osobowościowe uwarunkowania przewlekłego zmęczenia

Badania empiryczne
dzieci chorych i zdrowych
Akademia Ignatianum
Wydawnictwo WAM
Kraków 2012
Spis treści
Wstęp11
Rozdział I
Psychologiczna analiza zmęczenia
1.1. Wielowymiarowa natura zmęczenia
1.2. Subiektywne i obiektywne objawy zmęczenia
1.3. Przyczyny zmęczenia
1.4. Charakterystyka zmęczenia fizycznego i psychicznego
1.5. Różnice jakościowe pomiędzy znużeniem,
zmęczeniem a wyczerpaniem
1.6. Uwarunkowania przewlekłego zmęczenia
1.6.1. Czynniki determinujące wystąpienie przewlekłego
zmęczenia w wieku dorastania
1.6.2. Osobowościowe korelaty zmęczenia
19
19
22
27
30
36
40
44
49
Rozdział II
Zespół przewlekłego zmęczenia
53
2.1. Konsensualne definicje zespołu przewlekłego zmęczenia –
Chronic Fatigue Syndrome (CFS)
53
2.2. Epidemiologia zespołu przewlekłego zmęczenia
61
2.3. Etiopatogeneza i patofizjologia zespołu przewlekłego
zmęczenia63
2.3.1. Neurobiologiczne i immunologiczne aspekty zespołu
przewlekłego zmęczenia
67
2.3.2. Czynniki psychospołeczne
71
2.4. Trudności diagnostyczne CFS
74
2.4.1. CFS a depresja
76
2.4.2. CFS a neurastenia i fibromialgia
82
2.5. Modele psychopatologiczne wyjaśniające mechanizm CFS
85
2.5.1. Model Raya
85
2.5.2. Model biomedyczny
86
2.5.3. Model sieciowy Hylanda
87
2.5.4. Modele biopsychospołeczne
89
8
Spis treści
2.5.5. Model Fennell
90
2.5.6. Kognitywno-behawioralne modele CFS
92
2.6. Psychologiczny obraz pacjentów z diagnozą CFS
94
2.7. Neuropsychologiczne dysfunkcje w zespole przewlekłego
zmęczenia107
2.8. Diagnoza zespołu przewlekłego zmęczenia u dzieci
i adolescentów110
2.9. Terapia zespołu przewlekłego zmęczenia
121
Rozdział III
Psychologiczna specyfika chorób przewlekłych u nastolatków
3.1. Choroby przewlekłe – charakterystyka zjawiska
3.2. Uwarunkowania chorób przewlekłych
3.3. Zmęczenie jako symptom chorób przewlekłych
3.4. Następstwa chorób przewlekłych u dzieci
w wieku rozwojowym
3.4.1. Choroba przewlekła jako źródło negatywnych emocji
3.4.2. Deprywacja potrzeb w chorobach przewlekłych
3.4.3. Wpływ choroby przewlekłej na strukturę osobowości
3.4.4. Jakość życia przewlekle chorych nastolatków
3.5. Przewlekły charakter zaburzeń endokrynologicznych
3.5.1. Cukrzyca insulinozależna
3.5.2. Nadczynność tarczycy
3.5.3. Otyłość prosta
Rozdział IV
Metodologia badań własnych
4.1. Założenia i cel badań
4.2. Charakterystyka badanych grup
4.2.1. Grupa kontrolna – dzieci zdrowe
4.2.2. Grupa kliniczna – dzieci z zaburzeniami endokrynnymi
4.2.2.1. Cukrzyca
4.2.2.2. Nadczynność tarczycy
4.2.2.3. Otyłość prosta
4.3. Poszukiwanie zmiennych wyjaśniających
4.4. Opis metod badawczych
4.4.1. Kwestionariusz Osobowości R.B. Cattella – HSPQ
4.4.2. Kwestionariusz Skumulowanego Zmęczenia
R. Kosugo – CFI
4.4.3. Skala Oceny Zmęczenia J.E. Schwartza, L. Jandorf
i L.B. Krupp – FAI
4.5. Sposób przeprowadzenia badań
129
129
130
133
134
135
136
138
139
141
142
147
148
157
157
158
159
161
162
164
165
168
171
172
174
176
178
Spis treści
Rozdział V
Prezentacja wyników badań własnych
5.1. Analiza porównawcza cech osobowości
młodzieży z zaburzeniami endokrynnymi i z grupy kontrolnej
5.2. Poziom zmęczenia i charakterystyka jego przejawów
w grupie kontrolnej i klinicznej
5.2.1. Porównanie zmiennych związanych z oceną
zmęczenia na podstawie Skali FAI
5.2.2. Porównanie wyników otrzymanych
w Kwestionariuszu Skumulowanego
Zmęczenia – CFI u dzieci zdrowych i chorych
5.3. Zmęczenie psychiczne a cechy osobowości
5.4. Analiza zmiennych wyjaśniających
9
181
181
205
205
209
225
231
Rozdział VI
Omówienie i dyskusja wyników badań własnych
245
6.1. Profile osobowości nastolatków z zaburzeniami endokrynnymi 245
6.2. Wyznaczniki przewlekłego zmęczenia u młodzieży
chorej i zdrowej
251
6.3. Zmienne wyjaśniające zmęczenie
254
6.4. Cechy osobowości jako determinanty przewlekłego
zmęczenia260
6.5. Podsumowanie
266
Wnioski
Bibliografia
Summary
270
273
309