Jarmark rymów - Wydawnictwo AD OCULOS

Jarmark rymów
tylko dla dorosłych
Julian Tuwim
Jarmark rymów
tylko dla dorosłych
Wybór i opracowanie
Andrzej Żmuda
Warszawa-Rzeszów 2008
Poezje
Błaganie
Ustrzeż mnie, obroń
Od ognia, głodu i moru,
Od rodzimego humoru,
Od proletariackiej poezji,
Od Männergesangvereinów z poznańskiej
archidiecezji,
Od teatromanów, yogów, szaradzistów,
Od arystokratów ducha i essayistów,
Od autorów „szkiców“ i „bluetek“,
Od Zachęty, krewnych i chórów z operetek,
Od dusz artystycznych i obiecujących talentów,
Od „Wiadomości Literackich“ abonentów,
Od wiercikuprów, titin, dziwek szczebietliwych,
Od izraelickich inteligentów i socjałów nobliwych,
Od patriotycznych cyklistów i wioślarzy,
Od pisujących wiersze malarzy,
Od starych skautów, od słuchania Roty,
Od znawcy literatury i ciężkiego idioty,
Od „Zwrotnicy“ i od sztuki góralskiej,
Od aktorów z pseudonimami: Wirski, Gromicz,
Malski,
Od subtelnych felietonistów,
Od psychoanalityków i footbalistów,
Od „przysiadających się“ do stolika,
Od spinki do sztywnego kołnierzyka,
Od studenckich dowcipów, komediowych amantów,
Od żydowskich szlagonów i korporantów,
Od scen amatorskich,
– 23 –
Julian Tuwim
Od poetów pomorskich,
Od miłośników, bywalców i ulubieńców,
Od mówiących „sakpalto“ młodzieńców,
Od nagłej kwesty,
Od szoferów nie mających reszty,
Od szczura w prewecie,
Od recenzji w „Świecie“,
Od życia świadomego,
Od Grydza zaperzonego,
Od kuchni postnej,
Od zapalenia okostnej,
Od wszelkich wrzodów i pryszczów,
Od tych, co piszą „Tuwin“, a mówią „mistrzu!“
Od ości w gardle,
Od supła w sznurowadle,
Od sprawy honorowej,
Od pani....... owej,
Od próśb o protekcję u rządu,
Od „Małego Naszego Przeglądu“,
Od rozmowy z panem A.,
B., C., D., E., F., G., H.,
I., J., K., P., R., S., U.,
T., Z., L., Ł., M., N., W.,
Od słów „kwef“, „smęt“, „kruż“ i „chram“,
Od tłumaczących powieści dam,
Od męki dni powszednich i nudy niedzielnej
Ustrzeż mnie, wielki, mocny Boże nieśmiertelny!
– 24 –
Poezje
Dyskusja
Ostro urżnęliśmy się czystą
Władek i ja.
Władek jest twardym komunistą,
Gdy w czubie ma.
Jak piłki, tak przy głowie głowa,
Pijane w pień,
Po białych płotach Czerniakowa
Hula mój cień.
Zabiega naprzód, plackiem leży,
Usłużny tchórz...
I nagle – za mną; zęby szczerzy,
A w ręku nóż.
Księżulo z nieba – zezowate
Spojrzenia śle.
Więc może optyka? gra świateł?
A może nie.
Może nie księżyc? Może rybak
Z gwiaździstych stron?
A Władzio mi o kolektywach!
A won!!
Że industrializacja? Racja.
Pożytek z niej.
Indus – rozumiem. Trializacja –
Już mniej.
– 25 –
Julian Tuwim
Pierwsza kolacja w pensjonacie
Cztery paniusie jędzowate
Dziobią nosami filiżanki
I przyglądają się zjadliwie
Butelce wina na mym stole.
Panna Mimosenduft z Tarnowa
Omdlewające ma spojrzenie
I głośno mówi z panem Pinklem
O „Wiadomościach Literackich“.
Dyrektor z Pszczyny promienieje
I wylizując sos z talerza
Czyta w kurierku z satysfakcją
Matrymonialne ogłoszenia.
Lecz Kolasiński z Częstochowy
Jest tutaj duszą towarzystwa!
W rodzinnym mieście swym ten młodzian
Musi być pierwszym bilardzistą.
Z jaką piekielną gracją nosi
Ten ulubieniec dam miejscowych
Barwną chusteczkę batikową
W bocznej kieszonce marynarki!
Z jaką dystynkcją tudzież swadą
Wygłasza lotne aforyzmy:
„Taniec, faktycznie, proszę pani,
Obecnie sportem jest poniekąd“.
– 26 –
Poezje
Panna Mimosenduft żarłocznie
Świdruje wzrokiem tytuł książki
Na moim stole. Wreszcie szepce
Do pana Pinkla: „Klub Picwica“.
Wielką sensację w towarzystwie
(Sensację i rozczarowanie)
Budzą me skromne słowa: „Proszę
Jeszcze kawałek chleba z masłem“.
Panna Mimosenduft szaleje:
„Co on powiedział? Co powiedział?“
Pinkel z uśmiechem pobłażliwym
Powtarza: „On chce chleba z masłem“.
Cztery paniusie jędzowate
Dziobią nosami i gadają:
„Wiersze wierszamy, moja pani,
A Żyd – czytałam sama w prasie!“
A po kolacji biegnie za mną
Pinkel w binoklach i powiada:
„Przepraszam, zdaje się, pan Tuwim?
Pozwoli pan, że się przedstawię...“
– 27 –
Julian Tuwim
Semi-Eros
(Wrażenia z podróży)
Wyfioczone semitki,
Berlińskie judejki,
Wiedeńskie izraelitki,
Subtelne Salomejki,
Wykwintne sulamitki,
Sodomitki i gomorejki,
Omdlewające lesbijki,
Sarońskie lilijki,
Haremowe zulejki –
Skaczą koło nich żydki,
Z żydków mają pożytki,
Żydki dają na zbytki,
Ale wolą aryjki,
Więc mizdrzą się bestyjki:
Tuczą sobie łydki,
Bielą giętkie szyjki,
Różują ryjki:
Kleopatrusie, Dalilijki,
Rebeki, Sarcie, Lilithki,
Starozakonne żmijki,
Salomonowe midinetki,
King David girls z operetki,
Esterotyczne orchidejki,
Coś z Rafaela... coś z Cwejki...
Ach, żydowskie kobitki,
Ach, paneuropejki,
Bankierskie afrodytki,
– 28 –
Poezje
Berlińskie asyryjki,
Wiedeńskie dahomejki,
Powiedziałbym wam, judytki,
Powiedziałbym, o! hebrejki,
Biblijne koryfejki,
Powiedziałbym wyraz brzydki,
Ale mi wstyd, bo...
..... każdy gbur wie,
..... głowy nie urwał:
..... żydowskiej k...ie,
..... żydowska k...a.
– 29 –
Spis treści
Julian Tuwim Tytuł i arcyzabawny konterfekt... . .
Andrzej Żmuda Urok Tuwimowskiego słowa... . . .
5
7
Poezje
Łódź . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Błaganie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dyskusja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pierwsza kolacja w pensjonacie . . . . . . .
Semi-Eros (Wrażenia z podróży) . . . . . . .
Podświadomość . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sic! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kartka z dziejów ludzkości . . . . . . . . . . .
Zośka wariatka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Miłosierdzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Giełdziarze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rodowód . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
O St. P. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
O pewnym pieńku . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mój dzionek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Protest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Demon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Popierajcie LOPP“ . . . . . . . . . . . . . . . . .
Le style c’est I’homme . . . . . . . . . . . . . .
Posłuszeństwo rodzicam – wielka roskosz
Dwa meandry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Z cyklu Quinze chansons . . . . . . . . . . . .
Wlazł kotek na płotek . . . . . . . . . . . . . .
Sprzeczka z żoną . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Żaby łacinniczki . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bracia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
– 285 –
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
17
23
25
26
28
30
32
34
35
39
42
45
46
49
50
51
54
56
59
61
61
62
65
66
68
70
71
Spis treści
„Mein Liebchen,was willst du noch mehr?“
Wieniawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kosteź Ballada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sześć fraszek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Do jednej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Anatol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Małomówna matka . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na krytyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Po uszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Symptomat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kwiaciarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dziewczynka z zapałkami . . . . . . . . . . . . .
Ozór na szaro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poeta zazdrości pewnemu literatowi (...) . .
Wielka Teodora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rapsod żałobny na śmierć pułkownika (...)
Melodia Warszawy . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Banalna historia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wróg nr 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 72
. 74
. 76
. 79
. 79
. 79
. 79
. 79
. 80
. 80
. 81
. 84
. 87
. 90
. 92
. 95
. 99
. 106
. 111
. 113
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Piosenki
Przygoda z kelnerką . . . . . . . .
Mam chłopczyka na Kopernika
Abram, ja ci zagram . . . . . . . .
Co nam zostało z tych lat . . . .
Księżyc nad Tahiti . . . . . . . . .
Nasza jest noc . . . . . . . . . . . .
Nie daj umrzeć mi z tęsknoty .
Melodia . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kuplety laureata Tworek . . . .
Miłość ci wszystko wybaczy . .
– 286 –
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
117
119
122
124
125
126
127
129
130
132
Spis treści
Pierwszy znak . . . . . . . . . . . . . . .
Pokoik na Hożej . . . . . . . . . . . . .
Zamieńmy się ustami . . . . . . . . . .
Dziewica z kolonii Staszica . . . . . .
Zwariowany alfabet . . . . . . . . . . .
*** Jak trudno jest premierem być...
Do Warszawianki z roku 1890 . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
133
134
136
137
138
140
143
Z notatnika nerwowca . . . . . . . . . . . . . . .
Kinochamy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dzieje pewnego aforyzmu . . . . . . . . . . . .
PURS Rozporządzenie . . . . . . . . . . . . . . .
Słowiczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Z listów do redakcji „Poradnika Rasowego“
O znajomych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
O wizytach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wywiad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ślusarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cud z komornikiem . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mistyka finansów . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Śledztwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przewrót w Pikutkowie . . . . . . . . . . . . . .
W Bristolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cokolwiek Szopena . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
147
150
153
157
159
161
163
167
172
176
179
185
192
200
209
223
235
Skecze i monologi
B a l w O p e r z e ( f r a g m e n t ) . . . . . . . . . . . . 243
P r z y p i s y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
N o t a b i o g r a f i c z n a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
N o t a e d y t o r s k a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
– 287 –