VIII. Tematy formalne - Fabryka Języka

Transkrypt

VIII.Tematy formalne
VIII.1. Wstęp
VIII.2. Budowa tematów formalnych i schematy opracowania
VIII.2.1.Temat formalny w hasłach wyrażających rodzaj, gatunek, typ dokumentu
VIII.2.2.Temat formalny w hasłach wyrażających opracowania na temat rodzaju, gatunku,
typu dokumentu
VIII.3. Zasady opracowania dokumentów z użyciem tematów formalnych
VIII.4. Metodyka opisu przedmiotowego z zastosowaniem poszczególnych tematów
formalnych
VIII.4.1. Literatura – rodzaje i gatunki
VIII.4.1.1. Wiadomości ogólne
VIII.4.1.2. Literatura
VIII.4.1.3. Publicystyka, Reportaż, Wywiady
VIII.4.1.3. Tematy z dziedziny literatury stosowane wyłącznie do opisu opracowań
VIII.4.1.4. Antologie
VIII.4.1.5. Dokumenty historyczno-literackie
VIII.4.1.6. Lista tematów formalnych z dziedziny literatury stosowanych w katalogu
Biblioteki Narodowej wyłącznie do opisu opracowań, a nie tekstów literackich
VIII.4.2. Spisy wydawnictw
VIII.4.2.1. Bibliografia
VIII.4.2.2. Bibliografia adnotowana, cytowań oraz zalecająca
VIII.4.2.3. Bibliografia bibliografii
VIII.4.2.4. Bibliografia narodowa
VIII.4.2.5. Bibliografia osobowa
VIII.4.2.6. Bibliografia terytorialna
VIII.4.2.7. Bibliografia zawartości czasopism
VIII.4.2.8. Dyskografia
VIII.4.2.9. Filmografia
VIII.4.3. Materiały edukacyjne
VIII.4.3.1. Materiały przeznaczone dla uczniów
VIII.4.3.1.1. Wyrażanie szczegółowej tematyki dokumentów
VIII.4.3.1.2. Materiały dla uczniów szkół wyższych i zawodowych
VIII.4.3.1.3. Materiały dla uczniów na poziomie nauczania początkowego
VIII.4.3.1.4. Materiały dla uczniów z zakresu religii
VIII.4.3.1.5. Dyktanda
VIII.4.3.1.6. Podręczniki dla dzieci
VIII.4.3.2. Materiały przeznaczone dla nauczycieli (Programy autorskie, Programy nauczania,
Scenariusze zajęć, Sprawdziany i testy, Poradniki dla nauczycieli)
VIII.4.3.2.1. Materiały przeznaczone do nauczania przedmiotów, których nazwy
rozpoczynają się od: Edukacja, Kształcenie, Nauczanie, Przysposobienie oraz Wychowanie
VIII.4.3.2.2. Materiały przeznaczone do nauczania edukacji regionalnej
VIII.4.3.2.3. Materiały dla nauczycieli przeznaczone do nauczania początkowego
VIII.4.3.2.4. Programy nauczania przedmiotów, których nazwy rozpoczynają się od:
Edukacja, Kształcenie, Nauczanie, Przysposobienie oraz Wychowanie
VIII.4.3.2.5. Autorskie programy nauczania
VIII.4.3.2.6. Materiały dla nauczycieli przeznaczone do nauki religii
VIII.4.3.2.7. Poradniki dla nauczycieli
VIII 4.3.2.8 Scenariusze imprez szkolnych
VIII.4.4. Dokumenty dźwiękowe i elektroniczne
VIII.4.4.2. Książki mówione
VIII.4.4.3. Książki elektroniczne
VIII.4.4.4. Słowniki multimedialne
VIII.4.5. Druki ulotne i ich rodzaje
VIII.4.5.2. Jednodniówki
VIII.4.5.3. Listy gończe
VIII.4.5.4. Afisze
VIII.4.6. Encyklopedia i słowniki
VIII.4.6.1. Encyklopedie
VIII.4.6.1.1. Encyklopedie uniwersalne
VIII.4.6.1.2. Encyklopedie dziedzinowe
VIII.4.6.1.3. Encyklopedie szkolne
VIII.4.6.3. Słowniki biblijne
VIII.4.6.4. Słowniki językowe
VIII.4.6.4.1. Słowniki gwar środowiskowych
VIII.4.6.4.2. Słowniki dialektologiczne
VIII.4.6.4.3. Słowniki etymologiczne
VIII.4.6.4.4. Słowniki frazeologiczne
VIII.4.6.4.5. Słowniki frekwencyjne
VIII.4.6.4.6. Słowniki ortograficzne
VIII.4.6.4.7. Słowniki wyrazów obcych
VIII.4.6.5. Słowniki terminologiczne
VIII.4.6.6. Słowniki haseł przedmiotowych
VIII.4.6.7. Słowniki dla dzieci
VIII.4.7. Materiały biograficzne
VIII.4.7.1. Biografie jednostkowe
VIII.4.7.2. Słowniki biograficzne
VIII.4.7.3. Biografie zbiorowe
VIII.4.7.4. Listy (korespondencja prywatna)
VIII.4.7.5. Pamiętniki
VIII.4.8. Korespondencja oficjalna(dyplomatyczna, handlowa, urzędowa)
VIII.4.8.1. Korespondencja dyplomatyczna
VIII.4.8.2. Korespondencja handlowa
VIII.4.8.3. Korespondencja urzędowa
VIII.4.9. Indeksy
VIII.4.10. Informatory i przewodniki
VIII.4.10.1. Informatory
VIII.4.10.2. Przewodniki turystyczne
VIII.4.11. Katalogi
VIII.4.11.1. Katalogi antykwarskie i księgarskie
VIII.4.11.2. Katalogi aukcyjne
VIII.4.11.3. Katalogi centralne
VIII.4.11.4. Katalogi filatelistyczne
VIII.4.11.5. Katalogi numizmatyczne
VIII.4.11.6. Katalogi tematyczne
VIII.4.11.7. Katalogi twórczości
VIII.4.11.8. Katalogi wydawnicze
VIII.4.11.9. Katalogi wystaw
VIII.4.11.9.1. Katalogi wystaw czasowych
VIII.4.11.9.2. Publikacje dotyczące wystaw stałych
VIII.4.11.10. Katalogi wzorcowe
VIII.4.11.11. Katalogi zabytków
VIII.4.11.12. Katalog zbiorów
VIII.4.13. Wydawnictwa religijne
VIII.4.13.1. Katechizm
VIII.4.13.2. Modlitewniki i Modlitewniki dla dzieci
VIII.4.13.3. Śpiewniki kościelne
VIII.4.13.4. Pomoce liturgiczno-duszpasterskie
VIII.4.13.5. Rozmyślania religijne
VIII.4.14. Albumy
VIII.4.15. Księgi pamiątkowe
VIII.4.16. Księgi hodowlane
VIII.4.17. Materiały konferencyjne
VIII.4.18. Poradniki
VIII.4.18.1. Poradniki dla chorych i niepełnosprawnych
VIII.4.18.2. Poradniki dla młodzieży
VIII.4.18.3. Poradniki dla rodziców
VIII.4.18.4. Poradniki językowe
VIII.4.19. Programy
VIII.4.19.1. Programy zjazdów i konferencji
VIII.4.19.2. Programy konkursów i festiwali
VIII.4.19.3. Programy teatralne
VIII.4.19.4. Programy filmowe
VIII.4.19.5. Programy koncertów
VIII.4.19.6. Programy pozostałych imprez
VIII.4.20. Dane statystyczne
VIII.4.21. Wydawnictwa dla dzieci
VIII.4.21.1. Czasopisma dziecięce
VIII.4.21.2. Książki dla małych dzieci
VIII.4.21.3. Książki dla przedszkolaków
VIII.4.21.4. Książki do kolorowania
VIII.4.21.5. Książki obrazkowe
VIII.4.21.6. Książki zabawki
VIII.4.21.7. Mapy dla dzieci
VIII.4.22. Wydawnictwa popularne
VIII.4.23 Statuty
VIII 4.24 Regulaminy
VIII.5 Lista określników ogólnych stosowanych po tematach formalnych
VIII.1. Uwagi ogólne
„Termin indeksowy – określenie rodzaju/formy dokumentu” opisuje inny aspekt
materiałów bibliotecznych. Nie jest typowym hasłem przedmiotowym opisującym treść,
pomimo że jest zapisywany tak jak one w polu grupy 6XX, zawierającej hasła opisu
rzeczowego.
Według definicji w dokumentacji formatu MARC 21: „W przypadku materiałów
pisemnych terminy opisujące gatunek oznaczają określone rodzaje dokumentów wyróżnione
ze względu na styl lub technikę, np. biografie, katechizmy, eseje, hymny lub recenzje. Terminy
opisujące formę oznaczają historycznie i funkcjonalnie określone rodzaje materiałów
wyróżnione ze względu na ich cechy fizyczne, zawartość intelektualną lub układ informacji,
np. dzienniki kasowe, pamiętniki, książki telefoniczne, dzienniki, wykazy, kwestionariusze,
programy i karty zegarowe. W kontekście materiałów graficznych hasła dla gatunku opisują
kategorie materiałów wyróżnione ze względu na punkt widzenia, przeznaczenie, cechy twórcy,
status publikacji lub sposób prezentacji”1. Terminy te wskazują czym jest dokument, a nie
jaka jest jego treść. Terminy indeksowe opisujące formę i gatunek są nazywane również
„tematami formalnymi” i taką nazwą będziemy się posługiwać w poradniku JHP BN.
Tematy formalne zapisujemy w polach 155 rekordu wzorcowego i polach 655 rekordu
bibliograficznego.
Można je podzielić na kilka grup:
- odnoszące się wyłącznie do formy wydawnictwa np.: Katalogi wystaw, Przewodniki
turystyczne, Albumy, Druki ulotne, Dane statystyczne,
- opisujące wydawnictwa skierowane do określonej grupy odbiorców np. Książki dla małych
dzieci, Podręczniki akademickie, Poradniki dla rodziców, Materiały pomocnicze dla
gimnazjów,
- odnoszące się do rodzajów i gatunków literackich np.: Dramat, Powieść kryminalna, Poezja,
- opisujące gatunki i formy muzyczne, np. Poemat symfoniczny, Sonata (altówka), Oratorium
(muz.).,
1
X55 - Genre/Form Terms-General Information [online], [dostęp 11.06.2011]. Dostępny w World Wide Web:
http://www.loc.gov/marc/authority/adx55.html.
- opisujące techniki z zakresu sztuk plastycznych i wizualnych np. Miedzioryt, Fotografia,
Malarstwo, Rysunek 2.
Tematy formalne odnoszące się do rodzajów i gatunków literackich oraz technik plastycznych
występują również z cechą językowo-etniczną, np. Powieść francuska, Malarstwo polskie,
Miedzioryt niemiecki.
Opis przedmiotowy dokumentu w JHP BN składa się obecnie z dwóch części tworzących
harmonijną całość: opisu treści dokumentu i określenia, czym jest, jaki jest jego charakter lub
przeznaczenie czytelnicze.
W niniejszej części poradnika przedstawiono liczne schematy opracowania dokumentów z
użyciem konkretnych tematów formalnych. Należy podkreślić, że nie wszystkie wymienione
w schematach hasła muszą pojawić się w opisie każdego obiektu. Opracowujący musi sam
podjąć decyzję, które z nich są niezbędne, a które należy pominąć, ponieważ nie wnoszą
istotnych informacji.
Lista tematów formalnych JHP BN stale się poszerza. Kolejne tematy oraz schematy
opracowania będą uwzględnione w następnych wydaniach Poradnika.
2
B. Włodarczyk, Tematy formalne w Języku Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej, „Bibliotekarz”, nr
4/2011, s. 16.
VIII.2. Budowa tematów formalnych i schematy opracowania
Forma hasła
Tematy formalne w JHP BN zapisywane są w liczbie mnogiej, np.
Podręczniki akademickie
a nie Podręcznik akademicki
Programy imprez
a nie Program imprezy
Listy gończe
a nie List gończy.
Od tej ogólnej zasady jest kilka wyjątków. W liczbie pojedynczej zapisywane są
przede wszystkim tematy opisujące rodzaje i gatunki literackie, gatunki i formy muzyczne
oraz techniki z zakresu sztuk plastycznych, np.:
Powieść węgierska
a nie Powieści węgierskie.
Poemat symfoniczny
a nie Poematy symfoniczne
Grafika polska
a nie Grafiki polskie.
Część tematów zdecydowano się zapisać w liczbie pojedynczej ze względu na ich
wieloznaczność. Dotyczy to np. terminu bibliografia, który oznacza zarówno uporządkowany
według określonych kryteriów spis dokumentów, jak i metodykę bibliograficzną, czyli
metodykę sporządzania spisów bibliograficznych3. W JHP BN nie rozdzielamy tych znaczeń
ze względu na trudności w rozróżnieniu tych terminów na poziomie językowym. Nie było to
możliwe za pomocą liczby gramatycznej, termin Bibliografia w liczbie pojedynczej jest zatem
stosowany zarówno do opisu dokumentów o określonej formie (bibliografia jako rodzaj
wydawnictwa), jak i prac dotyczących sporządzania bibliografii. W tym drugim przypadku
temat formalny należy uzupełnić określnikiem ogólnym, o czym będzie jeszcze mowa
poniżej.
3
Bibliografia [w:] Encyklopedia wiedzy o książce, red. nacz.: A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski,
Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971, s. 155-158. Dalej cyt. jako EWoK.
VIII.3. Budowa haseł z użyciem tematów formalnych
Po tematach formalnych nie stosujemy określników geograficznych i
chronologicznych (nieliczne wyjątki omówiono niżej).
Antologie
a nie Antologie |y 19 w.
Podręczniki szkolne
a nie Podręczniki szkolne |y 1918-1939 r.
Poradniki dla młodzieży
a nie Poradniki dla młodzieży |y od 2001 r.
Unikamy dzięki temu dwuznaczności (np. antologie opracowane, wydane w 19 wieku,
czy tez antologie tekstów powstałych w 19 wieku?) i dublowania informacji, które zazwyczaj
są zawarte w polu 260 formatu MARC21 jako miejsce oraz data wydania. Systemy
biblioteczne dają możliwość zawężania wyszukiwania z uwzględnieniem tych elementów
opisu bibliograficznego, więc powtarzanie tej informacji w opisie przedmiotowym wydaje się
zbędne.
Nie we wszystkich przypadkach zapis w polu 260 jest wystarczający do
jednoznacznego zidentyfikowania chronologii związanej dokumentem. Dotyczy to przede
wszystkim dzieł piśmienniczych publikowanych po śmierci autora bądź wielokrotnie
wznawianych np. szesnastowieczny dramat Jana Kochanowskiego „Odprawa posłów
greckich” ma wiele wydań aż po 21 wiek.. Aby zapewnić punkt dostępu określający okres
powstania dzieła, stosujemy określniki chronologiczne wskazujące czas powstania utworu, po
tematach formalnych z zakresu literatury, sztuk plastycznych i muzyki.
Przykłady poprawnego użycia określników chronologicznych po tematach formalnych:
Komedia czeska |y 20 w.
Ballada polska |y 19 w.
Miedzioryt niderlandzki |y 16 w.
Fotografia reklamowa polska |y 20 w.
Sonata (klarnet i fortepian) |y 19 w.
Symfonia austriacka |y 18 w.
Bezpośrednio po tematach formalnych nie stosujemy określników geograficznych, np.:
Druki ulotne
a nie
Druki ulotne – Węgry, czy też Druki ulotne – Polska
Materiały konferencyjne
a nie
Materiały konferencyjne – Ukraina, czy też Materiały konferencyjne – Stany Zjednoczone
a nie
Poradniki dla młodzieży – Słowacja, czy też Poradniki dla młodzieży – Polska
Tematy formalne stosuje się zarówno do opisu rodzaju, gatunku, typu dokumentu, jaki do
opisu prac na ich temat.
VIII.2.1.Temat formalny w hasłach wyrażających rodzaj, gatunek, typ dokumentu
Temat formalny bez określników rzeczowych stosujemy do opisu dokumentu o określonej
formie, czy przeznaczeniu czytelniczym, np.
655 4 |a Druki ulotne
655 4 |a Materiały konferencyjne
655 4 |a Poradniki dla rodziców
Wyjątkiem od tej zasady jest sposób opracowania wydawnictw religijnych. W ich przypadku
do tematu formalnego dodajemy określnik rzeczowy wyrażający religię lub wyznanie, np.
katolicki modlitewnik dla dzieci:
Błogosławieni... : modlitewnik dla dzieci / [red. Andrzej Michalik przy współpr. Stanisława
Budzika et al.]. – Tarnów : Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, cop. 2006.
otrzyma hasło
655 4 |a Modlitewniki dla dzieci |x katolicyzm
a judaistyczne rozmyślania religijne
Gdy wszystko to jeszcze nie dość / Harold S. Kushner ; przekł. [z ang.] Małgorzata
Koraszewska. – Warszawa : "Verbinum", 1995.
otrzymają charakterystykę przedmiotową
630 04 |a Biblia. |p ST |x analiza i interpretacja |x judaizm
650 4 |a Życie |x judaizm
655 4 |a Rozmyślania religijne |x judaizm
gdzie temat formalny z określnikiem rzeczowym wyraża rodzaj dokumentu.
VIII.2.2.Temat formalny w hasłach wyrażających opracowania na temat rodzaju,
gatunku, typu dokumentu
Materiały, których przedmiotem jest określony typ dokumentów obowiązkowo muszą
otrzymać temat formalny uzupełniony jednym z określników ogólnych. Po określniku tym
można stosować zarówno określniki geograficzne, jak i chronologiczne, np. dokument,
którego przedmiotem są dziewiętnastowieczne druki ulotne w Polsce otrzyma temat
uzupełniony o określnik rzeczowy – historia oraz określniki lokalizujące w przestrzeni i w
czasie:
655 4 |a Druki ulotne |x historia |z Polska |y 19 w.
Najczęściej używanymi po tematach formalnych określnikami są:
– historia
– projekty,
– metody.
Określnik – historia jest stosowany najszerzej. Stosujemy go do opisu historii określonych
typów wydawnictw, a także wówczas, gdy nie mamy innej możliwości pokazania, że
opracowywany dokument nie reprezentuje, lecz opisuje dany typ, rodzaj publikacji. Dotyczy
to m.in. różnych spisów i bibliografii.
Przykłady poprawnego użycia określnika – historia po tematach formalnych:
Polskie czasopisma archeologiczne na tle europejskim oraz materiały informacyjne i
dokumenty przygotowane na konferencję Komitetu połączoną z jego zebraniem plenarnym,
Warszawa, 11-12 października 2007 r. / pod red. Jacka Lecha ; Komitet Nauk Pra- i
Protohistorycznych Wydziału I Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk. – Warszawa :
Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych Wydziału I Nauk Społecznych Polskiej Akademii
Nauk, 2007.
610 24 |a Polska Akademia Nauk. |b Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych
650 4 |a Archeologia |x historia |z Polska |y od 1989 r.
651 4 |a Warszawa |x nauka |y od 1989 r.
655 4 |a Czasopisma archeologiczne polskie |x historia |y od 1989 r.
Narodziny polskiej grafiki artystycznej 1897-1917 / Irena Kossowska. - Kraków :
Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", 2000.
655 4 |a Grafika polska |x historia |y 19-20 w.
Druczki okolicznościowe poświęcone Stanisławowi Noakowskiemu : [katalog wystawy],
Muzeum Stanisława Noakowskiego w Nieszawie, sierpień 1985 / [tekst Stefan Pągowski]. –
Nieszawa : MSN, [1986] (Lipno : ZGT).
600 14 |a Noakowski, Stanisław |d (1867-1928)
610 24 |a Muzeum im. Stanisława Noakowskiego (Nieszawa) |x wystawy
650 4 |a Akcydensy |x historia |z Polska |y 19-20 w.
651 4 |a Nieszawa (woj. kujawsko-pomorskie) |x wystawy |y 1980-1989 r.
655 4 |a Druki ulotne |x historia |z Polska |y 19-20 w.
655 4 |a Katalogi wystaw
Wykaz programów nauczania przedmiotów ogólnokształcących w liceach ogólnokształcących
oraz programów szkolenia zawodowego dla szkół z rozszerzonym programem wychowania
fizycznego, szkół sportowych i szkół mistrzostwa sportowego / Instytut Programów Szkolnych
Ministerstwa Edukacji Narodowej. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
1988.
655 4 |a Programy nauczania dla szkół średnich |x historia
655 4 |a Spisy
Bibliografia Dokumentów Kartograficznych / Biblioteka Narodowa. Zakład Zbiorów
Kartograficznych = Bibliography of Cartographic Materials / The National Library.
Departament of Cartography. – Warszawa : BN, 2005-.
655 4 |a Bibliografia
655 4 |a Mapy |x historia
Określnika – projekty używamy do opisu prac dotyczących założeń, wstępnych prac,
projektów dokumentów o określonej formie, np. opis założeń do nowopowstającej
encyklopedii ogólnej otrzyma temat:
655 4 |a Encyklopedie |x projekty
Przykłady stosowania:
Projekt opracowania Vademecum dziejów historiografii polskiej / Ryszard Przelaskowski. –
[Warszawa : s.n., 1964].
630 04 |a Vademecum dziejów historiografii polskiej
650 4 |a Historiografia polska
651 4 |a Polska |x historiografia
655 4 |a Encyklopedie |x projekty
Slovar' russkogo âzyka XIX veka : proekt / [otv. red. Z.M. Petrova ; redkol.: S. Sv. Volkov et.
al.]. – Sankt-Peterburg : "Nauka", 2002.
650 4 |a Leksykografia |x historia |z Rosja |y od 1991 r.
655 4 |a Słowniki rosyjskie |x projekty
Koncepcja nowego atlasu hydrologicznego Polski / Ewa Bogdanowicz [et al.]. – Warszawa :
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, 2008.
651 4 |a Polska |x hydrografia
655 4 |a Atlasy geologiczne |x projekty
655 4 |a Mapy hydrograficzne |x projekty
W opisie projektu dokumentu o określonej formie, czyli dokumentu, który po zaakceptowaniu
stanie się dokumentem obowiązującym nie stosujemy określnika – projekty. Sytuacja taka ma
miejsce w przypadku różnego rodzaju instrukcji, przepisów i programów nauczania.
Instrukcja, która jest tylko projektem otrzyma zatem temat:
655 4 |a Instrukcje
Opis przedmiotowy tego typu dokumentów powinien wyglądać następująco:
Wytyczne przygotowania eksploatacji nowo budowanych zakładów przemysłowych resortu
budownictwa i PMB : projekt / [aut. Ryszard Geyer, Romuald Kaznocha]. – Warszawa :
Instytut Organizacji, Zarządzania i Ekonomiki Przemysłu Budowlanego "Orgbud", 1975.
650 4 |a Budownictwo przemysłowe |x inwestycje
655 4 |a Instrukcje
Kształcenie słuchu : szkoła muzyczna II st. : projekt R. szk. 1962/63 / Ministerstwo Kultury i
Sztuki. Zarząd Szkół Artystycznych. – [Warszawa] : Ministerstwo Kultury i Sztuki, 1962.
650 4 |a Kształcenie słuchu muzycznego |x metody
655 4 |a Programy nauczania dla szkół muzycznych
Określnik – metody jest używany do opisu prac mówiących o tym, jak opracowywać
określone rodzaje dokumentów. Określnika tego użyjemy np. opisując poradnik dla
nauczycieli służący pomocą w przygotowaniu programu nauczania matematyki dla
gimnazjów:
655 4 |a Poradniki dla nauczycieli
655 4 |a Programy nauczania dla gimnazjów |x metody
Pierwsze hasło opisuje formę dokumentu, drugie jego tematykę. Oba są umieszczone w polu
655. Gdyby nie określnik ogólny zastosowany pod drugim temacie opis mógłby wprowadzać
w błąd sugerując, że mamy do czynienia z programem nauczania dla gimnazjów.
Poniżej znajdują się przykłady opisów przedmiotowych, w których zastosowano temat
formalny w połączeniu z określnikiem – metody:
Problems of transcription in a multilanguage dictionary / Julia Ostanina-Olszewska. –
Warsaw : Warsaw University. Institute of Applied Linguistics, 2009.
600 14 |a Krzeszowski, Tomasz |d (1939- ). |t Polsko-angielsko-rosyjski słownik
biznesmena
600 14 |a Ostanina-Olszewska, Julia. |t Polsko-angielsko-rosyjski słownik biznesmena
650 4 |a Język angielski |x a język polski |x fonetyka
650 4 |a Język angielski |x a język rosyjski |x fonetyka
650 4 |a Język polski |x a język angielski |x fonetyka
650 4 |a Język polski |x a język rosyjski |x fonetyka
650 4 |a Język rosyjski |x a język angielski |x fonetyka
650 4 |a Język rosyjski |x a język polski |x fonetyka
650 4 |a Transkrypcja i transliteracja
655 4 |a Słowniki wielojęzyczne |x metody
Jak napisać powieść kryminalną / Lesley Grant-Adamson ; przeł. Michał Rusinek ; posł.
Joanna Chmielewska. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1999.
650 4 |a Pisarstwo
655 4 |a Powieść kryminalna |x metody
655 4 |a Poradniki
Wzory listów francuskich / Hanna Dobrucka, Zofia Krynicka. – Warszawa : "Wiedza
Powszechna", 1995.
650 4 |a Język francuski
655 4 |a Listy francuskie |x metody
655 4 |a Poradniki
Powyżej podano przykłady stosowania określników ogólnych najczęściej używanych
po tematach formalnych. Ich liczba jest większa i zależy m. in. od kategorii tematu
formalnego. Po terminach indeksowych związanych z literaturą możemy stosować również
m.in. takie określniki jak – stylistyka, czy – tematyka. Pełna lista określników rzeczowych
stosowanych po tematach formalnych zob. VIII.4.23.
VIII.3. Zasady opracowania dokumentów z użyciem tematów formalnych
Podczas opracowywania dokumentów należy zwrócić uwagę, czy zastosowany temat
formalny jest adekwatny do formy opisywanego obiektu. W kartotece wzorcowej
poszukujemy tematu najwierniej oddającego cechy opisywanego dokumentu, np. w opisie
afisza zastosujemy temat formalny Afisze, a nie Druki ulotne. Afisz jest bowiem rodzajem
druku ulotnego:
Obywatele! [Inc.:] Dzieje walk o ostateczne wyzwolenie Narodu i niepodległość Państwa
Polskiego, otwierają i zamykają dwie daty [...] / Komitet Obywatelski. – [Borysław : nakł.
Komitetu Obywatelskiego, 1936].
650
651
651
655
655
4 |a Bitwa 1920 r. warszawska |x obchody
4 |a Borysław (Ukraina) |x imprezy |y 1918-1939 r.
4 |a Polska |x polityka |y 1918-1939 r.
4 |a Afisze
4 |a Druki ulotne
Tematy formalne stosujemy wyłącznie do opisu samodzielnych wydawniczo dokumentów lub
wówczas gdy dana forma stanowi istotną część dokumentu. Nie używamy ich więc m. in. do
opracowania spisów pomocniczych zamieszczonych na końcu dokumentu będących jego
integralną częścią (bibliografii, indeksów), czy też zamieszczonych w tekście pojedynczych
fotografii. Są one odnotowywane w opisie formalnym, np.:.
100 1 |a Carter, Rita |d (1949- ).
245 10 |a Tajemniczy świat umysłu / |c Rita Carter ; konsultacja nauk. Christopher Frith ;
przekł. Bogdan Kamiński.
500 |a Bibliogr. indeks.
650 4 |a Mózg
650 4 |a Umysł
655 4 |a Indeksy
100 1 |a Wieczorek, Edward |d (1954- ).
245 10 |a Koleją wąskotorową do Rud : |b przewodnik turystyczny / |c Edward Wieczorek,
Krzysztof Soida.
300
|a 97, [1] s. : |b il. kolor. ; |c 21 cm.
504
|a Bibliogr. s. 93. Indeks.
650 4 |a Koleje wąskotorowe |z Niemcy
650 4 |a Koleje wąskotorowe |z Polska
651 4 |a Rudy (woj. śląskie ; okręg) |x komunikacja |y 19-21 w.
651 4 |a Śląsk, Górny |x komunikacja |y 19-21 w.
651 4 |a Śląsk, Górny |x turystyka
655 4 |a Fotografia polska
655 4 |a Indeksy
655 4 |a Przewodniki turystyczne
W opracowaniu dokumentów można stosować jednocześnie kilka tematów formalnych
wskazujących na różne aspekty formalne i przeznaczenie danego dokumentu, np.mapę
ścienną przeznaczoną do użytku w gimnazjum, na której przedstawiono Rzym w 1 w. n.e.
możemy opisać przy pomocy następujących haseł:
650
651
655
655
655
4 |a Historia |x gimnazja
4 |a Rzym |y 1 w.
4 |a Mapy historyczne
4 |a Mapy ścienne
4 |a Materiały pomocnicze dla gimnazjów
Inne przykłady użycia w opisie dokumentu wielu tematów formalnych:
Od Stalingradu do Berlina : wspomnienia niemieckich żołnierzy z frontu wschodniego / w
oprac. Hansa Wijersa ; tł. Jan Jackowicz. – Warszawa : Bellona, cop. 2010.
650
650
655
655
4 |a Wojna 1939-1945 r. |z ZSRR
4 |a Wojsko |z Niemcy |y 1933-1945 r.
4 |a Antologie
4 |a Pamiętniki niemieckie |y 1933-1945 r.
Atlas endoskopii ucha [Dokument elektroniczny] / Tomasz Kręcicki, Maria ZalesskaKręcicka, Robert Niewęgłowski. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe Blackhorse
Publishing International, 2002.
650 4 |a Otoskopia
655 4 |a Atlasy medyczne
655 4 |a Dokumenty elektroniczne
Panorama współczesnej filozofii polskiej : VIII Polski Zjazd Filozoficzny, Warszawa, 15-20
września 2008 roku : księga pamiątkowa VIII Polskiego Zjazdu Filozoficznego / pod red.
Jacka Jadackiego. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe Semper, 2010.
611 24 |a Polski Zjazd Filozoficzny |n (8 ; |d 2008 ; |c Warszawa)
650 4 |a Filozofia
650 4 |a Filozofia |x zjazdy i konferencje |z Polska |y od 2001 r.
655 4 |a Księgi pamiątkowe
Bibliografia Zawartości Czasopism [Dokument elektroniczny] / Biblioteka Narodowa =
National Library. – Warszawa : BN, 1997-.
655 4 |a Bibliografia narodowa polska
655 4 |a Bibliografia zawartości czasopism
655 4 |a Czasopisma polskie |x historia |y od 1989 r.
Wszystkie powyższe przykłady zawierają w jednym opisie kilka tematów formalnych.
Najwięcej takich przypadków ma miejsce przy wydawnictwach łączących określoną formę z
przeznaczeniem czytelniczym.
Jednak nie zawsze możemy łączyć w jednym opisie kilka tematów formalnych. Taka sytuacja
występuje w przypadku typów wydawnictw pozostających ze sobą w relacji hierarchicznej
np. Książki zabawki są terminem podrzędnym do Wydawnictw dla dzieci i w związku z tym
nie mogą być użyte w jednym opisie.
Cesarstwo chińskie. – Bielsko-Biała : Wydawnictwo Debit, [2008].
651 4 |a Chiny |x kultura
655 4 |a Książki zabawki
Podobnie jest m. in. w przypadku tematów Materiały pomocnicze dla szkół i Materiały
pomocnicze dla gimnazjów. Pierwszy temat jest szerszy znaczeniowo i dlatego nie można
użyć obu w jednym opisie przedmiotowym. Kolejne przykłady błędnego użycia dwóch
powiązanych hierarchicznie tematów formalnych znajdują się poniżej:
Akustyka budowlana / Tadeusz Zakrzewski. – Gliwice : Wydaw. PŚ, 1997.
650 4 |a Akustyka budowlana
655 4 |a Podręczniki
655 4 |a Podręczniki akademickie
200 lat Muzeum Książąt Czartoryskich : 1801-2001 : jubileusz muzealnictwa polskiego =
The bicentenary of the Princes Czartoryski Museum : 1801-2001 : jubilee of the Polish
Museology /|c[red. Barbara Leszczyńska-Cyganik ; tł. Elżbieta Chrzanowska-Kluczewska]. –
Kraków : Muzeum Narodowe, cop. 2001.
610 24 |a Muzeum Czartoryskich (Kraków)
610 24 |a Muzeum Czartoryskich (Kraków) |x obchody
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x kultura |x imprezy
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x muzealnictwo |y 19-20 w.
655 4 |a Informatory
655 4 |a Programy imprez
Zamek Dunajec w Niedzicy / [tekst Stanisław Michalczuk]. – Wrocław : Wydawnictwo ZET,
2007.
650 4 |a Zamki i pałace |z Polska
651 4 |a Niedzica (woj. małopolskie) |x zamek
To już historia : felietony o dziejach Polskiego Radia / Maciej Józef Kwiatkowski. –
Warszawa : Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1975.
610 24 |a
650 4 |a
655 4 |a
655 4 |a
Polskie Radio
Radiofonia |z Polska |y 1944-1989 r.
Felieton polski |y 1944-1989 r.
Publicystyka |y 1944-1989 r.
Powiązania hierarchiczne to nie jedyna przyczyna, dla której nie należy łączyć w jednym
opisie przedmiotowym kilku tematów formalnych. Należy także zwracać uwagę na noty
stosowania zawarte w rekordach wzorcowych, zawierające definicje terminów oraz na
tematy, które pomimo braku powiązań nie powinny być łączone. Specjalną uwagę należy
zachować przy stosowaniu tematu formalnego Źródła historyczne. W naukach historycznych
źródłem historycznym może być każdy dokument wytworzony przez człowieka, zarówno
pisemny, jak i graficzny. Przyjęcie takiej definicji spowodowałoby konieczność nadawania
tego tematu bardzo wielu materiałom. Dlatego jego stosowanie zostało ograniczone do
zbiorów źródeł opracowanych przez historyków z intencją ich użycia jako materiału
źródłowego w badaniach historycznych. W związku z tym nie dodajemy go do opracowania
dokumentów, które są rodzajami źródeł historycznych, np. sprawozdań, czy druków ulotnych.
Związek Przyjaciół Polskiego Ludu Tatrzańskiego [Inc.: Pod wpływem rozlicznych
narodowych nieszczęść z każdym dniem więcej pogłębia się w naszem społeczeństwie
poczucie za obecne i przyszłe swoje losy ...] : [Lwów w czerwcu 1912 /|cAleksander
Czołowski et al.]. – [Lwów: s.n., 1912] ([Lwów]: Druk. Zakładu Narodowego im
Ossolińskich).
610 24 |a Związek Przyjaciół Polskiego Ludu Tatrzańskiego
650 4 |a Górale |z Polska |y 1901-1914 r.
651 4 |a Podhale |x ludność |y 1901-1914 r.
655 4 |a Źródła historyczne
Annual Report of the Federal Security Agency : for the fiscal year 1947. – Washington :
[s.n.], 1948.
610 24 |a Federal Security Agency
650 4 |a Kontrola państwowa |z Stany Zjednoczone |y 1945-1989 r.
655 4 |a Sprawozdania
Tematu tego użyjemy zgodnie z zasadami w poniższych przypadkach:
Reforma rolna 1944-1945 czy komunistyczna zbrodnia? : dokumenty i materiały, świadectwa,
wnioski / [Polskie Towarzystwo Ziemiańskie]. – Warszawa : Polskie Towarzystwo
Ziemiańskie, 2009.
650 4 |a Reforma rolna |z Polska |y 1944-1956 r.
Parafia katolicka w Solcu Kujawskim : wybór źródeł XVI-XX w. / oprac. Marcin Hlebionek ;
Muzeum Solca im. księcia Przemysła w Solcu Kujawskim. – Solec Kujawski : Muzeum Solca
im. księcia Przemysła, 2009.
610 2 4 |a Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika (Solec Kujawski)
651 4 |a Solec Kujawski (woj. kujawsko-pomorskie ; okręg) |x religia |y 16-20 w.
W pewnych przypadkach do opisu dokumentu używamy wyłącznie tematu formalnego.
Tematu ogólnego nie stosujemy w opisie dokumentu wówczas, gdy jest on hasłem
skojarzonym do użytego tematu formalnego. Sytuacja taka ma miejsce w przypadku prac
bardzo ogólnych np. atlasów roślin, które opisują gatunki z całego świata.
Wielki atlas roślin / F.A.Novák ; [przeł. z czes. Aleksander Ostrowski]. – Warszawa : Państ.
Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1987.
650 _4 |a Rośliny
655 _4 |a Atlasy roślin
W powyższym przykładzie można by dodać do opisu dodatkowe hasło: Rośliny, ale w
związku ze wspomnianą zasadą zabraniającą stosowania w opisie haseł ogólnych
skojarzonych z formalnymi nie możemy tego zrobić. Wynika to z budowy artykułu
przedmiotowego w kartotece wzorcowej, w którym temat ogólny Rośliny jest skojarzony z
tematem formalnym Atlasy roślin:
155
455
550
550
555
|a Atlasy roślin
|a Atlasy botaniczne
|w g |a Wydawnictwa
|a Rośliny
|w h |a Atlasy anatomiczne roślin
Innego opisu wymagają atlasy dotyczące pewnej grupy roślin lub roślin rosnących na
określonym terytorium. Wówczas obligatoryjnie należy użyć dodatkowych tematów
precyzujących przedmiot dokumentu:
Rośliny alpejskie / Wolfgang Lippert ; [tł. z niem. i oprac. nauk. Anna i Stanisław Kłosowscy].
– Warszawa : "Muza", 1995.
650 4 |a Rośliny górskie
651 4 |a Alpy |x flora
655 4 |a Atlasy roślin
Atlas roślin krajowych : (botanika na przechadzce) / Maria Arct-Golczewska. – Warszawa :
M. Arct, 1938.
650 4 |a Rośliny |z Polska
655 4 |a Atlasy roślin
Podobnie postępujemy w przypadku materiałów dla uczniów na poziomie nauczania
początkowego, o ile nie dotyczą one konkretnego przedmiotu nauczania. Również w ich
przypadku hasło ogólne, którego moglibyśmy użyć do opisu jest skojarzone z tematem
formalnym:
155
550
555
555
555
|a Podręczniki do nauczania początkowego
|a Nauczanie początkowe
|w g |a Podręczniki dla szkół podstawowych
|a Podręczniki dla dzieci
|w h |a Elementarze
W opisie przedmiotowym takiego dokumentu użyjemy więc jedynie tematu formalnego:
Wesoła szkoła : kształcenie zintegrowane w klasie 3 : podręcznik. Cz. 3 / Hanna
Dobrowolska, Anna Konieczna, Wojciech Dziabaszewski ; [il. Danuta Cesarska et al.]. –
Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2010.
655 4 |a Podręczniki do nauczania początkowego
Szczególnym przypadkiem jest opis przedmiotowy encyklopedii ogólnych (uniwersalnych,
powszechnych). Publikacje te mają charakter uniwersalny, nie można więc wskazać ich
przedmiotu; temat Encyklopedie z przymiotnikiem językowo-etnicznym wyczerpuje opis tego
typu dokumentów:
Encyklopedia popularna PWN. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, cop. 2007.
655 4 |a Encyklopedie polskie
Encyklopedie dziedzinowe, tematyczne, które prezentują jedynie wybrany wycinek wiedzy,
wymagają bardziej rozbudowanego opisu:
Encyklopedia fizyki. T. 1, A-K / aut. haseł [oryg. ros.] : A. A. Abrikosow [et al.], aut. haseł
[pol.] Bogdan Baranowski [et al.] ; [kom. nauk. Jacek Bańkowski [et al.]. – Warszawa :
Państ. Wydaw. Naukowe, 1972.
650 4 |a Fizyka
655 4 |a Encyklopedie
Encyklopedia sztuki francuskiej : artyści, dzieła, pojęcia / Andrzej Dulewicz. – Warszawa :
Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : Wydaw. Naukowe PWN, 1997.
650 4 |a Sztuka francuska |x historia
Dokumentów, które da się opisać wyłącznie przy pomocy tematu formalnego jest
niewiele w porównaniu z tymi, które potrzebują doprecyzowania opisu przy pomocy haseł z
pól 6XX. Część z nich opisujemy stosując dość swobodny schemat opracowania tzn. treść
dokumentu oddajemy przy pomocy adekwatnych haseł dowolnego rodzaju. Dotyczy to
obiektów, które w opracowaniu otrzymują m. in. takie tematy formalne jak Dokumenty
elektroniczne, Druki ulotne, Materiały konferencyjne, czy Publicystyka. Część z dokumentów
wymaga jednak stosowania w opracowaniu przedmiotowym ściśle określonych schematów.
Modele te zostały stworzone, aby pomóc katalogującym, a także zachować spójność opisów
w katalogach bibliotecznych i bibliografiach. Jest to niezwykle ważne zarówno w przypadku
wyszukiwania za pomocą indeksu (browsing), jak i w przypadku wyszukiwania przez słowo
(searching).
Schemat opisu może wskazywać dokładnie, jakie tematy i określniki powinny być
użyte. W przypadku np. ksiąg hodowlanych wygląda on następująco:
650
[zwierzę] – określnik: hodowla – [określnik geograficzny]
650
[hasło ogólne] – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
651
[hasło geograficzne] – określnik: rolnictwo – [określnik chronologiczny]
655
Księgi hodowlane
Schemat nie zawsze jest jednak aż tak dokładny. Niekiedy pokazane są tylko rodzaje haseł,
które powinny być zastosowane w opisie. Tak jest np. w przypadku zbiorów listów, których
schemat opisu wygląda następująco:
600/610
[osoba lub ciało zbiorowe – nadawca, adresat listów]
650/651
[przedmiot korespondencji]
655
Listy [przymiotnik językowo-etniczny] – [określnik chronologiczny]
VIII.4. Zasady stosowania poszczególnych tematów formalnych
VIII.4.1. Literatura – rodzaje i gatunki
W JHP BN istnieje szereg tematów wyrażających rodzaje i gatunki literackie np. Dramat,
Proza, Ballada, Sielanka, czy też Opowiadanie. Tematy te występują z przymiotnikami
językowo-etnicznymi odnoszącymi się do języka oryginału lub narodowości autora
opisywanego dzieła.
Jeśli autor należy do jednego kręgu kulturowego tzn. pisze lub pisał swoje dzieła w jednym
kraju i w jednym języku, przymiotnik odnosi się do tego kraju/języka.
Bartek zwycięzca i inne opowiadania / Henryk Sienkiewicz. – Warszawa : "Nasza
Księgarnia", 1992.
655 4 |a Opowiadanie polskie |y 19 w.
Bartek il vincitore : e altre novelle / Enrico Sienkiewicz ; [trad. di Cristina Agosti Garosci]. –
Milano : Rizzoli, 1955.
Inaczej opisujemy dzieła autorów, którzy tworzyli w kilku krajach i ich dorobek jest zaliczany
do kilku literatur. Sytuacja taka ma miejsce m.in. w przypadku twórczości Vladimira
Nabokova (zaliczanej do literatury rosyjskiej i amerykańskiej), Samuela Becketta (zaliczanej
do literatury irlandzkiej i francuskiej), czy Milana Kundery (zaliczanej do literatury czeskiej i
francuskiej). Utwory napisane w języku ojczystym podczas pobytu w ojczyźnie opisujemy
przy pomocy tematu formalnego z przymiotnikiem językowo-etnicznym odnoszącym się do
języka dzieła lub kraju pobytu.
Maszeńka / Vladimir Nabokov ; przeł. z ros. Eugenia Siemaszkiewicz ; posłowiem opatrzył
Leszek Engelking. – Warszawa : "Muza", 2004.
„Maszeńka” to debiutancka powieść Vladimira Nabokova napisana w 1926 roku w języku
rosyjskim.
655 4 |a Powieść rosyjska |y 20 w.
Żart / Milan Kundera ; przeł. Emilia Witwicka. – Warszawa : Państ. Instytut Wydawniczy,
2003.
Powieść napisana w 1967 r. w Czechosłowacji w języku czeskim.
655 4 |a Powieść czeska|y20 w.
Jeśli pisarze emigracyjni tworzą nie tylko w rodzimym języku, ale też w języku kraju swego
obecnego pobytu, ich pracom nadajemy podwójną charakterystykę rzeczową:
1) Temat formalny– uwzględniający narodowość autora lub kraj pochodzenia
- jeśli mamy do czynienia z krajem wielojęzycznym (np. czterojęzyczna Szwajcaria czy
dwujęzyczna Kanada)
- lub gdy sama cecha językowa nie identyfikuje kraju (tekst napisany w języku angielskim
mógł powstać w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych lub Australii)
np. Powieść polska, Dramat szwajcarski, Poezja amerykańska
2) Temat formalny– uwzględniający krąg kulturowy, z którym obecnie identyfikuje się autor
– budowany wg tych samych reguł
Np.
Czekając na Godota / Samuel Beckett ; [przeł. Antoni Libera ; aut. oprac. Waldemar
Błoński]. – Warszawa : "BGW", 1992.
Samuel Beckett był Irlandczykiem, jednak dramat został napisany w języku francuskim.
655 4 |a Dramat francuski |y 20 w.
655 4 |a Dramat irlandzki |y 20 w.
Zdradzone testamenty : esej / Milan Kundera ; z fr. przeł. Marek Bieńczyk. – Warszawa :
Państ. Instytut Wydawniczy, 1996.
Milan Kundera jest Czechem. Esej został napisany w języku francuskim.
655 4 |a Szkice literackie czeskie |y 20 w.
655 4 |a Szkice literackie francuskie |y 20 w.
Prawdziwe życie Sebastiana Knighta / Vladimir Nabokov ; przeł. z ang. Michał Kłobukowski ;
posłowiem opatrzył Leszek Engelking. – Warszawa : "Muza", 2003.
Rosjanin Vladimir Nabokov napisał powieść „Prawdziwe życie Sebastiana Knighta” w języku
angielskim podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych.
655 4 |a Powieść amerykańska |y 20 w.
655 4 |a Powieść rosyjska |y 20 w.
Część pisarzy tworzy swoje utwory wyłącznie w obcym języku poza granicami kraju
pochodzenia. Zaliczamy je do kręgu literackiego, w którym powstały.
Lord Jim / Joseph Conrad ; przeł. Michał Kłobukowski. – Kraków : Społeczny Instytut
Wydawniczy Znak, 2009.
655 4 |a Powieść angielska |y 19 w.
W opisie dokumentów będących dziełami literackimi po haśle Literatura i nazwach rodzajów
i gatunków literackich możemy stosować określniki chronologiczne wyrażone wiekami. Nie
stosujemy natomiast określników szczegółowych.
Np.
Krzyżowcy / Zofia Kossak. – Warszawa : "Pax", 1983.
655 4 |a Powieść polska |y 20 w.
a nie
655 4 |a Powieść polska |y 1918-1939 r.
Paw królowej / Dorota Masłowska ; il. Maciej Sieńczyk. – Warszawa : Lampa i Iskra Boża,
2005.
a nie
655 4 |a Powieść polska |y od 2001 r.
VIII.4.1.2. Literatura
Najbardziej ogólnym tematem formalnym opisującym teksty literackie jest hasło: Literatura
oraz Literatura z przymiotnikiem językowo-etnicznym. Za jego pomocą opisujemy zbiory
tekstów literackich zaliczane do różnych rodzajów i gatunków literackich.
Np.
Pretekst : antologia / Diana Antonienko [et al.]. – Kraków : Księgarnia Akademicka, 2005.
655 4 |a Antologie
655 4 |a Literatura polska |y 21 w.
Tematy o konstrukcji Literatura z przymiotnikiem od nazwy epoki, stylu lub prądu
kulturowego (np. Literatura barokowa) stosujemy wyłącznie w opracowaniu antologii i
dokumentów historycznoliterackich.
Literatura polska : Średniowiecze - Renesans - Barok : wybór tekstów. T. 1-2 / oprac.
Stanisław Grzeszczuk i Anna Niewolak-Krzywda. – Rzeszów : Wydaw. Wyższej Szkoły
Pedagogicznej, 1985.
655
655
655
655
655
4 |a Antologie
4 |a Literatura barokowa
4 |a Literatura polska |y 10-18 w.
4 |a Literatura renesansowa
4 |a Literatura średniowieczna
Zgodnie z ogólną zasadą, jeżeli publikacja zawiera teksty reprezentujące nie więcej niż trzy
gatunki literackie, wówczas wymieniamy je stosując odpowiednie hasła.
Cierpienia młodego Wertera ; Egmont ; Herman i Dorota / J. W. Goethe. – Poznań : Polskie
Media Amer.Com, 2002.
655 4 |a Dramat niemiecki |y 18 w.
655 4 |a Poezja niemiecka |y 18 w.
655 4 |a Powieść niemiecka |y 18 w.
VIII.4.1.3. Publicystyka, Reportaż, Wywiady
Publicystyka to „gatunki wypowiedzi o aktualnych, ważnych ze społ. punktu widzenia
zagadnieniach, interpretowanych i ocenianych w celu kształtowania opinii publicznej”4.
Wśród rodzajów publicystyki wyróżniamy publicystykę pozaprasową (traktaty, rozprawy,
pisma ulotne), prasową (artykuły, felietony, reportaże) oraz radiową, telewizyjną i filmową5.
W JHP BN wyróżniono tylko kilka rodzajów literatury faktu, a mianowicie Reportaż, Felieton
oraz Wywiad dziennikarski. Wszystkie inne rodzaje publicystyki opracowujemy przy pomocy
hasła ogólnego Publicystyka. Po tematach tych należy stosować określniki chronologiczne
szczegółowe.
Publicystyka polska – 1956-1989 r.
Reportaż angielski – od 2001 r.
W opracowaniu treści publicystyki możemy używać wszystkich adekwatnych do treści
rodzajów haseł.
Opracowując wywiady, obligatoryjnie stosujemy hasło osobowe lub hasło odnoszące się do
kategorii osób, z którymi została przeprowadzona rozmowa.
Np.
Przekonać Pana Boga / z Józefem Tischnerem rozmawiają Dorota Zańko i Jarosław Gowin. –
Kraków, 2010.
600 14 |a Tischner, Józef |d (1931-2000)
650 4 |a Filozofia chrześcijańska
650 4 |a Nauka społeczna Kościoła katolickiego
655 4 |a Wywiady
A jeśli nasz świat jest ich rajem? : ostatnie rozmowy z Philipem K. Dickiem / pod red. Gwen
Lee i Doris Elaine Sauter ; przedm. Tim Powers ; [tł. Michał Lipa]. – Gliwice : Wydawnictwo
Helion, cop. 2008.
600 14 |a Dick, Philip K. |d (1928-1982)
650 4 |a Pisarze amerykańscy |y 1945-1989 r.
655 4 |a Literatura fantastyczno-naukowa amerykańska |x historia |y 1945-1989 r.
655 4 |a Wywiady
W przypadku wywiadów zbiorowych podajemy kategorię osób.
4
Publicystyka [w:] Encyklopedia PWN [online], [dostęp 12.07.2011], Dostępny w World Wide Web:
http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3964321/publicystyka.html.
5
Ibidem.
Zespół : rozmowy z aktorami / [red. Jarosław Minałto, Piotr Rudzki, Marzena Sadocha]. –
Wrocław : Teatr Polski, 2010.
610 24 |a Teatr Polski (Wrocław)
650 4 |a Aktorzy polscy |y od 1944 r.
651 4 |a Wrocław (woj. dolnośląskie) |x teatr |y od 1944 r.
655 4 |a Wywiady
VIII.4.1.3. Tematy z dziedziny literatury stosowane wyłącznie do opisu opracowań
Nie wszystkie tematy formalne z dziedziny literatury służą do opisu tekstów literackich.
Część z nich stosujemy wyłącznie do opisu opracowań – prac analitycznych, historycznoliterackich. Dotyczy to odmian gatunków literackich wyodrębnionych ze względu na
tematykę.
Np.
Obłok Magellana / Stanisław Lem ; posł. Jerzy Jarzębski. – Kraków : Wydaw. Literackie,
2005.
Do opracowania powieści science-fiction Stanisława Lema zastosujemy wyłącznie temat
Powieść polska – 20 w.
655 4 |a Powieść fantastyczno-naukowa polska |y 20 w.
Problemy intertekstualnego obrazowania w wybranych powieściach fantastyczno-naukowych
Stanisława Lema / Iwona Pięta. – Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, cop. 2002.
Temat Powieść fantastyczno-naukowa polska zastosujemy z określnikiem – historia do opisu
opracowania na temat twórczości Lema.
600 14 |a Lem, Stanisław |d (1921-2006)
650 4 |a Intertekstualność
655 4 |a Powieść fantastyczno-naukowa polska |x historia |y od 1944 r.
655 4 |a Powieść polska |x historia |y od 1944 r.
Opisując dokumenty na temat określonych rodzajów gatunków literackich nie stosujemy
jednocześnie tematów szerszych i węższych. W powyższym przykładzie książka dotyczy
polskich powieści SF, więc nie ma potrzeby dodawania dodatkowo, ogólniejszego tematu
Powieść polska.
Lista tematów z dziedziny literatury, których nie stosujemy do opisu tekstów literackich zob.
VIII.4.24.
Zgodnie z polityką indeksowania przyjętą w Bibliotece Narodowej nie wskazujemy w hasłach
przedmiotowych treści utworów literackich.
Quo vadis / Henryk Sienkiewicz ; wstęp napisał Julian Krzyżanowski; przypisy i aneks oprac.
Tomasz Jodełka-Burzecki. – Warszawa : Państ. Instytut Wydawniczy, 1983.
650 4 |a Chrześcijaństwo |z Rzym |y 1 w.
Wyjątkiem od tej zasady są powieści biograficzne i autobiograficzne oraz antologie
tematyczne.
Jan Paweł II : "Będę szedł naprzód" : powieść biograficzna / Paweł Zuchniewicz. – Kraków :
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2009.
600 14 |a Jan Paweł |b II |c (papież ; |d 1920-2005)
VIII.4.1.4. Antologie
W JHP BN przez antologię rozumiemy wybór tekstów literackich6 jednego autora lub zbiór
tekstów literackich kilku autorów7.
Przy pomocy tematu Antologie nie opracowujemy więc antologii tekstów nieliterackich,
takich jak zbiór dzieł filozoficznych czy zbiór esejów z dziedziny historii sztuki.
Schemat opracowania obejmuje następujące hasła:
6XX
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki antologii]
655
[temat formalny z zakresu literatury] |y [określnik chronologiczny]
655
Antologie
Przykłady opracowania antologii, które są zbiorem tekstów dobranych pod względem
gatunku lub rodzaju literackiego:
Zatoka poezji : wiersze / [aut. Liliana Teresa Adams et al. ; oprac. graf. Bogusława Kizior,
Zbigniew Buchcik]. – [Gdynia : Ryszard Urbaniak], 2009.
655 4 |a Antologie
655 4 |a Poezja polska |y 21 w.
Kolizje : antologia nowego dramatu węgierskiego. T. 1 / wybór Patricia Paszt ; przekł.
Jolanta Jarmołowicz, Elżbieta Sobolewska. – Kraków : Panga Pank, 2010.
655 4 |a Antologie
655 4 |a Dramat węgierski |y 21 w.
W przypadku antologii tematycznej oprócz tematów formalnych dodajemy hasła odnoszące
się do tematyki utworów.
Anioł w poezji polskiej : powietrze aniołów pełne / wybrała, oprac. i wstępem opatrzyła
Katarzyna Jarosińska ; współpr. Magdalena Koperska ; [aut. Adam Asnyk et al. ; il. Anna
Jarosińska]. – Warszawa : "Anagram", 2003.
650 4 |a Aniołowie
655 4 |a Antologie
655 4 |a Poezja polska |y 19-20 w.
6
7
Teksty literackie to takie, które w opracowaniu otrzymują temat Literatura/Literatury oraz tematy węższe.
Por. EWoK (hasło: Antologia).
1001 aforyzmów dla zakochanych / wybór i oprac. Joanna Bałazy ; [il. Adam Kirchner]. –
Katowice : "Videograf II", 1999.
650 4 |a Miłość
655 4 |a Aforyzmy
655 4 |a Antologie
1. Dywizja Pancerna w walce : praca zbiorowa. – Brussels : "La Colonne", cop. 1947.
610 24 |a Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. |b 1 Dywizja Pancerna
650 4 |a Wojna 1939-1945 r. |x udział Polaków
650 4 |a Wojska pancerne |z Polska |y 1939-1945 r.
655 4 |a Antologie
655 4 |a Pamiętniki polskie |y 1939-1945 r.
W opracowaniu przedmiotowym antologii pokonkursowych do wyżej wymienionych
tematów dodajemy jeszcze hasło o konstrukcji:
655
Literatura, [rodzaj lub gatunek literacki] – określnik: konkursy i festiwale – [określnik
chronologiczny]
Np.
48. Konkurs Poetycki o Laur "Czerwonej Róży" / [red. Andrzej K. Waśkiewicz ; il. Sławomir
Grabowy]. – Gdańsk : Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, 2007.
611 24 |a Konkurs Poetycki o Laur "Czerwonej Róży” |n (48 ; |d 2007 ; |c Gdańsk)
655 4 |a Antologie
655 4 |a Poezja polska |x konkursy i festiwale |y od 2001 r.
Stadiony marzeń : (opowiadania olimpijskie). – Warszawa, 2007
(Zawiera prace nagrodzone na XVI Konkursie Olimpijskim im. Jana Parandowskiego, org.
przez Polski Komitet Olimpijski i Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu)
Dwa hasła rozpoczynające się od tematu Twórczość literacka dzieci i młodzieży pokazują
odpowiednio o jaką twórczość chodzi oraz, że są to utwory prezentowane na konkursie
literackim przeznaczonym dla dzieci i młodzieży.
611 24 |a Konkurs Olimpijski im. Jana Parandowskiego |n (16 ; |d2006 ; |c Warszawa)
650 4 |a Igrzyska olimpijskie
655 4 |a Antologie
655 4 |a Opowiadanie polskie |x konkursy i festiwale |y od 2001 r.
655 4 |a Twórczość literacka dzieci i młodzieży polska |y 21 w.
655 4 |a Twórczość literacka dzieci i młodzieży polska |x konkursy i festiwale |y od 2001 r.
VIII.4.1.5. Dokumenty historycznoliterackie
Dokumenty historycznoliterackie lub z zakresu krytyki tekstu opracowujemy poprzez dodanie
do tematu formalnego z zakresu literatury określnika ogólnego i ewentualnie określnika
chronologicznego. W odróżnieniu od opracowania samych tekstów w tym przypadku
możemy stosować określniki chronologiczne szczegółowe np. 1918-1939 r.
Do najczęściej stosowanych określników ogólnych należą określniki:
– historia,
– przekłady,
– recepcja,
– stylistyka,
– tematyka
– wydawnictwa i rękopisy.
Określnik – historia stosujemy do opisu opracowań na temat gatunków lub rodzajów
literackich. Używamy go zarówno do opisu prac syntetycznych prezentujących całościowy
obraz rozwoju danej formy literackiej, jak i do opisu dokumentów dotyczących twórczości
poszczególnych pisarzy.
Np.
Powieść polska XIX wieku : interpretacje i analizy / pod red. Lecha Ludorowskiego. – Lublin
: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1992.
655 4 |a Powieść polska |x historia |y 19 w.
Ballada polska przed Mickiewiczem / napisał Ignacy Górski. – Warszawa : Gebethner i Wolff
; Kraków : G. Gebethner, [1920].
655 4 |a Ballada polska |x historia |y 19 w.
Odczytywanie romantyków : szkice i notatki o Mickiewiczu, Malczewskim i Słowackim / Jacek
Brzozowski. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas",
cop. 2002.
600
600
600
655
4 |a Malczewski, Antoni |d (1793-1826)
4 |a Mickiewicz, Adam |d (1798-1855)
4 |a Słowacki, Juliusz |d (1809-1849)
4 |a Poezja polska|xhistoria|y19 w.
Określnik – przekłady stosowany po nazwach rodzajów i gatunków służy do opisu prac
dotyczących historii i metod przekładu. Nie stosujemy po nim określnika – historia, ani
określników chronologicznych, gdyż chronologię można w tym przypadku odnieść do czasu
powstania tekstu literackiego lub przekładu. W celu pokazania, w jakim okresie powstał
analizowany przekład dodajemy hasło rozwinięte rozpoczynające się od tematu Przekłady
[przymiotnik językowy] i zawierające odpowiedni określnik geograficzny.
Np.
"Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války" Jaroslava Haška w polskich przekładach /
Klaudia Koczur-Lejk. – Szczecin : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego,
2006.
600 14 |a Hašek, Jaroslav |d (1883-1923). |t Osudy dobrého vojáka Švejka za světove války |x
przekłady polskie
650 4 |a Przekłady polskie |x historia |y 20 w.
655 4 |a Powieść czeska |x historia |y 20 w.
655 4 |a Powieść czeska |x przekłady polskie
Anna Livia Plurabelle po polsku : Finnegans Wake Jamesa Joyce'a ks. I, rozdz. 8 / Tadeusz
Szczerbowski. – Kraków : Wydaw. Naukowe AP, 2000.
600
650
655
655
4 |a Joyce, James |d (1882-1941). |t Finnegans Wake |x przekłady polskie
4 |a Przekłady polskie |x historia |y 1944-1989 r.
4 |a Powieść irlandzka |x historia |y 1918-1939 r.
4 |a Powieść irlandzka |x przekłady polskie
Linguistic images of emotions in translation from Polish into Swedish : Henryk Sienkiewicz as
a case in point / Ewa Gruszczyńska. – Uppsala, 2001.
600 14 |a Sienkiewicz, Henryk | d(1846-1916) |x przekłady szwedzkie
650 4 |a Język polski |x a język szwedzki |x słownictwo
650 4 |a Przekłady szwedzkie |x stylistyka |y 20 w.
650 4 |a Uczucia |x język
650 4 |a Uczucia |x w literaturze
655 4 |a Literatura polska |x historia |y 19-20 w.
655 4 |a Literatura polska |x przekłady szwedzkie
Expressing the inexpressible in mystical experience : conceptual metaphor and blending in
translations of "The cloud of unknowing" / Agnieszka Gicala. – Łask, 2006.
630 04 |a Cloud of unknowing |x przekłady polskie
630 04 |a Cloud of unknowing |x stylistyka
650 4 |a Językoznawstwo kognitywne
650 4 |a Metafora |x teoria
650 4 |a Metafora |x w literaturze angielskiej
650 4 |a Przekłady polskie |x historia |y od 1944 r.
655 4 |a Literatura angielska |x przekłady polskie
655 4 |a Literatura angielska |x stylistyka |y 14 w.
Kolejnym określnikiem stosowanym po hasłach z dziedziny literatury jest określnik –
recepcja. Przez recepcję rozumiemy w JHP BN odbiór dzieł przez publiczność, a więc
funkcjonowanie w wymiarze społecznym, nie zaś wpływ na twórców i na rozwój literatury,
sztuki, filozofii itp.
Po określniku – recepcja nie stosujemy, podobnie jak po – przekłady, określników
chronologicznych.
Przykłady prawidłowego użycia po tematach literackich:
Strażnik pamięci w czasach amnezji : Węgrzy o Herbercie / wyboru dokonał Csaba Gy. Kiss ;
przeł., oprac. i wstępem opatrzył Jerzy Snopek. – Warszawa : Wydawnictwo Studio Emka,
2008.
600 14 |a Herbert, Zbigniew |d (1924-1998) |x recepcja |z Węgry
655 4 |a Literatura polska |x historia |y 20 w.
655 4 |a Literatura polska |x recepcja |z Węgry
Recepcja hiszpańskiej prozy fabularnej w Polsce w latach 1781-1918 / Kazimierz Sabik ;
[Cátedra de Estudios Ibéricos. Universidad de Varsovia]. – Warszawa : KI. UW, 1995.
655
655
655
655
4 |a Opowiadanie hiszpańskie |x przekłady polskie
4 |a Opowiadanie hiszpańskie |x recepcja |z Polska |y 18-20 w.
4 |a Powieść hiszpańska |x przekłady polskie
4 |a Powieść hiszpańska |x recepcja |z Polska |y 18-20 w.
Współczesna literatura brytyjska w Polsce / pod red. Tomasza Dobrogoszcza. – Łódź :
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2008.
650
655
655
655
4 |a Przekłady polskie |y 20-21 w.
4 |a Literatura angielska |x historia |y 20 w.
4 |a Literatura angielska |x przekłady polskie
4 |a Literatura angielska |x recepcja |z Polska
Oddziaływanie artystyczne dzieł literackich, tj wpływ na twórców i na rozwój literatury,
sztuki, filozofii itp. powinno być opisywane przy pomocy określnika – a.
Np.:
Literatura francuska |x a literatura polska
Poezja duńska |x a poezja węgierska
Sielanka angielska |x a sielanka Polska
Określnik – stylistyka stosujemy w JHP BN do opisu prac poświęconych językowi dzieł
literackich.
Np.
"Łzami by tu pisać potrzeba" : leksykalne właściwości stylu polskiej dydaktyki wierszowanej
czasów oświecenia / Krzysztof Maćkowiak. – Zielona Góra : Oficyna Wydawnicza
Uniwersytetu Zielonogórskiego, cop. 2005.
650
650
650
655
655
4 |a Język polski |x słownictwo |y 18 w.
4 |a Język polski |x stylistyka |y 18 w.
4 |a Literatura oświecenia |x stylistyka
4 |a Literatura parenetyczna |x stylistyka |z Polska |y 18 w.
4 |a Poezja polska |x stylistyka |y 18 w.
Slova ŭ paèzìì Ânkì Kupaly / V. A. Lâščynskaâ. – Mìnsk : "Belaruskaâ navuka", 2004.
600 14 |a Kupala, Janka (1882-1942) |x język
655 4 |a Poezja białoruska |x stylistyka |y 20 w.
Archaizacja w XX [dwudziesto]-wiecznej polskiej powieści historycznej o średniowieczu /
Stanisław Dubisz. – Warszawa : Wydaw. UW, 1991.
650 4 |a Archaizmy polskie
651 4 |a Polska |x historia |x w literaturze polskiej
655 4 |a Powieść historyczna polska |x stylistyka |y 20 w.
Zasady stosowania określnika – język zob. III. .
Określnik – tematyka jest stosowany po tematach literackich do opisu prac
historycznoliterackich na temat konkretnego wątku w literaturze lub twórczości jakiegoś
pisarza. Motyw opisywany w danej pracy opisujemy przy pomocy tematu uzupełnionego
określnikiem – w literaturze [przymiotnik językowy]. Nie stosujemy po nim określników
chronologicznych.
Np.
Brzeziny w literaturze : poezja i proza od XVI do XX wieku / Muzeum Regionalne w
Brzezinach ; [teksty Jerzy Kołodziej ; red. Elżbieta Putyńska]. – Brzeziny : Estet, 2002.
Opracowanie dotyczy literatury polskiej poświęconej wsi Brzeziny.
651 4 |a Brzeziny (woj. łódzkie, pow. Brzeziny) |x w literaturze polskiej
655 4 |a Literatura polska |x tematyka |y 16-20 w.
Kocham, więc jestem : motyw miłości w poezji polskiej i niemieckojęzycznej / pod red.
Grażyny Pietruszewskiej-Kobieli ; Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie. –
Częstochowa : Wydaw. WSP, 1995.
Książka poświęcona jest poezji polskiej i niemieckiej, której tematem jest miłość i kobiety.
650
650
650
650
655
655
4 |a Kobieta |x w literaturze niemieckiej
4 |a Kobieta |x w literaturze polskiej
4 |a Miłość |x w literaturze niemieckiej
4 |a Miłość |x w literaturze polskiej
4 |a Poezja niemiecka |x tematyka |y 18-20 w.
4 |a Poezja polska |x tematyka |y 19-20 w.
Określnik – wydawnictwa i rękopisy stosuje się po tematach literackich do opisu prac
poświęconych rękopisom i wydaniom dzieł literackich. Nie stosujemy po nim określników
chronologicznych.
Np.
O wydaniu narodowym dzieł A. Mickiewicza / L. Płoszewski. – Warszawa : Polska Akademia
Nauk. Sekcja Historii Literatury i Języka, 1955.
600 14 |a Mickiewicz, Adam |d (1798-1855) |x wydawnictwa i rękopisy
650 4 |a Edytorstwo |z Polska |y 20 w.
655 4 |a Literatura polska |x wydawnictwa i rękopisy
Nieznany rękopiśmienny przekaz części "Postylli" Mikołaja Reja / Jan Pirożyński. –
[Warszawa : s. n.], 1985.
600 14 |a Rej, Mikołaj |d (1505-1569). |t Postylla |x wydawnictwa i rękopisy
655 4 |a Kazania |x protestantyzm |y 16 w.
655 4 |a Literatura polska |x wydawnictwa i rękopisy
655 4 |a Rękopisy polskie |x historia |y 16 w.
Katalog rękopisów Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. T. 2, Sygnatury
501-1000 : poezja polska XX w. / oprac. Alicja Bałakier [et al.] ; pod red. Tadeusza
Januszewskiego. – Warszawa : ML im. Adama Mickiewicza, 2002.
610 24 |a Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza (Warszawa) |x zbiory
651 4 |a Warszawa |x muzealnictwo |x zbiory
655 4 |a Katalogi zbiorów
655 4 |a Poezja polska |x historia |y 20 w.
655 4 |a Poezja polska |x wydawnictwa i rękopisy |x zbiory
655 4 |a Rękopisy polskie |x zbiory
655 4 |a Rękopisy polskie |x historia |y 20 w.
Listy zob. VIII.4.7.4.
Pamiętniki zob. VIII.4.7.5.
VIII.4.1.6. Lista tematów formalnych z dziedziny literatury stosowanych w katalogu
Biblioteki Narodowej wyłącznie do opisu opracowań, a nie tekstów literackich
Wymienione niżej tematy formalne są stosowane w bibliografii narodowej i katalogu
Biblioteki Narodowej jedynie w opisie przedmiotowym prac historyczno-literackich,
opracowań naukowych i popularnych. Tematy oznaczone gwiazdką (*) stosujemy także do
opisu antologii.
Nie są natomiast stosowane jako punkty dostępu do tekstów dzieł literackich.
Biblioteki stosujące JHP BN mogą w swoich katalogach prowadzić inną politykę
indeksowania tekstów literackich i wykorzystywać w ich opracowaniu wszystkie tematy
formalne.
Ballada
Blason (lit.)
Dramat historyczny
Dramat liturgiczny
Dramat satyrowy
Elegia
Jeremiada
Literatura apokaliptyczna *
Literatura autotematyczna
Literatura fantastyczna *
Literatura fantastyczno-naukowa *
Literatura grozy *
Literatura katolicka *
Literatura kobieca *
Literatura międzytestamentalna
Literatura prawosławna *
Literatura protestancka *
Literatura straganowa *
Mangale
Opowiadanie fantastyczne *
Opowiadanie grozy *
Opowiadanie kryminalne *
Poemat
Powieść epistolarna *
Powieść fantastyczna *
Powieść fantastyczno-naukowa *
Powieść grozy *
Powieść historyczna *
Powieść kryminalna *
Powieść o artyście *
Powieść polityczna *
Powieść przygodowa *
Powieść psychologiczna *
Powieść szpiegowska *
Powieść w odcinkach
Romans łotrzykowski *
Sirat
Sonet *
Tragedia
Tragikomedia
VIII.4.2. Spisy wydawnictw
VIII.4.2.1. Bibliografia
Bibliografia to „uporządkowany spis (wykaz, zestawienie) dokumentów, dobranych wg
pewnych kryteriów, spełniający określone zadania informacyjne”8. Jak zostało wspomniane
wyżej hasło to stosuje się także do opracowań na temat metodyki sporządzania bibliografii.
Spis ten nie może być reklamą określonych wydawnictw, tzn. katalogiem wydawniczym lub
księgarskim, ani też katalogiem zbiorów instytucji.
W JHP BN istnieją tematy odpowiadające różnym rodzajom bibliografii.
Bibliografie ogólne opracowujemy według schematu:
6XX
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki bibliografii]
655
Bibliografia
Np.
Bibliografia radia i telewizji / Maria Jarnuszkiewicz ; Komitet do Spraw Radia i Telewizji
"Polskie Radio i Telewizja". Ośrodek Szkolenia i Doskonalenia Kadr. – Warszawa :
Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1980.
650
650
650
655
4 |a Audycje radiowe |z Polska
4 |a Radiofonia |z Polska
4 |a Telewizja |z Polska
4 |a Bibliografia
85 lat Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie : bibliografia /
Maria Sąsiadowicz, Izabela Skrzyńska. – Tarnów : Miejska Biblioteka Publiczna, 1993.
610 24 |a Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego (Tarnów)
650 4 |a Biblioteki publiczne |z Polska |y 20 w.
651 4 |a Tarnów (woj. małopolskie) |x bibliotekarstwo |y 20 w.
Bibliografia literatury dla dzieci 1945-1960 : literatura polska / [Felicja Neubert, Alina
Łasiewicka, Maria Gutry ; red. A. Łasiewicka ;[oprac. przy współudz. Barbary
Groniowskiej]. – Warszawa : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1963.
655 4 |a Literatura dziecięca polska |x historia |y 1944-1989 r.
655 4 |a Literatura młodzieżowa polska |x historia |y 1944-1989 r.
8
EWoK (hasło: Bibliografia)
W ostatnim przykładzie po temacie Literatura obowiązkowo musi pojawić się określnik –
historia. Pokazuje on, że mamy do czynienia nie z dziełem literackim, lecz z dokumentem na
jego temat.
VIII.4.2.2. Bibliografia adnotowana, cytowań oraz zalecająca
Taki sam schemat opracowania obowiązuje w przypadku
- bibliografii adnotowanych (zawierających oprócz opisu bibliograficznego adnotację9),
- bibliografii cytowań (zawierających informacje o miejscu cytowania danego dokumentu)
oraz bibliografii zalecających (zawierających opisy bibliograficzne dokumentów polecanych
dla ściśle określonej grupy odbiorców10).
6XX
655
Bibliografia adnotowana
lub
Bibliografia cytowań
lub
Bibliografia zalecająca
Np.
Bursztyn w archeologii (1874-1993) / Małgorzata Gula, Katarzyna Kwiatkowska. –
Warszawa : MZ. PAN, 1994.
650 4 |a Bursztyn |x archeologia
655 4 |a Bibliografia adnotowana
Bibliografia cytowań prac polskich w zagranicznych czasopismach z zakresu drzewnictwa /
Ewa Tomaszewska ; Instytut Technologii Drewna. – Poznań : Wydaw. ITD, 1993.
650
650
655
655
4 |a Drewno |x technologia
4 |a Przemysł drzewny
4 |a Bibliografia cytowań
4 |a Czasopisma naukowe |x historia
Wymieniony poniżej dokument zawiera spis książek z dziedziny historii Polski polecanych
studentom polonistyki.
Historia Polski : przewodnik dla studentów polonistyki / Aleksander Świeżawski ; Wyższa
Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie. – Częstochowa : Wydaw. Wyższej Szkoły
Pedagogicznej, 1985.
651 4 |a Polska |x historia
655 4 |a Bibliografia zalecająca
655 4 |a Materiały pomocnicze dla szkół wyższych
9
Ibidem.
Ibidem.
10
VIII.4.2.3. Bibliografia bibliografii
Schemat opracowania bibliografii bibliografii obejmuje dwa przypadki.
Pierwszy dotyczy sytuacji, gdy mamy do czynienia z bibliografią bibliografii z określonej
dziedziny wiedzy. Schemat opracowania wygląda wówczas następująco:
6XX
655
Bibliografia bibliografii
Np.
Bibliografia bibliografii językoznawstwa polskiego / Ewelina Niemkiewicz. - Lublin : TN
KUL, 2000.
650 4 |a Językoznawstwo
655 4 |a Bibliografia bibliografii
W drugim przypadku jest to spis bibliografii dotyczących różnych dziedzin wydawanych w
konkretnym kraju. Do ich opracowania stosujemy poniższy schemat:
655
Bibliografia – historia – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
655
Bibliografia bibliografii
Określnik – historia użyty po temacie formalnym pokazuje, że mamy do czynienia z pracą na
temat bibliografii (spisem), a określniki geograficzny i chronologiczny informują o miejscu i
czasie wydania bibliografii, których spis dotyczy.
Japan access : a bibliography of bibliographies / by James L. Gardner. – Salt Lake City,
Utah : Wings of Fire Press, 1990.
655 4 |a Bibliografia |x historia |z Japonia
655 4 |a Bibliografia bibliografii
VIII.4.2.4. Bibliografia narodowa
Bibliografia narodowa rejestruje „dokumenty opublikowane na terenie danego kraju lub
państwa, niekiedy także wydane poza jego granicami, ale związane z nim tematem,
pochodzeniem autora (...) lub językiem”11.
Bibliografie narodowe opracowujemy według schematu:
6XX [typ wydawnictwa, gatunek lub rodzaj literacki] – określnik historia – [określnik
chronologiczny]
lub
Wydawnictwa – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
lub
655 Bibliografia zawartości czasopism
655
Bibliografia narodowa [przymiotnik językowo-etniczny]
Pierwszy z wymienionych tematów stosujemy wyłącznie w przypadku, gdy bibliografia
rejestruje jedynie określony typ wydawnictw np.
Bibliografia polska. Cz. 3, Stólecie XV-XVIII w układzie abecadłowym. T. 12, [A-Be] / przez
K. Estreichera. – Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1977.
655 4 |a Stare druki |x historia |z Polska
Bibliografia Naţională Română. Articole din Publicaţii Periodice. Cultură. – Bucuresti :
Biblioteca Naţională a României.
Prezentowana bibliografia jest bibliografią narodową rejestrującą artykuły z czasopism.
650 4 |a Czasopisma rumuńskie |x historia |y od 1989 r.
655 4 |a Bibliografia narodowa rumuńska
Jeśli bibliografia opisuje całokształt produkcji wydawniczej danego kraju lub co najmniej
kilka typów dokumentów (np. wydawnictwa zwarte, ciągłe, druki muzyczne, dokumenty
kartograficzne) stosujemy ogólny temat Wydawnictwa. Należy przy tym pamiętać, że
11
Ibidem.
określnik chronologiczny po temacie Wydawnictwa i po typach wydawnictw wskazuje na
zasięg chronologiczny bibliografii, a nie na czas jej powstania.
Bibliografia polska 1901-1939 = Polish bibliography 1901-1939. T. 12, Hom-Jac / red. tomu
Małgorzata Barańska, Anna Bobrowicz, Katarzyna Gołębiowska ; Biblioteka Narodowa.
Zakład Bibliografii Polskiej 1901-1939. – Warszawa : Biblioteka Narodowa, 2009.
650 4 |a Wydawnictwa |z Polska |y 1901-1939 r.
VIII.4.2.5. Bibliografia osobowa
Bibliografia osobowa, czyli spis prac dotyczących życia, działalności, twórczości danej osoby
(bibliografia osobowa przedmiotowa) oraz/lub prac autorstwa danej osoby (bibliografia
osobowa podmiotowa) jest opracowywana według następującego schematu:
600
[hasło osobowe: osoba będąca przedmiotem/podmiotem bibliografii]
6XX
[dziedzina, przedmiot działalności danej osoby]
650
[kategoria osób]
655
[typ wydawnictwa] – historia – [określnik chronologiczny]
655
Bibliografia osobowa
Np.
Włodzimierz Odojewski : zestawienie bibliograficzne / [oprac. Anna Słowiok] ; Wojewódzka
Biblioteka Publiczna w Kielcach. Dział Informacyjno-Bibliograficzny. – Kielce : WBP, 1993.
600 14 |a Odojewski, Włodzimierz |d (1930- )
655 4 |a Bibliografia osobowa
655 4 |a Literatura polska |x historia |y od 1944 r.
Hasła wyrażające kategorie osób stosujemy w przypadku, gdy bibliografia zawiera
dokumenty o charakterze biograficznym.
Eva Perón : bibliografía 1944 - 2002 / Roberto Baschetti. – Buenos Aires, 2002.
600 14 |a Perón, Eva |d (1919-1952)
650 4 |a Działalność charytatywna |x biografie |z Argentyna |y 1945-1989 r.
650 4 |a Politycy |z Argentyna |y 1945-1989 r.
Józef Piłsudski w bibliografii : biografie i życiorysy / Tomasz B. Lenczewski. – Łódź, 1993.
600 14 |a Piłsudski, Józef |d (1867-1935)
650 4 |a Wojsko |x biografie |z Polska |y 20 w.
650 4 |a Politycy |z Polska |y 19-20 w.
VIII.4.2.6. Bibliografia terytorialna
Bibliografia terytorialna obejmuje zarówno wydawnictwa dotyczące danego terenu, jak i
opublikowane na jego obszarze. Podstawowy schemat opracowania obejmuje hasło
geograficzne i temat formalny:
650
[hasło geograficzne: nazwa miejsca publikacji lub obszaru będącego przedmiotem
bibliografii]
655
Bibliografia terytorialna
Np.
Bibliografia Lubelszczyzny 1996-1997 / [oprac. zespół Zdzisław Bieleń et al. ; pod red.
Bożeny Lech-Jabłońskiej] ;Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w
Lublinie. – Lublin : Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Hieronima
Łopacińskiego, 2009.
651 4 |a Lublin (woj. lubelskie ; okręg)
655 4 |a Bibliografia terytorialna
W przypadku bibliografii terytorialnej jedynie wybranych typów wydawnictw schemat
opracowania jest uzupełniany o następujące hasła:
655
[typ, forma wydawnicza] – historia – [określnik chronologiczny]
Przykładem zastosowania tego schematu jest opis następującej książki:
Bibliografia Warszawy. [2], Wydawnictwa ciągłe 1944-1954 / zespół autorski : Czesława
Bezegowa [et al.] ; red. Janusz Durko ; Muzeum Historyczne m. st. Warszawy. – Wrocław :
Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1964.
651
655
655
655
4 |a Warszawa
4 |a Bibliografia terytorialna
4 |a Bibliografia zawartości czasopism
4 |a Czasopisma regionalne i lokalne polskie |x historia |y 1944-1956 r.
VIII.4.2.7. Bibliografia zawartości czasopism
Bibliografia zawartości czasopism „rejestruje artykuły z czasopism, niekiedy rozprawy
zamieszczone w wydawnictwach lub dziełach zbiorowych”12. Schemat opracowania tego
rodzaju bibliografii wygląda następująco:
6XX
[przedmiot, dziedzina wiedzy, której dotyczy czasopismo]
655
Bibliografia zawartości czasopism
655
Czasopisma [rodzaj] – historia – [określnik chronologiczny]
Np.
Bibliografia turystyki polskiej. [1], 1800-1899 / Antoni Jackowski. – Wrocław : Gł. Kom.
Kultury Fizycznej i Turystyki. Zakł. Zagospodarowania Turystycznego, 1972.
650 4 |a Turystyka |z Polska |y 19 w.
650 4 |a Czasopisma polskie |x historia |y 19 w.
Kultura w Bełchatowie na łamach prasy : zestawienie bibliograficzne za rok 1995 / Ewa
Bartnik. – Bełchatów : Miejska Biblioteka Publiczna, 1996.
651 4 |a Bełchatów (woj. łódzkie) |x kultura
650 4 |a Czasopisma polskie |x historia |y od 1989 r.
Jeśli opisywana bibliografia rejestruje zawartość jednego czasopisma, należy do tego
schematu dodać
630
[tytuł czasopisma, gazety]
Np.:
Bibliografia "Wierchów" 1923-1972 / oprac. Kazimierz Polak. – Warszawa ; Kraków : Państ.
Wydaw. Naukowe [etc.], 1976.
630
650
650
655
655
12
0 |a Wierchy (czasop.)
4 |a Góry
4 |a Turystyka górska
4 |a Bibliografia zawartości czasopism
4 |a Czasopisma turystyczne polskie |x historia|y20 w.
Ibidem.
Bibliografia zawartości "Kultury" 1936-1939 / Maria Kunowska-Porębna ; Katolicki
Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Instytut Badań nad Literaturą Religijną. – Lublin :
Wydawnictwo KUL, 2008.
630 04 |a Kultura (czasop. ; 1936-1939)
655 4 |a Czasopisma katolickie polskie |x historia |y 1918-1939 r.
655 4 |a Czasopisma społeczno-kulturalne polskie |x historia |y 1918-1939 r.
VIII.4.2.8. Dyskografia
Dyskografie, czyli uporządkowane spisy płyt, mogą być zarówno odrębnymi publikacjami,
jak i częścią większego wydawnictwa. Oba rodzaje dyskografii opracowujemy podobnie. W
drugim przypadku w opisie powinny pojawić się także hasła odpowiadające zawartości
treściowej publikacji.
Schemat opracowania uwzględnia:
600
610
[hasło osobowe: muzyk będący twórcą lub odtwórcą dzieł rejestrowanych w
dyskografii np. kompozytor, instrumentalista, piosenkarz]
lub
[firma fonograficzna]
65X [rodzaj zawartości nagrania dźwiękowego np. Muzyka rozrywkowa, Mowy] –
określnik historia – [określnik chronologiczny]
655
Dyskografia
Należy pamiętać, aby po tematach formalnych określających gatunek lub rodzaj nagrań
uwzględniony w dyskografii stosować określnik – historia. Umożliwia to niezbędne
rozdzielenie materiałów o określonej formie od dokumentów na ich temat.
Poniżej znajdują się przykłady zastosowania omawianego tematu formalnego w opisie
dyskografii będących samodzielnymi publikacjami.
Np.:
Dyskografia chopinowska = A Chopin discography : historyczny katalog nagrań płytowych =
historical catalogue of recordings / Józef Kański ; Towarzystwo im. Fryderyka Chopina. —
Kraków : Polskie Wydaw. Muzyczne, 1986.
600 14 |a Chopin, Fryderyk |d (1810-1849)
650 4 |a Muzyka polska |x historia |y 19 w.
655 4 |a Dyskografia
Karol Szymanowski : bibliografia 1967-1991, dyskografia 1981-1991 / Kornel Michałowski ;
Towarzystwo Muzyczne im. Karola Szymanowskiego w Zakopanem. — Kraków : Musica
Iagellonica, 1993.
600 14 |a Szymanowski, Karol |d (1882-1937)
650 4 |a Muzyka polska |x historia |y 20 w.
Oprócz wydawnictw całościowych dyskografie są także częścią innych dokumentów m. in.
biografii.
Anna Jantar we wspomnieniach / [wybór i oprac.] Mariola Pryzwan ; [wspominają m. in.
Bogdan Bujnicki et al.]. — Warszawa : "EM-KA", 1995.
Wymieniona książka jest antologią wspomnień poświęconych Annie Jantar. W opisie treści
dokumentu pojawiają się więc: hasło osobowe oraz kategoria osób uzupełnione o
odpowiednie tematy formalne. Częścią publikacji jest także dyskografia.
600 14 |a Jantar, Anna |d (1950-1980)
650 4 |a Piosenkarze polscy |y 1956-1989 r.
655 4 |a Antologie
655 4 |a Muzyka rozrywkowa polska |x historia |y 1956-1989 r.
Almanach kompozytorów Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie. T. 1 / [red. nauk.
Alicja Gronau-Osińska] ; Akademia Muzyczna im. F. Chopina w Warszawie. — Warszawa :
Wydaw. AMFC, 2004.
W dokumencie przy biogramach znajduje się bibliografia i dyskografia poszczególnych
kompozytorów.
610 24 |a Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina (Warszawa) |x pracownicy
650 4 |a Kompozytorzy polscy |y 20-21 w.
650 4 |a Muzyka polska |x historia |y 20-21 w.
655 4 |a Słowniki biograficzne
Syrena Record : pierwsza polska wytwórnia fonograficzna = Poland's first recording
company : 1904-1939 / Tomasz Lerski ; z przedm. Józefa Kańskiego ; [tł. ang. Barbara
Dudycz-Hajgiel]. — Warsaw ; New York : Editions "Karin", [2004].
Publikacja zawiera historię wytwórni oraz spis około 14000 tytułów wydanych płyt.
610 24 |a Syrena Record
650 4 |a Fonografia |z Polska |y 1901-1939 r.
Józef Piłsudski w dokumentach dźwiękowych : bibliografia. – Warszawa, 2010.
600 14 |a Piłsudski, Józef (1867-1935)
655 4 |a Mowy polskie |x historia |y 1918-1939 r.
VIII.4.2.9. Filmografia
Filmografia to „uporządkowany spis filmów”13. Temat ten jest stosowany w JHP BN zarówno
do opisu samoistnych dokumentów, jak i w przypadku, gdy filmografia stanowi istotną część
dokumentu.
Schemat opracowania:
650
[hasło osobowe: twórca lub współtwórca filmów np. reżyser, operator]
655
Dyskografia
655
Film [rodzaj] – określnik historia
655
Film [przymiotnik językowo-etniczny] – określnik historia
Np.:
Filmografia krótkometrażowych filmów morskich zrealizowanych w Polsce w latach 19191971 / Zenon Zaniewicki. – [Szczecin : s.n., 1972].
650 4 |a Morze
655 4 |a Film edukacyjny polski |x historia
655 4 |a Filmografia
Filmografia / oprac. Lubomir Kosiński, Małgorzata Kowalska, Krystyna Dudzińska. //
Konteksty. - R. 58, nr 3/4 (2004), s. 255.
Dokument jest samoistną filmografią jednego twórcy – etnografa Jacka Olędzkiego. W
kartotece JHP BN brak jest tematu Film etnograficzny, użyto więc dwóch haseł. Pierwsze
zaczynające się od tematu Film dokumentalny polski wskazuje na gatunek filmowy, drugie
rozpoczynające się od tematu Folklor pokazuje tematykę filmów.
600 14 |a Olędzki, Jacek |d (1933-2004)
650 4 |a Folklor |z Polska |y od 1944 r.
655 4 |a Film dokumentalny polski |x historia
Agnieszka Holland / Katarzyna Mąka-Malatyńska. – Warszawa : Towarzystwo "Więź", cop.
2009.
Filmografia Agnieszki Holland stanowi znaczną część książki poświęconej tej reżyserce.
600 14 |a Holland, Agnieszka |d (1948- )
650 4 |a Reżyserzy polscy |y od 1944 r.
655 4 |a Film |x historia |y od 1945 r.
13
EWoK (hasło: Filmografia)
VIII.4.3. Materiały edukacyjne
W JHP BN występują tematy formalne służące do opisu dokumentów przeznaczonych
wyłącznie dla uczniów lub nauczycieli oraz dla tych dwóch grup jednocześnie.
Ćwiczenia i zadania
Temat stosujemy dla zbiorów ćwiczeń przeznaczonych zarówno dla uczniów, jak i dla
nauczycieli. Wydawnictwa te mogą, ale nie muszą, zawierać również odpowiedzi,
rozwiązania zadań
Dyktanda
Do opisu materiałów przeznaczonych dla obu grup przeznaczony jest również temat
Dyktanda. Są to ćwiczenia ortograficzne wykonywane przez uczniów i sprawdzane przez
nauczycieli lub teksty, które dyktuje nauczyciel.
Materiały pomocnicze
Są to wszelkie dokumenty edukacyjne, które uzupełniają podstawowy materiał zawarty w
podręcznikach i zalecanych do nich zestawach ćwiczeń i zadań (np. mapy, słowniki, analizy
lektur). Są one przeznaczone wyłącznie dla uczniów.
Podręczniki
Temat służy do opisu książek przeznaczonych dla uczniów, w których zawarty jest materiał
nauczania, przedstawiony za pomocą tekstów, ilustracji, schematów14. W opracowaniu
przedmiotowym w Bibliotece Narodowej do podręczników zaliczamy dokumenty, które są w
ten sposób oznaczone przez wydawcę lub autora.
14
Podręcznik szkolny [w:] Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [dostęp 13.07.2011], Dostępny w World
Wide Web: http://pl.wikipedia.org/wiki/Podr%C4%99cznik_szkolny.
Schemat opracowania wszystkich powyższych dokumentów obejmuje dwa obowiązkowo
stosowane hasła:
650
[przedmiot nauczania] – [określnik wyrażający poziom nauczania]
655
lub
Ćwiczenia i zadania dla/do [poziom nauczania]
Materiały pomocnicze dla/do [poziom nauczania]
lub
Podręczniki dla/do [poziom nauczania]
VIII.4.3.1.1. Tematyka dokumentów edukacyjnych a przedmioty nauczania
Podręczniki szkolne oraz ćwiczenia i zadania do użytku szkolnego otrzymują hasło
wyrażające nazwę przedmiotu nauczania uzupełnioną o określnik wyrażający poziom
nauczania.
Nie uwzględniamy w hasłach szczegółowej tematyki danego dokumentu, np. podręcznik do
historii zawierający materiał z zakresu współczesnej historii Polski otrzyma wyłącznie hasło
Historia – [poziom nauczania], a podręcznik z zakresu historii literatury pozytywizmu
otrzyma wyłącznie hasło Język polski – [poziom nauczania]
Np.:
Architektura : zajęcia artystyczne w gimnazjum : zeszyt ćwiczeń / Anita PrzybyszewskaPietrasiak. – Kielce : MAC Edukacja, cop. 2009.
650 4 |a Architektura
650 4 |a Sztuka |x gimnazja
655 4 |a Ćwiczenia i zadania dla gimnazjów
Historia : burzliwy wiek XX : podręcznik dla III klasy liceum ogólnokształcącego, liceum
profilowanego i technikum : kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym / Robert
Śniegocki. – Warszawa : "Nowa Era", 2005.
650 4 |a Historia |x szkoły ponadgimnazjalne
651 4 |a Historia |y 20 w.
655 4 |a Podręczniki dla szkół ponadgimnazjalnych
Inaczej opracowujemy materiały pomocnicze. W ich przypadku uwzględniamy w opisie nie
tylko przedmiot nauczania, ale i przedmiot dokumentu.
Np.:
Arytmetyka / Zofia Muzyczka. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994.
650 4 |a Arytmetyka
650 4 |a Matematyka |x szkoły podstawowe
655 4 |a Materiały pomocnicze dla szkół podstawowych
W przypadku materiałów z zakresu edukacji regionalnej, niezależnie od formy dokumentu
pokazujemy za pomocą dodatkowych haseł, jakiego dotyczą regionu.
Elbląg - historia i dziedzictwo : podręcznik do gimnazjum / Katarzyna Panimasz. – Elbląg :
Fundacja Elbląg : we współpr. z Warmińsko-Mazurskim Ośrodkiem Doskonalenia
Nauczycieli, [2006].
650 4 |a Edukacja regionalna |x gimnazja
650 4 |a Elbląg (woj. warmińsko-mazurskie) |x historia
655 4 |a Podręczniki dla gimnazjów
Podkarpacie - wczoraj i dziś : ścieżka edukacyjna "Edukacja regionalna - dziedzictwo
kulturowe w regionie" : karty pracy ucznia / Anna Kosztyła, Marta Wierdak-Róż, Katarzyna
Zajdel. – Krosno : Krośnieńska Oficyna Wydawnicza, [200-].
650 4 |a Edukacja regionalna |x szkoły ponadgimnazjalne
651 4 |a Podkarpacie Północne |x kultura
655 4 |a Ćwiczenia i zadania dla szkół ponadgimnazjalnych
VIII.4.3.1.2. Materiały przeznaczone dla uczniów szkół wyższych i zawodowych
Jeśli dany przedmiot nauczania w szkołach wyższych lub w szkołach zawodowych
dowolnego szczebla jest również przedmiotem edukacji na innych poziomach (np.
matematyka nauczana na każdym poziomie) należy dodać określnik wskazujący poziom
szkoły – szkoły zawodowe lub – szkoły wyższe.
Np.:
Chemia dla techników : podręcznik dla wyższych technicznych studiów zawodowych dla
pracujących / Lucjan Czerski. – Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
650 4 |a Chemia |x szkoły wyższe
655 4 |a Podręczniki akademickie
Historia dla ZSZ : bliżej dziejów : zeszyt ćwiczeń. Cz. 1 / Jerzy Klusek. – Warszawa :
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998.
650 4 |a Historia |x szkoły zawodowe
655 4 |a Ćwiczenia i zadania dla szkół zawodowych
Język francuski : materiały pomocnicze dla słuchaczy Wydziału Górniczego / Teresa
Doruchowska, Jerzy Dudek. – Wrocław : PW, 1975.
650 4 |a Górnictwo |x terminologia
650 4 |a Język francuski |x szkoły wyższe
W przypadku, gdy dany przedmiot jest nauczany wyłącznie w szkołach zawodowych i/lub
wyższych, po jego nazwie nie dodajemy określnika wskazującego poziom nauczania.
Np.:
Analogowe układy elektroniczne : zbiór zadań / Andrzej Kolek. – Rzeszów : Oficyna
Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 2009.
650 4 |a Układy elektroniczne analogowe
655 4 |a Ćwiczenia i zadania dla szkół wyższych
Kodeks postępowania cywilnego : objaśnienia dla studentów. T. 2, (Art. 506-1153) / Joanna
Bodio [et al.] ; pod red. Andrzeja Jakubeckiego. – Kraków : "Zakamycze", 2004.
650 4 |a Postępowanie cywilne |z Polska |y stan na 2004 r.
Agrobiznes : podstawy ekonomiki agrobiznesu : podręcznik dla liceum, technikum i szkoły
policealnej w zawodach rolnych i gospodarki żywnościowej. Cz. 2 / Anna Grontkowska. –
Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2006.
650 4 |a Agrobiznes |x ekonomika
655 4 |a Podręczniki dla szkół zawodowych
VIII.4.3.1.3. Materiały przeznaczone dla uczniów na poziomie nauczania początkowego
(edukacja wczesnoszkolna)
Jeśli dokument przeznaczony do nauczania początkowego zawiera materiał z zakresu wielu
przedmiotów, stosujemy wyłącznie odpowiedni temat formalny.
Np.:
Ja, ty i świat : ćwiczenia do kształcenia zintegrowanego dla klasy trzeciej. Cz. 3 / [aut.
Grażyna Stachowicz et al.]. – Łódź : "Res Polona", [2002].
655 4 |a Ćwiczenia i zadania do nauczania początkowego
Domowniczek : ja i moja szkoła : kształcenie zintegrowane : klasa 1. Cz. 4 / [aut. Jolanta
Faliszewska, Ewa Misiorowska ; współpr. Czesław Cyrański ; rys. Marcin Piwowarski,
Tomasz Ptak]. – Kielce : "MAC Edukacja", cop. 2003.
Jeśli dokument dotyczy konkretnego przedmiotu nauczanego w klasach początkowych,
stosujemy podstawowy schemat opracowania materiałów edukacyjnych dla uczniów: temat
wskazujący przedmiot nauczania uzupełniamy określnikiem rzeczowym – nauczanie
początkowe.
Np.:
I ty będziesz dobrze czytać / Barbara Zakrzewska. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i
Pedagogiczne, 2007.
650 4 |a Język polski |x nauczanie początkowe
655 4 |a Ćwiczenia i zadania do nauczania początkowego
Chociaż mało mamy lat... : matematyka : klasa 3. Z. 2 / Iwona Łakomska, Barbara
Maciejowska ; [il. Małgorzata Setkiewicz]. – Kraków : ZamKor, [2005].
650 4 |a Matematyka |x nauczanie początkowe
VIII.4.3.1.4. Materiały dla uczniów z zakresu religii
W opisie materiałów dla uczniów przeznaczonych do nauki religii oprócz odpowiedniego
tematu formalnego należy dodać hasło wyrażające religię lub wyznanie, którego dotyczy
dokument. Uzupełniamy je o określnik odnoszący się do poziomu nauczania.
Bóg mnie przemienia : klasa VI / [red. Elżbieta Osewska, Józef Stala ; zespół aut. Zbigniew
Barciński et al.]. – Tarnów : Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, 2009.
650 4 |a Katolicyzm |x szkoły podstawowe
655 4 |a Podręczniki dla szkół podstawowych
VIII.4.3.1.5. Dyktanda
Do opisu dokumentów zawierających dyktanda oprócz hasła wskazującego przedmiot i
poziom nauczania obowiązkowo stosujemy hasło:
[nazwa języka] – określnik pisownia
Np.
Dyktanda dla gimnazjalistów / Małgorzata Strękowska-Zaremba. – Warszawa : Wydawnictwo
Eremis, 2004.
650 4 |a Język polski |x gimnazja
650 4 |a Język polski |x pisownia
655 4 |a Dyktanda
Jak pisać bez błędów : dyktanda / Teresa Tomczyszyn-Wiśniewska. – Warszawa : "Kram",
cop. 1995.
655 4 |a Dyktanda
VIII.4.3.1.6. Podręczniki dla dzieci
Temat stosujemy do opisu podręczników służących do edukacji pozaszkolnej. W hasłach
odnoszących się do treści publikacji nie uwzględniamy zatem określników odnoszących się
do poziomu nauczania.
Np.
Angielski z mamą i tatą = English with my parents / [oprac. Mike Black, Alison Wood,
Danuta Zawadzka ; il. Jean Malye]. – Wrocław : Wydawnictwo Siedmioróg, 2008.
650 4 |a Język angielski |x poziom podstawowy
655 4 |a Podręczniki dla dzieci
Bóg kocha dzieci : religia dla dzieci czteroletnich / [aut. Dominika Czarnecka et al.]. –
Kraków : Wydawnictwo WAM - Księża Jezuici, 2011.
650 4 |a Katolicyzm
655 4 |a Podręczniki dla dzieci
VIII.4.3.2. Materiały dla nauczycieli
Materiały dydaktyczne przeznaczone wyłącznie dla nauczycieli opracowujemy stosując
następujące hasła:
Scenariusze zajęć, sprawdziany i testy, poradniki
650
[przedmiot nauczania] – określnik nauczanie – [określnik wyrażający poziom
nauczania]
lub
[przedmiot rozpoczynający się od słów Edukacja, Kształcenie, Nauczanie,
Przysposobienie, Wychowanie…] – określnik metody – [określnik wyrażający poziom
nauczania]
655
Scenariusze zajęć dla/do [poziom nauczania]
lub
Sprawdziany i testy dla/do [poziom nauczania]
lub
Poradniki dla nauczycieli
Np.:
Jutro pójdę w świat : język polski 4 : testy i sprawdziany kontrolne / Andrzej Surdej. –
Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, cop. 2011.
650 4 |a Język polski |x nauczanie |x szkoły podstawowe
655 4 |a Sprawdziany i testy dla szkół podstawowych
Język polski : wybrane scenariusze lekcji dla nauczyciela zasadniczej szkoły zawodowej. Cz. 1
/ Bernardyna Banaś. – Gdynia : "Operon", 2004.
650 4 |a Język polski |x nauczanie |x szkoły zawodowe
655 4 |a Scenariusze zajęć dla szkół zawodowych
W przypadku poradników dla nauczycieli i scenariuszy zajęć oprócz hasła pokazującego
przedmiot nauczania i poziom szkoły możemy dodać hasła odnoszące się do szczegółowej
tematyki dokumentu.
Jan Paweł II - Pamięć i tożsamość : propozycje rozwiązań metodycznych dla nauczycieli
języka polskiego szkół ponadgimnazjalnych / pod red. Mirosławy Piaskowskiej-Majzel. –
Szczecin : Centrum Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli, 2007.
600 04 |a Jan Paweł |b II |c (papież ; |d 1920-2005). |t Pamięć i tożsamość
650 4 |a Język polski |x nauczanie |x szkoły ponadgimnazjalne
655 4 |a Literatura polska |x historia |y od 2001 r.
655 4 |a Scenariusze zajęć dla szkół ponadgimnazjalnych
Pan Tadeusz Adama Mickiewicza : analiza i interpretacja utworu wraz ze wskazówkami
metodycznymi dla nauczycieli / Maria Zakrzewska. – [Chicago] : Zrzeszenie Nauczycieli
Polskich w Ameryce, 1994.
600 14 |a Mickiewicz, Adam |d (1798-1855). |t Pan Tadeusz
650 4 |a Język polski |x nauczanie |x szkoły polonijne
655 4 |a Poezja polska |x historia |y 19 w.
Programy nauczania
650
[przedmiot nauczania] – określnik nauczanie – [określnik wyrażający poziom
nauczania]
lub
[przedmiot rozpoczynający się od słów Edukacja, Kształcenie, Nauczanie,
Przysposobienie, Wychowanie…] – [określnik wyrażający poziom nauczania]
655
Programy autorskie (pedagog.)
lub/i
Programy nauczania dla [ poziom nauczania],
Programy nauczania początkowego
Np.:
Biologia : program nauczania dla gimnazjum / Jolanta Loritz-Dobrowolska [et al.]. – Gdynia
: Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, 2009.
650 4 |a Biologia |x nauczanie |x gimnazja
655 4 |a Programy nauczania dla gimnazjów
VIII.4.3.2.1. Materiały przeznaczone do nauczania przedmiotów, których nazwy
rozpoczynają się od: Edukacja, Kształcenie, Nauczanie, Przysposobienie oraz
Wychowanie
W opisie dokumentów dla nauczycieli dotyczących przedmiotów zaczynających się od słów
Edukacja, Kształcenie, Nauczanie, Przysposobienie oraz Wychowanie zamiast określnika –
nauczanie stosujemy określnik – metody.
Wychowanie fizyczne – metody – gimnazja
a nie
Wychowanie fizyczne – nauczanie – gimnazja
Np.
KOSS - Kształcenie Obywatelskie w Szkole Samorządowej : wiedza o społeczeństwie w
gimnazjum : scenariusze lekcji zgodne z nową podstawą programową kształcenia ogólnego.
Cz. 1 / [aut. Alicja Pacewicz, Tomasz Merta, Sylwia Żmijewska-Kwiręg]. – Warszawa :
Civitas : Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2009.
650 4 |a Wychowanie obywatelskie |x metody |x gimnazja
655 4 |a Scenariusze zajęć dla gimnazjów
Jak mija rok ? : przewodnik metodyczny : [podręcznik do środowiska społecznoprzyrodniczego] : kl. 2. Cz. 1 i 2 / Alicja Siemak-Tylikowska, Agnieszka
Tylikowska.Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1996.
650 4 |a Edukacja ekologiczna |x metody |x nauczanie początkowe
VIII.4.3.2.2. Materiały do nauczania edukacji regionalnej
Materiały dla nauczycieli przeznaczone do przedmiotu Edukacja regionalna opisujemy
dodając, podobnie jak w przypadku materiałów dla uczniów, hasła określające, jakiego
regionu dotyczą. Po hasłach geograficznych nie dodajemy określnika – nauczanie ani –
metody.
Np.:
Rzeszów - moja mała ojczyzna : scenariusze zajęć z dziećmi w wieku przedszkolnym / [red.
Renata Smyczyńska]. – Rzeszów : Mitel, 2004.
650 4 |a Edukacja regionalna |x metody |x przedszkola
651 4 |a Rzeszów (woj. podkarpackie) |x historia
655 4 |a Scenariusze zajęć dla przedszkoli
VIII.4.3.2.3. Materiały dla nauczycieli przeznaczone do nauczania początkowego
Od powyższego schematu odbiega sposób opracowania dokumentów dla nauczycieli na
poziomie nauczania początkowego. W ich przypadku po nazwie przedmiotu dodajemy
określnik – nauczanie początkowe, a po nim określnik – metody.
Np.
Nowe Już w szkole 2 : matematyka : sprawdziany / [aut. Krystyna Bielenica et al. ; il. Anita
Graboś et al.]. – Warszawa : Nowa Era, 2010.
650 4 |a Matematyka |x nauczanie początkowe |x metody
655 4 |a Sprawdziany i testy do nauczania początkowego
VIII.4.3.2.4. Programy nauczania przedmiotów, których nazwy rozpoczynają się od:
Edukacja, Kształcenie, Nauczanie, Przysposobienie oraz Wychowanie
Programy nauczania opracowujemy według podanego wyżej ogólnego schematu. Wyjątkiem
są programy nauczania przedmiotów, których nazwy rozpoczynają się od wyrazów: Edukacja,
Kształcenie, Nauczanie, Przysposobienie oraz Wychowanie. W ich przypadku po nazwie
przedmiotu nie dodajemy określnika – nauczanie.
Np.:
Przedsiębiorczość : program nauczania dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych
i techników : zakres podstawowy / Anna Czarlińska-Wężyk. – Katowice : Videograf Edukacja,
2002.
650 4 |a Edukacja ekonomiczna |x szkoły ponadgimnazjalne
655 4 |a Programy nauczania dla szkół ponadgimnazjalnych
VIII.4.3.2.5. Autorskie programy nauczania
W opisie autorskich programów nauczania stosujemy dwa tematy formalne: Programy
autorskie (pedagog.) oraz Programy nauczania dla/do [poziom nauczania]. Przy pomocy
drugiego z haseł pokazujemy poziom dla którego przeznaczony jest program nauczania.
Np.:
Autorski program chemii dla szkoły podstawowej / [oprac. zespół pod kier. Marii Jolanty
Malickiej, Elżbieta Bednarczyk et al.] ; Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Częstochowie. –
Częstochowa : WOM, 1996.
650 4 |a Chemia |x nauczanie |x szkoły podstawowe
655 4 |a Programy autorskie (pedagog.)
655 4 |a Programy nauczania dla szkół podstawowych
VIII.4.3.2.6. Materiały dla nauczycieli przeznaczone do nauki religii
Do ich opisu służy temat Katecheza uzupełniony o określnik wyrażający wyznanie.
(w opisie materiałów dla uczniów zamiast hasła Katecheza stosujemy nazwę religii bądź
wyznania). Zaprezentowany poniżej przykład to program nauczania dla szkoły specjalnej
przeznaczonej dla dzieci niepełnosprawnych. Stopień i rodzaj niepełnosprawności
pokazujemy stosując konstrukcję:
Dziecko [rodzaj niepełnosprawności] – nauczanie
Program nauki religii dla gimnazjum dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów
niesłyszących / Krzysztof Młynarczyk. – Poznań : Księgarnia Świętego Wojciecha, 2005.
650 4 |a Dziecko głuche |x nauczanie
650 4 |a Katecheza |x katolicyzm |x gimnazja specjalne
655 4 |a Programy nauczania dla gimnazjów specjalnych
VIII.4.3.2.7. Poradniki dla nauczycieli
W JHP BN jako poradniki dla nauczycieli definiujemy dokumenty zawierające wskazówki
dydaktyczne, a także materiały, które można wykorzystać na lekcjach. Mogą one dotyczyć
konkretnego przedmiotu, jak w podanych poniżej przykładach.
Historia 1 : przewodnik dla nauczyciela gimnazjum / Dorota Dąbrowska. – Gdynia :
Wydawnictwo Pedagogiczne Operon, 2009.
Książka zawiera „między innymi rozkład materiału nauczania , plan wynikowy, różne ścieżki
edukacyjne, propozycje norm wymagań z przedmiotu, opis metod aktywizujących i
scenariusze lekcji”15.
650 4 |a Historia |x nauczanie |x gimnazja
Aha! neu - język niemiecki 2A, 2B : książka nauczyciela : kurs podstawowy dla
początkujących / Anna Potapowicz, Krzysztof Tkaczyk. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i
Pedagogiczne, 2010.
Książka zawiera „ogólną koncepcję podręcznika, rozkład materiału na jednostki lekcyjne,
przykładowe scenariusze lekcji do każdego rozdziału, testy kontrolne przeznaczone do
kopiowania wraz z kluczem, klucz do podręcznika i zeszytu ćwiczeń, transkrypcję tekstów do
słuchania, przykładowe zadania egzaminacyjne wraz z kluczem, materiały dodatkowe, plan
wynikowy”16.
650 4 |a Język niemiecki |x nauczanie |x poziom podstawowy
650 4 |a Język niemiecki |x nauczanie |x gimnazja
Część poradników ma charakter ogólny, warsztatowy, metodyczny i może być stosowana
przez wszystkich nauczycieli niezależnie od tego, jakiego przedmiotu uczą.
Jak oceniać i uczyć samooceny / Klemens Stróżyński [oraz] Elżbieta Stawiarska, Marzena
Zmysłowska. – Jelenia Góra : Wydaw. Nauczycielskie, 2000.
650 4 |a Oceny szkolne
15
Wydawnictwo Pedagogiczne Operon [online], [dostęp 13.07.2011], Dostępny w World Wide Web:
<http://www.operon.pl/gimnazjum/historia/przewodniki_dla_nauczyciela>.
16
Sklep internetowy WSIP [online], [dostęp 13.07.2011], Dostępny w World Wide Web:
<http://sklep.wsip.pl/produkty/aha-neu-2-kurs-podstawowy-4731>.
Jak tworzyć warsztat pracy? / Jan Kropiwnicki. – Jelenia Góra : Wydaw. Nauczycielskie,
1998.
650 4 |a Nauczanie |x organizacja
VIII 4.3.2.8 Scenariusze imprez szkolnych
Przy pomocy tego tematu formalnego opracowujemy dokumenty zawierające propozycje
scenariuszy i tekstów akademii, apeli i przedstawień na różne uroczystości odbywające się w
szkole, m. in. z okazji Dnia Edukacji Narodowej (dawny Dzień Nauczyciela), Dnia Dziecka,
świąt państwowych, jubileuszy patrona. W ich opisie nie stosujemy haseł odnoszących się do
przedmiotów nauczania.
Np.
Korale czyli Przygoda Jasia : scenariusz przedstawienia dla dzieci przedszkolnych na Dzień
Matki / Adriana Miś. – Kraków : Wydawnictwo WAM , cop. 2011.
650 4 |a Dzień Matki
655 4 |a Scenariusze imprez szkolnych
Nieprzebrzmiałe echo poezji Mickiewicza : scenariusze uroczystości i imprez szkolnych w
200-lecie urodzin Poety / [konsultacja metod. Barbara Stworowa]. – Goleszów : "Innowacje",
1998.
600 14 |a Mickiewicz, Adam |d (1798-1855)
Scenariusze uroczystości szkolnych : imprezy, apele, konkursy : praca zbiorowa. Cz. 1 /
[mater. zebrała i oprac. Halina Klimza ; red. Halina Żwirska]. – Częstochowa : Wojewódzki
Ośrodek Metodyczny, 1997.
VIII.4.4. Dokumenty dźwiękowe i elektroniczne
W opracowaniu przedmiotowym w Bibliotece Narodowej jako dokumenty dźwiękowe
opisujemy nagrania dźwiękowe niezależnie od nośnika, na którym są nagrane.
Natomiast wszystkie dokumenty zapisane w postaci cyfrowej, niezależnie od nośnika,
opracowujemy przy pomocy tematu formalnego: Dokumenty elektroniczne.
Schemat opracowania dokumentów z użyciem powyższych tematów formalnych:
6XX
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki dokumentu]
655
Dokumenty dźwiękowe
lub
Dokumenty elektroniczne
Wymienione hasła formalne stosujemy do opisu wszystkich materiałów, o których była mowa
powyżej, z wyjątkiem dokumentów, dla których istnieją w JHP BN oddzielne tematy
formalne:
Książki mówione,
Czasopisma elektroniczne,
Elektroniczne mapy nawigacyjne,
Słowniki multimedialne
Książki elektroniczne.
Np.
4 Sonatas [Dokument dźwiękowy] / Ludwig van Beethoven. – [Warszawa] : Polskie
Nagrania, p1981, 2006.
W opisie dokumentu oprócz tematu formalnego pokazującego, że mamy do czynienia z
nagraniem (Dokumenty dźwiękowe) należy użyć tematu wskazującego formę muzyczną
(Sonata na fortepian) oraz tematu wskazującego narodowość kompozytora (Muzyka
niemiecka).
650 4 |a Muzyka niemiecka |y 18-19 w.
655 4 |a Dokumenty dźwiękowe
655 4 |a Sonata (fortepian) |y 18-19 w.
25 lat listy przebojów Trójki 2006 [Dokument dźwiękowy] / przedstawia Marek Niedźwiecki.
– Warszawa : TMM Polska : Planeta Marketing, cop. 2007.
650 4 |a Lista przebojów |z Polska
655 4 |a Muzyka rozrywkowa |y 21 w.
Pieśni Wielkanocne [Dokument dźwiękowy] / chór Apassionata. – Kraków : Wydawnictwo
WAM - Studio Inigo, 2006.
650 4 |a Wielkanoc
655 4 |a Pieśń religijna |x katolicyzm
400 wzorków na paznokcie [Dokument elektroniczny] / [Katarzyna Ruszkowska-Czyrwik]. –
[S.l.]: Katarzyna Ruszkowska-Czyrwik, [2007].
650 4 |a Manikiur i pedikiur
Atlas historyczny PWN. 1-2 [Dokument elektroniczny] / [red. Wojciech Baturo et al.]. –
Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005.
655 4 |a Atlasy historyczne
Retusz fotograficzny [Dokument elektroniczny] ; Zarabiaj w Last Chaos / Dariusz Jaskólski. –
[S.l] : Dariusz Jaskólski, 2009.
Dokument ma formę podręcznika zapisanego w postaci elektronicznej.
650
650
650
650
655
655
4 |a GIMP
4 |a Gry komputerowe
4 |a Programy graficzne
4 |a Retusz fotograficzny
4 |a Dokumenty elektroniczne
4 |a Podręczniki
Tematu Dokumenty dźwiękowe używamy także w przypadku, gdy do tradycyjnej publikacji
jest dodany dokument dźwiękowy, np. płyta CD z piosenkami, czy dodatkowymi
ćwiczeniami.
Język angielski : testy dla maturzystów i kandydatów na wyższe uczelnie / Katarzyna
Krakowian-Płoszka. – Łódź : "Piątek Trzynastego", 2001.
Do ćwiczeń dołączona jest płyta z nagraniami.
650 4 |a Egzaminy do szkół wyższych
650 4 |a Język angielski |x szkoły średnie
650 4 |a Matura
655 4 |a Ćwiczenia i zadania dla szkół średnich
Dziewczyna na Lipowej / Anna Kowalczyk. – Węgrów : Wydawnictwo Juventa, 2008.
Do tomiku poezji dołączono płytę z piosenkami.
655 4 |a Piosenka polska |y 21 w.
655 4 |a Poezja polska |y 20-21 w.
VIII.4.4.2. Książki mówione
Tematem węższym znaczeniowo w stosunku do hasła Dokumenty dźwiękowe jest temat
Książki mówione (= książki audio, audiobooki). Są to „nagranie dźwiękowe zawierające
odczytany przez lektora tekst publikacji książkowej”17. Książka mówiona powinna otrzymać
takie samo opracowanie jak dokument tekstowy będący podstawą nagrania, a do opisu należy
dodać temat formalny Książki mówione.
Np.
Awantura o Basię [Dokument dźwiękowy] / Kornel Makuszyński. – Katowice : Wydawnictwo
Aleksandria, cop. 2009.
655 4 |a Książki mówione
655 4 |a Powieść dziecięca polska |y 20 w.
Mądre, szczęśliwe życie : jak radzić sobie z każdą sytuacją w życiu i codziennie być bliżej
sukcesu / Piotr Adamczyk. – Gliwice [2009]
650
650
650
650
655
655
17
4 |a Odporność psychiczna
4 |a Samorealizacja
4 |a Stres |x psychologia
4 |a Sukces |x psychologia
4 |a Książki mówione
4 |a Poradniki
Książka mówiona [w:] Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [dostęp 15.07.2011], Dostępny w World
Wide Web: <http://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCka_m%C3%B3wiona>.
VIII.4.4.3. Książki elektroniczne
Książkę elektroniczną (e-book) charakteryzuje „treść zapisana w formie elektronicznej,
przeznaczona do odczytania za pomocą odpowiedniego oprogramowania zainstalowanego w
urządzeniu komputerowym”18. Podobnie, jak w przypadku książek mówionych, także w
opisie tego typu dokumentów należy zastosować takie hasła jakie otrzymałby analogiczny
dokument drukowany i dodać do opisu temat Książki elektroniczne.
Np.
Przedwiośnie [Dokument elektroniczny] / Stefan Żeromski. – Gdańsk : Wydawnictwo Youebook, 2009.
655 4 |a Książki elektroniczne
Szuka mnie jesień [Dokument elektroniczny] / Anna Pasławska-Mioduszewska. – Warszawa :
Wirtualne Wydawnictwo "Goneta" Aneta Gonera, 2009.
Polska : opowieść o dziejach niezwykłego narodu 966-2008 [Dokument elektroniczny] /
Adam Zamoyski ; przeł. Michał Ronikier. – Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2011.
18
E-book [w:] Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [dostęp 15.07.2011], Dostępny w World Wide Web:
<http://pl.wikipedia.org/wiki/E-book>.
VIII.4.4.4. Słowniki multimedialne
Jednym z rodzajów dokumentów cyfrowych są Słowniki multimedialne. Temat ten możemy
dodawać do opisu wszystkich rodzajów słowników prezentujących treść w postaci
multimedialnej.
Np.
Multimedialny słownik ortograficzny [Dokument elektroniczny] / [zespół aut. Andrzej
Markowski, Wioletta Wichrowska ; oprac. graf. Janusz Obłucki ; przygot. wersji elektr.
Michał Styczek]. – Warszawa : Langenscheidt Polska ; Agora, 2007.
650
655
655
655
4 |a Język polski |x pisownia
4 |a Słowniki multimedialne
4 |a Słowniki ortograficzne
4 |a Słowniki polskie
Wielki multimedialny słownik angielsko-polski polsko-angielski PWN - Oxford [Dokument
elektroniczny] / [red. nacz. Jadwiga Linde-Usiekniewicz ; koncepcja programu Maciej
Krzywda-Pogorzelski]. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, cop. 2004.
655 4 |a Słowniki angielsko-polskie
655 4 |a Słowniki multimedialne
655 4 |a Słowniki polsko-angielskie
VIII.4.5. Druki ulotne i ich rodzaje
Druk ulotny to dokument „o objętości do czterech stron, o bardzo różnej treści, najczęściej
dokument życia społecznego i afisz”19. W związku z rozległą tematyką tego rodzaju
dokumentów do ich opisu możemy stosować wszystkie rodzaje haseł.
6XX
655
Druki ulotne
Np.
Do Braci Litwinów! [Inc.: Bohaterskie wystąpienie naszéj popisowéj młodzieży, która
przełożyła śmierć na polu bitwy, nad ciężką niewolę w szeregach moskwy, stało się hasłem do
powszechnego powstania...] : Dan w Warszawie 29 stycznia 1863 r. / Komitet Centralny
Narodowy jako tymczasowy Rząd Narodowy. – [Warszawa : s.n., 1863].
650 4 |a Młodzież |z Polska |y 19 w.
650 4 |a Powstanie 1863 r. styczniowe
Bracia Chłopi! [Inc.: Przyjeżdżają do was agitatorzy z tak zwanego ”Stronnictwa
Chłopskiego“ (10) po Wasze głosy...] / Komitet Powiatowy 3-ki w Dziśnie. – [S.l. : s.n.,
1930].
600 14 |a Hofmokl-Ostrowski, Zygmunt |d (1873-1963)
610 24 |a Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie" |y 1918-1939 r.
610 24 |a Stronnictwo Chłopskie |x krytyka
650 4 |a Wybory parlamentarne |z Polska |y 1930 r.
651 4 |a Dzisna (Białoruś ; okręg) |y 1918-1939 r.
Aptekarze warszawscy Zapraszają Rodaków na Nabożeństwo za pomyślność Ojczyzny w dniu
8 b.m. i r. - o godzinie 10-ej w Kościele XX. Pijarów odbyć się mające. – [Warszawa : s.n.,
1861].
650
651
651
655
4 |a Manifestacje patriotyczne 1860-1861 r. w Polsce
4 |a Warszawa |y 19 w.
4 |a Warszawa |x kościół NMP Królowej Polski |y 19 w.
4 |a Druki ulotne
Jeśli opracowywany dokument można zaklasyfikować do określonego rodzaju druków
ulotnych opisujemy go przy użyciu adekwatnego tematu.
19
EWoK (hasło: Druk ulotny).
Obywatele! [Inc.:] Dnia 10 maja b.r. na terenie całego Państwa rozpoczyna sie XI Tydzień
L.O.P.P. [...] / Komitet XI Tygodnia L.O.P.P. w Pińczowie. – [Pińczów : s.n., 1934].
610 24 |a Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej |x zjazdy i konferencje
611 24 |a Tydzień Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (11 ; 1934)
650 4 |a Obrona przeciwgazowa |z Polska |y 1918-1939 r.
650 4 |a Obrona przeciwlotnicza |z Polska |y 1918-1939 r.
651 4 |a Pińczów (woj. świętokrzyskie) |y 1918-1939 r.
655 4 |a Afisze
Opisanie. [Inc.: Antoniego Ulasza o kradzierz obwinionego, i przed zaczętą inkwizycyą z Wsi
Rogow zbiegłego...] : W Lwowie dnia 1. Sierpnia 1816 = Beschreibung. [Inc.: Des wegen
Diebstahl beschuldigten, und vor der Antersuchung entwichenen Anton Ulas...] / Ignacy
Karol Spatschek de Staarfeld. – [Lwów : s.n., 1816].
600 14 |a Ulasz, Antoni
650 4 |a Kradzież |z Polska |y 19 w.
651 4 |a Lwów (Ukraina ; okręg) |x bezpieczeństwo publiczne |y 19 w.
655 4 |a Listy gończe
Głos Robociarza : jednodniówka wyborcza P.P.S. Lewicy : Kraków, dnia 1 marca 1928 r. /
P.P.S. Lewica. – Kraków : Kazimierz Barański, 1928.
610 24 |a Polska Partia Socjalistyczna-Lewica (1926-1931)
650 4 |a Wybory parlamentarne |z Polska |y 1928 r.
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |y 1918-1939 r.
651 4 |a Polska |x polityka wewnętrzna |y 1918-1939 r.
655 4 |a Jednodniówki
VIII.4.5.2. Jednodniówki
Wedle definicji w „Encyklopedii Wiedzy o Książce” jednodniówka to „wydawnictwo o
charakterze okolicznościowym opublikowane przez zespół osób dla upamiętnienia jakiegoś
wydarzenia. Pod względem wydawniczym znajduje się na pograniczu druków zwartych i
ciągłych: ma postać czasop[isma]., ale najczęściej ukazuje się jednorazowo. Czasem szereg
J[ednodniówek]. wydanych pod różnymi tytułami przez ten sam zespół zapoczątkowuje
czasop[ismo]. lub zastępuje je”20. Część jednodniówek mieści się w kategorii „druki ulotne”,
część ma większą objętość. Szczególną uwagę w przypadku jednodniówek należy zachować
jeśli chodzi o ich odróżnienie od czasopism.
Temat Jednodniówki stosujemy podobnie, jak temat Druki ulotne.
6XX
655
Jednodniówki
Np.:
Jednodniówka wydana z okazji promocji XI kursu Szkoły Podchorążych / Bydgoska Szkoła
Podchorążych. – Bydgoszcz : [s.n.], 193521.
610 24 |a Szkoła Podchorążych (Bydgoszcz)
650 4 |a Artyleria |x szkolnictwo wyższe |z Polska |y 1918-1939 r.
650 4 |a Kawaleria |x szkolnictwo wyższe |z Polska |y 1918-1939 r.
650 4 |a Oficerowie |x szkolenie |z Polska |y 1918-1939 r.
650 4 |a Piechota |x szkolnictwo wyższe |z Polska |y 1918-1939 r.
651 4 |a Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie) |x szkolnictwo wyższe |y 1918-1939 r.
Stadjon : jednodniówka uroczystościowa na otwarcie i poświęcenie Stadjonu w Grodzisku
Wlkp. : Grodzisk, 11 października 1925 r. / komitet red. Tadeusz Styczyński, Antoni Molski,
Karol Hoffmann. – [S.l. : s.n.], 192522.
650
651
651
655
4 |a Stadiony sportowe |z Polska |y 1918-1939 r.
4 |a Grodzisk Wielkopolski (woj. wielkopolskie) |x historia
4 |a Grodzisk Wielkopolski (woj. wielkopolskie) |x stadion
4 |a Jednodniówki
Jednodniówka na pamiątkę Obchodu Święta 3 Maja 1925 / pod red.: Wiesława Kosińskiego i
Stanisława Lityńskiego. – [Warszawa : s.n.], 192523.
20
Ibidem (hasło: Jednodniówka).
Por. http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=10892
22
23
21
610 24 |a Polska Macierz Szkolna
650 4 |a Trzeci Maja |y 1918-1939 r.
651 4 |a Warszawa |y 1918-1939 r.
VIII.4.5.3. Afisze
Kolejnym rodzajem druku ulotnego, który w JHP BN posiada reprezentację w postaci tematu
formalnego są afisze. Afisz w odróżnieniu od plakatu zawiera głównie tekst z niewielkim
dodatkiem grafiki.
Do opracowania tego typu dokumentów możemy użyć wszystkich rodzajów haseł
uzupełnionych o temat formalny Afisze.
Np.
[Afisz] : [Inc.:] Zdrowie, siły, radość życia zdobędzie każdy na letnisku "Błękit" Polskiego
Stowarzyszenia Młodych Kobiet [...]. – [Warszawa : Polskie Stowarzyszenie Młodych Kobiet,
1931]24.
650 4 |a Letniska |z Polska |y 1918-1939 r.
655 4 |a Afisze
[Afisz] : [Inc.:] Lato nad najpiękniejszym i największym w Polsce jeziorem Narocz [...]. –
[S.l. : s.n., 193-]25.
650 4 |a Letniska |z Polska |y 1918-1939 r.
651 4 |a Narocz (Białoruś) |x turystyka
655 4 |a Afisze
[Afisz] : [Inc.:] Stonka ziemniaczana to wróg rolnika [...]. – [S.l. : s.n., 1950]26.
650 4 |a Stonka ziemniaczana |x zwalczanie |z Polska |y 1944-1956 r.
655 4 |a Afisze
24
26
25
VIII.4.5.4. Listy gończe
600
[hasło osobowe: osoba ścigana listem]
650
[rodzaj przestępstwa] – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
651
[hasło geograficzne: obszar działalności przestępcy] – określnik - bezpieczeństwo
publiczne – [określnik chronologiczny]
lub
Bezpieczeństwo publiczne – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
655
Listy gończe
Np.
Obwieszczenie. [Inc.: W ostatnich miesiącach wykonano w powiecie Skierniewickim i
Rawskim kilkakrotnie napady rabunkowe...] : Grodzisk, dnia 27 września 1916 r. =
Bekanntmachung. [Inc.: Jn den letzten Monaten haben in den Kreisen Skierniewice und Rawa
zahlreiche Raubüberfälle stattgefunden...] / Gubernator wojenny. – Grodzisk : s.n., 1916].
600 14 |a Iwańczyk, Jakub
650 4 |a Rozbój |z Polska |y 1914-1918 r.
651 4 |a Rawa Mazowiecka (woj. łódzkie ; okręg) |x bezpieczeństwo publiczne |y 19141918 r.
651 4 |a Skierniewice (woj. łódzkie ; okręg) |x bezpieczeństwo publiczne |y 1914-1918 r.
Opisanie. [Inc.: Józefa Kollowarth, któren będąc, podług tu na dniu wczorayszym z C.K.
policyinego kommissariatu w Opawie nadeszłey wiadomości, o różne, na dniu 13. Sierpnia
t.r. w mieście Opawie tak nazwanym Niederhof, masztalerzowi Franciszkowi Kutscha w
komorze, z zamkniętey skrzyni skradzione rzeczy, obwinionym...] : we Lwowie dnia 24.
Sierpnia 1823 = Brschreibung. [Inc.: Des, vermög einer vom Tropauer k.k. PolizenKommisserite am gestrigen Tage anher gelangten Nachrichr, wegen am 13. August d. J. in
der Stadt Tropau sogenannten Niederhofe dem Pferdeknechte Franz Kutscha...] / Franciszek
de Brezany. – [Lwów : s.n., 1823].
600 14 |a Kollowrath, Józef
650 4 |a Kradzież |z Polska |y 19 w.
651 4 |a Lwów (Ukraina ; okręg) |x bezpieczeństwo publiczne |y 19 w.
Typologia dokumentów życia społecznego, w tym druków ulotnych jest obecnie przedmiotem
prac terminologicznych i metodologicznych. W kolejnych wydaniach poradnika rozdział
niniejszy zostanie poszerzony o dalsze tematy formalne i metodykę opisu kolejnych typów
dokumentów tego rodzaju. .
VIII.4.6. Encyklopedie i słowniki
VIII.4.6.1. Encyklopedie
W JHP BN wyróżniamy dwa typy encyklopedii: ogólne i dziedzinowe. W ich obrębie
wskazujemy dodatkowo encyklopedie dla dorosłych i dzieci. Specyficznym typem
encyklopedii są „encyklopedie dla młodzieży”. Opracowujemy je w zależności od ich treści,
jako encyklopedie dla dorosłych lub dla dzieci stosując umowną granicę wieku ok. 12 lat.
VIII.4.6.1.1. Encyklopedie uniwersalne
Schemat opracowania encyklopedii powszechnych przewiduje wyłącznie temat formalny:
655
655
Encyklopedie [przymiotnik językowo-etniczny]
lub
Encyklopedie dla dzieci [przymiotnik językowo-etniczny]
W przypadku tego typu dokumentów dodanie przymiotnika językowo-etnicznego jest
niezbędne. Encyklopedie uniwersalne opracowane/wydawane w danym kraju z reguły
zawierają proporcjonalnie dużo haseł odnoszących się do historii, kultury i realiów,
dobranych pod kątem potrzeb lokalnego użytkownika.
Np.:
A-Zetka oryginalna encyklopedia PWN / [red. prowadzący Andrzej Krupa ; oprac. red.
Elżbieta Janiec et al.]. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
655 4 |a Encyklopedie polskie
The encyclopedia americana. Vol. 1, A to Anjou. – Danbury, Conn. : Grolier, cop. 1992.
655 4 |a Encyklopedie amerykańskie
Encyklopedia dla dzieci / oprac. ZEBRA. – Warszawa : Axel Springer Polska, 2007-2008.
655 4 |a Encyklopedie dla dzieci polskie
Meyers großes Kinderlexikon : ein Buch zum Nachschlagen, Schmökern, Anschauen, Lesen
und Vorlesen / geschrieben von Achim Bröger ; ill. von Günter Biste und Peter Freitag. –
Mannheim : Bibliographisches Institut : Meyers Jugendbuchverlag, 1981.
655 4 |a Encyklopedie dla dzieci niemieckie
VIII.4.6.1.2. Encyklopedie dziedzinowe
Inaczej opracowujemy encyklopedie dziedzinowe, do których zaliczamy także słowniki
encyklopedyczne. W przypadku encyklopedii dziedzinowych, które nie są tak ściśle jak
encyklopedie ogólne związane z lokalnymi realiami, przymiotnik językowo-etniczny po
temacie formalnym jest zbędny. Narodowość autorów i miejsce wydania nie wpływa bowiem
na dobór haseł, które odzwierciedlają stan wiedzy w danej dziedzinie. W opisie
przedmiotowym oprócz tematu formalnego należy zastosować także temat wyrażający
dziedzinę wiedzy, której dotyczy encyklopedia lub słownik.
6XX
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki encyklopedii]
655
Encyklopedie
lub
Encyklopedie dla dzieci
Np.
The Cambridge encyclopedia of China / ed. Brian Hook ; cons. ed. Denis Twitchett. –
Cambridge ; New York [etc.] : Cambridge Univ. Press, 1991.
651 4 |a Chiny
Encyklopedia zwierząt / [auth. Martin Walters & Jinny Johnson ; tł. z jęz. ang. Żaneta
Antosiewicz, Ewa Ziółkowska]. – Ożarów Mazowiecki : Wydawnictwo Olesiejuk, 2009.
650 4 |a Zwierzęta
655 4 |a Encyklopedie dla dzieci
VIII.4.6.1.3. Encyklopedie szkolne
Specyficznym rodzajem encyklopedii dziedzinowych są encyklopedie szkolne, przeznaczone
dla dzieci i młodzieży szkolnej, dostosowane do ich poziomu i stanowiące materiał
uzupełniający podstawowe środki dydaktyczne.
Schemat opracowania nawiązuje do stosowanego w przypadku materiałów pomocniczych dla
szkół. Jeżeli encyklopedia jest przeznaczona dla uczniów szkół podstawowych stosujemy
temat formalny Encyklopedie dla dzieci, jeżeli natomiast dla uczniów szkół wyższego stopnia
używamy tematu Encyklopedie:
650
[przedmiot nauczania] – [określnik wyrażający poziom nauczania]
6XX
[hasło uściślające tematykę dokumentu]
655
Encyklopedie dla dzieci [przymiotnik językowo-etniczny]
lub
Encyklopedie – w przypadku encyklopedii dziedzinowych
lub
Encyklopedie [przymiotnik językowo-etniczny] - w przypadku encyklopedii
uniwersalnych
655
Materiały pomocnicze dla [poziom nauczania]
Np.
Encyklopedia przyrody i techniki dla dzieci i rodziców / Zbigniew Przyrowski. – Warszawa :
"Wiedza Powszechna", 1996.
Powyższa książka jest materiałem pomocniczym do nauki różnych przedmiotów
przyrodniczych i techniki dla młodszych klas szkoły podstawowej.
650
650
655
655
4 |a Przyroda |x szkoły podstawowe
4 |a Technika |x szkoły podstawowe
4 |a Encyklopedie dla dzieci
4 |a Materiały pomocnicze dla szkół podstawowych
Kolejny przykład ukazuje sposób opracowania dokumentu przeznaczonego dla uczniów na
poziomie wyższym niż podstawowy.
Język polski – słownik szkolny : gimnazjum, liceum / [aut. Elżbieta Olinkiewicz, Katarzyna
Radzymińska, Halina Styś]. – Kraków : Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, cop. 2009.
650 4 |a Język polski |x gimnazja
650 4 |a Język polski |x szkoły ponadgimnazjalne
655 4 |a Materiały pomocnicze dla gimnazjów
655 4 |a Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych
VIII.4.6.3. Słowniki biblijne
W JHP BN oprócz tematu formalnego opisującego encyklopedie występują tematy dla
różnego rodzaju słowników językowych. Hasłem, które łączy te dwie kategorie wydawnictw
są Słowniki i encyklopedie biblijne. Stosujemy je zarówno do opisania encyklopedii i
słowników encyklopedycznych, jak i słowników językowych.
630
[hasło tytułowe odnoszące się do Biblii lub jej części opisywanej w słowniku] –
[określnik rzeczowy]
650
[nazwa języka] – [określnik rzeczowy]
655
[wszystkie rodzaje słowników, poza terminologicznymi]
655
Słowniki i encyklopedie biblijne
Słowniki dotyczące wyłącznie Starego lub Nowego Testamentu lub poszczególnych ksiąg
biblijnych oprócz tematu formalnego Słowniki i encyklopedie biblijne otrzymują hasło
tytułowe dla części Biblii z odpowiednim określnikiem np. – analiza i interpretacja lub –
stylistyka.
Przy opracowaniu ogólnych słowników i encyklopedii biblijnych nie stosujemy hasła: Biblia
– analiza i interpretacja. W takim przypadku używamy wyłącznie tematu formalnego.
Słownik Nowego Testamentu / Xavier Léon-Dufour ; przekł. [z fr.] i oprac. pol. Kazimierz
Romaniuk. – Poznań : Księgarnia Świętego Wojciecha, 1998.
Słownik dotyczy Nowego Testamentu, czyli części Biblii, więc możemy w tym przypadku
zastosować określnik – analiza i interpretacja.
630 04 |a Biblia. |p NT |x analiza i interpretacja
655 4 |a Słowniki i encyklopedie biblijne
Grecko-polski słownik syntagmatyczny Nowego Testamentu / Remigiusz Popowski. –
Warszawa : Oficyna Wydawnicza "Vocatio", cop. 2008.
Jest to słownik językowy, więc po haśle tytułowym musimy użyć określnika – stylistyka.
Opisuje on związki syntagmatyczne, czyli „związki składniowe między wyrazami w
tekście”27, dlatego po nazwie języka musi pojawić się określnik – składnia. Hasła te są
uzupełnione dwoma tematami formalnymi. Pierwszy mówi, że jest to słownik językowy
(grecko-polski), drugi zaś pokazuje, że mamy do czynienia ze słownikiem biblijnym.
27
Syntagmatyczny [w:] Słownik wyrazów obcych [online], [dostęp 15.07.2011], Dostępny w World Wide Web:
http://swo.pwn.pl/haslo.php?id=26355.
630 04 |a Biblia. |p NT |x stylistyka
650 4 |a Język grecki |x składnia
655 4 |a Słowniki grecko-polskie
Mały słownik biblijny / Hugolin Langkammer. – Wrocław : Wydaw. Św[iętego] Antoniego,
2001.
Słownik, którego przedmiotem jest całość tekstu Biblii, otrzymuje tylko temat formalny.
Stary Testament : postacie i epizody / Chiara de Capoa ; [tł. Ewa Morka]. – Warszawa :
Wydawnictwo "Arkady", 2007.
630 04 |a Biblia. |p ST |x analiza i interpretacja
650 4 |a Postać biblijna
VIII.4.6.4. Słowniki językowe
Podstawowy podział słowników opiera się na liczbie uwzględnionych języków. Możemy
wyróżnić słowniki jednojęzyczne, dwujęzyczne oraz wielojęzyczne. Każdy z nich może być
słownikiem języka ogólnego lub uwzględniać tylko wybrany element języka np. wyrazy
bliskoznaczne.
Słowniki współczesnego języka ogólnego, zarówno jedno-, jak i dwujęzyczne opracowujemy
wyłącznie przy pomocy tematu formalnego. Dotyczy to słowników w układzie klasycznym i
słowników a tergo.
Np.
Uniwersalny słownik języka polskiego PWN : K-Ó / pod red. Stanisława Dubisza ; red. tomu
Lidia Drabik, Elżbieta Sobol ; oprac. haseł Agnieszka Grzegółka-Maciejewska [et al.]. –
655 4 |a Słowniki polskie
Inversinij slovnik ukrains'koi movi / Akademia nauk Ukrains'koi RSR. Institut movoznavstva
im. O. O. Potebni. Odes'kij deržavnij universitet im. I. I. Mečnikova. – Kiiv : Naukova dumka,
1985.
655 4 |a Słowniki a tergo ukraińskie
W opisie słowników dwujęzycznych uwzględniamy informację, czy zawiera on przekład
jednostronny, czy dwustronny.
Podręczny słownik angielsko-polski / Jan Stanisławski, Katarzyna Billip, Zofia Chociłowska.
– Warszawa : "Wiedza Powszechna", 1995.
Polish-English, English-Polish dictionary : complete phonetics Pogonowski's simplified
phonetic notation / by Iwo Cyprian Pogonowski. – New York : Hippocrene Books, cop. 1993.
655 4 |a Słowniki polsko-angielskie
W JHP BN słowniki wielojęzyczne to słowniki zawierające słownictwo z trzech lub większej
liczby języków.
Słownik polsko-angielsko-włoski = English-Polish-Italian dictionary = Vocabolario italianopolacco-inglese. [Cz.1] / Ryszard Lewański & Edward Wechsler. – Bologna : [s.n.], 1946.
655 4 |a Słowniki wielojęzyczne
Słownik = Dizionario = Dictionary = Dictionnaire = Wörterbuch. – Bielsko-Biała : "Park",
cop. 1998.
Nieco inaczej opracowujemy słowniki językowe prezentujące dawne słownictwo, stan języka
w przeszłości. Oprócz tematu formalnego musimy pokazać z jakiego okresu pochodzi
prezentowane słownictwo. Stosujemy w tym celu hasło o konstrukcji:
[nazwa języka] |x określnik - słownictwo - [określnik chronologiczny]
Słownik polszczyzny XVI wieku. T. 33, Przy - przypatrywać się / red. nacz. Maria Renata
Mayenowa ; zastępca red. nacz. Franciszek Pepłowski ; kom. red. Jerzy Bartmiński [et al. ;
red. tomu Krystyna Wilczewska, Lucyna Woronczakowa ; hasła oprac. Jadwiga BugajskaRutyna et al.] ; Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich. – Warszawa : Instytut
Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, 2009.
650 4 |a Język polski |x słownictwo |y 16 w.
Dictionnaire général de la langue française du commencement du XVII siècle jusqu'a nos
jours. T. 1, A - F / par Adolphe Hatzfeld, Arséne Darmestetter ; et avec le concours de
Antoine Thomas. – Paris : Ch. Delagrave, 1890.
650 4 |a Język francuski |x słownictwo |y 17-19 w.
655 4 |a Słowniki francuskie
Bardziej rozbudowane schematy, niż w przypadku opracowania słowników języka ogólnego,
obowiązują w przypadku słowników językowych pokazujących jakieś zagadnienie lub
element języka.
VIII.4.6.4.1. Słowniki gwar środowiskowych
Jednym z rodzajów słowników językowych są słowniki prezentujące język środowiskowy
(młodzieżowy, branżowy, więzienny itd.).
650
[kategoria osób używająca danej gwary] |x określnik -język |z [określnik geograficzny]
lub
[rodzaj słownictwa np. Przekleństwa i wulgaryzmy [przymiotnik językowy]]
650
Język środowiskowy [przymiotnik językowy]
655
Słowniki [jednojęzyczne]
lub
Słowniki [dwujęzyczne]
lub
Słowniki wielojęzyczne
655
Słowniki gwar środowiskowych
Np.
Wyczesany słownik najmłodszej polszczyzny / Bartek Chaciński ; rys. Enenek. – Kraków :
"Znak", 2005.
Pierwsze hasło pokazuje, z odmianą jakiego języka mamy do czynienia (języka polskiego).
Przy pomocy hasła drugiego pokazujemy, kto posługuje się słownictwem i wyrażeniami
opisanymi w słowniku.
650
650
655
655
4 |a Język środowiskowy polski
4 |a Młodzież |x język |z Polska |y od 2001 r.
4 |a Słowniki gwar środowiskowych
Jeśli nie jesteśmy w stanie określić grupy posługującej się daną odmianą języka lub grupa ta
jest trudna do opisania, należy zrezygnować z dodania haseł opisujących ten element.
The Polish-English dictionary of slang and colloquialism / Maciej Widawski ; with cons. ed. :
Robert Urbanski [et al.]. – New York : Hippocrene Books, cop. 1998.
650
650
655
655
4 |a Język środowiskowy polski
4 |a Przekleństwa i wulgaryzmy polskie
4 |a Słowniki gwar środowiskowych
4 |a Słowniki polsko-angielskie
VIII.4.6.4.2. Słowniki dialektologiczne
Określamy tak słowniki zawierające różne odmiany regionalne języka mówionego: dialekty,
gwary i narzecza.
Słowniki te opracowujemy według schematu:
650
Język [przymiotnik językowy] – określnik -dialekty i regionalizmy
650
[kategoria osób używająca danego dialektu] – określnik - język
651
[hasło geograficzne: określenie obszaru, na którym używany jest dany dialekt] –
określnik -język
655
Słowniki dialektologiczne
655
Pierwsze hasło pokazuje dialekt jakiego języka jest przedmiotem słownika. Drugie- kategorię
osób, która posługuje się danym językiem. Natomiast trzecie ukazuje zasięg występowania
dialektu, gwary lub narzecza. Opis uzupełniamy o tematy formalne. Ponieważ w JHP BN nie
występują tematy złożone typu „Słowniki dialektologiczne polskie”, musimy w opisie
zastosować dwa tematy formalne. Jeden pokazuje typ słownika, a drugi jakiego języka
dotyczy. Zasada ta obowiązuje w stosunku do wszystkich omówionych niżej słowników
specjalnych.
Np.:
Mały słownik gwary bydgoskiej : jak mówili bydgoszczanie / Andrzej S. Dyszak. – Bydgoszcz :
Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, 2008.
650
651
655
655
4 |a Język polski |x dialekty i regionalizmy
4 |a Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie ; okręg) |x język
4 |a Słowniki dialektologiczne
Słownik gwary pogranicza Suwalszczyzny i dawnych Prus Wschodnich / Mieczysław
Ratasiewicz. – Gołdap : Wydawnictwo "Z Bliska" : Fundacja Rozwoju Regionu Gołdap,
2010.
650
651
655
655
4 |a Przerośl (woj. podlaskie ; okręg) |x język
Jeśli danym językiem posługują się osoby mieszkające poza ojczyzną to wówczas po haśle
Język [przymiotnik językowy] – dialekty i regionalizmy musimy dodać określnik
geograficzny. Pokazuje on, gdzie mieszka grupa posługująca się danym językiem.
Słownictwo polszczyzny gwarowej na Litwie / Janusz Rieger, Irena Masojć, Krystyna
Rutkowska. – Warszawa, 2006.
650 4 |a Język polski |x dialekty i regionalizmy |z Litwa
655 4 |a Słowniki dialektologiczne
W opisie słowników dialektologicznych możemy także pokazać, podobnie jak w przypadku
słowników gwar środowiskowych, jaka kategoria osób posługuje się daną odmianą języka.
Mały słownik gwary góralskiej z Rycerki Górnej / Władysław Bułka. – Bielsko-Biała :
Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2009.
650
650
651
655
655
4 |a Górale |x język |z Polska
4 |a Rycerka Górna (woj. śląskie) |x język
VIII.4.6.4.3. Słowniki etymologiczne
Słowniki etymologiczne pokazują pochodzenie wyrazów.
Schemat ich opracowania jest bardzo podobny do przedstawionego wcześniej dla słowników
dialektologicznych:
650
[nazwa języka] – etymologia
655
lub
lub
655
Słowniki etymologiczne
Np.:
Dictionnaire étymologique de la langue française / Oscar Bloch, Walther von Wartburg. –
Paris : Presses Univ. de France, 1975.
650 4 |a Język francuski |x etymologia
655 4 |a Słowniki etymologiczne
655 4 |a Słowniki francuskie
Słownik etymologiczny języka polskiego. T. 5 z, 5(25), Łuża-Łżywy / Franciszek Sławski. –
Kraków : nakł. Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, 1982.
650 4 |a Język polski |x etymologia
Ètimologičeskij slovar' iranskih âzykov. T. 2, B-D / V. S. Rastorgueva, D. I. Èdel'man ;
Rossijskaâ akademiâ nauk. Institut âzykoznaniâ. – Moskva : Izdatel'skaâ firma "Vostočnaâ
literatura" RAN, 2003.
650 4 |a Języki irańskie |x etymologia
Oprócz słowników etymologicznych obejmujących słownictwo ogólne występują słowniki
specjalistyczne pokazujące np. etymologię nazw własnych.
W opracowaniu tego typu materiałów zamiast hasła o konstrukcji [Nazwa języka] – określnik
etymologia stosujemy hasło z dziedziny onomastyki.
W przypadku etymologii imion zastosujemy hasło:
Imiona osób [przymiotnik językowy] – etymologia
Np.:
Lietuvių vardų kilmės žodynas = Ètimologičeskij slovar' litovskih ličnyh imën =
Etymologisches Wörterbuch der Litauischen Vornamen / Kazys Kuzavinis, Bronys Savukynas.
– Vilnius : Mokslo ir enciklepedijų leidykla, 1994.
650 4 |a Imiona osób litewskie |x etymologia
655 4 |a Słowniki litewskie
Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych / [pod red. Aleksandry
Cieślikowej i Marii Malec] ; Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego. – Kraków,
1997
650
650
655
655
4 |a Nazwiska polskie |x etymologia |y do 16 w.
4 |a Nazwy miejscowe polskie |x a nazwiska polskie |y do 16 w.
4 |a Słowniki etymologiczne
Nazwy miejscowe powiatu grójeckiego : słownik historyczno-etymologiczny / Urszula Bijak. –
Grójec : Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza. Oddział, 2001.
650
651
655
655
4 |a Nazwy miejscowe polskie |x etymologia
4 |a Grójec (woj. mazowieckie ; okręg) |x onomastyka
VIII.4.6.4.4. Słowniki frazeologiczne
Są to publikacje zawierające utrwalone w danym języku połączenia wyrazowe28.
Podstawowy schemat ich opracowania wygląda następująco:
650
[nazwa języka] – określnik - frazeologia
lub
[rodzaj związku frazeologicznego] [przymiotnik językowy]
655
lub
655
Słowniki frazeologiczne
Np.:
Mały słownik frazeologiczny współczesnego języka polskiego / Stanisław Bąba, Jarosław
Liberek ; [Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego Kraków]. – Warszawa : "Rytm" ;
Kraków : Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, cop. 2003.
650 4 |a Język polski |x frazeologia
655 4 |a Słowniki frazeologiczne
Słownik frazeologiczny czesko-polski / Halina Pietrak-Meiser ; Katolicki Uniwersytet
Lubelski. Wydział Nauk Humanistycznych. – Lublin : Redakcja Wydawnictw KUL, 1993.
650 4 |a Język czeski |x frazeologia
655 4 |a Słowniki czesko-polskie
Do słowników frazeologicznych zaliczamy także słowniki idiomów. Do ich opisu wystarczy
zastosować hasło Idiomy [przymiotnik językowy]. Nie musimy dodawać hasła o konstrukcji
[nazwa języka] – określnik - frazeologia, ponieważ idiomy są rodzajem związków
frazeologicznych.
Słownik idiomatyczny francusko-polski = Dictionnaire idiomatique français-polonais / Leon
Zaręba. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", cop.
2006.
650 4 |a Idiomy francuskie
655 4 |a Słowniki francusko-polskie
28
Związek frazeologiczny [w:] Słownik języka polskiego [online], [dostęp 16.07.2011], Dostępny w World
Wide Web: http://sjp.pwn.pl/szukaj/zwi%C4%85zek%20frazeologiczny.
VIII.4.6.4.5. Słowniki frekwencyjne
Są to dokumenty pokazujące „częstość użycia poszczególnych wyrazów”29.
650
[nazwa języka] – określnik - słownictwo
655
Słowniki frekwencyjne
655
lub
lub
Np.
Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej. T. 1 / [aut.] Ida Kurcz [et al.] ; Polska
Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego. – Kraków ; Warszawa : PAN. IJP, 1990.
650 4 |a Język polski |x słownictwo
655 4 |a Słowniki frekwencyjne
Odmianą słownika frekwencyjnego jest dokument prezentujący słownictwo stosowane przez
określoną osobę. Jego opis jest uzupełniany o hasło osobowe z określnikiem – język.
Lista frekwencyjna poezji, prozy i dramatu Krzysztofa Kamila Baczyńskiego / Mieczysław
Balowski. – Prochowice : "Pro", 1997.
600 14 |a Baczyński, Krzysztof Kamil |d (1921-1944) |x język
650 4 |a Język polski |x słownictwo |y 20 w.
655 4 |a Literatura polska |x stylistyka |y 20 w.
655 4 |a Słowniki frekwencyjne
Słowniki frekwencyjne zawierają także słownictwo zebrane ze względu na używającą go
kategorię osób. W ich opracowaniu oprócz podstawowych haseł zawartych w
zaprezentowanym powyżej schemacie stosujemy hasło:
650 [kategoria osób] – określnik - język
29
Słownik frekwencyjny [w:] Słownik języka polskiego [online], [dostęp 15.07.2011], Dostępny w World Wide
Web: http://sjp.pwn.pl/slownik/2521889/s%C5%82ownik_frekwencyjny.
Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym : listy frekwencyjne / Halina Zgółkowa, Katarzyna
Bułczyńska. – Poznań : Wydaw. Naukowe UAM, 1987.
650
650
655
655
4 |a Dziecko |x język
4 |a Język polski |x słownictwo
4 |a Słowniki frekwencyjne
Słowniki frekwencyjne mogą zawierać słownictwo z określonej dziedziny wiedzy, które
opracowujemy łącząc schematy dla słowników frekwencyjnych i słowników
terminologicznych (zob. też VIII.4.6.5.).
Častotnyj anglo-russko-nemeckij slovar’ po upravleniju = English-Russian-German
dictionary on management with a frequency list of the English words / [avt. G. V.
Basovskaja]. – Moskva : Izd-vo "Alans", 1994.
650
650
655
655
655
4 |a Język angielski |x słownictwo
4 |a Zarządzanie |x terminologia
4 |a Słowniki terminologiczne
4 |a Słowniki wielojęzyczne
Szczegółnym rodzajem słowników prezentujących częstotliwość występowania wyrazów jest
słownik prezentujący słownictwo z określonej epoki lub gatunku, rodzaju literackiego. W
przypadku opisu tego rodzaju dokumentów należy dodać do opisu hasła:
650 lub 655
[epoka, gatunek lub rodzaj literacki] – określnik - stylistyka
Słowa-klucze polskiej epiki romantycznej / Edward Stachurski. – Kraków : Wydaw. Naukowe
WSP, 1998.
650
650
655
655
655
4 |a Epika polska |x stylistyka |y 19 w.
4 |a Język polski |x słownictwo |y 19 w.
4 |a Literatura romantyczna |x stylistyka
VIII.4.6.4.6. Słowniki ortograficzne
Słowniki ortograficzne stanowią jednolity zbiór dokumentów, który opracowujemy według
schematu:
650
[nazwa języka] – określnik - pisownia
655
655
Słowniki ortograficzne
Np.:
Duży słownik ortograficzny języka polskiego z zasadami pisowni / Krystyna Tittenbrun. –
Warszawa : "Kastor" : "Codex", 1997.
655 4 |a Słowniki ortograficzne
VIII.4.6.4.7. Słowniki wyrazów obcych
650
[nazwa języka] – określnik - wyrazy obce
655
655
Słowniki wyrazów obcych
Np.:
Popularny słownik wyrazów obcych / [red., wstęp i objaśnienia Leszek Bogdan Jawor]. –
Poznań : Wydawnictwo Ibis, 2009.
650 4 |a Język polski |x wyrazy obce
655 4 |a Słowniki wyrazów obcych
Szczególnym typem słownika wyrazów obcych są dokumenty prezentujące zapożyczenia z
konkretnego języka (np. z języka niemieckiego do polskiego). W ich opracowaniu do
podstawowego schematu dodajemy hasło rozwinięte o konstrukcji:
650
[nazwa języka] – a [nazwa języka] – określnik - słownictwo
Słownik zapożyczeń angielskich w polszczyźnie / [red. tomu Lidia Wiśniakowska]. –
650
650
655
655
4 |a Język angielski |x a język polski |x słownictwo
4 |a Język polski |x wyrazy obce
4 |a Słowniki wyrazów obcych
Bohemizmy w języku polskim : słownik / Mieczysław Basaj, Janusz Siatkowski ; Uniwersytet
Warszawski. Wydział Polonistyki. Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej. – Warszawa :
Wydział Polonistyki. Uniwersytet Warszawski, 2006.
650
650
650
655
655
655
4 |a Język czeski |x a język polski |x słownictwo
4 |a Język polski |x etymologia
4 |a Język polski |x wyrazy obce
4 |a Słowniki wyrazów obcych
VIII.4.6.5. Słowniki terminologiczne
Drugą grupę słowników stanowią dokumenty prezentujące w układzie słownikowym
wiadomości z różnych dziedzin wiedzy. Pierwszy z rodzajów tego typu dokumentów to
omówione powyżej Słowniki i encyklopedie biblijne. Największą liczebnie grupę
dokumentów stanowią słowniki terminologiczne.
650
[wszystkie rodzaje haseł z wyjątkiem osobowego: określenie tematyki słownika] –
określnik - terminologia
655
lub
lub
655
Słowniki terminologiczne
Np.:
Kompendium terminologii filmowej / oprac. Wit Dąbal & Piotr Andrejew ; z il. Marii
Kanigowskiej ; [pomogli w powstaniu tej książki Andrzej Barański et al.]. – Warszawa :
"Aeroscope" : "Sadyba", 2005.
655 4 |a Film |x terminologia
655 4 |a Słowniki terminologiczne
Angielsko-polski i polsko-angielski słownik terminów, pojęć i zwrotów z dziedziny
elektroenergetyki / Bogusław Szewc. – Gliwice : Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 2005.
650
655
655
655
4 |a Elektroenergetyka |x terminologia
4 |a Słowniki angielsko-polskie
4 |a Słowniki polsko-angielskie
4 |a Słowniki terminologiczne
10 - dziesięciojęzyczny słownik żeglarski : angielski, duński, francuski, grecki, hiszpański,
holenderski, niemiecki, polski, turecki, włoski / Barbara Webb i Michael Manton oraz
Cruising Association ; [oprac. wersji pol. Wacław Petryński]. – Katowice : "Stapis", cop.
1997.
Słownik zawiera terminologię żeglarską. W związku z tym, że zawiera słownictwo z więcej
niż dwóch języków stosujemy temat Słowniki wielojęzyczne.
650 4 |a Żeglarstwo |x terminologia
655 4 |a Słowniki terminologiczne
VIII.4.6.6. Słowniki haseł przedmiotowych
Słowniki haseł przedmiotowych opracowujemy stosując następujące hasła:
650
[nazwa języka haseł przedmiotowych]
650
[tematyka, dziedzina] – określnik - terminologia
655
Słowniki haseł przedmiotowych
Języki haseł przedmiotowych dzielimy na uniwersalne i dziedzinowe. W opisie słowników
języków pierwszego typu nie stosujemy haseł odnoszących się do tematyki.
Słownik języka haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej. T. 3, R-Ż / oprac. Joanna
Kędzielska, Wanda Klenczon i Anna Stolarczyk. – Warszawa : Biblioteka Narodowa, 2005.
650 4 |a Język Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej
655 4 |a Słowniki haseł przedmiotowych
W przypadku słowników języków haseł przedmiotowych prezentujących słownictwo z
wybranej dziedziny, hasło takie musi pojawić się w opisie.
Słownik języka haseł przedmiotowych piśmiennictwa wojskowego polsko-angielsko-niemiecki
: praca zbiorowa / pod red. Krzysztofa Graczyka i Dariusza Kuziela ; [zespół aut. Zofia Skrok
et al.] ; Centralny Ośrodek Naukowej Informacji Wojskowej, Centralna Biblioteka Wojskowa,
Akademia Obrony Narodowej. – Warszawa : Centralny Ośrodek Naukowej Informacji
Wojskowej, 2007.
650
650
655
655
4 |a Język haseł przedmiotowych nauk wojskowych
4 |a Wojsko |x terminologia
4 |a Słowniki haseł przedmiotowych
4 |a Słowniki wielojęzyczne
Jeśli nie jesteśmy w stanie ustalić nazwy własnej języka dodajemy hasło:
Język haseł przedmiotowych – [określnik geograficzny]
Słownik haseł z dziedziny medycyny i nauk pokrewnych : książka podręczna do
opracowywania katalogu przedmiotowego w bibliotekach lekarskich. T. 7, U-Z / oprac.
Stanisław Konopka ; Wydawnictwa Głównej Biblioteki Lekarskiej. – Warszawa : [s. n.],
1966.
650 4 |a Język haseł przedmiotowych |z Polska
650 4 |a Medycyna |x terminologia
655 4 |a Słowniki haseł przedmiotowych
VIII.4.6.7. Słowniki… dla dzieci
Temat Słowniki [przymiotnik językowy] dla dzieci stosujemy do opisu słowników
językowych przeznaczonych dla dzieci. Temat ten możemy ponadto dodawać do wszystkich
rodzajów słowników, aby pokazać przeznaczenie czytelnicze.
Np.
Mój pierwszy słownik języka polskiego : dla dzieci w wieku 4-7 lat / [oprac. Pascale
Cheminée ; il. Robert Barborini et al. ; oprac. wersji pol. i przekł. Hanna Cieśla]. – Wrocław
: Larousse Polska, 2003.
655 4 |a Słowniki polskie dla dzieci
Mój pierwszy słownik ortograficzny / Arkadiusz Latusek ; [il. Paweł Kołodziejski]. – Kraków
: Wydawnictwo Zielona Sowa, cop. 2010.
655 4 |a Słowniki ortograficzne
655 4 |a Słowniki polskie dla dzieci
Słowniki biograficzne zob. VIII.4.7.2.
Słowniki multimedialne zob. VIII.4.4.4.
VIII.4.7. Materiały biograficzne
W opisie wszystkich materiałów biograficznych stosujemy podobny zestaw haseł:
- osobowe,
- opisujące kategorię osób
- temat formalny.
VIII.4.7.1. Biografie jednostkowe
Najliczniejszą grupę materiałów biograficznych stanowią biografie pojedynczych osób.
Opisujemy je zgodnie z poniższym schematem.
600
[nazwa osobowa: osoba będąca przedmiotem biografii]
650
[kategoria osób]
65X
[dziedzina działalności; miejsce, z którym związana jest dana osoba]
655
Biografie
Np.
Wojciech Kętrzyński : historyk, bibliotekarz, poeta /Stanisław Achremczyk. – Kętrzyn, 2008.
600 14 |a Kętrzyński, Wojciech |d (1838-1918)
650 4 |a Bibliotekarze |z Polska |y 19-20 w.
650 4 |a Historycy |z Polska |y 19-20 w.
650 4 |a Poeci polscy |y 19-20 w.
655 4 |a Biografie
Admirał z Pałuk - Józef Unrug /|cAgnieszka Cieślik, Ewa Kowalska. – Żnin [2001].
600 14 |a Unrug, Józef Michał |d (1884-1973)
650 4 |a Marynarka wojenna |x biografie |z Polska |y 20 w.
655 4 |a Biografie
Bronisław Komorowski : pierwsza niezależna biografia / Wiktor Świetlik. – Warszawa, 2010.
600 14 |a Komorowski, Bronisław |d (1952- )
650 4 |a Politycy |z Polska |y od 1989 r.
655 4 |a Biografie
Zależnie od treści dokumentu, możemy dodać hasła uzupełniające opis.
Ostatni z szesnastu / Maciej Andrzej Zarębski. – Zagnańsk : Świętokrzyskie Towarzystwo
Regionalne ; Kielce : Wojewódzka Biblioteka Publiczna, 2008.
600 14 |a Bień, Adam |d (1899-1998)
650 4 |a Politycy |z Polska |y 20 w.
650 4 |a Ruch oporu |z Polska
651 4 |a Polska |x polityka |y 20 w.
655 4 |a Biografie
Ksiądz Jerzy Popiełuszko / Ewa K. Czaczkowska, Tomasz Wiścicki. - Warszawa : Świat
Książki - Bertelsmann Media, 2008.
600 14 |a Jerzy Popiełuszko |d (bł. ; 1947-1984)
650 4 |a Duchowieństwo katolickie |z Polska |y 1944-1989 r.
650 4 |a Służba bezpieczeństwa |z Polska |y 1980-1989 r.
650 4 |a Zabójstwo polityczne |z Polska |y 1980-1989 r.
655 4 |a Biografie
Należy pamiętać, że po kategoriach osób nie stosujemy określnika rzeczowego – biografie.
Politycy |x biografie |z Polska |y od 1989 r.
W opracowaniu przedmiotowym w Bibliotece Narodowej prace typu „życie i dzieło” traktuje
się jak biografie, dodając ewentualnie nazwę dziedziny działalności z określnikiem –
biografie.
Jadwiga Horodyska : życie i twórczość artystyczna / Jurij Smirnow. – Lwów : [s.n.], 2005.
600 14 |a Horodyska, Jadwiga |d (1905-1973)
650 4 |a Rzeźbiarze polscy |y 20 w.
650 4 |a Rody |z Polska |y 20 w.
650 4 |a Ziemiaństwo |z Polska |y 20 w.
655 4 |a Biografie
VIII.4.7.2. Słowniki biograficzne
Słowniki biograficzne to dokumenty zawierające zbiór biografii ułożonych według ściśle
określonych reguł (porządek alfabetyczny, ustandaryzowany układ informacji).
Opracowujemy je według następującego schematu:
610
[hasło korporatywne] – biografie
650
[kategoria osób]
65X
[dziedzina działalności; miejsce, z którym związana jest dana osoba]
655
Słowniki biograficzne
Np.
Arcymistrzowie, mistrzowie, amatorzy... : słownik biograficzny szachistów polskich. T. 5 /
Tadeusz Wolsza ; Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. – Warszawa : Wydawnictwo DiG,
2007.
650 4 |a Szachiści |z Polska |y 19-20 w.
Biograficky slovník českých zemí. Seš. 13, Dig-Doš / [red. Jana Brabencová et al.] ;
Historický ústav AV ČR. – Praha : Libri, 2010.
651 4 |a Czechy |x biografie
Słownik biograficzny żołnierzy Batalionów Chłopskich. T. 4 / oprac. i red. Marian Wojtas ;
[zesp. aut. not biograficznych Jan Kowalski, Jan Rarot i Marian Wojtas] ; Ogólnopolski
Związek Żołnierzy Batalionów Chłopskich. Zarząd Główny w Warszawie. – Lublin :
Wydawnictwo Drukarnia Bestprint, 2007.
610 24 |a Bataliony Chłopskie |x biografie
651 4 |a Lublin (woj. lubelskie ; okręg)|xbiografie|y1939-1945 r.
VIII.4.7.3. Biografie zbiorowe
Biografie zbiorowe to dokumenty zawierające biografie więcej niż trzech osób, nie mające
charakteru słownika biograficznego ani encyklopedii.
Opracowujemy je według poniższego schematu:
610
[nazwa ciała zbiorowego] – biografie
650
[kategoria osób]
65X
[dziedzina działalności; miejsce, z którym związana jest dana osoba] – biografie
655
Biografie
Np.
11 dzielnych ludzi : w 90. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości / [aut. tekstów
Ryszard Bonisławski et al. ; red. tekstów Jarosław Warzecha]. – Warszawa : Narodowe
Centrum Kultury, 2008.
Jest to zbiór esejów na temat 11 postaci z polskiej historii. Nie ma on układu słownikowego,
więc stosujemy do jego opisu temat formalny Biografie.
651 4 |a Polska |x biografie |y 20 w.
655 4 |a Biografie
Rodem z Solidarności : sylwetki twórców NSZZ "Solidarność" / pod red. Bogusława Kopki i
Ryszarda Żelichowskiego. – Warszawa : Stowarzyszenie "Archiwum Solidarności" :
Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1997.
610 24 |a NSZZ "Solidarność" |x biografie
655 4 |a Biografie
Uwaga: po określnikach – absolwenci i – pracownicy nie stosujemy określnika – biografie.
Złota księga medycyny warszawskiej = Liber aureus medicinae varsoviensis / pod red. Marka
Krawczyka. – Warszawa, 2009
610 24 |a Warszawski Uniwersytet Medyczny |x pracownicy
650 4 |a Lekarze |z Polska |y 18-21 w.
650 4 |a Medycyna |x szkolnictwo wyższe |x biografie |z Polska
651 4 |a Warszawa |x szkolnictwo wyższe |x biografie
655 4 |a Biografie
VIII.4.7.4. Listy (korespondencja prywatna)
Zbiory korespondencji poza handlową, urzędową i dyplomatyczną opracowujemy według
następującego schematu:
600
[hasło osobowe: nadawca i adresat listów]
6XX
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki korespondencji]
650
[kategoria osób]
655
Listy [przymiotnik językowo-etniczny] – [określnik chronologiczny]
Po temacie formalnym Listy możemy stosować określniki chronologiczne, ponieważ jest on
hasłem podrzędnym do tematu Literatura.
Jeśli dokument zawiera listy jednego nadawcy do jednego adresata, w opracowaniu stosujemy
dwa hasła osobowe.
Np.
List Stefana Żeromskiego do Maurycego Zamoyskiego. – Warszawa : Muzeum Literatury im.
Adama Mickiewicza, 2000.
600 14 |a Zamoyski, Maurycy |d (1871-1939)
600 14 |a Żeromski, Stefan |d (1864-1925)
650 4 |a Pisarze polscy |y 1918-1939 r.
651 4 |a Polska |x kultura |x polityka |y 1918-1939 r.
655 4 |a Listy polskie |y 1918-1939 r.
Korespondencja / Zbigniew Herbert, Henryk Elzenberg ; z aneksem Zbigniew Herbert Hamlet
na granicy milczenia, Henryk Elzenberg Odpowiedź na ankietę i z faksymiliami wierszy
Zbigniewa Herberta i Henryka Elzenberga ; red. i posł. Barbara Toruńczyk. – Warszawa :
Fundacja Zeszytów Literackich, cop. 2002.
600 14 |a Elzenberg, Henryk (1887-1967)
600 14 |a Herbert, Zbigniew (1924-1998)
650 4 |a Filozofowie |z Polska |y 1944-1989 r.
650 4 |a Poeci polscy |y 1944-1989 r.
655 4 |a Listy polskie |y 1944-1989 r.
Drugi rodzaj to publikacje zawierające listy jednego nadawcy do wielu adresatów. W takim
przypadku obowiązuje nas zasada mówiąca o tym, że w opisie przedmiotowym używamy do
trzech haseł osobowych. Wynika z tego, że jeśli publikacja zawiera listy osoby A do osób B i
C, w opisie znajdą się nazwiska wszystkich osób (A, B, i C).
Np.
Listy Józefa Korzeniowskiego do Stanisława Smolki i Bronisława Dembińskiego / Józef
Dużyk. – Kraków : [s.n.], 1986.
600 14 |a Dembiński, Bronisław |d (1858-1939)
600 14 |a Korzeniowski, Józef |d (1863-1921)
600 14 |a Smolka, Stanisław |d (1854-1924)
650 4 |a Historycy |z Polska |y 19-20 w.
655 4 |a Listy polskie |y 19-20 w.
Listy do żony i córki / Julian Marchlewski ; słowo wiążące Zofia Marchlewska ; oprac.
Bożena Wróblewska ; wstęp Janusz Durko ; [indeks oprac. Lucyna Michalska]. – Warszawa :
Państ. Instytut Wydawniczy, 1975.
600 14 |a Marchlewska, Bronisława |d (?-1952)
600 14 |a Marchlewski, Julian |d (1866-1925)
600 14 |a Marchlewska, Zofia |d (1898-1983)
Jeśli osób jest więcej, staramy się znaleźć jakiś czynnik łączący wszystkich adresatów, czyli
np. ciało zbiorowe lub kategorię osób, do której są adresowane listy. W takim przypadku w
opisie znajdzie się hasło mówiące o nadawcy oraz jeśli to możliwe kategoria osób, do której
jest adresowana korespondencja. Może się zdarzyć, że wspólnym mianownikiem będzie tylko
osoba nadawcy oraz tematyka listów wysyłanych do wielu adresatów. Wówczas obok
nazwiska tej osoby pojawi się hasło mówiące o przedmiocie korespondencji.
Korespondencja. T. 1, Do pisarzy: Józefa Ignacego Kraszewskiego, Stanisława
Krzemińskiego, Teofila Lenartowicza, Ernesta Schwaba-Polabskiego, Jaroslava Vrchlickiego,
Eliški Krasnohorskiej, Františka Kvapila / Maria Konopnicka ; red. nacz. Konrad Górski ;
oprac. staraniem Towarzystwa im. Marii Konopnickiej, Instytut Badań Literackich Polskiej
Akademii Nauk. – Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo PAN, 1971.
600 14 |a Konopnicka, Maria |d (1842-1910)
650 4 |a Pisarze polscy |y 19 w.
655 4 |a Listy polskie |y 19 w.
Listy do Mniszek Klarysek Kapucynek 1865-1915 / Honorat Koźmiński ; oprac. i przygot. do
dr. Krystyna Czerwińska, Halina Irena Szumił. – Warszawa : Instytut Bł[ogosławionego]
Honorata Koźmińskiego : Kuria Prowincjalna Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów, 1998.
600 14 |a Honorat Koźmiński |d (bł. ; 1829-1916)
610 24 |a Kapucynki (zakon) |z Polska |y 19-20 w.
Księga listów PRL-u. [T. 1], 1951-1956 / [wybór tekstów i oprac. merytoryczne Grzegorz
Sołtysiak]. – Warszawa : Baobab : Polska Agencja Fotografów "Forum", 2004.
650
651
655
655
4 |a Życie codzienne |z Polska |y 1944-1956 r.
4 |a Polska |x polityka wewnętrzna |y 1944-1956 r.
4 |a Antologie
4 |a Listy polskie |y 1944-1956 r.
VIII.4.7.5. Pamiętniki
Temat formalny Pamiętniki stosujemy w opisie przedmiotowym pamiętników, dzienników,
relacji osobistych.
Schemat opisu przedstawia się następująco:
6XX
[hasło osobowe: autor pamiętnika]
6XX
[wszystkie rodzaje haseł: tematyka pamiętnika]
650
[kategoria osób]
655
Pamiętniki [przymiotnik językowo-etniczny] – [określnik chronologiczny]
Po temacie Pamiętniki, podobnie jak po temacie Listy, stosujemy określniki chronologiczne.
Należy pamiętać, że określnik ten odnosi się do czasów opisywanych w pamiętniku, a nie do
czasu powstania dokumentu.
Najczęściej spotykanym rodzajem publikacji są pamiętniki napisane przez jedną, konkretną
osobę. Np.
Pamiętniki : (wybór) / Jan Chryzostom Pasek. – Warszawa : Polskapresse, cop. 2006.
Pamiętnik opisuje życie siedemnastowiecznej szlachty w Polsce. Oprócz hasła osobowego w
opisie pojawia się temat Szlachta, czyli kategoria osób, do której należał i o której pisał autor.
Wspomnienia Paska opisują Polskę w tym okresie, więc pojawia się również hasło: Polska –
17 w.
600 14 |a Pasek, Jan Chryzostom |d (ca 1636-1701)
650 4 |a Szlachta |z Polska |y 17 w.
651 4 |a Polska |y 17 w.
655 4 |a Pamiętniki polskie |y 17 w.
Dzienniki 1918-1929 / Zofia Nałkowska ; oprac. Tadeusz Olszewski. – Warszawa :
Doświadczalna Oficyna Graficzna Pracowni Sztuk Plastycznych, 1989.
600 14 |a Nałkowska, Zofia (1884-1954)
650 4 |a Pisarze polscy |y 1918-1939 r.
Dola Łemka : wspomnienia / Michał Oleśniewicz. – Legnica : Łemkowski Zespół Pieśni i
Tańca "Kyczera", 2009.
Są to wspomnienia Łemka mieszkającego we wsi Berest w Małopolscy. Dużo miejsca
poświęcono w nich akcji „Wisła”, więc w opisie musi pojawić się odpowiednie hasło.
600 14 |a Oleśniewicz, Michał |d (1926- )
650 4 |a Łemkowie |z Polska |y 20 w.
650 4 |a Operacja "Wisła"
651 4 |a Berest (woj. małopolskie) |y 20 w.
655 4 |a Pamiętniki łemkowskie |y 20 w.
Jeśli dokument zawiera kilka tekstów pamiętników autorstwa różnych osób,
wskazujemy ich autorów, o ile jest ich nie więcej niż trzech.
Trzy pamiętniki pomorskie / Aniela z Dembińskich Borne, Katarzyna Ślaska, Maria
Wicherkiewiczowa ; zebrał, oprac. do druku, wstępem i przypisami opatrzył Józef
Borzyszkowski. – Gdańsk : Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Miejski, 1982.
600 14 |a Borne, Aniela |d (1853-1921)
600 14 |a Ślaska, Katarzyna |d (1888-1955)
600 14 |a Wicherkiewiczowa, Maria |d (1875-1962)
651 4 |a Pomorze Gdańskie |y 19-20 w.
655 4 |a Antologie
655 4 |a Pamiętniki polskie |y 19-20 w.
Dwa pamiętniki z XVII wieku : Jana Cedrowskiego i Jana Floriana Drobysza Tuszyńskiego /
wydał i wstępem poprzedził Adam Przyboś. – Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wydawnictwo ; Warszawa : we współpr. z De Agostini Polska, cop. 2006.
Dodanie w opisie tematu formalnego z określnikiem – historia wskazuje na to, że książka
zawiera duży wstęp na temat pamiętnika.
600 14 |a Cedrowski, Jan |d (1617-1688)
600 14 |a Drobysz Tuszyński, Jan Florian (1640-1707)
651 4 |a Polska |y 17 w.
655 4 |a Pamiętniki polskie |y 17 w.
655 4 |a Pamiętniki polskie |x historia |y 17 w.
Jeśli autorów jest więcej niż trzech, nie uwzględniamy w opisie haseł osobowych i
staramy się opisać dokument bardziej ogólnie za pomocą hasła wyrażającego kategorię osób
lub wskazując wyłącznie tematykę pamiętników. W opisie tego typu dokumentów często
występuje też temat Antologie.
O śmierci myślałem jak o zbawieniu : mówią katowani i ich kaci 1945-1956 / [zebrał i
oprac.] Roman Peska. – Pabianice : "Pamięć", 1997.
650 4 |a Nadużycie funkcji publicznej |z Polska |y 1944-1956 r.
650 4 |a Podziemie polityczne i zbrojne (1944-1956) |z Polska
650
650
651
651
655
655
4 |a Służba bezpieczeństwa |z Polska |y 1944-1956 r.
4 |a Więźniowie polityczni |z Polska |y 1944-1956 r.
4 |a Łask (woj. łódzkie ; okręg) |y 1944-1956 r.
4 |a Pabianice (woj. łódzkie ; okręg) |y 1944-1956 r.
4 |a Antologie
4 |a Pamiętniki polskie |y 1944-1956 r.
Pamiętniki bezrobotnych : materiały konkursowe. T. 7 / wybór i oprac. Andrzej Budzyński ;
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Instytut Gospodarstwa Społecznego. – Warszawa :
Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza, 2007.
650 4 |a Bezrobocie |z Polska |y od 1989 r.
655 4 |a Antologie
655 4 |a Pamiętniki polskie |y od 1989 r.
VIII.4.8. Korespondencja oficjalna (dyplomatyczna, handlowa, urzędowa)
W JHP BN oprócz hasła Listy opisującego korespondencję prywatną znajdujemy tematy
odpowiadające różnym rodzajom korespondencji oficjalnej, czyli prowadzonej przez urzędy i
instytucje. Są to tematy: Korespondencja dyplomatyczna, Korespondencja handlowa i
Korespondencja urzędowa.
VIII.4.8.1. Korespondencja dyplomatyczna
Opracowujemy ją według schematu:
6XX
[hasło osobowe lub korporatywne: nadawca i adresat korespondencji]
650
[hasło ogólne: określenie tematyki korespondencji]
650
Służba zagraniczna [przymiotnik językowo-etniczny] – [określnik geograficzny] –
[określnik chronologiczny]
lub
Legaci i nuncjusze papiescy – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
655
Korespondencja dyplomatyczna [przymiotnik językowo-etniczny odnoszący się do
państwa]
Np.
Depesze wojenne attachatu wojskowego przy Ambasadzie RP w Bukareszcie 1939-1940 /
Tadeusz Dubicki, Andrzej Suchcitz oprac. nauk. ; Instytut Tarnogórski i Muzeum Instytutu
Tarnogórskiego. – Tarnowskie Góry : Wydawnictwo Instytutu Tarnogórskiego i Muzeum,
2006.
610 24 |a Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej (Bukareszt). |b Attachat Wojskowy
650 4 |a Służba zagraniczna polska |z Rumunia |y 1939-1945 r.
650 4 |a Wojsko |x polityka |z Polska |y 1939-1945 r.
651 4 |a Polska |x polityka |y 1939-1945 r.
655 4 |a Korespondencja dyplomatyczna polska
Konstytucja 3 maja w relacjach posła pruskiego Augusta Fryderyka Ferdynanda Goltza :
wybór / z rękopisu francuskiego odczytał, przetł. i przypisami opatrzył Henryk Kocój. –
Kraków : Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1999.
600 04 |a Fryderyk Wilhelm |b II |c (król Prus ; |d 1744-1797)
600 14 |a Goltz, August von |d (1765-1835)
650 4 |a Służba zagraniczna pruska |z Polska |y 18 w.
651 4 |a Polska |x konstytucja 1791 r.
651 4 |a Polska |x polityka wewnętrzna |y 18 w.
651 4 |a Prusy |x polityka |z Polska |y 18 w.
655 4 |a Korespondencja dyplomatyczna pruska
Nieco inaczej opisujemy korespondencję dyplomatyczną papieską. Oprócz tematu Służba
zagraniczna papieska możemy w tym przypadku zastosować temat węższy znaczeniowo
Legaci i nuncjusze apostolscy. Stosujemy go, jeśli autorami opisywanego dokumentu, tak jak
w poniższym przykładzie, są nuncjusze lub legaci.
Relacye nuncyuszów apostolskich i innych osób o Polsce od roku 1548 do 1690. T. 1-2 / wyd.
Biblioteki Polskiej w Paryżu ; [wyd. Erazm Rykaczewski]. – Berlin ; Poznań : B. Behr (E.
Bock), 1864.
650 4 |a Legaci i nuncjusze apostolscy |z Polska |y 16-17 w.
651 4 |a Polska |y 16-17 w.
655 4 |a Korespondencja dyplomatyczna papieska
VIII.4.8.2. Korespondencja handlowa
Opracowujemy ją według następującego schematu:
6XX
[hasło osobowe lub korporatywne: nadawca i adresat korespondencji]
65X
Handel […] – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
lub
[hasło geograficzne] – handel i usługi – [określnik chronologiczny]
655
Korespondencja handlowa
Np.
Relacje Jerzego Woyny-Okołowa przedstawiciela Rzeczypospolitej w Królewcu w latach
1792-1794. – Toruń, 1999.
600 14 |a Okołów, Jerzy |d (?-1828)
650 4 |a Handel zagraniczny |z Polska |y 18 w.
650 4 |a Służba zagraniczna polska |y 18 w.
651 4 |a Królewiec |x handel i usługi |y 18 w.
655 4 |a Korespondencja handlowa
“Paged, Polska Agencja Drzewna V. Banco Germanico de la America Del Sud” /
Piccardo & Castro Nevares. – Buenos Aires : [s. n.], 1945.
610 24 |a Deutsch Südamerikanische Bank
610 24 |a PAGED (Warszawa) |y 1939-1945 r.
650 4 |a Banki |x finanse |z Niemcy |y 1933-1945 r.
650 4 |a Drewno |x wyroby |x handel |z Polska |y 1939-1945 r.
650 4 |a Handel zagraniczny |z Argentyna |y 1939-1945 r.
650 4 |a Handel zagraniczny |z Polska |y 1939-1945 r.
655 4 |a Korespondencja handlowa
VIII.4.8.3. Korespondencja urzędowa
Zaliczamy do niej korespondencję prowadzoną pomiędzy urzędami państwowymi i
samorządowymi.
Jednym z rodzajów korespondencji urzędowej jest korespondencja dyplomatyczna, czyli
prowadzona między placówkami dyplomatycznymi a urzędami centralnymi.
Temat Korespondencja urzędowa stosujemy do dokumentów wytworzonym na terytorium
jednego kraju. Schemat opracowania tego typu materiałów wygląda następująco:
610
[hasło korporatywne: nadawca i odbiorca korespondencji
650
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki korespondencji]
655
Korespondencja urzędowa
Np.
Województwo kaliskie w świetle telexów Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej
Partii Robotniczej (1977-1986) / Marek Kozłowski. – Kalisz : "Edytor", 2004.
610 24 |a NSZZ "Solidarność" |y 1980-1989 r.
610 24 |a PZPR |y 1956-1989 r.
650 4 |a Kościół katolicki |z Polska |y 1956-1989 r.
650 4 |a Kościół a państwo |z Polska |y 1956-1989 r.
651 4 |a Kalisz (woj. wielkopolskie ; okręg) |y 1956-1989 r.
655 4 |a Korespondencja urzędowa
Likwidacja oficjalnego nazewnictwa miejscowości Białostocczyzny pochodzenia
białoruskiego przez administrację rządową w latach 1921-2004 : dokumenty : komentarze /
Jarosław Janowicz. – [Białystok] : "Scripta Manent", 2004.
650
650
650
650
651
651
655
4 |a Białorusini za granicą |x socjologia |z Polska |y 20-21 w.
4 |a Nazwy miejscowe białoruskie |z Polska |y 20-21 w.
4 |a Nazwy miejscowe polskie |y 20-21 w.
4 |a Polityka narodowościowa |z Polska |y 20-21 w.
4 |a Białystok (woj. podlaskie ; okręg) |x onomastyka |y 20-21 w.
4 |a Białystok (woj. podlaskie ; okręg) |x stosunki etniczne |y 20-21 w.
4 |a Korespondencja urzędowa
VIII.4.9. Indeksy
Temat formalny Indeksy stosujemy do opisu indeksów do publikacji, najczęściej dzieł
wielotomowych, zamieszczonych w oddzielnych tomach.
Do opisu indeksów stosujemy takie same hasła, jak użyte do opisu dokumentów, których
dotyczą. W opracowaniu indeksów nie dodajemy haseł: autor – tytuł i tytułowego.
Np.
Opis dokumentu podstawowego:
Bibliografia polska 1901-1939 = Polish bibliography 1901-1939 = Bibliographie polonaise
1901-1939 = Polnische Bibliographie 1901-1939 = Pol'skaja bibliografija 1901-1939. T. 1,
A-Bars / pod red. Janiny Wilgat ; red. tomu Irena Olszewska ; [oprac. Maria Barbara
Bieńkowa et al.] ; Biblioteka Narodowa. Instytut Bibliograficzny. – Wrocław ; Warszawa :
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986.
Opis indeksu do dokumentu:
Bibliografia polska 1901-1939 = Polish bibliography 1901-1939 = Bibliographie polonaise
1901-1939 = Polnische Bibliographie 1901-1939 = Pol'skaja bibliografija 1901-1939. T. 4,
Ch-Cy : Indeks alfabetyczny / pod red. Janiny Wilgat ; oprac. Iwona Maziarz ; Biblioteka
Narodowa. Instytut Bibliograficzny. – Warszawa : BN, 1998.
655 4 |a Indeksy
Opis dokumentu podstawowego
Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów. 1 / Giorgio Vasari ; przetł. [z
wł.], wstępem i objaśnieniami opatrzył Karol Estreicher. – Warszawa ; Kraków : Państ.
Wydaw. Naukowe, 1985.
650 4 |a Artyści włoscy |y 13-16 w.
655 4 |a Biografie
Opis indeksu do dokumentu
Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów. 9, Indeksy do "Żywotów" Giorgia
Vasariego i "Komentarzy" Gaetana Milanesiego / Giorgio Vasari ; przeł. [z wł.], wstępem i
objaśnieniami opatrzył Karol Estreicher ; oprac. Anna Klimkiewicz, Konrad Tomaszewski. –
Warszawa ; Kraków : Państ. Wydaw. Naukowe, 1990.
650 4 |a Artyści włoscy |y 13-16 w.
655 4 |a Biografie
655 4 |a Indeksy
Opis dokumentu podstawowego:
Słownik staropolski. T. 1 z. 1, (A-Ażeć) / [kom. red. Kazimierz Nitsch et al.] ; Polska
Akademia Nauk. – Warszawa : Polska Akad. Nauk, 1953.
650 4 |a Język polski |x słownictwo |y 14-15 w.
Opis indeksu do dokumentu
Indeksy do Słownika staropolskiego : alfabetyczny, a tergo, verba absentia, verba expurgata /
Maciej Eder, Wacław Twardzik ; Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego. –
Kraków : Wydawnictwo "Lexis", 2007.
650 4 |a Język polski |x słownictwo |y 14-15 w.
655 4 |a Indeksy
VIII.4.10. Informatory i przewodniki
VIII.4.10.1. Informatory
Zgodnie z najbardziej ogólną definicją informatory to „wydawnictwa zwarte lub ciągłe
zawierające wiadomości z różnych dziedzin nauki i życia, w układzie umożliwiającym
szybkie dotarcie do poszukiwanej informacji”30.
Schemat opracowania informatorów wygląda następująco:
6XX
[wszystkie rodzaje tematów: określenie tematyki informatora]
655
Informatory
Archidiecezja Lubelska 2002 / Archidiecezja Lubelska ; [zespół red. Piotr B. Nowak, s.
Koleta-Agnieszka Bajda, Agnieszka Hanc]. – Lublin : Kuria Metropolitalna, 2002.
650
651
655
655
4 |a Duchowieństwo katolickie |z Polska |y 20-21 w.
4 |a Lubelska, diecezja (katol.) |y od 2001 r.
4 |a Biografie
4 |a Informatory
Bad Warmbrunn : das Thermal- und Moorbad des Riesengebirges. – Breslau : [s.n., 1931].
650
650
651
655
4 |a Balneologia |z Niemcy |y 1918-1933 r.
4 |a Uzdrowiska |z Niemcy |y 1918-1933 r.
4 |a Jelenia Góra (woj. dolnośląskie) |x Cieplice Śląskie-Zdrój
4 |a Informatory
Jak działa Unia Europejska? : przewodnik po instytucjach UE / [Komisja Europejska.
Dyrektoriat Generalny ds. Prasy i Komunikacji]. – Luksemburg : Urząd Oficjalnych
Publikacji Wspólnot Europejskich, 2004.
610 24 |a Instytucje europejskie
Informator policyjny m.st. Warszawy na 1939 rok / Stanisław Hochsinger. – Warszawa : Wyd.
Księg. Prawnicza, [1939].
650
650
651
655
30
4 |a Policja |z Polska |y 1918-1939 r.
4 |a Przestępczość |x zapobieganie i zwalczanie |z Polska |y 1918-1939 r.
4 |a Warszawa |x bezpieczeństwo publiczne |y 1918-1939 r.
4 |a Informatory
EWoK (hasło: Wydawnictwa informacyjne).
Temat formalny Informatory stosujemy również do opisu przewodników po pojedynczych
obiektach zabytkowych, muzeach, bibliotekach, archiwach i innych instytucjach.
Muzeum Karola Szymanowskiego w wilii ”Atma“ w Zakopanem : przewodnik / Maciej
Pinkwart ; Muzeum Karola Szymanowskiego. – Kraków : Muzeum Narodowe, 2001.
600 14 |a Szymanowski, Karol (1882-1937) |x pamiątki
610 24 |a Muzeum Karola Szymanowskiego "Atma" (Zakopane)
650 4 |a Kompozytorzy polscy |x pamiątki|y1901-1939 r.
650 4 |a Pianiści polscy |x pamiątki |y 1901-1939 r.
651 4 |a Zakopane (woj. małopolskie) |x muzealnictwo
Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach / Bogusław Paprocki ; [tł. Magdalena Ożarska ;
oprac. red.: Marzena Maćkowska, Marta Pieniążek-Samek]. – Kielce : Muzeum Narodowe,
2004.
610 24 |a Muzeum Narodowe (Kielce)
650 4 |a Zamki i pałace |z Polska
651 4 |a Kielce (woj. świętokrzyskie) |x muzealnictwo
651 4 |a Kielce (woj. świętokrzyskie) |x pałac biskupów krakowskich
Basilica della Madonna a Cracovia / [testo Piotr Guzik ; trad. Bogdan Sroka]. – Wrocław :
Wydawnictwo ZET, cop. 2008.
650 4 |a Sztuka sakralna polska |x historia |y 14-20 w.
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x kościół Mariacki
Cmentarz na Pęksowym Brzyzku : przewodnik / Maciej Pinkwart. – Olszanica : Bosz, 2007.
651 4 |a Polska |x biografie |y 19-21 w.
651 4 |a Zakopane (woj. małopolskie) |x cmentarz "Na Pęksowym Brzyzku"
Archiwum Państwowe w Łodzi : informator o zasobie / oprac. Maciej Janik i Maciej
Wilmański ; Archiwum Państwowe, Stowarzyszenie Archiwistów Polskich. Oddział w Łodzi. –
Łódź : AP, 1996.
610 24 |a Archiwum Państwowe (Łódź) |x zbiory
650 4 |a Archiwa państwowe |x zbiory |z Polska
651 4 |a Łódź (woj. łódzkie) |x archiwistyka |x zbiory
W JHP BN istnieją tematy formalne dla różnych rodzajów wydawnictw informacyjnych m.in.
encyklopedii, katalogów i spisów. Wszystkie one są hasłami węższymi do tematu formalnego
Informatory i nie powinny być stosowane w jednym opisie przedmiotowym.
Ceramika współczesna : katalog zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie / Aleksandra
Kopydłowska. – Olsztyn : MWiM, 1978.
610 24 |a Muzeum Warmii i Mazur (Olsztyn) |x zbiory
650 4 |a Ceramika artystyczna |z Polska |y 20 w.
650 4 |a Ceramika artystyczna |x zbiory |z Polska
651 4 |a Olsztyn (woj. warmińsko-mazurskie) |x muzealnictwo |x zbiory
Alfabetyczny wykaz leków refundowanych / [oprac. Teresa Demitrescu-Chrobak]. – Kraków :
"Help-Med", 2000.
650 4 |a Leki refundowane |z Polska
655 4 |a Spisy
Tematu formalnego Informatory używamy więc tylko w przypadku, gdy w JHP BN nie ma
hasła bardziej szczegółowego, lepiej opisującego formę dokumentu.
VIII.4.10.2. Przewodniki turystyczne
Przewodniki i informatory turystyczne możemy podzielić na dwie grupy.
Pierwsza opisuje wszystkie atrakcje turystyczne w danym mieście, regionie lub kraju lub
wybrane przez autora reprezentatywne obiekty. W tym przypadku stosujemy następujący
schemat opracowania:
651
[hasło geograficzne] + turystyka (ew. bardziej szczegółowy określnik, np. –
budownictwo, – miejsca pamięci)
655
Przewodniki turystyczne
.
7 dni na Orawie Polskiej / Zbigniew Ładygin. – Warszawa ; Kraków : Wydaw. PTTK
[Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego] "Kraj", 1985.
651 4 |a Orawa |x turystyka
Baranów Sandomierski : informator turystyczny / [tekst Artur Stolarski ; zdjęcia Krzysztof
Śliwa]. – Kielce : Wydawnictwo Świętokrzyskie "Elipsa", 2009.
651 4 |a Baranów Sandomierski (woj. podkarpackie) |x turystyka
Polska / [tł. Marta Duda-Gryc, Monika Stasiak-Gadocha ; teksty aut. Magdalena
Banaszkiewicz et al. ; Michelin]. – Kraków : Wydawnictwo Bezdroża, 2010.
651 4 |a Polska |x turystyka
Przewodniki po pojedynczych obiektach zabytkowych, muzeach, bibliotekach, archiwach i
innych instytucjach opisujemy używając tematu formalnego Informatory (zob. VIII.4.10.1.
Informatory).
VIII.4.11. Katalogi
Katalog to „uporządkowany spis przedmiotów określonego zbioru”31. W JHP BN wyróżniono
jako tematy formalne kilkanaście rodzajów katalogów.
Zgodnie z ogólną zasadą w opisie katalogów obiektów z dziedziny sztuki funkcjonujących w
JHP BN jako tematy formalne (np. Malarstwo, Grafika itd.), po nazwie tego przedmiotu nie
dodajemy określnika – historia.
Stanisław Baj : malarstwo / [red. kat. Violetta Jarząbkowska] ; Muzeum Południowego
Podlasia w Białej Podlaskiej. – Biała Podlaska : Muzeum Południowego Podlasia, cop. 2011.
600 14 |a Baj, Stanisław |d (1953- )
610 24 |a Muzeum Południowego Podlasia (Biała Podlaska) |x wystawy
651 4 |a Biała Podlaska (woj. lubelskie) |x wystawy |y od 2001 r.
655 4 |a Malarstwo polskie |y 20-21 w.
W przypadku innych haseł formalnych określnik – historia stosuje się obligatoryjnie.
Katalog czasopism niezależnych 1976-1990 w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej
im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie / Wiesława Pazura. – Lublin : WBP : Wydaw.
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2002.
610 24 |a Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego
(Lublin) |x zbiory
651 4 |a Lublin (woj. lubelskie) |x bibliotekarstwo |x zbiory
655 4 |a Czasopisma nielegalne polskie |x historia |y 1956-1989 r.
655 4 |a Czasopisma nielegalne polskie |x zbiory
31
Katalog [w:] Słownik języka polskiego [online], [dostęp 17.07.2011], Dostępny w World Wide Web:
http://sjp.pwn.pl/slownik/2563160/katalog.
VIII.4.11.1. Katalogi antykwarskie i księgarskie
Katalog antykwarski zawiera spis przedmiotów wystawionych do sprzedaży bezpośredniej
lub na aukcji przez antykwariaty. Natomiast katalog księgarski to spis książek wystawionych
na sprzedaż przez księgarnię. Do opisu tych dokumentów stosujemy obowiązkowo
następujące hasła:
610 [hasło korporatywne: nazwa księgarni, antykwariatu]
651 [nazwa geograficzna: siedziba księgarni lub antykwariatu] – księgarstwo i antykwarstwo
– [określnik chronologiczny]
655 Katalogi antykwarskie
lub
Katalogi księgarskie
Np.
Katalog książek, rękopisów, rycin, litografii, mapp, rysunków, monet i medali polskich tudzież
obcych do rzeczy polskich odnoszących się, które nabyć można w składzie antykwarskim
Księgarni D. E. Friedleina w Krakowie. 1, Katalog książek i rękopisów polskich [...] 1873 /
[oprac. Władysław Bartynowski]. – Kraków : D. E. Friedlein, 1873.
610 24 |a Księgarnia D.E. Friedleina (Kraków)
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x księgarstwo i antykwarstwo |y 19 w.
655 4 |a Katalogi antykwarskie
Katalog ksiąg polskich znayduiących się w księgarni Zawadzkiego i Węckiego [...]. –
Warszawa : [Zawadzki i Węcki], 1823.
610 24 |a Księgarnia Józefa Zawadzkiego (Warszawa)
651 4 |a Warszawa |x księgarstwo i antykwarstwo |y 19 w.
655 4 |a Katalogi księgarskie
Opis możemy uzupełnić w razie potrzeby o hasła:
650
6XX
[nazwa sprzedawanych przedmiotów] – historia – [określnik geograficzny] –
[tematyka sprzedawanych wydawnictw]
Katalog monet polskich powierzonych do sprzedania Księgarni Antykwarskiej B. Bolcewicza
w Warszawie. – Warszawa : [s.n.], 1895.
610 24 |a Księgarnia Antykwarska B. Bolcewicza (Warszawa)
650 4 |a Monety polskie
651 4 |a Warszawa |x księgarstwo i antykwarstwo |y 19 w.
Bibliografia dzieł rolniczych : podana przez księgarnię H. Altenberga we Lwowie. – Lwów :
H. Altenberg, [190?].
610 24 |a Księgarnia Hermana Altenberga (Lwów)
650 4 |a Rolnictwo |y 19-20 w.
651 4 |a Lwów (Ukraina) |x księgarstwo i antykwarstwo |y 1901-1914 r.
655 4 |a Katalogi księgarskie
VIII.4.11.2. Katalogi aukcyjne
Katalogi obiektów wystawianych na aukcje opracowujemy według schematu:
610 [hasło korporatywne: nazwa instytucji przeprowadzającej aukcję]
650 Aukcja [lub jej rodzaj] – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
[nazwa sprzedawanych przedmiotów] – historia
lub
Rzemiosło [i tematy węższe]
lub
Sztuka [i tematy węższe]
650
655 Katalogi aukcyjne
W JHP BN występują dwa tematy opisujące rodzaje aukcji: Aukcja księgarska i Aukcja
sztuki. Jeśli katalog dotyczy innego rodzaju aukcji używamy wówczas ogólnego hasła
Aukcja.
Np.
IV Aukcja rzeźby : 28 czerwca 2010 r. w siedzibie Domu Aukcyjnego "Rempex" : wystawa
przedaukcyjna 25,26,28 czerwca 2010 r. – Warszawa : Rempex, 2010.
610 24 |a Dom Aukcyjny Rempex (Warszawa)
650 4 |a Aukcja sztuki |z Polska |y od 2001 r.
650 4 |a Rzeźba |y 18-20 w.
655 4 |a Katalogi aukcyjne
Aukcja 32 polskich exlibrisów XVIII i XIX wieku : dnia 1 marca 1927 r. / [Koło Miłośników
Exlibrisu przy Towarzystwie Miłośników Książki w Krakowie]. – [Kraków : Koło Miłośników
Exlibrisu przy Towarzystwie Miłośników Książki], 1927.
610 24 |a Towarzystwo Miłośników Książki (Kraków). |b Koło Miłośników Exlibrisu
650 4 |a Aukcja księgarska |z Polska |y 1918-1939 r.
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x księgarstwo i antykwarstwo |y 1918-1939 r.
655 4 |a Ekslibrisy polskie |y 18-19 w.
IX Aukcja broni : 27 czerwca 2011 r. Dom Aukcyjny "Rempex" : wystawa przedaukcyjna
24,25,27 czerwca 2011 r. – Warszawa : Rempex, 2011.
650 4 |a Aukcja |z Polska |y od 2001 r.
650 4 |a Broń
Należy też pamiętać, że jeśli przedmiotem aukcji są obiekty należące do więcej niż trzech
rodzajów sztuki lub rzemiosła, to wówczas stosujemy tematy ogólne np. Sztuka lub
Rzemiosło.
66 Aukcja sztuki współczesnej : 6 lipca 2011 r. w siedzibie Domu Aukcyjnego "Rempex" :
wystawa przedaukcyjna 25 czerwca - 6 lipca 2011 r. – Warszawa : Rempex, 201132.
Na aukcji oferowano malarstwo, grafikę, rzeźby, wyroby rzemiosła artystycznego oraz meble.
W opisie przedmiotowym przedmioty te zostały uogólnione do hasła Sztuka. Brak
przymiotnika językowo-etnicznego po tym temacie wynika z faktu, że sprzedawane
przedmioty pochodziły z różnych krajów
650 4 |a Aukcja sztuki |z Polska |y od 2001 r.
650 4 |a Sztuka |y 20-21 w.
.
W opisie katalogów aukcyjnych mogą wystąpić także inne hasła. W przypadku, gdy na aukcję
wystawione są zbiory określonej osoby dodajemy hasło rozwinięte o konstrukcji:
600 [osoba] – zbiory
Katalog części bibljoteki Edwarda Neprosa : licytacja LXVII. – Warszawa : ”Dom Sztuki“,
1930.
Dom Sztuki w Warszawie był zarówno domem aukcyjnym, jak i antykwariatem, dlatego opis
składa się z haseł opisujących katalog aukcyjny i antykwarski.
600 14 |a Nepros, Edward |d (1870-1928) |x zbiory
610 24 |a Dom Sztuki (Warszawa)
650 4 |a Aukcja księgarska |z Polska |y 1918-1939 r.
651 4 |a Warszawa |x księgarstwo i antykwarstwo |y 1918-1939 r.
32
66 aukcja sztuki współczesnej [online], [dostęp 17.06.2011], Dostępny w World Wide Web:
http://www.rempex.com.pl/wydarzenia/132-66-aukcja-sztuki-wspolczesnej/przedmioty?page=1.
VIII.4.11.3. Katalogi centralne
Katalogi centralne to wydawnictwo zawierające „opisy katalogowe całości lub części zbiorów
(starych druków, czasopism, rękopisów, kartografii) szeregu bibliotek”33. Opracowujemy je
następująco:
651
[hasło geograficzne dla miejscowości lub regionu mniejszego niż państwo] –
bibliotekarstwo – zbiory
lub
Zbiory biblioteczne – [określnik geograficzny]
65X
[rodzaj wydawnictwa] – historia – [określnik geograficzny] – [określnik
chronologiczny]
65X
[rodzaj wydawnictwa] – zbiory – [określnik geograficzny]
655 Katalogi centralne
Opracowanie tego typu publikacji zależy zatem od tego, czy wydawnictwo obejmuje swym
zasięgiem obszar państwa, czy jednostki mniejszej oraz czy obejmuje całość zbiorów, czy
materiały wyodrębnione ze względu na formę lub treść.
Centralny katalog bibliograficzny Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach,
Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach, Biblioteki Wyższej Szkoły Pedagogicznej
w Kielcach, Biblioteki Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach / oprac. Elżbieta Stec. – Kielce
: WBP Dział Informacyjno-Bibliograficzny, 1978.
651 4 |a Kielce (woj. świętokrzyskie) |x bibliotekarstwo |x zbiory
655 4 |a Katalogi centralne
Centralny katalog starych druków w rolniczych bibliotekach naukowych / Zdzisław Bort,
Helena Mącznik. – Puławy : CBR, 1984.
W opisie zaznaczono kolejno, gdzie znajdują się zbiory (Biblioteki rolnicze) , jakiej tematyki
dotyczą (Nauki przyrodnicze oraz Rolnictwo) oraz jaką mają formę (Stare druki).
650
650
650
655
655
4 |a Biblioteki rolnicze |x zbiory |z Polska
4 |a Nauki przyrodnicze |y 15-18 w.
4 |a Rolnictwo |y 15-18 w.
4 |a Katalogi centralne
4 |a Stare druki |x zbiory |z Polska
Centralny katalog czasopism i wydawnictw ciągłych gromadzonych przez biblioteki i
instytucje m. Koszalina / J. Jurczak ; Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, Zespół do
33
EWoK (hasło: Katalog centralny).
Koordynacji Działalności Bibliotek m. Koszalina. – Koszalin : Ośrodek Informacji
Technicznej i Ekonomicznej Koszalińskiego Zjednoczenia Budownictwa, 1969.
650 4 |a Wydawnictwa ciągłe |x zbiory |z Polska
651 4 |a Koszalin (woj. zachodniopomorskie) |x bibliotekarstwo |x zbiory
Katalog zagranicznych czasopism muzycznych w bibliotekach polskich : praca zbiorowa / pod
red. Włodzimierza Pigły ; Polska Rada Muzyczna. – Kraków : Polskie Wydaw. Muzyczne,
1980.
655 4 |a Czasopisma muzyczne |x zbiory |z Polska
VIII.4.11.4. Katalogi filatelistyczne
Wydawnictwa zawierające wykaz zbiorów filatelistycznych (znaczki pocztowe, całostki,
stemple) opisujemy je za pomocą tematów:
650
Znaczki pocztowe [przymiotnik językowo-etniczny] – [określnik chronologiczny]
lub
Całostki – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
lub
Stemple okolicznościowe – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
lub
Filatelistyka – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
65X
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki walorów pocztowych]
651
[nazwa geograficzna: miejsce obowiązywania walorów pocztowych] – łączność –
655
Katalogi filatelistyczne
Np.
Album polskich znaczków pocztowych 1860-1944. Cz. 2 / Państwowe Przedsiębiorstwo
Filatelistyczne "Ruch". – Warszawa : Agencja Wydawnicza "Ruch" : Państwowe
Przedsiębiorstwo Filatelistyczne "Ruch", 1965.
Po haśle Znaczki pocztowe polskie nie został zastosowany określnik chronologiczny,
ponieważ w Polsce pierwszy znaczek pocztowy pojawił się w 1860 r. i określnik 19-20 w.
odpowiada całej historii tej formy wydawniczej.
650 4 |a Znaczki pocztowe polskie
655 4 |a Katalogi filatelistyczne
Katalog polskich stempli okolicznościowych. Z. 16, 1987-1989 / Andrzej Myślicki. – Wrocław
: "Miszczak i Wincewicz", 1996.
650 _4 |a Stemple okolicznościowe |z Polska |y 1980-1989 r.
655 _4 |a Katalogi filatelistyczne
Katalogi filatelistyczne ukazują także walory pocztowe związane z obszarami mniejszymi niż
państwo lub takimi, które nie mogą być stosowane w funkcji określnika. Używamy wówczas
konstrukcji:
651 [hasło geograficzne] – łączność
Całostki Generalnego Guberatorstwa 1939-1945 / Piotr Pelczar. – Wrocław : Wydaw.
Miszczak i Wincewicz, 1993.
650
650
651
655
4 |a Całostki pocztowe |z Niemcy |y 1933-1945 r.
4 |a Całostki pocztowe |z Polska |y 1939-1945 r.
4 |a Generalne Gubernatorstwo (1939-1945) |x łączność
4 |a Katalogi filatelistyczne
Katalogi filatelistyczne ukazują również znaczki pocztowe zebrane ze względu na tematykę.
W przypadku opracowywania takiego dokumentu należy dodać do opisu hasło opisujące
tematykę znaczków.
"Św. Maksymilian Maria Kolbe na znaczkach pocztowych" / [aut.: Jan Bryła, Józef
Gonciarczyk] ; Polski Związek Filatelistów Okręg Beskidzki w Bielsku-Białej Koło Nr 33 w
Oświęcimiu. – Porąbka : DTL ; Oświęcim : na zlec. Polskiego Związku Filatelistów. Okręg
Beskidzki. Koła Nr 33 im. A. Orłowskiego przy Oświęcimskim Centrum Kultury, 2007.
600 04 |a Maksymilian Maria Kolbe |c (św. ; |d 1894-1941)
650 4 |a Znaczki pocztowe |y od 1945 r.
655 4 |a Katalogi filatelistyczne
VIII.4.11.5. Katalogi numizmatyczne
Katalogi numizmatów: monet, banknotów oraz medali opracowujemy stosując następujące
tematy:
650
Monety [przymiotnik językowo-etniczny]
lub
Banknoty [przymiotnik językowo-etniczny]
lub
Medale [przymiotnik językowo-etniczny] – [określnik geograficzny] – [określnik
chronologiczny]
650
Pieniądz zastępczy – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
651
[hasło geograficzne: miejsce obowiązywania znaków pieniężnych] – numizmatyka –
655
Katalogi numizmatyczne
Np.
Ilustrowany katalog banknotów polskich : 1794-1976 / Marian Kowalski. – Warszawa :
Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977.
Pierwszy polski banknot tzw. bilet skarbowy został wypuszczony w Polsce w 1794 roku34.
Powyższy katalog obejmuje zatem prawie cały okres funkcjonowania banknotów na ziemiach
polskich, dlatego w opisie nie zastosowano określnika chronologicznego 18-20 w.
650 4 |a Banknoty polskie
655 4 |a Katalogi numizmatyczne
Katalog monet dwuzłotowych NBP 1995-2009 / [red. Mariusz Reszczyński, Adrian Cieśla]. –
Kuniów : MARPOL M. Reszczyński, 2010.
650 4 |a Monety polskie |y od 1989 r.
Medale polskie 1901-1944 / Jacek Strzałkowski ; Polskie Towarzystwo Archeologiczne i
Numizmatyczne, Komisja Numizmatyczna. – Warszawa : PTAiN, 1981.
650 4 |a Medale polskie|y20 w.
34
Banknot [w:] Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [dostęp 17.07.2011], Dostępny w World Wide Web:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Banknot.
Część numizmatów była puszczana do obiegu na ściśle określonym terytorium mniejszym niż
dzisiejsze państwa. W opracowaniu uwzględniamy to stosując konstrukcję:
[nazwa geograficzna] – numizmatyka.
Monety książąt oświęcimskich : katalog : lata 1376-1916 / Piotr Kalinowski. – Kalety :
Wydawnictwo Piotr Kalinowski, 2009.
Katalog obejmuje monety wydawane na obszarze, który zmieniał przynależność państwową35.
Stąd w opisie konieczność uwzględnienia monet wprowadzanych do obiegu przez różne
państwa.
650
650
650
650
651
655
4 |a Monety austriackie
4 |a Monety czeskie
4 |a Monety polskie
4 |a Monety śląskie
4 |a Oświęcim (woj. małopolskie ; okręg) |x numizmatyka
4 |a Katalogi numizmatyczne
W różnych okresach historycznych stosowane były również pieniądze zastępcze. Wydawane
były nie przez uprawnione instytucje państwowe, lecz innych wystawców m. in. w celu
zapobieżenia brakowi na rynku środków płatniczych36. W opisie katalogów zawierających
pieniądze zastępcze, oprócz określenia, czy chodzi o monety, czy banknoty, należy
zastosować hasło: Pieniądz zastępczy.
Katalog banknotów zastępczych miasta i powiatu Zielona Góra na Śląsku (1917-1924) / Jan
Boguś ; [tł. Izabela Korniluk, Jan Boguś]. – Zielona Góra : Jan Boguś, 2007.
650
650
651
655
35
4 |a Banknoty niemieckie |y 1901-1939 r.
4 |a Pieniądz zastępczy |z Niemcy |y 1901-1939 r.
4 |a Zielona Góra (woj. lubuskie ; okręg) |x numizmatyka |y 1901-1939 r.
4 |a Katalogi numizmatyczne
Por. Księstwo oświęcimskie [w:] Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [dostęp 17.07.2011], Dostępny w
World Wide Web: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%99stwo_o%C5%9Bwi%C4%99cimskie.
36
Pieniądz zastępczy [w:] Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [dostęp 17.07.2011], Dostępny w World
Wide Web: http://pl.wikipedia.org/wiki/Pieni%C4%85dz_zast%C4%99pczy.
VIII.4.11.6. Katalogi tematyczne
Katalogi tematyczne to „uporządkowane wykazy dzieł muzycznych z załączonymi incypitami
(czasem także z zakończeniami) tekstu muzycznego”37. Współcześnie zazwyczaj mają
charakter „bibliograficznych spisów utworów jednego kompozytora”38. Ich opis powinien
zawierać następujące tematy:
600
[hasło osobowe: kompozytor, którego twórczości dotyczy katalog]
65X
[rodzaj muzyki]
655
Katalogi tematyczne
Np.
Henryk Wieniawski : katalog tematyczny dzieł : dzieła wszystkie = thematic catalogue of
works : complete works / Andrzej Jazon ; Towarzystwo Muzyczne im. Henryka
Wieniawskiego. – Poznań : Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego, 2009.
600 14 |a Wieniawski, Henryk |d (1835-1880)
650 4 |a Muzyka polska |y 19 w.
655 4 |a Katalogi tematyczne
Katalog tematyczny dzieł ks[iędza] Józefa Surzyńskiego / Krystyna Winowicz. – Kościan :
[Towarzystwo Miłośników Ziemi Kościańskiej], 1988.
600 14 |a Surzyński, Józef |d (1851-1919)
650 4 |a Muzyka polska |y 19-20 w.
655 4 |a Pieśń religijna |x katolicyzm
Katalogi tematyczne mogą także porządkować zbiory według proweniencji, wówczas
stosujemy schemat opracowania dla tematu formalnego Katalogi zbiorów (zob. VIII.4.11.12.)
uzupełniony o hasło Katalogi tematyczne.
Katalog tematyczny rękopiśmiennych zabytków dawnej muzyki w Polsce = Thematic
catalogue of early musical manuscripts in Poland. T. 1, Zbiory muzyczne proweniencji
wawelskiej. Z. 5, (WM6) / oprac. Anna Sienkiewicz ; red. Zygmunt M[arian] Szweykowski. –
Kraków : Polskie Wydaw. Muzyczne, 1982.
37
38
Mała encyklopedia muzyki, pod red. S. Śledzińskiego, Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe, 1981, s. 481.
Ibidem.
610 24 |a Zamek Królewski na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki (Kraków) |x zbiory
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x muzealnictwo |x zbiory
655 4 |a Rękopisy muzyczne |x historia |y 16-17 w.
655 4 |a Rękopisy muzyczne |x zbiory
VIII.4.11.7. Katalogi twórczości
Katalogi twórczości artystów zawierające spis dzieł plastycznych opracwuje się zgodnie ze
schematem.
600
[hasło osobowe: artysta plastyk, którego twórczości dotyczy katalog]
65X
[rodzaj uprawianej sztuki]
655
Katalogi twórczości
Np.
Marian Konieczny : katalog rzeźb. – Kraków : Ministerstwo Kultury i Sztuki, 1994.
600 14 |a Konieczny, Marian |d (1930- )
650 4 |a Pomniki |z Polska |y 20 w.
650 4 |a Rzeźba polska |y 20 w.
655 4 |a Katalogi twórczości
Matejko : obrazy olejne : katalog / pod red. i ze wstępem Krystyny Sroczyńskiej ; aut. Jurij
Birjułow [et al.] ; Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. – Warszawa : "Arkady", 1993 (dr.
w Hiszpanii).
600 14 |a Matejko, Jan |d (1838-1893)
655 4 |a Katalogi twórczości
655 4 |a Malarstwo polskie |y 19 w.
VIII.4.11.8. Katalogi wydawnicze
Katalogi wydawnicze zawierają spis wydawnictw lub nagrań opublikowanych przez dane
wydawnictwo lub wytwórnię muzyczną opracowujemy według schematu:
610
[hasło korporatywne: nazwa wydawnictwa lub firmy fonograficznej]
650
[typ/rodzaj publikacji] – historia – [określnik geograficzny] – [określnik
chronologiczny]
65X
[tematyka lub forma sprzedawanych wydawnictw]
655
Katalogi wydawnicze
Poniżej zaprezentowane przykłady to katalogi wydawnicze zawierające całość produkcji
wydawniczej danej firmy. Do ich opisu używamy jedynie dwóch tematów: hasła
korporatywnego i tematu formalnego.
Katalog PIW : 1961-1962. – Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1962.
610 24 |a Państwowy Instytut Wydawniczy
655 4 |a Katalogi wydawnicze
Katalog płyt gramofonowych : (Muza, Pronit) : 1962-1965 : dodatek na r. 1963 / Polskie
Nagrania. – Warszawa : Polskie Nagrania, [1962].
610 24 |a Przedsiębiorstwo Państwowe "Polskie Nagrania Muza"
Część katalogów prezentuje ofertę wydawniczą ograniczoną do jakiejś konkretnej dziedziny.
W opisie tego typu wydawnictw należy dodać hasła odpowiadające zagadnieniu, którego
dotyczą publikacje zaprezentowane w katalogu. Hasła takie dodajemy także wówczas, gdy
wydawnictwo specjalizuje się w określonej tematyce np. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze
i Leśne wydaje książki dotyczące rolnictwa i w opisie musimy dodać hasło: Rolnictwo.
Katalog książek. 1965-1968 / Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. – Warszawa :
Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, dr. 1970.
610 24 |a Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne
650 4 |a Rolnictwo
Katalogi wydawnicze prezentują także określone serie publikacji. W opisie takich
dokumentów jako dodatkowe hasło musi wystąpić nazwa tej serii (zob. część poświęconą
hasłom tytułowym).
Śląsk - Wydawnictwo : Biblioteka Pisarzy Czeskich i Słowackich. – Katowice : [s.n.], dr.
1970.
610 24 |a Wydawnictwo "Śląsk"
630 04 |a Biblioteka Pisarzy Czeskich i Słowackich (seria wyd.)
655 4 |a Literatura czeska |x historia
655 4 |a Literatura słowacka |x historia
VIII.4.11.9. Katalogi wystaw
VIII.4.11.9.1. Katalogi wystaw czasowych
W JHP BN temat formalny Katalogi wystaw służy do opisu katalogów wystaw czasowych.
W opisie publikacji na temat wystaw stałych (najczęściej muzealnych) stosuje się hasło
Informatory.
Podstawowy schemat opracowania tych dokumentów wygląda następująco:
600
[hasło osobowe: autor prezentowanych prac]
610
[hasło korporatywne: instytucja, w której odbywa się wystawa] – wystawy
65X
[nazwa, rodzaj, typ wystawianych obiektów]
65X
[tematyka wystawy]
651
[hasło geograficzne: miejsce wystawy] – wystawy – [określnik chronologiczny]
655
Katalogi wystaw
Np.
Ferdynand Ruszczyc 1870-1936 : katalog wystawy pośmiertnej : grudzień 1937-styczeń 1938
/ Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie ; [oprac. i reprodukcje Jan Bułhak]. –
Kraków : Komitet Uczczenia Pamięci Ferdynanda Ruszczyca : Dyrekcja TPSP, [1937].
Jest to katalog wystawy prezentującej grafikę, malarstwo i rysunki Ferdynanda Ruszczyca.
600 14 |a Ruszczyc, Ferdynand |d (1870-1936)
610 24 |a Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych (Kraków) |x wystawy
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x wystawy |y 1918-1939 r.
655 4 |a Grafika polska |y 19-20 w.
655 4 |a Rysunek polski |y 19-20 w.
Powstanie Listopadowe na Ziemi Mińskiej w 177 rocznicę wybuchu : katalog wystawy
grudzień 2007 - styczeń 2008 / [red. i aut. kat.: Janusz Kuligowski]. – Mińsk Mazowiecki :
Towarzystwo Przyjaciół Mińska Mazowieckiego, 2007.
610 24 |a Muzeum Ziemi Mińskiej (Mińsk Mazowiecki) |x wystawy
650
651
651
655
4 |a Powstanie 1830 r. listopadowe
4 |a Mińsk Mazowiecki (woj. mazowieckie ; okręg) |y 19 w.
4 |a Mińsk Mazowiecki (woj. mazowieckie) |x wystawy |y od 2001 r.
4 |a Katalogi wystaw
Niektóre z katalogów wystaw mają formę albumu. W opisie takich dokumentów możemy
dodać temat formalny Albumy.
Od Maneta do Bonnarda : grafika i rysunki impresjonistów i postimpresjonistów francuskich
ze zbiorów polskich / [oprac. i red. katalogu Ewa Frąckowiak, Anna Kozak ; aut. katalogu
Ewa Frąckowiak et al.]. – Warszawa : Muzeum Narodowe, 2001.
610 24 |a Muzeum Narodowe (Kraków) |x wystawy
610 24 |a Muzeum Narodowe (Warszawa) |x wystawy
650 4 |a Impresjonizm
650 4 |a Postimpresjonizm
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x wystawy |y od 2001 r.
651 4 |a Warszawa |x wystawy |y od 2001 r.
655 4 |a Albumy
655 4 |a Grafika francuska |y 19-20 w.
655 4 |a Rysunek francuski |y 19-20 w.
Wśród prac prezentowanych na wystawie były dzieła pochodzące z Gabinetu Rycin Biblioteki
Uniwersyteckiej w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie i Warszawie. W katalogu
Biblioteki Narodowej nie pokazujemy w hasłach przedmiotowych pochodzenia obiektów
prezentowanych na wystawie. Jeśli jednak biblioteka chce zawrzeć tą informację w opisie
przedmiotowym , to może to zrobić przy pomocy haseł o konstrukcji:
[instytucja] – zbiory
[nazwa geograficzna] – muzealnictwo [lub] bibliotekarstwo – zbiory
W podanym wyżej przykładzie można by użyć następujących haseł:
610 24 |a Biblioteka Uniwersytecka (Warszawa). |b Gabinet Rycin |x zbiory
610 24 |a Muzeum Narodowe (Kraków) |x zbiory
610 24 |a Muzeum Narodowe (Warszawa) |x zbiory
651 4 |a Warszawa |x bibliotekarstwo |x zbiory
651 4 |a Warszawa |x muzealnictwo |x zbiory
W opisie katalogów wystaw nie tworzymy hasła przedmiotowego odzwierciedlającego tytuł
wystawy (np. Wystawa "Amerykanin w Warszawie. Stolica w obiektywie Juliena Bryana").
Amerykanin w Warszawie : stolica w obiektywie Juliena Bryana 1936-74 = American in
Warsaw : the polish capital through the lens Julien Bryan 1936-74 / [projekt katalogu Łukasz
Kamieniak ; tł. Maja Łatyńska]. – Warszawa : Dom Spotkań z Historią, 2010.
600 14 |a Bryan, Julien Hequembourg |d (1899-1974)
610 24 |a Dom Spotkań z Historią (Warszawa) |x wystawy
611 24 |a Amerykanin w Warszawie : stolica w obiektywie Juliena Bryana 1936-74
650 4 |a Fotografowie amerykańscy |y 20 w.
651 4 |a Warszawa |y 20 w.
655 4 |a Fotografia amerykańska |y 20 w.
Wyjątkiem są katalogi wystaw będących pokłosiem plenerów, konkursów itp. imprez
artystycznych, których opis uzupełniamy hasłem korporatywnym - nazwa imprezy.
5 Biennale Fotografii : Galeria Miejska Arsenał, Poznań 11.05. - 10.06.2007 / [red. Zofia
Starikiewicz]. – Poznań : Galeria Miejska "Arsenał", cop. 2007.
610 24 |a Galeria Miejska "Arsenał" (Poznań) |x wystawy
611 24 |a Biennale Fotografii |n (5 ; |d 2007 ; |c Poznań)
651 4 |a Poznań (woj. wielkopolskie) |x wystawy |y od 2001 r.
655 4 |a Fotografia |y 20-21 w.
655 4 |a Fotografia |x konkursy i festiwale |z Polska |y od 2001 r.
III Plener Rzeźbiarski Kluczbork 2009 / Muzeum im. Jana Dzierżonia w Kluczborku. –
Kluczbork : Muzeum im. Jana Dzierżonia, 2009.
610 24 |a Muzeum im. Jana Dzierżona (Kluczbork) |x wystawy
611 24 |a Plener Rzeźbiarski |n (3 ; |d 2009 ; |c Kluczbork)
650 4 |a Rzeźba ludowa polska |y 20 w.
651 4 |a Kluczbork (woj. opolskie) |x wystawy |y od 2001 r.
O budowie haseł korporatywnych typu impreza zob. więcej w poświeconej im części
poradnika.
Jeśli nazwa konkursu nie jest wyróżniająca rezygnujemy z tworzenia hasła.
Biała fabryka w obiektywie : konkurs fotograficzny dla uczniów gimnazjów i szkół
ponadgimnazjalnych / [red. i materiały kat. Agnieszka Szygendowska] ; Centralne Muzeum
Włókiennictwa w Łodzi. – [Łódź : Centralne Muzeum Włókiennictwa, 2009].
610 24 |a Centralne Muzeum Włókiennictwa (Łódź) |x wystawy
650 4 |a Sztuka dziecka |z Polska |y 21 w.
651 4 |a Łódź (woj. łódzkie) |x wystawy |y od 2001 r.
655 4 |a Fotografia polska |y od 2001 r.
W hasłach można wskazywać autora zbiorowego wystawy. W powyższym przypadku są to
dzieci oraz młodzież i w związku z tym zostały użyte hasła: Sztuka dziecka i Twórczość
dzieci i młodzieży. Takim zbiorowym autorem mogą też być np. absolwenci jakiejś uczelni.
Na własną rękę : absolwenci pracowni Leona Tarasewicza : Magda Bielesz, Krzysztof
Buczek, Bogna Burska, Marcin Chomicki, Wojciech Gilewicz, Katarzyna Korzeniecka,
Marzena Nowak, Anna Okrasko, Konrad Radziejewski, Paweł Szczerepa / [noty o artystach
Joanna Sokołowska ; red. Jolanta Pieńkos]. – Warszawa : Zachęta Narodowa Galeria Sztuki,
2006.
610 24 |a Akademia Sztuk Pięknych (Warszawa). |b Wydział Malarstwa |x absolwenci
610 24 |a "Zachęta" Narodowa Galeria Sztuki (Warszawa) |x wystawy
650 4 |a Sztuka polska |y 21 w.
Wystawa prac absolwentów Wyższego Studium Fotografii Dyplom' 89 - C.O.M.U.K., Stara
Galaria ZPAF, czerwiec 89 / [projekt i red. kat.: Zbigniew Tomaszczuk, Iwona Załuska]. –
[S.l. : s.n., 1989].
610 24 |a Stara Galeria ZPAF (Warszawa) |x wystawy
610 24 |a Wyższe Studium Fotografii |x absolwenci
610 24 |a Wyższe Studium Fotografii |x prace dyplomowe
VIII.4.11.9.1. Publikacje dotyczące wystaw stałych
Opis wydawnictw związanych z wystawami stałymi buduje się podobnie jak opis katalogów
zbiorów, z tym, że jako temat formalny stosujemy hasło Informatory.
6XX
[hasło osobowe lub korporatywne: właściciel zbiorów] – zbiory
65X
[obiekty kolekcjonowane inne niż dzieła sztuki] – historia – [określnik geograficzny] –
lub
[dzieła sztuki] – [określnik chronologiczny]
65X
[obiekty kolekcjonowane] – zbiory – [określnik geograficzny]
651
[nazwa geograficzna: siedziba instytucji będącej właścicielem zbiorów] –
bibliotekarstwo – zbiory
lub
muzealnictwo – zbiory
655
Informatory
Np.
Przewodnik po wystawach stałych Muzeum Śląskiego we Wrocławiu. – [Wrocław] :
Towarzystwo Miłośników Wrocławia, 1962.
610 24 |a Muzeum Narodowe (Wrocław) |x zbiory
651 4 |a Wrocław (woj. dolnośląskie) |x muzealnictwo |x zbiory
VIII.4.11.10. Katalogi wzorcowe
Kolejnym rodzajem dokumentu wyróżnionym w JHP BN ze względu na formę jest katalog
wzorcowy. Dokument ten definiuje się jako „przykładowy spis racjonalnie dobranego i
zalecanego bibliotekarzom księgozbioru określonego typu bibliotek”39. Jego opis w JHP BN
obejmuje hasła:
650
Biblioteki [typ] – zbiory – [określnik geograficzny]
lub
Zbiory biblioteczne – [określnik geograficzny]
65X
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki dokumentów prezentowanych w
katalogu]
655
Katalogi wzorcowe
655
[typ wydawnictwa] – historia – [określnik geograficzny] – [określnik
chronologiczny]
Opis katalogu wzorcowego dla określonego typu bibliotek składa się z trzech elementów:
tematu formalnego oraz haseł określających rodzaj biblioteki i w razie potrzeby tematykę
zbiorów.
Katolog biblioteki ośmioklasowej szkoły podstawowej : książki dla ucznia / Ministerstwo
Oświaty i Szkolnictwa Wyższego. – Warszawa : Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych,
1971.
650
650
655
655
655
4 |a Biblioteki szkolne |x zbiory |z Polska
4 |a Wydawnictwa dla dzieci i młodzieży |x historia |z Polska
4 |a Katalogi wzorcowe
4 |a Literatura dziecięca |x historia
4 |a Literatura młodzieżowa |x historia
A basic music library : essential scores and books / ed. by Pauline Shaw Bayne ; comp. by the
Music Library Association, Subcommittee on Basic Music Collection. – Chicago : American
Library Association, 1978.
650 4 |a Biblioteki muzyczne |x zbiory |z Stany Zjednoczone
650 4 |a Muzyka |x historia
39
EWoK (hasło: Bibliografia zalecająca).
655 4 |a Katalogi wzorcowe
Zamiast opisu tematyki może pojawić się konieczność określenia formy gromadzonych
materiałów. W poniższym przykładzie są to płyty gramofonowe.
Materiały audiowizualne dla bibliotek publicznych : nagrania płytowe muzyki i słowa :
katalog / [oprac. Leokadia Opławska]. – Warszawa : Biblioteka Narodowa. Instytut Książki i
Czytelnictwa, 1976.
650 4 |a Biblioteki publiczne |x zbiory |z Polska
650 4 |a Płyty gramofonowe
Zdarza się również, że katalog nie opisuje zbiorów konkretnego rodzaju biblioteki i może być
stosowany w różnego typu placówkach. Stosujemy wówczas ogólne hasło Zbiory
biblioteczne.
Spis książek, które powinny być stale i w odpowiedniej postaci dostępne w księgarniach i
bibliotekach / [oprac. Witold Adamiec z zespołem] ; Biblioteka Narodowa, Instytut Książki i
Czytelnictwa. – Warszawa : BN, 1983.
650 4 |a Zbiory biblioteczne |z Polska
VIII.4.11.11. Katalogi zabytków
Katalogi zabytków będące spisem obiektów zabytkowych na danym terenie opisujemy
według schematu:
650
Sztuka (albo tematy węższe)
lub
Architektura (albo tematy węższe)
lub
Budownictwo (albo jego rodzaj) – historia – [określnik geograficzny] – [określnik
chronologiczny]
lub
[rodzaj obiektu] – [określnik geograficzny] – [określnik chronologiczny]
651
[hasło geograficzne: miejscowość lub obszar, na którym znajdują się obiekty
zabytkowe] – określnik - sztuka
lub
zabytkowe] – określnik - budownictwo
lub
zabytkowe] – określnik - przemysł
lub
zabytkowe] – kultura
655
Katalogi zabytków
Część katalogów zabytków opisuje wszystkie obiekty zabytkowe na danym terenie,
niezależnie od ich rodzaju. Do ich opisu stosujemy dwa hasła: geograficzne z określnikiem –
sztuka oraz temat formalny.
Bydgoszcz i okolice / oprac. autorskie T. Chrzanowski i M. Kornecki ; wstępną
inwentaryzację przeprowadzili Romana i Tomasz Juraszowie ; Polska Akademia Nauk.
Instytut Sztuki. Pracownia Inwentaryzacji Zabytków. – Poznań : Wydawnictwa Artystyczne i
Filmowe, 1977.
651 4 |a Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie ; okręg) |x sztuka
655 4 |a Katalogi zabytków
Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. 7, Województwo opolskie. Z. 13, Powiat raciborski / T.
Chrzanowski, M. Kornecki ; [wiadomości hist. przejrz. Władysław Dziewulski]. – Warszawa :
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk : Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, dr. 1967.
651 4 |a Racibórz (woj. śląskie ; okręg) |x sztuka
Jeśli katalog rejestruje konkretny rodzaj zabytków, jego opis uzupełniamy o adekwatne do
treści hasła.
Inwentarz drewnianej architektury sakralnej w Polsce. Z. 1 a, Kościoły w Małopolsce XV
wieku (Mogiła, Olbierzowice, Zborówek) / oprac. R. Brykowski ; [red. nauk. cyklu Ryszard
Brykowski] ; Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki. – Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im.
Ossolińskich, 1983.
Jedynym sposobem na pokazanie, że katalog dotyczy drewnianej architektury sakralnej było
zastosowanie dwóch tematów. Jeden odnosi się do rodzaju obiektów (Kaplice i kościoły),
drugi zaś pokazuje, że chodzi o budownictwo drewniane.
650
650
651
655
4 |a Budownictwo drewniane |z Polska |y 15 w.
4 |a Kościoły i kaplice |z Polska |y 15 w.
4 |a Małopolska |x budownictwo |y 15 w.
4 |a Katalogi zabytków
Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce. T. 4, Województwo łódzkie. Z. 5,
Powiaty Bełchatów i Łask / Władysław Baranowski ; red. Jan Pazdur ; Instytut Historii
Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk.Wrocław : Zakł. Nar. im. Ossolińskich Wydaw.
PAN, 1972.
650
651
651
655
4 |a Budownictwo przemysłowe |x zabytki |z Polska
4 |a Bełchatów (woj. łódzkie ; okręg) |x przemysł |x zabytki
4 |a Łask (woj. łódzkie ; okręg) |x przemysł |x zabytki
4 |a Katalogi zabytków
Zachowane synagogi i domy modlitwy w Polsce : katalog / Eleonora Bergman, Jan Jagielski ;
Żydowski Instytut Historyczny. – Warszawa : Żydowski Instytut Historyczny, 1996.
Katalog prezentuje synagogi z terenu całej Polski, dlatego nie użyto hasła o konstrukcji:
[nazwa geograficzna] – budownictwo.
650 4 |a Bóżnice |z Polska
650 4 |a Sztibł |z Polska
Dzwony Diecezji Tarnowskiej / Jan Rzepa, Marian Kornecki. – Kraków : Stowarzyszenie
"Kultura i Natura" im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, 2001.
650 4 |a Dzwony |z Polska
651 4 |a Tarnowska, diecezja (katol.) |x sztuka
VIII.4.11.12. Katalogi zbiorów
Katalogi zbiorów opisujemy według poniższego schematu:
6XX
[hasło osobowe lub korporatywne: właściciel zbiorów] – określnik - zbiory
65X
[obiekty kolekcjonowane inne niż dzieła sztuki] – historia – [określnik geograficzny] –
lub
[dzieła sztuki] – [określnik chronologiczny]
65X
[obiekty kolekcjonowane] – określnik - zbiory – [określnik geograficzny]
651
bibliotekarstwo – określnik - zbiory
lub
muzealnictwo – określnik - zbiory
655
Katalogi zbiorów
Katalogi zbiorów możemy podzielić ze względu na właściciela zbioru obiektów, których spis
znajduje się w dokumencie. Większość z nich pokazuje zbiory rozmaitych instytucji.
Katalog Galerji Współczesnej Muzeum Narodowego w Krakowie / Muzeum Narodowe w
Krakowie. – Kraków : MN, 1924.
610 24 |a Muzeum Narodowe (Kraków). |b Galeria Współczesna |x zbiory
650 4 |a Rzeźba polska |y 19-20 w.
650 4 |a Rzeźba polska |x zbiory
655 4 |a Malarstwo polskie |x zbiory
Po określniku – zbiory nie stosuje się określnika geograficznego w przypadku, gdy określnik
ten ma taki sam zakres, jak przymiotnik etniczny przy nazwie kolekcjonowanych
przedmiotów. Nie stosuje się po nim także określnika chronologicznego.
Rzeźba polska |x zbiory |z Polska |y 19 w.
Katalog inkunabułów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu / Wiesław Wydra. – Poznań :
BU, 2002.
610 24 |a Biblioteka Uniwersytecka (Poznań) |x zbiory
650 4 |a Inkunabuły |x zbiory |z Polska
651 4 |a Poznań (woj. wielkopolskie) |x bibliotekarstwo |x zbiory
Fajanse prószkowskie : kolekcja ze zbiorów Muzeum w Gliwicach / Anna Kwiecień, Stanisław
Siess-Krzyszkowski ; [tł. Weronika Tyslik ! (j. niem.), Iweta Kulczycka (j. ang.), Dawid
Smolorz (przedm.)]. – Gliwice : Muzeum w Gliwicach, 2005.
610 24 |a Manufaktura Ceramiczna (Prószków)
610 24 |a Muzeum (Gliwice) |x zbiory
650 4 |a Fajans |x wyroby |z Niemcy |y 18-19 w.
650 4 |a Fajans |x wyroby |x zbiory |z Polska
651 4 |a Gliwice (woj. śląskie) |x muzealnictwo |x zbiory
651 4 |a Prószków (woj. opolskie) |x rzemiosło |y 18-19 w.
Część katalogów prezentuje kolekcje zgromadzone przez konkretne osoby lub rodziny. W ich
opisie hasło korporatywne jest zastępowane hasłem osobowym. Dodajemy także temat
Kolekcjonerstwo z odpowiednimi określnikami.
Banknoty polskie = Polish paper money : kolekcja Lucow. T. 3, 1919-1939 / Jerzy
Koziczyński. – Warszawa : Semafic, 2005.
600 14 |a Lucow, Janusz |d (1948- ) |x zbiory
650 4 |a Banknoty polskie |y 1918-1939 r.
650 4 |a Banknoty polskie |x zbiory
650 4 |a Kolekcjonerstwo |z Polska |y od 1944 r.
Przewodnik po zbiorach w pałacu Hr. Pusłowskich w Krakowie. – Kraków : [s. n.], 1936.
600 34 |a Pusłowski |c (rodzina) |x zbiory
650 4 |a Kolekcjonerstwo |z Polska |y 19-20 w.
650 4 |a Sztuka |x zbiory |z Polska
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x pałac Pusłowskich
Część katalogów zawiera także opis kolekcji gromadzonej przez daną osobę, która znajduje
się obecnie w posiadaniu instytucji. Do ich opisu stosujemy hasło wyrażające twórcę kolekcji
oraz obecnego jej właściciela z określnikiem – zbiory.
Druki bibliofilskie i exlibrisy ze zbiorów Marii Skalickiej / [druki bibliofilskie ze zbiorów
Marii Skalickiej, będące w posiadaniu Książnicy Cieszyńskiej zest. Małgorzata Szelong,
exlibrisy ze zbiorów Marii Skalickiej, będące w posiadaniu Oddziału Muzeum Ustrońskiego
"Zbiory Marii Skalickiej" zest. Irena Maliborska i Magdalena Piechowiak] ; Zbiory Marii
Skalickiej" Oddział Muzeum Ustrońskiego. – Ustroń : Galeria Na Gojach A. B. K. Heczko,
2007.
600 14 |a Skalicka, Maria |d (1923-2002) |x zbiory
610 24 |a Książnica Cieszyńska |x zbiory
610 24 |a Muzeum "Zbiory Marii Skalickiej" (Ustroń) |x zbiory
650 4 |a Druki bibliofilskie |x zbiory |z Polska
651 4 |a Ustroń (woj. śląskie) |x wystawy |y od 2001 r.
655 4 |a Ekslibrisy |x zbiory |z Polska
Niekiedy zmienia się także instytucja będąca właścicielem zbiorów.
Księgozbiór Gimnazjum im. Anny Jagiellonki w zbiorach Książnicy Pedagogicznej im.
Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu : katalog / [red. Bogumiła Celer]. – Kalisz : Kaliskie
Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2008.
610 24 |a Książnica Pedagogiczna im. Alfonsa Parczewskiego (Kalisz) |x zbiory
610 24 |a Państwowe Gimnazjum im. Anny Jagielonki (Kalisz) |x bibliotekarstwo |x
zbiory
651 4 |a Kalisz (woj. wielkopolskie) |x bibliotekarstwo |x zbiory
Katalogi zbiorów mogą mieć także formę albumów. W opracowaniu dodajemy wówczas
temat formalny Albumy.
Grafika francuska XVI-XIX w. : katalog zbiorów. Cz. 1, Album / Izabela Żak ; [zdjęcia
Edmund Witecki]. – Wrocław : MN, 1998.
651 4|a Wrocław (woj. dolnośląskie) |x muzealnictwo |x zbiory
655 4 |a Albumy
655 4 |a Grafika francuska |y 16-19 w.
655 4 |a Grafika francuska |x zbiory |z Polska
VIII.4.12. Źródła historyczne
Temat formalny Źródła historyczne stosujemy w JHB BN do opisu zbiorów dokumentów
pisanych o różnej formie wydanych w celu badawczym lub edukacyjnym. Wydawnictwa tego
typu są zazwyczaj zaopatrzone w aparat krytyczny (przypisy, komentarze)
Batalion AK "Kiliński" : dokumenty z Powstania Warszawskiego / Bartosz Nowożycki, Maria
Anna Wieczorkiewicz. – Warszawa : Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej : Oficyna
Wydawnicza Rytm, cop. 2009.
610 24 |a Armia Krajowa. |b Batalion "Kiliński"
650 4 |a Powstanie 1944 r. warszawskie |x jednostki wojskowe
Temat ten stosujemy wyłącznie w przypadku, gdy mamy do czynienia ze zbiorem źródeł o
różnej formie. Jeśli opracowywany dokument zawiera jeden typ źródła, wówczas stosujemy w
opisie adekwatny temat formalny (lista tematów poniżej).
Depesze wojenne attachatu wojskowego przy Ambasadzie RP w Bukareszcie 1939-1940 /
Tadeusz Dubicki, Andrzej Suchcitz oprac. nauk. ; Instytut Tarnogórski i Muzeum Instytutu
Tarnogórskiego. – Tarnowskie Góry : Wydawnictwo Instytutu Tarnogórskiego i Muzeum,
2006.
610 24 |a Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej (Bukareszt). |b Attachat Wojskowy
650 4 |a Służba zagraniczna polska |z Rumunia |y 1939-1945 r.
650 4 |a Wojsko |x polityka |z Polska |y 1939-1945 r.
651 4 |a Polska |x polityka |y 1939-1945 r.
Księga ślubów parafii radzionkowskiej z lat 1801-1850 / wydał i wstępem opatrzył Zbigniew
Kwaśny. – Wrocław : Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, 1996.
650
651
655
655
4 |a Parafia |x katolicyzm |z Polska |y 19 w.
4 |a Radzionków (woj. śląskie) |x ludność |y 19 w.
4 |a Księgi zaślubionych
4 |a Źródła historyczne
Towarzysze Robotnicy! [Inc.: W początku sierpnia Warszawa była widownią olbrzymiego
ruchu strejkowego...] : Warszawa w sierpniu 1899 roku / Warszawski Komitet Robotniczy. –
[Warszawa : s.n., 1899].
610 24 |a Polska Partia Socjalistyczna (1892-1948) |y 19 w.
650 4 |a Strajki |z Polska |y 19 w.
651 4 |a Warszawa |y 19 w.
651 4 |a Zabór rosyjski |x przemysł |y 19 w.
Lista tematów formalnych odpowiadających rodzajom źródeł historycznych:
Afisze
Bulle
Dane statystyczne
Druki ulotne
Encykliki
Faksymile
Fotografia
Jednodniówki
Konstytucje apostolskie
Korespondencja dyplomatyczna
Korespondencja handlowa
Korespondencja urzędowa
Księgi chrztów
Księgi metrykalne parafialne
Księgi miejskie
Księgi parafialne
Księgi przyjęć do prawa miejskiego
Księgi radzieckie
Księgi sądowe
Księgi zaślubionych
Księgi zmarłych
List otwarty
Listy
Listy pasterskie
Literatura podróżnicza
Nekrologi
Obwieszczenia
Orędzia papieskie
Pamiętniki
Plakat
Pocztówki
Reprinty
Stare druki
Telegramy patriotyczne
Wydawnictwa urzędowe
Żydowskie księgi pamięci
Jeśli w kartotece wzorcowej brak adekwatnego hasła, stosujemy temat Źródła historyczne.
Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego : lata 1696-1732 / wyd. Michał
Zwierzykowski. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 2008.
W słowniku JHP BN nie ma hasła Akta sejmikowe i w związku z tym stosujemy temat Źródła
historyczne.
650
651
651
655
4 |a Sejmiki |y 17-18 w.
4 |a Kalisz (woj. wielkopolskie) |y 17-18 w.
4 |a Poznań (woj. wielkopolskie) |y 17-18 w.
4 |a Źródła historyczne
Tematy formalne opisujące rodzaje źródeł historycznych są sukcesywnie wprowadzane do
zasobu słownictwa JHP BN
VIII.4.13. Wydawnictwa religijne
Po tematach formalnych z dziedziny religii stosuje się określniki rzeczowe wyrażające religię
bądź wyznanie.
Modlitewnik dla dzieci / il. Stanisław Barbacki ; [oprac. i red. Gabriela Pindur]. – Katowice
: Księgarnia Św[iętego] Jacka, 2003.
Określników tych nie stosujemy, gdy termin jest związany wyłącznie z jedną religią lub
wyznaniem. Przykładem jest temat Droga krzyżowa (nabożeństwo odprawiane wyłącznie w
Kościele katolickim).
Matko Pięknej Miłości, pomóż nam kochać Miłość : medytacje drogi krzyżowej / Wiesława
Bogaczewicz-Bieda. – Kraków : Wydawnictwo Księży Sercanów, dr. 2009.
600 04 |a Maria |c (Matka Jezusa Chrystusa) |x katolicyzm
650 4 |a Droga krzyżowa
655 4 |a Rozmyślania religijne
Po temacie Rozmyślania religijne nie stosuje się określnika – chrześcijaństwo ani
określników o węższym zakresie (np. katolicyzm, anglikanizm). Można natomiast stosować
określniki wyrażające religie niechrześcijańskie (np. islam, judaizm).
W opracowaniu dokumentów na temat wydawnictw religijnych po określniku wyrażającym
religię lub wyznanie stosujemy określnik – historia.
Historia modlitewników katolickich w Polsce / Józef Kownacki – Warszawa : Wydawnictwo
Religijne, 2009.
655 4 |a Modlitewnik |x katolicyzm |x historia |z Polska
VIII.4.13.1. Katechizm
Katechizm to „książka zawierająca zwięzły wykład podstawowych treści nauki
chrześcijańskiej”40.
W JHP BN występują tematy dla katechizmów poszczególnych wyznań chrześcijańskich:
Katechizm Braci Czeskich,
Katechizm ewangelicko-augsburski,
Katechizm katolicki,
Katechizm Kościoła polskokatolickiego,
Katechizm mariawicki,
Katechizm prawosławny,
Katechizm protestancki.
- lista ta jest otwarta i uzupełniana w miarę potrzeb.
Schemat opracowania tego typu dokumentów obejmuje wyłącznie odpowiedni temat
formalny.
Bóg z nami : [katechizm]. Cz. 1 / oprac. zespół Jan Charytański [et al.] ; il. Czesława
Augustyna Marek. – Olsztyn : Warmińskie Wydaw. Diecezjalne, 1994.
655 4 |a Katechizm katolicki
Mały katechizm dra Marcina Lutra / Martin Luther. – Warszawa : "Zwiastun", 1972.
655 4 |a Katechizm ewangelicko-augsburski
Katechizm Cerkwi Prawosławnej / [kol. red. Marek Jakimiuk, Hieromnich Gabriel
(Hagioryta), Jan Misiejuk]. – Hajnówka : "Bratczyk" ; Białystok : "Orthdruk", 2001.
655 4 |a Katechizm prawosławny
40
Katechizm [w:] Encyklopedia PWN [online], [dostęp 28.08.2011], Dostępny w World Wide Web:
http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3921148/katechizm.html.
VIII.4.13.2. Modlitewniki i Modlitewniki dla dzieci
Temat Modlitewniki i Modlitewniki dla dzieci stosujemy do dokumentów zawierających
zbiory modlitw.
Schemat opracowania modlitewników obejmuje następujące hasła:
600
[hasło osobowe: osoba boska, święta lub błogosławiona, do której adresowane są
modlitwy] – określnik - kult – [określnik rzeczowy wyrażający nazwę wyznania]
650
[hasło ogólne: przedmiot modlitwy] – określnik - kult
lub
[rodzaj modlitwy, nabożeństwa]
655
Modlitewniki dla dzieci - [określnik rzeczowy wyrażający nazwę religii lub
wyznania]
lub
Modlitewniki - [określnik rzeczowy wyrażający nazwę religii lub wyznania]
Modlitewnik Maryjny / [zebr. Józef Cierkowski]. – Bydgoszcz : Wydawnictwo "Koronis",
[2010].
600 04 |a Maria |c (Matka Jezusa Chrystusa) |x kult |x katolicyzm
655 4 |a Modlitewniki |x katolicyzm
Jezu, ufam Tobie! : wybrane modlitwy św. Siostry Faustyny. – Kraków : "Misericordia",
2004.
Kult Miłosierdzia Bożego występuje wyłącznie w katolicyzmie, dlatego po haśle Miłosierdzie
Boże nie stosujemy określnika wyrażającego wyznanie.
650 4 |a Miłosierdzie Boże |x kult
Przez rany do serca : modlitwy do Krwi Chrystusa / [aut. Winfried Wermter]. – Częstochowa
: "Pomoc". Wydaw. Misjonarzy Krwi Chrystusa, 2000.
650 4 |a Krew Chrystusa |x kult |x katolicyzm
Droga Krzyżowa z rodzinami / Michel Schooyans ; [tł. Krzysztof Wierzchoń]. – Warszawa :
Rada Episkopatu Polski d/s Rodziny : Fundacja "Vita Familiae", [2001].
Po temacie Droga krzyżowa nie stosujemy określnika wyrażającego wyznanie, ponieważ jest
to nabożeństwo odprawiane wyłącznie w Kościele Katolickim.
650 4 |a Droga krzyżowa
Modlitewnik żydowski : (modlitwy na cały rok) dla młodzieży szkolnej wyznania
mojżeszowego : podręcznik dla oddziałów 1-6 szkoły powszechnej / oprac. według starych
źródeł Sz. Bogin. – Głębokie : [s.n.], 1933.
655 4 |a Modlitewniki dla dzieci |x judaizm
Dobranoc Panie Boże : wieczorne modlitwy dzieci / Bernadette McCarver Snyder ; tł. Julita
Makowiecka ; przy współpr. Łucji Makowieckiej, Ani Dworaczek, Macieja Iwańskiego ; il.
Ewa Gorecka. – Kraków : Wydaw. WAM, 2003.
VIII.4.13.3. Śpiewniki kościelne
Są to dokumenty zawierające teksty pieśni chrześcijańskich - z notacją muzyczną lub bez niej.
W opisie przedmiotowym tych dokumentów stosujemy zwykle konstrukcję:
655
Śpiewniki kościelne – [ określnik rzeczowy wyrażający religię lub wyznanie]
Śpiewajmy Panu : śpiewnik parafialny Parafii Rzymskokatolickiej p.w. św. Jana Chrzciciela
w Radzikowie Wielkim / [oprac.] Wiesław Pińczuk. – Radzików Wielki : [Parafia
Rzymskokatolicka p.w. św. Jana Chrzciciela], 2005.
655 4 |a Śpiewniki kościelne |x katolicyzm
Śpiewajcie Panu : śpiewnik Kościoła Adwentystów D.S. : [praca zbiorowa / red. Zachariasz
Łyko. – Warszawa : "Znaki Czasu", 1977.
655 4 |a Śpiewniki kościelne |x adwentyści
W zależności od zawartości dokumentu mogą wystąpić również inne tematy formalne, a
zwłaszcza::
655
[gatunek religijnej muzyki wokalnej]
655
Pieśń [rodzaj] – [określnik rzeczowy wyrażający religię lub wyznanie]
Śpiewnik pieśni maryjnych Jastarniańskiej Kompanii na odpust MB Szkaplerznej / [oprac.
Michał Kohnke]. – Gdynia : Wydawnictwo "Region", 2008.
655 4 |a Pieśń maryjna |x katolicyzm
Matko Szkaplerzna oto dzieci twoje / [oprac. i red. muzyczna Krzysztof Wasilewski]. – Czerna
; Poznań : Flos Carmeli, 2010.
655 4 |a Pieśń (głos i organy)
655 4 |a Pieśń chóralna
Niektóre śpiewniki wymagają zastosowania dodatkowych tematów rzeczowych wskazujących
na treść i szczególne przeznaczenie dokumentu lub dodatkowych tematów formalnych
wskazujących na sposób prezentacji zapisu muzycznego.
Pieśni do Miłosierdzia Bożego. – Białystok : Wydawnictwo Buk, 2010.
650 4 |a Miłosierdzie Boże |x kult
Śpiewnik dla wszystkich - odkupionych krwią Chrystusa / [oprac. Daniel Rafał Mokwa]. –
Częstochowa : Pomoc Wydawnictwo Misjonarzy Krwi Chrystusa, 2009.
655 4 |a Teksty z chwytami gitarowymi
Do Serca Twego, Królu królów : śpiewnik / [wybór i oprac. Stanisław Garnczarski]. –
Tarnów : Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, cop. 2010.
655 4 |a Melodia z tekstem podłożonym
VIII.4.13.4. Pomoce liturgiczno-duszpasterskie
Temat Pomoce liturgiczno-duszpasterskie stosujemy do dokumentów służących jako pomoc
w pracy duszpasterskiej. Są on przeznaczone dla duchownych różnych wyznań.
Schemat opracowania tych materiałów obejmuje następujące tematy:
6XX
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki]
655
Pomoce liturgiczno-duszpasterskie – [określnik rzeczowy wyrażający wyznanie]
Np.
Ciebie, Boga, wysławiamy : pomoce duszpasterskie na Jubileuszowy Rok 2000. Z. 3, Wielki
Post i Wielkanoc. Cz. 1, Celebracje i modlitwy / [red. Stanisław Szczepaniec] ; Komitet
Obchodów Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 i Millennium Diecezji Krakowskiej. – Kraków :
Wydaw. Św[iętego] Stanisława BM [Biskupa Męczennika] Archidiecezji Krakowskiej, 2000.
650 4 |a Wielkanoc |x katolicyzm
650 4 |a Wielki Post |x katolicyzm
655 4 |a Pomoce liturgiczno-duszpasterskie |x katolicyzm
Komentarze mszalne : czas Adwentu i Bożego Narodzenia / oprac. Andrzej Rojewski. –
Włocławek : Włocławskie Wydaw. Diecezjalne, 1999.
650 4 |a Adwent |x liturgia |x katolicyzm
650 4 |a Boże Narodzenie |x liturgia |x katolicyzm
655 4 |a Pomoce liturgiczno-duszpasterskie |x katolicyzm
Poradnictwo przedmałżeńskie : jak przygotować narzeczonych do małżeństwa / Tomasz
Ropiejko. – Warszawa, 2001
650 4 |a Małżeństwo |x zielonoświątkowcy
650 4 |a Poradnictwo małżeńskie
655 4 |a Pomoce liturgiczno-duszpasterskie |x zielonoświątkowcy
VIII.4.13.5. Rozmyślania religijne
Dokumenty zawierające rozważania na temat wiary – opisujemy za pomocą tematu
formalnego Rozmyślania religijne.
Po temacie Rozmyślania religijne nie stosuje się określnika – chrześcijaństwo ani
określników o węższym zakresie (np. katolicyzm, anglikanizm). Można natomiast stosować
określniki wyrażające religie niechrześcijańskie (np. islam, judaizm).
W hasłach dodatkowych, w których wskazujemy treść rozważań, stosujemy określniki
rzeczowe wyrażające zarówno chrześcijaństwo i wyznania chrześcijańskie jak i religie
niechrześcijańskie, o ile perspektywa taka jest wyraźnie zaznaczona w tekście:
.
6XX
[hasło osobowe lub ogólne: określenie tematyki rozważań] – [określnik rzeczowy
wyrażający religię lub wyznanie]
630
[hasło tytułowe: nazwa księgi świętej] – analiza i interpretacja
655
Rozmyślania religijne
Np.
O naśladowaniu Chrystusa / Tomasz a Kempis ; przeł. Anna Kamieńska ; przedm. opatrzył
Jan Twardowski. – Warszawa : Instytut Wydawniczy Pax, 2010.
600 04 |a Jezus Chrystus |x katolicyzm
650 4 |a Duchowość katolicka |y 15 w.
Poszukiwanie łaskawego Boga / Henryk Czembor. – Cieszyn : Interfon ; Ustroń : Henryk
Czembor, 2009.
650 4 |a Bóg |x ewangelicyzm augsburski
650 4 |a Wiara |x ewangelicyzm augsburski
Byłem w piekle / Kenneth E. Hagin ; [przekł. Radosław Frencel]. – [Szczecin] : Instytut
Wydawniczy "Compassion" ; Gorzów Wlkp. : Wydawnictwo AF, 2010.
650 4 |a Cierpienie |x baptyści
650 4 |a Eschatologia |x baptyści
Ścieżka do spokoju : medytacje na każdy dzień / Dalajlama ; wybór i oprac. Renuka Singh ;
przeł. Joanna Grabiak. – Poznań : Dom Wydawniczy "Rebis", 2003.
650 4 |a Lamaizm
655 4 |a Rozmyślania religijne |x lamaizm
W przypadku rozmyślań religijnych na temat Biblii lub innych ksiąg świętych po temacie
wyrażającym daną księgę stosujemy określnik – analiza i interpretacja bez dodawania
określnika mówiącego o wyznaniu chrześcijańskim. Podobnie po temacie Koran – analiza i
interpretacja nie zastosujemy określnika – islam.
Biblia |x analiza i interpretacja |x katolicyzm
Koran |x analiza i interpretacja | x islam
Największa jest miłość / Kazimierz Romaniuk. – Częstochowa : Tygodnik Katolicki
"Niedziela", 1995.
630 04 |a Biblia. |p NT. |p Listy św. Pawła |x analiza i interpretacja
650 4 |a Miłość |x katolicyzm
Antykryzysowy poradnik biblijny : refleksje na trudny czas / Aleksander Jacyniak ; zdj.
Mariusz Wojda. – Warszawa : Instytut Wydawniczy Pax, 2010.
630 04 |a Biblia |x analiza i interpretacja
650 4 |a Cierpienie |x katolicyzm
Po określniku – analiza i interpretacja użytym po temacie Biblia stosujemy natomiast
określniki odnoszące się do religii niechrześcijańskich. Analogicznie po nazwach innych
ksiąg świętych użyjemy określników wyrażających religię inną, niż ta, której podstawą jest
dany dokument.
Gdy wszystko to jeszcze nie dość / Harold S. Kushner ; przekł. [z ang.] Małgorzata
Koraszewska. – Warszawa : "Verbinum", 1995.
630 04 |a Biblia. |p ST |x analiza i interpretacja |x judaizm
650 4 |a Życie |x judaizm
655 4 |a Rozmyślania religijne |x judaizm
Uwaga:
do opisu dokumentów zawierających wybrane historie biblijne przeznaczone dla dzieci
stosuje się temat rzeczowy Biblia dla dzieci.
Np.
Biblia dla dzieci / [oprac. Anna Wojciechowska ; il. Aleksandra Michalska-Szwagierczak]. –
Kraków : Wydawnictwo Zielona Sowa, cop. 2010.
650 4 |a Biblia dla dzieci
Biblia dla dzieci : Nowy Testament / opowiada Murray Watts ; il. Helen Cann ; [przekł. z jęz.
ang. Piotr Żak]. – Kielce : Wydawnictwo Jedność, cop. 2008.
650 4 |a Biblia dla dzieci
VIII.4.14. Albumy
Albumy to wydawnictwa „o charakterze ilustracyjnym z niewielką ilością tekstu
objaśniającego”41. Publikacje te zawierają zazwyczaj reprodukcje dzieł sztuki, ale mogą
dotyczyć wszystkich dziedzin życia i wiedzy. Należy je odróżnić od bogato ilustrowanych
wydawnictw, które nie są albumami. W ich przypadku wystarczy zaznaczenie występowania
ilustracji w opisie bibliograficznym dokumentu. Albumy, w odróżnieniu od wydawnictw
ilustrowanych, cechuje przewaga obrazu nad tekstem42: Liczne, najczęściej całostronicowe
ilustracje są opatrzone podpisami lub krótkim komentarzem.
Schemat opracowania albumów obejmuje następujące hasła:
600
[hasło osobowe: autor dzieł przedstawianych w albumie]
6XX
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki albumu]
65X
[dziedzina sztuki] – [określnik chronologiczny]
655
Albumy
Np.
Peter Paul Rubens / Götz Eckardt ; [tł. z niem. Agnieszka Kiljańczyk]. – Warszawa :
"Arkady" ; Berlin : Henschelverlag ; Budapeszt : "Corvina", 1985.
600 14 |a Rubens, Peter Paul |d (1577-1640)
655 4 |a Albumy
655 4 |a Malarstwo flamandzkie |y 17 w.
655 4 |a Rysunek flamandzki |y 17 w.
Kobieta w dawnej Afryce / [Heinrich Loth ; z niem. przeł. Anna Kuczyńska-Skrzypek]. –
Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1988.
41
Album (wydawnictwo książkowe) [w:] Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [dostęp 25.08.2011],
Dostępny w World Wide Web:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Album_%28wydawnictwo_ksi%C4%85%C5%BCkowe%29.
42
Zasady te zostały przyjęte w praktyce katalogowania Biblioteki Narodowej. Każda biblioteka powinna sama
zdecydować, jaki typ materiałów będzie opisywać tematem formalnym Albumy.
650 4 |a Kobieta |y Afryka
650 4 |a Sztuka Afryki
655 4 |a Albumy
"Zaporczycy" w fotografii : 1943-1963 / Ewa Kurek. – Lublin : Wydawnictwo Clio, 2009.
610 24 |a Armia Krajowa. |b Oddział "Zapora"
655 4 |a Albumy
655 4 |a Fotografia polska |y 1939-1945 r.
655 4 |a Fotografia polska |y 1944-1989 r.
W opisie nie uwzględniamy autora fotografii reprodukcyjnej.
Józef Mehoffer : artysta dwóch epok = artist of two epochs / Józef Ambrozowicz fot. ;
Magdalena Rabizo-Birek teksty ; [tł. Jadwiga Ryba]. - Rzeszów : Agencja Wydawnicza Jota,
2010.
Autorem fotografii reprodukcyjnych przedstawionych w albumie jest Józef Ambrozowicz.
600
600
655
655
4 |a Ambrozowicz, Józef |d (1945- )
4 |a Mehoffer, Józef |d (1869-1946)
4 |a Albumy
4 |a Malarstwo polskie |y 19-20 w.
Jeśli opracowujący uzna, że tekst dołączony do ilustracji jest na tyle obszerny i wartościowy,
że jest wart odnotowania w opisie, może dodać hasło:
65X
[dziedzina sztuki] – [historia] – [określnik chronologiczny]
Picasso / Hans L. C. Jaffé ; [tł. z ang. Krystyna Evert-Vaedtke]. – [Warszawa] : "Arkady" ;
[Belgrad : Jugoslavija], 1969.
600 14 |a Picasso, Pablo |d (1881-1973)
655 4 |a Albumy
655 4 |a Malarstwo hiszpańskie |y 20 w.
655 4 |a Malarstwo hiszpańskie |x historia |y 20 w.
Jeśli album ukazuje dzieła pochodzące z określonej kolekcji,do opisu dodajemy odpowiednie
hasła wskazujące instytucję i jej lokalizację.
Muzeum Prado : arcydzieła malarstwa / Alessandro Bettagno [et al.] ; wprow. Mario Vargas
Llosa ; dzieje kolekcji José María Luzón Nogué ; [tł. Katarzyna Maleszko, Bożena
Mierzejewska, Anna Gogut]. – Warszawa : Wydawnictwo "Arkady", 2011.
610 24 |a Museo Nacional del Prado (Madryt) |x zbiory
651 4 |a Madryt (Hiszpania) |x muzealnictwo |x zbiory
655 4 |a Albumy
655 4 |a Malarstwo europejskie |y 15-19 w.
655 4 |a Malarstwo europejskie |x zbiory |z Hiszpania
Formę albumów mogą mieć także katalogi zbiorów lub katalogi wystaw.
Katalog zbiorów malarstwa niderlandzkiego = Catalogue of the collection of Netherlandish
painting / oprac. Bożena Steinborn ; [przekł. Małgorzata Możdżyńska-Nawotka]. – Wrocław :
Muzeum Narodowe, 2006.
651 4 |a Wrocław (woj. dolnośląskie) |x muzealnictwo |x zbiory
655 4 |a Albumy
655 4 |a Malarstwo niderlandzkie |y 16-18 w.
655 4 |a Malarstwo niderlandzkie |x zbiory |z Polska
Reiko Imoto : Dreamscapes / [teksty: Reiko Imoto, Elżbieta Łubowicz ; tł. Tomasz
Tłuczkiewicz ; red. Elżbieta Łubowicz ; Centrum Kultury "Zamek" w Poznaniu, BWA
Wrocław - Galerie Sztuki Współczesnej Galeria "Awangarda", Górnośląskie Centrum Kultury
Galeria "Pusta"]. – Wrocław : Ośrodek Kultury i Sztuki ; Bruksela : Reiko Imoto ; Katowice :
Górnośląskie Centrum Kultury Galeria "Pusta", cop. 2007.
600 14 |a Imoto, Reiko
610 24 |a Centrum Kultury Zamek (Poznań) |x wystawy
610 24 |a Galeria "Awangarda" (Wrocław) |x wystawy
610 24 |a Galeria Pusta (Katowice) |x wystawy
651 4 |a Katowice (woj. śląskie) |x wystawy |y od 2001 r.
651 4 |a Poznań (woj. wielkopolskie) |x wystawy |y od 2001 r.
651 4 |a Wrocław (woj. dolnośląskie) |x wystawy |y od 2001 r.
655 4 |a Albumy
655 4 |a Fotografia japońska |y od 2001 r.
VIII.4.15. Księgi pamiątkowe
Wydawnictwa tego typu zawierają zbiór prac dedykowanych znanym osobom (naukowcom,
artystom, osobom publicznym takim jak politycy i działacze lokalni) lub poświeconych
instytucjom, zwykle z okazji jubileuszu. Publikacje te zawierają zazwyczaj zbiór artykułów
lub esejów poświęconych dokonaniom danej osoby lub instytucji oraz dziedzinie, w której się
specjalizuje
Schemat opracowania ksiąg pamiątkowych:
610
[osoba, której dedykowana jest publikacja]
lub
[ciało zbiorowe, któremu poświęcona jest publikacja]
6XX
[wszystkie rodzaje haseł: przedmiot prac składających się na publikację]
655
Księgi pamiątkowe
600
Przykłady opracowania ksiąg pamiątkowych poświęconych osobom:
Społeczeństwo w dobie przemian : wiek XIX i XX : księga jubileuszowa profesor Anny
Żarnowskiej / [red. nauk. Maria Nietyksza et al.] ; Instytut Historyczny Uniwersytetu
Warszawskiego. – Warszawa : "DiG", 2003.
600 14 |a Żarnowska, Anna |d (1931-2007)
650 4 |a Kobieta |x socjologia |z Europa |y 19-20 w.
651 4 |a Europa |x socjologia |y 19-20 w.
651 4 |a Europa |x stosunki etniczne |y 19-20 w.
651 4 |a Polska |x socjologia |y 19-20 w.
Kieślowski : album / pod red. Stanisława Zawiślińskiego ; teksty Krzysztof Kieślowski oraz
Agnieszka Holland [et al.]. – Warszawa : "Skorpion" [etc.], 1996.
600 14 |a Kieślowski, Krzysztof |d (1941-1996)
650 4 |a Reżyserzy polscy |y od 1944 r.
655 4 |a Film polski |x biografie |y od 1944 r.
Andrzej - szkice z pamięci / [red. Ewa Kobel ; współpr. red. Gabriela Łukomska]. – Wrocław
: "I-Bis", 2001.
600 14 |a Kobel, Andrzej |d (1956-2000)
650 4 |a Działalność charytatywna |z Polska |y od 1980 r.
650 4 |a Praca społeczna |z Polska |y od 1980 r.
650 4 |a Przedsiębiorcy |z Polska |y od 1980 r.
Przykłady opracowania ksiąg pamiątkowych poświęconych ciałom zbiorowym:
200 lat szkoły w Gąsewie : publikacja wydana z okazji jubileuszu szkoły : praca zbiorowa /
[oprac. zespół Magdalena Ćwiacz et al.]. – Gąsewo : Zespół Szkół, 2011.
610 24 |a Zespół Szkół (Gąsewo Poduchowne)
650 4 |a Gimnazja
650 4 |a Szkolnictwo podstawowe |z Polska |y 19-21 w.
651 4 |a Gąsewo Poduchowne (woj. mazowieckie) |x szkolnictwo i oświata |x historia
10-lecie Muzeum Niepodległości w Warszawie 1990-2000 : księga pamiątkowa / [red. nauk.
Andrzej Stawarz]. – Warszawa : [MN], 2000.
610 24 |a Muzeum Niepodległości (Warszawa)
650 4 |a Ruchy społeczne |x muzealnictwo |z Polska
651 4 |a Warszawa |x muzealnictwo |y od 1989 r.
500 mecz w I lidze piłki nożnej : Stal Mielec-Pogoń Szczecin, Mielec 22 kwietnia 1989 r. : 50
lat Fabrycznego Klubu Sportowego "PZL-Stal" Mielec : [1939-1989 / oprac. Wojciech
Gorczyca, Władysław Morytko i Marek Szymczak]. – Mielec : FKS "PZL-Stal", 1989.
610 24 |a Stal Mielec
650 4 |a Kluby piłkarskie |z Polska
650 4 |a Piłka nożna |x zawody| z Polska
651 4 |a Mielec (woj. podkarpackie) |x sport |x organizacje
Księgi pamiątkowe często zawierają biografię osoby oraz bibliografie jej prac lub rys
historyczny instytucji wraz z bibliografią publikacji jej poświęconych. Elementów tych nie
ukazujemy przy pomocy tematów formalnych.
VIII.4.16. Księgi hodowlane
Księga hodowlana to „książka, kartoteka lub informatyczny nośnik danych, do których są
wpisywane, a w przypadku koniowatych, w których są również rejestrowane, zwierzęta
hodowlane oraz informacje o ich hodowcach, właścicielach, pochodzeniu oraz wynikach
oceny wartości użytkowej lub wartości hodowlanej”43.
W opracowaniu tych dokumentów obowiązuje następujący schemat opracowania:
650
[nazwa zwierzęcia] – określnik - hodowla – [określnik geograficzny]
655
Księgi hodowlane
Np.
Książka rodowodowa znakomitszych owczarni zarodowych pochodzenia hiszpańskiego na rok
1868 : z pięciu tablicami / przez Jakóba Stanowskiego. – Poznań : [s.n.], 1868.
650 4 |a Owca |x hodowla |z Polska |y 19 w.
655 4 |a Księgi hodowlane
Szczegółowy wykaz wszystkich żyjących obecnie na kuli ziemskiej żubrów czystej krwi, oraz
nieczystej wg ksiąg rodowodowych na 1.I.1933 r. = Complete list of all specimens of
European Bizons actually alive at present in the whole world, both pure bred and hybrids,
compiled in accordance with pedigree-books for January 1, 1933 / zestawił J. Piwnicki. –
Warszawa : Polski Oddział Międzynarodowego Towarzystwa Ochrony Żubra, 1934.
650 4 |a Żubr |x hodowla |y 1918-1939 r.
655 4 |a Księgi hodowlane
Jeśli księga jest spisem zwierząt na obszarze mniejszym niż państwo, do powyższego
schematu dodajemy hasło:
43
Księga hodowlana [w:] Wikipedia, wolna encyklopedia [online], [dostęp 25.08.2011], Dostępny w World
Wide Web: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%99ga_hodowlana.
651
[hasło geograficzne] – określnik - rolnictwo – [określnik chronologiczny]
Ostpreussisches Hengstregister. – Insterburg : Verwaltung des Ostpreussischen Stutbuches
für Halbblut Trakehner Abstammung, 1921.
650
650
651
655
4 |a Koń trakeński |x hodowla
4 |a Ogier |x hodowla |z Niemcy |y 1918-1939 r.
4 |a Prusy Wschodnie |x rolnictwo |y 1918-1939 r.
4 |a Księgi hodowlane
VIII.4.17. Materiały konferencyjne
Temat Materiały konferencyjne stosujemy do opisu publikacji zawierających zbiór referatów
wygłoszonych na konferencji (sesji, seminarium itp.).
Nie używamy tego tematu do opisu sprawozdań z konferencji, dla których w JHP BN
funkcjonuje odrębny temat formalny Sprawozdania z konferencji.
W opisie materiałów z konferencji używamy wszystkich rodzajów tematów, stosownie do
przedmiotu imprezy np.
Opieka i wsparcie w obszarze wykluczenia społecznego : II konferencja studencka : materiały
pokonferencyjne / [red. Anna Napadło]. – Żary : Wydawnictwo Naukowe Łużyckiej Wyższej
Szkoły Humanistycznej im. J. B. Solfy : Wydawnictwo "Monogram", 2009.
650
650
650
650
655
4 |a Niedostosowanie społeczne |z Polska |y od 2001 r.
4 |a Opieka społeczna |z Polska |y od 2001 r.
4 |a Patologia społeczna |x socjologia |z Polska |y od 2001 r.
4 |a Wykluczenie społeczne |x zapobieganie i zwalczanie |z Polska |y od 2001 r.
4 |a Materiały konferencyjne
Egzekucja 100 Polaków 20.III.1942 r. w Zgierzu : materiały sekcji popularnonaukowej z
20.III.1982 r. w Zgierzu / [kom. red. Adam Adamski, Feliks Piotrowski, Julia Zamojska] ;
Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Łodzi, Towarzystwo Przyjaciół
Zgierza. – Łódź : OKBZHwP, 1982.
650
650
651
655
4 |a Ludobójstwo |z Niemcy |y 1933-1945 r.
4 |a Przestępstwo wojenne |z Niemcy |y 1933-1945 r.
4 |a Zgierz (woj. łódzkie) |y 1939-1945 r.
Strategie marketingowe w przedsiębiorstwie : konferencja naukowa, Łódź / Zduńska Wola,
20-21 listopada 1997. Cz. 1 / A. Pomykalski (ed.) ; [Politechnika Łódzka]. – Łódź :
Akademickie Centrum Graficzno-Marketingowe Lodart, [1998].
650 4 |a Marketing strategiczny
Symbole Zagłębia : materiały V Sesji Zagłębiowskiej, Sosnowiec, 30 listopada 2006 roku /
pod red. Mariana Kisiela i Pawła Majerskiego. – Sosnowiec : Miejska Biblioteka Publiczna
im. Gustawa Daniłowskiego, 2007.
651
651
651
655
655
4 |a Dąbrowskie, Zagłębie |x biografie |y 20 w.
4 |a Dąbrowskie, Zagłębie |x kultura |y 20 w.
4 |a Dąbrowskie, Zagłębie |x w literaturze polskiej
4 |a Literatura polska |x tematyka |y 20 w.
VIII.4.18. Poradniki
Są to wydawnictwa o charakterze popularnym zawierające praktyczne porady i wskazówki.
Przedmiot poradnika wyrażamy zwykle za pomocą tematu rzeczowego, choć można tu użyć
wszystkich rodzajów tematów. W JHP BN wyróżniono jako tematy formalne kilka rodzajów
poradników.
Najogólniejszy temat Poradniki stosujemy w opracowaniu wszystkich publikacji, dla których
brak w JHP BN tematu szczegółowego.
499 porad dla miłośników kotów / z niem. przeł. Barbara Janowska-Michnowska. –
Warszawa : "Diogenes", 2001.
650 4 |a Kot domowy |x hodowla
655 4 |a Poradniki
Biblioteka szkolna : poradnik metodyczny dla bibliotekarzy i dyrektorów szkół / Jadwiga
Biłocha. – Bielsko-Biała : Wojewódzki Ośrodek Metodyczny, 2000.
650 4 |a Biblioteki szkolne
655 4 |a Poradniki
Rodzaje poradników, które wyróżniono w JHP BN:
Poradniki dla chorych i niepełnosprawnych
Poradniki dla rodziców
Poradniki dla nauczycieli
Poradniki językowe
VIII.4.18.1. Poradniki dla chorych i niepełnosprawnych
W hasłach rzeczowych wskazujemy temat poradnika (np. chorobę lub dysfunkcję) i/lub
adresata (np. Niepełnosprawni, Chorzy na…)
Nadciśnienie / [teksty Maria Mielczarek]. – Warszawa : Ringier Axel Springer Polska, cop.
2011.
650 4 |a Ciśnienie krwi wzmożone
650 4 |a Potrawy dietetyczne
655 4 |a Poradniki dla chorych i niepełnosprawnych
Prawa i przywileje osób niepełnosprawnych na rynku pracy / [oprac. Tomasz Józefiak]. –
Żywiec : Żywiecka Fundacja Rozwoju, 2010.
650 4 |a Niepełnosprawni |x prawo |z Polska |y stan na 2010 r.
655 4 |a Poradniki dla chorych i niepełnosprawnych
VIII.4.18.2. Poradniki dla młodzieży
W hasłach rzeczowych wskazujemy temat poradnika.
Uwaga: temat formalny Poradniki dla młodzieży stosuje się przede wszystkim w opisie
poradników dotyczących rozwoju psychicznego i fizycznego młodzieży, higieny, kultury
życia i stosunków interpersonalnych.
Rodzice : jak ich zrozumieć? / [tekst: Maviangela Accovis !, Federico Taddia ; il. Simona
Marzorati] ; tł. Jacek Drewnowski. – Warszawa : Egmont Polska, [2004].
650 4 |a Rodzina
650 4 |a Stosunki interpersonalne
655 4 |a Poradniki dla młodzieży
Miłość, serce, płeć : dojrzewanie krok po kroku / tekst Annalisa Strada ; il. Raffaella Zardoni
; przekł. Agnieszka Maria Stefańska. – Kraków : Wydawnictwo WAM, 2009.
650 4 |a Pokwitanie
650 4 |a Życie seksualne
655 4 |a Poradniki dla młodzieży
VIII.4.18.3. Poradniki dla rodziców
W hasłach rzeczowych wskazujemy temat poradnika.
150 porad dla młodej mamy : od szalonych dni tuż po porodzie do pierwszych urodzin dziecka
- wszystko, co musisz wiedzieć, by cieszyć się swą nową rolą / Robin Elise Weiss ; [tł.
Aleksandra Wejchert-Spodenkiewicz]. – Warszawa : Wydawnictwo K.E. Liber, cop. 2011.
650
650
650
650
655
4 |a Dziecko |x psychologia
4 |a Macierzyństwo |x psychologia
4 |a Niemowlę |x higiena
4 |a Wychowanie w rodzinie
4 |a Poradniki dla rodziców
Zmajstrujmy coś, tato! : 59 pomysłów na coś z niczego / Marek Soliński. – Zakrzewo :
Wydawnictwo Replika, 2011.
650 4 |a Majsterkowanie
655 4 |a Poradniki dla rodziców
VIII.4.18.4. Poradniki językowe
W hasłach rzeczowych wskazujemy na temat poradnika używając odpowiednie hasła z
dziedziny językoznawstwa:
Mówimy uprzejmie : poradnik językowego savoir-vivre'u / Małgorzata Marcjanik. –
650 4 |a Etykieta językowa |z Polska
655 4 |a Poradniki językowe
Poradnik interpunkcyjny / Edward Polański, Marek Szopa, Ewa Dereń. – Katowice ;
Chorzów : Videograf Edukacja, 2010.
650 4 |a Interpunkcja polska
655 4 |a Poradniki językowe
Poradniki dla nauczycieli zob. VIII.4.3.2.7.
VIII.4.19. Programy
W JHP BN wyróżniono temat formalny Programy nauczania
oraz kilka rodzajów programów publikowanych z okazji imprez kulturalnych:
Programy teatralne,
Programy filmowe
Programy koncertów.
Dokumenty na temat innych, nie wyróżnionych rodzajów imprez otrzymują w opracowaniu
temat formalny: Programy imprez.
Schemat opracowania tych dokumentów zmienia się w zależności od rodzaju imprezy:
Należy pamiętać, aby nie stosować określnika – imprezy po nazwach instytucji, których
działalność wyraża się głównie w organizowaniu imprez, np. przedstawień teatralnych czy
koncertów (teatry, filharmonie itp.).
VIII.4.19.1. Programy zjazdów i konferencji
610
[nazwa instytucji] – określnik - zjazdy i konferencje
650 [temat ogólny] – [określnik rzeczowy] – [określnik geograficzny] – [określnik
chronologiczny]
655
Programy imprez
Np.
Program XIII. Zjazdu Delegatów Polsko Chrześcijańskiego Związku Towarzystw
Restauratorów, właścicieli Hoteli i Kawiarń na Polskę Zachodnią, dnia 13 czerwca 1933 r. w
Poznaniu. – [Poznań : s.n., 1933].
610 24 |a Polsko-Chrześcijański Związek Towarzystw Restauratorów, Właścicieli Hoteli i
Kawiarń na Polskę Zachodnią |x zjazdy i konferencje
650 4 |a Gastronomia |z Polska |y 1918-1939 r.
Nazwę geograficzną wskazującą na miejsce imprezy dodajemy tylko wtedy, gdy impreza ma
charakter otwarty. W pozostałych przypadkach rezygnujemy z dodawania tego hasła.
VI-te Walne Zgromadzenie Stowarzyszenia Elektryków Polskich w Krakowie od 1 do 3
czerwca 1934 roku : program : (zmiany i uzupełnienia zastrzeżone). – Warszawa : [s.n.],
1934.
610 24 |a Stowarzyszenie Elektryków Polskich |x zjazdy i konferencje
650 4 |a Elektrycy |x zjazdy i konferencje |z Polska |y 1918-1939 r.
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x imprezy |y 1918-1939 r.
VIII.4.19.2. Programy konkursów i festiwali
611
[nazwa imprezy]
650 [hasło ogólne] – określnik - konkursy i festiwale – [określnik geograficzny] –
651
[nazwa geograficzna] – określnik - konkursy i festiwale – [określnik chronologiczny]
655
Programy imprez
Np.
XX Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej, Hajnówka 2001 / [oprac. programu:
Jadwiga Rudzińska-Patejuk]. – Hajnówka, 2001
611 24 |a Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej |n (20 ; |d 2001 ; |c Hajnówka)
650 4 |a Chóry |x konkursy i festiwale |z Polska |y od 2001 r.
651 4 |a Hajnówka (woj. podlaskie) |x muzyka |x konkursy i festiwale |y od 2001 r.
655 4 |a Muzyka cerkiewna |x konkursy i festiwale |z Polska |y od 2001 r.
VIII.4.19.3. Programy teatralne
630
[autor – tytuł wystawianej sztuki/opery, widowiska]
lub
[tytuł wystawianej sztuki/opery, widowiska]
651
[nazwa geograficzna] – określnik - teatr – [określnik chronologiczny]
655
Programy teatralne
600
Np.
2007: Macbeth : wg Shakespeare’a / [red. programu Agnieszka Tuszyńska] ; TR Warszawa. –
Warszawa : TR Warszawa, [2005].
600 14 |a Shakespeare, William |d (1564-1616). |t Macbeth
610 24 |a Teatr Rozmaitości (Warszawa ; 1945- ) |y od 2001 r.
651 4 |a Warszawa |x teatr |y od 2001 r.
655 4 |a Programy teatralne
VIII.4.19.4. Programy filmowe
630
600
[tytuł filmu]
lub w przypadku programu przeglądów filmowych
[hasło osobowe]
650
Film [przymiotnik językowo-etniczny] – [określnik chronologiczny]
655
Programy filmowe
Np.
Wesoła orkiestra : barwna komedia muzyczna produkcji angielskiej. – [S.l. : s.n., ca 1956].
630 04 |a It's Great to Be Young! (film ; 1956)
655 4 |a Film angielski |y 1945-1989 r.
655 4 |a Programy filmowe
Jan Jakub Kolski: il cinema del villaggio incantato / Istituto Polacco di Roma. – Roma :
Istituto Polacco, 2005.
600 14 |a Kolski, Jan Jakub |d (1956- )
655 4 |a Film polski |y od 1989 r.
655 4 |a Programy filmowe
VIII.4.19.5. Programy koncertów
600
630
65X
[autor – tytuł wykonywanej muzyki]
lub
[tytuł wykonywanego utworu muzycznego]
lub
[temat wyrażający rodzaj muzyki] – określnik- imprezy – [określnik geograficzny] –
610
[nazwa instytucji, w której odbył się koncert lub zespołu]
651
[nazwa geograficzna] – określnik - muzyka – określnik -imprezy – [określnik
chronologiczny]
655
Programy koncertów
Np.
Santo Subito : koncert specjalny w hołdzie Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II / w oprac. i pod
red. Danuty Lubiny-Cipińskiej ; Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk" im. Stanisława Hadyny. –
Koszęcin : Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk" im. Stanisława Hadyny : Śląskie Centrum Edukacji
Regionalnej, 2009.
600 04 |a Jan Paweł |b II |c (papież ; |d 1920-2005) |x obchody |z Polska
610 24 |a Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk" im. Stanisława Hadyny
651 4 |a Koszęcin (woj. śląskie) |x muzyka |x imprezy |y od 2001 r.
655 4 |a Programy koncertów
VIII.4.19.6. Programy pozostałych imprez
Pozostałe typy imprez są opisywane z użyciem tematu formalnego Programy imprez z
uwzględnieniem niezbędnych tematów ogólnych wyrażających przedmiot i charakter imprezy
oraz:
611
[nazwa imprezy]
651
[nazwa geograficzna] – [określnik wskazujący na dziedzinę działalności lub sztuki np.
– kultura, – teatr, – sport] – [określnik –imprezy lub określnik – zawody] – [określnik
chronologiczny]
Np.
VII Festiwal Kultury Żydowskiej, 28.08-05.09.2010 / [organizator Fundacja Shalom]. –
Warszawa : Fundacja Shalom, 2010.
611 24 |a Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera |n (7 ; |d 2010 ; |c Warszawa)
650 4 |a Żydzi |x kultura |x imprezy |z Polska |y od 2001 r.
651 4 |a Warszawa |x kultura |x imprezy |y od 2001 r.
XXI Maraton Warszawski 3.10.99 / Towarzystwo Rekreacyjno-Sportowe Maraton
Warszawski. – Warszawa : Towarzystwo Rekreacyjno-Sportowe Maraton Warszawski, 1999.
611 24 |a Maraton Warszawski |n (21 ; |d 1999)
650 4 |a Bieg maratoński |z Polska |y od 1944 r.
651 4 |a Warszawa |x sport |x zawody |y od 1944 r.
VIII.4.20. Dane statystyczne
Temat formalny Dane statystyczne jest stosowany do opisu dokumentów zawierających w
przeważającej części zestawienia danych statystycznych (tabele, wykresy) dotyczące różnych
zagadnień.
Schemat opracowania obejmuje następujące hasła:
6XX [hasło ogólne, geograficzne lub temat formalny: przedmiot badania statystycznego]
655
Dane statystyczne
Np.
Budownictwo mieszkaniowe w latach 1970-1981 / Główny Urząd Statystyczny. – Warszawa :
Zarząd Wydawnictw Statystycznych i Drukarni, 1983.
650 4 |a Budownictwo mieszkaniowe |z Polska |y 1956-1989 r.
655 4 |a Dane statystyczne
Aktywność ekonomiczna ludności : województwo dolnośląskie : 2002 / Urząd Statystyczny we
Wrocławiu ; [zesp. red. Elżbieta Małecka et al. ; red. gł. Helena Polak ; oprac. publ. Danuta
Komarowska, Alina Mieszczakowska, Halina Urbanek]. – Wrocław : US, 2004.
650
651
651
655
4 |a Spis powszechny |z Polska |y 2002 r.
4 |a Dolnośląskie, województwo |x bezrobocie
4 |a Dolnośląskie, województwo |x zatrudnienie
4 |a Dane statystyczne
Czasopisma techniczne zawodowo-publicystyczne w RFN : zestawienie liczbowe wg stanu na
rok 1973 / Marian Belerski. – Warszawa : Wydawnictwa Czasopism Technicznych NOT,
1975.
655 4 |a Czasopisma techniczne niemieckie |x historia |y 1945-1989 r.
655 4 |a Dane statystyczne
VIII.4.21. Wydawnictwa dla dzieci
.
Dokumenty przeznaczone dla dzieci są bardzo różnorodne pod względem formy, część nich
została wyodrębniona i nazwana. Często w opisie tych wydawnictw stosujemy wyłącznie
adekwatny temat formalny.
W opracowaniu przedmiotowym dokumentów w JHP BN przyjmujemy, że granicą
dzieciństwa jest 12 rok życia
VIII.4.21.1. Czasopisma dziecięce
Temat Czasopisma dziecięce stosujemy do opisu czasopism przeznaczonych dla dzieci (do 12
roku życia). W opracowaniu otrzymują one temat formalny z odpowiednim przymiotnikiem
językowo-etnicznym uzupełniony o hasła adekwatne do treści i formy dokumentu.
Np.
Abecadło : edukacyjne pismo dla najmłodszych / [red. nacz. Renata Lorenc]. – Kraków :
"Aksjomat", 1999-.
655 4 |a Czasopisma dziecięce polskie
Mały Gość Niedzielny : poświęcony dziatwie śląskiej : bezpłatny dodatek do "Gościa
Niedzielnego". – Katowice : [s.n.].
655 4 |a Czasopisma katolickie polskie
Polskie Bajki Dobranocki : edukacyjne czasopismo dla dzieci. – Kielce : O-Press, 2004-.
650 4 |a Gry i zabawy umysłowe
VIII.4.21.2. Książki dla małych dzieci
Temat formalny Książki dla małych dzieci służy do opisu dokumentów zawierających
głównie obrazki uzupełnione niewielką ilością tekstu, przeznaczonych dla dzieci do 3 roku
życia. Tekstu takiej książeczki nie da się często zaklasyfikować do konkretnej formy
literackiej, często nie jesteśmy również w stanie określić narodowości autora takiego
dokumentu. Temat występuje więc bez przymiotnika językowo-etnicznego.
Np.
Autobus Mariusza / pomysł Nathalie Bélineau ; il. Alexis Nesme ; tekst Emilie Beaumont ; [tł.
Magdalena Staroszczyk]. – Ożarów Mazowiecki : Wydawnictwo Olesiejuk, cop. 2011.
655 4 |a Książki dla małych dzieci
Co robi Mysia? / [tekst i il.] Lucy Cousins. – Warszawa : "Endo", cop. 2003.
655 4 |a Książki dla małych dzieci
VIII.4.21.3. Książki dla przedszkolaków
Temat Książki dla przedszkolaków stosujemy do wydawnictw przeznaczonych dla dzieci w
wieku przedszkolnym (3-6 lat). Dokumenty te mają często walor edukacyjny.
Np.
Jestem Polakiem / Małgorzata Czyżowska ; il. Jonasz Porywczy. – Kraków : Wydawnictwo
Zielona Sowa, cop. 2009.
655 4 |a Książki dla przedszkolaków
Cyferki przedszkolaka / [oprac. Katarzyna Kotarba]. – [Kraków] : Firma Wydanicza Delta,
cop. 2007.
650 4 |a Matematyka |x przedszkola
VIII.4.21.4. Książki do kolorowania
Temat Książki do kolorowania stosujemy w opisie książeczek zawierających obrazki
przeznaczone do pokolorowania przez dziecko. Obrazkom może, ale nie musi towarzyszyć
tekst. W opisie takich dokumentów możemy dodawać inne tematy formalne np. Poezja
dziecięca lub Książki dla przedszkolaków.
Np.
Ale bałagan! : kolorowanka / [tł. Dorota Nowak ; red.: Bożena Hulewicz, Magdalena
Kwiatkowska]. – Warszawa : Egmont Polska, cop. 2008.
655 4 |a Książki do kolorowania
Aniołki : kolorowanka / Barbara Derlicka ; il. Wojciech Kuźmiński. – Kraków : Wydawnictwo
WAM, cop. 2010.
655 4 |a Poezja dziecięca polska |y 21 w.
Zabawy rysunkowe dla przedszkolaków. Cz. 1, Koło / oprac. Ewa Iwanowska. – Grodzisk
Mazowiecki : A Studio, cop. 1995.
Książka z ćwiczeniami : liczenie : 4-5 lat. – Warszawa : Grafag, cop. 2002.
650 4 |a Matematyka |x przedszkola
VIII.4.21.5. Książki obrazkowe
Temat Książki obrazkowe służy do opisu dokumentów dla dzieci zawierających wyłącznie
obrazki.
Np.
Podróż po Chinach / Bronisława Wilimowska. – Warszawa : "Nasza Księgarnia", dr. 1957.
651 4 |a Chiny
655 4 |a Książki obrazkowe
Lecę samolotem / il. A. Pucek. – Warszawa : Biuro Wydawnicze "Ruch", dr. 1960.
655 4 |a Książki obrazkowe
VIII.4.21.6. Książki zabawki
Książki zabawki to książki dla dzieci posiadające nietypową formę lub postać, np. gier,
naklejek, układanek, obiektów trójwymiarowych, pozytywek.
Np.
Kucyki : 8 puzzli / [tł. Anna Wróblewska-Kowalczyk]. – Ożarów Mazowiecki : Wydawnictwo
Olesiejuk, cop. 2010.
Mali mieszkańcy wsi : dźwiękowe książeczki o zwierzętach / [tł. Michał Sufin]. – Ożarów
Mazowiecki : Wydawnictwo Olesiejuk, cop. 2011.
Młode zwierzęta : rysuj z szablonami, ozdabiaj naklejkami / [tekst K. M. Wiśniewski]. –
Ożarów Mazowiecki : Wydawnictwo Olesiejuk, cop. 2008.
650 4 |a Zwierzęta
VIII.4.21.7. Mapy dla dzieci
Temat ten stosujemy do opisu map i atlasów przeznaczonych dla dzieci. Ich zawartość jest
zwykle przedstawiona w sposób uproszczony (np. tylko zarys państw czy kontynentów),
często uzupełniona ilustracjami. Nie są one dokumentami kartograficznymi w ścisłym
znaczeniu.
Schemat opracowania obejmuje obowiązkowo hasła:
651
[hasło geograficzne] – [ określnik rzeczowy]
655
Mapy dla dzieci
Np.
Mapa Polski dla dzieci / Wydawnictwo "Amaltea" ; projekt i rys. Andrzej Chalecki, Agnieszka
Zabojska, Krzysztof Markowski. – Toruń : "Amaltea", [2006].
651 4 |a Polska |x geografia
655 4 |a Mapy dla dzieci
Atlas świata / [aut. Antony Mason ; il. Alessandro Zemolin, Neil Rigby]. – Warszawa :
Paperview : Axel Springer Polska, 2007.
Ze względu na to, że w słownictwie JHP BN brak jest tematu Atlasy dla dzieci , dokumenty
tego typu obowiązkowo otrzymują dwa tematy formalne. Pierwszy z nich opisuje wyłącznie
formę (Atlasy geograficzne), drugi przeznaczenie czytelnicze (Mapy dla dzieci).
651 4 |a Świat
655 4 |a Atlasy geograficzne
655 4 |a Mapy dla dzieci
Świat zwierząt : atlas geograficzny dla dzieci / Beata Konopska, Marek Dajek, Jarosław
Sikorski. – Warszawa ; Wrocław : Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych
im. Eugeniusz Romera, 1997.
Opis atlasu dla dzieci może zostać uzupełniony o inne adekwatne hasła. W tym przypadku
pokazano, że jest to mapa przyrodnicza prezentująca rozmieszczenie zwierząt.
650
655
655
655
4 |a Zwierzęta |x geografia
4 |a Atlasy geograficzne
4 |a Mapy dla dzieci
4 |a Mapy przyrodnicze
Podręczniki dla dzieci zob. VIII.4.3.1.6.
Słowniki dla dzieci zob. VIII.4.6.7.
Encyklopedie dla dzieci zob. VIII.4.6.1.
Modlitewniki dla dzieci zob. VIII.4.13.2.
Biblia dla dzieci zob. VIII.4.13.
VIII.4.22. Wydawnictwa popularne
Temat Wydawnictwa popularne stosujemy do opisu dokumentów prezentujących treść w
postaci popularnej tzn. nie przeznaczonych dla specjalistów z danej dziedziny. Przy pomocy
tego tematu opracowujemy też wydawnictwa popularnonaukowe.
Schemat opracowania tego typu wydawnictw:
65X
[wszystkie rodzaje haseł: określenie tematyki wydawnictwa]
655
Wydawnictwa popularne
Np.
4 x 4 : samochody z napędem na 4 koła / John Carroll ; [przekł. z ang. Małgorzata HeskoKołodzińska i Piotr Budkiewicz]. – Warszawa : "Panda", cop. 1997.
650 4 |a Samochody terenowe |x historia
655 4 |a Wydawnictwa popularne
Kawa : co warto wiedzieć / Hattie Ellis ; zdj. Debi Treloar ; [tł. z jęz. ang. Ewa Rabiega]. –
Warszawa : Rosner & Wspólnicy, 2003.
650 4 |a Kawa
Kawaleria Wehrmachtu / Klaus Christian Richter ; tł. Grzegorz Kowalski. – Zakrzewo :
Wydawnictwo Replika, 2010.
650 4 |a Kawaleria |z Niemcy |y 1933-1945 r.
VIII.4.23 Statuty
Temat formalny Statuty stosujemy w JHP BN w opisie przedmiotowym aktów prawnych
regulujących zadania, strukturę organizacyjną i sposób działania podmiotów prawa (instytucje
i organizacje).
Schemat opracowania statutów podmiotów działających na obszarze całego państwa lub
więcej niż jednego państwa:
610
[hasło korporatywne - nazwa instytucji/organizacji]
65X
[określenie zakresu, profilu działalności ciała zbiorowego] – określnik – organizacje –
[określnik geograficzny] - [określnik chronologiczny]
lub
[typ/rodzaj ciała zbiorowego] - [określnik geograficzny] - [określnik chronologiczny]
655
Statuty
Np.:
Statut Stowarzyszenia Gospodarki Wodnej w Polsce. - [Warszawa, 1937]
610 24 |a Stowarzyszenie Gospodarki Wodnej w Polsce
650 4 |a Gospodarka wodna |x organizacje |z Polska |y 1918-1939 r.
655 4 |a Statuty
Statut Polsko-Holenderskiej Izby Handlowej. - Warszawa [1936].
610 24 |a Polsko-Holenderska Izba Handlowa
650 4 |a Izby gospodarcze|zPolska|y1918-1939 r.
651 4 |a Holandia |x a Polska |x gospodarka |x organizacje |y 1918-1939 r.
651 4 |a Polska |x a Holandia |x gospodarka |x organizacje|y1918-1939 r.
655 4 |a Statuty
Jeśli nazwa ciała zbiorowego jest powiązana w kartotece wzorcowej relacją hierarchiczną z
hasłem rzeczowym wyrażającym typ/rodzaj/profil działania ciała zbiorowego (np. Partie
polityczne, Ruchy i organizacje chłopskie, Organizacje studenckie, Harcerstwo), w opisie
stosuje się jedynie hasło korporatywne i temat formalny.
Np.:
Ustawa "Polskiej Partji Socjalistycznej" (przyjęta na XIII zjeździe P.P.S.). - [S.l.], 1917.
610 24 |a Polska Partia Socjalistyczna (1892-1948)
655 4 |a Statuty
Statut Związku Harcerstwa Polskiego. - [S. l.], 1991.
610 24 |a Związek Harcerstwa Polskiego
655 4 |a Statuty
Schemat opracowania statutów podmiotów działających lokalnie:
610
[hasło korporatywne - nazwa instytucji/organizacji]
65X
[określenie zakresu, profilu działalności ciała zbiorowego] – określnik – organizacje –
[określnik geograficzny] - [określnik chronologiczny]
651
[nazwa geograficzna – miejsce/obszar działania ciała zbiorowego] – [określnik
wskazujący zakres/profil działalności, np. – gospodarka, - nauka, - kultura, -sport, opieka społeczna] – [określnik chronologiczny]
655
Statuty
Np.:
Statut Spółdzielni Mieszkaniowej "Nowy Prokocim". – Kraków, 2008.
610 24 |a Spółdzielnia Mieszkaniowa "Nowy Prokocim" (Kraków)
650 4 |a Spółdzielczość mieszkaniowa |z Polska |y od 2001 r.
651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x mieszkania |y od 2001 r.
655 4 |a Statuty
Statuty Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1856-2006 / wstęp Ryszard Marciniak ;
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. – Poznań, 2007
610 24 |a Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
651 4 |a Poznań (woj. wielkopolskie) |x nauka |x organizacje |y 19-21 w.
655 4 |a Statuty
Statut Towarzystwa Przyjaciół Miasta-Ogrodu "Podkowa Leśna" Powiatu Błońskiego. [Podkowa Leśna, 1933]|
610 24 |a Towarzystwo Przyjaciół Miasta-Ogrodu "Podkowa Leśna"
650 4 |a Regionalizm |x organizacje |z Polska |y 1918-1939 r.
651 4 | Podkowa Leśna (woj. mazowieckie) |x organizacje |y 1918-1939 r.
655 4|a Statuty
Temat formalny Statuty stosujemy również w opisie przedmiotowym statutów orderów i
odznaczeń (aktów regulujących przede wszystkim wygląd orderu i jego dewizę oraz zasady i
procedury przyznawania i ceremoniał z tym związany)
W opisie przedmiotowym występuje temat rzeczowy-nazwa orderu lub odznaczenia oraz
temat formalny:
"Virtuti Militari" : statut / République Polonaise. Ministére de la Guerre. – Varsovie, 1922.
650 4 |a Order Wojenny Virtuti Militari
655 4 |a Statuty
Uwaga: akty regulujące przyznawanie odznak i odznak opisujemy z użyciem tematu
formalnego Regulaminy.
Uwaga: tematu formalnego Statuty nie stosujemy w opisie zbiorów praw i przywilejów oraz
ustaw zasadniczych nazywanych tradycyjnie „statutami” (np. statuty piotrkowskie, Statut
Organiczny dla Królestwa Polskiego). W opracowaniu tych dokumentów stosujemy
odpowiednie tematy z dziedziny prawa lub odpowiednie tematy z określnikiem – prawo.
Krytyczne wydania otrzymują ponadto temat formalny Źródła historyczne.
Np.:
Statuty Kazimierza Wielkiego. Cz. 2. Statuty Wielkopolskie / oprac. i wyd. Ludwik Łysiak ;
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. – Warszawa, 1982.
651 4 |a Wielkopolska |x prawo |z 14 w.
655 4 Źródła historyczne
Polskie statuty ziemskie w redakcji najstarszych druków : Syntagmata / oprac. Ludwik Łysiak
i Stanisław Roman. – Wrocław 1958.
650 4 |a Prawo |z Polska |y 14-15 w.
VIII 4.24 Regulaminy
Temat formalny Regulaminy stosujemy w JHP BN w opisie przedmiotowym
- zbioru przepisów regulujących wewnętrzne zasady postępowania ciał zbiorowych (organów
państwa, instytucji, organizacji lub grup osób) lub zasady świadczenia przez nie usług,
- przepisów regulujących organizacje imprez,
- regulaminów sportowych.
- regulaminów przyznawania odznak i oznak.
Schemat opracowania regulaminów:
610
650
[hasło korporatywne - nazwa organu państwowego/instytucji/organizacji]
lub
[hasło korporatywne - nazwa imprezy]
lub
[dyscyplina sportu]
lub
[nazwa odznaki}
655
Regulaminy
611
650
W hasłach dodatkowych należy wskazać, zależnie od zawartości dokumentu, m.in.
- typ/rodzaj ciała zbiorowego lub imprezy,
- miejsce imprezy.,
- zakres działania instytucji, rodzaj usług świadczonych przez firmę.
Plus GSM : regulamin świadczenia usług telekomunikacyjnych przez Polkomtel S.A. –
[Wrocław, 2004]
610 24 |a POLKOMTEL
650 4 |a Telefonia komórkowa |z Polska |y od 2001 r.
655 4 |a Regulaminy
XXIV Mistrzostwa Polski Szkół Wyższych : regulaminy. – Warszawa, 2006
611 24 |a Mistrzostwa Polski Szkół Wyższych (24 ; 2006 ; Warszawa)
650 4 |a Studenci |x sport |x zawody |z Polska |y od 2001 r.
650 4 |a Wychowanie fizyczne |x szkoły wyższe |z Polska |y od 2001 r.
655 4 |a Regulaminy
Regulaminy władz ustawodawczych opisujemy za pomocą hasła Sejm lub Senat RP (lub
nazwy własnej ciała ustawodawczego, np. Sejm Krajowy, Sejm Śląski) oraz tematu
formalnego. Stosujemy określniki chronologiczne ogólnego stosowania.
Np.:
Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej : uchwała z dnia 30 lipca 1992 r. / [Kancelaria
Sejmu. Biuro Legislacyjne]. – Warszawa, 1992
610 24 |a Sejm |y od 1989 r.
655 4 |a Regulaminy
Regulamin dla Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem
Krakowskiem : przyjęty dnia 10 października 1907. – Lwów, 1908
610 24 |a Sejm Krajowy
655 4 |a Regulaminy
Jeśli opisywany statut obowiązywał tylko w jednej kadencji, należy użyć odpowiedniej nazwy
z dopowiedzeniem wskazującym kadencję:
Tymczasowy regulamin obrad Sejmu Ustawodawczego Rzeczypospolitej Polskiej / Sejm
Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej. – Warszawa, 1919
610 24 |a Sejm (1919-1922)
655 4 |a Regulaminy
Regulaminy organów samorządowych opisujemy za pomocą odpowiedniego hasła
korporatywnego, hasła wyrażającego rodzaj samorządu lub organu (np. Samorząd
terytorialny, Samorząd pracowniczy), odpowiedniego hasła geograficznego z określnikiem –
samorząd oraz tematu formalnego.
Np.:
Regulamin obrad Rady Miejskiej w Toruniu. - [Toruń, 1938]
610 24 |a Rada Miejska (Toruń)
650 4 |a Samorząd miejski |z Polska |y 1918-1939 r.
651 4 |a Toruń (woj. kujawsko-pomorskie) |x samorząd |y 1918-1939 r.
655 4 |a Regulaminy
Regulaminy wojskowe opisujemy za pomocą hasła Wojsko (lub odpowiedniej nazwy
własnej) lub hasła wyrażającego rodzaj wojsk/służb/uzbrojenia/wyposażenia oraz tematu
formalnego.
Np.:
Regulaminy i instrukcje. Cz. 1 Regulamin wojsk pieszych. Rozdz. 2. Walka. – Lublin, 1915
650 4 |a Piechota |z Polska |y 1914-1918 r.
655 4 |a Regulaminy
Przeglady [!] i utrzymanie wojskowych pojazdów mechanicznych "B" / Sztab Główny,
Centralna Komisja Regulaminowa. – [s.l.] 1946
610 24 |a Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Polskie Siły Zbrojne w Wielkiej Brytanii
650 4 |a Pojazdy wojskowe |x obsługa i eksploatacja
655 4 |a Regulaminy
Regulaminy sportowe i przepisy gry opisujemy za pomocą hasła wyrażającego dyscyplinę
sportu oraz tematu formalnego.
Np.:
Piłka ręczna : poznaj przepisy gry / Jolanta Diaczuk ; Akademia Wychowania Fizycznego w
Katowicach. – Katowice, 2004
650 4 |a Piłka ręczna
655 4 |a Regulaminy
Regulaminy odznak opisujemy za pomocą hasła rzeczowego wskazującego dziedzinę
życia/działalności, której dotyczy odznaka oraz tematu formalnego:
Górska odznaka turystyczna. [Cz. 1] Regulamin oraz ABC górskiego turysty / Polskie
Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Warszawa, 1962
650 4|a Turystyka górska |x odznaki i oznaki |z Polska
655 4|a Regulaminy
Regulaminy odznak: "Śladami Chopina" I stopnia i "Śladami Fryderyka Chopina" II stopnia /
[PTTK]. – [S.l., 2010]
610 24 |a Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|x odznaki i oznaki
650 4 |a Krajoznawstwo|x odznaki i oznaki|zPolska
650 4 |a Turystyka |x odznaki i oznaki |z Polska
655 4 |a Regulaminy
VIII.5 Lista określników ogólnych stosowanych po tematach formalnych
– archiwistyka
– badanie
– baza danych
– bibliotekarstwo
– ceny
– digitalizacja
– drukarstwo i edytorstwo
– estetyka
– gromadzenie i selekcja
– handel
– historia
– instytuty
– klasyfikacja
– komputeryzacja
– konkursy i festiwale
– metody
– nauczanie
– normalizacja
– ochrona i konserwacja
– opis bibliograficzny
– opracowanie
– oprogramowanie
– organizacja
– planowanie
– polityka
– prawo
– prognozy
– projekty
– recepcja
– reforma
– socjologia
– stosowanie
– stylistyka
– tematyka
– teoria
– terminologia
– udostępnianie
– wydawnictwa i rękopisy
– zbiory
– zjazdy i konferencje

VIII. Tematy formalne - Fabryka Języka

Transkrypt

Podobne dokumenty

Szkolne Nowinki numer 1

proszę odwiedzić naszą stronę o e-mycie węgierskim