Projekt: Odkryć Mołdawię

Projekt:
Odkryć Mołdawię
Proiectual:
Descopera Moldova
Tytułem wstępu
Drogi Czytelniku! Przed Tobą krótka opowieść o tym co może
zrobić kilkoro ludzi z dwóch krajów. To opowieść o lokalnych liderach i społecznikach, którzy marzą..., i którzy swoje marzenia potrafią przekształcić w realne działania. To opowieść niedokończona.
Otwarta dla wszystkich, którzy chcą zmian, którzy chcą zawalczyć
o lepsze jutro dla swojego otoczeni i kraju. Zapraszamy!
„Demokrację mierzymy poprzez rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Europejski Fundusz na Rzecz Demokracji w ramach Partnerstwa Wschodniego będzie miał środki dla organizacji pozarządowych i ruszy niebawem”
/Jacek Podolski, Sekretarz Zarządu Fundacji
Edukacja dla Demokracji podczas seminarium w Blizanowie, 22.10.2013/
U
C
RA
MOLDOVA
IN
M
A
RO
îN
IA
Od lewej: Przemysław Kowalski, prezes Lokalnej Organizacji Turystycznej „Puszcza Pyzdrska” oraz Jacek Podolski podczas seminarium w Blizanowie 22.10.2013 r.
Niech nam Bóg
dopomoże...
Tak brzmiała zachęta Mihaila Gandrabury ze wsi Braviceni, gdy po
raz pierwszy nawiązał kontakt z naszą organizacją, by wspólnie działać.
Poznał nas w mołdawskiej Gagauzji jako uczestnik cyklu szkoleń związanych z rozwojem wsi...
Na przełomie lat 2010/11 prowadzone przez nas organizacje: Towarzystwo Kulturalne „Echo Pyzdr” z Polski i Stowarzyszenie „Civis” z Mołdawii, zrealizowały wspólnie pierwszy projekt: „Orhea - wielokulturowość dla agroturystyki”.
str. 2
Gmina
Blizanów
Gmina
Rzgów
str. 2
Rozwój prowincji jest wpisany w cele obu
organizacji, więc bez trudu podjęliśmy działania pozwalające przenosić doświadczenia,
nawiązywać partnerstwa, poszukiwać wyzwania, którymi można się wspólnie zająć.
Do współpracy zaprosiliśmy z polskiej strony
WIELOKULTUROWOŚĆ
DLA AGROTURYSTYKI
ORHEA W TURYSTYCE
Marketing i planowanie
Info o projekcie
Trebujeni
Wyborne wina
Stara Orhea
TURYSTO
PRZYJEDŹ DO MOŁDOWY
Kanadyjska pisarka i dziennikarka
Naomi Klein w swojej książce „No logo”
mówi, że w świecie globalnych marek
korporacyjnych „wygrywa ten, kto ma
najmniejszy stan posiadania, najkrótszą
listę płac i kto zdoła wytworzyć najpotężniejszy wizerunek rynkowy”.
Tym szczęśliwym miejscem godnym
najlepszych kreatorów i walki na percepcje jest dziś Mołdowa.
Siłą napędową dla rozwoju turystyki
w tym regionie Europy jest autentyczny,
bogaty i naturalny folklor oraz tradycyjna architektura. Część regionu Orhea
– jego kompleks muzealny na terenie
wsi: Butuceni, Trebujeni oraz monastyr
- przygotowywana jest do wpisania na listę światowego dziedzictwa kultury pod
patronatem UNESCO.
Uczestnicy warsztatów zaliczyli do
zasobów regionu Orhea m.in.: monastyry, muzea, rzekę Reut, piwnice winne,
rzemiosło, potrawy, muzykę i taniec.
Za słabe strony uznano: niestabilność polityczną, emigrację, zły stan dróg,
warunki sanitarne, brak zainteresowania
lokalnych władz rozwojem turystyki,
brak przekonania ludzi do możliwości
zarabiania na turystyce.
Wśród mocnych stron wymieniono:
silne tradycje ludowe (obyczaje, rzemiosło, stroje, pieśni, tańce, legendy), bogatą
kuchnię, czyste ekologicznie produkty,
narodowy sport: „Bariba – Trynta” , przyjemny klimat i otwartość wobec przybyszów.
Określono także sposoby wzmocnienia silnych stron i osłabienia słabych. Zaliczono do nich: trójpartnerstwo w działaniach promocyjnych i reklamowych
oraz w zakresie ekologii i infrastruktury,
a ponadto edukację w szkołach celem
podtrzymania tradycji narodowych,
kształcenie specjalistów w zakresie agroturystyki, współpracę z agencjami turystycznymi i międzynarodową wymianę
doświadczeń.
Jako menedżerowie turystyki w regionie Orhea uczestnicy warsztatów
poszukiwali odpowiedzi na podstawowe pytania: Co oferujemy? Komu? Jak
dotrzemy do klienta? Jak wypromujemy
nasz produkt? Za jaką cenę go sprzedamy? Co jeszcze musimy wziąć pod
uwagę? Odpowiedź na ostatnie pytanie
zwróciło uwagę na problemy: standardów, stanu gospodarki, poziomu życia i
bezpieczeństwa. Jednak problem, któremu poświęcono najwięcej czasu i uwagi,
dotyczył promocji. Trener Wika Kowalska
wywołała dyskusję o sposobach promocji
Orhei prezentując przykłady promowania turystyki w deszczowej Szkocji, gdzie
turystyka wiejska przeżywa prosperitę.
Uczestnicy wyłonili 3 najskuteczniejsze
formy promocji: profesjonalne strony
internetowe uwzględniające wszystkie
oczekiwania i potrzeby turysty, targi turystyczne krajowe i międzynarodowe oraz
artykuły sponsorowane do mediów.
Pole siłowe
Priorytety
Gazeta
REGION
Orhea
Samananca
A
z Polski stanowiły 4 osoby reprezentujące
samorząd wiejski (wójt), powiatowy (starosta)
i dwie organizacje społeczne (lokalna oraz
zrzeszająca biznes, samorządy i inne organizacje społeczne i pojedynczych liderów). Spo-
łdawsk
IN
przekonanie mołdawskich liderów wiejskich
lub działających na rzecz rozwoju wsi, do samoorganizacji i współpracy.
Skoncentrowaliśmy się na 6 miejscowościach zróżnicowanych etnicznie: Braviceni,
Samananca, Ivancea, Bulalaesti, Ciocilteni i Orhei, gdzie odbyło się szereg spotkań, w tym:
dwudniowe warsztaty. Następnie 12 osób
spośród uczestników warsztatów przyjechało
Step mo
OVA
RA
3
MOLD
A
2
trastuje
ORHEA
z
dzienn materialnym
i trudn
ego życ
ościam
ia.
Mołdo
i coniejszych wa zaliczana
jest do
obszarów i najbardzi
naj
biedej
uczęszcza Europy, położ peryferyjnych
on
Kraj bo nych szlaków ych z dala od
ryka się
tur
yst
natury
ycznyc
z
h.
gospodar wieloma pro
zostaje
blemami
czej i
jed
po
poszukuj nak wspaniałą litycznej. Pokulturow ących egzoty inspiracją dla
ki i od
ej.
rębności
pachnie
… brz
mi zag
miasto tajemnicą, eks
adkow
o,
i reg
cyt
a od rok ion w środko uje. Orhea
to
społeczneu 2010 także wej Mołdowie
nazwa
,
kulturow go. Projekt:
„ORHEA projektu
ość dla
sfinans
–
wieloagr
otu
ow
sko-Am any w ramach rystyki” zos
tał
erykań
Pro
gramu
skiej Fun
‘Przem
Polian
nego prz y w regionie dacji Wolno
ści
RITA’, rea
mokracji. ez Fundację
lizowaEdukac
ja dla
Słowa
Destwo, wy kluczowe? Spo
mia
Europa… na, droga, tkanie, partne
Polska,
rMołdowa
Partnerzy
,
poddali
woju reg
dyskus
ji idee
two kul ionu Orhea
rozpo
turowe
mołdaws przez dziedz
charak
ter
ickie
Są wio yzuje różnorod j wsi. Region
ski zdo
ność
min
wości
Białorusi owane prz etniczna.
ez narod
nó
wian, Pol
oaków czy w, Ukraińców
hea istn
,
ieje nad Romów. W mie Mołdażydow
al nielicz
ście Orska
tywuje . Każda z etn na już diaspo
ra
icznych
od
grup kul
ją się prz rębną kultur
ę,
wina, stroede wszystkim na którą składa
pieśni,
To ogrom je ludowe, jęz
potrawy
yk i arc
,
ne bogac
two kul hitektura.
turowe
kon-
Mołdawska architektura
Honorowe
wyróżnienie
Po roku od zakończenia naszych działań,
w styczniu 2012, nadeszła niespodziewana
i miła wiadomość, że organizatorzy projektu:
„Orhea - wielokulturowość dla agroturystyki” (TK „Echo Pyzdr” i Stowarzyszenie „Civis”)
otrzymali wyróżnienie Ministerstwa Kultury
i Turystyki Mołdawii. Jednocześnie otrzymaliśmy zaproszenie ze strony Ministerstwa do
kontynuacji podjętych działań na terytorium
4 regionów Mołdawii reprezentujących centrum, wschód (Naddniestrze), południe (z Gagauzją) i północ. Zrodził się kolejny projekt:
„Mołdawia - lokalne partnerstwa dla rozwoju prowincji”, którego główną treść stanowił
problem współpracy trójsektorowej i znaczenia oddolnych społecznych inicjatyw. Stowarzyszenie „Civis” przy wsparciu Ministerstwa
przeprowadziło 12 spotkań w 9 rejonach
czterech regionów Mołdawii gromadząc liderów zainteresowanych tematyką. Delegację
11
t
NI
Dionizego Jaśniewicza – Starostę Powiatu
Wrzesińskiego oraz Przemysława Kowalskiego - Prezesa Lokalnej Organizacji Turystycznej, w której skład wchodzą członkowie
trzech sektorów: organizacji społecznych,
biznesu i samorządów. Organizacja „Civis” zaprosiła nas, by podzielić się doświadczeniem
w odkrywaniu potencjału turystycznego obszarów wiejskich i sposobach organizowania
iówka 20
Rzeka Rau
Żywe tradycje
Winnica wiosną
Jednodn
UC
Koloryt podwórek
ORHEA – NASZ
TURYSTYCZNY PRODUKT
Mî
2
Skalny monastyr
Dobrze jest mieć plan, który będzie
nam służył do wskazywania kierunku
działań. Dotyczy to także turystyki, która
bez planu opartego o wiedzę z podstaw
marketingu, nie przyniesie odpowiedniej
promocji i dochodów inwestorom. Budowa dobrego planu marketingowego
wymaga sporo czasu i wysiłku. To rodzaj
biznesplanu, którego treść stanowią:
analizy sytuacji i rynków docelowych,
ograniczenia i możliwości działania, cele,
strategie, taktyki oraz monitoring i sposoby ewaluacji. Ekspert Philip Kotler,
autor kultowego „Marketingu” zaleca, by
plan marketingowy budować zespołowo. Podczas warsztatów przeprowadzonych przez Wikę Kowalską w Pyzdrach
(6-14 maja 2011) Mołdawianie omówili
większość elementów składających się
na plan marketingowy; stworzyli mapę
zasobów dla regionu Orhea, poddali
je analizie SWOT, odnieśli do ogólnych
tendencji w turystyce, omówili ofertę turystyczną Orhei oraz sposoby promocji
produktów turystycznych.
do Polski na dalsze szkolenie i podglądanie
gotowych rozwiązań w zakresie wiejskich
produktów turystycznych i rodzinnego biznesu (zwiedzono 20 firm).
Zakładane cele zostały osiągnięte, a rezultatem dodatkowym był dwutygodniowy
pobyt studentów Koledżu Pedagogiczne-
RO
Realizatorzy projektu: Stowarzyszenie „Civis” z Mołdowy oraz Towarzystwo Kulturalne „Echo Pyzdr” z Polski
prowadzili współpracę od jesieni 2010
określając potrzeby, koncepcje i dzieląc
kompetencje. Pozyskany grant umożliwił realizację projektu, który zakończono
w maju 2011. Cel: przekazanie Mołdawianom doświadczeń polskiej organizacji w zakresie rozwoju wsi w oparciu
o dziedzictwo kulturowe. W programie
uwzględniono dwie wizyty studyjne (4
osoby z Polski w Mołdowie oraz 12 osób
z Mołdowy w Polsce), szkolenie, warsztaty i debatę. Dominujące tematy: agroturystyka, działania samorządów i organizacji pozarządowych oraz trójpartnerstw
(samorząd, biznes, NGO) dla rozwoju wsi.
Programy wizyt studyjnych uwzględniały podejmowaną tematykę.
Obecność w polskiej (28 marca – 3
kwietnia 2011) delegacji starosty powiatu wrzesińskiego sprzyjała podejmowaniu rozmów o przyszłym partnerstwie
instytucji samorządowych. Odwiedzane
wioski regionu Orhea, to m.in.: Bravicieni, Samananca, Ivancea, Branesti, Donici, Butuceni, Trebujeni. W Orhei, oprócz
spotkania z merem miasta, miały miejsce
sesje szkoleniowe nt: marketingu i możliwości rozwoju lokalnego produktu turystycznego, budowania mapy produktu
regionu Orhea, roli trójpartnerstwa w
rozwijaniu produktu turystycznego; oraz
dwie debaty: 1. o możliwościach i ograniczeniach rozwoju wsi poprzez turystykę
z punktu widzenia samorządu i NGO oraz
2.: o roli trójpartnerstwa w rozwoju wsi.
Przedstawiciele regionu Orhea (12
osób) poznawali w Polsce (3-14 maja
2011) rozwiązania służące rozwojowi wsi
oraz pracowali nad koncepcją produktu
turystycznego dla regionu Orhea. Program wizyty to m.in.: spotkania w placówkach Powiatu Wrzesińskiego (ze Starostą, w koledżu językowym, w ośrodku
hipoterapii, w Uniwersytecie III Wieku),
w gospodarstwach agro i ekologicznych
oraz z przedstawicielami grupy etnicznej
Bambrów w Poznaniu a także spływ kajakowy, wizyta w Licheniu i spotkania z
mieszkańcami Puszczy Pyzdrskiej, której
wyróżnikiem są „domy z żelaza”.
agroturyzmu w Polsce. Mołdawski gospodarz wizyty chciał, byśmy pokazali jak wielokulturowość może wpłynąć na poprawę
życia na wsi, jak przekonać ludzi, że to co robią zwyczajowo i na co dzień jest ogromnym
potencjałem do rozwoju rodzinnego biznesu. Ważnym dla nas zadaniem było także
i
go z Orhei w Polsce, w Koledżu Językowym
we Wrześni, który przygotował specjalny
program pokazujący metodykę pracy nauczycieli języków obcych. Projekt otrzymał
dofinansowanie ze środków Programu RITA,
Programu obecnego i znanego w całej Europie Środkowo – Wschodniej (http://rita.edudemo.org.pl/ru/oprogramieru.html).
tkania szkoleniowo-warsztatowe z udziałem
Polaków miały miejsce w Sorokach (północ),
Kamence (Naddniestrze), Czedir Lunge (Gagauzja) i Orhei (centrum). Odbyło się jeszcze
około 10 innych spotkań ze środowiskami
zainteresowanymi współpracą z Polakami,
m.in.: w samorządach, szkołach, uniwersytetach. Rewizytę 12 Mołdawian w Polsce
przygotowało Towarzystwo Kulturalne „Echo
Pyzdr”, które w 8 dni pokazało ok. 20 różnorodnych działalności istniejących dzięki silnej
współpracy trójsektorowej, od hospicjum
poprzez małe firmy, szkoły, organizacje aż
po wzorcowe wysypisko śmieci. Zrealizowano także debatę: „Trójpartnerstwo w Polsce
i w Mołdawii” dla około 80 słuchaczy z byłego ZSRR, stypendystów Programu Kirklanda
(http://www.kirkland.edu.pl/ru).
Wieczory
zajęte były przygotowaniami materiałów promocyjnych do wspólnej polsko-mołdawskiej
wystawy na Międzynarodowych Targach Turystyki i Produktu Turystycznego „Tour Salon”
w Poznaniu. Chcieliśmy się wspólnie pokazać
światu jako przedstawiciele dwóch regionów
mało znanych a niezwykle ciekawych: Orhei
w Mołdowie i „Puszczy Pyzdrskiej” w Polsce.
Posmakuj Mołdawii…
Odkryj Puszczę Pyzdrską…
Gdy masz do dyspozycji 100 lei, to niewiele zrobisz, gdy masz 100 przyjaciół – możesz
zmienić świat!
Pomysł wspólnej wystawy na międzynarodowych targach miał sporo szans na realizację,
ponieważ zwiększał się krąg osób i instytucji,
które chciały dalszej współpracy i twardych
rezultatów. W wyniku rozmów, „burz mózgów”
i wielu spotkań z liderami społecznymi w obu
krajach szybko powstał zarys wystawy i plan
promocji, ale też pierwsza propozycja podpisania porozumienia partnerskiego między samorządami Mitoc (MD) i Blizanów (PL) oraz propozycja stażów dla młodych samorządowców
mołdawskich w urzędach: starosty i miasta
Września w centrum Polski. Wyłoniły się nowe
priorytety, które wymagały dodatkowych rozmów i działań. Polska koordynator projektów
z Mołdawią Wiesława Kowalska prowadziła dalsze rozmowy z partnerami zarówno w Mołdawii jak w Polsce, by wszystko dało się uskutecznić bez specjalnego dofinansowania. Udało się!
Podpisano umowę partnerską między gminami Mitoc i Blizanów, a w lipcu 2013 przyjechało
do Wrześni 8 stażystów – młodych mołdawskich pracowników samorządowych, by przez
10 dni zapoznawać się z pracą Urzędu Miasta
Września i Starostwa Wrzesińskiego. Oba urzędy zaangażowały się w przygotowania i wzięły
na siebie większość kosztów. Rolą Towarzystwa
Kulturalnego „Echo Pyzdr” były procedury wizowe, stały monitoring i wsparcie merytorycz-
ne. Gdy wyjeżdżali samorządowcy, przyjechała
grupa mołdawskich artystów zaproszonych
na Międzynarodowy Plener Malarski organizowany przez gminę Blizanów, gminę, która
w marcu podpisała umowę partnerską z gminą
Mitoc i miała już za sobą oficjalną wizytę przedstawicieli tej gminy. W październiku odbyła się
rewizyta, w której, obok samorządowców Blizanowa, wzięła udział Wiesława Kowalska w roli
przewodnika i tłumacza.
Z działań liderów dwóch małych organizacji społecznych zrodziła się pełna nowych
relacji rzeczywistość, która wspomagała odkrywanie regionów Puszczy Pyzdrskiej i Orhei poprzez wielopoziomową współpracę.
Dojrzewały też przygotowania do wystawy...
3
Wspólna wystawa
w międzynarodowym
gronie
4
Projekt: „Odkryć Mołdawię” realizowany
był głównie w Polsce. Po mołdawskiej stronie
przeprowadzono nabór i przygotowanie do
wizyty grupy Mołdawian reprezentujących:
biznes, NGO i samorządy, która następnie
została włączona w realizację wspólnej wystawy polsko-mołdawskiej na Międzynarodowych Targach Turystycznych Tour Salon w
mieście Poznań - centrum regionu o nazwie
Wielkopolska.
W dniach 17-19 października trwała wystawa, na której Towarzystwo Kulturalne
„Echo Pyzdr” (TK „Echo Pyzdr”), Lokalna Organizacja Turystyczna „Puszcza Pyzdrska” i
mołdawscy uczestnicy codziennie prezentowali swoje regiony w godzinach od 10.00
do 18.00. Pierwszego dnia wieczorem przeprowadziliśmy ewaluację bieżącą dokonując
oceny wydarzeń na targach, co poprawiło jakość wystawy i prezentacji poprzez większą
aktywność podczas degustacji, wręczanie
folderów i noszenie odzieży ludowej.
Zarówno polski region „Puszcza Pyzdrska”
jak region Orhei cieszyły się bardzo dużym
zainteresowaniem zwiedzających, co potwierdza celowość tego przedsięwzięcia. Wystawa przyciągała odmiennością wizerunku,
produktami do degustacji oraz występami
mołdawskiego zespołu ludowego „Junior”.
Zwiedzający nie tylko żywiołowo włączali się
w taniec, ale zadawali wiele pytań dotyczących obu regionów. Przygotowane przez TK
„Echo Pyzdr” foldery skierowane do polskich
turystów przydały się także innym wystawcom mołdawskim. Chętnie włączyli je do
swoich wystaw ze względu na ich wysoką jakość. Wystawę zaszczycili swoją obecnością
wójtowie dwóch gmin Puszczy Pyzdrskiej:
Blizanowa i Rzgowa.
str. 6
5
Spotkania
Dla przyszłości
str. 5
W tegorocznej edycji targów udział wzięło blisko 600 uczestników z 40 krajów. Przez
trzy dni Międzynarodowe Targi Poznańskie
odwiedziło ponad 18000 zwiedzających, z
których blisko połowę stanowili profesjonaliści, m. in. przedstawiciele agencji turystycznych, biur podróży, touroperatorzy, ambasadorowie i przedstawiciele rządów z całego
świata.
6
Żaden uczestnik projektu „Odkryć Mołdawię” nie znalazł się w nim przypadkiem.
Każdy odpowiada w swoim kraju za jakąś
część społecznego dobrobytu poprzez działalność w organizacjach społecznych, szkołach, samorządach i biznesie. Zaplanowane
seminaria w gminach Rzgów i Blizanów,
podsumowujące wspólną wystawę i projekt,
przekształciły się bardzo szybko w debaty
pełne energii do wymiany doświadczeń,
przyszłych projektów i co najważniejsze – do
kolejnych partnerstw między samorządami.
Nazwy seminariów: „Tour Salon PL-MD zbliżenia” a’priori nosiły w sobie pierwiastek współpracy, jednak to, co zdarzyło się w Rzgowie
i Blizanowie w dniach 21 i 22 października
2013 zasługuje na szczególne podkreślenie.
Wójt Gminy Rzgów i Primar Gminy Malaesti
przyjęli wstępne założenia do umowy partnerskiej, którą obie strony już wprowadzają
w życie. Starosta Kaliski przyjął z satysfakcją
zaproszenie ze strony Mera rejonu Orhei do
partnerstwa między rejonami, które zarówno
po polskiej jak mołdawskiej stronie mogą się
poszczycić wielością zabytków i bogactwem
historii. Kalisz to najstarsze miasto w Polsce, a Orhei ma ogromne szanse znaleźć się
na liście UNESCO światowego dziedzictwa
kultury. Starosta Wrzesiński zaproponował
wspólny unijny projekt kulturalny łączący
przedstawicieli Polski-Niemiec-Francji i Mołdawii. Wójt gminy Blizanów i Primar gminy
Mitoc podsumowali korzyści społeczne wynikające z partnerstw jako najstarsi stażem
współpracy, którą rozpoczęli zaledwie 7 miesięcy wcześniej.
W seminariach wzięło udział ok. 80 osób, w
tym Sekretarz Zarządu Fundacji Edukacja dla
Demokracji Pan Jacek Podolski, dwóch polskich starostów, 4 wójtów z Polski i Mołdawii,
radni, dyrektorzy szkół, organizacje pozarządowe, liderzy oraz młodzież szkolna.
Gościem szczególnym, który zaszczycił
swoją obecnością seminarium w Blizanowie
był Ambasador Republiki Mołdowy w Polsce
Pan Jurie Bodrug.
Rezultaty projektu: „Odkryć Mołdawię”
spełniły cele i oczekiwania wielu osób zarówno w Mołdawii jak w Polsce. Zawarte partnerstwa i nowe więzi w sposób trwały wzmocnią
efekty projektu. Wszyscy oczekują wsparcia z
programu Partnerstwo Wschodnie, by móc
skuteczniej i konsekwentniej przenosić Polskie doświadczenia do Mołdawii na wielu
płaszczyznach życia społecznego.
Relacje z wydarzeń na stronach gmin Blizanów i Rzgów:
http://www.blizanow.ug.gov.pl/index.
php?id=1044
http://www.gminarzgow.pl/new/index.
php?option=com_content&task=view&id=1192&Itemid=1
Uczestnicy spotkania w Blizanowie
7
Seminaria „Tour Salon PL-MD
Zbliżenia” w Blizanowie i Rzgowie
Od lewej: Agnieszka Szczepińska (tłumacz), Alex Cojocari (wójt Mitoc’a), Krzysztof Nosal (Starosta Kaliski), Ilie Virtosu (wójt Malaesti), Wiesława Kowalska (prezes TK Echo Pyzdr), Andrzej
Grzeszczak (wójt Rzgowa), Iurie Bodrug (Ambasador Republiki Mołdowy), Sławomir Musioł (wójt Blizanowa), Dionizy Jaśniewicz (Starosta Wrzesiński).
8
Program seminarium w Blizanowie:
10.00 Powitanie uczestników / Wójt Gminy Blizanów Sławomir Musioł/
10.10 Po co nam Mołdowa, po co my Mołdawianom? /liczymy na przyjęcie zaproszenia do
zabrania głosu przez Ambasadora Republiki
Mołdowy w RP; Prezes Solidarity Fund PL
Krzysztof Stanowski/
10.50 Partnerstwo Wschodnie, RITA i inne programy służące współpracy ze Wschodem
/Członek Zarządu Fundacji Edukacja dla
Demokracji, Jacek Podolski/
11.10 Przedstawienie idei projektu: „Odkryć Mołdowę” i historii współpracy TK Echo Pyzdr
z mołdawską organizacją „Civis” /Prezes TK
Echo Pyzdr Wiesława Kowalska/
11.30 Kawa
11.45 Występ artystyczny grupy mołdawskiej
12.00 Przedstawienie idei budowy regionów
turystycznych w oparciu o współpracę
lokalną oraz prezentacja publikacji: „Puszcza
Pyzdrska- piękno do odkrycia /Prezes LOT
Puszcza Pyzdrska Przemysław Kowalski/
12.20 Doświadczenie wspólnej wystawy na Tour
Salon 2013; potrzeby z jakimi przyjechali do
nas Mołdawianie / Primar Malaesti - Virtosu
Ilie/
12.40 Praktyczna realizacja współpracy między
gminami PL i MD – perspektywa mołdawska
/Primar Mitoc – Alexei Cojocari/
13.00 Doświadczenie 4 lat współpracy pomiędzy
organizacjami pozarządowymi: Civis /MD/ i
Echo Pyzdr /PL/ z perspektywy mołdawskiej.
Co to daje? /Prezes Stowarzyszenia Civis
Mihail Gandrabura/
13.20 Omówienie współpracy między środowiskami lokalnymi Gmin Blizanów i Mitoc;
podsumowanie spotkania / Wójt Gminy
Blizanów Sławomir Musioł/
14.00 Obiad
Program seminarium w Rzgowie:
10.00 Powitanie uczestników / Wójt Gminy Rzgów
Andrzej Grzeszczak/
10.10 Przedstawienie idei projektu: „Odkryć Mołdawię” i historii współpracy TK Echo Pyzdr
z mołdawską organizacją „Civis” /Prezes TK
Echo Pyzdr Wiesława Kowalska/
10.30 Przedstawienie idei budowy regionów
atrakcyjnych turystycznie w oparciu o współpracę lokalną /Prezes LOT Puszcza Pyzdrska
Przemysław Kowalski/
10.50 Publikacja: „Puszcza Pyzdrska” jako element
wsparcia budowania marki regionu poprzez
władze wojewódzkie /Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego,
Dyrektor Janusz Łakomiec/
11.10 „Puszcza Pyzdrska – reaktywacja pojęcia”,
regionalista, autor książek o Wielkopolsce
Paweł Anders
11.40 Kawa
12.00 Występ artystyczny grupy mołdawskiej
„Junior”
12.20 Doświadczenie i rezultaty wspólnej wystawy
na Tour Salon 2013 /Wójt Gminy Malaesti Virtosu Ilie/
12.40 Praktyczna realizacja współpracy między
gminami PL i MD. Od czego zacząć? /Wójt
Gminy Mitoc – Alexei Cojocari/
13.00 Cztery lata współpracy między organizacjami pozarządowymi: „Civis” /Mołdawia/ i
„Echo Pyzdr” /PL/ z perspektywy mołdawskiej /Prezes Stowarzyszenia „Civis” Mihail
Gandrabura/
13.20 Omówienie możliwości współpracy między
środowiskami lokalnymi Gminy Rzgów
i Malaesti /Wójt Gminy Rzgów Andrzej
Grzeszczak/
13.40 Podsumowanie spotkania /Wójt Gminy
Rzgów Andrzej Grzeszczak/
13.50 Obiad
9
Wywiad z Ambasadorem
Republiki Mołdawii
Panem Iuriem Bodrugiem
Ambasador Republiki Mołdawii Iurie Bodrug podczas seminarium w Blizanowie
Jak ocenia Pan znaczenie partnerstw
samorządowych jakie zostały zawiązane przy okazji projektu: „Odkryć Mołdawię”?
Relacje na poziomie regionalnym i lokalnym pomiędzy naszymi krajami, między gminami i powiatami Mołdawii i Polski, uważam za bardzo ważne, a być może
najważniejsze. Wielka polityka rodzi się
w stolicach, wysokich gabinetach, a jej
praktyczne realizacje odbywają się na poziomie gminnym i powiatowym. Doświadczenie, które ma Polska z czasu transformacji po ’89 roku, po słynnym Okrągłym
Stole i Solidarności, które przyszło do nas
jako forma walki z ówczesnym reżimem
komunistycznym, jest dla nas bezcenne.
My jesteśmy teraz na poziomie, na którym Polska była 20 lat temu. Mołdawia
podpisała niedawno w Wilnie umowę
stowarzyszeniową z UE, w tym Umowę
o wolnym handlu i jest zgoda Komisji Europejskiej na liberalizację ruchu bezwizowego dla obywateli naszego kraju. Przez te
wszystkie etapy Polska już kiedyś przeszła.
10
UE w Mołdawii czasem postrzegana jest
jak duży talerz, gdzie wszystko jest i tylko
brać. Rzadziej postrzegana jest jak obszar
dyscypliny, gdzie jest dużo pracy, wymogów prawnych, gdzie nie ma korupcji, a są
obowiązki. Musimy przekazać, przez naszych polskich kolegów samorządowych,
polskie doświadczenia transformacyjne
moim rodakom, by pokazać tę mniej znaną społeczeństwu mołdawskiemu, praktyczną stronę funkcjonowania Unii Europejskiej.
Musimy też korzystać z wiedzy i doświadczenia naszych polskich partnerów,
którzy są tak otwarci, gotowi przekazać
nam wiedzę o tym, co przeszli, byśmy
później my nie zrobili raz już popełnionych błędów.
W Mołdawii samorządowcy mają dużą
władzę przez to, że mają bezpośredni
kontakt z wyborcami. Mogą przekazywać wyborcom to, czego dowiedzieli się
w Polsce. Wyborcy już w przyszłym roku,
w wyborach parlamentarnych będą decydowali o dalszych losach mojego kraju.
Czy zadecydują, że kierunek w który my
teraz ruszamy, przybliżenie do UE, jest
właściwy, czy też odrzucą pogląd pro-transformacyjny i zdecydują, że musimy
wrócić do stanu, w jakim byliśmy 4-5 lat
temu?
Jest wiele krajów, np. w Europie Południowej, które są takiej samej sytuacji
jak mój kraj w przedpokoju UE – pukają
do drzwi i oczekują, że będą przyjęci do
tego szerokiego grona krajów i narodów
europejskich. Nikt nas do tego grona nie
przyjmie jeśli nie będziemy przygotowani. Zaczynem dla nas jest taki projekt jak:
„Odkryć Mołdawię”, zrealizowany ostatnio
przez państwa organizację.
Przybliżenie samorządowców Mołdawii
do standardów europejskich, do zrozumienia spraw, którymi mają się w przyszłości zajmować nie jest łatwe, ale nikt
nie powiedział, że to będzie droga usłana
różami. Musimy pomóc zrozumieć to teraz wszystkim wyborcom, mieszkańcom
mojego kraju. Nie jest to łatwa droga, nie
są to łatwe transformacje. Nikt nie może
być przekonany dzisiaj, że już jutro, od
razu, będzie dobrze. Droga do UE jest
długa, trudna, wymaga pracy, dyscypliny,
ale Polacy przeszli przez to wszystko. Było
trudno, była niepewność, ale gdy się patrzy teraz na Polskę oczyma obcokrajowca, to trzeba przyznać, że Polacy wybrali
właściwą drogę.
Polska wygląda teraz zupełnie inaczej,
niż była 20 lat temu i wygląda inaczej, niż
przed przystąpieniem do UE. My nie jesteśmy wrogami własnego kraju. Jeśli Polacy
to zorganizowali, zrobili, to oznacza tylko
jedno, - że można! Jeśli tego nie zrealizujemy, to nie wybaczą nam tego nasze dzieci.
I właśnie dlatego realizacja takich projektów, o których Pani mówiła, i tych, w które
jest Pani tak bardzo zaangażowana razem z kolegami z urzędów powiatowych
i gminnych, zasługują na szczególne podziękowanie.
Musimy po prostu, po ludzku, podziękować naszym partnerom i przyjaciołom
z Polski, że są tak przychylni sprawom
mołdawskim i pomagają nam, naszym samorządowcom, a przez nich - mieszkańcom Mołdawii w zrozumieniu, że musimy
zrobić krok do przodu, promować kraj,
Wywiad z Mihailem Gandraburą mołdawskim
koordynatorem projektu „Odkryć Mołdawię”
rozwijać gospodarkę, pokazać światu, że
jesteśmy Europejczykami. Mieszkamy tuż
obok Polski - 1000 km od Warszawy jest
Kiszyniów.
Dla nas Polska jest wzorem, że gdy były
najtrudniejsze czasy transformacji – wszyscy wytrzymali. Oczywiście była walka polityczna, oczywiście przeszła Polska przez
trudności. Nikt nie powiedział, że teraz
już wszystkie trudności są poza wami, ale
jest nie do porównania Polska 1989 roku
i Polska 2013! To są dwie zupełnie różne
realności.
Jakich działań życzyłby Pan sobie,
jako Ambasador Republiki Mołdowy
w RP, dla poprawy naszej współpracy?
Które z tych działań uważa Pan za najpilniejsze?
W związku z tym, że realizujecie projekty związane z rozwojem wsi, to po pierwsze – transformacja rolnictwa; pokazanie
jak można w takim miejscu, gdzie nie ma
czarnoziemów, zrobić by ziemia dawała
dobry urodzaj. Jak można hodować bydło, świnie, etc.. Jak można nie mając niemal nic – osiągnąć w rolnictwie wszystko.
Druga sprawa, to formy promocji regionów i wartości regionalnych. Bardzo
interesująca jest np. działalność polskich
Kół Gospodyń Wiejskich, gdzie pielęgnuje się stroje ludowe, dania lokalne, wzornictwo, walory turystyczne regionów, etc.
Promocja wartości lokalnych, walorów
regionalnych, ludowych, kulturowych to
sprawa niesamowita, której my musimy
się nauczyć. Ostatnia sprawa, to realna,
rzeczywista samorządowość w sensie
uczestnictwa mieszkańców w organizacji własnego życia, w samoorganizacji
społecznej, odpowiedzialności za dobro
wspólne. Jak Polacy to osiągnęli, że mogą
w porozumieniu i wspólnie działać na dobro wspólne. Być może to jest coś, czego
my potrzebujemy przede wszystkim, co
powinniśmy i zacząć i kontynuować.
Mihail, nasze organizacje pracują razem już 3 lata. Bywałeś w Polsce na różnych projektach organizowanych przez
organizacje społeczne. Jakie różnice
dostrzegasz w funkcjonowaniu organizacji w Mołdawii i w Polsce?
W Mołdawii zarejestrowanych jest około 2300 organizacji społecznych, z których
realnie pracuje 20-25%, nie więcej. Są organizacje będące pod wpływem polityki,
biznesu i takie, które pracują z własnej
inicjatywy, piszą projekty, szukają pieniędzy na ich realizację uczestnicząc w konkursach. Nie odczułem, by organizacje
polskie pracowały pod takimi wpływami
jak u nas. Czuje się ich większą niezależność, mogą wchodzić w różne koalicje do
projektów, ale podążają swoja ścieżką. Ponadto polska organizacja może otrzymać
1% od podatku. U nas tego nie ma.
Jak postrzegana jest praca w NPO
przez ludzi w Twojej okolicy?
Są projekty jak np. sadzenie drzew czy
badanie wody, które cieszyły się zainteresowaniem. Jednak większość nie dowierza organizacjom. Myślą, że mamy w
tym jakiś osobisty interes. A skoro mamy
interes, żeby np. zbierać śmieci, to proszę
bardzo... Jednak nasze działania zmieniają
powoli sposób myślenia, a w przypadku
projektów międzynarodowych jest tak,
Co stanowi szansę dla rozwoju peryferyjnych obszarów wiejskich?
Na obszarach nie mających szans na
rozwój przemysłu z racji położenia, zasobów naturalnych i ludzkich jedynym racjonalnym przedsięwzięciem strategicz-
że są one dla ludzi bardziej wiarygodne.
Gdyby NPO otrzymało sponsoring od
mołdawskiego donora, to myślano by:
„Oho, dogadali się, mają jakiś interes”. Także samorządowa administracja nie dowierza NPO. To spuścizna po ZSRR, że administracja nie może pozwolić na mieszanie
się organizacjom oddolnym. Samorząd
chce mieć pełną kontrolę. Sytuacja bardzo zmieniła się pod wpływem naszych
projektów, kiedy zaangażowałem się we
współpracę z gminami Mitoc i Malaesti,
które już znalazły partnerów w Polsce.
Czy widzisz szanse na zmiany?
Można się ich spodziewać jesienią, ponieważ będą u nas wybory. Mam wiele
nadziei na zmiany, bowiem chciałbym
rozwijać swoją wieś.
Mihail Gandrabura,
Prezes Stowarzyszenia” Civis” z Moldawii
nym jest decyzja o zachowaniu walorów
przyrodniczych i kulturowych i o ich wykorzystaniu w turystyce
Przemysław Kowalski, Prezes Lokalnej
Organizacji Turystycznej „Puszcza
Pyzdrska”
Dziękuję bardzo za rozmowę.
Wywiad przeprowadzony przez prezes
Towarzystwa Kulturalnego „Echo Pyzdr”
Wiesławę Kowalską,
Pyzdry – Warszawa, 09 grudnia 2013
Od lewej: ksiądz Andrzej Lewandowski, członek Komisji Stypendialnej
programu Mecenat oraz Przemysław Kowalski
11
W projekcie „Odkryć Mołdawię” spotykamy się po raz trzeci. Udało nam
się, w marcu 2013, doprowadzić do
podpisania partnerstwa gmin Mitoc,
którą Pan zarządza z gminą Blizanów
w Polsce. Czy odczuwalne są rezultaty
naszej pracy wśród mieszkańców gminy Mitoc?
Po waszym pierwszym przyjeździe
rozmawiałem z ludźmi, którzy byli słabo zainteresowani, nie dowierzali temu
wszystkiemu. Po powrocie naszej delegacji z Polski – bardzo się to zmieniło. A
po waszej rewizycie w październiku 2013
były takie komentarze: „Oni poszli nie tylko tam, gdzie poprowadził ich primar, ale
oni sami, bez niego, poszli w naszą wieś i
sami chcieli zobaczyć jak my żyjemy”.
Pozostawiło to bardzo pozytywne wrażenie. Gdy wyjeżdżaliście wiele osób mówiło, a było u nas święto wsi, że odjeżdżają
dobrzy ludzie. W taki sposób trzy spotkania spowodowały tak dobre odniesienie
do polskiego narodu. Szczerze powiem,
że nie oczekiwałem takich rezultatów.
Jeszcze niczego wspólnie nie zbudowaliśmy, ale pogląd ludzi zmienił się...
Jakie są Pana oczekiwania wobec
partnerstwa gmin Mitoc i Blizanów?
W latach 90.tych przejeżdżałem przez
Polskę, ponieważ pracowałem w Niemczech. Teraz widać, że Mołdawia została
na tym poziomie co wówczas, a Polska
poszła dużo do przodu. Bardzo interesujące są Wasze doświadczenia z tego okresu.
Liczę na to, że uda nam się – dzięki współpracy z polskim partnerem – uniknąć błę-
Ilie Virtosu, primar gminy Malaesti w
rejonie Orhei
Studiujesz kinetoterapię na wydziale
medycznym w Kiszyniowie. Tu przyjechałeś jako uczestnik ludowej grupy muzyczno-tanecznej „Junior”. Jakie są Twoje
wrażenia po naszej wspólnej wystawie
na targach Tour Salon w Poznaniu?
Na targach ludzie, słysząc że jesteśmy
z Mołdawii, pytali często gdzie to jest? Co
to właściwie znaczy: Mołdawia? Pomyślałem, że dobrze byłoby pokazać co tu
mamy, może znaleźć w Polsce partnera do
działań. Bardzo mi się podobało właśnie to,
że była to wystawa wspólna, że mogliśmy
pokazać, że mamy w goszczącej nas Polsce
partnerów i że różne miejsca, kraje mogą
pracować w partnerstwie dla jednego celu.
dów i trudności, na które na pewno wy
byliście narażeni reformując się.
Jak ocenia Pan kondycję organizacji
pozarządowych w Mołdawii?
Nie ma przepisów, które choć w minimalnej części, zezwalałyby na finansowanie organizacji. W krajach rozwiniętych
jest taka tradycja. U nas nie ma jeszcze
takiego myślenia. U mnie w gminie jest
jedna organizacja, którą założyli ludzie
chcący doprowadzić gaz. Potem utworzyli drugą związaną z wodociągiem. Jednak
organizacje te zajmują się wyłącznie tymi
celami.
Aleksei Cojocari, primar gminy Mitoc
w rejonie Orhei
Panie Virtosu, pracuje Pan w samorządzie od 2 lat. Co było przedtem?
Pracowałem jako lekarz weterynarii. Na
początku w swojej wsi, a następnie przez
15 lat jako lekarz rejonowy. W 2011 roku
Od lewej: Aleksei Cojocari – primar gminy
Mitoc, Ambasador Republiki Mołdawii
Iurie Bodrug, Sławomir Musioł – wójt
gminy Blizanów
Jak oceniasz szanse na partnerską
pozycję organizacji pozarządowych we
współpracy z samorządami i biznesem
w Mołdawii?
Nie jest to łatwe. Myślę, że jest to problem wymiany pokoleń, że trudność jest
w spuściźnie po komunizmie, gdzie władza jest po to, by jej słuchać. Młodzież myśli inaczej, chce współpracować.
Ruslan Beznos, student medycyny
w Kiszyniowie
Lotnisko w Kiszyniowie. Od lewej: Viacheslav Tiron /Slavik/ - Stowarzyszenie
„Civis”, Sławomir Musioł – wójt Blizanowa,
Dionizy Jaśniewicz - Starosta Wrzesiński,
Wiesława Kowalska – TK „Echo Pyzdr”,
Mihai Gandrabura – Stowarzyszenie „Civis”, Przemysław Kowalski – LOT „Puszcza
Pyzdrska”, 2012 r.
pracowałem, także jako weterynarz, na
Cyprze. Gdy wróciłem były u nas wybory i ludzie z mojej wsi chcieli, bym podał
swoją kandydaturę. Wygrałem w I. turze.
Jakie doświadczenie chciałby Pan
przenieść z Polski?
Główny problem mojej gminy to infrastruktura. Jednak chciałbym też ożywić
społeczność, podnieść w ludziach nadzieję tak, by poczuli, że są przed nimi perspektywy.
Chłopcy z mołdawskiego zespołu „Junior”, od lewej: wokalista Andrian Lisa oraz Ruslan
Beznos, z paniami z zespołu regionalnego w Wielkopolsce /targi Tour Salon 2013 w
Poznaniu/
Rozmawiamy w dzień po trzęsieniu
ziemi w Mołdawii /06.10.2013/, ale nie
ma to wpływu na naszą kondycję... Slavik, pełnisz funkcję zastępcy prezesa
w organizacji, z którą od 3 lat realizujemy wspólnie projekty między Polską
a Mołdawią. Co to, Twoim zdaniem,
daje Mołdawii?
Myślę, że polska strona dużo robi dla
Mołdawii. Wiele z tych projektów powoduje zmiany w myśleniu. Mołdawia stawia
pierwsze kroki do niezależnego życia, od
państwa opiekuńczego do niezależnego.
Myślę, ze w dużym stopniu jest gotowa na
te zmiany.
Czy na mołdawskim rynku są organizacja, które udzielają granty dla organizacji pozarządowych?
Wiem, że są takie fundacje, ale dają one
dofinansowanie niestety głównie przez
istniejącą władzę. Jestem zdania, że grantodawcy powinni dawać wsparcie małym
organizacjom. Dawać małe pieniądze
i kontrolować przebieg realizacji projektów.
I tak, dzień za dniem, będzie widać kto jest
kto i do czego dorósł, by się tym zajmować.
Jakie projekty byłyby dobre dla poprawy gospodarki?
Myślę, że najważniejsza jest zmiana
mentalności. Jeśli jest ona we właściwych
torach, to chcesz czy nie chcesz, ekonomia też zacznie się rozwijać. Ludzie chcą
robić rzeczy dobre, tworzyć miejsca pracy,
być samodzielni
Viacheslav Tiron,
zastępca prezesa Stowarzyszenia „Civis’.
Mamy w planie rozmowy z potencjalnym polskim partnerem samorządowym dla Pana gminy. Czego oczekuje
Pan od partnera?
Cele mojego przyjazdu do Polski, to podjęcie partnerstwa, wymiana doświadczeń
i wspólne projekty. Chciałbym, by nasi ludzie w Mołdawii, z mojej gminy więcej wiedzieli o Polsce, żeby dzieci tu przyjeżdżały
i dorośli; by przyjeżdżały Polacy do nas. Za
czasów Związku Radzieckiego nasze dzieci
uczyły się tylko o historii ZSRR, nie uczono
nas o cywilizacji zachodniej. Przeciętni Mołdawianie mało wiedzą o Polsce. Gdy zacznie
się partnerstwo, to postaram się nauczyć języka polskiego przynajmniej w 20-30%.
12
13
Zdjęcie grupowe stypendystów i członków
PK „Echo Pyzdr” z Prezydentem Polski
Bronisławem Komorowskim przed
siedzibą Towarzystwa Kulturalnego „Echo
Pyzdr”, marzec 2012 r.
Obywatele Stypendyści
Towarzystwa Kulturalnego
„Echo Pyzdr”
Sławomir Musioł podczas Święta Plonów w Orhei
Jak układa się współpraca z organizacjami pozarządowymi w gminie Blizanów?
Działa u nas ponad 40 organizacji pozarządowych, w tym 16 Stowarzyszeń
Ochotniczych Straży Pożarnych, 15 Kół
Gospodyń Wiejskich, 6 klubów sportowych, 3 prowadzące działalność oświatową (2 szkoły publiczne i 1 przedszkole)
i 2 wspierające inne cele. Ponadto Gmina
współpracuje ze stowarzyszeniem spoza
terenu gminy, tj. z Towarzystwem Kulturalnym „Echo Pyzdr ” w zakresie dofinansowania projektu stypendialnego dla
licealistów, którzy mieszkają na terenie
Gminy Blizanów.
To autorski projekt organizacji społecznej TK „Echo Pyzdr, w który gmina Blizanów zaangażowała się 3 lata
temu. Czy to dobrze, że realizatorem
jest organizacja społeczników? Czy nie
lepiej kierowała by tym gmina?
Bardzo cenię sobie współpracę z Towarzystwem Kulturalnym „Echo Pyzdr”, choć
dodam, że Gmina przyznaje i wypłaca jeszcze stypendia socjalne z dotacji budżetu
Państwa, gdzie jedynym kryterium jest
niski poziom dochodów rodziny oraz naukowe – z własnych dochodów gminnych,
na podstawie podjętej przez radę gminy
uchwały i przyjętego regulaminu, gdzie
kryteria to: dochody i wysokie wyniki
w nauce. Wszystkim, którzy spełnią te dwa
kryteria wypłacane są comiesięcznie sty-
14
pendia w wysokości 150 zł. Obecnie mamy
12 stypendystów. W przypadku tych stypendiów wystarczającym warunkiem ich
otrzymania jest spełnienie kryteriów.
Inaczej jest w przypadku realizowanego wspólnie z TK „Echo Pyzdr” projektu
stypendialnego „Mecenat”. Rekrutacją stypendystów zajmuje się komisja powołana
przez TK „Echo Pyzdr”. Kandydat, oprócz
spełnienia kryterium dochodowego i uzyskiwanych wysokich wyników w nauce,
musi wyrazić chęć pracy społecznej. By
być stypendystą nie wystarczy osiągać dobre wyniki w nauce, ale należy jeszcze wykazać się zaangażowaniem i pracą na rzecz
stowarzyszenia i miejscowej społeczności
między innymi przygotowując i realizując
własne projekty. Jest to bardzo ważny element, który uczy właściwej postawy obywatelskiej, zaangażowania w życie własnej
społeczności, pomocy potrzebującym,
wzmacnia także wśród stypendystów poczucie własnej wartości. Stypendysta nabiera świadomości, że w zamian za otrzymaną pomoc, na miarę swoich możliwości
może pomóc również innym. Jeszcze jednym ważnym elementem, który słabo
funkcjonuje w przypadku przyznawanych
stypendiów bezpośrednio przez gminę,
to brak dogłębnego rozeznania sytuacji
rodzinnej stypendysty. Gmina przyznając
stypendia opiera się wyłącznie na dokumentach (zaświadczeniach) , natomiast
Stowarzyszenie przeprowadza dodatkowo
wywiad rodzinny i środowiskowy, co daje
pełen obraz sytuacji w jakiej znajduje się
przyszły stypendysta.
Jakie roczne nakłady ponosi gmina
Blizanów na realizację tego wspólnego programu stypendialnego? Jakie są
z tego korzyści?
W ramach wspólnego programu corocznie fundowane są cztery stypendia
dla licealistów z terenu Gminy Blizanów.
Stypendium wypłacane jest przez 10
miesięcy w ciągu roku i wynosi 180 zł
miesięcznie. Koszty stypendium po połowie pokrywa Gmina Blizanów i TK „Echo
Pyzdr”. Rocznie Gmina Blizanów na ten cel
wydaje kwotę 3600 zł. Rada Gminy przeznaczając corocznie w budżecie środki
własne na stypendia, choć nie ma takiego obowiązku, jest przekonana, że są to
bardzo dobrze zainwestowane pieniądze
, które pozwalają wielu młodym i zdolnym
uczniom , którzy są w trudnej sytuacji materialnej, zdobyć wykształcenie i zapewnić start w dorosłe życie. Bardzo korzystnie przedstawia się tutaj współpraca z TK
„Echo Pyzdr”, chociażby ze względu na
to , że środki przeznaczone przez gminę
zostają podwojone a co najważniejsze trafiają do uczniów którzy realizują w gminie
wiele inicjatyw społecznych. Z całą pewnością można stwierdzić, że wydatkowanie środków w ramach wspólnego programu stypendialnego jest najbardziej
efektywne i korzystne dla wszystkich jego
uczestników.
Sławomir Musioł – Wójt Gminy Blizanów
To opowieść o tym jak społeczność lokalna może pokazać światu, że potrafi wspólnie zadbać o uzdolnionych członków swojej
wspólnoty; że może zorganizować się, by
wspomagać talenty swojej Małej Ojczyzny
z pożytkiem dla wszystkich.
W roku 1998 TK „Echo Pyzdr” przeprowadziło badanie środowiskowe w swojej gminie
w postaci wywiadów z dyrekcjami 5 szkół (odpowiedników mołdawskich gimnazjów) celem
uzyskania informacji jaki odsetek dzieci rolników kieruje się, po zakończeniu gimnazjum,
do liceum z myślą o dziennych studiach wyższych. Z zebranych informacji wynikało, że żadne dzieci z rodzin rolniczych nie idą do liceów,
a następnie na uniwersytety, a tylko do szkół
zawodowych w przekonaniu, że dają one zawód, a więc że po ich zakończeniu będzie można znaleźć pracę i wspomóc budżet rodziców.
Wiele było utalentowanych dzieci, które nie
kształciły się na najlepszych uczelniach z powodu deficytów finansowych w ich rodzinach.
Zebrana wiedza stała się motywacją dla
osób należących do stowarzyszenia TK „Echo
Pyzdr”, by coś zrobić, by zmienić ten stan.
Postanowiono utworzyć mały program stypendialny, który pozwoli udzielać stypendia
na naukę najzdolniejszym uczniom z okolicy,
którzy nie są w stanie kształcić się ze względu
na brak pieniędzy na zapłacenie za internat
czy dojazdy do dobrej szkoły w rejonowym
mieście. W roku 1998 TK „Echo Pyzdr” zebrało
pieniążki na pierwsze stypendia i uruchomiło Program Stypendialny „Mecenat”.
Do roku 2013 TK „Echo Pyzdr” udzieliło stypendiów około 110 osobom na kwotę ponad
300 000 zł, na które złożyli się darczyńcy indywidualni i instytucjonalni zarówno lokalni jak
„pozyskani” z daleka, często z dużych miast.
Co dają organizatorzy Programu „Mecenat” stypendystom?
Na początku tylko pieniądze, ale już po
roku funkcjonowania Programu Stypendialnego widać było, że to nie może być darowizna, że stypendium trzeba traktować jak
społeczną inwestycję, która musi się zwrócić.
W ten sposób rozpoczęło się kształtowanie
postaw aktywnych, a nie roszczeniowych!
Organizatorzy pracowali przecież społecznie szukając sponsorów, formułując dokumentację i regulaminy, wykonując szereg
prac, nierzadko dofinansowując z własnych
środków Program po to, by nie przerywać
raz rozpoczętego wsparcia. Młode talenty –
stypendyści też mogą i chcą nieść pomoc innym. Trzeba tylko wskazać im, czego brakuje,
co mogą zrobić dla swoich rodzin, wsi, szkół
oraz młodszych i starszych członków wspólnoty. Co mogą zrobić? Mogą pokazać swoje
talenty, pasje, pomóc młodszym uczniom
udzielając korepetycji, ale też zarażając motywacją do nauki, do samorozwoju. By tak
się stało Program Mecenat musiał wzbogacić
ofertę wsparcia o szereg nowych narzędzi,
jakie oferował swoim stypendystom (nauka
pisania i realizacji projektów społecznych,
szkolenia, staże w firmach, nauka języków
obcych i wszystko, co potrzebne, by młodzież mogła stać się bardziej profesjonalna).
Co stypendyści dają środowisku, z którego pochodzą?
Stypendyści angażują się w pracę na rzecz
innych, kreują i realizują indywidualne projekty społeczne, projekty wspólne dla całej
grupy stypendystów oraz uczestniczą, jako
wolontariusze, w projektach realizowanych
przez TK „Echo Pyzdr”. Program „Mecenat” to
samonapędzające się koło stanowiące cykl
rozwoju społeczności lokalnej.
Wyposażona w nowe umiejętności młodzież rozpoczęła realizować projekty społeczne w małych miejscowościach, z których postr. 16
15
str. 15
chodzi, pokazując mieszkańcom to, co umie
robić najlepiej. I tak, od 15 lat funkcjonowania
Programu, w wioskach odbywają się teatry,
warsztaty o zdrowym żywieniu, zajęcia artystyczne, pokazy eksperymentów z chemii, fizyki, astronomii, dodatkowe zajęcia dla dzieci, także dla osób niepełnosprawnych, zajęcia
ekologiczne, krajoznawcze i wiele innych.
W ich pracę włączają się ich przyjaciele, rodziny, a nawet miejscowe szkoły i przedszkola.
Niemal na każdy projekt przyjeżdżają lokalni
dziennikarze, bo poziom zajęć jest wysoki a całość wyjątkowa i zawsze dla świata ciekawa.
Edyta Nowińska podczas projektu
w Indonezji
Co dzisiaj robią pierwsi absolwenci Programu „Mecenat”?
Przede wszystkim nie mają problemów ze
znalezieniem pracy dającej satysfakcję i zarobki. Są bowiem kreatywni, samodzielni,
krytyczni, ale i umiejący pracować w zespole
– to cechy niezwykle cenne dla najlepszych
pracodawców. No i znają dobrze języki obce,
których naukę też dofinansowujemy. Kilka przykładów: Edyta wspierana przez 9 lat
pracuje dziś na niemieckim uniwersytecie
nad habilitacją z dydaktyki matematyki, wykłada na uczelniach w Polsce, w Niemczech
i Kanadzie i kreuje sposoby nauczania matematyki w szkołach w Polsce i Indonezji;
Agata pracuje w niemieckiej instytucji zajmującej się ochroną środowiska oraz nad
polsko-niemieckimi projektami edukacyjnymi; Robert, który jest w liceum napisał tak:
„Co dał mi Program Mecenat? Stypendium,
które otrzymuje od Towarzystwa Kulturalnego „Echo Pyzdr” pomaga mi w realizowaniu
zajęć dodatkowych takich jak lekcje języka
angielskiego oraz gra na keyboardzie. Jednak „Program Mecenat” to nie tylko wsparcie
finansowe. Dzięki temu programowi mam
możliwość poznawania innych ciekawych
i aktywnych osób. Dzięki realizacji projektów
mogę rozwijać swoje zainteresowania, a także zdobywam większa pewność podczas występów publicznych”.
Jak program „Mecenat” jest
postrzegany przez „świat zewnętrzny”?
Agata Diettrich
Robert Jackowski, licealista
Program stypendialny „MECENAT” Towarzystwa Kulturalnego Echo Pyzdr należy do
najskuteczniejszych w Polsce ze względu
na walor aktywizujący młodzież. Otrzymał
wiele prestiżowych nagród za kształtowanie
elit Polski, a w marcu 2012 odwiedził stypendystów Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej
Bronisław Komorowski.
Program stypendialny „MECENAT” realizowany przez TK Echo Pyzdr wyróżniają dwie
cechy: indywidualne podejście do potrzeb
stypendystów oraz aktywizowanie poprzez
pracę projektową indywidualną i zespołową na rzecz lokalnego środowiska. Stypendium to nawiązanie współpracy, pretekst do
wspólnego działania. Nie jest to darowizna
socjalna, lecz inwestycja społeczności lokalnej w jej utalentowanego przedstawiciela
i członka. To najlepszy zaczyn do budowania
społeczeństwa obywatelskiego, do którego
zapraszamy mołdawskie środowiska!
Organizatorzy składają podziękowanie przyjaciołom, którzy przyczynili się
do sprawnej realizacji działań w Polsce i Mołdawii, szczególnie Viacheslavovi
Tironowi z Kiszyniowa za pomoc i niezawodność w każdej trudnej sytuacji oraz
Panu Krzysztofowi Kolanowskiemu z Centrul de Informare Ialoveni w Mołdawii
za wsparcie podczas naboru do staży dla samorządowców mołdawskich w urzędach powiatowym i miejskim we Wrześni (PL).
Who is who?
Mołdawski partner
w projekcie
Socjalno - Ekologiczne Stowarzyszenie Civis z Orhei założone zostało
w 2005 r. Do sukcesów organizacji
należy projekt ekologiczny realizowany we współpracy z holenderską Akademią Nauk nt problemu składowisk
chemikaliów utworzonych w czasach
ZSRR w okolicznych wsiach. W latach
2006-2008 stowarzyszenie koordynowało projekt dotyczący aktywizowania młodzieży, a w roku 2009 założyło
lokalny parlament młodzieży w Orhei.
Organizacja podejmuje problemy partycypacji mniejszości etnicznych w samorządzie Orhei. Praca w organizacji
wykonywana jest na warunkach wolontariatu.
Kontakt:
e-mail: [email protected]
web: www.civis-ong.org
Polski partner w projekcie
Towarzystwo
Kulturalne „Echo
Pyzdr” prowadzi działalność krajową
i międzynarodową od 1996 w obszarach: edukacja, kultura, dialog demokratyczny, rozwój lokalny. Wielokrotnie
nagradzane, m.in. Medalem Ministra
Edukacji RP oraz uhonorowane, m.in.:
Listem Gratulacyjnym Ambasadora
Ukrainy Dmytro Pawłyczko. Na terenie
Mołdawii stowarzyszenie realizuje projekty od 2009 r. W roku 2012 otrzymało
wyróżnienie Ministra Kultury i Turystyki Mołdawii. Wszyscy członkowie pracują społecznie.
Kontakt:
e-mail: [email protected]
web: www.echo.org.pl
Wywiady zrealizowała i całość
opracowała Wika Kowalska
Realizatorzy projektu:
Koordynator polski: Wika Kowalska
Koordynator mołdawski:
Mihai Gandrabura
Fotografie: archiwum TK „Echo Pyzdr”
Opracowanie graficzne:
Agnieszka Jankowska