Wydanie papierowe
Transkrypt
Wydanie papierowe
Rewitalizacja Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie LAUREAT 2013 Spis treści 5 Wstęp 6 O projekcie 8 Kultura ma wzięcie 16 Kraków nieoczywisty 22 Z turystyką na ty 32 Dane adresowe 3 Polska Pięknieje Celem konkursu „Polska Pięknieje − 7 Cudów Funduszy Europejskich” jest wyłonienie i nagrodzenie najlepszych przedsięwzięć współfinansowanych z Funduszy Europejskich w obszarze turystyki, infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz rewitalizacji. Nagrody główne przyznawane są w 7 kategoriach. Projekt „Utworzenie Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie” to laureat w kategorii „Rewitalizacja”. Zachęcamy do odwiedzin jedynego w Polsce muzeum sztuki współczesnej zbudowanego od podstaw, co więcej − na terenie poprzemysłowym. 4 wstęp 5 MOCAK Gmach muzeum zaprojektował ceniony włoski architekt Claudio Nardi, który wykorzystał sześć obiektów istniejących na terenie dawnej Fabryki Schindlera. Swoją koncepcję oparł na trzech podstawowych założeniach: podkreśleniu charakterystycznej linii fabrycznego dachu szedowego (składającego się z kilku niesymetrycznych dachów dwuspadowych), zastosowaniu wyłącznie linii prostych oraz doświetleniu przestrzeni ekspozycyjnych światłem naturalnym. MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie nie jest wyłącznie miejscem, gdzie eksponowane są dzieła sztuki najnowszej. Twórcom obiektu zależało przede wszystkim na tym, by stworzyć miejsce spotkań i przekonać zwiedzających do ogromnej wartości sztuki współczesnej, która może być narzędziem poznawania świata. Projekt: Utworzenie Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie Projektodawca: Zarząd Budynków Komunalnych w Krakowie Lokalizacja: Kraków, woj. małopolskie Program: Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013, 5.2 Rozwój funkcji metropolitalnych Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego Wartość projektu: ok. 75 mln zł Dofinansowanie z UE: ok. 35,7 mln zł 6 o projekcie o projekcie 7 Zabłocie − wizyta obowiązkowa Zabłocie to poprzemysłowa dzielnica Krakowa, położona blisko centrum. Ze swoją unikalną architekturą i modnym postindustrialnym klimatem przyciąga nietuzinkowych mieszkańców i gości. Przybywa tu modnych klubów, pubów oraz ekskluzywnych loftów, czyli mieszkań urządzonych w poprzemysłowym budynku. Do ożywienia ruchu turystycznego przyczyniły się przede wszystkim dwie instytucje: MOCAK i oddział Muzeum Historycznego miasta Krakowa, utworzone na terenie dawnej Fabryki Schindlera. W 2010 r. powstała kładka „Bernatka” (znana z kłódek wieszanych przez zakochanych), dzięki której Zabłocie dzieli od Kazimierza jedynie kilkunastominutowy spacer. 8 kultura ma wzięcie kultura ma wzięcie 9 W europejskiej czołówce MOCAK nie pozostawia obojętnym, intryguje i przyciąga w nieszablonowy sposób. Najsilniejszym magnesem są zbiory oraz kolekcje. Raz w roku modyfikowana jest wystawa stała, wymienia się wówczas przynajmniej połowę prac zamieszczonych we wnętrzach muzeum. Organizowane są także duże ekspozycje tematyczne. Cykl ten zainaugurowano w maju 2011 r. prezentacją „Historia w sztuce”. Ubiegły rok należał do sportu − poprzez wystawę „Sport w sztuce”, a w tym roku planowana jest „Ekonomia w sztuce”. W kolejnych latach będą to m.in. „Zbrodnia w sztuce”, „Polityka w sztuce” oraz „Religia w sztuce”. Do końca 2012 r. odbyło się już 28 wystaw czasowych oraz trzy odsłony stałej ekspozycji. 10 kultura ma wzięcie kultura ma wzięcie 11 Przez wielkie S Na unikalną kolekcję MOCAK-u (liczącą obecnie ponad 3,5 tys. prac) składają się dzieła reprezentujące różne nurty i dziedziny sztuki nowoczesnej − malarstwo, rzeźbę, instalację, plakat, sztuki wizualne. Do najważniejszych należą m.in. rzeźba „7+1” Mirosława Bałki, instalacja „Między” Stanisława Drożdża oraz niemal cała spuścizna artystyczna Mikołaja Smoczyńskiego, obejmująca 45 cykli fotograficznych oraz setki negatywów i diapozytywów (przezroczy lub slajdów). Muzeum otrzymało też do depozytu zbiory prof. Mieczysława Porębskiego, historyka sztuki, na które składają się obrazy autorstwa: Jerzego Nowosielskiego, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Marii Jaremy, Tadeusza Kantora, Jana Lebensteina, Jerzego Tchórzewskiego oraz Jana Tarasina. Nie lada gratką dla czytelników jest możliwość korzystania z księgozbioru (niemal 4 tys. przekazanych woluminów) w utworzonej Bibliotece Mieczysława Porębskiego, wzorowanej na autentycznej bibliotece. 12 kultura ma wzięcie kultura ma wzięcie 13 Bez uprzedzeń Ambicją pracowników muzeum jest edukacja różnych grup odbiorców, w tym osób, które do sztuki nowoczesnej podchodzą z rezerwą. Organizowane są więc regularne lekcje muzealne i warsztaty, dostosowane tematycznie do dzieci, młodzieży szkolnej, studentów, dorosłych i seniorów. Jedną z ciekawych form działalności edukacyjnej jest „MOCAK Klub”, w którym odbywają się wykłady, seminaria, spotkania studyjne, pokazy filmów, dyskusje, spektakle teatralne oraz promocje książek. W księgarni artystycznej „MOCAK Bookstore” na zwiedzających czeka nie tylko kilka tysięcy pozycji z polskiego i zagranicznego rynku wydawniczego, ale także wyjątkowe przedmioty, sygnowane nazwiskami znanych twórców. 14 kultura ma wzięcie kultura ma wzięcie 15 Od przybytku głowa nie boli Podziemia Rynku (nominacja w kategorii „Obiekt turystyczny”, 2011) Projekty z Krakowa często były doceniane w konkursie „Polska Pięknieje − 7 Cudów Funduszy Europejskich”. Warto część z nich Wystawa „Śladem europejskiej tożsamości Krakowa uwzględnić w swoich planach wizyty w Grodzie Kraka. − szlak turystyczny po podziemiach Rynku Głównego” pokazuje efekty badań 1000-letniej historii tego Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli (nominacja w kategorii „Produkt promocyjny”, 2011) miejsca. Zaprezentowano m.in. związki łączące średniowieczny Kraków z innymi ośrodkami europejskimi, a z myślą o najmłodszych przygotowano spektakl opowiadający historię wędrówki Szewczyka Skuby na Wawel i jego potyczki ze smokiem. Ciekawostką jest to, że Dlaczego etnografia jest sposobem myślenia, patrzenia i formą lalki poruszane są za pomocą pneumatycznych mecha- dialogu? Odpowiedzi na te pytania znaleźć można, odwiedzając nizmów, zsynchronizowanych z efektami dźwiękowymi muzeum i stałą wystawę „Polska kultura ludowa”, która prezen- i świetlnymi. tuje m.in. tradycyjne wiejskie budownictwo, wnętrza mieszkalne, warsztaty rzemiosła, galerię polskich strojów ludowych, eksponaty związane z obrzędowością doroczną i rodzinną, polską sztukę ludową. 16 kraków nieoczywisty kraków nieoczywisty 17 Sukiennice (zwycięzca w kategorii „Zabytek”, 2011) Galeria w Sukiennicach to jeden z najpiękniejszych i najbardziej rozpoznawalnych symboli Krakowa. W multitece, dzięki dotykowemu ekranowi, można szczegółowo poznać pierwszy obraz w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie − „Pochodnie Nerona” Henryka Siemiradzkiego. Z kolei w mediatece znajdują się stanowiska komputerowe ze specjalnie przygotowanym oprogramowaniem na temat sztuki polskiej XIX w. W salach galeryjnych umieszczono niewielkie ekrany dotykowe, na których wyświetlane są informacje i ciekawostki o obrazach. Zwiedzający mogą także skorzystać z audioprzewodników i interaktywnego przewodnika na smartfonie. 18 kraków nieoczywisty kraków nieoczywisty 19 Droga Królewska dla niepełnosprawnego turysty (zwycięzca w kategorii „Turystyka aktywna”, 2011) Muzeum Lotnictwa Polskiego (zwycięzca w kategorii „Obiekt”, 2012) Wirujące śmigło samolotu − tak wygląda z lotu Jeden z najbardziej rozbudowanych szlaków tu- ptaka budynek Muzeum Lotnictwa Polskiego. rystycznych w Europie przygotowany jest również Główna sala ekspozycyjna mieści m.in. jedyne z myślą o osobach niewidomych i słabowidzących. zachowane na świecie egzemplarze polskich sa- Droga Królewska prowadzi od Bramy Floriańskiej molotów PZL P.11c i RWD 21 oraz bezogonowy przez Rynek Główny do Wawelu. Na szlaku mo- szybowiec IS-6x „Nietoperz”. W sali edukacyjnej żemy podziwiać 12 makiet zabytków z krótkimi można poćwiczyć na symulatorze lotów, obejrzeć opisami w alfabecie Braille’a oraz alfabecie ła- przekrój silników lotniczych i uczestniczyć w lek- cińskim w dwóch wersjach językowych: polskiej cjach muzealnych. i angielskiej. 20 kraków nieoczywisty kraków nieoczywisty 21 Nowy wymiar Królewski Kraków to nie tylko Wawel, Barbakan, Smok i Sukiennice, ale także offowe galerie, festiwale teatralne czy piwnice. Warto zejść z głównych szlaków, by wczuć się w inną atmosferę tego miasta. Polecamy: • trasę uniwersytecką • trasę zabytków żydowskich • trasę nowohucką • trasę naukową • szlaki krakowskich muzeów − sztuka Młodej Polski, witraże • szlaki krakowskich muzeów − szlak nauki i wiedzy • szlaki krakowskich muzeów − życie dawniej • szlaki krakowskich muzeów − szlak kultury żydowskiej. Szczegółowe informacje: www.krakow.pl 22 z turystyką na ty z turystyką na ty 23 Kultura schodzi do podziemia Krakowski Rynek słynie ze swoich piwnic, na czele z Piwnicą Pod Baranami. „Wchodzi się jak zawsze do Domu Kultury; jednakże po wejściu na dziedziniec, zamiast iść prosto i na lewo, trzeba zaraz skręcić na prawo, potem zobaczysz ukryte wąskie schodki, duże żelazne drzwi − lekko uchylone, znowu schodki znacznie szersze i kręte; zapomniane, solidnie zakurzone, ogromne gipsowe popiersie; stłumione głosy i towarzyszące im uderzenia żelaznych narzędzi. To właśnie tu!” − pisał wiosną 1956 r. w „Dzienniku Polskim” w pierwszym artykule o Piwnicy Pod Baranami sam Piotr Skrzynecki. Początkowo miała być miejscem spotkań studentów, ale szybko stała się mekką najlepszych artystów, kabareciarzy i jazzmanów. Warto zajrzeć także do: • Piwnicy Miejskiej (pod wieżą ratuszową) − niegdyś piwiarnia oraz więzienne miejsce tortur, dziś − „Scena Pod Ratuszem” krakowskiego Teatru Ludowego • dawnej Piwnicy Świdnickiej (Rynek Główny 1, w północno-wschodnim narożniku piwnic krakowskiego ratusza, z oknami wychodzącymi na Rynek) − przez wieki piwiarnia, obecnie restauracja. 24 z turystyką na ty z turystyką na ty 25 Królestwo festiwali Spektakularne widowiska dla wielotysięcznej publiczności, głośne w Polsce i Europie wydarzenia − to wszystko czeka w Krakowie na miłośników muzyki, sztuki, literatury i teatru. Zapraszają m.in.: • „Festiwal Kultury Żydowskiej” − jeden z największych na świecie, odbywający się od 1988 r. na krakowskim Kazimierzu • „Opera Rara” − zainicjowana w 2009 r. prezentacja znakomitych produkcji operowych, święcących triumfy na prestiżowych scenach • „Misteria Paschalia” − muzykę renesansu i baroku, związaną z Wielkim Tygodniem i Wielkanocą, wykonują najznamienitsi interpretatorzy muzyki dawnej • „Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego Off Plus Camera” − organizatorom udało się połączyć niszowe kino z masowym zainteresowaniem • „Festiwal Muzyki Filmowej” − wyświetlanym filmom towarzyszy wykonywana na żywo muzyka filmowa • „Festiwal Literacki Czesława Miłosza” − wielkie święto literatury z udziałem gości z całego świata, w tym laureatów Nagrody Nobla 26 z turystyką na ty z turystyką na ty 27 • „Grolsch ArtBoom Festiwal” − wydarzenie prezentujące polską i zagraniczną sztukę współczesną • „Jarmark Świętojański” − w czerwcu, na kilka dni przed Nocą Świętojańską, nad Wisłą, u stóp Wawelu powstaje średniowieczne miasteczko • „Krakowskie Wianki” − koncertom gwiazd muzyki rozrywkowej towarzyszą elementy widowiska nawiązującego do tradycji Nocy Świętojańskiej • „Coke Live Music Festiwal” − festiwal brzmień spod znaku hip-hopu, rhythm and bluesa, popu, ale i fani rocka znajdą tu coś dla siebie • „Unsound” − to z początku undergroundowe wydarzenie w ostatnich latach przybrało o wiele większy rozmach • „Festiwal Sacrum Profanum” − zaciera granice między muzyką współczesną a zdobyczami ambitnej sceny rozrywkowo-eksperymentalnej • „Conrad Festiwal” − prawie przez tydzień w Krakowie goszczą najwybitniejsze osobistości światowej literatury • „Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia” − na deskach krakowskich teatrów można zobaczyć najlepsze polskie spektakle minionego sezonu. 28 z turystyką na ty z turystyką na ty 29 Kto tu rządzi? Fizyka Miłośnicy programów popularnonaukowych powinni jak najszybciej wyłączyć odbiorniki i udać się do Ogrodu Doświadczeń im. Stanisława Lema w Nowej Hucie (zwycięzcy w I edycji konkursu „Polska Pięknieje − 7 Cudów Funduszy Europejskich” w kategorii „Obiekt turystyczny”). Otwarty w 2007 r. był pierwszym sensorycznym parkiem edukacyjnym w Polsce. Przy jego tworzeniu wzorowano się na słynnym norymberskim Polu Doświadczeń Zmysłowych. Małe, duże i te większe dzieci potrafią godzinami testować urządzenia, które wprowadzają w tajniki optyki, akustyki oraz mechaniki. Nawet najmłodsi bywalcy Ogrodu wiedzą, że brachistochrona to krzywa najszybszego spadku, wykorzystywana przy planowaniu lotów promów kosmicznych. A wszystko dzięki prostemu doświadczeniu z użyciem dwóch toczących się kul. 30 z turystyką na ty z turystyką na ty 31 Zwycięstw a Fabrycz n a Sier a r sk ka łach e r ta Na D o J. Dek ic za anow Pa Gromadz ka M yśliwska Szczygla Rybna S t ró ż a nis W ł . S z a fe r a Ślluusarsk a ka wska Płaszo G wska Myśli Prze wóz PŁASZÓW ks. I. Sto Szczeciń ska icza Rzeźn T. Ro m O S . Z A D W O R Z Eu m ZAGUMIE dane adresowe rs k a Czarnieckiego o f. ska char Str y za elius Hew źl a icza Lewkow AL. POW STANIA WARSZ J. i J. Śniadeckich ców zie Pod brz e J. D IE J.K. Ch odkie w W. Bogusławskieg o DY TLA owa sk a ŚW. GERTRU g Dwernicenki.ego Stol a Dro ow Targo w a św. Benedykta STE WE go rska R PL A TT yż a ku ód Wiśl na Bracka św. K rz Flor i św. S ńsk a Ja g iello PODW A Garncarska ZW IER tal Tatrzańska a wd Centrum Handlowe Krzy Sarmacka WI ÓW Estakada C im. Jacka Kaczmarskiego Ń STA W O P a owa OP EL K sk Szklar ów Lw za H e us Tad KIC na OLS y AL. Dane adresowe e Lasówka Brodzińskie Zadw oz r Niw Paproci a y SASKA D łkow sk ch iego oła www.mocak.pl ks. W. Turka Chemobudowa GO Na KIE EC IM KL So ko lsk z Kos S. a rsk a łow Wa dla My R. K ie a Zat ors k ogródki działkowe O a ńsk L rta J. Deke e-mail: [email protected] Koszykarska r Po Zduńska ły Wis olu Zak CÓW IOW CZN STO towa Zabło e ci He tm D ą b rowskiego B. L IMA gi NO Św. Kin wWS arno go KI T skie Muzeum Sztuki Współczesnej tel. 12 26 34 000 Na E ŃSKI EG a kert MOCAK 30-702 Kraków KA HUC O W NO Centrum Targowe J. D e 400 m ogródki działkowe ny wod UDZI 200 Wydawca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2013 Projekt graficzny i opracowanie mapy: Mac Map / Mariusz Mamet Projekt graficzny okładki: Nina Dereszewicz Stan aktualizacji – kwiecień 2013 r. pień Kilińskiego Podziałka mapy ok k WWidido I DĄB - GR synagogi 100 Sto a M sk da Bajecz na kościoły pozostałe tereny zielone iego ws k ask ieg o ie elen M. Bałuckiego Półkole OFIAR DĄBIA a Miedzian L . Zi N ki Dąbrów Wzgórze Lasoty Widok j Żółtemki Ciże atów Sk r z pomniki lasy, parki, cmentarze ul. Lipowa 4 Akademia Krakowska RLI GA O EG wa . A. prof Stawarza pl. Lasoty al. E. Dem bo plaża t R. Traauuggutta Pa r k o Potebni przystanie wodne wody 0 wa Porto Lipowa sk a ow Lw Rękawka Janowa Wola kusa gierska UM ka órzec Grzeg Fabryka Schindlera Kącik Kra Wę WSKIEGO B. LIMANO Muzeum Sztuki Współczesnej IE Józefińska wa ysło em Prz DZ NA ZJEŹ Solna rt Po Zabłocie KRAKÓW ZABŁOCIE lny So owskiego S. Bobr OJU OK kina budynki użyteczności publicznej Na Szanie c o k ieg ows h c a St E G. H s e łoci Zab st w Mo ńcó sta Pow ch ski Ślą i dzk P AL. rski a a rs k gó Pod S. Jacho w icza budynki zabytkowe Mos Kotla lick Wi M. prof. Gęsia KA ÓRS G D PO ła ePrz ska my AWF S e mp e ritowc ów Galeria Kazimierz U OKOJ AL. P płk. Nullo Rondo Grzegórzeckie SKA KOTL AR Masarska Ha St lisko Wiś yka ńcz rne Wa ie hnickie go pl. sk i dol ska Bohaterów Getta r Podwiślań a w a a Bul N Piwn a ow ost o ieg śn wio S Sz ed Prz B rlan r Ku lu wa ie ośc yM Prz Starom Cel na z. ars st m dsk łsu i J. P ck a da a osz ł ug J. D S. S e Tur dosów iana o Swob a Bar o Rynek K . Ro l l e g a Podgórski Planty an ejt pl. R . F. Nowackiego T Niepodległości pl. E. owskiego Serk st i mo ańsk tm Re ka Bars Koman Słom zka ed Sz w OS. 32 E L S K I E P O D W AW ska inow udw Ciemna wa Gazo Po a rsk d gó Mo troniu Na Us zbowa Wier tora H. Wie K A Z I M I E R Z skiego low Chmie R yba k i a ńska a ow Tryn Boche Mo st itarska Procho wa M. Sie dlecki ego Cmentarz Żydowski ow z s Rzeka s Mio d pl. Bawół ńca awrzy św. W terska Bonifra i d zk fl an ar In i Bulw ńsk oły rW wa Bul Barska rana Wyg a ak J. Bułh ska Skawiń a icz A ŚLN Dajwór WI sza o t RO roka a STA Sze Wąsk a Jakub Kupa a y Ester tian Nowa o Ciała Bożeg Mio a acz urg G ks. ks. Blac skwer B. Berrecciego dowa pl. Wolnica wa Węglo karska kiego dlec M. Sie as Seb św. Pie Brzoz owa WSKA KRAKO ska stiań Augu zna W. Pola SKIEGO SZYŃ DA . I. AL A A SK ki OM g ni e s z AD św. A a c Sk a łe a lew o se B. J ra aue rsz Wa pl. Nowy Izaaka a sels i e a M Józef z nnic wa Rondo run Grunwaldzkie G GRZEGÓ RZE CKA pr iego ozińsk S. Rog ŚLN WI S TR ie Suk owej Orzeszk o kieg d ec a Kor isław Stan św. i ldzk Librowszczyzna RO O IE G i eńsk k ka lińs Pau WESOŁA Me Wrze sińsk św. Sebas tiana A J. DIETL t c za Bonerowska STA Grodzka Kanonicza Kol k ie wi J. Sar ego S T R A D OeteMk Mos bl i taja ołłą H. K yk a S oł t ego M. Zy ida ujw O. B Sądowa Ogród Botaniczny i ia nk itez Gr Wiel opo le Ś W. IDZ a Smocz erwi ar C z B ul w Ba r s ska zań szc MMieitkowskiego go O SSIN l pl. św. Marii Magdaleny O leski ar Po Bulw KIEJ NIC a kow NOP Zam O M. K MON A TE C ie wsk r do Twa orska Dw sk a S K I EG i owa go Po s e Poselska Senacka mcze Na pl. Dominikański pl. Ojca Adama Studzińskiego pl. Bernardyński Zamek Królewski u k na Wawelu am ńska do Z ga rnardy Be t uł nfe K.WPa s de rac ilew ka skie wa ero Skw Dęb Planty pl. Na Groblach nick Ko y ska Mos liń- o ieg Ty za źnic Rynek Powro Dębnicki Ró żan a a ck a nie ka yń s a Podz Dęb r Ro wa dła Z arło Tencz w Powi śle KI USZ KA SZEW O KIEG SIŃS go wskie Ś CI I EC YTN na Dominikańska Wszystkich Świętych S TR A R E TO R Y K A . KRA Wyg oda pl. J. Kossaka Felicjanek N O W Y Ś W I AT Mała ołęb ia lsze wsk ie g o iszkańska Franc pl. sk Smoleń Mikołajska Mały SieRynek n Szpital Uniwersytecki św. Łazarza K I EG O pl. Mariacki o M. K Morsztynowska cja Ł S UD S Z. J. PI M AR S Rynek Główny Sk Curie llo Novum MIASTO św. T oma sza u płk. E. N Kapucyńska Collegium pl. gen. Wł. Maius Sikorskiego Collegium Jabłonowskich G K. O a Grodzka erta We ne ńsk zew ska Ann y i lewsk K. Kordy kiego ybuls św. ka Radziwiłłows Loretańska a M. Kuznowicza a Studenck cza upni 33 Wydawca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl Departament Informacji, Promocji i Szkoleń tel. 22 273 74 00 ISBN: 978-83-7610-410-2 Realizacja: Smartlink Sp. z o.o. ul. Zjazd 2/4, 60-653 Poznań tel. 61 849 90 40 e-mail: [email protected] www.smartlink.pl Koordynacja: Joanna Gontarz Redakcja: Joanna Gontarz, Iwona Gutowska Projekt graficzny i skład: Nina Dereszewicz Teksty: Małgorzata Remisiewicz Zdjęcia: Daniel Gierczyk, A. Kaczmarz, Wiesław Majka/Urząd Miasta Kraków, Rafał Sosin, Janusz Tatarkiewicz, Marcin Wąsik, Tomasz Wiech, Katarzyna Wincenciak Korekta: Agata Rokita, Tomasz Nowak Egzemplarz bezpłatny Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna