Sala V - Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Sala V
40
Z południa Niemiec, z Norymbergi, pochodziły przyjęte w regionie tendencje
realistyczne, których cechy możemy rozpoznać w rzeźbie i malarstwie późnogotyckim. Zamówienie nastawy dla ołtarza
głównego w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu u Hansa Pleydenwurffa z Norymbergi w  r. oraz nastawy głównego
ołtarza w Legnicy w  dało początek
stylowi łamanemu na Śląsku (zwanemu
też twardym, kątowym lub graficznym).
W wystawionych na wrocławskiej galerii
elementach dawnego Poliptyku Złotników
Wrocławskich dostrzegamy połączenie
indywidualizacji wizerunków (św. Eligiusz)
ze stylem łamanym, odnoszącym się do
maniery rzeźbienia lub malowania twardo
załamanych, sztywnych szat postaci.
Pracownia Mistrza Legnickiego Poliptyku Matki Boskiej, św.św. Piotra
i Pawła
Fragmenty poliptyku Chrystusa
Boleściwego, św.św. Piotra i Pawła, zwanego Poliptykiem Złotników Wrocławskich,  (z wykorzystaniem starszych figur)
Wapień, tempera, złoto płatkowe
(figura Chrystusa Boleściwego); drewno lipowe, tempera, złoto płatkowe,
srebro płatkowe (pozostałe figury);
deski sosnowe, płótno, tempera, złoto
płatkowe, srebro płatkowe, (skrzydła
dolnej i górnej strefy retabulum)
Nr inw. XI-, a-c,  a-e, ,
, a-d, dep. /,,
Jedną z największych na Śląsku nastaw
ołtarzowych typu baldachimowego jest
zachowany obecnie we fragmentach,
ufundowany przez wrocławskich złotników, poliptyk Chrystusa Boleściwego,
św.św. Piotra i Pawła z kościoła św. Marii
Magdaleny we Wrocławiu. Dzięki zachowanej fotografii ołtarza z  r. możemy
wyobrazić sobie jego dawny wygląd. Był
to dwukondygnacyjny poliptyk baldachimowy z rzeźbami w centrum i dwoma
parami malowanych skrzydeł na każdej
z kondygnacji. W dolnej umieszczono
kamienną figurę Chrystusa ukazującego
rany jako Męża Boleści (obecnie w lapidarium muzealnym) w asyście św. Piotra
z kluczem i księgą oraz św. Pawła z mieczem i księgą. Wymienione rzeźby wykonane na przełomie XIV i XV w. są starsze
niż reszta poliptyku i noszą znamiona
stylu międzynarodowego. Umieszczono
je w nastawie w  r., przenosząc prawdopodobnie z poprzedniego ołtarza
złotników, znajdującego się w tej samej
kaplicy. W górnej kondygnacji ustawiono
figurę św. Eligiusza, patrona złotników,
w stroju biskupim, z pastorałem i kielichem w ręku – oznaką złotniczej profesji.
Święty Eligiusz, żyjący w l. -, zasłynął jako wybitny złotnik i mądry doradca
królów frankońskich. Mianowany w  r.
biskupem miasta Noyon zajął się działalnością dobroczynną oraz zainicjował
misje wśród pogańskich mieszkańców
Flandrii. Przedstawienie św. Eligiusza to
realistyczne studium postaci silnego, dojrzałego mężczyzny o zindywidualizowanych rysach twarzy. Figura – skonfrontowana z idealizowanymi jeszcze rzeźbami
aniołów towarzyszących biskupowi oraz
konwencjonalnie namalowanymi świętymi na skrzydłach poliptyku – jawi się jako
jeden z pierwszych na Śląsku przejawów
późnogotyckiego nurtu realistycznego.
Kompozycji ze św. Eligiuszem towarzyszyły malarskie przedstawienia czterech
świętych Dziewic – Barbary z wieżą i palmą męczeńską, Doroty z koszem kwiatów,
Małgorzaty ze smokiem-szatanem i krzyżem w dłoni oraz Katarzyny Aleksandryjskiej z kołem i mieczem – oznakami
śmierci męczeńskiej. Malowane odwrocia
tych skrzydeł wyobrażają Matkę Boską
Bolesną, anioły z narzędziami Męki Pań-
skiej (młotkiem, gwoździami i włócznią)
oraz Chrystusa Boleściwego. Skrzydła
z wymienionymi wizerunkami wystawiono w sali V, podobnie jak trzy z czterech skrzydeł flankujących dolną kondygnację ołtarza. Na złotym tle ukazano tu
męczenników – św. apostoła Bartłomieja z nożem (narzędziem okrutnej kaźni
przez odarcie ze skóry) oraz św. Wawrzyńca w stroju diakona z palmą męczeńską i rusztem, na którym był przypiekany. Na niewidocznych rewersach
tych skrzydeł przedstawione są postacie
św. Marii Magdaleny i św. Andrzeja. Na
wystawie został również pokazany wizerunek Marii ze sceny Zwiastowania
(rewers). Z predelli ołtarza pochodzą
podobne stylistycznie do postaci św.
Eligiusza drewniane popiersia relikwiarzowe świętych: Sebastiana ze strzałą w
dłoni (przekształconego z wizerunku św.
Wacława), Jadwigi Śląskiej (w mitrze
książęcej na głowie) z modelem bazyliki
trzebnickiej, Elżbiety w mitrze oraz Andrzeja – apostoła z krzyżem w kształcie
litery „X”.
PRACOWNIA MISTRZA LEGNICKIEGO POLIPTYKU
MATKI BOSKIEJ, ŚW.ŚW. PIOTRA I PAWŁA, Fragmen-
ty poliptyku Chrystusa Boleściwego, św.św. Piotra
i Pawła, zwanego Poliptykiem Złotników Wrocławskich,  (z wykorzystaniem starszych figur).
Poliptyk w stanie sprzed 
41
Sala VI
42
W sali tej ukazano przykłady zachowawczych tendencji w rzeźbie śląskiej: łączenie
idealizowanych wizerunków w duchu
stylu miękkiego ze stylem twardym, widocznym w ukształtowaniu szczegółów
stroju. Taką orientację reprezentuje Tryptyk
św. Jadwigi z wrocławskiego kościoła św.
Elżbiety i Tryptyk Świętych Dziewic z Osieka. Wśród wystawionych tu eksponatów
przeważają dzieła realistyczne, przypisywane dużemu warsztatowi wrocławskiemu
tzw. Mistrza Lat - (kwatera ze
Strzegomia z Koronowaniem Chrystusa
cierniem – na awersie i Zaśnięciem Marii
– na rewersie; kwatera z Biczowaniem Chrystusa z wrocławskiego kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku). Wrocław
utrzymywał ożywione kontakty z Krakowem. Efektownym ich przykładem są
wpływy dzieł słynnego również na Śląsku
Wita Stosza i jego krakowskiego arcydzieła
– rzeźbionego poliptyku Zaśnięcia Naj-
świętszej Marii Panny w kościele Mariackim. Szczególnie wyraźnie zaznaczyły się
one w twórczość anonimowych autorów
eksponowanego Poliptyku Zaśnięcia Marii
z kościoła Bożego Ciała we Wrocławiu.
Pracownia Mistrza Ołtarza Zwiastowania
Tryptyk św. Jadwigi, -
Drewno lipowe (figury), deski
sosnowe (skrzydła), tempera, złoto płatkowe, srebro płatkowe;
 ×  × , (szafa)
Pochodzi z kościoła św. Elżbiety
we Wrocławiu
Nr inw. XI-
O rozwiniętym na Śląsku kulcie św. Jadwigi
świadczy poświęcony jej tryptyk z kościoła
św. Elżbiety we Wrocławiu. Wykonany został w pracowni Mistrza Ołtarza Zwiastowania z Jednorożcem (ołtarz ten jest prezentowany na stałej ekspozycji Muzeum
PRACOWNIA MISTRZA OŁTARZA ZWIASTOWANIA, Tryptyk św. Jadwigi, -
Narodowego w Warszawie). Tryptyk św.
Jadwigi składa się z szafy z trzema rzeźbionymi figurami i dwóch malowanych dwustronnie skrzydeł. Kompozycja centralna
ukazuje nietypową „Świętą Rozmowę” między św. Jadwigą (przedstawioną z modelem
bazyliki trzebnickiej oraz w mitrze na głowie) a rozmieszczonymi po bokach – św.
Sebaldem (w stroju pielgrzyma, z miniaturowym kościołem w ręku) i św. Leonardem
(ukazanym w habicie zakonnym z księgą
w dłoni). Wyjątkowość tej sceny polega na
centralnym usytuowaniu wizerunku księżnej Jadwigi, ulokowanej w miejscu zarezerwowanym zazwyczaj dla Marii z Dzieciątkiem. Święta Jadwiga – patronka Śląska,
pochodząca z Bawarii żona księcia śląskiego
Henryka I Brodatego – była matką siedmiorga dzieci, w tym bohaterskiego obrońcy
wiary, poległego w bitwie z Tatarami Henryka II Pobożnego. Święta zasłynęła jako
dobrodziejka licznych wspólnot zakonnych,
szpitali i przytułków, dbająca o biednych,
chorych i więźniów. W roku  ufundowała w Trzebnicy kościół i klasztor Cysterek,
w którym – boleśnie doświadczona śmiercią
męża i większości swoich dzieci – zmarła
w . Grób świętej w bazylice trzebnickiej
stał się celem licznych pielgrzymek, szczególnie po jej kanonizacji w . Malowane
skrzydła tryptyku, przypisywane malarzowi
z pracowni Nicolausa Obilmana (autora
legnickiego poliptyku Matki Boskiej
z  r.), przedstawiają: św. Jana Chrzciciela w stroju pustelnika, z księgą i Barankiem
Bożym (na rewersie – św. Sebalda) oraz
w srebrzystej zbroi płytowej św. Jerzego
depczącego i przebijającego włócznią smoka
(na rewersie – św. Leonarda w habicie benedyktyńskim i ze sznurem w dłoni). O prywatnym charakterze fundacji nastawy
świadczą (zachowane poniżej figur) płaskorzeźbione herby Hübnerów i Falkenheynów.
Zestawienie świętych w szafie i na skrzydłach tryptyku wydaje się być podyktowane
potrzebami rodzinnymi fundatorów. Święta
Jadwiga patronuje ojczystej Silesii i życiu
małżeńskiemu, św. Sebald – patron bliskiej
Wrocławiowi Norymbergi – chronił przed
zimnem i opiekował się kobietami w ciąży,
św. Leonard – benedyktyński pustelnik –
wstawiał się za ciężarnymi, rolnikami, handlarzami owiec i dbał o bydło, św. Jan
Chrzciciel patronował rodzimej katedrze
wrocławskiej oraz kowalom, krawcom i kuśnierzom, św. Jerzy był patronem stanu rycerskiego, chronił też przed zarazą i chorobami skóry.
Z drobiazgowością przedstawiono obficie
złocone stroje rzeźbionych postaci, ich twarzom nadano łagodność przypominającą
przebrzmiały styl Pięknych Madonn. Dominuje on jeszcze nad nieśmiało pojawiającymi się formami łamanymi, zapowiadającymi
nadchodzące w plastyce gotyckiej zmiany.
Pracownia wrocławska
Tryptyk Świętych Dziewic, pocz.
lat dziewięćdziesiątych XV w.
Drewno jodłowe szafy, lipowe figur,
tempera, złoto płatkowe, srebro
płatkowe;  ×  ×  (szafa)
Pochodzi z kościoła filialnego
pw. Chrystusa Króla w Osieku
(pow. lubiński)
Nr inw. XI-
Interesującym przykładem długo utrzymujących się w śląskiej rzeźbie tendencji
stylu międzynarodowego, połączonego
z elementami stylistyki późnogotyckiej,
jest tryptyk z Osieka. Przedstawia popularny na Śląsku temat Czterech Świętych
Dziewic, wykształcony w XIV w., a ukazany tu w nowej późnogotyckiej redakcji.
Jest on wariantem Świętej Rozmowy między ukazaną w centrum Marią z Dzieciątkiem, depczącą lwa, a stojącymi po bokach
świętymi męczennicami: Katarzyną Aleksandryjską z zachowanym we fragmencie
mieczem – narzędziem kaźni (stojącą na
prześladowcy Maksencjuszu) i Barbarą
z wieżą (depczącą swego ojca – poganina
Dioskurosa). Dwie pozostałe święte przedstawiono na skrzydłach bocznych tryptyku. Są to św. Małgorzata ze smokiem-szatanem pod stopami, dzierżąca pierwotnie
oręż zwycięstwa nad złem – krzyż, oraz św.
Dorota depcząca oprawcę Suprycjusza,
43
stali w liturgicznych strojach biskupich –
w albach, kapach oraz infułach na głowach.
Trzymają typowe dla siebie atrybuty:
św. Mikołaj – zamkniętą księgę z trzema
grudkami złota – oznaki dyskretnie praktykowanej dobroczynności, św. Wolfgang –
miniaturę kościoła oraz topór – symbolizujące wzniesienie (dzięki fundacji świętego)
kaplicy i pustelni. Figury są charakterystyczne dla postępowego ekspresyjnego nurtu
rzeźby późnogotyckiej.
44
Pracownia Mistrza Lat -
Kwatera skrzydła poliptyku z malarskim przedstawieniem Zaśnięcia Marii (rewers) oraz Cierniem
koronowania (awers kwatery),
/
PRACOWNIA WROCŁAWSKA, Tryptyk Świętych Dziewic, pocz. lat dziewięćdziesiątych XV w.
odbierająca od chłopca znak prawdziwości wyznawanej wiary – kosz rajskich
owoców. Długie, rozpuszczone włosy
niewiast symbolizują ich panieństwo,
a złote korony i czepiec na głowach – niebiańską nagrodę odebraną od Chrystusa
Oblubieńca. Odwrocia skrzydeł zachowały nikłe ślady malowanej sceny Zwiastowania Marii. Esowato wygięte, miękkie
pozy rzeźbionych figur, ich idealizowane,
dziewczęce twarze oraz delikatna budowa
ciała okrytego kaskadami głęboko pofałdowanych szat – są świadectwem dominujących w dziele wpływów stylu Pięknych
Madonn. Twardo załamane fałdy płaszczy
Dziewic, z dynamicznymi wywinięciami,
oraz ażurowe maswerki w zwieńczeniu
szafy i skrzydeł, z późnogotyckim łukiem,
tzw. „oślim grzbietem”, wskazują na późnogotycką metrykę zabytku.
z kościoła św. Marii Magdaleny
we Wrocławiu
Nr inw. XI-, 
Wyraźne cechy stylu łamanego występują
w lśniących złotem figurach świętych biskupów Mikołaja i Wolfganga. Niezwykle
ekspresyjnie nieznany mistrz ukazał twarze
świętych – poorane zmarszczkami, pokryte
gęstym zarostem. Obaj przedstawieni zo-
Pracownia wrocławska
Rzeźby św. Mikołaja i św. Wolfganga, ok. 
Drewno lipowe, tempera, złoto
płatkowe, srebro płatkowe;
wys.  i 
Pochodzą z nastawy ołtarza
PRACOWNIA WROCŁAWSKA, Rzeźby św. Mikołaja
i św. Wolfganga, ok. 
Deski jodłowe, płótno, tempera,
złoto i srebro płatkowe, złoto proszkowe; , × ,
Pochodzi z zewnętrznego skrzydła
poliptyku z kościoła św.św. Piotra
i Pawła w Strzegomiu, własność
Muzeum Okręgowego w Toruniu
Dep. /
Kwatera wyobraża niezwykle popularny
w sztuce średniowiecznej temat. Zaśnięcie
Marii opisane w apokryfach, a spopularyzowane w zbiorze żywotów świętych
z . poł. XIII w., zwanym Złotą Legendą
Jakuba de Voragine, było wzorcem „dobrej
śmierci” chrześcijanina. Umierająca Maria
z zamkniętymi już oczami spoczywa na
łożu pod baldachimem, czuwa przy Niej
dwunastu apostołów. Święty Jan podaje
Jej zapaloną gromnicę – symbol Chrystusa, św. Piotr ubrany w szaty liturgiczne
(białą albę i złocistą kapę) kropi Marię
wodą święconą, odmawiając przy tym
stosowną modlitwę z otwartej księgi. Pozostali apostołowie pogrążeni w smutku
stoją lub siedzą wokół łoża, adorując
umierającą Marię. W kompozycji autor
malowidła inspirował się popularnym
miedziorytem Martina Schongauera
o analogicznym temacie. Oszczędne gesty
uczestników wydarzenia, schematycznie
ukazana przestrzeń wnętrza komnaty,
45
PRACOWNIA MISTRZA LAT , Kwatera
skrzydła poliptyku z malarskim przedstawieniem
Zaśnięcia Marii (rewers), /
PRACOWNIA MISTRZA LAT , Kwatera
skrzydła poliptyku z malarskim przedstawieniem
Cierniem koronowania (awers kwatery), /
twardo załamane, graficznie zaznaczone
fałdy szat bohaterów oraz żywa paleta
barw z dominującymi czerwieniami, jaskrawą zielenią i złotem – to typowe cechy
malarstwa tzw. Mistrza Lat -.
Twórca ten, związany prawdopodobnie
z norymberską pracownią Michaela Wolgemuta, pozostawił na Śląsku także wiele
innych dzieł malarskich. Zachowany obraz był jedną z kilku malowanych scen
należących do tego poliptyku związanych
z cyklem życia Jezusa i Marii.
Pracownia Mistrza Lat -
Epitafium księcia Wacława żagańskiego z malarskim przedstawieniem Sądu Ostatecznego, ok. 
46
Deski świerkowe, tempera, złoto
płatkowe; , × 
Pochodzi z kościoła św. Barbary
we Wrocławiu, własność Muzeum
Narodowego w Warszawie
Dep. / – ,
Przykładem zachowawczych tendencji
panujących w malarstwie śląskim . poł.
XV w. jest Epitafium księcia Wacława
żagańskiego. Dzieło – wiązane z pracownią Mistrza Lat - – wyobraża
zapowiedziany w Biblii Sąd Ostateczny.
Pośrodku symetrycznej kompozycji,
ciasno wypełnionej postaciami, ukazany
został Chrystus jako Sędzia. Po bokach
przedstawiono uczestniczących w sądzie
dwunastu apostołów oraz pokornie klęczących poniżej orędowników ludzi –
Matkę Boską i św. Jana Chrzciciela.
Chrystus tronuje na łuku tęczy w szkarłatnym płaszczu, z oznakami przebytej
męki – ranami na dłoniach i boku. Miniaturowa kula ziemska pod stopami
Zbawiciela symbolizuje Jego władzę nad
całym światem. Smutny Mesjasz unosi
ku górze dłonie, wskazując namalowane
powyżej tradycyjne symbole czystości
i łaskawości Bożej dla zbawionych
(kwiat lilii) oraz sprawiedliwego sądu
i kary dla potępionych (miecz). Dwaj
aniołowie unoszący się poniżej stóp Jezusa dmą w trąby, dając sygnał do zmartwychwstania. Po stronie opuszczających
groby zbawionych namalowano klęczącego z pobożnie złożonymi rękoma
księcia Wacława. Zmarły ukazany tu
został w długiej szacie i futrzanym kołpaku u kolan, z tarczą herbową Księstwa
Żagańskiego. Fragmentem sceny mającym budzić grozę jest obrazek (w prawym dolnym rogu malowidła) przedstawiający buchającą płomieniem, otwartą
paszczę piekielnego potwora – Lewiatana. Znalazły się w niej przerażone postacie potępionych.
Uzupełnieniem malowidła, a jednocześnie
cennym zabytkiem gotyckiej kaligrafii jest
staroniemiecka inskrypcja w zwieńczeniu.
Zawiera informacje o księciu, o miejscu
jego pochówku w kościele św. Barbary,
oraz krótką modlitwę.
Mistrz Lat -
Fragment malowanej kwatery
poliptyku ze sceną Biczowania
(eksponowany rewers) i Narodzin
Jezusa (awers), -
PRACOWNIA MISTRZA LAT , Epitafium
księcia Wacława żagańskiego z malarskim przedstawieniem Sądu Ostatecznego, ok. 
Deski jodłowe, tempera, złoto
płatkowe;  × 
Kwatera pochodzi z nastawy
głównego ołtarza kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku
we Wrocławiu
Nr inw. XI-
Wystawiona w sali VI kwatera z ewangeliczną sceną Biczowania Jezusa (Mt ,;
Mk ,; Łk ,), obok zaginionych
w czasie II wojny światowej fragmentów
47
MISTRZ LAT , Fragment malowanej kwatery poliptyku ze sceną Biczowania, -
sceny Obrzezania, jest pozostałością usu- w osobistą kontemplację i przeżycie boleniętego na początku XVIII w. z kościoła snych tajemnic wiary.
Najświętszej Marii Panny na Piasku we
Wrocławiu gotyckiego ołtarza głównego Mistrz Zaśnięcia Marii
tej świątyni. Zachowana kwatera, będąca
Poliptyk Zaśnięcia Marii, 
zapewne fragmentem cyklu epizodów
Drewno szafy świerkowe, płaskoz życia Jezusa, jest przejmującym dokurzeźb lipowe, tempera, złoto
mentem późnośredniowiecznego kultu
płatkowe, srebro płatkowe;
Męki Pańskiej. Obnażony, związany Jezus
 ×  ×  (szafa)
stoi pochylony przy kolumnie. Jego ciało
Pochodzi z kościoła Bożego Ciała
pokryte jest krwawiącymi ranami. Szarwe Wrocławiu, gdzie trafił w końcu
piący Go i biczujący rózgami i biczami
XVII w. (być może z innej świątyni
strażnicy gorliwie wykonują okrutny rozwrocławskiej)
kaz Piłata. Ich dynamiczna postawa konNr inw. XI-
trastuje z łagodną, znieruchomiałą postacią Centralna część (tzw. szafa) poliptyku
poddającego się torturom Zbawiciela. Na- z kościoła Bożego Ciała była inspirowana
znaczone okrucieństwem, karykaturalnie słynnym dziełem Wita Stosza z lat zniekształcone twarze oprawców i stoją-  – Zaśnięciem Marii w wielkim pocych w głębi sali starszych żydowskich liptyku kościoła Mariackiego w Krakowie.
wymownie ilustrują rozpowszechnione Podobnie jak w arcydziele krakowskim,
w średniowieczu przekonanie o tożsamo- Maria – przedstawiona jako młodziutka
ści zła z fizyczną brzydotą. Malowidło, dziewczyna pośrodku grupy apostołów
w którego tworzeniu najwyraźniej brał – podczas modlitwy osuwa się na kolana,
udział Mistrz Lat -, wciąga widza podtrzymywana przez brodatego apostoła
Sala VII
48
MISTRZ ZAŚNIĘCIA MARII, Poliptyk Zaśnięcia Marii, 
(św. Piotra) i św. Jana wręczającego Jej
gromnicę. Wokół umierającej Marii zgromadzeni są poruszeni apostołowie. Jedni
z nich śpiewają psalmy, inni otwierają
puszkę z Komunią dla Marii. Jeszcze inni,
płacząc, ocierają łzy lub spoglądają ku
górze, gdzie w asyście aniołów Chrystus
na obłoku przyjmuje duszę Swej Matki
pod postacią dziewczynki. Ekspresję
dzieła potęgują unoszące się w powietrzu,
twardo załamane, szaty postaci. Bogato
sfałdowane draperie płaszczy maskują
niedoskonałości przedstawienia wynikające z nieznajomości zasad perspektywy
i anatomii ciała ludzkiego.
Awersy skrzydeł ukazują płaskorzeźbione
tronujące postacie świętych: Katarzyny
Aleksandryjskiej z księgą, w koronie na
głowie i z fragmentem koła u stóp, niżej
Jana Ewangelisty – młodzieńca ze złotym
kielichem w ręce; po drugiej stronie szafy
Barbary w koronie na głowie (z wieżą
Lata dziewięćdziesiąte XV w. – czas stabilizacji gospodarczej Śląska pod berłem królów czeskich – zaznaczyły się w sztuce
wyraźnym ożywieniem, ale też zróżnicowaniem poziomu artystycznego powstających
tu dzieł. Efektem dużego zainteresowania
sztuką, głównie epitafiami i nastawami ołtarzowymi, była zwiększająca się liczba
wieloosobowych warsztatów wykonujących
rzeźby i malowidła. Większość z nich działała w stolicy Śląska – Wrocławiu. Wyraźnie
zaznaczają się też indywidualne cechy poszczególnych mistrzów. Obok ożywionych
kontaktów z Krakowem utrzymywane są
tradycyjne więzi z południowymi Niemca-
mi (Norymberga). Nasilenie tendencji realistycznych w sztuce, oparte na obserwacji
życia codziennego współczesnego mieszczaństwa, jest charakterystyczne dla tzw.
Pracowni Mistrza Wrocławskiego Świętej
Rodziny, w której powstał Pentaptyk Świętej
Rodziny (ze Ścinawy), skrzydło poliptyku
z namalowaną sceną Spotkania św.św. Anny
i Joachima przy Złotej Bramie oraz skrzydło
poliptyku z Trzebnicy z malarskim wizerunkiem św. Jana Chrzciciela. Opisaną
tendencję można też zauważyć w przypisywanych pracowni malowanych tablicach
epitafijnych (epitafium nieznanego kanonika z Kłodzka oraz Banka).
obok), poniżej długowłosej Marii Magdaleny z puszką wonności. Rewersy skrzydeł
są pokryte malowanymi przedstawieniami ukazanych parami apostołów: Andrzeja i Jana Ewangelisty oraz (niżej) Jakuba
Mniejszego i Tomasza, a na drugim – Piotra i Pawła oraz (niżej) Mateusza i Jakuba
Większego.
Spośród zapewne bogatych ozdób nastawy ołtarzowej, pozbawionej obecnie
zwieńczenia i predelli, zachowało się
ażurowe złocone wypełnienie wiciowe
podniebia szafy oraz skrzydeł bocznych.
Temat główny nastawy ołtarzowej, pełen
dramatycznego napięcia, oparto na popularnych tekstach apokryfów opisujących
epilog ziemskiego żywota Matki Bożej.
Przedstawienia Zaśnięcia i Wniebowzięcia
Marii, wykształcone w sztuce bizantyjskiej,
w okresie średniowiecznym w związku
z rozwojem kultu maryjnego należały do
najpopularniejszych tematów.
PRACOWNIA MISTRZA WROCŁAWSKIEGO ŚWIĘTEJ RODZINY, Pentaptyk Świętej Rodziny, 
49