Pobierz PDF - Tygodnik eM

W ŚRODKU DODATEK HISTORYCZNY
8 maja 2016, Rok VIII, nr19 (0368 ) EGZEMPL ARZ BEZPŁ ATNY
Kłopotom szach-mat
www.zdrowiekielce.com
UL. KARCZÓWKOWSKA 45
3 zabiegi rehabilitacyjne w cenie
dla pacjentów zapisanych do naszego POZ-u
* akutalne do odwołania * nie dotyczy krioterapii, masażu i ćwiczeń
NASI PACJENCI NIE CZEKAJĄ W KOLEJCE, REJESTRACJA POD
TEL. 41 343 32 60; 41 201 00 55
KIELCE AKTUALNOŚCI
Biskup o referendum
kierownik administracji osiedla Zagórska-Północ. – Zgłaszaliśmy tę inwestycję do budżetu obywatelskiego, ale nie
udało się zebrać wystarczającej liczby
głosów. Remont przeprowadziliśmy więc
z własnych funduszy. /pw/
Ksiądz biskup senior Kazimierz Ryczan skomentował organizowane w Kielcach referendum. Homilię
wygłosił podczas pierwszomajowej
Mszy świętej w kościele świętego
Józefa Robotnika. – Społeczeństwo
Kielc od kilkunastu lat wybierało władze samorządowe w sposób demokratyczny. Miasto pod ich zarządem
wypiękniało… Teraz pojawiła się grupa liberałów i neokomunistów, którzy
wzywają kielczan do referendum mającego na celu obalenie prezydenta.
Dla rodzin misjonarzy
Trwa święta wojna…
Czy tego pięknego miasta nigdy nie
przestaną niszczyć wrogowie, którzy
udają, że są przyjaciółmi? – pytał biskup. Na zakończenie poprosił wiernych o modlitwę: „Na kolanach prośmy o zgodę, która potrzebna jest do
pięknego rozwoju Kielc”. /ig/
Nowak na Wzgórzu
Rafał Nowak, dyrektor III Liceum Ogólnokształcącego im. Cypriana Kamila
Norwida w Kielcach, wygrał konkurs na
dyrektora Wzgórza Zamkowego. – Bardzo się cieszę, że komisja konkursowa
przychylnie rozpatrzyła moją kandydaturę. Jako dyrektor III LO przez wiele
lat współpracowałem ze Wzgórzem,
dlatego łatwiej było mi nakreślić wizję
Drużyny ViveTauronu Kielce i Orlenu Wisły Płock rywalizują o mistrzostwo
Polski. W niedzielę, 8 maja, w Hali Legionów zostanie rozegrany drugi mecz
finałowy między odwiecznymi rywalami (godz.16.40). Pierwsza odsłona świętej
wojny miała miejsce w sobotę (mecz zakończył się po zamknięciu tego numeru
gazety). Kolejne spotkanie zaplanowano na 14 maja w Płocku, ewentualny
czwarty mecz odbędzie się dzień później również w Orlen Arenie. Jeżeli po
nim nie poznamy mistrza Polski, to toczona do trzech zwycięstw rywalizacja
na jedno spotkanie wróci do Kielc. /dw/
rozwoju placówki – powiedział Radiu PKP a zakończyli przed monumentem
eM Nowak, który kieleckim „Norwi- Henryka Sienkiewicza, gdzie odśpiewali
dem” kierował przez osiem lat. Nowy hymn państwowy.
/red/
dyrektor Wzgórza Zamkowego obejmie
stanowisko najprawdopodobniej pod
Skwer jak nowy
koniec maja, tuż po zakończeniu ma- Zmienił się skwer u zbiegu ulic Zagórskiej
tur. /dw/ i Źródłowej. Jego znakiem rozpoznawczym jest nowa podświetlana fontanLiroy i konstytucja na. – To najbardziej charakterystyczna
Niespełna 150 osób wzięło udział w zor- zmiana. Wymieniliśmy zarówno nieckę
ganizowanym 3 maja marszu pod ha- i system zasilający, jak i samą konstrukcję
słem „Chcemy nowej konstytucji”. Jego
inicjatorami byli działacze i zwolennicy
ruchu Kukiz’15. – Konstytucja jest po
to, aby chronić obywatela, a teraz tego
nie robi – mówił w trakcie manifestacji
poseł Piotr Liroy-Marzec, który na marszu
pojawił się ze swoją rodziną. Zdaniem
kieleckiego rapera Polska potrzebuje
nowej ustawy zasadniczej, która będzie
skutecznie broniła interesów Polaków.
Uczestnicy marszu, wśród których zna- fontanny. Ponadto położyliśmy nowe
leźli się przedstawiciele Kukiz’15 z innych chodniki, zamontowaliśmy ławeczki oraz
miast, swój pochód rozpoczęli przed lampy oświetleniowe, posadziliśmy więpomnikiem Niepodległości przy dworcu cej roślin – wymienia Jan Wróblewski,
– Na mocy chrztu świętego wszyscy
jesteśmy misjonarzami – podkreślił ks.
biskup Jan Piotrowski na spotkaniu
rodzin misjonarzy diecezji kieleckiej.
Wzięli w nim udział także byli i obecni
misjonarze, księża oraz świeccy zaangażowani w dzieło misyjne. Spotkanie
poprzedziła wspólna modlitwa i Msza
święta. – Myślę, że ta wspólna modlitwa oraz zaznajamianie się z tematyką
misyjną są dla nas wszystkich budujące
i wnoszą pewien pokój serca. Jest to
szczególnie ważne zarówno dla samych
misjonarzy, jak i ich rodzin, by wiedzieli,
że nie są skazani na samotność, że ktoś
o nich myśli, pamięta i przygotowuje dla
nich pomoc – podkreślał biskup. /ig/
Będzie mistrzostwo?
W ten weekend w hali Politechniki
Świętokrzyskiej rozgrywany jest finałowy turniej o mistrzostwo Polski
w koszykówce na wózkach. Podczas
dwudniowych zawodów o złoty medal rywalizują cztery najlepsze drużyny
w kraju: broniący tytułu Start Rzeszów,
ubiegłoroczny wicemistrz IKS GTM Konstancin, START Wrocław i gospodarze
– drużyna KS Pactum „Scyzory”. Kielczanie przed rokiem wywalczyli brązowy medal, teraz mierzą w mistrzowski tytuł. Rywalizacja rozpocznie się
o godz. 9, wstęp jest darmowy. /dw/
Galeria KORONA • Poziom -1 • Kielce ul. Warszawska 26
22
8 MAJA 2016
KIELCE AKTUALNOŚCI
W Targach o cukrzycy
W minionym tygodniu w Targach Kielce
odbył się Zjazd Polskiego Towarzystwa
Diabetologicznego. Wzięło w nim
udział blisko dwa i pół tysiąca osób
związanych z diabetologią. Zjazd jest
corocznym najważniejszym naukowym
wydarzeniem dla środowiska diabetologicznego. Uczestniczą w nim najwybitniejsi wykładowcy ze wszystkich
akademickich ośrodków naukowych,
konsultanci krajowi z różnych dyscyplin
medycyny, lekarze diabetolodzy, interniści z całej Polski, a także pielęgniarki
i edukatorzy. Podczas zjazdu zaprezentowano najważniejsze i najbardziej aktualne nowinki związane z leczeniem
cukrzycy i opieką diabetologiczną nad
pacjentami z cukrzycą. Wykłady i sesje
naukowe prowadzili wybitni specjaliści
z wiodących klinik i ośrodków diabetologicznych w Polsce. /red/
konferencję „Pamięć – Dialog - Pojednanie. Duchowe wymiary przebaczenia”. Wezmą w niej udział politycy,
duchowni oraz księża. Spotkanie ma
być wstępem do lipcowych obchodów
70. rocznicy pogromu kieleckiego. Na
zakończenie debat w Teatrze im. S. Żeromskiego wręczona zostanie nagroda
Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów.
W tym roku trafi ona do rabina Abrahama Skórki. Szczegółowy program
konferencji jest dostępny na stronie
Radia eM Kielce. /red/
Ostatki z Koroną
W rozpoczynającym się tygodniu piłkarze Korony rozegrają dwa ostatnie
mecze obecnego sezonu Ekstraklasy.
• panele
(montażgratis)
A
CJ
•podłogi
AN
R
A
•drzwi
W
G
IA
• okna
N
OT
• meble
W
ŻY
O
nawymiar D
Kielce, ul. Duża 18
Tel.: 41 312 13 00
Ul.Jesionowa31bKielce
e-mail:[email protected]
tel.600640721,730770509
www.facebook.com/Mt-Panel
Podopieczni Marcina Brosza zmierzą się
we wtorek na wyjeździe z Górnikiem Zabrze (godz.20.30), natomiast w sobotę
na Kolporter Arenie podejmą Jagiellonię
Białystok (godz.15.30). W chwili zaBędą utrudnienia
mykania tego numeru tygodnika nie
W niedzielę 8 maja odbędzie się II znaliśmy wyniku piątkowego spotkania
sieBiega Półmaraton Kielecki. Ponad z Podbeskidziem, ale wszystko wskazuje
tysiąc osób zmierzy się z dystansem 21 na to, że kielczanie utrzymają się w najwyższej klasie rozgrywkowej. Przed
starciem z bielszczanami Koronie do
utrzymania brakowało zaledwie trzech
punktów.
/dw/
Dlaczego odeszli?
km i 97,5 metra. W związku z biegiem
kierowcy muszą się liczyć ze sporymi
utrudnieniami na kieleckich ulicach,
inaczej pojadą również niektóre linie
komunikacji miejskiej. Zmiany w organizacji ruchu w Kielcach zaczęły obowiązywać na niektórych ulicach (np.
Ogrodowej) już od soboty 7 maja, od
godziny 20. Szczegółowe informacje
na ten temat są dostępne na stronie
internetowej Radia eM. /dw/
Dyskusja o pojednaniu
Stowarzyszenie im. Jana Karskiego
organizuje w poniedziałek 9 maja
Z jakiego powodu z naszego życia
odchodzą bliscy ludzie? Gdzie przebywają, co robią, gdy nie ma ich obok
nas? Teatr Kubuś w nowej propozycji
dla dzieci podejmuje trudny temat
opuszczenia przez bliskich. Twórcom
nie chodzi o śmierć, lecz o rozstania.
Spektakl zatytułowany „Historia znikania” jest opowieścią o dwóch światach najbliższych sobie osób. To zapis
trudnej i wymagającej relacji między
synem a matką, w której zabrakło ojca.
Żeby zrozumieć co się stało, artyści
przyglądają się przeszłości i teraźniejszości. Nie zawsze można sięgać po
coś nowego bez powrotu do tego, co
się zgubiło – tak w skrócie brzmi wynik
tej analizy.
/ds/
Kontakt z redakcją
41 349 50 23
33
KIELCE AKTUALNOŚCI
Podajmy dłoń rodzinie
Trwają XIV Świętokrzyskie Dni Profilaktyki.
W ich ramach przez cały maj organizowane
będą spotkania z pedagogami, terapeutami,
pracownikami socjalnymi oraz młodzieżą z całego
województwa. Ponadto, z okazji zbliżającego
się Międzynarodowego Dnia Rodziny, Wojewoda Świętokrzyski oraz Zespół ds. Rodziny
i Uzależnień zapraszają na konferencję „Więź
i pokój w rodzinie i społeczeństwie”. Odbędzie
się ona 12 maja o godz. 10 w sali nr 12 Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego. Spotkanie
poprzedzi odprawiona w intencji rodzin Msza
św. w kościele pw. św. Franciszka z Asyżu w Kielcach, którą o godz. 9 poprowadzi ks. biskup
Jan Piotrowski.
/ig/
T
TEKST PIOTR NATKANIEC
en obiekt jest mocno wpisany w dziedzictwo kulturowe naszego narodu.
Nie byłoby parku narodowego, gdyby
nie było Świętego Krzyża. Myślę, że sprawiedliwości stanie się zadość i cały budynek klasztoru będzie należał do ojców oblatów – mówił w poniedziałek na Świętym
Krzyżu minister środowiska Jan Szyszko.
Minister przyjechał na zaproszenie posła
Krzysztofa Lipca, by porozmawiać o ewentualnym zwrocie zabudowań, znajdujących się w zachodniej części kompleksu
sanktuarium. Obecnie znajduje się tam
Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego
Parku Narodowego. Osiem lat temu, za
poprzednich rządów PiS, do porozumienia niewiele brakowało, ale po zmianie
Przejęcia, przejęcia…
Radni sejmiku województwa zgodzili się na
przejęcie przez samorząd Muzeum Regionalnego w Wiślicy. Ma się ono stać częścią Muzeum Narodowego w Kielcach. To pozwoli na
pozyskanie funduszy, potrzebnych na remont
wiślickich zabytków. Przesunięcia budżetowe
w kasie województwa pozwolą także na wykup
udziałów w kamienicy, w której mieści się Teatr
im. Stefana Żeromskiego. Dyrekcja instytucji
dąży też do przejęcia ponad 4 proc. udziałów
po zmarłej Helenie Frejzyngier, które obecnie są
własnością Skarbu Państwa. Majątek w całości
musi należeć do Teatru, aby w zabytkowym
obiekcie można było wykonać remont. /ds/
Odszedł na wieczną wartę
W wieku stu lat zmarł kapitan Zygmunt Łuszczyński, pseudonim „Jola”. Był żołnierzem Armii Krajowej i uczestnikiem Powstania Warszawskiego.
Po II wojnie światowej zajął się krawiectwem.
W swojej pracowni szył kostiumy dla Teatru
im. Stefana Żeromskiego w czasach, gdy był on
kierowany przez małżeństwo Byrskich, a także
sutanny dla księży, m. in. dla biskupa Jaworskiego. Uroczystości pogrzebowe odbyły się sobotę
o godzinie 15. w kościele pw. Niepokalanego
Serca Najświętszej Marii Panny. Kapitan Łuszczyński został pochowany na Cmentarzu Nowym
w Kielcach. /pw/
4
Oblaci odzyskają klasztor?
8 MAJA 2016
PSG rywalem Vive
S
TEKST PIOTR NATKANIEC
zczypiorniści Vive Tauronu Kielce
zagrają z Paris Saint Germain
o awans do finału Champions League. Losowanie par półfinałowych odbyło się 3 maja w ubiegłym tygodniu,
w niemieckiej Kolonii.
To właśnie w Niemczech, w Lanxess
Arenie, kielecka drużyna będzie walczyła
pod koniec maja o tytuł najlepszej drużyny Europy. Mistrzowie Polski z Francuzami grali tylko raz. Pod koniec sierpnia w krakowskiej Tauron Arenie zagrali
z nimi mecz towarzyski, który zremisowali
32:32. Paryżanie są w gronie faworytów
tegorocznego finału, choć będzie to ich
debiut w Final Four. PSG przeszło fazę
grupową jak burza. Na 14 meczów przegrało tylko dwa. Dzięki pierwszemu miejscu w grupie Francuzi nie musieli grać
w 1/8 finału. W ćwierćfinale zmierzyli się
z RK Zagrzeb. Pojedynek rozstrzygnął
się już w pierwszym spotkaniu w stolicy
Chorwacji. PSG wygrało 28:20, a w Paryżu padł remis 32:32.
Wyraźnie zadowolony z wyniku losowania był prezes Vive Tauronu Bertus
FOT KRZYSZTOF PĘCZALSKI
Obrady w WSD
„Chrzest i jego dziedzictwo” to tytuł konferencji, którą organizuje Studenckie Koło Naukowe „Regionaliści” z Instytutu Historii UJK
w Kielcach oraz Koło Historyczne Wyższego
Seminarium Duchownego w Kielcach. Wszystko z okazji rocznicy 1050-lecia chrztu Mieszka
I. Konferencja odbędzie się w dniach 10-11
maja w WSD w Kielcach. Podczas spotkania
będą także poruszane tematy związane m.in.
zformowaniem się i funkcjonowaniem struktur
kościelnych na ziemiach polskich, rolą parafii
oraz mentalnością i kulturą religijną. Szczegóły
na stronie Wyższego Seminarium Duchownego
w Kielcach.
/ig/
KIELCE AKTUALNOŚCI
władzy sprawa upadła. Teraz znów jest
na to szansa.
– Mam nadzieję, że dokończymy proces,
który zaczęliśmy dawno temu. Chciałbym,
żeby stało się to jeszcze w tym roku. Święty
Krzyż to symbol naszej wiary. Tutaj znajdują się relikwie Drzewa Krzyża Świętego.
Ten obiekt jest mocno wpisany w dziedzictwo kulturowe naszego narodu – mówił
podczas spotkania Szyszko.
Poseł Lipiec potwierdził, że obecne władze
będą starały się pomóc zakonowi: – Musimy tę sprawę uporządkować. Będziemy
wspierać misjonarzy oblatów, bo zależy
nam, żeby odzyskali swoje mienie. Trzeba
przywrócić dawny blask świętokrzyskiemu
sanktuarium.
Dobrej myśli jest także ojciec Zygfryd
Wiecha, superior klasztoru ojców oblatów. – Obecność ministra Szyszki na Świętym Krzyżu to jak obecność domownika.
Pamiętamy czas, gdy wraz z Przemysławem Gosiewskim zaangażował się w nasz
problem. Pan Bóg uczy nas cierpliwości.
Może tę cnotę trzeba było pogłębić tutaj,
na Świętym Krzyżu. Oczekując, uczymy
się pokory – powiedział.
Servaas: – Bardzo chciałem trafić na
PSG albo THW Kiel, bo marzy mi się finał z Veszprem. Oba kluby mają najlepszych kibiców na świecie.
W drużynie paryżan gra wiele największych gwiazd światowego handballu.
Zvonimir Serdarusic ma do dyspozycji
Nikolę Karabaticia czy Mikkela Hansena.
Na parkiecie wspierają ich tacy zawodnicy, jak Luca Abalo, Daniel Narcisse
czy bramkarz Thierry Omeyer. W drugim półfinale MVM Veszprem zmierzy
się z THW Kiel. Turniej Final Four odbędzie się w dniach 28-29 maja.
Matura? Łatwa!
TEKST IWONA GAJEWSKA
M
iniony tydzień był dla tegorocznych maturzystów bardzo pracowity. Nawet majowy weekend
znaczna większość poświęciła na ostatnie
powtórki do egzaminu dojrzałości. Wygląda jednak na to, że język polski i matematyka na poziomie podstawowym nie
sprawiły maturzystom większych kłopotów.
Podobnie jak w tamtym roku, egzamin maturalny przeprowadzany jest w dwóch formułach: starej i nowej. Zarówno w pierwszym, jak i drugim przypadku test z języka
ojczystego zawierał zadania otwarte i zamknięte oraz dwa tematy wypracowania.
Uczniowie zdający egzamin w nowej formule wybierali między „Dziadami” Adama
Mickiewicza a wierszem Zbigniewa Herberta „Dałem słowo”. Ci z kolei, którzy
zdawali egzamin jeszcze w starej formule,
zmagali się z „Granicą” Zofii Nałkowskiej
lub wierszami Wisławy Szymborskiej „Po-
chwała snów” oraz Jana Kochanowskiego
„Do snu”. Zarówno jedni, jak i drudzy
zgodnie twierdzą, że podstawa z języka
polskiego nie należała do najtrudniejszych.
– Bałem się, ale nie było tak źle. Co prawda
jedno pytanie sprawiło mi troszkę trudności, bo dotyczyło marzeń Rzeckiego, bohatera „Lalki”. Trzeba było naprawdę dobrze
znać lekturę. Ale ogólnie nie miałem większych problemów – mówi Michał Suchorowski, uczeń VI LO w Kielcach. – „Stara
matura” nie była bardzo trudna. Dało się
ją napisać – twierdzi Agnieszka, absolwentka Zespołu Szkół Zawodowych nr 1
w Kielcach.
Maturzyści mają też za sobą matematykę
na poziomie podstawowym. Wygląda na
to, że i ona również nie sprawiła im większych trudności. – Matematyka nie była
taka zła, zadania proste, ale najlepiej poczekać na wyniki – mówią. A te poznamy
dopiero 5 lipca.
ZAPRASZAMY DO LOKALI AKTYWIZUJĄCYCH!
Dom Seniora im. SUE RYDER prowadzi lokale aktywizujące dla osób
po 50 roku życia, potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu.
Mieszkańcom lokali aktywizujących zapewniamy rehabilitację, terapię
zajęciową, zajęcia integracyjne. W budynku istnieje kaplica w której
opiekę duszpasterską sprawuje Kapelan.
Pokoje są 1 osobowe z łazienką. Zapraszamy na pobyty stałe i czasowe.
Bliższe informacje można uzyskać w siedzibie Domu Seniora im. Sue Ryder w Pierzchnicy
ul. Szkolna 36 lub pod nr tel. 41 353 85 05.
Atrakcyjne ceny!
5
KIELCE TEMAT NUMERU
Do tego miejsca przychodzą ludzie z problemami,
o których przeciętny obywatel wolałby w ogóle
nie myśleć. To Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie,
odpowiadający w dużej mierze za politykę
społeczną w naszym mieście. A w tej dziedzinie
jesteśmy jednym z liderów w Polsce
Kielce pomagają
TEKST PIOTR NATKANIEC
M
OPR stara się dbać o tych, którzy
znaleźli się na życiowym zakręcie
i nie potrafią sami go pokonać.
Zajmuje się też aktywizacją i integracją
różnych grup społecznych – od młodzieży
po seniorów. To właśnie ludzi starszych
często traktuje się po macoszemu, pozostawia własnemu losowi, ale wiek i sprawność fizyczna nie pozwalają im, żeby ten
los wzięli we własne ręce.
– Kiedy 14 lat temu obejmowałem urząd
prezydenta, jednym z moich głównych celów była poprawa warunków życia seniorów. Ci ludzie zawsze muszą pokonywać
większą górę niż przedsiębiorcy czy bez-
6
8 MAJA 2016
robotni, dlatego trzeba było im pomóc –
mówi prezydent Kielc Wojciech Lubawski.
STAROŚĆ, ALE RADOŚĆ
Jedną z pierwszych decyzji było stworzenie Klubów Seniora. – Podpatrzyliśmy ten
pomysł u naszego partnerskiego miasta
Gotha. W Niemczech starość wcale nie
oznacza spędzania czasu na działce bądź
w towarzystwie wnuków. Nadarzyła się
okazja, żeby przy ulicy Stanisława Kostki
zaadaptować jeden z budynków. Tam powstał pierwszy Klub Seniora – wspomina
Lubawski.
– Trochę czasu zajęło, żeby starsi ludzie
odkryli takie miejsce – dodaje Marek Sce-
lina, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy
Rodzinie. – Efekt jednak był taki, że po
niespełna roku pomyśleliśmy o otwarciu
kolejnych klubów.
Obecnie na każdym kieleckim osiedlu
mieści się taki klub. Codziennie korzysta
z nich blisko 600 osób. – Ludzie odkrywają
przeróżne pasje. Uczestniczą w zajęciach
z malowania, modelowania czy gimnastyki.
Uczą się podstaw obsługi komputera, języków obcych, ale także spędzają czas aktywnie poza klubem, organizując wycieczki
po regionie świętokrzyskim. Hitem są wieczorki zapoznawcze – opowiada Scelina.
W KOŃCU NA SWOIM
Kolejnym pomysłem władz miasta było
wybudowanie mieszkań aktywizujących.
To lokale przeznaczone dla osób samodzielnych, przebywających w domach
opieki społecznej bądź oczekujących na
miejsce w tego typu placówce. Ponadto
mogą się o nie starać seniorzy czekający
na przydział mieszkania z zasobów gminy.
– Kiedyś zgłosił się do nas mężczyzna,
który mieszkał na trzecim piętrze kamienicy w centrum. Jeśli chciał mieć ciepło
w domu, musiał każdego dnia schodzić do
piwnicy po wiaderko węgla. Mimo, że był
w dobrej formie, to nie radził sobie z pewnymi codziennymi wyzwaniami. Dzięki
takiemu mieszkaniu może spokojnie żyć
– tłumaczy dyrektor MOPR.
Do tej pory powstały w Kielcach 92 mieszkania, jednak potrzebnych jest drugie tyle.
Wszystkie mają aneksy kuchenne, szafki,
lodówki i pralki. Lokatorzy w każdej chwili
mogą skorzystać z pomocy pracowników
MOPR. – Mam prawdziwy dom. Sprzątam, oszczędzam na rachunkach i mam
nadzieję, że tak już zostanie do końca ży-
FOT BARTŁOMIEJ PIWOŃSKI
KIELCE TEMAT NUMERU/REKLAMA
cia – mówi pani Danuta, która mieszka
w takim lokalu od dwóch lat.
Kielce były prekursorem nie tylko w budowaniu mieszkań aktywizujących, ale także
w pomocy dla osób chorych na Alzheimera.
W mieście działają trzy Ośrodki Wsparcia
Dziennego. – Choroba wymaga pełnego
zaangażowania rodziny pacjenta, a zazwyczaj jest to niemożliwe. Dlatego oferujemy całodobową opiekę oraz wsparcie
– informuje Scelina.
wstało w Kielcach blisko 30 świetlic i klubów osiedlowych, w których młodzi ludzie
bezpłatnie mogą rozwijać swoje pasje. –
Cel jest bardzo prosty: chcemy odciągnąć
młodych ludzi od marnowania czasu na
klatkach schodowych – przekonuje Lubawski. Fenomenem jest też realizowany od
2014 roku program oddłużeniowy. MOPR
oferuje osobom zalegającym z czynszem
pomoc i umorzenie 85 procent zaległości
czynszowych po spełnieniu kilku warunków.
– W tym programie uczestniczy prawie
DAJĄ WĘDKĘ
300 rodzin. Ludzie, którzy mają dług, nie
Oferta pomocy społecznej jest jednak zaczną go spłacać bez odpowiedniego imkierowana nie tylko do osób starszych, pulsu. Tracą na tym zarówno sami zainale też do młodzieży. Od 2002 roku po- teresowani, jak i spółdzielnie, które cza-
sem przez kilka lat nie otrzymują żadnych
wpłat. My dajemy im pewnego rodzaju
wędkę. Pomagamy znaleźć pracę, ale stawiamy warunek: od momentu podpisania
kontraktu mają regularnie opłacać czynsz.
Jeżeli w ciągu dwóch lat staną na nogi i nie
wygenerują nowych zobowiązań, my spłacimy 85 procent ich zaległości czynszowych
– tłumaczy dyrektor MOPR.
***
To nie wszystkie formy pomocy, które miasto świadczy ludziom w potrzebie, ale nie
ma już miejsca, by napisać szerzej na przykład o Karcie Dużej Rodziny czy posiłkach
dla najuboższych. Jedno jest pewne: Kielce
pomagają.
INFORMUJE
Zarząd Transportu Miejskiego w Kielcach w związku z odbywającym się „Półmaratonem
Kieleckim” w dniu 8.05.2016r. (Niedziela) oraz licznymi utrudnieniami na ulicach:
Paderewskiego, Czarnowskiej, Żelaznej, Bpa Cz. Kaczmarka, Armii Krajowej, Jana Pawła II,
Barabasza, al. Legionów, Ściegiennego i Krakowskiej informuje, że autobusy komunikacji
miejskiej będą kursowały na zmienionych trasach. Więcej szczegółów na www.ztm.kielce.pl
Informujemy również ,że od dnia 14.05.2016r. wprowadzone zostaną zmiany w godzinach
kursowania autobusów komunikacji miejskiej na linii nr 9 w dni robocze, soboty i niedziele.
7
KIELCE WYDARZENIA
Uczciliśmy
Trzeci Maja
TEKST DARIUSZ SKRZYNIARZ
K
ielczanie uczcili święto Konstytucji
Trzeciego Maja. Był widowiskowy
przemarsz grup rekonstrukcyjnych
ulicami centrum, piknik historyczny, pieśniobranie. W części oficjalnej wojewoda
Agata Wojtyszek w stanowczy sposób odniosła się do ostatnich wydarzeń na polskiej
scenie politycznej: - Nawiązując do dzisiejszego święta ze smutkiem stwierdzam, że
przedstawiciele niektórych środowisk, które
kiedyś dla własnej wygody, politycznych zysków i przed obawą utraty wpływów dokonali
nieodpowiedzialnych zmian legislacyjnych,
dzisiaj paradoksalnie mówią o antykonstytucyjnych działaniach i szkalują dobre imię
Polski na arenie międzynarodowej. W ten
sposób próbują dzielić społeczeństwo i odwracać uwagę opinii publicznej od szeregu
pozytywnych zmian dziejących się na przestrzeni ostatnich miesięcy, których bezpośrednimi beneficjentami są polscy obywatele – mówiła wojewoda. Jej słowa zostały
nagrodzone gromkimi brawami.
8
8 MAJA 2016
KIELCE ROZMOWA
Nie idźcie na referendum
TEKST PIOTR NATKANIEC
ROZMOWA Z WOJCIECHEM
LUBAWSKIM, PREZYDENTEM MIASTA
– Jasno Pan deklaruje: „Jeżeli jesteś za
Lubawskim, nie idź na referendum”. Dlaczego?
– Taka jest logika referendów. To nie są
wybory. Albo się popiera to referendum
i idzie na nie, żeby osiągnąć dany cel,
albo nie idzie się wcale. Wtedy organizatorzy celu nie osiągają. Dlatego namawiam wszystkich, którzy nie chcą zmiany
na stanowisku prezydenta Kielc, żeby nie
szli na referendum.
– Ale jest to jedno z narzędzi demokracji,
a pan nawołuje, żeby z niego nie korzystać.
– Przyjmijmy, że jakaś grupa wymyśliła
sobie referendum w sprawie likwidacji religii w szkole. Żeby się nie udało, trzeba
je zignorować. Przecież nie chodzi o to,
że wszyscy obywatele muszą iść głosować
za albo przeciw tylko dlatego, że ktoś miał
taką fanaberię i do referendum doprowadził. Istnieje ustalony warunek frekwencji
i jeżeli nie zostanie spełniony, referendum
będzie nieważne. Obowiązek uczestnictwa w referendum nie jest równoznaczny
z obowiązkiem uczestnictwa w wyborach.
Chociaż oczywiście teraz organizatorzy
będą używali tego jako broni. Im nie zależy na tym, jak będą głosować ludzie, ale
na tym, żeby osiągnąć frekwencję.
– Uważa Pan, że referendum jest fanaberią
pewnej grupy mieszkańców?
– Nie tak dawno wygrałem wybory
w pierwszej turze. Pytanie: co się takiego
stało, że po półtora roku chce się mnie
odwołać? Nie popełniłem, jak sądzę, żadnych karygodnych błędów. Jest jednak
grupa ludzi głodnych stanowisk i pieniędzy publicznych. Oni są w stanie zrobić
wszystko, żeby je zdobyć. Bo tu nie chodzi o Lubawskiego, tylko o Kielce. Jestem
prezydentem czternaście lat. Zostawiłem
w tym mieście kawał swojego życia. Jeżeli
ci, którzy zorganizowali referendum, mieliby potem decydować o Kielcach, to widzę tylko czarny scenariusz. Dlatego będę
walczył, żeby do tego nie doprowadzić,
bo Kielce są zbyt bliskie mojemu sercu.
10
8 MAJA 2016
A moja siła to ponad 36 tysięcy ludzi, któ- jednak wymienić nazwisko, bo to nie jest
rzy mnie wybrali w ostatnich wyborach. poważna propozycja.
– Jak się Pan czuje z myślą, że po tak długim – Cytując słowa organizatorów referendum,
czasie może Pan zostać odwołany?
oni „walczą o przyszłość swoich dzieci”. Jak
się Pan do tego ustosunkuje?
– Nie dopuszczam takiej ewentualności.
Jestem pokorny, ale czuję się silny miesz- – Czyli rozumiem, że moi wyborcy półkańcami Kielc. Dzisiaj wychodzę na ulicę tora roku temu o to nie walczyli i tylko
i słyszę głosy: „Panie prezydencie, proszę szaleńcy poszli głosować na Lubawsię trzymać i nie poddawać”. Wiem, że lu- skiego? To są populistyczne hasła, któdzie mnie wspierają. Nie wierzę w to, że rymi ci ludzie posługują się od dawna.
czterdzieści tysięcy kielczan pójdzie do Jeżeli mieliby pomysły inne niż ja, to
urn, żeby mnie odwołać. Pytam: co da- przynajmniej byliby parterami do rozlej? Ja wiem, kogo organizatorzy referen- mów. Jednak im chodzi przede wszystdum widzą na moim miejscu. Wstydzą się kim o pieniądze. I nie mają żadnej wizji
KIELCE ROZMOWA/REKLAMA
Kielc. Stoją w blokach startowych i czekają tylko, żeby rozdać stanowiska swoim
kolegom. To ma być ta przyszłość?
– Niechętnie odnosi się Pan do zarzutów
stawianych przez Komitet Referendalny. Teraz będziemy obserwować kontratak?
– Nie, bo oni nie są dla mnie parterem
do dyskusji. Jeżeli ktoś chce być piłkarzem Korony Kielce, to musi umieć grać
w piłkę. To samo tyczy się miejskich
spraw. Oni nie mają podstawowej wiedzy.
Na razie Kielce w wielu dziedzinach stawiane są za wzór i będę walczył, żeby tego
nie zmarnować. Wzięliśmy wielkie pieniądze unijne. Teraz mamy szansę na kolejne.
Nie wyobrażam sobie, żeby grupka ludzi,
która chce przejąć władzę dla stanowisk,
mogła to wszystko zniszczyć.
– Zarzucają Panu, że Kielce mają ogromny
dług publiczny.
– Tak się nieszczęśliwie dla tych panów
złożyło, że jedna z największych firm ratingowych Fitch Rating podniosła nam
ostatnio rating. Jej analitycy rozumieją,
dlaczego mamy dług, i według nich gospodarujemy pieniędzmi w sposób modelowy. Skąd zadłużenie? Bo wybudowaliśmy w ostatnich latach inwestycje za kilka
miliardów złotych! Dostaliśmy na nie 80
procent dofinansowania, wkład własny
wyniósł 20 procent. Mieliśmy zrezygnować z tych inwestycji, bo trzeba było dopłacić te 20 procent? Przyszłe pokolenia
mogłyby nam tego nie wybaczyć. To jest
prawdziwa walka o przyszłość naszych
dzieci. A dług spłacimy.
– Jak się Pan czuł, gdy komisarz wyborczy
ogłosił komunikat w sprawie referendum?
– Jednocześnie z tą wiadomością zdałem
sobie sprawę, ile tych głosów zostało odrzuconych. Najpierw mówiło się o 25 tysiącach podpisów, po weryfikacji było ich
już 22 tysiące. Potem okazało się, że zebrali nieco ponad 16 tysięcy i przekroczyli
minimalny próg o 92 głosy. To jest już nieważne, bo referendum się odbędzie, ale
ja mam charakter wojownika. Wiem, że
kielczanie nie zostawią mnie na zakręcie,
bo tutaj chodzi o nasze miasto.
– Boi się Pan referendum?
– Boję się Pana Boga i trochę mojej żony
– Dziękuję za rozmowę.
11
KIELCE REKLAMA
OSIEDLE
NOWY BOCIANEK
TWOJE GNIAZDKO
SPRZEDAŻ
OSTATNICH WOLNYCH MIESZKAŃ I GARAŻY
PRZYJDZ I NEGOCJUJ Z NAMI CENY!!!
WWW.NOWYBOCIANEK.PL
12
8 MAJA 2016
TEL. 609 002 008
IV. DŁUGA DROGA
DO NIEPODLEGŁOŚCI
O bohaterskich czynach naszych
przodków przypominają dziś
liczne tablice pamiątkowe i pomniki. Nie pozwalają zapomnieć,
czym był patriotyzm w czasach
niewoli
Kielce, zapisały się w historii walki zbrojnej Polaków o niepodległość. Kielczanie walczyli
w powstaniu kościuszkowskim, listopadowym, styczniowym. Spiskowali przeciw władzy
zaborców, nie poddawali się jej restrykcjom i represjom. To na podkieleckim Szydłówku
powstały Legiony, z którymi Piłsudski wywalczył wolną Polskę. Nasi przodkowie nigdy nie
uchylali się od służby Ojczyźnie
G
1/IV
Po II rozbiorze Polski Kielce stały się
siedzibą sejmiku województwa sandomierskiego. Gdy w lutym 1794 r. pierwszy sejmik zebrał się w kieleckiej katedrze,
posłowie z dezaprobatą przyjęli postanowienia rozbiorowe. W tym czasie trwały
już przygotowania do insurekcji przeciw
Moskwie. Region świętokrzyski był ważny
dla spiskowców, opracowujących plany powstania. Nie tylko z powodu sprzyjającego
położenia. Tu w okolicy produkowano broń
i odlewano kule armatnie, a więc miał to
być ważny punkt zaopatrzenia wojska.
INSUREKCJA KOŚCIUSZKOWSKA
Gdy wybuchło powstanie, przez Kielce
przeszedł z kawalerią generał Madaliński,
zmierzając do Krakowa, gdzie miał dołączyć do Kościuszki. Po pierwszych insurekcyjnych sukcesach m.in. pod Racławicami,
gdzie wojska polskie dowodzone przez Ta-
1794
OŚ CZASU
W KIELCACH UMIERA RANNY WOJCIECH BARTOS
GŁOWACKI – BOHATER SPOD RACŁAWIC
Pamiątkowy znaczek Naczelnego
Komitetu Narodowego „Racławice
1794-1916.
Medal pamiątkowy z okazji rocznicy 200-lecia urodzin Tadeusza
Kościuszki, medalier Kazimierz
Stanisław Ostrowski
deusza Kościuszkę pokonały Rosjan pod dowództwem gen.
Aleksandra Tomasowa, przyszła klęska pod Szczekocinami 6
czerwca 1794 r. Rozbite wojska Kościuszki po trzech dniach
dotarły do Kielc. Sam Naczelnik zatrzymał się w folwarku
wójtowskim przy Rynku, wojsko nieco dalej na wschód,
w okolicy gmachu Leonarda. To miejsce i ten czas przypomina dziś pamiątkowy kamień. W Kielcach Kościuszko doszedł do sił i zalecił rozszerzenie powstania. Po dwóch dniach
1809
ZAKOŃCZENIE AUSTRIACKIEJ
OKUPACJI MIASTA
2/IV
polskie wojsko ruszyło w kierunku War- który podobnież widział trumnę, a nawet wziął na pamiątkę
szawy, a do miasta weszli ścigający Ko- różaniec z krzyżem, który Głowacki miał w ręku.
ściuszkę Prusacy i Rosjanie. W wojskowym W historii Kielc warto odnotować jeszcze jeden ważny fakt
szpitalu w gmachu Leonarda zmarł ciężko związany z powstaniem kościuszkowskim. Oto pomysłoranny pod Szczekocinami bohater spod dawcą i współautorem „Panoramy Racławickiej” – oryginalRacławic – Wojciech Bartos Głowacki. Po- nego, ogromnego dzieła 15x114 metrów, ukazującego bitwę
chowano go wraz z sześcioma innymi po- pod Racławicami z 4 kwietnia 1794 r. – był Jan Styka. Urowstańcami na cmentarzu kolegiackim, co dził się we Lwowie, studiował w Krakowie, zdobył sławę jako
odnotowano w księdze parafialnej. Według twórca monumentalnych dzieł. W święta wielkanocne 1886 r.
informacji zawartej w 1874 r. w „Pamięt- wziął w kieleckiej katedrze ślub z Lucyną Olgiatti, która była
niku Kieleckim” Wojciech Bartos pocho- spokrewniona z kielecką rodziną Stumpfów. Podczas uroczystości artysta ubrany był w polski strój narodowy, co dla tłumów kielczan obecnych w kościele było ważnym wydarzeniem
patriotycznym. Po dwóch latach Jan Styka przyjechał na stałe
do Kielc i zamieszkał wraz z żoną w dworku Stumpfów przy
Krakowskiej Rogatce. Miał tu skromną pracownię malarską.
Prawdopodobnie właśnie w Kielcach rozpoczął prace nad
dziełem „Polonia”, które stało się szkicem do „Bitwy pod
Racławicami”. W kieleckim kościele św. Wojciecha można
zobaczyć kilka innych obrazów autorstwa artysty.
Wnętrze kościoła św. Wojciecha
z obrazami J. Styki „Rozmnożenie chleba”
w ołtarzu głównym.
wany był w sukmanie, w prostej chłopskiej
trumnie w Ogrójcu – kaplicy cmentarnej
kolegiaty kieleckiej. Jednak w 1870 r., przy
okazji restauracji katedry i kaplicy, szczątki
przeniesiono i pochowano na cmentarzu
po prawej stronie kolegiaty. Fakt ten potwierdziła w 1829 r. Stefania Teraszkiewicz,
córka zesłańca Franciszka Pantoczka,
POWSTANIE
LISTOPADOWE
Po upadku powstania kościuszkowskiego i III rozbiorze
Polski Kielce dostały się pod panowanie Austrii i stały się
siedzibą powiatu. W lipcu 1809 r. do Kielc wkroczył 3. Pułk
Piechoty Księstwa Warszawskiego i ogłoszone zostało przejęcie kraju przez władze polskie. W 1813 r. weszły do Kielc
wojska rosyjskie. Kongres Wiedeński w 1815 r. postanowił, że
ziemia kielecka przypadnie Rosji. Gdy piętnaście lat później
w Warszawie przygotowywano zbrojne powstanie, jego emisariusze dotarli także do Kielc. Do spisku przystąpili przede
wszystkim dawni żołnierze napoleońscy. W nocy 29 listopada 1830 r. w Warszawie wybuchło powstanie. Już 1 grudnia
w Kielcach spiskowcy wystąpili przeciw skorumpowanemu
prezydentowi miasta Stanisławowi Niewiadomskiemu i wybrali na jego miejsce weterana powstania Kościuszki – Dominika Wójcikowskiego. Nowy prezydent poparł powstanie,
wydając patriotyczne odezwy do mieszkańców, ogłaszając
zbiórki w naturze i pieniądzach, organizując zaopatrzenie dla
wojska. W Kielcach powstała filia Towarzystwa Patriotycznego, natychmiast też na ochotnika do powstania zgłosiło się
56 uczniów starszych klas Kieleckiej Szkoły Wojewódzkiej.
Bez wątpienia na postawę uczniów mieli wpływ nauczyciele
szkoły: Stanisław Borzęcki i Tadeusz Wagner, którzy byli zaangażowani w prace miejscowego Towarzystwa Patriotycznego.
Powstanie poparł biskup krakowski Karol Saryusz Skórkowski, który nakazał wszystkim duchownym głoszenie w każdą
niedzielę patriotycznych kazań i prowadzenie zbiórek pieniędzy i innych darów na rzecz powstania w kieleckiej kolegiacie.
1813
1831
INGRES I. BISKUPA DIECEZJI KIELECKIEJ
WOJCIECHA DE BOŻA WOLA GÓRSKIEGO
HUTA BIAŁOGON ROZPOCZYNA PRODUKCJĘ KARABIN
ÓW DLA POWSTAŃCÓW
Oś czasu
3/IV
W mieście powołana została Straż Bezpieczeństwa. Z jej sze- Udało mu się zebrać grupę młodych ludzi,
regów wyłoniono gwardię ruchomą, która była armią rezer- którzy planowali wystąpienia przeciw zawową dla powstania. Dowódcą batalionu kieleckiego został borcy.
Stefan Dembiński, a pod jego komendą w powiecie kielec- W 1838 r. pojawił się w Kielcach Karol
kim udało się zmobilizować do powstania 730 ludzi, w tym Bogdaszewski. Uważał, że do spisku naz samych Kielc – 74 gwardzistów. W Kielcach uformowano leży wciągnąć jak największą liczbę urzęddwa pułki lekkiej jazdy tzw. „Krakusów”. 31 stycznia 1831 r. ników, mieszczan i chłopów, także Rosjan,
odbył się przegląd szwadronów połączony z musztrą, tłumnie
obserwowany przez mieszkańców miasta. Wkrótce oba pułki
w sile ponad 2300 konnych wyruszyły do walki z wojskami
rosyjskimi. Wsławiły się licznymi heroicznymi bitwami m.
in. pod Stoczkiem. Ale to nie jedyny udział Kielczan w powstaniu listopadowym. Już w styczniu 1831 r. uruchomiono
w kieleckich zakładach w Białogonie produkcję karabinów
dla piechoty. Dziennie wytwarzano tam 90 karabinów skałkowych. Przedtem, bo już od grudnia 1830 r. produkowano
broń sieczną: kosy, piki, lance. W czasie powstania zakłady te
zatrudniały aż trzystu ludzi i odgrywały poważną rolę w zaopatrzeniu armii w broń.
4 marca 1831 r. dyrekcja Banku Polskiego obawiając się, że
zgromadzone zasoby pieniężne dostaną się w ręce Rosjan,
podjęła decyzję o przewiezieniu kasy banku do Kielc. Stąd
i bliżej i łatwiej można było się przedostać do Krakowa. Na
trzech wozach, w asyście eskorty wojskowej, wysłano listy
zastawne na ogólną wartość 17.813.600 złotych polskich,
a potem na dwóch wozach z 16 skrzyniami pod eskortą 12
strzelców konnych, wysłano transport ponad 25 600 000 złotych polskich. Gdy oddaliło się niebezpieczeństwo zajęcia
Warszawy przez Rosjan 17 kwietnia cała kasa Banku Polskiego z powrotem znalazła się w stolicy. Eskortę transportu
stanowił oddział żołnierzy z garnizonu kieleckiego pod komendą ppor. Marcelego Suchorskiego.
Władze miejskie przygotowywały się do obrony Kielc. Jednak
brak żołnierzy i kadry oficerskiej zadecydował, że miasto łatwo zdobyły wojska rosyjskie. Okupacja Kielc przez żołnierzy Ksiądz Piotr Ściegienny
rosyjskich korpusu gen. T. Rüdigera na długi czas pozbawiła
Kielczan marzeń o wolności. Śladem tamtych wydarzeń jest tak aby doprowadzić do “naturalnego”
pamiątkowy kamień i krzyż u zbiegu ulic Zagórskiej i Źró- przewrotu bez rozlewu krwi. Uważał też,
dłowej, postawiony w miejscu, gdzie Rosjanie zabili trzech że konieczne jest przeprowadzenie reform
powstańców.
społecznych. Według niego szlachta jest
winna zniewolenia chłopów, a księża doSPISEK
puszczają się zdzierstwa i „żyją wygodnie
BOGDASZEWSKIEGO
kosztem ludu”. Myśląc o niepodległości
Nie oznacza to jednak, że Kielczanie pogodzili się z rzeczywi- Polski, miał na uwadze Rzeczpospolitą
stością. Powstawały tu, podobnie jak w całym Królestwie tajne w granicach z 1772 r. Program Bogdaszeworganizacje spiskowe. Jedną z nich była filia Stowarzyszenia skiego był najbardziej radykalny spośród
Ludu Polskiego, zwana czasem kółkiem Karola Bogdaszew- programów wszystkich organizacji spiskoskiego, zaś drugą – grupa spiskowa ks. Piotra Ściegiennego. wych działających w Królestwie Polskim.
Ale już w 1836 r. próbę założenia tajnej organizacji w Kiel- Wciągnął do spisku 15–16 osób, ale w maju
cach podjął Anastazy Haennel, uczeń gimnazjum kieleckiego. 1838 r. został aresztowany i skazany na
1836
1845
W KIELCACH ZAWIĄZUJE SIĘ SPISEK
KAROLA BOGDASZEWSKIEGO
KS. PIOTRA ŚCIEGIENNY PROWADZI AGITACJĘ
PRZYGOTOWUJĄCĄ DO POWSTANIA
4/IV
rodu ludzkiego”. Podkreślał, że lud powinien doprowadzić
do obalenia istniejącego systemu społeczno-politycznego,
powinna zniknąć własność prywatna, bo jest ona wynikiem
przemocy i uzurpacji. Głosił, że do wypaczenia nauki Chrystusa doprowadzili politycy i kapłani, których krytykował za
bezideowość i niemoralny tryb życia. Wszyscy mieli być wolni
i równi. W połowie października 1844 r. Ściegienny przybył
w okolice Kielc, by prowadzić agitację wśród chłopów. Wierzył, że zmiana niesprawiedliwych stosunków społecznych
i odzyskanie przez Polaków niepodległości może nastąpić
bez rozlewu krwi. Uważał, że gdyby udało się pozyskać 50
zdeterminowanych młodzieńców, którzy sprowadziliby kilkuset chłopów i mieszczan do katedry kieleckiej na odpust
27 października, to można by było rozpocząć pokojową
„walkę” o niepodległość. Według jego planów po nabożeństwie otoczono by pałac, gdzie mieścił się Rząd Gubernialny.
A urzędnicy rosyjscy, widząc rozmodlony tłum, poddaliby
się bez walki. Następnie po opanowaniu Kielc naczelnicy
wojenni i księża mieli poprowadzić tłum na Warszawę, po drodze zdobywając Radom. Ściegienny organizował spotkania
Marian Langiewicz z chłopami z Bilczy, Sukowa, Posłowic i Krajna, w Kielcach
nawiązał kontakt z aptekarzem Franciszkiem Pantoczkiem,
20 lat ciężkich robót na Syberii. Po nim Do powstania nie doszło, bo Ściegienny i jego najbliżsi współaresztowano dwóch uczniów gimnazjum, pracownicy zostali aresztowani. O spiskowych spotkaniach
złapanych przy przekroczeniu granicy. powiadomił władze carskie Walenty Janic, chłop z Bęczkowa
Chcieli dostać się do Francji, by tam zorga- oraz dzierżawca dóbr rządowych Augustyn Rychter. Ścienizować oddział zbrojny i wkroczyć w gra- gienny od razu przyznał się do winy, w śledztwie nikogo nie
nice Królestwa Polskiego. Po śledztwie obciążył, ale i tak aresztowano około 200 osób. W 1845 r.
najbardziej aktywnych spośród spiskow- wydano na niego wyrok śmierci przez powieszenie. Egzekuców zesłano na Syberię. W Wojskowo-Hi- cja miała się odbyć na placu koło kolegiaty. Jednak została
storycznym Archiwum w Moskwie jest aż odwołana aktem łaski carskiej. Ściegienny trafił na bezterdwanaście tomów akt śledczych liczących minową ciężką katorgą na Syberii. Do kraju pozwolono mu
2500 kart zeznań, które pozostały po to- powrócić dopiero w 1871 r. Osiadł w Lublinie i ostatnie lata
czącym się przeciw spiskowcom śledztwie. spędził jako kapelan w szpitalu Bonifratrów. Jego pogrzeb
w 1890 r. przekształcił się w manifestację patriotyczną, w któSPISEK ŚCIEGIENNEGO
rej uczestniczyli robotnicy i okoliczni włościanie. Razem ze
Kolejny spisek zawiązał ks. Piotr Ście- Ściegiennym powędrowało na zsyłkę ponad 40 młodych ludzi,
gienny, urodzony w Bilczy pod Kielcami wśród których był aptekarz Franciszek Pantoczek. Kieleccy
w 1801 r, absolwent kieleckiej szkoły, za- spiskowcy zapełnili wówczas kieleckie więzienie przy ulicy
konnik, pijar. Jako wikariusz w Wilkołazie Zamkowej.
miał kontakt ze spiskowcami Stowarzyszenia Ludu Polskiego i emisariuszami STYCZNIOWA KAMPANIA LANGIEWICZA
różnych ugrupowań demokratycznych W nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. wybuchło Powstanie
w kraju i na emigracji, m.in. z Edwardem Styczniowe. Antyrosyjskie manifestacje w Królestwie Polskim
Dembowskim. Ściegienny otrzymał za- trwały już od 1861 r., a fala buntu i protestu objęła cały kraj.
danie przygotowania powstania w Kie- W Kielcach nastroje patriotyczne nasiliły się po napaści roleckiem i Radomskiem, wciągnął do spi- syjskich żołnierzy na jadącego z sakramentami księdza Józefa
sku swoich braci, opracował też program Zajdlera. Mieszkańcy miasta uznali to za profanację. Kościoły
społeczno-polityczny ugrupowania, który stały się miejscem manifestacji, odbywały się patriotyczne
zawarł w „Złotej książeczce, czyli historii pielgrzymki. 15 sierpnia 1861 roku pielgrzymka w rocznicę
1861
1863
PIERWSZA PIELGRZYMKA PATRIOTYCZNA
Z KATEDRY NA KARCZÓWKĘ
POWSTAŃCY STYCZNIOWI PRZYGOTOWUJĄ
ATAK NA MIASTO
Oś czasu
5/IV
unii polsko-litewskiej ruszyła z katedry do klasztoru na Kar- kontrybucja, a kilkaset osób zmuszono do
czówce. Idee niepodległości szerzył na Świętym Krzyżu ks. podpisania wiernopoddańczego adresu do
Kacper Kotkowski.
cara Aleksandra II.
Nastroje były tak groźne, że na terenie Królestwa wprowa- Rejon Gór Świętokrzyskich stał się nadzono stan wojenny. Tymczasem organizowały się struktury turalną bazą powstańców - w Lasach
konspiracyjne stronnictwa „Białych” i „Czerwonych”, nawo- Cisowskich działał oddział Zygmunta
łujących do walki czynnej. „Czerwoni” powołali Komitet Cen- Chmieleńskiego, w pobliskiej Trzemosnej
tralny Narodowy i stworzyli jednolitą organizację spiskową. obóz powstańczy założył płk. Karol KaNaczelnikiem wojskowym województwa sandomierskiego lita ps. Rębajło, w Daleszycach uroczyście
został Marian Langiewicz, zaś województwa krakowskiego poświęcono w kościele parafialnym broń
Antoni Kurowski. Powstanie narodowe miało rozszerzyć się powstańców. Przez cały 1863 rok oddziały
na cały kraj z regionu Gór Świętokrzyskich, położonego na powstańcze toczyły potyczki z tropiącymi
styku zaborów pruskiego i austriackiego, skąd powstańcy ich Rosjanami. Polacy kilkakrotnie zwyspodziewali się pomocy. Teren Staropolskiego Okręgu Prze- ciężyli, m.in. w bitwach pod Rembowem
mysłowego miał stanowić bazę produkcji broni. Powstańcy i Hutą Szczeceńską.
zakładali zdobycie głównych miast.
Punktem zbornym do ataku na Kielce miał być klasztor na
Karczówce. W klasztorze bernardynów zmagazynowano broń
i amunicję. Tu przybywali spiskowcy z Kielc, Dymin, Posłowic
i Białogona. Z Kielc przybyła głównie młodzież rzemieślnicza
i szkolna, a z pozostałych miejscowości głównie chłopi, którzy
pracowali dodatkowo w zakładach metalowych w Białogonie.
W sumie stawiło się około 200-300 osób. Nie podjęto jednak
ataku na garnizon, byłoby to bowiem szaleństwem, aby grupa
młodych, niewyszkolonych i słabo uzbrojonych powstańców
szturmowała silny garnizon kielecki. Naczelnik wojenny miasta płk. Czengiery przygotował się do obrony.
Więzienie na Zamkowej znów zapełniło się podejrzanymi
o działalność spiskową. Mimo to do powstania ruszyło z miasta ponad 330 ochotników, w tym wielu uczniów kieleckiego
gimnazjum.
W pierwszym okresie od stycznia do marca 1863 r. działały
głównie powstańcze zgrupowania Mariana Langiewicza
i Apolinarego Kurowskiego. Pułkownik Marian Langiewicz
zgromadził w tym czasie około 1400 powstańców w rejonie
Suchedniowa, Wąchocka i Bodzentyna. Rosjanie obawiając
się ataku na Kielce, wyszli naprzeciw powstańcom, oblegali
ich m.in. w klasztorze na Świętym Krzyżu, ścigali oddziały Apolinary Kurowski .
przez Staszów, Raków, Pierzchnicę, Morawicę i Małogoszcz.
Tam 24 lutego 1863 r. rozegrała się jedna z największych i naj- Operujący na Kielecczyźnie gen. Józef
krwawszych bitew Powstania Styczniowego, w której zginęło Hauke-Bosak w grudniu 1863 roku w Laokoło 300 powstańców.
sach Cisowskich rozpoczął tworzenie II
Korpusu Powstańczego, liczącego już
PARTYZANCKA WALKA
w początku 1864 roku około 5 tys. poW pierwszą rocznicę powstania, w nocy z 22 na 23 stycznia wstańców. 22 stycznia 1864 r. w Bodzen1864 r. szwadron jazdy powstańczej w sile ok. 100 osób, wtar- tynie zorganizował uroczystość rocznicy
gnął na przedmieścia Kielc, kompletnie zaskakując Rosjan. wybuchu powstania narodowego. Odbyła
2 lutego 1864 r. grupa powstańców zaatakowała w pobliżu się defilada ośmiu batalionów piechoty
Kielc rosyjski patrol, zabijając dwóch dragonów i biorąc sze- i sześciu szwadronów jazdy oraz przyjęcie,
ściu do niewoli. Odwetem rosyjskim była nałożona na miasto w którym uczestniczyli patriotycznie na-
1865
1893
BUDOWA CERKWI PRAWOSŁAWNEJ
W POBLIŻU KOLEGIATY
WŁADZE ROSYJSKIE ZAMYKAJĄ
SEMINARIUM DUCHOWNE
6/IV
stawieni księża, szlachta i przedstawiciele nicznych pałacu biskupów (obcięto wieże, rozbito marmuwszystkich stanów.
rowe figury posłów szwedzkich i moskiewskich). Cerkiew
Powstanie ogarnęło cały kraj i miało cha- Wniebowstąpienia Pańskiego stanowiła symbol zniewolenia
rakter wojny partyzanckiej, w której sto- narodu polskiego aż do okresu międzywojennego, kiedy to
czono około 1200 bitew i potyczek. 21 lu- została rozebrana.
tego 1864 r. Rosjanie rozbili oddziały z Gór
Świętokrzyskich w bitwie pod Opatowem. STRAJKI SZKOLNE I ROBOTNICZE
Po upadku powstania kraj pogrążył się Po powstaniu styczniowym Rosjanie zabronili legalnej dziaw żałobie narodowej. Rozpoczął się długi łalności politycznej i społecznej w Królestwie Polskim. Dookres rosyjskiego terroru. Skonfiskowano zwolona była tylko działalność filantropijna, którą prowadziło
liczne dobra kościelne. Za pomoc po- w mieście Kieleckie Towarzystwo Dobroczynności. Powstała
wstańcom i zaangażowanie w sprawę na- też polska Ochotnicza Straż Ogniowa, która spełniała także
funkcje towarzyskie, kulturalne, a nielegalnie również oświatowe. W 1893 r. władze rosyjskie zamknęły kieleckie Seminarium Duchowne (otwarte ponownie w 1897 r.), a profesorowie i wychowawcy zostali zesłani na Syberię. Inteligencja
działała w powstałym w 1895 roku Kieleckim Towarzystwie
Cyklistów. Przełom wieków XIX i XX był okresem kryzysu,
zwalniano robotników, nasilały się strajki, rosły wpływy partii
politycznych. W Kielcach dominowały ugrupowania ugodowe, głównie Narodowa Demokracja. Jej przedstawiciel,
adwokat Wiktor Jaroński, był posłem do wszystkich czterech
dum państwowych (parlamentów rosyjskich). Aktywni byli
działacze Polskiej Partii Socjalistycznej. Swoje koła miały inne
organizacje, politycznie aktywna była też ludność żydowska.
Rewolucja 1905 r. w Kielcach rozpoczęła się od strajku
szkolnego. Z początkiem lutego w szkole powstał komitet
strajkowy. Opracowano petycję do władz szkolnych, w której
domagano się języka polskiego jako wykładowego, który razem z historią Polski miał być głównym przedmiotem nauczania, a wykładowcami mieli być Polacy. Przerwa w lekcjach
Wiktor Jaroński ( z lewej) jako poseł do Dumy.
trwała do 20 lutego. Do rodziców wysłano zawiadomienia,
że uczniowie, którzy nie zjawią się w szkole, będą usunięci.
rodową skasowano klasztor bernardynów Mimo tych zapowiedzi do szkoły na zajęcia zgłosiło się tylko
na Karczówce. Pozostał w nim tylko o. Ko- 40 uczniów. W gimnazjum żeńskim na 251 uczennic przylumbin Tomaszewski, który opiekował się było 148. Strajk poparła młodzież żydowska. Strajk szkolny
klasztorem prawie 50 lat, do swojej śmierci zakończył się dopiero z chwilą rozpoczęcia roku szkolnego
w czasie I wojny światowej.
1907–1908. Władze wyraziły zgodę na nauczanie języka polWięzienie przy Zamkowej znowu zapeł- skiego po polsku i korzystanie z niego w czasie przerw.
niło się polskimi patriotami. Znalazło się 3 lutego w dniu rozpoczęcia strajku szkolnego przerwały też
tu około 1500 uczestników walk powstań- pracę fabryki, robotnicy wyszli na ulicę i wspólnie z młodzieżą
czych. Skazańcy przebywali od kilku do manifestowali, śpiewając pieśni rewolucyjne. Aresztowano
kilkunastu tygodni w oczekiwaniu na wy- wówczas część manifestantów, wzmocniono patrole na ulirok, którym było często zesłanie w głąb cach. Do Kielc skierowano z Puław dodatkowo dwie roty
Imperium Rosyjskiego.
piechoty, ale żołnierze odmówili strzelania do robotników.
W 1865 r. zapadła decyzja o wzniesieniu W Kielcach obowiązywał stan wzmożonej ochrony. Trwały
w pobliżu kolegiaty cerkwi prawosławnej. wiece i manifestacje, na których domagano się obalenia
Aby uzyskać plac pod budowę wyburzono caratu, ogłoszenia demokratycznej konstytucji i swobód
m.in. zabytkową Bramę Krakowską oraz obywatelskich. W 1906 r. Rosjanie, obawiając się niepodlezniszczono szereg elementów architekto- głościowych wystąpień, zorganizowali w Kielcach pogrom ży-
1905
1914
ROZPOCZYNA SIĘ WIELKI STRAJK SZKOLNY
DO KIELC WKRACZA I KOMPANIA KADROWA
JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO
Oś czasu
7/II
dowski. W ten sposób chcieli niezadowolenie mas skierować organizacji ideowo-politycznych. W sierpprzeciwko Żydom, ale rosyjski plan udaremnili robotnicy huty niu 1914 roku większość starszych skautów
szkła. 11 listopada władze carskie ogłosiły w Królestwie stan wstąpiła do Legionów, pociągając za sobą
wojenny, który odwołano w październiku 1908 roku. Nadal i innych młodych ludzi. Za walką o niepodjednak trwały strajki i manifestacje patriotyczne.
ległość opowiadała się kielecka organizacja
2 września 1906 roku w parku odsłonięto pomnik Staszica PPS. Przed wybuchem wojny krążyły po
oraz otworzona została czytelnia naukowa. 826 osób za- Kielcach listy składkowe na rzecz krakowpisało się do Polskiej Macierzy Szkolnej, której celem było skiego „Strzelca”, widokówki, broszury
zakładanie polskich szkół. W 1907 roku zakończyły się dzia- propagandowe i odezwy.
łania rewolucyjne, ale trwały akcje bojowe. 9 sierpnia w alei Z początkiem sierpnia Rosjanie zakońKarczówkowskiej został zabity w zamachu zorganizowanym czyli mobilizację, zarządzili też ewakuprzez PPS Frakcję Rewolucyjną, naczelnik kieleckiego wię- ację z miasta wojska, urzędów i rodzin
zienia Mikołaj Grecki. Trwały represje. Więźniów skazywano urzędników. W ciągu tych kilku dni wśród
administracyjnie na zesłanie na Syberię. W więzieniu kielec- mieszkańców Kielc panował ogólny pokim siedzieli także narodowcy i liberałowie, karani głównie płoch. Wyjazd z miasta był niemożliwy,
za działalność oświatową i kulturalną
ponieważ samochody i konie zabrano dla
wojska, a pociągi kursowały tylko w stronę
WIELKA WOJNA
Radomia, i to wyłącznie z wojskowymi
Kiełkowała jednak myśl o wolnej Polsce. Czekano tylko na i Rosjanami. Wieczorem 10 sierpnia opusprzyjającą okazję. Wybuchła wojna, którą toczyli zaborcy. ścił Kielce ostatni pociąg ewakuacyjny.
Polacy, w zależności od tego, jak oceniali szanse na zwycię- Porządku w mieście pilnowała powołana
stwo poszczególnych stron oraz korzyści, jakie mogło to przy- przez prezydenta Milicja Obywatelska,
nieść sprawie polskiej, podzielili się na dwa bloki. Ludność a Komitet Obywatelski zajął się adminiKrólestwa Polskiego w większości podpisała się pod hasłami strowaniem gospodarką miasta.
głoszonymi przez Narodową Demokrację. 8 sierpnia 1914 r.
delegat endecki, poseł z Kielc, Wiktor Jaroński, oświadczył ZE STRZELCAMI I LEGIONAMI
w Dumie Rosyjskiej, że Polacy popierać będą Rosję, „albo- 6 sierpnia 1914 roku I Kompania Kadrowa
wiem rozpoczynająca się wojna, to odwieczna od czasów Grun- pod dowództwem byłego ucznia kielecwaldu walka słowiaństwa z germaństwem”.
kiego gimnazjum Tadeusza KasprzycW 1914 roku Kielce były prowincjonalnym miastem guber- kiego, mianowanego na to stanowisko
nialnym, liczącym 36-38 tysięcy ludności, w tym ok. 10 tysięcy przez Komendanta Głównego Związku
Żydów. Miasto politycznie było bardzo podzielone, ale dominował pozostający pod wpływem
Narodowej Demokracji ruch lojalistyczny, zakładający legalną walkę o prawa dla Polaków, ale
pozostanie pod bokiem Rosji. Według endecji
Niemcy byli głównym wrogiem i to przeciw nim
należało walczyć razem z Rosją. Ruch strzelecki,
zakładający walkę czynną przeciwko Rosji przy
poparciu Austro-Węgier był o wiele słabiej reprezentowany.
Do Kielc docierały informacje o ruchu strzeleckim za pośrednictwem istniejącego w Krakowie
i we Lwowie – Towarzystwa Wzajemnej Pomocy
Młodzieży z Ziemi Kieleckiej. Pod wpływem tej
organizacji powstały pierwsze zastępy skautów
w mieście. Ale i pomiędzy tymi zastępami ściśle
zakonspirowanymi panowała ostra rywalizacja, której powodem byli przede wszystkim ich
kierownicy pozostający pod wpływem różnych Wymarsz Pierwszej Kompanii Kadrowej z Oleandrów, (pocztówka według obrazu Juliusza Kossaka).
1915
1917
WYCOFANIE SIĘ ROSJAN Z KIELC
OBCHODY ROCZNICY ŚMIERCI TADEUSZA KOŚCIUSZKI
8/IV
Strzeleckiego Józefa Piłsudskiego, ruszyła O godzinie 16.00 na ulicach Kielc pojawił się nieopancerzony
z Krakowa do Królestwa.
samochód rosyjski z karabinem maszynowym. Gdy auto miW południe 12 sierpnia wjechał do Kielc jało hotel Bristol, kwaterujący tam oddział Beliny zaatakował
szosą krakowską wysłany w celach wywia- Rosjan – zabił dwu oficerów, a dwu ciężko ranił.
dowczych oddział konnicy Władysława 13 sierpnia strzelcy wycofali się, a Kielce zostały zajęte przez
Beliny-Prażmowskiego Kawalerzyści prze- Rosjan. Generał Nowikow nałożył na jego mieszkańców kongalopowali ulicami miasta i skierowali się trybucję w wysokości 100 000 rubli, grożąc zbombardowaw stronę Szydłówka. O godz. 13.30 we- niem miasta. Była to kara za życzliwe przyjęcie oddziałów
szli do Kielc strzelcy z jadącymi konno na polskich w Kielcach. Kozacy splądrowali sklepy.
czele Józefem Piłsudskim i Kazimierzem Gdy 19 sierpnia strzelcy znów weszli do Kielc, ludność wySosnkowskim. Wkrótce po zajęciu Kielc legła na ulice i ustawiła się na trasie marszu. Entuzjazmu
zaprowadzono w mieście polski zarząd. w powitaniu nie było jednak widać, co daje się wytłumaczyć
Polskie władze wojskowe umieściły się represjami Rosjan i obawą przed ich powrotem. Jednak przez
w pałacu biskupim.
następny miesiąc mieszkańcy Kielc dali swoją postawą przykład obywatelskiego zaangażowania. Po powrocie do Kielc
Józef Piłsudski wydał 22 sierpnia rozkaz o przystąpieniu do
NKN i zejściu na pewien czas z pierwszych linii bojowych,
aby ostatecznie zreorganizować wojsko.
30 sierpnia odprawiono przed kielecką katedrą nabożeństwo polowe, które miało przełamać niechęć i nieufność do
strzelców, jako wojska „socjalistycznego” i „bezbożnego”, bo
taka o nich krążyła opinia. Msza święta zgromadziła wiele
tysięcy kielczan. Celebrował ją kapelan legionowy Kosma
Lenczowski. Biskup A. Łosiński zakazał odprawiania mszy
przez któregokolwiek ze swych duchownych.
5 września w Kielcach I Pułk Piechoty złożył przysięgę wierności cesarzowi austriackiemu. Kielczanie w tym czasie udzielili
strzelcom wszechstronnej pomocy. Zajmowali się aprowizacją, organizowali noclegi. Patriotyczna młodzież z organizacji
Sztab 1 Pułku Piechoty Legionów Polskich w Kielcach w sierpniu 1914 r., (pocztówka). niepodległościowych z entuzjazmem wstępowała pod sztandary Legionów Polskich. Od 22 sierpnia do 8 września 1914
Wkraczający do miasta ze strzelcami S. roku w Kielcach do legionów zgłosiło się 945 ochotników.
Jóźwik „Stefaniusz” tak zapamiętał ten Wstąpiła też do służby cała orkiestra kieleckiej Ochotniczej
dzień: „Maszerowaliśmy szybko. Pomimo Straży Pożarnej, stając się reprezentacyjnym zespołem artydnia upalnego radość biła z naszych twarzy, stycznym I Brygady Legionów.
za chwilę będziemy w Kielcach. W godzinie 10 września uderzyli na Kielce Rosjanie. Piłsudski wycofał się
popołudniowej z komendantem głównym na na linię Wisły. Na ludność cywilną spadły represje. W głąb
czele i ze śpiewem na ustach wkroczyliśmy do Rosji wywieziono 194 kielczan oskarżonych o współpracę
Kielc. Miasto przyjęło nas z entuzjazmem. z legionami. Na niepodległość przyszło mieszkańcom Kielc
Witano okrzykami i rzucano kwiaty pod czekać jeszcze cztery lata.
nogi…”.
O długiej walce o niepodległą ojczyznę i czynie niepodległoPo wejściu do miasta Piłsudski przyjął ra- ściowym strzelców Józefa Piłsudskiego przypomina dziś m.in.
port od skautów, których oddziałek pod pomnik zwany Czwórką Legionową oraz pomnik Marszałka
wodzą Kazimierza Ciołkowskiego połą- na Placu Wolności.
czył się ze strzelcami jeszcze w Miechowie.
Zaraz potem wraz z szefem sztabu Kazimierzem Sosnkowskim i Ignacym Boer- DR MAREK MACIĄGOWSKI
nerem złożył wizytę znanemu z lojalności – historyk, dziennikarz, autor licznych artykułów i książek
wobec Rosji biskupowi Augustynowi Ło- dotyczących historii Kielc i regionu oraz historii Żydów na
sińskiemu. Nie zostali przyjęci życzliwie. Kielecczyźnie. Obecnie p.o. dyrektora Wzgórza Zamkowego.
1918
Oś czasu
ROZBRAJANIE ŻOŁNIERZY AUSTRIACKICH,
ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI
FA J N A
IA
AW
A D O M O Ś CI Z
E
NA
CZ
D
• P
7
N –
D
PT • O
O
ACIE
eM
N
•
7
DO
11
S
Z
A
11
ZM
WI
N
A
DZ
IE Ń
D O B RY •
PN
–
P
T
Twoje Ulubione Przeboje
13
KIELCE REKLAMA
DYREKTOR
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Oddziału Świętokrzyskiego w Kielcach informuje:
Termin zakończenia przyjmowania w 2016 roku wniosków o dofinansowanie w ramach programu
„Aktywny Samorząd” upływa w dniu 30 sierpnia 2016 roku
Osoby niepełnosprawne mogą ubiegać się o uzyskanie dofinansowania:
- do zakupu i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu,
- do prawa jazdy kategorii B,
- do sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania,
- szkoleń w zakresie obsługi nabytego w ramach programu sprzętu elektronicznego,
- utrzymania sprawności technicznej posiadanego wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym,
- pomocy w zakupie nowoczesnej protezy kończyny oraz pomocy w utrzymaniu sprawności
technicznej posiadanej protezy kończyny,
- pomocy w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki
dla podopiecznego (dofinansowanie do przedszkola lub żłobka
Wnioski należy składać w jednostkach samorządu terytorialnego (Starostwo, PCPR, MOPR) właściwych dla
miejsca zamieszkania wnioskodawcy. Za datę złożenia wniosku uważa się datę jego wpłynięcia do Realizatora
programu, a w przypadku wniosków składanych drogą pocztową – datę stempla pocztowego.
Studenci uprawnieni do dofinansowania mogą składać wnioski do 10 października 2016 roku.
14
8 MAJA 2016
KIELCE PREHISTORIA
UJAZD JAK POMPEJE cz. 2
TEKST DOROTA KOSIERKIEWICZ
P
rzypomnijmy: pyły wulkanu utrwaliły w kamieniołomie ślady zwierząt żyjących kilkaset milionów lat
temu. Dzięki temu możemy dzisiaj spojrzeć w pysk rybie żyjącej w prehistorycznym morzu. To pierwszy taki przypadek
w światowej paleontologii – o tym odkryciu świat usłyszał 27 kwietnia.
Stoimy nad płytkim bajorem, które utworzyło się po deszczu na dnie kamieniołomu. Woda porusza się od wiatru. Zamykamy oczy. W czasie, kiedy żyły ryby
dwudyszne, ten skrawek Ziemi zalany był
płytkim ciepłym morzem. – 410 milionów
lat temu, na przełomie syluru i dewonu,
w Górach Świętokrzyskich, podobnie jak
w wielu regionach świata, miała miejsce
orogeneza kaledońska i związane z nią
trzęsienia ziemi – wyjaśnia dr Sylwester
Salwa, dyrektor świętokrzyskiego oddziału
Państwowego Instytutu Geologicznego
w Kielcach. – Doprowadziły one do wypiętrzenia tej części obszaru. Teren podlegał niszczeniu, erozji przez wiatr, słońce,
wodę. Na zniszczony ląd stopniowo wkraczało morze, a wraz z nim osady charakterystyczne dla podobnych zbiorników
wodnych. Głównie piaski, takie jak dzisiaj
możemy znaleźć nad Bałtykiem. I właśnie
z takim utrwalonym w kamieniu środowiskiem mamy do czynienia w tym kamieniołomie. Morze tworzyło tu zatokę lub
lagunę, było stosunkowo spokojnie, nie
docierały żadne sztormy. A w tej ciepłej,
spokojnej wodzie żyły ryby dwudyszne.
Niezwykle sprytne stworzenia – uśmiecha się dr Salwa.
Nasze rybki w trakcie ewolucji zamieniły morza na wody słodkie, śródlądowe.
Żyją do dzisiaj w Australii, Afryce i ciągle
potrafią oddychać zarówno za pomocą
skrzeli, jak i łykając powietrze atmosferyczne. W porach suchych pokrywają się
śluzem i zakopują w mule. – Aborygeni
polują na nie, tupiąc mocno w zaschniętą
powierzchnię – opowiada dr Salwa.
Do tej pory nie wiadomo, jak to się stało,
że ryby dwudyszne zmieniły morza na jeziora. To wciąż przedmiot badań interdyscyplinarnych. Znalezisko w Ujeździe
może pozwoli zaleźć odpowiedź. Mówiąc
Wracamy do Ujazdu, a w zasadzie do kamieniołomu
w Kopcu, 800 metrów od zamku Krzyżtopór, by
posłuchać o dziwnej rybie dwudysznej, relikcie
przeszłości. – W dewonie, czyli około 420430 milionów lat temu, osiągnęła taki poziom
ewolucyjny, że do tej pory… – paleontolog dr Piotr
Szrek zawiesza głos i śmieje się – w zasadzie
niewiele się zmieniło
nawiasem, w tym kamieniołomie geolodzy
znaleźli jeszcze inne pamiątki świadczące
o historii Ziemi, ale na razie to jeszcze
tajemnica.
***
Przedziwne stworzenia zostawiły swój ślad
w Ujeździe. Jakie to ma znaczenie dla nauki? Takie, że odkryta została kolejna karta
księgi życia, cudowna, z ilustracją. Bo oto
możemy zobaczyć pysk ryby sprzed 400
milionów lat z okładem. Mój kolega geolog mówi, że są to okna pana Boga, przez
które możemy podejrzeć cud tworzenia.
Zupełnie jak w Pompejach, tylko tutaj to
okno daje nam dużo starszą perspektywę.
Kamieniołom ze śladami ryb został ogrodzony drewnianym płotkiem, pojawiły się
tablice opisujące znalezisko. A że dzieli
go jakieś 50 metrów od drogi i blisko stąd
do zamku Krzyżtopór, geolodzy spodziewają się turystów, dla których będzie to
jeszcze jedna atrakcja.
– Znalezisko jest unikatowe w skali świata.
Daje nam możliwości popularyzacji wiedzy
o Ziemi i pokazuje, że Góry Świętokrzyskie są cennym obszarem do poznawania
historii naturalnej, a szczególnie rozwoju
życia w dewonie. To pierwszy przypadek,
kiedy poznaliśmy w szczegółach sposób,
charakter i całą mechanikę zdobywania
pokarmu przez ryby dwudyszne. I jest to
także najstarszy na świecie zapis polowania kręgowców wodnych – podkreśla
dr Piotr Szrek z Państwowego Instytutu
Geologicznego w Warszawie.
15
KIELCE NASZE SPRAWY
FABIAN CHCIAŁBY CHODZIĆ
To miała być
najszczęśliwsza chwila
w ich życiu. Los jednak
zdecydował inaczej:
Fabian urodził się z jedną
nóżką krótszą. Lekarze
chcieli ją amputować
i protezować. Eleni
i Przemek
postanowili
jednak
walczyć
TEKST IWONA GAJEWSKA
F
abian Oczkowski urodził się 25 marca
2015 roku. – Długo czekaliśmy na ten
moment. Niestety, nic nie przebiegało
tak, jak byśmy chcieli. Pamiętam chwilę,
w której zobaczyłam synka po raz pierwszy. Od razu zauważyłam jego zdeformowaną nóżkę. Długo nie mogłam dojść do
siebie, zastanawiałam się, dlaczego padło
akurat na nas – opowiada mama chłopca.
BARDZO RZADKA WADA
Eleni nie ukrywa swoich emocji, w jej oczach
pojawiają się łzy, kiedy wspomina narodziny
syna. – Wiem, że to nic nie da, ale czasem
trudno jest się powstrzymać. To spadło
na nas tak nagle. Cała ciąża przebiegała
prawidłowo. Dwa razy byłam w szpitalu,
lekarze robili mi badania, żaden nawet się
nie zająknął, że coś jest nie tak. Do samego porodu myślałam, że wszystko będzie w porządku – tłumaczy.
Ale nie było. Lekarze od razu po urodzeniu Fabiana zdiagnozowali u niego wrodzone skrócenie lewej kończyny dolnej. Noga
chłopca ma liczne deformacje: brak kości
strzałkowej, skrócona kość piszczelowa,
niedorozwój stopy. Taka wada występuje
bardzo rzadko. Specjaliści przekonywali,
że kończynę trzeba amputować.
– Byliśmy załamani. Na szczęście dzięki rodzinie szybko się otrząsnęliśmy i postanowiliśmy szukać pomocy – opowiada Eleni.
I tak zaczęły się liczne konsultacje. Pierwsze skierowanie otrzymali ze szpitala. Kolejnych lekarzy szukali na własną rękę. –
Chodziliśmy gdzie się dało, prywatnie też.
Liczyło się tylko to, żeby znaleźć najlepsze rozwiązanie dla naszego syna. Byliśmy w Warszawie, pojechaliśmy do Poznania, bo tam był lekarz, który widział
takie przypadki. Wciąż jednak słyszeliśmy
tylko jedno: „Najlepszym rozwiązaniem
będzie amputacja nóżki i protezowanie jej
do końca życia”. Dla nas to było nie do
przyjęcia – opowiada Eleni.
Szansę i nadzieję dał im dopiero dr Paley,
specjalista ze Stanów Zjednoczonych. –
Powiedział, że noga Fabiana nadaje się
do rekonstrukcji, czyli operacji, która
polega na wydłużaniu kości. Była to
wspaniała wiadomość, tym bardziej,
że doktor zapewnił, iż po tym zabiegu nasz syn będzie miał szansę
normalnie biegać – opowiada Eleni.
POTRZEBNY
OKRĄGŁY MILION
Operacja ma być przeprowadzona
na Florydzie. Koszty związane
z zabiegiem, leczeniem oraz
pobytem w USA mogą wy-
16
KIELCE NASZE SPRAWY/REKLAMA
Pieniądze
można wpłacać na konta:
- Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Podzi. Wiemy jednak,
mocą” Bank BPH S.A. 15 1060 0076 0000
że jeżeli nie zostanie zoperowany, to
3310 0018 2615 Tytułem : „29368 Oczkowski
nasza radość bęFabian darowizna na pomoc i ochronę zdrowia”;
dzie trwała bar- Darowizny w USD: Kod SWIFT (BIC), BPHKPLPK
dzo krótko. On
PL 48 10600076 0000321000196523 z dopiskiem
cały czas rośnie,
a jego lewa nóżka
„29368 Oczkowski Fabian darowizna na pomoc
nie.
Dlatego czasu
i ochronę zdrowia”; - Darowizny w Euro:
mamy niewiele.
Kod SWIFT (BIC), BPHKPLPK PL 11 10600076
Operacja musi być
0000321000196510 z dopiskiem „29368
zrobiona niedługo –
wyjaśnia Eleni.
Oczkowski Fabian darowizna
Zapytana,
czego boi się
na pomoc i ochronę
najbardziej, odpowiada
zdrowia”.
z lekkim uśmiechem: – Lotu
nieść nawet ponad milion złotych. Dla rodziców chłopca to suma niewyobrażalna.
– Nie mamy tylu pieniędzy. Zwłaszcza, że
takich operacji trzeba zrobić aż trzy. Potem
dochodzi jeszcze długoletnia rehabilitacja.
Dlatego zapisaliśmy się do Fundacji „Zdążyć z Pomocą”. Wierzymy, że dzięki niej
i wsparciu dobrych ludzi uda nam zebrać
całą kwotę – wyznaje zrozpaczona matka.
Zdrowie Fabiana to teraz jedyny cel jego
rodziców. – Długo nie mogliśmy się pogodzić z tym, że spotkał nas taki los. Ale
to już chyba minęło. Zawsze kochaliśmy
i będziemy kochać naszego syna. Cieszymy
się, że mamy go przy sobie i każdego dnia
możemy się do niego przytulać. Jako rodzice czujemy się za niego odpowiedzialni
i pragniemy jego szczęścia. Dlatego zrobimy wszystko, żeby mu pomóc – mówią Moje plany i marzenia skupiają się tylko na
Oczkowscy.
nim. On mnie potrzebuje, a nikt nie zajmie
się nim tak dobrze jak ja.
NA RAZIE CHODZI
Eleni i Przemek starają się jak mogą. Ona Dzięki staraniom rodziców chłopiec choswoje życie podporządkowała synowi: – dzi, ale to nie potrwa długo. – W tej chwili
Wiem, że o pracy muszę chwilowo za- nie ma zbyt dużej różnicy między jego nóżpomnieć. Mam nadzieję, że to się kiedyś kami. Dlatego nie przeszkadzaliśmy mu,
zmieni. Teraz najważniejszy jest Fabian. kiedy zaczął wstawać. Cieszymy się, że cho-
samolotem… Bo wierzę, że operacja się uda i żadnej innej myśli do
siebie nie dopuszczam – kończy.
Oczkowscy muszą zebrać pieniądze w tym
roku, aby Fabian mógł zostać zoperowany
jeszcze przed ukończeniem dwóch latek.
Rodzice gorąco proszą o pomoc. Także od
Państwa zależy, czy malec zostanie kaleką
do końca życia, czy kiedyś będzie biegał
za piłką z innymi dziećmi.
17
ZADBAJ O SWOJE ZDROWIE
SKLEP
MEDYCZNO-ORTOPEDYCZNY
• Wózki inwalidzkie
standardowe,aktywne,dziecięce,
elektryczne)
• Materace i poduszki
przeciwodleżynowe
•Pieluchomajtki,wkładki,podkłady
i pieluchy anatomiczne
• Stabilizatory stawu skokowego,
kolanowego, nadgarstkowego
•Pionizatory,podnośniki,
łóżkarehabilitacyjne
•Cewnikizewnętrzneiwewnętrzne
•Kołnierzeortopedyczne,gorsety
• Pasy brzuszne, ortopedyczne
•Ciśnieniomierze,inhalatory,
glukometry
DOFINANSOWANIE: MOPR, PCPR, PFRON, NFZ
ZAPRASZAMY
DO NASZYCH PLACÓWEK
Kielce
ul. Grunwaldzka 26
vis a vis Wojewódzkiego Szpitala
Zespolonego
tel: 889 889 899
Kielce
ul.Jagiellońska76B
Przychodnia PATRON
tel: 889 999 089
Kielce
ul.Paderewskiego4B/401
PrzychodniaARTIMEDIVpiętro
tel:788626262
Kielce
ul.JanaPawłaII13
wejścieodul.WojskaPolskiego
tel:601703070
SkarżyskoKamienna
ul.1goMaja65
BudynekEuroCentrum
tel: 889 888 099
www.twoj-sklepmedyczny.pl
KIELCE NASZE SPRAWY
TEKST PIOTR WÓJCIK
P
ani Jolu, mąki mi zabrakło,
a kopytka gniotę – żali się
sprzedawczyni z miejscowego sklepu wątłej budowy kobieta z podwiniętymi rękawami
za dużej męskiej koszuli. – I dwa
wiśniowe jeszcze, i jedno porzeczkowe, pani Jolu. Na zeszyt, oczywiście – dodaje naprędce.
Czystość jej poprószonych mąką
rąk pozostawia wiele do życzenia. Jej mężczyzna pewnie i tak
nie zauważy różnicy. Jeśli nawet
zauważy, że kopytka są dziwnie
ciemne, to pomyśli, że to pewnie
z pełnoziarnistej mąki. Różnicy nie
poczuje też jej mąż, który może
będzie mógł zjeść resztki obiadu.
Głód skutecznie zabija wrażliwość
kubków smakowych. Upośledza
ją również siarka zawarta w winach, które można nabyć, wydając
tylko jedną monetę z portfela. Takie
trunki idą w sklepie najlepiej. Te
droższe raczej kurzą się na półce.
Kurz zalega też w szufladzie kasy
fiskalnej. Za to zeszyt rejestrujący
zakupy na kredyt pęka w szwach.
– Co zrobić, jak im odmówię, to kogoś
okradną. Byle tylko uzbierać na to picie
– żali się pani Jola.
Podobnie jak każda społeczność na świecie, tak również i mieszkańcy owej miejscowości odczuwają potrzeby związane
z życiem społecznym. Lubią się spotykać i wymieniać poglądy na przeróżne
tematy. Rolę domów kultury pełni kilka
miejsc. W dni cieplejsze jest to brzeg rzeki.
Bywa, że funkcjonuje przy niej nawet coś
na kształt plaży. Nikomu nie przeszkadza
spieniona brudna woda i wystający z niej
sprzęt AGD. Społeczeństwo zbiera się
także na peronie kolejowym. To miejsce
preferują jednak raczej młodsi mieszkańcy,
dopiero rozpoczynający swoją przygodę
z napojami wyskokowymi. Wiedzą, że tam
raczej nikt niepożądany nie zajrzy.
Mówiąc o miejscach związanych z kulturą miejscowej ludności, nie sposób nie
wspomnieć też willi z czasów, gdy okolica była popularnym kurortem, chętnie
odwiedzanym przez dobrze sytuowaną
część społeczeństwa. Jednak to nie sama
willa, a jedynie murek przy jej ogrodzeniu stanowi forum wymiany informacji,
a zarazem miejsce spotkań przy plastikowym kubeczku.
REZERWAT
Pewna mała podkielecka wioska, znajdująca się
w pobliżu jednej z głównych dróg, jest dziwna
pod wieloma względami… Nie brak tam patologii,
a alkohol płynie strumieniem równie wartkim, co
pobliska rzeka
Jedne wiadomości mają krótki żywot.
Ktoś kogoś pobił, ktoś trafił na odwyk,
ktoś przez pijaństwo stracił pracę… Słowem, nic nadzwyczajnego. Bywają jednak
i takie wieści, które na ustach mieszkańców pozostają przez wiele tygodni. Do
takich należała sprawa Bolka. Kieleckie
media rozpisywały się swego czasu o dokonanym w okolicy zabójstwie. Bolek był
wprawdzie uważany przez wszystkich za
chorego umysłowo i skłonnego do agresywnych zachowań, ale mimo wszystko
w gruncie rzeczy nieszkodliwego. Jakież
było więc zdziwienie wszystkich, gdy okazało się, że to właśnie on zabił.
Mówiąc krótko: zawsze jest o czym pogadać. I co wypić.
***
Krzywdzące byłoby stwierdzenie, że w każdym tamtejszym domu czai się patologia.
Jest kilka rodzin nieobciążonych tego typu
problemem. Ludzie ci nie kryją jednak
swojego zmęczenia tym, że przyszło im
żyć w tak dziwnym miejscu. – Kiedyś Pan
Bóg spojrzy na tę naszą wioskę i zrówna
ją z ziemią jakimś kataklizmem – mówi
kobieta w średnim wieku. – I może to będzie najlepsze rozwiązanie...
ZWROT PODATKU
Z ZAGRANICY
KINDERGELD – ZASIŁKI
NA DZIECI
„SIS” Kancelaria Prawno-Finansowa
25-334 Kielce, ul. Winnicka 24
tel.: 41 2 49 57 83, tel. kom.: 603 928 556
www.kdf-podatki.pl
19
KIELCE KSIĄŻKI/REKLAMA
WILNO
miasto magiczne
O
ile większość miast, świecących jak
drogie kamienie w koronie dawnej Rzeczypospolitej, poszczycić się może jedną jedyną legendą założycielską, o tyle Wilno ma ich nadmiar.
Nawiązując do początkowych wywodów
autorów, możemy powiedzieć, że książka
ta traktowała będzie o mieście –
stolicy bałtyckich
legend. Brzmi to
może niezwykle egzaltowanie i ociera
się o grafomanię,
ale jak wiadomo…
w każdej legendzie
jest źdźbło prawdy.
Każdemu, kto odwiedza Wilno, jawi
się ono jako perła
baroku poprzetykana gdzieniegdzie spóźnionym, do zachodniej Europy, gotykiem. Upstrzone wielością kamienic nie
ma centralnego rynku, który dla lokowanych wówczas miast wyznaczał jestestwo,
punkt odniesienia. Spotykamy natomiast
liczne ślady sięgania do wzorców antycznych, czego doskonałym przykładem jest
chociażby miejscowa katedra.
Publikacja składa się z 21 bogato ilustrowanych rozdziałów ulokowanych w ramach dwóch zasadniczych części: Historia Wilna i Spacer po Wilnie. Autorzy, Ryszard Jan Czarnowski i Eugeniusz Wojdecki, opracowując ten niezwykły album,
wykonali tytaniczną pracę. Uraczyli nas
mnóstwem informacji, znanych i nieznanych epizodów z dziejów miasta i życia
wielkich jego mieszkańców. Zostały zaprezentowane w sposób bezpretensjonalny,
autentyczny, często „od serca”.
Autorzy starali się skupić na najważniejszych wydarzeniach z historii Wilna, tematach zupełnie nieznanych, bądź zapomnianych. Jednocześnie obdarzyli swoją
publikację bogatym wachlarzem ilustracji: fotografii, dokumentów, reprodukcji
malarstwa i grafik. Jest to zatem pierwsze tak szerokie ujęcie dziejów Wilna zawarte w formie gawędy, dalekie od sztampy
trudnych do przyjęcia opracowań naukowych pisanych ex cathedra.
a
i
z
d
a
J
MEBLE
MEBLE Z KALWARII W TWOIM MIEŚCIE
z tym kuponem
rabat - 5%
do końca MAJA 2016 r.
ZAPRASZAMY
Kielce ul. Szydłówek Górny 10, I piętro nad Biedronką.
Tel. 509 385 604;
www.meblejadzia.pl
21
KIELCE FELIETON/REKLAMA
TEKST TOMASZ NATKANIEC
Grill i demokracja
S
kromna grupka organizatorów referendum
jest oburzona tym, że prezydent namawia
kielczan, by 12 czerwca zostali w domach.
Uważają, że tym apelem daje wyraz swemu lekceważeniu, ba! pogardzie dla demokracji. Bo przecież – ich zdaniem – głosowanie to nasz obowiązek, więc nawoływanie, by 12 czerwca zamiast
iść do urn, zrobić sobie grilla, jest zamachem na
demokrację.
Otóż nie jest.
Jest natomiast faktem, że wszyscy, którzy organizują referenda i chcą, by się powiodły, posługują
się tym wątpliwym argumentem. Nic dziwnego:
w ich najgłębszym interesie leży jak najwyższa
frekwencja. W końcu od niej w znacznym stopniu zależy powodzenie całego przedsięwzięcia.
Tymczasem akt głosowania to przede wszystkim
p r a w o obywatela, który jest wolnym człowiekiem i może wybrać, czy chce głosować, czy nie.
Bowiem właśnie na w o l n y m wyborze zasadza
się istota demokracji i ci, którzy głoszą co innego,
najwyraźniej tego nie rozumieją. To po pierwsze.
Po drugie: jeśli powyższy argument nie trafia do
członków kieleckiego Komitetu Referendalnego,
to niech poddadzą pod rozwagę inny: wbrew
temu, co głoszą ci piewcy demokracji, świadome
niepójście do urny jest – paradoksalnie – także
formą udziału w referendum, bo pozostając
w domu z m n i e j s z a m y frekwencję. W rezultacie wpływamy na jego wynik, bo jeśli frekwencja
nie przekroczy wymaganego pułapu, referendum
jest nieważne. Zatem ci, którzy chcą, by prezydent
pozostał na stanowisku, mogą z czystym sumieniem je zignorować i urządzić sobie w niedzielę
12 czerwca grilla – w ten właśnie sposób udzielą
prezydentowi poparcia i pozostaną w absolutnej
zgodzie z duchem demokracji.
I po trzecie wreszcie: skoro słowo „demokracja”
nie schodzi z ust członkom Komitetu, to pragnę
im przypomnieć, że jak dotąd obywatele czterokrotnie głosowali na Wojciecha Lubawskiego
w bezpośrednich d e m o k r a t y c z n y c h wyborach, za każdym razem dając mu mandat do
rządzenia miastem przez cztery lata kolejnych
kadencji. Cztery lata. W 2014 roku blisko 36 tys.
kielczan chciało dokładnie tego. Więc jak się powołuje na demokrację, to warto wziąć pod uwagę
te kilkadziesiąt tysięcy ludzi.
Chyba, że ma się ją gdzieś.
Zadbaj o zdrowie
i wypocznij wiosną w miłej,
rodzinnej atmosferze
w Pensjonacie Sanato
w Busku Zdroju
tel. 41 378 19 48
www.sanato.pl
Kielce, ul. Spokojna 5
tel. 041 361 29 18, 361 39 12
tel. kom. 0 604 968 910, 0 604 968 908
Zasługujemy na zaufanie w trudnej chwili
Tygodnik eM Kielce, numer 19/2016
DTP: Art Graf
Wydawca:
Druk:
Drukarnia im. Adama Półtawskiego,
ul. Krakowska 62, 25-701 Kielce
Radio eM Kielce,
ul. Jana Pawła II 4, 25-013 Kielce
Redaktor naczelny:
ks. Leszek Skorupa
Zastępcy redaktora naczelnego:
Piotr Michalec
Tomasz Natkaniec
eM Reklama
www.em.kielce.pl/reklama
[email protected]
Tel. 41 368 07 17, 41 349 50 33
facebook.com/radioemkielce
Adres redakcji:
Tygodnik eM Kielce
ul. Jana Pawła II 4, 25-013 Kielce,
tel. 41 368 04 61; fax. 41 343 26 51;
e-mail: [email protected]
Kontakt z czytelnikami: 41 349 50 23
Wykorzystanie w całości lub we fragmentach tekstów
oraz ilustracji bez zgody redakcji jest zabronione
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń
KIELCE REKLAMA
23