docdni książki żydowskiej
download 
Reklamacja Transkrypt
dni książki żydowskiej
17. DNI KSIĄŻKI ŻYDOWSKIEJ 25–28 maja 2014 Warszawa ul. Twarda 6 ul. Próżna 9 pl. Grzybowski 12 Największy wybór książek o tematyce żydowskiej Spotkania z autorami Dyskusje Wystawa Kiermasz książek czynny: 25–28 maja w godz. 12.00–20.00 Na wszystkie imprezy wstęp wolny Szczegółowy program: www.midrasz.pl Stoiska z książkami czynne są od niedzieli 25 maja do środy 28 maja w godzinach 12.00–20.00 Na wszystkie imprezy wstęp wolny Informacje: tel. (22) 850 21 51, faks (22) 435 94 85 oraz na stronie internetowej: www.midrasz.pl Centrum im. Mojżesza Schorra, Biały Budynek, ul. Twarda 6 Księgarnia, Biały Budynek, ul. Twarda 6 Klub Mamele (Teatr Żydowski), pl. Grzybowski 12 austriackie forum kultury, ul. Próżna 9 Niedziela 25 maja 17.00 – z Ireną Wiszniewską rozmawia Bella Szwarcman-Czarnota Irena Wiszniewska Dziennikarka, freelancerka. W latach dziewięćdziesiątych mieszkała na Litwie, skąd pisała korespondencje dla belgijskiej gazety „Le Soir” i francuskiej „La Croix”. We Francji wydała zbiór reportaży o Litwie Paroles dégelées, na liście lektur polecanych przez wydział Nauk Politycznych na Sorbonie. Bella Szwarcman-Czarnota Filozofka, tłumaczka, współzałożycielka, redaktorka i felietonistka dwumiesięcznika „Midrasz”. Autorka książek Mocą przepasały swe biodra, Znalazłam wczorajszy dzień oraz Cenniejsze niż perły. Centrum im. Mojżesza Schorra 17.00 „My, Żydzi polscy...” – otwarcie wystawy fotografii Andrzeja Polca Na wystawie pokazane zostaną zdjęcia tych, którym udało się przeżyć Holokaust – ocalonych – autorstwa Andrzeja Polca. Andrzej Polec Fotografuje od ponad 30 lat. Wystawiał w wielu galeriach i muzeach, publikował w prasie krajowej i zagranicznej, wydał kilkanaście książek i albumów, m.in. album Zapomniani. My, Żydzi kresowi (2006). Andrzej Polec przez lata portretował osoby, które przeżyły Zagładę. Są to twarze pokolenia świadków, którzy mogą opowiedzieć nam o tragicznej historii. Jest ich coraz mniej. Należy ich wysłuchać i zabrać ich opowieść w przyszłość. austriackie forum kultury 19.00 Kohelet Anny Kamieńskiej – spotkanie z udziałem Krystyny Dąbrowskiej, Piotra Matywieckiego, Piotra Pazińskiego i Pawła Śpiewaka Krystyna Dąbrowska Poetka, graficzka, tłumaczka. Wiersze publikowała m.in. w „Kwartalniku Artystycznym”, „Gazecie Wyborczej”, „Dwutygodniku”, „Odrze”, „Twórczości”. Zajmowała się również tłumaczeniem utworów Williama Carlosa Williamsa, W. B. Yeatsa, Thomasa Hardy’ego i Thoma Gunna. W 2006 r. wydała swój pierwszy tomik wierszy Biuro podróży, a w 2012 r. Białe krzesła, uhonorowane m.in. Nagrodą im. Kościelskich. Piotr Matywiecki Poeta, eseista i krytyk literacki. Autor tomów poetyckich: Podróż, Struna, Płanetnik i śmierć, Anioł z ognia i lodu, Światło jednomyślne, Nawrócenie Maxa Jacoba, Poematy biblijne, Improwizacje i światy, Zwyczajna, symboliczna, prawdziwa, Ta chmura powraca, Powietrze i czerń, Zdarte okładki, tomu prozy Kamień graniczny oraz artystycznej biografii Juliana Tuwima Twarz Tuwima (2007). Piotr Paziński Redaktor naczelny „Midrasza”, eseista, krytyk literacki i tłumacz. Z wykształcenia filozof i doktor literatury z IBL PAN. Autor książek o Jamesie Joysie – Labirynt i drzewo, Dublin z Ulissesem oraz powieści Pensjonat i zbioru opowiadań Ptasie ulice. Paweł Śpiewak Socjolog i historyk idei, profesor UW, publicysta, dyrektor Żydowskiego Instytut Historycznego. Zajmuje się socjologią ogólną, socjologią polityki, historią myśli i filozofii społecznej oraz politycznej. Bada i popularyzuje zachodnią filozofię i teorię polityki, zwłaszcza myśl liberalną i konserwatywną, zajmuje się także problematyką przemian politycznych i społecznych w Polsce i Europie Środkowej. Opublikował m.in. książki: Ideologie i obywatele, W stronę wspólnego dobra, Obietnice demokracji, Pamięć po komunizmie, Żydokomuna. Na łamach „Tygodnika Powszechnego” publikuje komentarze do Tory i innych ksiąg Biblii hebrajskiej, które złożyły się na tomy: Midrasze: księga nad księgami oraz Pięć ksiąg Tory. Komentarze. Księga Koheleta doczekała się wielu przekładów, komentarzy i objaśnień. Przekład, który stał się pretekstem niniejszego spotkania, wyszedł spod pióra Anny Kamieńskiej, poetki, pisarki, tłumaczki i krytyczki literackiej, wnikliwej czytelniczki Biblii. Odnaleziony w archiwum poetki, ukazał się nakładem wydawnictwa Żydowskiego Instytutu Historycznego. Towarzyszą mu eseje Piotra Matywieckiego, Piotra Pazińskiego i samej tłumaczki. Centrum im. Mojżesza Schorra 19.00 Koncert zespołu TRIS – w programie utwory Joachima Stuchewsky’ego, Elli Milch-Sheriff, Israela Brandmanna i Vally Weigl Holger Busch – fortepian; Joerg Wachsenegger – klarnet, Gerhard Waiz – wiolonczela Zespół TRIS kładzie główny nacisk na harmonijną całość, różnorodność repertuaru oraz spójne tematycznie programy koncertowe. Austriacki kompozytor Wolfram Wagner zadedykował zespołowi utwór, którego prawykonanie odbyło się w 2012 roku. W repertuarze warszawskiego koncertu znajdą się rzadko wykonywane utwory Joachima Stutschewsky‘ego i Israela Brandmanna, członków Towarzystwa Rozwoju Muzyki Żydowskiej (działało w Wiedniu przed II wojną światową), kompozytorki izraelskiej Elli Milch-Sheriff oraz Vally Weigl, austriacko-amerykańskiej kompozytorki i terapeutki muzycznej. austriackie forum kultury Poniedziałek 26 maja 18.00 Żydowski Nowy Jork – prezentacja nowego numeru kwartalnika „Cwiszn” i wirtualna podróż po żydowskim Nowym Jorku Nowy numer „Cwiszn” przynosi swoisty kolaż nowojorskich doświadczeń: wiersze i manifest modernistycznych poetów języka jidysz, literackie obrazy metropolii w mikro- i makroskali pisane z perspektywy dziennikarzy i emigrantów z Europy Środkowo-Wschodniej. Jest to także przewodnik po nowojorskich miejscach laureata Nagrody Nobla Icchoka Baszewisa Singera i towarzyszący mu tekst Agaty Tuszyńskiej; jak również komiks Agaty Baumgart i Jana Czaplińskiego, podejmujący temat przemocy i nienawiści rasowej w Ameryce. Spotkanie będzie okazją do dyskusji o historii jidyszowego Nowego Jorku i jego literatury oraz specyfiką miejskiego doświadczenia żydowskiego. Spojrzymy na metropolię oczami imigrantów z Europy Wschodniej i tych, którzy już się tam urodzili. Spróbujemy też zastanowić się, czym jest jidyszowy Nowy Jork dzisiaj i jak może wyglądać jego przyszłość. austriackie forum kultury 19.00 Żydzi i słowa – o książce Amosa Oza i Fani Oz-Salzberger rozmawiają Bella Szwarcman-Czarnota, Stanisław Krajewski i tłumacz książki Piotr Paziński Bella Szwarcman-Czarnota Filozofka, tłumaczka, współzałożycielka, redaktorka i felietonistka dwumiesięcznika „Midrasz”. Autorka książek Mocą przepasały swe biodra, Znalazłam wczorajszy dzień oraz Cenniejsze niż perły. Stanisław Krajewski Filozof, matematyk, profesor UW, eseista i publicysta, współzałożyciel i współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, autor rozpraw i publikacji z logiki, filozofii matematyki, dialogu międzyreligijnego, historii Żydów, m.in. Czy matematyka jest nauką humanistyczną?, Twierdzenie Gödla i jego interpretacje filozoficzne: od mechanicyzmu do postmodernizmu, Nasza żydowskość. Autor komentarzy do Tory zebranych w tomie 54 komentarze do Tory dla nawet najmniej religijnych spośród nas. Piotr Paziński Redaktor naczelny „Midrasza”, eseista, krytyk literacki i tłumacz. Z wykształcenia filozof i doktor literatury z IBL PAN. Autor książek o Jamesie Joysie – Labirynt i drzewo, Dublin z Ulissesem oraz powieści Pensjonat i zbioru opowiadań Ptasie ulice. Dlaczego słowa są dla wielu Żydów aż tak bardzo ważne? Pisarz Amos Oz i profesor historii Fania Oz-Salzberger próbują wyjaśnić to w swoim żywym i pouczającym dyskursie. Przywołują różnorodne teksty związane z historią i kulturą żydowską: księgi religijne, komentarze, wiersze i utwory prozatorskie, pieśni, powiedzenia, dowcipy. A wszystkie te teksty i zawarte w nich słowa tworzą łańcuch, który spaja kolejne pokolenia Żydów od Abrahama po dzień dzisiejszy. Autorzy koncentrują się na czterech głównych zagadnieniach: zachowanie ciągłości, pozycja i rola kobiet, czas (ale i bezczas), zbiorowość a jednostka. Prezentują zarazem galerię ważnych w dziejach Żydów postaci – od tych najdawniejszych, jeszcze anonimowych (na przykład domniemanej autorki Pieśni nad Pieśniami), poprzez mniej lub bardziej znanych rabinów, aż po pisarzy doby współczesnej. Czyli przede wszystkim ludzi piszących, bo właśnie utrwalone przez Żydów słowa oraz niekończący się międzypokoleniowy dialog mają dla autorów książki znaczenie podstawowe. Klub Mamele Wtorek 27 maja 17.00 Opisać Zagładę – o sposobach przedstawiania zagłady Żydów w powojennej i współczesnej literaturze polskiej rozmawiają Sławomir Buryła, Sylwia Karolak, Bartłomiej Krupa i Katarzyna Bojarska Sławomir Buryła Polonista, profesor w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Od 2009 r. przewodniczący Rady Naukowej Żydowskiego Instytutu Historycznego, członek Zespołu Badań nad Literaturą Holocaustu przy IBL PAN. Zajmuje się literaturą wojny i okupacji, a zwłaszcza problematyką Zagłady, opublikował m.in. książki Prawda mitu i literatury, Opisać Zagładę, Tematy (nie)opisane. W 2012 roku ukazała się pod redakcją jego oraz Doroty Krawczyńskiej i Jacka Leociaka synteza Literatura polska wobec Zagłady (1939–1968). Sylwia Karolak Adiunkt w Zakładzie Antropologii Literatury Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM. Pracę doktorską Doświadczenie Zagłady w literaturze polskiej 1947–1991. Kanon, który nie powstał, która została opublikowana w 2013 roku, napisała pod kierunkiem prof. dr hab. Barbary Sienkiewicz. Interesuje się kulturą Żydów polskich, a także literaturą poświęconą Zagładzie. Ostatnio zajmuje się obecnością wątków postpamięciowych w literaturze polskiej. Bartłomiej Krupa Doktor w Instytucie Badań Literackich PAN. Autor książki Opowiedzieć Zagładę. Polska proza i historiografia wobec Holocaustu (1987–2003). Katarzyna Bojarska Literaturoznawczyni, tłumaczka, adiunkt w Instytucie Badań Literackich PAN. Zajmuje się porównawczą analizą współczesnej literatury, sztuki i teorii w kontekście reprezentacji i krytycznej recepcji przeszłości, ze szczególnym uwzględnieniem jej pomijanych czy marginalizowanych aspektów. Opublikowała m.in. książkę Wydarzenia po Wydarzeniu. Białoszewski-RichterSpiegelman. Polska literatura zmagająca się z wydarzeniem, jakim była zagłada Żydów, ma długą tradycję, rozpoczęła się właściwie równolegle z Holokaustem, a tworzona jest do dnia dzisiejszego. Zaowocowała utworami wybitnymi, które wyszły spod pióra czołowych polskich pisarzy, ale też tekstami artystycznie przeciętnymi, nierzadko dawno przebrzmiałymi, a bywa, że i niewolnymi od antyżydowskich stereotypów. Jak opowiadano o Zagładzie jeszcze w czasie jej trwania, jak w okresie Polski Ludowej, przed i po wydarzeniach Marca 68, a jak o Zagładzie pisze i mówi się dzisiaj – opowiedzą twórcy trzech syntez, obejmujących wspólnie lata 1939-2003. Klub Mamele 18.00 Kraj utracony i Krótki przystanek w drodze z Auschwitz – z Göranem Rosenbergiem rozmawia Marcin Wilk Göran Rosenberg Urodził się w 1948 w Szwecji, studiował filozofię, matematykę, nauki polityczne i dziennikarstwo. Pracował w telewizji, radiu i prasie. W latach 1985–1989 był korespondentem w Waszyngtonie. Współzałożyciel i wieloletni redaktor naczelny jednego z ważniejszych polityczno-kulturalnych czasopism szwedzkich „Moderna Tider” („Współczesność”). Jest komentatorem politycznym „Dagens Nyheter”, prowadzi autorski program publicystyczny w telewizji TV4, publikuje m.in. w „Neue Zürcher Zeitung”, „Süddeutsche Zeitung”, „Lettre Internationale”, „New Perspectives Quarterly” i „The New York Times”. Autor wielu książek, m.in.: Friare kan ingen vara: Den amerikanska idén från Revolution till Reagan („Nikt bardziej wolnym być nie może. Ideologie amerykańskie od rewolucji do Reagana”), Plikten, profiten och konsten att vara människa („Obowiązki, zyski i sztuka bycia człowiekiem”), Tankar om journalistik („Rozważania o dziennikarstwie”), Kraj utracony. Moja historia Izraela (wyd. pol. 2011) oraz Krótki przystanek w drodze z Auschwitz (wyd. pol. 2013). Marcin Wilk Dziennikarz, publicysta, krytyk, tłumacz, redaktor, konsultant programów literackich. Publikował na łamach m.in. „Polityki”, „Tygodnika Powszechnego”, „Przekroju”, „art. papieru”, „Czasu Kultury”, „Dekady Literackiej”, „Ha!artu”, „Krakowa”, onet.pl, „Pograniczy”, „Prime’u”, „Radaru”, „Zadry”, „Przeglądu Polskiego”, „Lampy”. Ojciec autora przeżył łódzkie getto, Auschwitz i marsz śmierci. Był jednym z ocalonych z Zagłady. Czerwony Krzyż przetransportował go do małej szwedzkiej miejscowości. Dotarł tam latem 1945 roku. To miał być tylko przystanek przed dalszą podróżą w poszukiwaniu swojego miejsca na ziemi. Niestety, do końca życia leczył się z Auschwitz i na Auschwitz zmarł. Göran Rosenberg wyruszył w drogę śladami zmarłego ojca. Jest kronikarzem opisującym wysiłek budowania nowego życia w cieniu przeżytej traumy. Życia w społeczeństwie, które odwróciło się plecami od ocalonych. Krótki przystanek w drodze z Auschwitz to odkrywanie pamięci – pamięci ojca i dziecka, pamięci o czasie i miejscu. Spotkanie w języku szwedzkim z tłumaczeniem konsekutywnym. austriackie forum kultury Środa 28 maja 17.00 Bajki żydowskie z Czerniowców – o antologii bajek i opowieści Eliezera Sztejnbarga z tłumaczką Bellą Szwarcman-Czarnotą rozmawia Piotr Paziński Bella Szwarcman-Czarnota Filozofka, tłumaczka, współzałożycielka, redaktorka i felietonistka dwumiesięcznika „Midrasz”. Autorka książek Mocą przepasały swe biodra, Znalazłam wczorajszy dzień oraz Cenniejsze niż perły. Piotr Paziński Redaktor naczelny „Midrasza”, eseista, krytyk literacki i tłumacz. Z wykształcenia filozof i doktor literatury z IBL PAN. Autor książek o Jamesie Joysie – Labirynt i drzewo, Dublin z Ulissesem oraz powieści Pensjonat i zbioru opowiadań Ptasie ulice. Bajeczki (Majselech) Eliezera Sztejnbarga ukazały się już jako wydanie pośmiertne, w 1936 roku, lecz były znane wcześniej – dzięki recytacjom, publicznemu ich wykonywaniu i prywatnym wieczorkom literackim, w zaciszu domowym. Poprzez swoje Bajeczki pisarz chciał zapoznawać dzieci z tradycją żydowską, z jej symboliką w sposób nowoczesny i niekonwencjonalny, zrywając ze skostniałymi metodami stosowanymi w chederach – zachęcając, a nie zniechęcając dzieci i młodzież do tego, by trwali przy swojej kulturze. Ale miał na względzie nie tylko cele edukacyjne, był przecież poetą, nie tylko nauczycielem. Zwracał się więc, nie tylko do dzieci: „Smutno, dzieci, jest na tym szerokim i ogromnym świecie, I gorzko! Tymczasem bajką możemy rozkoszować się przecie.” Klub Mamele 18.00 „Bądź silny i odważny – sport żydowski w przedwojennej Warszawie” – prezentacja albumu z udziałem autorów – Grażyny Pawlak, Daniela Grinberga i Macieja Sadowskiego Grażyna Pawlak Dyrektorka Fundacji i Centrum im. Mojżesza Schorra. W latach 90. pracowała w Stowarzyszeniu Żydowski Instytut Historyczny w charakterze dyrektora Stowarzyszenia. Zainicjowała tam program dla nauczycieli historii szkół średnich dotyczący historii i kultury Żydów, uczestniczyła w organizacji wielu wystaw, zajmowała się gromadzeniem funduszy. W latach 70. i 80. jako kierownik Zakładu Nauk Społecznych w Instytucie Sportu zajmowała się badaniami nad organizacjami sportowymi. W roku 2006 opublikowała album Księgi życia prof. Mojżesza Schorra. Daniel Grinberg Historyk, profesor w Instytucie Historii Uniwersytetu w Białymstoku, tłumacz. Zajmuje się historią powszechną XIX wieku i ruchem anarchistycznym, a także socjologią historyczną, historią idei, historiozofią, dziejami emigracji politycznych i emancypacji Żydów europejskich oraz historią sportu. Opublikował m.in. książki: Geneza apartheidu, Ruch anarchistyczny w Europie Zachodniej: 1870–1914, 90 lat polskiej lekkoatletyki 1919–2009. Maciej Sadowski Artysta grafik, filozof, pomysłodawca i twórca nowego rodzaju książek biograficznych – fotobiografii. Współpracuje z czołowymi polskimi wydawnictwami jako projektant i autor. W cyklu albumów poświęconych wielkim postaciom polskiej historii, kultury i nauki dotychczas opublikował: Maria Skłodowska-Curie. Fotobiografia (2011), Janusz Korczak. Fotobiografia (2012), Ryszard Kapuściński. Fotobiografia (2013), Jan Karski. Fotobiografia (2014). Przed wojną jedna trzecia z ponad 100 działających w Warszawie klubów sportowych była żydowska. Żydowskie Towarzystwo Gimnastyczno-Sportowe Makabi Warszawa powstało w 1915 roku. Mieszczącemu się przy ul. Nalewki klubowi (który do 1939 roku miał swój stadion w miejscu Stadionu Narodowego) przyświecało klarowne hasło: „Bądź silny i odważny”. Bogato ilustrowany album, będący pokłosiem wystawy pod tym samym tytułem, dokumentuje dzieje żydowskiego sportu w przedwojennej Warszawie, obala przy tym dwa stereotypy – że Żydzi nie uprawiali sportu i że sport w II Rzeczypospolitej był wyłącznie domeną etnicznych Polaków. Centrum im. Mojżesza Schorra bow ski Grzy plac no Bag 2 1 na Próż a r late lii P Emi rd Twa tokrz Świę yska o Bagn 3 1 Biały Budynek, ul. Twarda 6 2 Klub Mamele (Teatr Żydowski), pl. Grzybowski 12 3 austriackie forum kultury, ul. Próżna 9 ORGANIZATOR SPONSORZY ZREALIZOWANO DZIĘKI DOTACJI MINISTRA ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI PARTNERZY Fundacja Shalom PATRONAT MEDIALNY
