Parametry morfologiczne i czynnościowe płytek krwi noworodków i

Parametry morfologiczne i czynnościowe płytek krwi noworodków i

diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics
2010 • Volume 46 • Number 3 • 325-329
Praca poglądowa • Review Article
Parametry morfologiczne i czynnościowe płytek krwi
noworodków i osób dorosłych
Morphological and functional parameters of blood platelets in
newborns and adults
Alicja Wasiluk1, Elwira Agata Jasińska2
Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Klinika Rozrodczości i Endokrynologii Ginekologicznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
1
2
Streszczenie
Dokonano oceny trombopoezy oraz parametrów morfologicznych i czynnościowych płytek krwi u noworodków i porównano je
do osób dorosłych. Dane literaturowe wskazują, że płytki krwi noworodków nie są w pełni dojrzałe i sprawne metabolicznie. Są
hyporeaktywne w procesach hemostazy i fagocytozy.
Summary
Our attention has been directed on the evaluation thrombopoiesis, morphological and functional attributes of blood platelets
in newborns and adults. Literature data clearly confirm platelets newborns are not fully maturated and metabolically effective.
They are hyporeactive in hemostatic and phagocytic activities.
Słowa kluczowe:trombopoeza, płytki krwi, parametry morfologiczne i czynnościowe, noworodki, osoby dorosłe
Key words:thrombopoiesis, platelets, morphological and functional parameters, newborns, adults
Trombopoeza
W życiu płodowym megakariocyty pojawiają się po raz
pierwszy w pęcherzyku żółtkowym około 10 dnia [19]. Są
one jeszcze niedojrzałe i ze względu na ultrastrukturę systemu błonowego dzieli się je na 3 typy: YM1, YM2 i YM3. Megakariocyty pęcherzyka są niedojrzałymi komórkami bez
zdolności tworzenia płytek, które około 12 dnia penetrują do
tkanki wątroby, gdzie dojrzewają uzyskując zdolność płytkotworzenia. Od 5-6 tygodnia dojrzałe megakariocyty wytwarzane są w wątrobie i śledzionie, a w trzecim miesiącu życia
płodowego pojawiają się w szpiku kostnym, najważniejszym
miejscu trombopoezy. Mechanizm uwalniania płytek krwi
jest związany z apoptozą megakariocytu. W młodych megakariocytach aktywne są inhibitory apoptozy tj. białko Bcl-2 i
Bcl-xl, które hamują także proces tworzenia propłytek [26].
Dojrzewaniu megakariocytu towarzyszy zanik inhibitorów
apoptozy oraz pojawienie się czynników promujących ten
proces tj. kaspazy-3 i kaspazy-9, TGF-β1, kompleksu białek
SMAD oraz tlenku azotu (NO), które pobudzają proces tworzenia propłytek na powierzchni megakariocytów oraz zapoczątkowują proces biologicznej śmierci komórki [8]. Po uwol-
nieniu płytek megakariocyty giną, a ich funkcję podejmują
megakariocyty nowopowstałe. Dorosły człowiek produkuje
1011 płytek dziennie, a poziom tej produkcji może wzrosnąć
20-krotnie [13]. Proces trombopoezy odbywa się przede
wszystkim na terenie przestrzeni zatokowych szpiku kostnego oraz w płucach gdzie dojrzałe megakariocyty docierają z
prądem krwi żylnej przez prawy przedsionek serca do naczyń włosowatych płuc, które w kontakcie z megakariocytem
powodują rozpad jego cytoplazmy z wytworzeniem płytek
krwi. Stwierdzono, że zdolność płytkotworzenia posiada także łożysko, w którego układzie naczyniowym dochodzi do
fragmentacji cytoplazmy megakariocytów, na skutek ich
uderzania o rozwidlenia naczyniowe. Płytki krwi nabierają
pełnej dojrzałości morfologicznej i czynnościowej w śledzionie. Głównym regulatorem produkcji płytek jest trombopoetyna (TPO) [11]. Gen dla TPO, zbudowany z 7 eksonów (2
niekodujące i 5 kodujących) i 6 intronów, zlokalizowany jest
na chromosomie 3q26.3-27 i ma wielkość 6,2kb. Pierwotny
produkt translacji genu dla TPO (prohormon) zbudowany
jest z 353 aminokwasów i zawiera 21-aminokwasowy odcinek sygnałowy. Krążąca w osoczu trombopoetyna jest pep325
Parametry morfologiczne i czynnościowe płytek krwi noworodków i osób dorosłych
tydem zbudowanym z 332 aminokwasów i ma masę około
70 kDa. Cząsteczka TPO dzieli się na dwie funkcjonalne
części argininą leżącą w pozycji 153-154. Koniec aminowy
cząsteczki zbudowany z pierwszych 153 aminokwasów o
zbliżonej budowie do erytropoetyny jest częścią receptorową łączącą się z receptorem dla TPO (Mpl). Domena karboksylowa odpowiedzialna jest za stabilizację krążącej trombopoetyny i połowiczny czas rozpadu hormonu, wynoszący
20-30 h [34]. Receptor dla trombopoetyny (Mpl) jest produktem protoonkogenu c-Mpl, zlokalizowanego na krótkim ramieniu chromosomu 1 (1p34), zbudowanego z 12 eksonów i
11 intronów [12]. Obecność receptora c-Mpl wykazano na
powierzchni licznych komórek. Głównym miejscem syntezy
TPO jest wątroba. Trombopoetyna produkowana jest także
w mniejszych ilościach w nabłonku cewek proksymalnych
nerek, komórkach jąder, płucach, szpiku, śledzionie, mózgu
oraz komórkach śródbłonka pępowiny [34]. Stężenie TPO w
osoczu zależy od ilości wolnych receptorów c-Mpl obecnych
na powierzchni krążących płytek i megakariocytów. Gdy liczba płytek rośnie, znaczna część krążącej TPO wiąże się z
receptorami c-Mpl, co powoduje spadek wolnej TPO i hamuje trombopoezę. Gdy liczba płytek spada więcej wolnej trombopoetyny krąży w osoczu pobudzając płytkotworzenie [7].
Liczba płytek krwi (PLT) u noworodków urodzonych o czasie
wykazuje wartości zbliżone do dzieci starszych oraz osób
dorosłych. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi opublikowanymi w 2009 r. za prawidłową liczbę płytek krwi u noworodka
uważa się 150-450x109/L. Wartości poniżej 150x109/L określane są, jako trombocytopenia, a powyżej 450x109/L, jako
trombocytoza [33]. Van den Hof stwierdził, że liczba płytek
rośnie w sposób liniowy z wiekiem płodowych (od około
187x109/L w 15 tygodniu ciąży do około 274x109/L w terminie porodu) [28]. Średnia objętość płytki krwi (MPV) noworodków ma wartość zbliżoną do MPV dorosłych i wynosi
około 7-9 fl. PDW, PCT nie wykazują różnicę w stosunku do
osób dorosłych. Wykazano także, że wymienione parametry
oraz PLT są wyższe u noworodków płci żeńskiej, zaś liczba
Rycina 1.
Schemat regulacji trombopoezy [www.zpnm.am.wroc.pl].
326
dużych płytek krwi (LP) jest większa u noworodków płci męskiej [32]. Patrick i wsp [20] wykazali, że liczba płytek i MPV
koreluje dodatnio z wiekiem płodowym, a liczba płytek krwi
także z masą urodzeniową noworodków. Potwierdziły to badania Maconiego i wsp. [15], którzy stwierdzili, że liczba płytek jest mniejsza u dzieci hipotroficznych (SGA). Trombocytopenia poniżej 100x109/L częściej występuje u noworodków
pochodzących z ciąż wysokiego ryzyka, powikłanych nadciśnieniem, zakażeniami, zaburzeniami oddechowymi matki,
IUGR oraz wadami chromosomalnymi głównie o typie trisomii. Wartości liczbowe dużych płytek krwi (LP) są zdecydowanie niższe u noworodków (śr.5,7%) niż u dorosłych
(śr.11%) [15]. Czas życia trombocytu noworodków jest taki
sam jak u osób dorosłych i wynosi około 7-10 dni. Stwierdzono, że liczba prekursorów megakariocytów (Meg-CFU) oraz
dojrzałych megakariocytów jest większa we krwi pępowinowej i szpiku noworodków, jednak produkują one mniejsze
ilości płytek krwi. Jest to związane ze zmniejszonym we krwi
noworodków stężeniem czynników pobudzających trombopoezę tj. CSF-G, CSF-GM i IL-3. Saxonhouse i wsp. [24]
wykazali, że ilość krążących prekursorów megakariocytów
maleje wraz z wiekiem płodowym. Zjawisko to jest związane
z migracją komórek progenitorowych z wątroby do szpiku
kostnego. Megakariocyty noworodków w porównaniu z megakariocytami osób dorosłych są mniejsze, posiadają niższy
stopień ploidii, ale większy potencjał proliferacyjny, który
umożliwia utrzymanie trombopoezy na poziomie jak u osób
dorosłych [6]. Kształt i budowa komórki nie różni się od megakariocytu osoby dorosłej zaś wielkość charakterystyczną
dla megakariocytów dorosłych uzyskują one do 2 roku życia
dziecka. Wykazano ponadto, że megakariocyty noworodków
nie mają zdolności zwiększania rozmiarów w stanach trombocytopenii [22]. Wrażliwość prekursorów megakariocytów
na trombopoetynę jest większa u noworodków niż u osób
dorosłych, a u wcześniaków obserwuje się aktywniejszą proliferację w odpowiedzi na TPO niż u noworodków urodzonych o czasie. Produkcję płytek krwi można monitorować
A. Wasiluk i E. A. Jasińska
poprzez ocenę liczby krążących płytek retikulocytarnych
(PLRET). Są to nowouwolnione płytki, (czas życia <24h) zawierające resztkowy RNA. Ilość PLRET koreluje dodatnio z
liczbą megakariocytów w szpiku oraz wiekiem płodowym
[22]. Stwierdzono, że liczba płytek retikulocytarnych jest u
noworodków 2-3 razy mniejsza niż u osób dorosłych (2,7+/1,6% vs 1,1+/-0,5%). Poza tym noworodki urodzone przedwcześnie mają wyższy odsetek młodych płytek PLRET niż
noworodki donoszone, a ich liczba rośnie w ciągu pierwszych 2-5 dni, a następnie ulega spadkowi i stabilizacji na
poziomie 2,6+/-1,4 w ciągu 28 dni [25]. Trombopoetyna,
główny regulator trombopoezy produkowana jest od 6 tygodnia życia płodowego w wątrobie. Stwierdzono, że stężenie
trombopoetyny u noworodków jest zbliżone lub nieco wyższe od stężenia u osób dorosłych (około 150 pg/ml). W większości badań wykazano, że stężenie TPO jest porównywalne u noworodków urodzonych o czasie i wcześniaków [17].
Nie zaobserwowano także różnicy w stężeniu trombopoetyny w krwi pępowinowej noworodków eutroficznych i hipotroficznych, z czego wynika, że niskie wartości płytek krwi u
noworodków pochodzących z ciąż obciążonych wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrostu nie są spowodowane
zaburzoną syntezą TPO. Nie potwierdziły tego badania Alberta i wsp, którzy stwierdzili, że noworodki urodzone przedwcześnie mają wyższy poziom TPO z wykluczeniem wcześniaków pochodzących z ciąż obciążonych wystąpieniem
stanu przedrzucawkowego, u których stężenie trombopoetyny jest niższe. Ciekawy wydaje się fakt, że mimo zbliżonego
poziomu TPO u noworodków i osób dorosłych, w stanach
trombocytopenii poziom trombopoetyny jest znacznie wyższy u osób dorosłych, co może świadczyć o niedojrzałości
mechanizmów regulujących trombopoezę u noworodka [23].
Budowa płytki krwi noworodka jest zbliżona do struktury
trombocytu osoby dorosłej. We krwi noworodka można znaleźć niedojrzałe formy trombocytów, nieobecne we krwi osób
dorosłych [17].
Parametry morfologiczne i czynnościowe płytek krwi
Trombocyty noworodkowe posiadają mniej pseudopodiów,
Liczba receptorów powierzchownych dla tromboksanu oraz
produkcja TXA2 jest taka sama jak u osób dorosłych, a obserwowaną słabszą odpowiedź trombocytu tłumaczy się różnicą w postreceptorowej drodze sygnalnej. Wykazano także
mniejszą ilość receptorów α2-adrenergicznych na powierzchni płytki krwi noworodka, co tłumaczy ich słabszą odpowiedź
na stymulację epinefryną. Trombocyty noworodków osiągają
stężenie receptorów α2-adrenergicznych charakterystyczne
dla osób dorosłych do 2 miesiąca życia [17]. W procesie
hemostazy płytki krwi noworodków wykazują upośledzoną agregację i zmniejszoną reakcję uwalniania substancji
z ziarnistości płytkowych. Upośledzenie procesu agregacji
i uwalniania jest wynikiem zmniejszonej odpowiedzi płytek
na działanie agonistów takich jak: epinefryna, kolagen, ADP,
trombina i analogi tromboksanu [10]. Zaburzona reakcja płytek z włóknami kolagenu jest wynikiem zmniejszonej mobilizacji wapnia, zaś zmniejszona odpowiedź na ADP i trombinę
jest spowodowana nie w pełni dojrzałym układem receptorów na powierzchni płytki lub przedłużeniem reakcji agregacji. Osłabienie odpowiedzi płytek na pochodne tromboksanu wiąże się z zaburzonym przekaźnictwem sygnałowym.
Ponadto stwierdzono niższą ekspresję kompleksów GPIaIIa, GPIb, GPIIb/IIIa na powierzchii trombocytu noworodka.
Zwiększoną reakcję uwalniania substancji z ziarnistości płytkowych noworodki wykazują tylko bezpośrednio po porodzie
[30]. Stwierdzono to na podstawie znacznie podwyższonych
stężeń w osoczu PF4 i βTG i TXβ2, będących markerami
reakcji uwalniania. Zjawisko to tłumaczy się aktywacją płytek
w trakcie porodu. Maksymalną hyporeaktywność wykazują
płytki noworodków z niską masą ciała w 3-4 dobie życia, zaś
uzyskują aktywność na poziomie charakterystycznym dla
osób dorosłych w 10 dobie życia. Mimo upośledzonej funkcji
hemostatycznej płytek krwi, czas krwawienia u noworodków
jest krótszy niż u osób dorosłych [2]. Prawdopodobnie jest to
wynikiem wyższego hematokrytu oraz zwiększonej zdolności adhezyjnej płytek krwi, którą warunkuje wyższe stężenie,
długość i funkcjonalność multimerów czynnika von Willebranda (vWF) [31]. Pewien wpływ ma także wzrost stężenia
u noworodków α-2-makroglobuliny, która pełni funkcje kon-
zawierają mniejsze ilości glikogenu, ziarnistości α i ziarnistości gęstych oraz słabiej wykształconą strukturę mikrotubularną szkieletu komórkowego [23]. Stwierdzono ponadto
w ziarnistościach gęstych zmniejszoną o około 50% zawartość serotoniny, której stężenie rośnie w ciągu pierwszych
tygodni życia noworodka do poziomu charakterystycznego
dla osób dorosłych. Trombocyty noworodków posiadają
ograniczoną zdolność sekrecji zawartości ziarnistości co
jest wynikiem niedojrzałości układów sygnalnych płytki [17].
Na powierzchni trombocytu noworodka obecne są receptory
adhezji tj. kompleks GPIb-IX-V, integryny αIIbβ3 oraz α2β1.
Wykazano jednakże, że powierzchniowa ekspresja integryny αIIbβ3 jest mniejsza niż u osób dorosłych o około 15-20%
[17]. Niższe stężenie glikoprotein na powierzchni trombocytów zaobserwowano także u noworodków pochodzących z
ciąż obciążonych wystąpieniem stanu przedrzucawkowego.
trolne w stosunku do układu krzepnięcia i fibrynolizy polegające na hamowaniu plazminy [29].
Białowąs w swojej pracy wykazała, że płytki krwi noworodków mają niższy wskaźnik fagocytozy i obniżoną aktywność
bakteriobójczą [4]. Według Petersa [21] około 25% leukocytów wielojądrzastych w krążeniu jest związana z jedną lub
większą liczbą aktywnych płytek krwi. Czynnikiem niezbędnym do tworzenia tych kompleksów jest P-selektyna obecna
na powierzchni płytki. Płytki noworodków wykazują zmniejszoną ekspresję P-selektyny, a tym samym słabszą możliwość współdziałania z komórkami układu odpornościowego.
W piśmiennictwie istnieje niewiele badań oceniających parametry morfologiczne i funkcjonalność płytek krwi noworodków pochodzących z ciąż powikłanych wewnątrzmacicznym
ograniczeniem wzrastania płodu. Noworodki pochodzące z
ciąż powikłanych IUGR (intrauterine growth restriction) wy327
Parametry morfologiczne i czynnościowe płytek krwi noworodków i osób dorosłych
kazują zaburzenia płodowej hematopoezy, a tym samym
zmniejszenie liczby megakariocytów i płytek krwi [15]. Liczni
autorzy [15] stwierdzili zmniejszoną liczbę płytek krwi u noworodków hipotroficznych w porównaniu z eutroficznymi. Nie
zaobserwowano różnicy w stężeniu trombopoetyny w krwi
pępowinowej noworodków eutroficznych i hipotroficznych,
z czego wynika, że niskie wartości płytek krwi u noworodków pochodzących z ciąż obciążonych wewnątrzmacicznym
ograniczeniem wzrostu nie są spowodowane zaburzoną
syntezą TPO [27]. Ponadto w latach 80-tych Meberg stwierdził, że trombocyty noworodków z SGA (small for gestational
age) wykazują porównywalną z noworodkami eutroficznymi
reaktywność na trombopoetynę [16]. Kolejne badanie miało
na celu porównanie liczby płytek krwi i ich objętości u noworodków z masą urodzeniową poniżej i powyżej 2 000 g.
Badane noworodki nie wykazywały istotnych statystycznie
różnic w wartości MPV, zaś liczba płytek była niższa u dzieci
z masą ciała poniżej 2 000 g. Podobne wyniki w swoim badaniu uzyskał Patrick, stwierdzając, że wartości MPV i PLT
korelują z wiekiem płodowym, a liczba płytek krwi pozostaje także w związku z masą ciala urodzeniową noworodków
[20]. Christensen i wsp., zaobserwowali, że PLT<150x109/L
występują dwa razy częściej u noworodków z ekstremalnie
niską masą urodzeniową tzn.<1 000 g (ELBW), niż w populacji ogólnej, a liczba noworodków z małopłytkowością była
zależna od ich masy ciała (trombocytopenia występowała u
85% noworodków z masą < 800 g, 60% z masą 801-900 g i
u 53% z masą ciała od 901 do 1 000 g) [5]. Beiner i wsp. [3]
w swoim badaniu stwierdzili, że niższa urodzeniowa masa
ciała, wcześniactwo i niższa punktacja w skali Apgar (<7) są
czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia trombocytopenii u noworodka, zaś Ozyrek wykazał, że małopłytkowość
występuje u jednego na trzech noworodków z hipotrofią [18].
U noworodków z bardzo niską masą urodzeniową (VLBW
– very low birth weight) i współistniejącą infekcją w 54%
przypadków obserwowano obniżenie wartości płytek krwi
i w 61% wzrost MPV. Stwierdzono, że najniższe, najdłużej
utrzymujące się wartości PLT towarzyszyły zakażeniom wywołanym przez bakterie Gram dodatnie, następnie wywołanym przez grzyby, a najwyższe wartości liczbowe płytek występowały przy infekcjach Gram ujemnych. Nie stwierdzono
istotnych statystycznie różnic w wartości MPV w zależności
od rodzaju patogenu [9]. W 2008 roku zostały opublikowane wyniki badania porównującego parametry morfologiczne
krwi noworodków z małą masą urodzeniową w stosunku do
wieku płodowego (SGA-LBW – small for gestational age –
low birth weight), noworodków z niską masą urodzeniową
stosowną do wieku płodowego (AGA-LBW – appropriate
for gestational age – low birth weight) oraz noworodków z
prawidłową masą ciała. Stwierdzono, że parametry układu
czerwonokrwinkowego były największe u noworodków z
grupy SGA-LBW, zaś różnice w układzie białokrwinkowym i
liczbie płytek krwi nie wykazały różnic istotnych statystycznie
między poszczególnymi grupami. Uzyskane wyniki odnośnie wartości PLT są interesujące z uwagi na sprzeczność z
328
wcześniejszymi licznymi doniesieniami i być może wynikają
z małej grupy przebadanych noworodków [1]. Za przyczynę zmniejszonej liczby płytek krwi i osoczowych czynników
krzepnięcia u noworodków z IUGR, uważa się nadmierne
zużycie w stanie nadkrzepliwości charakterystycznej dla wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania płodu. Trombocytopenia, częściej spotykana u noworodków hipotroficznych
niż u noworodków eutroficznych, może być także wynikiem
zmniejszonej produkcji płytek, a długotrwałe niedotlenienie
często będące przyczyną IUGR, jest uważane przez niektórych autorów za przyczynę ograniczonej syntezy czynników
krzepnięcia [14].
Podsumowanie
Z przedstawionych badań naukowych wynika, że płytki krwi
noworodków nie są w pełni dojrzałe i sprawne metabolicznie. Wykazują hyporeaktywność w procesach hemostazy i
fagocytozy. Ponadto noworodki o małej masie urodzeniowej
posiadają obniżoną liczbę trombocytów w porównaniu z noworodkami eutroficznymi i znacznie podwyższone ryzyko
wystąpienia trombocytopenii, co wraz z towarzyszącymi zaburzeniami procesu krzepnięcia, potęguje możliwości wystąpienia powikłań krwotocznych w tej grupie noworodków.
Piśmiennictwo
1. Ali MA, Shahidullah M, Hossain MA i wsp.: Comparison of haematological valvues among different groups of low birth weight
babies and normal birth babies. Mymensingh Med J 2008; 17:
152-156.
2. Andrew M, Paes B, Bowker J i wsp.: Evaluation of on automated
bleeding time device in the newborn. Am J Hematol 1990; 35:
275-277.
3. Beiner ME, Simchen MJ, Sivan E i wsp.: Risk factors for neonatal thrombocytopenia in preterm infans. Am J Perinatol 2003;
20: 49-54.
4. Białowąs D. Aktywność fagocytarna płytek krwi u noworodków
eutroficznych. Rozprawa doktorska. Akademia Medyczna w
Białymstoku, 1993 r.
5. Christensen RD, Henry E, Wiedmeier SE i wsp.: Thrombocytopenia among extremely low birth weight neonates: data from a
multihospital healthcare system. J Perinatol 2006; 26: 348-353.
6. de Alarcon P, Werner E. Newborn platelet disorder. Neonatal
hematology. Cambrige University Press 2005; 187-237.
7. Deutsch VR, Tomer A. Megakaryocyte development and platelet
production. Br J Haematol 2000; 134: 453-466.
8. Gordge MP. Megakaryocyte apoptosis: sorting out the signals.
Br J Pharmacol 2005; 145: 271-273.
9. Guida JD, Kunig AM, Leef KH i wsp.: Platelet count and sepsis
in very low birth weight neonates: is there an organism – specific
response? Pediatrics 2003; 111:1411-1415.
10. Israels SJ, Rand ML, Michelson AD. Neonatal platelet function.
Semin Thromb Hemost 2003; 29: 363-372.
11. Kaushansky K. The molecular mechanisms that control thrombopoiesis. J Clin Invest 2005; 115: 3339-3347.
12. Kaushansky K. Molecular mechanisms of thrombopoietin signaling. J Thromb Haemost 2009; 7: 235-238.
13. Kenneth K. Historical review: megakaryopoiesis and thrombopoiesis. Blood 2008; 111: 981-986.
14. Krajewski P, Pokrzywnicka M, Kwiatkowska M. ���������������
Analysis of selected coagulation parameters and blood platelets count in extremely intrauterine growth restricted (IUGR) newborns. Arch
Perinat Medicine 2009; 15: 35-40.
A. Wasiluk i E. A. Jasińska
15. Maconi M, Rolfo A, Cardaropoli S i wsp.: Hematologic values in
healthy and small for gestational age newborns. Lab Hematol
2005;11:152-156.
16. Meberg A, Jakobsen E, Halvorsen K. Humoral regultion of erthropoiesis and thrombopoiesis in appropriate and small for gestational age infans. Acta Paediatr Scand 1982; 71: 769-773.
17. Michelson AD. Platelet funtion in the newborn. Platelets. Elsevier 2007; 431-440.
18. Ozyrek E, Cetintas S, Ceylan T i wsp.: Complete blood count
parameters for healthy, small-for-geststional-age, full-term newborns. Clin Lab Haematol 2006 28: 97-104.
19. Pang L, Weiss MJ, Poncz M. Megakaryocyte biology and related
disorders. The Journal of Clin. Invest 2005; 115: 3332-3338.
20. Patrick CH, Lazarchick J, Stubbs T i wsp.: Mean platelet volume
and platelet distribution width in the neonate. Am J Pediatr Hematol Oncol 1987; 9: 130-132.
21. Peters MJ, Heyderman RS, Faust S i wsp.: Severe meningococcal disease is characterized by early neutrophil but not platelet
activation and icreased formation and consumption of plateletneutrophil complexes. J Leukoc Biol 2003; 73: 722-730.
22. Polin RA. Current Issues in the Pathogenesis, Diagnosis, and
Treatment of Neonatal Thrombocytopenia. Hematology Immunology and Infectious Disease. Elsevier 2008; 11-32.
23. Saving KL, Jennings DE, Aldag JC i wsp.: Platelet ultrastructure
of high-risk premature infants. Thromb Res 1994; 73: 371-384.
24. Saxonhouse MA, Christensen RD, Walker DM i wsp.: The concentration of circulating megacaryocyte progenitors in preterm
neonates is a function of post-conceptional age. Early Hum Dev
2004; 78: 119-124.
25. Saxonhouse MA, Sola MC, Pastos KM. Reticulated platelet
procentages in term and preterm neonates. J Pediatr Hematol
Oncol 2004; 26: 797-802.
26. Sunita R, Patel J, Hartwig JE i wsp.: The biogenesis of platelets from megakaryocyte proplatelets. J Clin Invest 2005; 115:
3348-3354.
27. Tsao Po-Nien, Ru-Jeng Teng, Hung-Chien Chou i wsp.: The
thrombopoietin level in the cord blood in premature infants born
of mothers with pregnancy-induced hypertension. Neonatology
2002; 82: 217-221.
28. Van den Hof MC, Nicolaides KH. Platelet count in normal, small
and anemic fetuses. Am J Obstet Gynecol 1990; 162: 735-739.
29. Wasiluk A. Niektóre inhibitory enzymów proteolitycznych u noworodka. Przegląd Pediatryczny 1993; 23: 397-403.
30. Wasiluk A. Is activation of blood platelets in term newborns related to sex? Med Sci Monit 2004; 10: 83-84.
31. Wasiluk A. The expression of vWF receptor on newborn platelets. Med Sci Monit 2005; 11: 545-548.
32. Wasiluk A, Mantur M, Osada J. Parametry morfologiczne i liczba
płytek krwi w tętnicy i żyle pępowinowej u noworodków eutroficznych. Diagn Lab 2002; 38: 203-209.
33. Wiedmeier SE, Henry E, Sola-Visner MC i wsp.: Platelet reference for neonates, defined using data from over 47.000 patients
in a multihospital healthcare system. J Perinatol 2009; 29: 130136.
34. Wolber EM, Jelkmann W. Thrombopoietin: The Novel Hepatic
Hormone. News Physiol Sci 2002; 17: 6-10.
Adres do korespondencji:
Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
ul. Skłodowskiej-Curie 24a
15-276 Białystok
Tel. (+48 85) 7468 498, Fax. (+48 85) 7468 663
e-mail: [email protected]
(Praca wpłynęła do Redakcji: 2010-09-02)
(Praca przekazana do opublikowania: 2010-10-11)
329