PROGRAM - XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia
Transkrypt
PROGRAM - XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia
XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego PROGRAM Warszawa Centrum Hotelowo-Konferencyjne „Gromada” ul. 17 Stycznia 32 16–18 października 2008 www.9zjazd.ptnt.viamedica.pl 1 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego PATRONAT HONOROWY Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy prof. dr hab. Hanna Gronkiewicz-Waltz JM Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. med. Marek Krawczyk 2 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego KOMITET HONOROWY XI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego prof. dr hab. med. Ryszard Gryglewski prof. dr hab. med. Włodzimierz Januszewicz prof. dr hab. med. Józef Kocemba prof. dr hab. med. Franciszek Kokot prof. dr hab. med. Wojciech Kostowski prof. dr hab. med. Barbara Krupa-Wojciechowska prof. dr hab. med. Bożena Raszeja-Wanic prof. dr hab. med. Marek Sznajderman prof. dr hab. med. Andrzej Trzebski www.11zjazdptnt.viamedica.pl 3 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Szanowni Państwo, Jest nam niezmiernie miło powitać Państwa na XI Zjeździe Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nasze spotkanie będzie okazją do prezentacji dorobku naukowego krajowych ośrodków, wymiany doświadczeń oraz poznania osiągnięć światowej hipertensjologii. Program Zjazdu obejmuje sesje naukowe, edukacyjne oraz cykl seminariów mających ułatwić zdobycie umiejętności koniecznych w postępowaniu z pacjentami z nadciśnieniem tętniczym. W programie Zjazdu znajdą się sesje naukowe i dydaktyczne poświęcone następującym zagadnieniom: • • • • • • • • prewencja nadciśnienia tętniczego; nadciśnienie tętnicze a czynności poznawcze; ocena ryzyka sercowo-naczyniowego; nieinwazyjne badania naczyniowe; współpraca z pacjentem — metody poprawy; optymalna farmakoterapia; etiopatogeneza nadciśnienia tętniczego — od genetyki do kliniki; nadciśnienie tętnicze wtórne — algorytmy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. W trakcie Zjazdu odbędzie się seria warsztatów poświęconych praktycznym zagadnieniom związanym z opieką nad pacjentami z nadciśnieniem tętniczym, takim jak: • • • • • ocena właściwości ściany naczyniowej; interpretacja całodobowego pomiaru ciśnienia tętniczego (ABPM); znaczenie echokardiografii; podstawy polisomnografii; organizacja ośrodka referencyjnego. Tę część programu szczególnie polecamy osobom będącym w trakcie odbywania specjalizacji z hipertensjologii lub ją planującym. Jesteśmy przekonani, że uczestnicy XI Zjazdu PTNT będą mieli okazję nie tylko pogłębić i uzupełnić swoją wiedzę, ale także spotkać się ze starymi przyjaciółmi i poznać nowych w ciągle piękniejszej Stolicy. 4 Tomasz Grodzicki Zbigniew Gaciong Prezes Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego www.11zjazdptnt.viamedica.pl 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Zarząd Główny PTNT Prezes Prezes Honorowy Prezes Elekt Wiceprezes Sekretarz prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki prof. dr hab. med. Włodzimierz Januszewicz prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz dr med. Barbara Gryglewska Skarbnik prof. dr hab. med. Krystyna Widecka Członkowie prof. dr hab. med. Ryszard Andrzejak prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz prof. dr hab. med. Jerzy Głuszek prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz prof. dr hab. med. Jacek Manitius prof. dr hab. med. Bogdan Wyrzykowski www.11zjazdptnt.viamedica.pl 5 XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA nadciœnienie têtnicze P I S M O POLSKIEGO TOWARZYSTWA NADCIŒNIENIA TÊTNICZEGO www.nt.viamedica.pl Rada pisma Redaktor naczelny Andrzej Tykarski (Poznań) Zastępca redaktora naczelnego Danuta Czarnecka (Kraków) Sekretarze Redakcji Paweł Łopatka, Arkadiusz Niklas (Poznań) Redaktor prowadzący Mateusz Kunicki (Gdańsk) Kolegium Redakcyjne Jacek Manitius (Bydgoszcz) Danuta Pupek-Musialik (Poznań) Rada Naukowa Andrzej Ciechanowicz (Szczecin), Renata Cifková (Prague), Stanisław Czekalski (Poznań), Anna Dominiczak (Glasgow), Jarosław Fedorowski (Plattsburgh), Krzysztof J. Filipiak (Warszawa), Zbigniew Gaciong (Warszawa), Jerzy Głuszek (Poznań), Tomasz Grodzicki (Kraków), Peter Gross (Drezno), Thomas Hedner (Göteborg), Peter Heering (Düsseldorf), Andrzej Januszewicz (Warszawa), Włodzimierz Januszewicz (Warszawa), Stevo Julius (Ann Arbor), Kalina Kawecka-Jaszcz (Kraków), Józef Kocemba (Kraków), Franciszek Kokot (Katowice), Barbara Krupa-Wojciechowska (Gdańsk), Krzysztof Marczewski (Lublin), Krzysztof Narkiewicz (Gdańsk), Peter Nilsson (Malmö), Grzegorz Opolski (Warszawa), Paolo Palatini (Padova), Ryszard Piotrowicz (Warszawa), Anna Posadzy-Małaczyńska (Poznań), Andrzej Rynkiewicz (Gdańsk), Stefan Rywik (Warszawa), Peter T. Sawicki (Köln), Peter Sleight (Oxford), Jan Staessen (Leuven), Marek Sznajderman (Warszawa), Hanna Szwed (Warszawa), Michał Tendera (Katowice), Krystyna Widecka (Szczecin), Andrzej Więcek (Katowice), Maria Witkowska (Wrocław), Bogdan Wyrzykowski (Gdańsk), John Yudkin (London) 6 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Zapraszamy do przeglądania naszych stron www pod adresem: www.nadcisnienietetnicze.pl www.11zjazdptnt.viamedica.pl 7 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Recenzenci prof. dr hab. med. Ryszard Andrzejak prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong dr med. Jerzy Gąsowski prof. dr hab. med. Jerzy Głuszek prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz prof. dr hab. med. Jacek Manitius prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz prof. dr hab. med. Anna Posadzy-Małaczyńska prof. dr hab. med. Krystyna Widecka prof. dr hab. med. Andrzej Więcek dr med. Tomasz Zdrojewski 8 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Komitet Organizacyjny Przewodniczący: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong Sekretarze: dr med. Jacek Lewandowski dr med. Barbara Gryglewska Komitet Naukowy prof. dr hab. med. Ryszard Andrzejak prof. dr hab. med. Andrzej Ciechanowicz prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka prof. dr hab. med. Jerzy Głuszek prof. dr hab. med. Władysław Grzeszczak dr med. Barbara Gryglewska prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz prof. dr hab. med. Jacek Manitius prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz prof. dr hab. med. Andrzej Rynkiewicz prof. dr hab. med. Krzysztof Strojek prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski prof. dr hab. med. Krystyna Widecka prof. dr hab. med. Andrzej Więcek prof. dr hab. med. Bogdan Wyrzykowski www.11zjazdptnt.viamedica.pl 9 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Sekretariat naukowy Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny ul. Banacha 1a, 02–097 Warszawa tel.: (0 22) 599 28 28, faks: (0 22) 599 18 28 e-mail: [email protected] Goście zagraniczni prof. Enrico Agabiti Rosei (Włochy) prof. Renata Cifkova (Czechy) prof. Kazuomi Kario (Japonia) prof. Sverre E. Kjeldsen (Norwegia) dr Tatiana Kuznetsova (Belgia) prof. Peter Nilsson (Szwecja) prof. Margus Viigimaa (Estonia) KOMPLEKSOWA OBSŁUGA ZJAZDU „Via Medica sp. z o.o.” sp.k. ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk tel.: (0 58) 320 94 94, faks: (0 58) 320 94 60 10 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Informacje ogólne Termin obrad: 16–18 października 2008 roku Miejsce obrad: Centrum Hotelowo-Konferencyjne „Gromada” Warszawa, ul. 17 Stycznia 32 Uroczystość otwarcia: Sesje plakatowe: Rejestracja: 16 października 2008 roku godz. 17.00, sala A 17–18 października 2008 roku, według programu Zjazdu Biuro Obsługi Zjazdu, znajdujące się w Centrum Hotelowo-Konferencyjnym „Gromada”, będzie czynne: • 16 października (czwartek) w godz. 13.00–20.00 • 17 października (piątek) w godz. 6.30–19.30 • 18 października (sobota) w godz. 7.30–14.00 Materiały zjazdowe: Materiały zjazdowe oraz identyfikatory upoważniające do udziału w uroczystości otwarcia i w obradach Zjazdu uczestnicy otrzymają w Biurze Obsługi Zjazdu podczas rejestracji. Uwaga! W przypadku zgubienia identyfikatora koszt wyrobienia nowego wynosi 50% opłaty zjazdowej. www.11zjazdptnt.viamedica.pl 11 XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA Opłaty zjazdowe i rejestracja Opłata zjazdowa • lekarze — członkowie PTNT 200 PLN • pozostali lekarze 250 PLN • pielęgniarki 25 PLN* • studenci 25 PLN* Pełna opłata zjazdowa obejmuje: • udział w uroczystościach otwarcia i zamknięcia Zjazdu • udział w obradach Zjazdu i wystawie firm • lunch w dniach obrad zjazdowych (kupony na lunch wraz z materiałami zjazdowymi będą wydawane w Biurze Obsługi Zjazdu) • materiały zjazdowe (terminowa wpłata) • udział w imprezie integracyjnej (terminowa wpłata) • kawę i poczęstunek *Opłata dla studentów i pielęgniarek obejmuje: • udział w uroczystości otwarcia i zamknięcia Zjazdu • udział w obradach Zjazdu i wystawie firm • kawę i poczęstunek 12 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego GŁÓWNI SPONSORZY ZŁOCI SPONSORZY www.11zjazdptnt.viamedica.pl 13 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego SREBRNI SPONSORZY SPONSORZY 14 www.11zjazdptnt.viamedica.pl XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA Wystawcy Abbott KRKA Actavis LEK Aspel Medical Tribune AstraZeneca Novartis Bayer Oxford Berlin Chemie Pfizer Biomexim Pliva Boehringer Ingelheim Polfa Grodzisk Czelej Polfa Warszawa Diagnosis Polfarmex Egis Raiffeisen Elamed Sanofi-Aventis Fidel Servier Hartmann Terapia HDE Polska Via Medica/Ikamed Hedat Zentiva Jelfa www.11zjazdptnt.viamedica.pl 15 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Wystawa firm: Polfarmex Sanofi-Aventis Zentiva Pfizer Bayer LEK Polfa Warszawa Berlin Chemie Polfa Grodzisk Actavis Hedat Pliva Hartmann Oxford Czelej Jelfa Aspel HDE Polska Diagnosis Terapia Medical Tribune Elamed Biomexim Fidel Raiffeisen 16 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Wystawa firm: Servier 1 Novartis 2 Via Medica/Ikamed 3/4 Boehringer Ingelheim 5 Abbott 6 AstraZeneca 7 KRKA 8 Egis 9 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 17 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Okręgowa Izba Lekarska w Gdańsku przyznała 21 punktów edukacyjnych Certyfikaty uczestnictwa będą wydawane w recepcji ostatniego dnia zjazdu (sobota) od godziny 11.30 18 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego NA TERENIE OBRAD OBOWIĄZUJE CAŁKOWITY ZAKAZ PALENIA TYTONIU W SALACH OBRAD OBOWIĄZUJE CAŁKOWITY ZAKAZ POSŁUGIWANIA SIĘ TELEFONAMI KOMÓRKOWYMI www.11zjazdptnt.viamedica.pl 19 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Regulamin obrad 1. Wszystkie doniesienia w trakcie Zjazdu są ponumerowane w kolejności prezentacji. 2. Obowiązuje ścisłe przestrzeganie czasu wygłaszania doniesień i trwania dyskusji zgodnie z regulaminem obrad. 3. Prezentacje ustne wyróżnionych prac Czas prezentacji: 8 minut + 2 minuty na dyskusję. Każda z sal obradowych jest wyposażona w projektor multimedialny oraz komputer. Prosimy o przygotowanie prezentacji w programie MS Power Point 2003 lub 2007 i dostarczenie nośnika z prezentacją (płyta CD/DVD lub pen-drive) z opisem zawierającym tytuł pracy oraz nazwisko wykładowcy do stanowiska slajdowego, obok sali wykładowej, co najmniej 30 minut przed rozpoczęciem sesji. 4. Prezentacje plakatowe Sesje plakatowe odbywają się w Sali Kryształowej na terenie Centrum Hotelowo-Konferencyjnego „Gromada”. Plakaty: wymiar 70 ¥ 100 cm (B1 w pionie), zawierające tytuł pracy, nazwiska autorów oraz nazwę ośrodka, z którego pochodzi praca. Plakat należy umieścić w miejscu oznaczonym numerem pracy, wskazanym przez organizatorów w czwartek 16 października 2008 r. w godzinach 15.00–19.00 lub w piątek 17 października 2008 r. do godziny 9.00, a następnie zdjąć 17 października 2008 r. w godzinach 17.45–20.00. Plakaty pozostawione po wyznaczonych godzinach zostaną usunięte przez obsługę Zjazdu. 20 www.11zjazdptnt.viamedica.pl XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA CZWARTEK 16 PAŹDZIERNIKA, PRZED POŁUDNIEM CZWARTEK 16 PAŹDZIERNIKA, PO POŁUDNIU PIĄTEK 17 PAŹDZIERNIKA, PRZED POŁUDNIEM PIĄTEK 17 PAŹDZIERNIKA, PO POŁUDNIU SOBOTA 18 PAŹDZIERNIKA, PRZED POŁUDNIEM www.11zjazdptnt.viamedica.pl 21 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego EDUKACJA NAUKA UMIEJĘTNOŚCI RELACJE LEKARZ–PACJENT SESJE SATELITARNE SESJE PLAKATOWE INNE SESJE 22 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Program ramowy www.11zjazdptnt.viamedica.pl 23 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA 24 XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego www.11zjazdptnt.viamedica.pl 16–18 PAŹDZIERNIKA 2008 WARSZAWA XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego www.11zjazdptnt.viamedica.pl 25 CZWARTEK 16 października 2008 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 27 15.00–16.30 SALA A SESJA SATELITARNA FIRMY SERVIER Stare czy nowe generacje leków hipotensyjnych — krytycznym okiem eksperta CZWARTEK Przewodniczący: prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz, prof. dr hab. med. Stefan Grajek, prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz, prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski Diuretyki i a -blokery — ocalić od zapomnienia? prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz Leki blokujące układ RAA — o co kruszyć kopie? prof. dr hab. med. Stefan Grajek Leki złożone — nadchodzi nowa era? prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski 28 Przerwa 16.30–17.00 17.00–18.15 SALA A UROCZYSTE OTWARCIE XI ZJAZDU PTNT Przywitanie uczestników Zjazdu prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CZWARTEK Przemówienie prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki — Przewodniczący PTNT Przemówienie zaproszonych gości prof. dr hab. Hanna Gronkiewicz-Waltz — Prezydent Warszawy prof. dr hab. med. Marek Krawczyk — Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wykład inauguracyjny Między ekonomią a śmiercią. Etyczne granice interwencji medycznych prof. dr hab. n. hum. Kazimierz Szewczyk Przerwa 18.15–18.25 29 18.25–19.40 SALA A KONCERT (18.25–19.10) CZWARTEK Występ grupy „Glass Duo” Wolfgang Amadeusz Mozart Koncert fortepianowy (część II) Jan Sebastian Bach Inwencja Toccatta i Fuga d-moll Edward Grieg Poranek i Taniec Anitry Piotr Czajkowski Taniec Wieszczki Cukrowej Fryderyk Chopin Mazurek KOKTAJL (19.10–19.40) Spotkanie powitalne z lampką szampana (poziom +1) 30 PIĄTEK 17 października 2008 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 31 7.00–8.20 SALA B, C SESJA ŚNIADANIOWA FIRMY SANOFI-AVENTIS Od stanu przednadciśnieniowego do powikłań nadciśnienia tętniczego. Czy interwencje farmakologiczne są konieczne na każdym etapie? Interaktywna analiza przypadków Prezentacja przypadków dr med. Marzena Chrostowska PIĄTEK Przypadki komentują eksperci: Hipertensjolog: prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz Nefrolog: prof. dr hab. med. Andrzej Więcek Diabetolog: prof. dr hab. med. Janusz Gumprecht 32 Przerwa 8.20–8.30 8.30–9.30 SALA A EDUKACJA Sesja wspólna z Polskim Towarzystwem Diabetologicznym Nadciśnienie tętnicze i cukrzyca — jak najlepiej chronić przed powikłaniami? Przewodniczący: prof. dr hab. med. Władysław Grzeszczak prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz PIĄTEK Czynniki metaboliczne wpływające na ryzyko w nadciśnieniu tętniczym prof. dr hab. med. Danuta Pupek-Musialik Ryzyko sercowo-naczyniowe u pacjentów z cukrzycą prof. dr hab. med. Ryszard Andrzejak Nadciśnienie tętnicze a progresja zmian naczyniowych u chorych z cukrzycą typu 2 — czy możemy temu zapobiec? prof. dr hab. med. Władysław Grzeszczak 9.30–10.00 Przerwa/Sesja plakatowa 1 33 8.30–9.30 SALA B NAUKA Mikrokrążenie w nadciśnieniu tętniczym Przewodniczący: prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki prof. dr hab. med. Krystyna Widecka Microcirculation in hypertension prof. Enrico Agabiti Rosei PIĄTEK Hypertension as part of early vascular aging (EVA) — an update 2008 prof. Peter Nilsson 34 9.30–10.00 Przerwa/Sesja plakatowa 1 8.30–9.30 SALA C UMIEJĘTNOŚCI Jak zorganizować i prowadzić ośrodek referencyjny? Przewodniczący: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong dr med. Barbara Gryglewska How to create an ESH Hypertension Excellence Centre? prof. Margus Viigimaa PIĄTEK Schemat organizacji ośrodka referencyjnego Algortym postępowania diagnostyczno-terapeutycznego 9.30–10.00 Przerwa/Sesja plakatowa 1 35 9.30–10.00 SALA KRYSZTAŁOWA SESJA PLAKATOWA 1 Nerki PIĄTEK Wyższe stężenie cystatyny C w osoczu u chorych na nadciśnienie tętnicze z wielonaczyniową chorobą wieńcową Zofia Dzielińska, Andrzej Januszewicz, Aleksander Prejbisz, Jerzy Chudek, Magdalena Makowiecka-Cieśla, Marcin Demkow, Paweł Tyczyński, Andrzej Więcek, Witold Rużyłło P001 Stężenie cystatyny C w osoczu koreluje z grubością P002 kompleksu intima–media tętnic szyjnych i innymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na nadciśnienie tętnicze i chorobę wieńcową Zofia Dzielińska, Tomasz Zieliński, Andrzej Januszewicz, Aleksander Prejbisz, Jerzy Chudek, Dariusz Rynkun, Marek Naruszewicz, Magdalena Makowiecka-Cieśla, Marcin Demkow, Jacek Kądziela, Jadwiga Janas, Ryszard Mielniczuk, Elżbieta Florczak, Magdalena Januszewicz, Witold Rużyłło, Andrzej Więcek Związek pomiędzy wewnątrznerkowym wskaźnikiem P003 oporowości i powikłaniami narządowymi u chorych z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym Elżbieta Florczak, Magdalena Januszewicz, Magdalena Kaczmarska, Aleksander Prejbisz, Ilona Michałowska, Tomasz Zieliński, Beata Kuśmierczyk-Droszcz, Barbara Pręgowska-Chwała, Grzegorz Kowalewski, Katarzyna Paschalis-Purtak, Bogna Puciłowska, Tomasz Rywik, Dariusz Rynkun, Piotr Hoffman, Andrzej Januszewicz Przesączanie kłębuszkowe według wzoru MDRD P004 lub Cockcrofta-Gaulta u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i chorobą niedokrwienną serca Marek Klocek, Aleksander Mazur, Jowita Chmielowska, Anna Stochmal, Grzegorz Bilo, Jerzy Naskalski, Kalina Kawecka-Jaszcz 36 9.30–10.00 SALA KRYSZTAŁOWA P005 Ocena kontroli ciśnienia tętniczego u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek dializowanych i leczonych zachowawczo w zależności od współwystępowania cukrzycy Irena Głowińska, Jolanta Małyszko P006 Parametry ciśnienia nocnego w ambulatoryjnym pomiarze ciśnienia tętniczego u dzieci z zespołem Schoenleina-Henocha i nefropatią IgA Piotr Skrzypczyk, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska, Iwona Bieroza, Maria Roszkowska-Blaim P007 Czy istnieje zależność pomiędzy stężeniem adiponektyny w osoczu a masą lewej komory serca u chorych po przeszczepieniu nerki? Marcin Adamczak, Anna Błach, Aureliusz Kolonko, Magdalena Szotowska, Jerzy Chudek, Edward Franek, Andrzej Więcek P008 Nadciśnienie tętnicze i funkcje poznawcze hemodializowanych a problem „odwróconej epidemiologii” Agnieszka Sawicka, Marek Maciejewski, Krzysztof Marczewski P009 Wyniki leczenia nadciśnienia naczyniowo-nerkowego za pomocą PTRA w doświadczeniach własnych Karol Początek, Przemysław Nowicki, Marcin Protasiewicz, Rafał Poręba, Adrian Doroszko, Dariusz Biały, Arkadiusz Derkacz, Marta Negrusz-Kawecka, Andrzej Szuba, Walentyna Mazurek, Ryszard Andrzejak P010 Związek hiperurykemii z innymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym Katarzyna Kostka-Jeziorny, Andrzej Tykarski P011 PIĄTEK Osoczowe stężenie wisfatyny a ciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą typu 2 leczonych powtarzaną hemodializą Leszek Niepolski, Alicja E. Grzegorzewska, Monika Młot-Michalska 37 9.30–10.00 SALA KRYSZTAŁOWA Nadciśnienie tętnicze u chorych leczonych nerkozastępczo Grażyna Kobus, Hanna Bachórzewska-Gajewska, Jolanta Małyszko P012 Epidemiologia PIĄTEK Analiza przyczyn hospitalizacji pacjentów P013 z nadciśnieniem tętniczym Hanna Bachórzewska-Gajewska, Katarzyna Łagoda, Anna Myszkowska, Joanna Bakun, Jacek Stanisław Małyszko, Jolanta Małyszko Skalkulowane ryzyko sercowo-naczyniowe a obecność niemych ognisk niedokrwiennych u bezobjawowych mężczyzn z nadciśnieniem tętniczym — wyniki badania SOPKARD Grzegorz Kozera, Tomasz Zdrojewski, Kamil Chwojnicki, Milena Mielczarek, Aleksandra Madej-Dmochowska, Mirosława Dubaniewicz, Piotr Bandosz, Agata Wyrzykowska, Walenty M. Nyka, Bogdan Wyrzykowski, Barbara Krupa-Wojciechowska P014 Niedostateczna kontrola nadciśnienia tętniczego w prewencji P015 wtórnej po udarze niedokrwiennym mózgu w środowisku wielkomiejskim w Polsce Tomasz Zdrojewski, Kamil Chwojnicki, Łukasz Wierucki, Hanna Müller, Michał Szpajer, Walenty M. Nyka, Bogdan Wyrzykowski Różnice dotyczące nadciśnienia tętniczego i innych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych wśród mieszkańców obszarów małomiejskich i wielkomiejskich w Polsce — wyniki „Polskiego Projektu 400 Miast” Irina Mogilnaya, Tomasz Zdrojewski, Łukasz Wierucki, Piotr Bandosz, Marcin Rutkowski, Tomasz Grodzicki, Jerzy Głuszek, Krzysztof Narkiewicz, Andrzej Januszewicz, Bogdan Wyrzykowski 38 P016 9.30–10.00 SALA KRYSZTAŁOWA Czy znaczne różnice umieralności przedwczesnej z powodu choroby niedokrwiennej serca w Polsce i Rumunii mogą wynikać z różnic w rozpowszechnieniu i kontroli nadciśnienia tętniczego? Tomasz Zdrojewski, Piotr Bandosz, Maria Dorobantu, Bogdan Wyrzykowski P017 Nadciśnienie tętnicze jako problem zdrowotny populacji P018 badanej w programie „Kobiety w czerwieni” Lucyna Woźnicka, Natalia Kałek, Łukasz Lewandowski, Maciej Cymerys P019 Spontaniczne zaprzestanie palenia przez kobiety w ciąży. Charakterystyka populacji kobiet w małych miastach i na wsi Łukasz Balwicki, Tadeusz Jędrzejczyk, Monika Nowalińska, Marzena Zarzeczna-Baran, Tomasz Zdrojewski, Łukasz Wierucki, Bogdan Wyrzykowski, Tomasz Grodzicki P020 Charakterystyka społeczno-ekonomiczna palących ciężarnych. Badanie wśród kobiet objętych „Polskim Projektem 400 Miast” Tadeusz Jędrzejczyk, Łukasz Balwicki, Marzena Zarzeczna-Baran, Tomasz Zdrojewski, Łukasz Wierucki, Andrzej Januszewicz P021 Kontrola czynników ryzyka sercowo-naczyniowego — wyniki „Polskiego Projektu 400 Miast” w latach 2003–2006 Łukasz Wierucki, Tomasz Zdrojewski, Krzysztof Narkiewicz, Zofia Słońska, Wojciech Drygas, Tomasz Grodzicki, Jerzy Głuszek, Andrzej Januszewicz, Marzena Zarzeczna-Baran, Bogdan Wyrzykowski P022 PIĄTEK Badanie jakości życia osób z nadciśnieniem tętniczym według ankiety SF-36 Lucyna Woźnicka, Anna Posadzy-Małaczyńska, Jerzy Głuszek, Grzegorz Leśkiewicz 39 PIĄTEK 9.30–10.00 SALA KRYSZTAŁOWA Kontrola nadciśnienia tętniczego i czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych wśród osób po zawale serca w środowisku wielkomiejskim Łukasz Wierucki, Tomasz Zdrojewski, Kamil Chwojnicki, Michał Szpajer, Hanna Müller, Bogdan Wyrzykowski P023 Spożycie sodu w populacji regionu krakowskiego w 6-letniej obserwacji Katarzyna Stolarz-Skrzypek, Agnieszka Olszanecka, Wiktoria Wojciechowska, Magdalena Loster, Marcin Cwynar, Tomasz Grodzicki, Kalina Kawecka-Jaszcz P024 Ocena potrzeb w zakresie prewencji nadciśnienia tętniczego i innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego wśród gimnazjalistów — wyniki badania SOPKARD 15 Michał Krawczyk, Tomasz Zdrojewski, Piotr Czarniak, Przemysław Szcześniak, Ewa Król, Agata Ignaszewska-Wyrzykowska, Bogdan Wyrzykowski P025 Nadciśnienie tętnicze i inne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u polskich parlamentarzystów w 2006 roku Marcin Rutkowski, Tomasz Zdrojewski, Piotr Bandosz, Agata Ignaszewska-Wyrzykowska, Łukasz Wierucki, Jerzy Piwoński, Wojciech Drygas, Krzysztof Narkiewicz, Bogdan Wyrzykowski P026 Spoczynkowa częstość rytmu serca jako potencjalny czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego wśród kobiet w stanie przednadciśnieniowym Barbara Gryglewska, Barbara Wizner, Joanna Sulicka, Maria Fornal, Tomasz Grodzicki P027 40 SALA KRYSZTAŁOWA Inne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym o różnym ryzyku zgonu sercowo-naczyniowego według SCORE Arkadiusz Niklas, Katarzyna Kolasińska-Malkowska, Karolina Jankowska, Artur Radziemski, Anna Posadzy-Małaczyńska, Andrzej Tykarski P028 Palenie tytoniu a profil ryzyka sercowo-naczyniowego u osób w wieku podeszłym Jolanta Walczewska P029 PIĄTEK 9.30–10.00 41 10.00–11.00 SALA A EDUKACJA Co nowego od czasu wydania zaleceń 2007? Przewodniczący: prof. dr hab. med. Włodzimierz Januszewicz prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski Dlaczego wytyczne leczenia nadciśnienia tętniczego nie są „instrumentem” doskonałym? dr med. Barbara Gryglewska PIĄTEK Wytyczne leczenia nadciśnienia tętniczego PTNT 2008 w „pigułce” — co nowego po ESH/ESC 2007? prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka Z jakimi pytaniami będą musiały „zmierzyć się” wytyczne leczenia nadciśnienia tętniczego najbliższych lat? prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski 42 Przerwa 11.00–11.15 10.00–11.00 SALA B NAUKA Zmienność ciśnienia tętniczego Przewodniczący: prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz prof. dr hab. med. Leszek Bieniaszewski Time for focus on morning hypertension prof. Kazuomi Kario PIĄTEK Krótkoterminowa i długoterminowa powtarzalność porannego ciśnienia tętniczego u starszych pacjentów z izolowanym nadciśnieniem skurczowym dr med. Barbara Wizner Związek pomiędzy profilem ciśnienia tętniczego i wczesnymi zmianami narządowymi u chorych z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym dr med. Magdalena Makowiecka-Cieśla Czy kontrola negatywnych emocji wpływa na ciśnienie tętnicze i skuteczność leczenia hipotensyjnego? dr med. Bartosz Symonides Przerwa 11.00–11.15 43 10.00–11.00 SALA C UMIEJĘTNOŚCI Echokardiografia Przewodniczący: prof. dr hab. med. Piotr Pruszczyk dr med. Agnieszka Kuch-Wocial Ocena przerostu i przebudowy lewej komory serca w nadciśnieniu tętniczym Ocena funkcji rozkurczowej PIĄTEK Różnicowanie przyczyn przerostu lewej komory serca Wskazania do badania echokardiograficznego w nadciśnieniu tętniczym według wytycznych 44 Przerwa 11.00–11.15 11.15–12.45 SALA A SESJA SATELITARNA FIRMY SERVIER EBM a codzienna praktyka lekarska — przegląd nowości Przewodniczący: prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz prof. dr hab. med. Andrzej Rynkiewicz Pacjent z chorobą niedokrwienną serca prof. dr hab. med. Andrzej Rynkiewicz Postępowanie u chorego na cukrzycę prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Przerwa 12.45–13.00 PIĄTEK Chory w wieku podeszłym prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski 45 11.15–12.45 SALA B, C SESJA SATELITARNA FIRMY NOVARTIS Nowe możliwości terapii nadciśnienia tętniczego Przewodniczący: prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki Czy złożone leki hipotensyjne poprawiają współpracę pacjenta z lekarzem? prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski PIĄTEK Indywidualizacja terapii nadciśnienia tętniczego — pełen wachlarz możliwości prof. dr hab. med. Waldemar Banasiak Nowe złożone leki hipotensyjne — postęp trwa prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz 46 Przerwa 12.45–13.00 13.00–14.30 SALA A WALNE ZGROMADZENIE PTNT Program zebrania: 1. Wybór przewodniczącego zebrania 2. Wybór Komisji Mandatowej i Skrutacyjnej 3. Wnioski i głosowanie nad przyznaniem Honorowego Członkostwa PTNT 4. Sprawozdanie Prezesa ustępującego Zarządu 5. Sprawozdanie finansowe Skarbnika 6. Sprawozdanie Komisji Nagród 7. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej 8. Dyskusja nad sprawozdaniami 9. Głosowanie nad udzieleniem absolutorium ustępującemu Zarządowi PIĄTEK 10. Wybór nowych władz PTNT: — wybór Prezesa Elekta — wybór Członków Zarządu — wybór Członków Komisji Rewizyjnej — wybór Komisji Nagród 11. Propozycje zmian w statucie 12. Wolne wnioski 14.30–15.00 Lunch/Sesja plakatowa 2 47 14.30–15.00 SALA KRYSZTAŁOWA SESJA PLAKATOWA 2 Terapia Odmienny wpływ inhibitora konwertazy angiotensyny (ACEI) i diuretyku tiazydowego (THD) na prędkość fali tętna (PWV) w aorcie w grupach normo- i hipertensyjnych kobiet po menopauzie w zależności od przyjmowania hormonalnej terapii zastępczej (HRT) Anna Posadzy-Małaczyńska, Łukasz Stryczyński, Jerzy Głuszek, Andrzej Tykarski P057 Efekt hipotensyjny doustnej suplementacji argininy u chorych z łagodnym nadciśnieniem tętniczym Jarosław Ast, Iwona Andrys-Wawrzyniak, Anna Jabłecka P058 PIĄTEK Regresja uszkodzenia narządowego i zaburzeń metabolicznych P059 u dzieci z nadciśnieniem tętniczym pierwotnym (NTP) — badanie prospektywne Mieczysław Litwin, Anna Niemirska, Joanna Śladowska-Kozłowska, Aldona Wierzbicka Kompetencje lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Adam Windak, Barbara Gryglewska, Tomasz Tomasik, Krzysztof Narkiewicz, Tomasz Grodzicki P060 Charakterystyka chorych wysokiego ryzyka sercowoP061 -naczyniowego leczonych inhibitorami konwertazy angiotensyny Aleksander Prejbisz, Marek Kabat, Michał Kurzelewski, Andrzej Januszewicz, Hanna Janaszek-Sitkowska, Ryszard Mielniczuk Porównanie udziału grup leków hipotensyjnych w leczeniu chorych z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym w 2005 i 2007 roku Joanna Norek, Piotr Abramczyk 48 P062 14.30–15.00 SALA KRYSZTAŁOWA P063 Dynamiczna elektroneurostymulacja w leczeniu pacjentów z chorobą nadciśnieniową 2 i 3 stopnia Marina Umnikowa P064 Wykorzystanie niefarmakologicznych metod leczenia nadciśnienia tętniczego przez pacjentów Hanna Bachórzewska-Gajewska, Katarzyna Łagoda, Iwona Paczkowska, Jolanta Małyszko P065 Wpływ spironolaktonu na stężenie endoteliny-1 u osób z nadciśnieniem tętniczym Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perz, Jerzy Głuszek P066 Ocena efektywności dietoterapii nadciśnienia tętniczego u osób z cukrzycą typu 2 Katarzyna Kowalcze, Joanna Gromadzka-Ostrowska P067 Metaboliczne efekty leczenia telmisartanem — badanie otwarte u chorych z nadciśnieniem tętniczym Piotr Abramczyk, Andrej Dukat, Zbigniew Gaciong P068 PIĄTEK Skuteczność leczenia hipotensyjnego w poradniach specjalistycznych o różnym statusie odpłatności — wyniki u 1772 chorych Joanna Niegowska, Magdalena Niegowska, Marek Batagowski Serce i naczynia Hiperoksja zwiększa ciśnienie centralne w aorcie u osób z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym Anna Dobosiewicz, Piotr Abramczyk, Maciej Siński P069 Wskaźniki uszkodzenia dużych naczyń tętniczych a średnia prędkość przepływu w tętnicy środkowej mózgu Aleksander Kwater, Jerzy Gąsowski, Barbara Wizner, Tomasz Grodzicki P070 49 PIĄTEK 14.30–15.00 SALA KRYSZTAŁOWA Ciśnienie tętnicze i wskaźniki sztywności tętnic w 5-letniej obserwacji Wiktoria Wojciechowska, Katarzyna Stolarz-Skrzypek, Agnieszka Olszanecka, Magdalena Loster, Marcin Cwynar, Tomasz Grodzicki, Kalina Kawecka-Jaszcz P070 Obecność powikłań narządowych a stężenie endoteliny-1 u osób z nadciśnieniem tętniczym Anna Skalska, Tomasz Grodzicki P072 Znaczenie diagnostyczne głównych elektrokardiograficznych wskaźników przerostu lewej komory w zależności od sposobu jej echokardiograficznej diagnostyki Jan Serafinovicz, Volha Nikitina, Irena Matejko, Emilia Kutiukow P073 Paradoks głównych elektrokardiograficznych kryteriów przerostu lewej komory Jan Serafinowicz, Volha Nikitina, Irena Matejko, Emilia Kutiukow P074 Ciśnienie tętnicze krwi i subkliniczne zmiany narządowe u kobiet w okresie okołomenopauzalnym Agnieszka Olszanecka, Kalina Kawecka-Jaszcz, Danuta Czarnecka, Aneta Pośnik-Urbańska P075 Wpływ wieloletniego treningu na strukturę i funkcję mięśnia sercowego sportowców w porównaniu z efektami długo trwającego nadciśnienia tętniczego — ocena echokardiograficzna Beata Krasińska, Katarzyna Pawlaczyk, Jacek Zieliński, Zbigniew Krasiński, Krzysztof Kusy, Andrzej Tykarski P076 Zmiany sztywności tętnic w ciągu 4 lat intensywnego leczenia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą typu 2 Marek Klocek, Kalina Kawecka-Jaszcz P077 50 14.30–15.00 SALA KRYSZTAŁOWA P078 Relative, but not absolute changes of central blood pressure predict event-free survival in hypertensives as well as in normotensives. Results from the Aortic Blood Pressure and Survival Study Piotr Jankowski, Kalina Kawecka-Jaszcz, Danuta Czarnecka, Małgorzata Brzozowska-Kiszka, Katarzyna Styczkiewicz, Małgorzata Kloch-Badełek, Jerzy Wiliński, Dorota Dębicka-Dąbrowska, Leszek Bryniarski P079 Relative, but not absolute changes of central blood pressure predict the risk of stroke in coronary patients. Results from the Aortic Blood Pressure and Survival Study Piotr Jankowski, Kalina Kawecka-Jaszcz, Danuta Czarnecka, Małgorzata Brzozowska-Kiszka, Katarzyna Styczkiewicz, Małgorzata Kloch-Badełek, Jerzy Wiliński, Dorota Dębicka-Dąbrowska, Leszek Bryniarski P080 Ocena grubości kompleksu intima-media u dzieci i młodzieży z nadciśnieniem tętniczym skojarzonym z otyłością prostą Maria Kniażewska, Katarzyna Urban, Anna Obuchowicz, Jolanta Witanowska P081 Prędkość fali tętna jest wyższa u chorych z bezobjawowym tętniakiem aorty brzusznej Łukasz Stryczyński, Anna Posadzy-Małaczyńska P082 PIĄTEK Kompleks intima-media i profil lipidowy u młodych pacjentów z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym Wiesław Bryl, Karolina Hoffmann, Anna Miczke, Maciej Cymerys, Dariusz Popławski, Agata Strażyńska, Lucyna Kramer, Danuta Pupek-Musialik 51 15.00–16.00 SALA A EDUKACJA Sesja wspólna z Polskim Towarzystwem Kardiologicznym Nadciśnienie a stany zagrożenia życia w kardiologii Przewodniczący: prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki prof. dr hab. med. Andrzej Rynkiewicz Zaburzenia rytmu serca prof. dr hab. med. Andrzej Rynkiewicz Ostry zespół wieńcowy prof. dr hab. med. Stefan Grajek PIĄTEK Niewydolność lewej komory serca prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki 52 Przerwa 16.00–16.15 15.00–16.00 SALA B NAUKA Serce i naczynia Przewodniczący: prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka dr med. Wojciech Braksator Pierwotne nadciśnienie tętnicze a zmiany w prawej komorze serca dr hab. med. Wojciech Myśliński The influence of treatment with quinapril on arterial stiffness, blood viscosity and arterial shear stress on patients with essential hypertension dr med. Małgorzata Brzozowska-Kiszka Grubość kompleksu intima–media u dorosłych normotensyjnych potomków rodziców z nadciśnieniem tętniczym dr med. Magdalena Loster PIĄTEK Reaktywność mikrokrążenia w nadciśnieniu maskowanym dr med. Barbara Gryglewska Przerwa 16.00–16.15 53 15.00–16.00 SALA C UMIEJĘTNOŚCI Badania laboratoryjne — kiedy i jakie? Przewodniczący: prof. dr hab. med. Krystyna Sztefko dr med. Bartosz Symonides Rutynowe i rozszerzone badania laboratoryjne stosowane u chorych na nadciśnienie tętnicze Przydatność kliniczna badań PIĄTEK Ograniczenia metodologiczne 54 Przerwa 16.00–16.15 15.00–16.00 SALA D RELACJA LEKARZ–PACJENT Jak w 5 minut zmotywować pacjenta do przestrzegania zaleceń lekarskich? Warsztaty Grupy Roboczej PTNT ds. Edukacji Pacjentów PIĄTEK Przewodniczący: prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz dr med. Radosław Szczęch mgr Zbigniew Kowalski Przerwa 16.00–16.15 55 16.15–17.15 SALA A EDUKACJA Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe — badania kliniczne a postępowanie w praktyce Przewodniczący: prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz prof. dr hab. med. Andrzej Więcek Renal artery stenosis and renal function prof. Albert Mimran Postępowanie z chorym z podejrzeniem zwężenia tętnicy nerkowej prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz PIĄTEK Postępowanie z chorym ze zwężeniem tętnicy nerkowej prof. dr hab. med. Andrzej Więcek 56 17.15–17.45 Przerwa/Sesja plakatowa 3 16.15–17.15 SALA B NAUKA Genetyka Przewodniczący: dr med. Katarzyna Stolarz dr hab. med. Grzegorz Dzida Steroid biosynthesis: from genotypes to cardiovascular structure and function dr Tatiana Kuznetsova Wpływ polimorfizmu insercyjno-delecyjnego genu konwertazy angiotensyny i ACE na przebudowę i sztywność dużych naczyń tętniczych — wpływ sodu dr med. Marcin Cwynar Zespół Liddle’a jako przyczyna nadciśnienia tętniczego w dwóch polskich rodzinach dr med. Jolanta Antoniewicz 17.15–17.45 Przerwa/Sesja plakatowa 3 PIĄTEK Ocena ilości kolonii komórek progenitorowych śródbłonka i mutacji/polimorfizmów w sekwencji 3’UTR genu VEGF u pacjentów z samoistnym nadciśnieniem tętniczym dr med. Paweł Bogdański 57 16.15–17.15 SALA C UMIEJĘTNOŚCI Jak badać właściwości ściany naczyniowej? Przewodniczący: dr med. Marek Rajzer dr med. Grzegorz Styczyński Różne metody pomiaru prędkości fali tętna PIĄTEK Ogólne zasady badania ściany naczyniowej 58 17.15–17.45 Przerwa/Sesja plakatowa 3 16.15–17.15 SALA D RELACJA LEKARZ–PACJENT Jak w 5 minut zmotywować pacjenta do przestrzegania zaleceń lekarskich? Warsztaty Grupy Roboczej PTNT ds. Edukacji Pacjentów PIĄTEK Przewodniczący: prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz dr med. Radosław Szczęch mgr Zbigniew Kowalski 17.15–17.45 Przerwa/Sesja plakatowa 3 59 17.15–17.45 SALA KRYSZTAŁOWA SESJA PLAKATOWA 3 Cukrzyca Czy aktualne definicje zespołu metabolicznego mogą stanowić P030 w Polsce efektywny test diagnostyczny w kierunku insulinooporności? Piotr Bandosz, Tomasz Zdrojewski, Bogdan Wyrzykowski Czy istnieje zależność pomiędzy ryzykiem sercowo-naczyniowym P031 określonym według SCORE a stężeniem wybranych chemokin prozapalnych i molekuł adhezyjnych w zespole metabolicznym? Magdalena Kujawska-Łuczak, Paweł Bogdański, Joanna Dytfeld, Danuta Pupek-Musialik Hiperurikemia u dzieci i młodzieży z nadciśnieniem tętniczym skojarzonym z otyłością prostą Maria Kniażewska, Anna Obuchowicz, Katarzyna Urban, Joanna Żmudzińska-Kitczak P032 PIĄTEK Insulinooporność u dzieci i młodzieży z nadciśnieniem tętniczym P033 pierwotnym skojarzonym z otyłością prostą Maria Kniażewska, Anna Obuchowicz, Jan Baron, Katarzyna Urban, Joanna Żmudzińska-Kitczak Stężenia adiponektyny, insuliny i lipidów a parametry antropometryczne w populacji młodych hypertoników Karolina Hoffmann, Wiesław Bryl, Anna Miczke, Maciej Owecki, Agata Strażyńska, Maciej Cymerys, Aneta Rzesoś, Lucyna Kramer, Danuta Pupek-Musialik P034 Ocena profilu metabolicznego młodych pacjentów P035 z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym Karolina Hoffmann, Wiesław Bryl, Anna Miczke, Agata Strażyńska, Maciej Cymerys, Aneta Rzesoś, Lucyna Kramer, Danuta Pupek-Musialik Zależność między dyslipidemią i stężeniem fibrynogenu P036 u chorych na nadciśnienie tętnicze Karolina Jankowska, Arkadiusz Niklas, Jerzy Głuszek, Iwona Smolarek, Artur Radziemski, Andrzej Tykarski 60 17.15–17.45 SALA KRYSZTAŁOWA Czynniki ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych u chorych P037 z otyłością olbrzymią kwalifikowanych do chirurgicznego leczenia otyłości — doniesienie wstępne Justyna Domienik-Karłowicz, Wojciech Lisik, Barbara Lichodziejewska, Michał Ciurzyński, Katarzyna Kurnicka, Dariusz Korczak, Piotr Bienias, Zbigniew Wierzbicki, Piotr Pruszczyk Dobowa zmienność ciśnienia a wskaźniki insulinooporności Barbara Gryglewska, Tomasz Grodzicki, Małgorzata Fedyk-Łukasik, Anna Skalska P038 U mężczyzn z CAD stwierdza się asocjację pomiędzy skurczową niewydolnością serca a genotypem MTHFR 677TT i hiperhomocysteinemią wyłącznie u chorych bez nadciśnienia tętniczego Ewa Stauss, Jerzy Głuszek, Andrzej Pawlak P039 Stężenie adiponektyny u pacjentów z nefropatią cukrzycową P040 Artur Radziemski, Jerzy Głuszek, Arkadiusz Niklas, Karolina Jankowska Ocena wyników leczenia operacyjnego koarktacji aorty metodą koniec do końca — doświadczenie jednego ośrodka Dorota Jagiełłowicz, Wanda Kawalec, Grażyna Brzezińska-Rajszys, Mieczysław Litwin, Joanna Śladowska, Anna Turska-Kmieć P041 Zastosowanie miernika tlenku węgla w wydychanym powietrzu do oceny wiarygodności odpowiedzi dotyczących palenia w czasie ciąży Tadeusz Jędrzejczyk, Łukasz Balwicki, Marzena Zarzeczna-Baran, Tomasz Zdrojewski, Łukasz Wierucki, Jerzy Głuszek, Witold Zatoński P042 Kształtowanie się ciśnienia tętniczego w wieku rozwojowym — aspekty dymorfizmu płciowego Lidia Ostrowska-Nawarycz, Tadeusz Nawarycz P043 Wiedza studentów medycyny na temat nadciśnienia tętniczego Joanna Grabia P044 PIĄTEK Różne 61 17.15–17.45 SALA KRYSZTAŁOWA PIĄTEK Ocena masy ciała oraz jej wpływ na wartość ciśnienia tętniczego P045 krwi w opinii licencjatów pielęgniarstwa Hanna Grabowska, Krzysztof Narkiewicz, Władysław Grabowski, Dariusz Świetlik Profil ryzyka sercowo-naczyniowego u osób z zespołem przewlekłego stresu pourazowego (PTSD) Jolanta Walczewska P046 Ocena wybranych parametrów układu krążenia u pacjentów z zespołem obturacyjnego bezdechu sennego (OSAS) w trakcie nocnego spoczynku Mariusz Stępień, Piotr Szymański, Piotr Białasiewicz, Robert Stolarek, Dariusz Nowak, Jacek Rysz P047 Analiza częstości pierwotnego hiperaldosteronizmu w grupie 310 chorych z nadciśnieniem tętniczym Wojciech Zieleniewski, Agnieszka Jagodzińska P048 Odległy wpływ zaprzestania palenia tytoniu na profil ciśnienia tętniczego krwi Wojciech Sobiczewski, Marcin Wirtwein, Marcin Gruchała, Andrzej Rynkiewicz P049 Dobowy profil ciśnienia tętniczego krwi u pacjentów poddanych elektywnej koronarografii Wojciech Sobiczewski, Marcin Wirtwein, Marcin Gruchała, Andrzej Rynkiewicz P050 Czy dokładna ocena ambulatoryjnego monitorowania ciśnienia powinna opierać się na przynajmniej dwóch zapisach? Ewa Zimmer-Satora, Barbara Wizner, Jolanta Walczewska, Tomasz Grodzicki P051 Pomiary domowe ciśnienia a profil ryzyka u chorych P052 z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym Arleta Wilkins, Barbara Wizner, Barbara Gryglewska, Tomasz Grodzicki 62 17.15–17.45 SALA KRYSZTAŁOWA Effects of blood pressure telemonitoring in patients P053 with arterial hypertension Marek Rajzer, Małgorzata Brzozowska-Kiszka, Wiktoria Wojciechowska, Marek Klocek, Kalina Kawecka-Jaszcz P054 Profil i zmienność ciśnienia tętniczego w całodobowej rejestracji ciśnienia tętniczego u dzieci i młodych dorosłych z nadciśnieniem tętniczym Jolanta Antoniewicz, Aleksander Prejbisz, Joanna Śladowska, Mieczysław Litwin, Iwona Cendrowska-Demkow, Katarzyna Paschalis-Purtak, Bogna Puciłowska, Elżbieta Florczak, Magdalena Makowiecka-Cieśla, Teodor Buchner, Tomasz Zieliński, Katarzyna Michel-Rowicka, Grzegorz Kowalewski, Marek Kabat, Piotr Hoffman, Andrzej Januszewicz P055 Związek pomiędzy profilem ciśnienia tętniczego a występowaniem nadciśnienia tętniczego wtórnego u chorych ze świeżo rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym — doświadczenie jednego ośrodka Bogna Puciłowska, Katarzyna Paschalis-Purtak, Magdalena Makowiecka-Cieśla, Elżbieta Florczak, Aleksander Prejbisz, Iwona Cendrowska-Demkow, Jadwiga Janas, Magdalena Kaczmarska, Magdalena Januszewicz, Ilona Michałowska, Grzegorz Kowalewski, Maciej Kluk, Andrzej Januszewicz, Marek Kabat P056 PIĄTEK Związek pomiędzy ambulatoryjnym wskaźnikiem sztywności tętnic i doplerowskimi parametrami przepływu wewnątrz-nerkowego u chorych z niepowikłanym nadciśnieniem tętniczym i osób z prawidłowym ciśnieniem tętniczym Aleksander Prejbisz, Elżbieta Florczak, Bogna Puciłowska, Katarzyna Paschalis-Purtak, Magdalena Makowiecka-Cieśla, Teodor Buchner, Magdalena Kaczmarska, Magdalena Januszewicz, Ilona Michałowska, Iwona Cendrowska-Demkow, Tomasz Zieliński, Tomasz Rywik, Dariusz Rynkun, Beata Kuśmierczyk-Droszcz, Ewa Jakubowska, Piotr Hoffman, Marek Kabat, Andrzej Januszewicz 63 17.15–17.45 SALA D PIĄTEK SPOTKANIE GRUPY ROBOCZEJ PTNT DS. EDUKACJI PACJENTÓW 64 17.45–19.15 SALA A SESJA SATELITARNA FIRMY BAYER Od kwasu acetylosalicylowego do antagonistów receptora angiotensyny II — możliwości oddziaływania na ryzyko sercowo-naczyniowe Przewodniczący: prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Sartany w praktyce klinicznej — nowe wskazania w wybranych grupach pacjentów prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Sartany a zawał serca — czy mamy wyjaśnienie kontrowersji? prof. dr hab. med. Piotr Pruszczyk PIĄTEK ASA — istotny element terapii pacjentów z nadciśnieniem tętniczym prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski 65 17.45–19.15 SALA B, C SESJA SATELITARNA FIRMY BÖEHRINGER INGELHEIM Blokada układu RAA — perspektywy kliniczne Przewodniczący: prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz Wprowadzenie Wieloośrodkowe badania kliniczne — dlaczego nie są czarno-białe? prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski Czy wyniki dużych badań zmieniają codzienną praktykę? Analiza przypadku prof. dr hab. med. Artur Mamcarz Jak wyniki najnowszych badań klinicznych mogą wpłynąć na przyszłe wytyczne ESH/ESC? prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz PIĄTEK Pytania i odpowiedzi 66 20.30 SPOTKANIE INTEGRACYJNE Get Together Party — spotkanie integracyjne dla uczestników Zjazdu Airport Hotel Okęcie ul. 17 Stycznia 24 Spotkanie integracyjne „Casino Party” połączone z bankietem. Zabawę uświetni duet grający muzykę klasyczną w nowoczesnej aranżacji na elektrycznych skrzypcach i harfie. PIĄTEK Wstęp tylko za okazaniem zaproszenia. 67 SOBOTA 18 października 2008 www.11zjazdptnt.viamedica.pl 69 7.15–8.15 BUSINESS ROOM SPOTKANIE KONSULTANTA KRAJOWEGO DS. HIPERTENSJOLOGII Z KONSULTANTAMI WOJEWÓDZKIMI SOBOTA (Spotkanie zamknięte) 70 Przerwa 8.15–8.30 8.30–10.00 SALA A SESJA PLENARNA Przewodniczący: prof. Sverre E. Kjeldsen prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong Wręczenie nagród Honorowego Członka PTNT prof. Sverre E. Kjeldsen prof. Renata Cifkova prof. Peter Nilsson Prevention of stroke by treatment of high blood pressure from primary to secondary prevention and treatment in acute stroke? prof. Sverre E. Kjeldsen Hypertension in females prof. Renata Cifkova SOBOTA Hypertension induced left ventricular hypertrophy: cause and consequence prof. Thomas Kahan Przerwa 10.00–10.30 71 10.30–11.30 SALA A EDUKACJA Nadciśnienie tętnicze a udar Przewodniczący: prof. dr hab. med. Jerzy Głuszek dr med. Jerzy Gąsowski Epidemiologia zmian otępiennych dr med. Jerzy Gąsowski Badania obrazowe w diagnostyce zmian otępiennych w przebiegu nadciśnienia tętniczego prof. dr hab. med. Marek Gołębiewski SOBOTA Klinika i leczenie upośledzenia zdolności poznawczych w nadciśnieniu tętniczym prof. dr hab. med. Jerzy Głuszek 72 Przerwa 11.30–11.45 10.30–11.30 SALA B NAUKA Endokrynne postacie nadciśnienia tętniczego Przewodniczący: prof. dr hab. med. Bogdan Wyrzykowski prof. dr hab. med. Jolanta Małyszko Trudności w rozpoznawaniu endokrynnych postaci nadciśnienia tętniczego prof. dr hab. med. Jolanta Małyszko Częstość występowania dziedzicznych zespołów w przebiegu których występuje guz chromochłonny — krajowy rejestr guza chromochłonnego dr med. Mariola Pęczkowska Wartość diagnostyczna oznaczenia stężenia potasu w pojedynczej próbce moczu jako wskaźnika dobowego wydalania potasu z moczem u nieselekcjonowanych hospitalizowanych pacjentów dr med. Piotr Jędrusik SOBOTA Leczenie obustronnych nadnerczowych guzów chromochłonnych metodą laparoskopową prof. dr hab. med. Maciej Otto Przerwa 11.30–11.45 73 10.30–11.30 SALA C UMIEJĘTNOŚCI Polisomnografia Przewodniczący: prof. dr hab. med. Krzysztof Narkiewicz dr Jacek Wolf dr med. Piotr Bielicki Badania przesiewowe i kwalifikacja do polisomnografii SOBOTA Metodyka badania polisomnograficznego 74 Przerwa 11.30–11.45 11.45–12.45 SALA A EDUKACJA IV Walne Zebranie Polskiego Forum Profilaktyki Przewodniczący: prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki — Koordynator PFP prof. dr hab. med. Piotr Podolec — Przewodniczący Rady Redakcyjnej PFP Otwarcie IV Walnego Zebrania oraz przedstawienie składu PFP prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki Wykład inauguracyjny: Inicjatywy europejskie w prewencji chorób układu krążenia Ograniczenie spożycia soli kuchennej jako nowe wyzwanie prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz Sprawozdanie z działalności Rady Redakcyjnej PFP prof. dr hab. med. Piotr Podolec, dr med. Grzegorz Kopeć Wnioski i dyskusja Ustalenie terminu V Walnego Zebrania PFP dr med. Adam Windak SOBOTA Podsumowanie i zakończenie Zebrania prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki prof. dr hab. med. Piotr Podolec Przerwa 12.45–12.50 75 11.45–12.45 SALA B NAUKA Socjoekonomiczne uwarunkowania występowania i leczenia nadciśnienia tętniczego Przewodniczący: prof. dr hab. med. Jacek Manitius dr med. Barbara Wizner Czynniki społeczne i ekonomiczne a wskaźniki zachorowalności oraz umieralności na choroby układu sercowo-naczyniowego w Polsce dr med. Tomasz Zdrojewski Związek pomiędzy wybranymi wskaźnikami nadwagi i otyłości a wartościami ciśnienia tętniczego — wyniki Wieloośrodkowego Ogólnopolskiego Badania Stanu Zdrowia Ludności (WOBASZ) dr med. Maria Polakowska Analiza zależności między czynnikami socjoekonomicznymi a ciśnieniem tętniczym i innymi wskaźnikami zdrowotnymi w Polsce z zastosowaniem modelu równań strukturalnych dr med. Marcin Rutkowski, dr med. Tomasz Zdrojewski SOBOTA Identyfikacja dzieci i młodzieży z podwyższonym ciśnieniem tętniczym oraz nadwagą z użyciem pediatrycznego kalkulatora dr inż. Tadeusz Nawarycz 76 Przerwa 12.45–12.50 11.45–12.45 SALA C UMIEJĘTNOŚCI Interpretacja 24-godzinnego pomiaru ciśnienia tętniczego Przewodniczący: dr hab. med. Marek Kabat dr med. Jacek Lewandowski Metodyka automatycznego pomiaru ciśnienia Wyniki pomiaru automatycznego — praktyczna interpretacja SOBOTA Samodzielny a automatyczny pomiar ciśnienia Przerwa 12.45–12.50 77 12.50–13.00 SALA A SOBOTA UROCZYSTE ZAMKNIĘCIE XI ZJAZDU PTNT 78 Lunch 13.00–13.30 INDEKS AUTORÓW Abramczyk P. 48, 49 Demkow M. 36 Adamczak M. 37 Derkacz A. 37 Agabiti Rosei E. 10, 34 Dębicka-Dąbrowska D. 51 Andrys-Wawrzyniak I. 48 Dobosiewicz A. 49 Andrzejak R. 5, 8, 9, 33, 37 Domienik-Karłowicz J. 61 Antoniewicz J. 57, 63 Dorobantu M. 39 Ast J. 48 Doroszko A. 37 Drygas W. 39, 40 Bachórzewska-Gajewska H. 38, 49 Dubaniewicz M. 38 Bakun J. 38 Dukat A. 49 Balwicki Ł. 39, 61 Dytfeld J. 60 Bandosz P. 38–40, 60 Dzida G. 57 Baron J. 60 Dzielińska Z. 36 Batagowski M. 49 Białasiewicz P. 62 Fedyk-Łukasik M. 61 Biały D. 37 Florczak E. 36, 63 Bielicki P. 74 Fornal M. 40 Bieniaszewski L. 43 Franek E. 37 Bieroza I. 37 Bilo G. 36 Gaciong Z. 4–6, 8, 9, 29, 35, 49 Błach A. 37 Gąsowski J. 8, 49, 72 Bogdański P. 57 Głowińska I. 37 Braksator Wojciech 60 Głuszek J. 5, 6, 8, 9, 38, 39, 48, 49, 60, 61 Bryl W. 51, 60 Gołębiewski M. 72 Bryniarski L. 51 Grabia J. 61 Brzezinska-Rajszys G. 61 Grabowska H. 62 Brzozowska-Kiszka M. 51, 53, 63 Grabowski W. 62 Buchner T. 63 Grajek S. 28, 52 Cendrowska-Demkow I. 63 Grodzicki T. 4, 5, 6, 8, 29, 34, 38, 39, 40, 46, 48, 49, 50, 52, 61, 62 Chmielowska J. 36 Gromadzka-Ostrowska J. 49 Chrostowska M. 32 Gronkiewicz-Waltz H. 29 Chudek J. 36, 37 Gruchała M. 62 Chwojnicki K. 38, 40 Gryglewska B. 5, 9, 35, 40, 42, 48, 53, 61, 62 Ciechanowicz A. 6, 9 Grzegorzewska A.E. 37 Cifkova R. 6, 10, 71 Grzeszczak W. 5, 9, 35, 40, 42, 48, 53, 61, 62 Ciurzyński M. 61 Gumprecht J. 32 Cwynar M. 40, 50, 57 Cymerys M. 39, 51, 60 Hall J.E. 10 Czarnecka D. 5, 6, 8, 9, 42, 50, 51, 53 Hoffman P. 36, 63 Czarniak P. 40 Hoffmann K. 51, 60 79 Ignaszewska-Wyrzykowska A. 40 Kowalewski G. 36, 63 Kowalski Z. 55, 59 Jabłecka A. 48 Kozera G. 38 Jagiełłowicz D. 61 Kramer L. 51, 60 Jagodzińska A. 62 Krasińska B. 50 Jakubowska E. 63 Krasiński Z. 50 Janas J. 36, 63 Krawczyk Ma. 2, 29 Janaszek-Sitkowska H. 48 Krawczyk Mi. 40 Jankowska K. 41, 60 Król E. 40 Jankowski P. 51 Krupa-Wojciechowska B. 3, 6, 38 Januszewicz A. 5, 6, 8, 9, 28, 36, 38, 39, 45, 48, 56, 63 Kuch-Wocial A. 44 Januszewicz M. 63, 65 Januszewicz W. 3, 5, 42 Jędrusik P. 73 Jędrzejczyk T. 39, 61 Kabat M. 48, 66, 77 Kaczmarska M. 36, 63 Kahan T. 71 Kałek N. 39 Kara-Perz H. 49 Kario K. 10, 43 Kawalec W. 61 Kawecka-Jaszcz K. 5, 6, 8, 9, 36, 40, 50, 51, 63, 75 Kujawska-Łuczak M. 60 Kurnicka K. 61 Kurzelewski M. 48 Kusy K. 50 Kuśmierczyk-Droszcz B. 36, 63 Kutiukow E. 50 Kuznetsova T. 10, 57 Kwater A. 49 Leśkiewicz G. 39 Lewandowski J. 9, 77 Lewandowski Ł. 39 Lichodziejewska B. 61 Lisik W. 61 Kądziela J. 36 Litwin M. 48, 61, 63 Kjeldsen S.E. 10, 71 Loster M. 40, 50, 53 Klocek M. 36, 50, 63 Kloch-Badełek M. 51 Łagoda K. 38, 49 Kluk M. 63 Kniażewska M. 51, 60 Maciejewski M. 37 Kobus G. 38 Madej-Dmochowska A. 38 Kocemba J. 3, 6 Makowiecka-Cieśla M. 36, 43, 63 Kokot F. 3, 6 Małyszko J. 38, 49, 63 Kolasińska-Malkowska K. 41 Mamcarz A. 66 Kolonko A. 37 Manitius J. 5, 6, 8, 9, 76 Kopeć G. 75 Marczewski K. 6, 37 Korczak D. 61 Matejko I. 50 Kosicka T. 49 Mazur A. 36, 37 Kostka-Jeziorny K. 37 Mazurek W. 37 Kostowski W. 3 Michałowska I. 36, 63 Kowalcze K. 49 Michel-Rowicka K. 63 80 Miczke A. 51, 60 Początek K. 37 Mielczarek M. 38 Podolec P. 75 Mielniczuk R. 36, 48 Polakowska M. 76 Mimran A. 56 Popławski D. 51 Młot-Michalska M. 37 Poręba R. 37 Mogilnaya I. 38 Posadzy-Małaczyńska A. 6, 8, 39, 41, 48, 51 Müller H. 40 Pośnik-Urbańska A 50 Myszkowska A. 38 Prejbisz A. 36, 48, 63 Myśliński W. 53 Pręgowska-Chwała B. 36 Protasiewicz M. 37 Narkiewicz K. 5, 6, 8, 9, 28, 32, 33, 38, 39, 40, 46, 48, 55, 59, 62, 66, 74 Pruszczyk P. 44, 61, 65 Naruszewicz M. 36 Pupek-Musialik D. 6, 33, 51, 60 Puciłowska B. 36, 63 Naskalski J. 36 Nawarycz T. 61, 74 Radziemski A. 41, 60, 61 Negrusz-Kawecka M. 37 Rajzer M. 58, 63 Niegowska J. 49 Raszeja-Wanic B. 3 Niegowska M. 49, 49 Roszkowska-Blaim M. 37 Niemirska A. 48 Rutkowski M. 38, 40, 76 Niepolski L. 37 Rużyłło W. 36 Nikitina V. 50 Rynkiewicz A. 6, 9, 45, 52, 62 Niklas A. 6, 41, 60, 61 Rynkun D. 36, 36, 63 Nilsson P. 6, 10, 34, 71 Rysz J. 62 Norek J. 48 Rywik T. 6, 36, 63 Nowak D. 62 Rzesoś A. 60 Nowalińska M. 39 Nowicki P. 37 Sawicka A 37 Nyka W.M. 38 Serafinovicz J. 50 Siński M. 49, 50 Obuchowicz A. 51, 60 Skalska A. 50, 61 Olszanecka A. 40, 50 Skrzypczyk P. 37 Ostrowska-Nawarycz L. 61 Słońska Z. 39 Otto M. 73 Smolarek I. 60 Owecki M. 60 Sobiczewski W. 62 Stauss E. 61 Paczkowska I. 49 Stefko K. 54 Pańczyk-Tomaszewska M. 37 Stępień M. 62 Paschalis-Purtak K. 36, 63 Stochmal A. 36 Pawlaczyk K. 50 Stolarek R. 62 Pawlak A. 61 Stolarz K. 40, 50, 57 Pęczkowska M. 73 Stolarz-Skrzypek K. 40, 50 Piwoński J. 40 Strażyńska A. 51, 60 81 Strojek K. 9 Walczewska J. 41, 62 Stryczyński Ł. 48, 51 Widecka K. 5, 6, 8, 9, 34 Styczyński G. 58 Wierucki Ł. 38, 39, 40, 61 Sulicka J. 40 Wierzbicka A. 48 Symonides B. 43, 54 Wierzbicki Z. 61 Szcześniak P. 40 Więcek A. 6, 8, 9, 32, 36, 37, 56 Szczęch R. 55, 59 Wiliński J. 51 Szewczyk K. 29 Wilkins A. 62 Sznajderman M. 3, 6 Windak A. 48, 75 Szotowska M. 37 Szpajer M. 38, 40 Wirtwein M. 62 Szuba A. 37 Witanowska J. 51 Szymański P. 62 Wizner B. 40, 43, 49, 62, 76 Wojciechowska W. 3, 6, 38, 40, 50, 63 Śladowska J. 48, 61, 63 Wolf J. 74 Śladowska-Kozłowska J. 48 Woźnicka L. 39 Świetlik D. 62 Wyrzykowska A. 38, 40 Wyrzykowski B. 5, 6, 9, 38, 39, 40, 60, 73 Tomasik T. 48 Turska-Kmieć A. 61 Zarzeczna-Baran M. 39, 61 Tyczyński P. 36, 58 Tykarski A. 6, 9, 28, 37, 41, 42, 45, 46, 48, 50, 60, 65, 66 Zatoński W. 61 Zdrojewski T. 8, 38, 39, 40, 60, 61, 76 Zieleniewski W. 62 Umnikowa M. 49 Zieliński J. 36, 50, 63 Urban K. 50, 51, 60 Zieliński T. 36, 50, 63 Zimmer-Satora E. 62 Viigimaa M. 10, 35 Żmudzińska-Kitczak J. 60 „Via Medica sp. z o.o.” sp.k. ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk www.viamedica.pl, e-mail: [email protected] 82