjalistów.
Grupa prowadz"ca dane post!powanie
zazwyczaj jest nadzorowana przez
Przewodnicz"cego CC lub jednego z
wiceprzewodnicz"cych (obecnie jest
trzech wiceprzewodnicz"cych).
10
3.3.
SPOSÓB POWO!YWANIA/
ODWO!YWANIA
Prezesa UOKiK powo!uje Prezes Rady Prezes FUA jest powo!ywany
Ministrów spo!ród osób wy!onionych w bezterminowo – podobnie jak Prezes
drodze otwartego i konkurencyjnego UOKiK.
naboru (tj. osób nale"#cych do tzw.
pa$stwowego
zasobu
kadrowego).
Stanowisko Prezesa UOKiK mo"e
zajmowa% tylko osoba o okre!lonych
kwalifikacjach, wskazanych w ustawie.
Nabór przeprowadza zespó! powo!any
przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów (z upowa"nienia Prezesa
Rady Ministrów).
Od nowelizacji ustawy w 2007 r. Prezes
UOKiK nie jest powo!ywany na
okre!lon# kadencj&. Ustawa nie reguluje
równie" mo"liwych przyczyn odwo!ania
oraz ich charakteru. W tym zakresie
zastosowanie maj# regulacje Ustawy o
pa$stwowym
zasobie
kadrowym.
Regulacje te stanowi#, i" odwo!anie osób
pe!ni#cych
wysokie
stanowiska
pa$stwowe mo"e nast#pi% w ka"dym
czasie w takim samym trybie, w jakim
nast#pi!o powo!anie na te stanowiska.
Powy"sze oznacza, "e Prezes UOKiK
mo"e by% w ka"dym czasie odwo!any.
Decyzja w tym zakresie nale"y do
Prezesa Rady Ministrów, dysponuj#cego
pewn# swobod# uznaniow#.
Swoboda ta ograniczona jest jedynie
przez unormowanie art. 12 Ustawy o
pa$stwowym zasobie kadrowym, który
wymienia przyczyny, które rodz# po
stronie
Prezesa
Rady
Ministrów
obowi#zek odwo!ania Prezesa UOKiK.
S# to:
1) ra"#ce naruszenie przepisów prawa;
2) prowadzenie dzia!alno!ci, która
pozostaje
w
sprzeczno!ci
z
wykonywanymi obowi#zkami;
3) utrata zdolno!ci do pe!nienia
obowi#zków s!u"bowych z powodu
choroby lub innej przeszkody trwale
uniemo"liwiaj#cej
pe!nienie
obowi#zków s!u"bowych;
4) rezygnacja ze stanowiska;
5) skazanie prawomocnym wyrokiem
za umy!lne przest&pstwo lub
umy!lne przest&pstwo skarbowe;
6) zrzeczenie
si&
obywatelstwa
polskiego; oraz
7) utrata
wa"no!ci
!wiadectwa,
potwierdzaj#cego kwalifikacje.
Cz!onkowie AC s# mianowani na
pi&cioletni# kadencj& na mocy
dekretu
Prezydenta.
Mandat
cz!onków AC jest odnawialny,
jednak"e mandat prezesa AC mo"e
zosta% odnowiony tylko jeden raz.
Cz!onkowie
AC
mog#
by%
odwo!ywani jedynie w wyj#tkowych
przypadkach
przez
ministra
w!a!ciwego do spraw gospodarki.
Takimi przypadkami s# mi&dzy
innymi nieuczestniczenie w trzech
nast&puj#cych
po
sobie
posiedzeniach bez wa"nej przyczyny.
Mog# by% oni tak"e odwo!ywani w
przypadku naruszenia wymogów
takich jak zakaz uczestniczenia w
obradach dotycz#cych sprawy, w
której dany cz!onek reprezentowa!
stron& post&powania lub w której
wyst&puj# powi#zania pomi&dzy nim
a spraw#.
Prezes oraz cz!onkowie Rady CNC s#
powo!ywani
przez
rz#d
spo!ród
kandydatów,
przedstawionych
przez
Ministra Gospodarki (po wcze!niejszym
przes!uchaniu
kandydatów
przez
parlamentarn# komisj& ds. gospodarki) na
sze!cioletni# kadencj& bez mo"liwo!ci
ponownego sprawowania funkcji.
Prezes oraz cz!onkowie Rady OFT s#
powo!ywani przez sekretarza stanu ds.
handlu i przemys!u w konsultacji z
przewodnicz#cym Rady OFT.
Przewodnicz#cy, wiceprzewodnicz#cy
oraz cz!onkowie CC s# wybierani w
post&powaniu
konkursowym
przez
sekretarza stanu ds. handlu i przemys!u.
Kadencja przewodnicz#cego trwa do
o!miu lat.
Powy"sze przypadki stanowi# katalog
zamkni&ty. Prezes UOKiK pe!ni
obowi#zki do dnia powo!ania jego
nast&pcy.
11
3.4.
KOMPETENCJE I ICH PODZIA!
Podstawowe zadania Prezesa UOKiK to
sprawowanie
kontroli
nad
przestrzeganiem przepisów Ustawy oraz
wydawanie decyzji. Dzia!ania Prezesa
UOKiK w tym zakresie maj! s!u"y#
realizacji zasadniczego celu Ustawy tj.
ochronie konkurencji.
Zakres dzia!ania Prezesa UOKiK
obejmuje tak"e realizacj$ zada% i
obowi!zków, które na!o"one zosta!y na
niego
przez
przepisy
prawa
wspólnotowego (Rozporz!dzenie nr
1/2003, Rozporz!dzenie nr 139/2004,
Rozporz!dzenie nr 2006/2004). Do
zakresu
pozosta!ych
obowi!zków
Prezesa
UOKiK
nale"y
tak"e
prowadzenie dzia!alno&ci badawczej,
programowo-legislacyjnej,
naukowoedukacyjnej oraz maj!cej na celu
ochron$ interesów konsumentów.
Obok zada% wymienionych w Ustawie
na Prezesie UOKiK ci!"! tak"e zadania
wynikaj!ce z innych ustaw:
1) nadzorowanie pomocy publicznej
udzielanej
przedsi$biorcom
(Ustawa z 30 kwietnia 2004r. o
post$powaniu
w
sprawach
dotycz!cych pomocy publicznej);
2) podejmowanie
czynno&ci
wynikaj!cych z przepisów o
zwalczaniu
nieuczciwej
konkurencji
oraz
przepisów
dotycz!cych
niedozwolonych
postanowie% umownych (Ustawa z
16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji, art. 47938
k.p.c. oraz art. 47945 k.p.c.).
3) Przy Prezesie UOKIK dzia!a
Krajowa
Rada
Rzeczników
Konsumentów, która jest sta!ym
organem opiniodawczo-doradczym
Prezesa
w
zakresie
spraw
zwi!zanych z ochron! praw
konsumentów
na
szczeblu
samorz!du powiatowego.
W ramach swoich kompetencji FUA
przeciwdzia!a
praktykom
ograniczaj!cym konkurencj$, je"eli
ich zasi$g terytorialny przekracza
terytorium jednego landu. W
przeciwnym razie kompetentne do
dzia!ania b$d! urz$dy antykartelowe
poszczególnych landów. FUA ma
jednak"e wy!!czne kompetencje w
zakresie wydawania decyzji w
sprawach
koncentracji
przedsi$biorstw.
W celu zapewnienia prawid!owego
podzia!u odpowiedzialno&ci, Ustawa
przeciwko
ograniczeniom
konkurencji przewiduje mo"liwo&#
przekazywania spraw mi$dzy FUA i
urz$dami
antykartelowymi
poszczególnych
landów
je"eli
okoliczno&ci danej sprawy tego
wymagaj!.
W
szczególnych
przypadkach
równie" Federalne Ministerstwo
Gospodarski i Technologii pe!ni rol$
organu ochrony konkurencji poprzez
wydawanie
tzw.
„upowa"nie%
ministerialnych”.
Minister
ds.
Gospodarki i Technologii mo"e na
wniosek przedsi$biorców wyda#
zgod$
na
przeprowadzenie
koncentracji,
na
której
przeprowadzenie nie zgodzi! si$
FUA.
AC jest organem administracji
publicznej odpowiedzialnym za
kontrol$
antykonkurencyjnych
praktyk, przeprowadzanie ekspertyz
w zakresie funkcjonowania rynku
oraz kontrol$ koncentracji. W
odniesieniu do spraw konsumenckich
stawia sobie za cel zapewnienie
wolnej gry rynkowej. Prowadzi
post$powania w sprawach z zakresu
porozumie% antykonkurencyjnych,
nadu"ywania pozycji dominuj!cej
oraz kontroli koncentracji. W
sprawach tych wydaje decyzje
administracyjne. AC jest tak"e
organem, do którego mog! zwraca#
si$
inne
podmioty
w
celu
przeprowadzenia
konsultacji
w
dziedzinie
prawa
ochrony
konkurencji.
CNC jest organem administracji publicznej
odpowiedzialnym za ochron$ i promowanie
efektywnej konkurencji na poziomie
krajowym, koordynuje tak"e w ww.
zakresie
prace
innych
regulatorów
sektorowych oraz organów regionalnych
ochrony
konkurencji.
Prowadzi
post$powania w sprawach z zakresu
antykonkurencyjnych
praktyk,
nadu"ywania pozycji dominuj!cej oraz
kontroli koncentracji. W sprawach tych
wydaje decyzje administracyjne. Prowadzi
tak"e
szeroko
poj$t!
dzia!alno&#
edukacyjn!
w
zakresie
promocji
efektywnej konkurencji.
W Wielkiej Brytanii obowi!zuj! dwa
równoleg!e
systemy
ochrony
konkurencji.
OFT
egzekwuje
wykonywanie
przepisów Competition Act 1998 oraz
aktów prawnych dotycz!cych ochrony
konsumentów. Dodatkowo, jest organem
ochrony
konkurencji
(obok
CC)
sprawuj!cym podstawow! kontrol$
koncentracji na podstawie przepisów
Enterprise Act 2002.
CC jest niezale"nym publicznym
organem administracji odpowiedzialnym
za post$powania w zakresie kontroli
koncentracji, szczegó!owe badania rynku
i regulacje sektorowym w zakresie
ochrony konkurencji.
W zakresie spraw dotycz!cych kontroli
koncentracji
podzia!
kompetencji
pomi$dzy OFT a CC jest nast$puj!cy.
Enterprise Act 2002 przewiduje dwie
fazy post$powania w sprawach kontroli
koncentracji. Organem odpowiedzialnym
za pierwsz! faz$ post$powania jest OFT,
który sprawdza czy dana sprawa
wymaga wnikliwej analizy i czy w
zwi!zku z tym powinna zosta#
przekazana do rozpatrzenia przez CC.
Druga faza obejmuje post$powanie
przed CC.
Istnieje równie" inny organ: Komisja
ds. Monopoli, który jest organem
doradczym w zakresie konkurencji i
regulacji. Jego statutowym zadaniem
jest
monitorowanie
efektywnej
konkurencji w Niemczech, zarówno
w ogólno&ci jak i w poszczególnych
sektorach gospodarki.
Prezes UOKiK mo"e zleci# Inspekcji
Handlowej przeprowadzenie kontroli lub
realizacj$ innych zada% nale"!cych do
zakresu jego dzia!ania.
Wyrazem podleg!o&ci Prezesa UOKiK
Prezesowi
Rady
Ministrów
jest
ustawowa delegacja do wydawania przez
Rad$ Ministrów (zatem organ kierowany
przez
Prezesa
Rady
Ministrów)
rozporz!dze%
wykonawczych
do
przepisów Ustawy.
12
3.5.
3.6.
RODZAJE DECYZJI I SPOSÓB
ICH PODEJMOWANIA
SPOSOBY ZASKAR!ANIA
DECYZJI
Prezesa UOKiK wydaje nast!puj"ce
rodzaje decyzji:
1) decyzje w sprawach praktyk
ograniczaj"cych konkurencj! (o
uznaniu praktyki za ograniczaj"c"
konkurencj!
i
nakazuj"c"
zaniechanie jej stosowania albo o
uznaniu praktyki za ograniczaj"c"
konkurencj!
i
stwierdzaj"c"
zaniechanie jej stosowania);
2) decyzje w sprawach koncentracji
(zgoda na dokonanie koncentracji,
na!o#enie obowi"zku lub przyj!cie
zobowi"zania, zakaz, decyzja o
podziale przedsi!biorcy);
3) decyzje w sprawach praktyk
naruszaj"cych zbiorowe interesy
konsumentów (o uznaniu praktyki
za naruszaj"c" zbiorowe interesy
konsumentów
i
nakazuj"c"
zaniechanie jej stosowania albo o
uznaniu praktyki za naruszaj"c"
zbiorowe interesy konsumentów i
stwierdzaj"c"
zaniechanie
jej
stosowania);
4) decyzje
o
na!o#eniu
kary
pieni!#nej.
Decyzje FUA s" podejmowane w
sposób
przypominaj"cy
wyrokowanie s"du, przez dwana&cie
departamentów,
które
swym
zakresem
dzia!ania
obejmuj"
poszczególne sektory gospodarki. Od
czerwca 2005 r. jeden departament, a
od pa(dziernika 2008 roku ju# dwa
departamenty w ramach FUA
zajmuj" si! wy!"cznie &ciganiem
karteli, które swym zakresem
obejmuj" wiele sektorów gospodarki.
W styczniu 2008 r. powsta! nowy
departament,
którego
wy!"czn"
kompetencj" jest &ciganie praktyk
stanowi"cych nadu#ycie pozycji
dominuj"cej oraz karteli w sektorze
energetyki. Generalny Departament
ds. Polityki Konkurencji s!u#y
pozosta!ym departamentom porad" w
zakresie
szczególnie
skomplikowanych spraw oraz pe!ni
role koordynatora.
FUA wydaje decyzje:
1) w
sprawach
z
zakresu
koncentracji
2) w
sprawach
praktyk
$rodkiem
który
ma
zapewnia%
ograniczaj"cych konkurencj!,
wykonywanie decyzji Prezesa UOKiK
oraz
przez przedsi!biorców jest uprawnienie 3) decyzje o na!o#eniu kary.
do nak!adania kar pieni!#nych za brak
wykonywania przedmiotowych decyzji. Ochrona konsumentów i ochrona
Decyzje i postanowienia w sprawach z konkurencji nale#" w Niemczech do
zakresu w!a&ciwo&ci delegatur oraz w kompetencji odr!bnych organów.
sprawach przekazanych do za!atwienia Federalny Minister Sprawiedliwo&ci
przez Prezesa UOKiK dyrektorzy oraz Federalny Minister Ochrony
delegatur wydaj" w imieniu Prezesa Konsumentów
Wy#ywienia
i
UOKiK.
Rolnictwa maj" prawo ustanawiania
szczególnych regulacji maj"cych na
Prezes
UOKiK
mo#e
równie# celu
ochron!
interesów
sprawowa%
kontrol!
legalno&ci konsumentów. Zasady te stanowi"
dzia!alno&ci
przedsi!biorców
przy cz!&% niemieckiego prawa cywilnego
pomocy
nast!puj"cych
&rodków (Burgerliches Gesetzbuch) i s"
(kompetencji):
egzekwowane przez powszechne
1) uprawnienie
do
wyszczania s"dy cywilne. W konsekwencji,
post!powa' wyja&niaj"cych;
niepodporz"dkowanie si! prawu
2) uprawnienie do #"dania od chroni"cemu interesy konsumentów
przedsi!biorców
koniecznych (np. nieuczciwe praktyki handlowe,
informacji i dokumentów;
nieuczciwe warunki, które nie
3) przeprowadzenie
kontroli
u naruszaj" zasad konkurencji) mie&ci
przedsi!biorcy (w!"czywszy prawo si! w ramach prawa cywilnego, a nie
do przeszukania).
regulacyjnego.
Od decyzji Prezesa UOKiK przys!uguje Przedsi!biorcy, których dotyczy
odwo!anie do s"du ochrony konkurencji decyzja FUA mog" z!o#y% od niej
i konsumentów – s"dem tym jest S"d odwo!anie do Wy#szego S"du
Okr!gowy w Warszawie. Odwo!anie do Okr!gowego
w
Düsseldorfie.
s"du
ochrony
konkurencji
i Odwo!ania od wyroków Wy#szego
konsumentów stanowi jedyn" form! S"du Okr!gowego, oparte jedynie na
zaskar#enia
rozstrzygni!% zarzutach naruszenia prawa, mog"
podejmowanych przez Prezesa UOKiK. by%
sk!adane
do
Trybuna!u
Mimo #e post!powania toczone przez Federalnego w Karlsruhe.
Francuski
organ
konkurencji
podejmuje decyzje w wyniku
przeprowadzenia
post!powa'
dotycz"cych
takich
praktyk
antykonkurencyjnych jak zmowy czy
te#
nadu#ywanie
pozycji
dominuj"cej, a tak#e post!powa'
zwi"zanych z koncentracjami. Same
post!powania wszczynane s" przez
AC na wniosek lub z urz!du.
Do podejmowania decyzji przez AC,
b!d"cej
organem
kolegialnym,
wymagane
jest
kworum.
W
przypadku obrad AC w sk!adzie
plenarnym dla wa#no&ci decyzji
wymagana jest obecno&% co najmniej
o&miu cz!onków AC, natomiast w
przypadku sta!ych komisji czy te#
sekcji wymagana jest obecno&% co
najmniej 3 cz!onków.
Decyzje podejmuje Rada
przewodnictwem Prezesa.
CNC
pod OFT wydaje decyzje w sprawach
dotycz"cych
zawierania
antykonkurencyjnych porozumie' i
CNC wydaje decyzje w sprawach nadu#ywania pozycji dominuj"cej. W
dotycz"cych
zawierania sprawach z zakresu kontroli koncentracji
antykonkurencyjnych porozumie' oraz mo#liwe s" trzy rodzaje decyzji:
nadu#ywania pozycji dominuj"cej. W zezwalaj"ce na koncentracj!, zakazuj"ce
sprawach z zakresu kontroli koncentracji jej dokonania lub zezwalaj"ce na
CNC wydaje decyzj! zezwalaj"ce na dokonanie koncentracji pod pewnymi
dokonanie
koncentracji,
zakazuj"ce warunkami. Decyzje zakazuj"ce mo#e
dokonania lub zezwalaj"ce na dokonanie wyda%
wy!"cznie
CC.
Decyzje
koncentracji pod pewnymi warunkami. warunkowe mog" zosta% wydane
Decyzje zakazuj"ce lub warunkowe mog" zarówno przez OFT jak i CC. W
by% zmienione przez rz"d gdy wymaga przypadku decyzji wydawanych przez
tego ogólny interes narodowy inny ni# CC
decyzje
podejmowane
s"
ochrona konkurencji. Takie decyzje rz"du wi!kszo&ci" 2/3 g!osów cz!onków danej
mog" by% zaskar#one.
grupy roboczej CC.
W ramach post!powa' dotycz"cych
praktyk antykonkurencyjnych, AC
mo#e umorzy% post!powanie lub
oddali% wniosek o wszcz!cie
post!powania. Mo#e ona równie#
stwierdzi% naruszenie, na!o#y% kary,
nakaza% zaniechania praktyki lub jej
zmian!,
zastosowa%
&rodki
zabezpieczaj"ce lub uzyska% od
danego podmiotu zobowi"zanie
zmiany praktyki w przysz!o&ci. W
sprawach
z
zakresu
kontroli
koncentracji AC wydaje decyzje w
pe!ni zezwalaj"ce na koncentracj!,
zakazuj"ce koncentracji, a tak#e
dopuszczaj"ce
dokonanie
koncentracji
pod
pewnymi
warunkami.
Decyzje wydawane przez AC w
dziedzinie
praktyk
antykonkurencyjnych mog" by%
zaskar#ane do s"du apelacyjnego w
Pary#u (fr. „Cour d’Appel de Paris”).
Od
decyzji
wydawanych
w
przedmiocie koncentracji przys!uguje
odwo!anie do Rady Stanu (fr.
„Conseil d’Etat”).
Decyzje wydawane przez CNC mog"
zosta%
zaskar#one
do
wydzia!u
administracyjnego Wysokiego S"du (hiszp.
„Audiencia Nacional”). Od orzecze'
wydawanych przez Audiencia Nacional
s!u#y odwo!anie do S"du Najwy#szego
(Tribunal Supremo).
Decyzje wydawane przez OFT mog"
zosta% zaskar#one do Competition
Appeal Tribunal („CAT”). Od orzecze'
CAT s!u#y odwo!anie do Court of
Appeal w Anglii, Walli i Pó!nocnej
Irlandii lub do Cort of Session w
Szkocji, ale jedynie w zakresie
naruszenia prawa i na!o#enia sankcji
finansowych. W pewnym ograniczonym
13
3.7.
PRZEPISY
3.8.
INNE REGULACJE
INSTYTUCJONALNE O
ZNACZENIU UNIJNYM
Prezesem UOKiK s! post"powaniami
administracyjnymi,
w
zakresie
zaskar#ania orzecze$ zastosowanie maj!
przepisy
kodeksu
post"powania
cywilnego (post"powanie w sprawach
gospodarczych). Od decyzji Prezesa
UOKiK nie przys!uguj! %rodki prawne
wzruszenia decyzji przewidziane w
Kodeksie
post"powania
administracyjnego
(dotycz!ce
wznowienia post"powania, uchylenia,
zmiany lub stwierdzenia niewa#no%ci
decyzji).
1) Ustawa o ochronie konkurencji i
konsumentów z 16 lutego 2007r.
wraz z aktami wykonawczymi.
2) Kodeks
post"powania
administracyjnego
3) Kodeks post"powania cywilnego - w
sprawach dotycz!cych dowodów w
post"powaniu
przed
Prezesem
UOKiK
(w
zakresie
nieuregulowanym w Ustawie.
Prezes UOKiK jest równie#:
1) organem wchodz!cym w sk!ad
Europejskiej Sieci Konkurencji,
uprawnionym do egzekwowania
wspólnotowych regu! konkurencji;
2) organem wykonuj!cym zadania
na!o#one
na
w!adze
pa$stw
cz!onkowskich UE na podstawie art.
84 i 85 TWE;
3) w!a%ciwym
organem
ochrony
konkurencji w rozumieniu art. 35
rozporz!dzenia nr 1/2003;
4) jednolitym urz"dem !!cznikowym w
rozumieniu
przepisów
Rozporz!dzenia nr 2006/2004 z dnia
27
pa'dziernika
2004
r.
(Rozporz!dzenie
w
sprawie
wspó!pracy w dziedzinie ochrony
konsumentów.);
5) organem sprawuj!cym nadzór nad
ogólnym
bezpiecze$stwem
produktów (na podstawie Ustawy z
12 grudnia 2003 r. ogólnym
bezpiecze$stwie produktów oraz
Dyrektywy 2001/95/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 3
grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego
bezpiecze$stwa produktów.
zakresie jurysdykcje do rozpatrywania
odwo!a$ od decyzji wydanych przez
OFT posiada równie# High Court.
Decyzje wydawane przez CC w zakresie
kontroli koncentracji i badania rynku
mog! zosta& zaskar#one do CAT.
Decyzje
wydawane
w
zakresie
post"powa$
dotycz!cych
regulacji
sektorowych mog! zosta& zaskar#one do
High Court.
Ustawa przeciwko ograniczeniom
konkurencji
(Gesetz
gegen
Wettbewerbsbeschränkungen ) z 15
lipca 2005 r., ostatnio zmieniona
Ustaw! z 17 marca 2009 r.
AC zosta!a powo!ana w 2009 r. na
mocy ustawy o modernizacji
gospodarki z 4 sierpnia 2008 r.
AC funkcjonuje przede wszystkim w
oparciu o francuski kodeks handlowy
(Code de Commerce). Obowi!zuje j!
równie# jej wewn"trzny regulamin
urz"dowania.
FUA organem z ramienia Niemiec
wspó!pracuj!cym
ze
swoimi
odpowiednikami
w
ramach
Europejskiej Sieci Konkurencji oraz
Mi"dzynarodowej Sieci Konkurencji.
AC jest krajowym (francuskim)
organem
ochrony
konkurencji
wykonuj!cym
zadania
i
posiadaj!cym kompetencje organu
ochrony
konkurencji
pa$stwa
cz!onkowskiego UE okre%lonych w
rozporz!dzeniach
1/2003
oraz
139/2004.
CNC
zosta!a
powo!ana
przepisami
hiszpa$skiej Ustawy nr 15/2007 o ochronie
konkurencji, która obowi!zuje od 1
wrze%nia 2007 r. Ustawa zawiera regulacje
dotycz!ce
zakazu
zawierania
antykonkurencyjnych
porozumie$,
nadu#ywania pozycji dominuj!cej oraz
zasady dotycz!ce kontroli koncentracji.
Zasady podzia!u kompetencji pomi"dzy
CNC a regionalnymi organami ochrony
konkurencji s! zawarte w przepisach
Ustawy nr 1/2002.
CNC jest krajowym (hiszpa$skim)
organem
ochrony
konkurencji
wykonuj!cym zadania i posiadaj!cym
kompetencje organu ochrony konkurencji
pa$stwa cz!onkowskiego UE okre%lonych
w rozporz!dzeniach 1/2003 oraz 139/2004.
W Wielkiej Brytanii obowi!zuj! dwa
równoleg!e
systemy
ochrony
konkurencji: jeden oparty o przepisy
Competition Act 1998 – zawieraj!cy
zakaz zawierania antykonkurencyjnych
porozumie$ i nadu#ywania pozycji
dominuj!cej, oraz drugi oparty o
przepisy Enterprise Act 2002 –
zawieraj!cy przepisy dotycz!ce kontroli
koncentracji i prowadzenia bada$ i
post"powa$ rynkowych.
OFT jest krajowym (brytyjskim)
organem
ochrony
konkurencji
wykonuj!cym zadania i posiadaj!cym
kompetencje
organu
ochrony
konkurencji pa$stwa cz!onkowskiego
UE okre%lonych w rozporz!dzeniach
1/2003 oraz 139/2004.
14