"Płaszcz i szpada czy muszkiet i rapier? Sylwetka muszkietera, broń... literacką wizją a historią".
Transkrypt
"Płaszcz i szpada czy muszkiet i rapier? Sylwetka muszkietera, broń... literacką wizją a historią".
Muszkieter Wpisany przez Armand niedziela, 13 grudnia 2009 20:33 - Zmieniony piątek, 08 stycznia 2010 18:36 "Płaszcz i szpada czy muszkiet i rapier? Sylwetka muszkietera, broń boczna, służba- między literacką wizją a historią". "Po tych słowach D'Artagnan ruchem nadzwyczaj rycerskim wyciągnął swą szpadę z pochwy." "Trzej muszkieterowie" Aleksander Dumas, tłum. Joanny Guze Na hasło “muszkieter” pojawia się w naszej wyobraźni zawadiaka w błękitnej tunice, wspaniałym kapeluszu z piórami i w wysokich butach z ostrogami. Stacza mnóstwo brawurowych pojedynków na szpady, lub galopuje konno przez francuskie równiny, wypełniając rozkazy Króla lub sekretne misje, ścigany przez kreatury na usługach kardynała Richelieu. Taki oto wizerunek zawdzięczamy jak wiadomo “Trzem muszkieterom” znakomitego XIX wiecznego autora powieści przygodowych, Aleksandra Dumas'a. Oraz licznym – lepszym lub gorszym-filmowym adaptacjom książki. Sam obraz tych zmagań nie do końca jest fikcją, został w ogromnej części oparty na historii życia Charlesa de Batz- Castlemore, Gaskończyka urodzonego w majątku swej matki- posiadłości D'Artagnan, (obecnie wioska Lupiac w Gaskonii) porucznika “muszkieterów królewskich”, który zginął przy oblężeniu Maastricht w 1673. Na ile jednak ta piękna wizja ma cokolwiek wspólnego z surową wojenną rzeczywistością XVII stulecia? Spróbujmy rozebrać ją na czynniki pierwsze. Kim był muszkieter i czy istotnie byl mistrzem szpady? Jaką broń nosił u boku, i jak wyglądała jego codzienna służba? 1/8 Muszkieter Wpisany przez Armand niedziela, 13 grudnia 2009 20:33 - Zmieniony piątek, 08 stycznia 2010 18:36 Jeśli butach ozdobionych (Na człowieka warunkach. wiemy stosowana arkebuza, celnego szyku. razie przyjrzymy Pieszego zwersji ognia ostrogami, nie który wymaga wAle koronkami. określajmy, piechocie zto nie czegoś tej się do szyku. ciężkiej tylko użycia artykułu sylwetce ubranego od tutaj Skąd przemieszcza Przy jak podpórkikońca broni, kol. brakuje. dokładnie żołnierza zatem siodle w Marka kapelusz XVI ale ten ma forkietu, umożliwi Przecież zsię należy Piwońskiego] barwny parę powieści, konno rękawiczki który pistoletów, ją prowadzenie słowo Dłuższa jeździec, nazwać..) ale zobaczymy pozwoli muszkieter jest otej i koni długich cięższa uwielkiej przygotowany to wirtuoz pasa nie Nieomylne ciężka, go konnego tylko na mankietach, elegancką zawiera od szpady? komendę, wielkokalibrowa na swego atrybuty uzyskanie do rdzeń walki poprzednika białą często przez kawalerzysty, MUSZKIET. broń w w w takich całą miarę broń wysokich boczną linię palna szybkości lżejszej siodła, ogniową za[odsyłam a hasłem jedynie jak w marszu. –p.432) piesi żołnierze “muszkiet”, dojeżdżali odpowiednicy. konnych na dowiadujemy miejsce formacji Koń w dostarczał którym znanych że formowali broni zachodniej jako dragonia. używali szyk dragonii pieszy, żołnierze Przy iszlachcica tylko czym, prowadzili piechoty przewagi nie walczyli walkę oraznieco zJak AIdąc co mówią oich muszkieterachpretorianach Królów Francji źródła zodwagi. epoki? “Konni swą Wszyscy promowany muszkieterska siedzibę. gwardziścina noszą Wtedy to 130 stanowisko muszkieterowie błękitne to ludzi, jadą otrzymują tuniki dwójkami, przez ze królewscy Króla srebrnymi oni na zsię, 4iczele powodu sou dosiadają krzyżami. dziennie”. wszystkich swej Ich innych tylko kapitanem wówczas, formacji jest Gwardia gwardyjskich. gdy pan Król de Tréville, opuszcza (“Estat 2e série, de t.oni la VI, France en 1648 – 1649” -stulecia. F. Danjou. Archives. curieuses de l'histoire de France, 2/8 Muszkieter Wpisany przez Armand niedziela, 13 grudnia 2009 20:33 - Zmieniony piątek, 08 stycznia 2010 18:36 szlachty, formacjach ta Bergerac, Castelmore) raz przez gaskońskiego (małoletności kardynała na służbie formacji. Muszkieterską brała nowo nawet innego wudział Tyle dopiero i“Mosquetaires właśnie przebrał zMazarin totego Wersalu, często takiej FrancuzaLudwika historia. oficera wgwardię typu. bitwie przez jako która rozwiązano się wykonywali w pełnili Żołnierze za XIV). pod żołnierz Ludwika tajemnicy, Ludwika księcia miała du kupca Rocroi, Roi” służbę M.in. już dawnych gwardii de “misje ci by XIV. otrzymywało XIII podczas za mogli pod Condé,, przy szpiegować oraz powołano sobą Cieszyła specjalne”, osłoną muszkieterskiej. Annie odbywać w muszkieterówwojenne oblężeniu buntu który się nocy. się Austriaczce w Hiszpanów, przeszedł Frondy od 1622 służbę wówczas np. doświadczenie, Gwardia razu Arras. wywiadowcze. roku, mimo Jej wywieźli zarówno rangę ina żołnierze wielkim Walczył Mazarinim ale rekrutowała muszkieterska to stronę oporucznika pod mało cały konno, prestiżemlub tam dowództwem Pierwowzór (m.in wroga. dwór w nie służyła m.in. się tzw. jak zginął sam w królewski została wyłącznie Za pieszo. każdej czasach słynny po wde czasów innych rozpoznany D'Artagnana 2-3 Batzpowołana innej Formacja Cyrano oraz letniej regencji ze de A więc konno monarchy złożona dragońskie być Richelieu którzy może mieli imuszkieterowie na zW miała doświadczonych raczej wpiechotęmuszkiety. jednak podróży. zresztą gwardią dużo odbywają Wydaje Iczy w zapewne niższy rajtarską swych kawalerzystów, ...dragoni? się, zwiad prestiż). szeregach stąd że niż ani bojowy, muszkieterami. Walczą nazwa. jedno, być poza pilnują Pedantyczny w może ani miarę jazdą drugiekrólewskich dozbrojona (Konkurencyjna potrzeby także raczej historyk ok. (ioraz 200 pokojów, przez elitarna otrzymanych wojskowości pieszych gwardia wyposażenie formacja eskortują kardynała muszkieterów, rozkazów) nazwałby konna osobę wpolach , ich Kim bitew artyleria. odbywają walce wirtuozowskie którego zatem zachodniej na zresztą broń pojedynek był liczbie popisy drzewcowątypowy rzadko Europy tej ogniowy, szermiercze, pierwszej muszkieter prosty decydującą piki, wojakpo właśnie na czym tej obrzeżach zespołowe rolę prawdziwy wielkie formacje odgrywa Jaką szyków wyszkolenie czworoboki muszkieter, muszkieterskie bronią wówczas czasem władał piechoty jest nie ma halabardy. ważniejsze poza rycerska sposobność ścierają muszkietem? pikinierzy. jazda, Nie od się i ma fechtunku. przygotowanie. w lecz Armie tu morderczej Na miejsca piechota Do nai średniowieczaJakiej broni bocznej ale wykształca zatem używa? też nieznane Wepoki? interesującej wcześniej nas formy. epoce broń biała ma historię sięgającą 3/8 Muszkieter Wpisany przez Armand niedziela, 13 grudnia 2009 20:33 - Zmieniony piątek, 08 stycznia 2010 18:36 4/8 Muszkieter Wpisany przez Armand niedziela, 13 grudnia 2009 20:33 - Zmieniony piątek, 08 stycznia 2010 18:36 Miecz rękojeścitemu się rękawicami. pchnięć, różne nadaje -zna formacje, jak się ibronią ona do ibez przede cięcia. głowicydo całe akcji średniowiecze Składa wszystkim kawałka szermierczych. się wytoczonego zciężka ostrza, broń W jazda. otego, XVI prostej, żelaza, Zwłaszcza iprzełożonym XVII obosiecznej jelca stuleciach nadającego (poprzeczki jeśli klindze, mieczem broni chroniącej dłonie służąca wyważenie. nadal płytowymi posługują dłoń), zarówno Rapier wydrębniła użytku rękawicę. d'ane) był włoskich stuleciu mieczowych pchnięć zarazem poł. nich starcia ...próbę bitew, sławny Boutevilla awanturników, Tybalta, Sam Londynie uzbrojonymi a rapierowych do dzwonowyw już lewakiemzwarciu. często w swej niej wyjazdu początkowo dawno końcu XVI ponad zresztą amożliwe broń ojczyźnie awanturnik zzłamania -nie nad w. “rzeźnika Używano lekkich gwardzistami czy prestiżowe (z mistrzem uniwersalnej Dzięki codzieńprzyglądał rodzajem popularny porzuciła się rozpleniła 10 o lub wykrwawiającej hiszp. okolny w przekraczających cięciem. klingach, niemieckich opisując charakterystycznej monstrualnie tys. zprzez rapiery szukających ....obłamywane. są materiałów miecza specyficznemu (oraz antypojedynkowych guzików”, dużo 'espada też szlachciców. hrabia szkoły go sztyletu, wizytówki się stał się Powstały sceny przekształcił niekiedy zuchwalcami, kardynała, ulubioną jej broni dla zbroi. bardziej dzięki sam się miastach. koloniach) de włoskiej. szpady. ropera' długich takich lada się pełnego walki siecznozakaz Boutevillenadającego Ludwik System mistrzów potrzebie określoną niewielkich szkoły pojedynków. w Pod przez Stąd uchwytowiprecyzyjne okazji miseczkowatej próbującymi bezsensownych w jak -się wjazdu Doszło (110W Później “miecz swych nie popularny arogancji XIII.. właśnie kolnej drzewo rozbudowanych władania mieszczan, przepisów. walce w do trafiali szermierki. ruszali noszenia narzędzie ustawowo 120cm.) się zwady. Mimo tarczdo w sztukach, do XVI przekonała sztychy, palcom oWe rapierem do obręb owe korkowe. często sukni”) aresztować za iprostego aż się rapierem, wieku brawury gardzie, parowania Francji to puklerzyWszak notoryczne Typ idealną ido broni zakazy sporach. zna cienkich dość murów Tryumfowała długość. że domu dające oprawionych konsultował poł. broń często ten ulicach prętów w szacowni się w nie Hiszpanii adepta finezyjnej bardzo król XVIII spisywano pojedynkówdo latach pięknie dumasowskich w bez do której miejskich ciosów wymagającej Iprzewagę klingach. Zbyt krajach nie pieszych potrzebował uzbrajano pojedynki tworzy miast niego służby stulecianowomodnych ceniony mieszczanie były 1588początki szkoła przez się długie opisał wykształcił na szermierki ichroni zaroiło zabójczego także osłonę południowych ludzi je zto Jednocześnie nowo uzbrojonej w starć mieszkającym 1608 iw jelec, na żarty, lewą mimo włoskascena Szekspir miały walce przez płytowych traktatybohaterów szlachty sięgają o iszafot. szlachta. starych, ulicznych klingach dłoni miało rękę (ricasso, się zw niektórzybyć że od fechmistrzów, pierwszego pieszej. systemów przewagą obawie w konstruowano tzw. w reszta zastępującą w XV młodych Egzekucji tzw. podręczniki, walce rekwirowane na zginąć wykonanych halabardy, rękawic, osobie w W za stulecia, rapier w polach we drugiej pas Rapier XVI przed Europy jak wDzięki walki. woraz do ai wyspecjalizowane Rapier uchwyt pchnięcia szermierczych, jednak był długi i znana taktykę. iuchwytu bronią wchodzenia szlachta, Trzeba wymagającą rapier wojskowe w było włoskiego zplaga związanie pewnością odmiany opanować już szermierczego typu zkoniec tej zawodowi bronią byłby krok broni. adwersarza.Władali szermierczy, niewygodny, żołnierze, przygotowaniawypad, zwłaszcza dlatego ze nim nauczyć też względu mieszanie oficerowie. zawodowcy się na precyzyjnego zspecyficzny Na gildii wybierali wojnie 5/8 Muszkieter Wpisany przez Armand niedziela, 13 grudnia 2009 20:33 - Zmieniony piątek, 08 stycznia 2010 18:36 6/8 Muszkieter Wpisany przez Armand niedziela, 13 grudnia 2009 20:33 - Zmieniony piątek, 08 stycznia 2010 18:36 7/8 Muszkieter Wpisany przez Armand niedziela, 13 grudnia 2009 20:33 - Zmieniony piątek, 08 stycznia 2010 18:36 Szpada -isłużący pewnie stulecia, walki wywodzi sztywniejszą sławny fechmistrzów za czasów szpadą imój jeszcze nadająca się broń Ludwika klingę. szybszy szpady, wykształcona rapierami. w się muszkieterach XIIICzy itylko twórców szermierka bardziej ok. używali Tyle do 1625 początkowo pchnięć szkoły oberdyszazaawansowany jej konfrontacji roku, gwardii sportowa, muszkieterzy francuskiejilancknechci gdy o zraczej Cyrano zredukowanej lekkiego rozpoczyna choć mitu od zmiejskich de Jean iwczesna rapierowego. gwardyjskich historii. (ok. Bergerac Baptiste się gardzie. 800 opowieść szpada gram) był Perche Bezpośrednio formacji? Francuzi uczniem rapiera była Dumas'a- du cięższa Na wykształcili ok. jednego Coudray'a. pewno lat od posługiwali ipiechoty. miała 40niego zdający takwybitnych tych Chociaż system dużo XVII się Prostego ikonografii czasem ricassa. mocniejsze nazwiepiechotę prostego odporna, dżungle kolonialnych krótkie, formacji. jak rodzaj Niekiedy iwojska żołnierza można zarośla rekruta jak mieczecięcie mocarstw. wwięc krótkiego idealne zbiorach było uzbrajano Nowego zaopatrywano szwedzką iCharewicz jest pewniejsze jedynie nią jasnaW do miecza) zadać broń Światatej walki w sam podczas kategorii nie broń tego prowadzenie cięcie je na jelecoraz wymagała czego w zw typu zatłoczonych paluchcekhauzówwojny ztzw. występują dość siodła, ma nie rapiery 30niedostępnego szerokie, broni.Takie charakterystyczne raz pierścieniowy walczyć letniej. musiała często pokładach niderlandzkokrótkie Popularność na zachodnie doświadczać piechotę żelazny lub szermierczego czy tzw. mieczowe zamkowych cechy. w szwedzkie, szpady ścisku uchwyt odmiany tego lub piechota Proste ..przerąbywać klingi, typu walońskie starć na wyszkolenia, arsenałów. używane szabel broni kciuk, pieszych rękojeść morska wśród i(wbrew dłoni, tasaki przez się Tak bez przez w – ********************** też własnych zaktualnej gwardyjskich. jednym IŁukasz pieszych zapewne butów zsolidne, wielkiej mody nogach. zrajtarię formacji taka ostrogamiAle oraz właśnie trójki, że Reszta od ...łupów. mit “żołnierza na konnym broń wiecznie ubioru obrazach najczęściej Taki galantem ido żywy, wyposażenia zadań zazwyczaj dystans dla wisiała zbrojnym specjalnych” większości ma mogła dzieli u pasa na w szpadę, osmalonego nogach zależeć muszkieter zbyły francuskich trzewikipistolety, od zamożności na prochowym tamtej zawsze królewskich na pióra pole epoki. iosłony pozostanie kombatanta, ..koronki dymem bitwy formacji Nie dociera nosił gemajna :)była on na Muszkieter w dawnej Polsce za Inflantach. jako byli rekrutowani zapewne broń Musiały schiavony, Szpady, czasów Polsce cudzoziemcami tzw. boczną to szable wyglądem być piechota Składała Zygmunta (zachowało spośród przywieźli jazdy autoramentu zachodniego wojskowe -się ani ludności Niemcami, Augusta, (zwłaszcza się ze całkowicie wyposażeniem sobąich polskiej. cudzoziemskiego, kilka rapiery, by dostosowaną Holendrami, typupolskie) wspierać zwięc niemieckich polskich miecze Żołnierze od typowego siły Francuzami, jazdy, muzeach) do polskie nie cudzoziemskiego za najemników. swych księcia rządów wchodziły być muszkietera w tradycji, może ilokalne walkach każda Szkotami, pruskiego króla Zaś w szkockie grę. zachodnia umiejętności Władysława swej formacje zforkietu, pochodzenia Zakonem zaś Albrechtaepoki. ich żołnierze muszkieterskiebroń warianty Jako IV. Krzyżackim iiobjęty upodobań. nie pojawiła Ich bywali zawodowcy odbiegali oficerowie – się już w Piechota czasów Sobieskiego się muszkiet węgierskich opowieścią. ubiorem, muszkietyStefana strzelcza w trakcie zdzisiejsza oraz szerokim, np. Batorego stosowaniem chłopską janczarskie w oddawania Polsce mieczowym węgierskich piechotę miała strzału. lub o też zamkach łanową jelcem, swoje Jako hajduków, rodzaju broni lub kozackich, wschodnie bałkańskich, wybraniecką. bocznej Kozaków toporatureckich. imuszkietera używali zamiast ale siczowych, Od to odmiany. temat zachodniej szabelWschodnie janczarów już najczęściej Znanych nie by formacje odmiany podeprzeć króla już moją tzw. te miały od różniły Artykuł traktować, ;) zwłaszcza nie ma charakteru o wyrozumiałość dysertacji proszę naukowej, kolegów to tekst bronioznawców popularyzatorskijeśli się i2005r tak na proszę niego natkną go “Armand” Bibliografia; E. Razin “Historia sztuki wojennej” Wyd. MON 1958r. J. Clements swordsmanship” Paladin Press 1997r. A.V. Norman “ze The Rapier And The Smallsword 14601820” Ayer. Co. 1980r. W. Hładkiewicz “D'Artagnan czyli prawdziwy żywot muszkietera” Z.P. Filip – Marek Plewczyński "Daj nam Boże sto lat wojny" Bellona 1997r. Arturo Pérez-Reverte "Klub Dumas" wyd. Muza 2009 Ilustracje: –W Krakowie. Zdjęcia broni -“Renaissance zbiorów prywatnych; zawdzięczam uprzejmości Muzeum Narodowego w już 8/8