docMotywacja do nauki drogą do osiągnięcia sukcesu edukacyjnego
download 
Reklamacja Transkrypt
Motywacja do nauki drogą do osiągnięcia sukcesu edukacyjnego
Motywacja do nauki drogą do osiągnięcia sukcesu edukacyjnego [email protected] Co decyduje o skutecznym nauczaniu ? – motywacja ! Kogo? – nauczyciela i – ucznia Motywowanie uczniów do nauki jest ? / powinno być ! priorytetem w pracy nauczyciela Nauczyciel musi pracować nad rozwojem motywacji uczniów! (i własną motywacją) co wymaga jednak z jego strony sporego wysiłku i autorefleksji Motywacja nie jest czymś stałym zmienia się / jest nabywana w trakcie rozwoju człowieka. Aby nauczyciel mógł motywować uczniów do pracy, sam musi tę motywację posiadać / Zależność między poziomem tych dwóch motywacji jest wprost proporcjonalna / Motywacja nauczyciela powinna wypływać z chęci zaspokojenia potrzeb wyższego rzędu takich, jak: potrzeba szacunku akceptacji, uznania samorealizacji wykonywania czegoś, do czego ma się zdolności, predyspozycje i co naprawdę lubi się robić poznawcza zdobywania wiedzy, rozumienia rzeczywistości Jedną z dróg podnoszenia motywacji do pracy jest doskonalenie kompetencji, czyli wiedzy i umiejętności nie tylko w zakresie nauczanego przedmiotu, ale i z psychologii, pedagogiki, dydaktyki … Kiedy nauczyciel jest zmotywowany do pracy ? Kiedy nam chce się pracować ? Kiedy nam chce się pracować? Czy to też dotyczy motywacji naszych uczniów do nauki? – kiedy jesteśmy wypoczęci, wyspani, najedzeni – nie mamy kłopotów – lubimy „to” robić, jest to zgodne z naszymi zainteresowaniami – jesteśmy nagradzani, doceniani Kiedy nam chce się pracować? Czy to też dotyczy motywacji naszych uczniów do nauki? – mamy dobre warunki pracy – mamy dobre samopoczucie – kiedy widzimy sens, efekty naszej pracy – tworzymy dobrze zgrany zespół Kiedy nam chce się pracować? – kiedy występuje pozytywna rywalizacja – gdy czujemy, że to nam się uda – kiedy możemy liczyć na pomoc – kiedy nie przekracza to naszych możliwości Aby zmotywować dzieci do nauki powinniśmy : – utrzymywać własną motywację do pracy na odpowiednio wysokim poziomie – pracować z widoczną pasją, zaangażowaniem, entuzjazmem ( w głosie i gestach ) Aby zmotywować dzieci do nauki powinniśmy : – troski i kłopoty, zły nastrój odstawić na bok i zadbać o miłą atmosferę podczas zajęć – wzbudzać sympatię, szacunek i pozytywne nastawienie do nauczanego przedmiotu Aby zmotywować dzieci do nauki powinniśmy : – przekonać uczniów, że lubimy ich uczyć – być cierpliwi – znajdować czas dla każdego – traktować podmiotowo – obdarzać zaufaniem – oceniać obiektywnie Motywacja „Aby zapalać innych, trzeba samemu płonąć." „Nie zapali w umysłach młodzieży płomienia wiedzy ten, kto we własnym umyśle nie nosi nawet jednej iskry." Dobrze zmotywowani ludzie lepiej wykonują swoją pracę Osoba dobrze zmotywowana: przedkłada jedne rodzaje aktywności nad inne ćwiczy zachowania i doskonali zdolności wymagane do osiągnięcia określonego celu z wytrwałością poświęca energię dla osiągnięcia celu Nauczyciel powinien najpierw wzbudzić w dziecku zainteresowanie przedmiotem a dopiero następnie przystąpić do przekazywania nowej wiedzy Dziecko powinno otrzymać odpowiedź m.in. na pytania: Dlaczego – w jakim celu uczy się . . . ? Gdzie – w jaki sposób będzie mogło wykorzystać zdobytą wiedze i umiejętności ? Uczenie jest bardzo ważne, ale nie jest tak istotne jak wzbudzenie chęci do nauki Ogniwa procesu kształcenia według teorii 7 ogniw W. Okonia 1. uświadamianie sobie przez uczniów celów i zadań dydaktycznych 2. poznawanie nowych faktów 3. nabywanie pojęć 4. utrwalanie wiadomości 5. przechodzenie od teorii do praktyki 6. wykonywanie zadań dydaktyczno-wytwórczych 7. kontrola i ocena wyników nauczania Nauczyciel powinien znać i rozumieć reguły wywierania wpływu na ludzi Nauczyciel powinien znać i rozumieć reguły wywierania wpływu na ludzi Najważniejsze zasady sterujące przebiegiem ludzkiego postępowania to: reguła: o wzajemności o konsekwencji działania o społecznego dowodu słuszności o lubienia o autorytetu o niedostępności Reguły wpływania na ludzi Przykłady pytań do nauczycieli Czy i jak budzę zaufanie do siebie? wzajemności konsekwencji działania Czy i jak wykorzystuję w szkole zasadę „przysługa za przysługę”? Czy jestem w szkole konsekwentny? Jaką wartość ma dla mnie prawdomówność? Reguła społecznego dowodu słuszności Przykłady pytań do nauczycieli Czy uświadamiam swoim uczniom użyteczność zdobywania wiedzy? Jak przekonuję, że warto się uczyć? Czy lubią mnie moi uczniowie? lubienia W jakim stopniu lubię swoją pracę? Reguła Przykłady pytań do nauczycieli Czy mam autorytet wśród uczniów? autorytetu Czy mam zaufanie do swoich uczniów? Czy zachowuję odpowiedni dystans wobec uczniów? niedostępności Jak wywołuję pragnienie wiedzy, aby chcieli więcej wiedzieć i umieć oraz być kimś w życiu? Pamiętajmy wszelkie ludzkie działania i ich motywy są zależne od posiadanych / wyznawanych wartości / i ich hierarchii Wychowanie i nauczanie bez wartości jest niemożliwe / Należy uświadomić uczniom, że wyznawane przez nich wartości stanowią podstawę ich postępowania, są powodem uznawania czegoś za dobre lub złe / warte zainteresowania Należy pokazać uczniom, że warto „być”, a nie tylko „mieć” Należy pomóc uczniom zbudować ich własny system wartości ! / W tym celu konieczny jest dialog z uczniem i własny przykład / Pamiętajmy nie można uczniowi nakazać być dobrym, prawym, mądrym, sprawiedliwym, ale można mu pomóc w osiąganiu tych wartości. Podstawowe elementy które mają wzmacniać motywację wewnętrzną ( zadania nauczyciela ) = przedstawienie uczniowi jasnych, zrozumiałych kryteriów oceniania = przekonanie ucznia o celowości działania (nauki przedmiotu) = przekazanie właściwej informacji zwrotnej dotyczącej osiągnięć ucznia = zachęcenie/ przekonanie ucznia do potrzeby refleksji nad własnym uczeniem się Warunki dla zaistnienia procesu motywacyjnego: Wynik czynności musi zostać oceniony jako potrzebny, pożądany Przekonanie, że pożądany wynik można w danych warunkach osiągnąć Działania i postawy nauczycieli wobec uczniów wzmacniające oraz osłabiające motywację Działania i postawy nauczycieli wobec uczniów wzmacniające motywację osłabiające motywację formułowanie zadań w postaci problemów wiedza w postaci gotowego produktu wzbudzanie ciekawości stosowanie utartych schematów własne zaangażowanie – brak głębszego zainteresowania nauczyciel pasjonat nauczanym przedmiotem wzmacniające motywację stosowanie techniki wzajemnego uczenia się, wzmacnianie interakcji osłabiające motywację brak wzmacniania interakcji miedzy uczniami współpraca z elementami rywalizacji wyłącznie indywidualizm ustalanie wspólnych celów narzucanie celów ustalanie celów indywidualnych brak celów indywidualnych Działania i postawy nauczycieli wobec uczniów wzmacniające motywację okazywanie zainteresowania rezultatem osłabiające motywację brak zainteresowania rezultatem nagradzanie nagradzanie za znaczne osiągnięcia za znikome osiągnięcia dialog z uczniem, brak dialogu, jasne sprecyzowanie komfort ucznia spowodowany problemu i oczekiwań niezasłużoną oceną tolerancja brak uznania dla odmienności, dla przekonań, odmienności nietolerancja otwartość na świat, ludzi, nowe idee postawa zamknięta wykorzystywanie dyskusji narzucanie zdania uczenie się przez działanie uczenie bierne umiejętności społeczne niski poziom istotne dla sprawowania umiejętności społecznych roli wychowawczej widzenie ucznia w oderwaniu od oceny szkolnej postrzeganie ucznia wyłącznie przez pryzmat oceny znajomość potrzeb, zainteresowań i możliwości uczniów brak rozeznania potrzeb, zainteresowań i możliwości kreatywne wykorzystanie trudności i porażek brak wsparcia atrakcyjne lekcje – zdaniem uczniów brak reakcji nauczyciela na przejawy znudzenia wykorzystywanie nowoczesnych technik podczas lekcji posługiwanie się wyłącznie tradycyjnymi technikami Motywy uczenia się są różne i ulegają zmianom wraz z wiekiem. Na wczesnym etapie kształcenia szczególnie istotną rolę odgrywa: • postawa nauczyciela, • znajomość psychiki dziecka • znajomość uwarunkowań środowiskowych • umiejętność nawiązywania kontaktu Jak motywować ucznia do uczenia się ? poświęcić uczniowi trochę czasu po lekcjach stworzyć sytuację, w której uczeń może odnieść indywidualny sukces Doświadczenie sukcesu prowadzi do pozytywnej samooceny, a w konsekwencji dodaje uczniowi wiary we własne możliwości i motywuje do dalszej nauki Warto poświecić uczniowi dodatkowy czas ! Czynniki motywacyjne zależne od nauczyciela • koloryt emocjonalny Środowisko i określona sytuacja dydaktyczna mogą być przyjemne lub nieprzyjemne Co może / powinien zrobić nauczyciel ? Czynniki motywacyjne zależne od nauczyciela Jakie działania może / powinien podjąć nauczyciel, aby zwiększyć motywację ucznia • poziom napięcia jaki wytwarza się w uczniach podczas dążenia do osiągnięcie danego celu - zbyt łatwe zadanie (cel) / występuje „małe” (niewłaściwie) zaangażowanie - za trudne zadanie (cel) / zaczyna dominować stres Motywacji służy umiarkowany poziom napięcia Nauczyciel: powinien pomoc uczniom w ustanawianiu odpowiednich celów… Czynniki motywacyjne zależne od nauczyciela • poziom poczucia sukcesu związany jest za stopniem trudności zadania i włożonym w nie wysiłkiem Nauczyciel: - powinien dostosowywać stopień trudności zadania do ucznia, - pomóc dostrzec uczniowi związki pomiędzy wkładem pracy i wysiłkiem a powodzeniem i osiągnięciami. Czynniki motywacyjne zależne od nauczyciela Jakie działania może / powinien podjąć nauczyciel, aby zwiększyć motywację ucznia • poziom zainteresowania związany jest z podtrzymywanie lub wzbudzaniem zainteresowania ucznia szkołą / nauką Nauczyciel: - nawiązywanie do zainteresowań uczniów - urozmaicanie nauki, np. wycieczkami, wyjściami do… inscenizacjami, wizytami ciekawych ludzi, … Czynniki motywacyjne zależne od nauczyciela • sprzężenie zwrotne informacje zwrotne: (co powinien poprawić i co wykonuje dobrze) - muszą trafić najszybciej i dotyczyć bezpośrednio czynności, - powinny kłaść nacisk na pochwały, dowartościowywać, - kierować uwagę ucznia na proces wykonywania nie tylko na rezultat czynności, w przypadku informacji o błędzie wskazywać również prawidłowo wykonane czynności. Czynniki motywacyjne zależne od nauczyciela • kształtowanie motywów panowania i afiliacji potrzeba zaspokojona jest jeśli uczeń czuje, że ma wpływ na swoje środowisko dydaktyczne i na zadania Czynniki mające wpływ na motywację do nauki Czynniki motywacyjne związane ze szkołą - osoba nauczyciela - atmosfera w klasie - strategie i metody kształcenia stosowane przez nauczyciela Czynniki motywacyjne związane z rodziną: - sytuacja rodzinna i atmosfera domowa, - współpraca rodziców ze szkołą Czynniki mające wpływ na motywację do nauki Czynniki związane z indywidualnymi predyspozycjami uczniów: - różne style poznawcze - uzdolnienia - zainteresowania i cechy rozwojowe - inteligencja, temperament - aspiracje Techniki motywujące ucznia do nauki według Hanny Hamer Techniki motywujące ucznia do nauki stwórz luźną, nieformalną atmosferę podczas lekcji, demonstruj poczucie humoru, spraw, aby nauka stała się przyjemnością szanuj odmienne zdanie uczniów i zachęcaj ich do samodzielnego, krytycznego, twórczego myślenia. staraj się być lubianym nauczycielem reaguj na potrzeby uczniów, ( np. kiedy mówią , że czegoś nie rozumieją gdy demonstrują objawy zmęczenia, zniechęcenia , znudzenia. Techniki motywujące ucznia do nauki stosuj pomoce audiowizualne dostosowuj metody nauczania do stylów uczenia się uczniów dbaj, aby poziom motywacji uczniów - nie był zbyt niski (wtedy niewiele robią), - nie był za wysoki ( dochodzi do dezorganizacji myślenia i działania, zwłaszcza w sytuacjach trudnych ) obniżaj w grupie uczniów poziom napięcia i lęku ( im wyższy lęk, tym mniejsza sprawność intelektualna ) Techniki motywujące ucznia do nauki próbuj zaciekawiać uczniów i rozwijać ich zainteresowania Motywy poznawcze (pragnienie wiedzy i rozumienia) dają znacznie lepsze i trwalsze efekty niż egocentryczne (rywalizacja, pokazanie swojej wyższości) i zewnętrzne (nauka dla stopnia , dla rodziców, … oczekuj od uczniów tego, co w nich najlepsze i mów im o tym Techniki motywujące ucznia do nauki dostosuj wymagania do górnej granicy możliwości uczniów ( Niech mają poczucie osiągalności celu, ale przy dużym wysiłku ) przypominaj uczniom, że niepowodzenia i błędy to normalny etap na drodze do doskonalenia się ucz wyciągania konstruktywnych wniosków z porażek zachęcaj do odnoszenia sukcesów omawiaj konkretne korzyści, jakie można odnieść z każdej lekcji Techniki motywujące ucznia do nauki chwal uczniów często; także za najdrobniejsze osiągnięcia nagradzaj współpracę przyznawaj się do błędów, okazuj, że jesteś omylny, Zwiększa to sympatię uczniów do Ciebie i modeluje zachowanie uczniów (stanowi wzór do naśladowania). utrzymuj własną motywację do pracy na wysokim poziomie bądź entuzjastyczny kontroluj własny poziom stresu Strategie motywacyjne stosowane przez nauczycieli 62 Typ temperamentu Wybrane cechy Propozycje działania nauczyciela sangwinik - zapewnić wyciszenie i podtrzymywać zapał żywy, aktywny, chętny do działań, zmienny w nastrojach i planach, łatwo się zapalający do czegoś, nie jest pamiętliwy - proponować ćwiczenia ruchowe - pomóc zrozumieć przyczyny własnych zachowań - organizować wycieczki i inne ciekawe zajęcia Typ temperamentu Wybrane cechy Propozycje działania nauczyciela - mówić klarownie i precyzyjnie choleryk -budować osobisty system wartości i bardzo ostrożnie karać impulsywny, gwałtowny w reakcjach, wytrwały w poczynaniach i uczuciach - proponować ćwiczenia panowania nad sobą i przeciwdziałające agresji - proponować ćwiczenia relaksacyjne z kinezjologii edukacyjnej. Typ temperamentu Wybrane cechy melancholik dość aktywny, słabo reagujący uczuciowo, niezbyt wytrwały w postanowieniach Propozycje działania nauczyciela - pozwolić na refleksję i wyrażanie swojego zdania, opinii - akcentować rozwój myślenia - pokazać wielkich i odważnych ludzi - poświęcić mu trochę więcej czasu Typ temperamentu Wybrane cechy flegmatyk powolny, mało pobudliwy, opanowany i wytrwały w dążeniach i planach Propozycje działania nauczyciela - wywoływać i wspierać zaradność - cierpliwie czekać na wykonanie zadania - nie żałować pochwał i dobrych ocen - wymagać wysiłku i autorefleksji
