Księga identyfikacji wizualnej - Biuletyn Informacji Publicznej

Transkrypt

Księga identyfikacji wizualnej
Znaki Miasta
System Identyfikacji Wizualnej
Urzędu Miejskiego Wrocławia
Linia graficzna materiałów promocyjnych
i informacyjnych Wrocławia
1
Spis treści
Wstęp ................................................................................................................................................................. 3
Znaki Miasta ....................................................................................................................................................... 5
System Identyfikacji Wizualnej Urzędu Miejskiego Wrocławia .......................................................................... 13
Zarządzenie Prezydenta Wrocławia w sprawie wprowadzenia Systemu Identyfikacji Wizualnej
Urzędu Miejskiego Wrocławia ........................................................................................................................... 23
Linia graficzna materiałów promocyjnych i informacyjnych Wrocławia ............................................................ 73
Poradnik językowy ........................................................................................................................................... 143
2
Wstęp
O konieczności dbania o wizerunek nikogo dziś już nie potrzeba przekonywać. Prawda ta nie jest zresztą wcale
odkryciem XXI wieku, wystarczy przypomnieć sobie bowiem stare polskie przysłowie „Jak Cię widzą, tak Cię
piszą”, by wiedzieć, że nawet najpiękniejsza treść nie obroni się, jeśli będzie podana w niechlujnej formie. Jednak
w XXI wieku, w czasach błyskawicznej wymiany informacji i towarów oraz rosnącej konkurencji, firmy i instytucje
bez logo i wyraźnej identyfikacji wizualnej nie mają szans zaistnieć na szerszym rynku. Odkryli to już nie tylko
producenci dóbr, biorący udział w wyścigu o klienta, ale także takie instytucje jak wyższe uczelnie, starające się
pozyskać jak najwięcej studentów, a także regiony i miasta, chcące przyciągnąć jak największą liczbę turystów.
O prestiżu firmy i jej profesjonalizmie świadczą: symbol firmy (znak i logotyp firmowy), kolory firmowe, druki
firmowe (papier, koperty, dokumenty i inne), identyfikatory pracowników, materiały informacyjne i reklamowe,
materiały drukowane dla celów public relations, środki transportu (samochody ciężarowe, osobowe), ubiór pracowników, aranżacja wnętrz siedziby firmy oraz wygląd otoczenia, tablice i tabliczki informacyjne, szyldy i inne
nośniki reklamowe, wystrój stoisk targowych, opakowania produktów — czyli System Identyfikacji Wizualnej.
Natomiast o marce takiego „produktu” jak miasto świadczy zadowolenie mieszkańców z poziomu życia, polityki
społecznej władz miasta, oferty i warunków pracy, możliwości spędzania wolnego czasu, oraz atrakcyjność turystyczna.
Księga wizualizacji ma za zadanie wspomagać budowanie i utrzymanie spójnego wizerunku firmy, czyli Urzędu
Miejskiego Wrocławia oraz produktu, którym jest Wrocław.
Część I niniejszego dokumentu zawiera informacje nt. Systemu Identyfikacji Wizualnej Urzędu Miejskiego
Wrocławia (logotypy, wzory papierów firmowych, wizytówek, identyfikatorów, tablic informacyjnych itd.).
Część II natomiast przedstawia linię graficzną materiałów promocyjnych i informacyjnych Wrocławia, podzieloną
na trzy działy (polityka społeczna miasta, praca i wiedza, kultura czasu wolnego), obejmujące wszelkie obszary
życia nowoczesnej metropolii.
Część III to poradnik językowy zawierający zwięzłe wskazówki pomocne przy redagowaniu pism, notatek, artykułów
i innych tekstów, listę najczęściej popełnianych błędów opatrzoną krótkimi komentarzami, formy grzecznościowe
oraz wskazówki edytorskie.
3
4
Znaki Miasta
Herb, flaga, logo
5
Znaki Miasta — herb
Znakami Miasta są herb, barwy i logo. Wzory znaków Miasta określa Statut Wrocławia
z dnia 17 maja 1996 roku. Znaki Miasta są prawnie chronione.
Herbem Wrocławia od roku 1990 jest tarcza podzielona w krzyż na cztery pola
(opis zgodny z zasadami heraldyki):
1. w polu górnym po stronie prawej (heraldycznie) lew wspięty w lewo z koroną na głowie, pyskiem
otwartym z podniesionym i rozwidlonym ogonem. Lew biały z konturem czarnym, koroną żółtą
z konturem czarnym i tłem czerwonym,
2. w polu lewym orzeł o skrzydłach symetrycznie rozłożonych, zwrócony głową w prawo z wyraźnie
zaznaczoną półksiężycową przepaską przez tułów i skrzydła, z krzyżem równoramiennym pośrodku.
Orzeł czarny, półksiężyc i krzyż białe, tło żółte,
3. w polu dolnym prawym duża litera „W” ze ściętymi szeryfami — czarna na żółtym tle,
4. w polu dolnym lewym głowa św. Jana Ewangelisty skierowana na wprost, o twarzy młodzieńca
z lokami jakby kobiecymi, w nimbie dookoła głowy, osadzona na odwróconej koronie. Głowa biała
z konturem czarnym, nimb i korona żółte z konturem czarnym, tło pola czerwone,
5. pośrodku czteropolowej tarczy głowa św. Jana Chrzciciela skierowana skośnie w prawo, wewnątrz
okrągłej misy. Głowa biała z włosami i brodą czarnymi, misa biała z podwójnym czarnym konturem.
Rozpowszechnianie nazwy Miasta i herbu wymaga zgody Prezydenta.
6
Znaki Miasta — barwy, flaga
Flagą Miasta jest prostokątny płat tkaniny w kolorach czerwonym i żółtym.
Stosunek szerokości flagi do jej długości wynosi 5:8.
Zezwala się na umieszczenie herbu Miasta na tle flagi.
7
Znaki Miasta — logo
kolorystyka
CMYK
PANTONE
żółty
C0
M 10
Y 100
K0
Yellow 109 C
czerwony
C0
M 100
Y 100
K0
Warm red C
niebieski
C 91
M 43
Y0
K0
Blue 285 C
czarny
C0
M0
Y0
K 100
Black
W 1996 roku został rozstrzygnięty konkurs na logo Wrocławia. Autorem zwycięskiego projektu
jest Paweł Pawlak.
Instytucje i projekty dofinansowane z budżetu Gminy Wrocław mają obowiązek umieszczenia logo
na publikacjach, billboardach itd.
Uwaga! Najczęściej popełniany błąd w stosowaniu logo Wrocławia: brak napisu WROCŁAW.
Rozpowszechnianie logo wymaga zgody Dyrektora Biura Promocji Miasta.
8
Logo Wrocławia — zasady użycia
A1
Wersja czterokolorowa do zastosowania na tle białym bądź jednolitym, jasnoszarym (do 20% czerni)
A3
Wersja jednokolorowa (pozytyw) do zastosowania na tłach jasnych i wystarczająco jednolitych
9
A2
Wersja czterokolorowa w kwadracie białym
do zastosowania na tłach jednolitych innych
niż białe i jasnoszare oraz na tłach niejednolitych
A4
Wersja jednokolorowa (pozytyw) w kwadracie
do zastosowania na tłach niejednolitych
A5
Wersja jednokolorowa (negatyw) do zastosowania
na tłach ciemnych i wystarczająco jednolitych
10
C1
Wersja czterokolorowa do zastosowania na tle białym bądź jednolitym,
jasnoszarym (do 20% czerni)
C3
Wersja jednokolorowa (pozytyw) do zastosowania na tłach jasnych
i wystarczająco jednolitych
11
C2
Wersja czterokolorowa w prostokącie do zastosowania na tłach jednolitych
innych niż białe i jasnoszare oraz na tłach niejednolitych
C4
Wersja jednokolorowa (pozytyw) w prostokącie białym do zastosowania
na tłach niejednolitych
C5
Wersja jednokolorowa (negatyw) do zastosowania na tłach ciemnych
i wystarczająco jednolitych
12
System Identyfikacji Wizualnej
Kolorystyka firmowa, standardy tekstowe,
papier firmowy, koperty, wizytówki
13
System Identyfikacji Wizualnej UMW — kolorystyka firmowa, kolorystyka uzupełniająca
Logotyp UMW — wersja w kolorach podstawowych i departamentowych
14
System Identyfikacji Wizualnej UMW — standardy tekstowe
15
System Identyfikacji Wizualnej UMW — standardy tekstowe
9 pkt
10 pkt
11 pkt
12 pkt
13 pkt
14 pkt
9 pkt bold
16
System Identyfikacji Wizualnej UMW — papier firmowy
Departament Prezydenta
Departament Obsługi i Administracji
Departament Spraw Społecznych
Departament Finansów Publicznych
Departament Architektur y i Rozwoju
Departament Infrastruktur y i Gospodarki
Departament Nieruchomości i Eksploatacji
PANTON 4635C /470U /CMYK: M47 Y94 K47/
1 Departament Prezydenta
PANTON 491C /484U /CMYK: M51Y87Y84/
2 Departament Obsługi i Administracji
PANTON 1585C / 151U /CMYK: M56Y90/
3 Departament Finansów Publicznych
Wydział Kultury
Rynek-Ratusz 7/9, 50-141 Wrocław
tel. +4871 355 55 55
fax +4871 355 55 55
[email protected]
www.wroclaw.pl
PANTON 1235C / 116U /CMYK: M29Y91/
4 Departament Spraw Społecznych
PANTON 301C / 307U /CMYK: C100M43K18/
5 Departament Infrastruktury i Gospodarki
PANTON 3425C /356U /CMYK: C100Y76K38/
6 Departament Nieruchomości i Eksploatacji
PANTON 1795C / 1795U /CMYK: M94Y100/
Wydział Kultury
Rynek-Ratusz 7/9,
50-141 Wrocław Architektury
7 Departament
tel. +4871 355 55 55
fax +4871 355 55 55
[email protected]
www.wroclaw.pl
i Rozwoju
Wydział Kultury
tel. +4871 355 55 55
fax +4871 355 55 55
[email protected]
www.wroclaw.pl
Wydział Kultury
tel. +4871 355 55 55
fax +4871 355 55 55
[email protected]
www.wroclaw.pl
17
lub
Jan Jakub Kowalski
ul. Dobra 1
50-000 Miasto
L. dz. 222/333
Wrocław, 15 listopada 2009
Dotyczy: Budowa drogi
Szanowny Panie,
Lorpero ero od eugait eu faccums ndiat, cons aliquamet aut aciduis del illan ver adiamet
iriustrud tie dolor senim ad doloborem dolore consendre veniat praestrud molore dolestin
et nonsecte venibh ea feuguero od min etum qui tat irilla aliquis ex eliquis smolore vulpute
feuismodo core velendit eu feum veraesequis nullan eugue dolobore faccum zzrit, quatuer
usciduisl utpat. Ut nonsequatis euisit eu feuipit, venis num dunt dolobore te commy nim
adigna conseniam, vulland onsequiscing el esed magna feugait iure tate dolore corem at.
Dui eliquam exer augiam, vero doluptatie dolor ipiscil duis nulputpat. Ut irit ad tie dolorpe
aesectet aliquating euip estrud euguerostrud et nim iusciliquam alit, quat, qui eugait adignisi
bla accum quis euisl irit, vulputetuer sed dunt nonsequat. Ut la commy nulputem vel et lut autpatuercil duip ex eugait adipsumsan henisit ullamet vullaore feugueraesto conullamet am ing
erit vel irit loreet vendrercil del incin eugueraesed dolorting eu facil incidunt alis ad tin hendre
cortisisi te velit prat la autem essit vero cons ad tat ex eliquis equisit, velessim incidunt lan
hent incil dolobor alismolenis do el euguero dio ea faci bla feugait nulput praesequat.
Duisl ullaore vullaorper sequi ea faciduipit, velesed magnim dolorem iliquat, quatue facidunt
ut la ad dolore faccum vulluptat. Duip er si tie facidui eu feum dunt alisim ipit adignim nim
vercidui euguerat nostio coreetumsan vel el dit lum nismodolore doloborper sit alisl dolore do
do endit praesto essequis amcon esecte velenibh etum dipit, quat iril in et, cor iriuree umsandiat ipsustisl inis nons autpat velenit nullummy nim qu.
Lorperit luptati nsequat ulla cons euipit at, quat, venis nullaorem velese feugiamet, vulla corperos esto core velesti nsenibh ent autat luptatet, quate tat la feum verit prate ver sequisisl
iriureet utatem augait in esto dunt lam zzril dolortionum accum zzriure delis alisis.
Z powazaniem
Jan Nowak
stanowisko
18
Jan Jakub Kowalski
ul. Właściwa 1
50-000 Miasto
L. dz. 222/333
Wrocław, 10 listopada 2009
Dotyczy: Budowa drogi
Szanowny Panie,
Z poważaniem
Jan Nowak
stanowisko
19
municipality
of
wroclaw
ur ząd
miejski
wrocławia
PANTON 4635C/470U /CMYK: M48 Y96 K44/
Złoto: PANTON 875Club PANTON 876U
20
System Identyfikacji Wizualnej UMW — papier okolicznościowy
Prezydent Wrocławia
Rafał Dutkiewicz
Rafał Dutkiewicz
Mayor of Wrocław
21
System Identyfikacji Wizualnej UMW — koperta
Znaczek pocztowy
Znaczek pocztowy
Jan Jakub Kowalski
ul. Właściwa 1
50-000 Miasto
L. dz. 222/333
Wrocław 10.01.2005
Temat: Budowa drogi
Szanowny Panie,
Z poważaniem
Jan Nowak
stanowisko
Wydział Kultury
tel. +4871 355 55 55
fax +4871 355 55 55
[email protected]
www.wroclaw.pl
22
Zarządzenie Prezydenta Wrocławia w sprawie
wprowadzenia Systemu Identyfikacji Wizualnej
Zarządzenie nr 22/05 Prezydenta Wrocławia
z dnia 31 maja 2005 r.
Zarządzenie nr 26/05 Prezydenta Wrocławia
z dnia 21 czerwca 2005 r.
Zarządzenie nr K/35/09 Prezydenta Wrocławia
z dnia 8 października 2009 r.
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
załącznik nr 19
Linia graficzna materiałów promocyjnych i informacyjnych Wrocławia
71
72
Kultura czasu wolnego, polityka społeczna, praca i wiedza
73
Liternictwo
Proponowane kroje liter do zastosowania w materiałach promocyjnych i informacyjnych.
ZurichCnEU Normal
ABCDEFGHIJKLMNOPRSTUWXYZ
1234567890
abcdefghijklmnoprstuwxyz
ZurichCnEU Bold
1234567890
ZurichLtCnEU Normal
1234567890
ZurichLtXCnEU Normal
ABCDEFGHIJKLMNOPRSTUWXYZ abcdefghijklmnoprstuwxyz
1234567890
ZurichLtXCnEU Bold
1234567890
ZurichExEU Normal
1234567890
ZurichExEU Bold
1234567890
74
Square721CnEu Normal
1234567890
Square721CnEu Bold
1234567890
Square721Eu Normal
1234567890
Square721Eu Bold
1234567890
Square721ExEu Normal
A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U W X Y Z
a b c d e f g h i j k l m n o p r s t u w x y z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
Square721ExEu Bold
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
75
Humanist521CnEU Normal
ABCDEFGHIJKLMNOPRSTUWXYZ abcdefghijklmnoprstuwxyz
1234567890
Humanist521CnEU Bold
1234567890
Humanist521EU Normal
1234567890
Humanist521EU Bold
1234567890
Humanist521LtEU Normal
1234567890
Humanist521UBdEU Normal
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
Humanist521XBdCnEU Normal
1234567890
76
Humanist521XBdEU Normal
1234567890
Humanist521BlkEU Normal
1234567890
Humanist521EU Normal
1234567890
Humanist521EU Bold
1234567890
Humanist521UBlkEU Bold
1234567890
77
Logo
Logotyp podstawowy
Promocyjne logo Wrocławia — Wrocław miasto spotkań
Kolorystyka
C-0, M-100, Y-100, K-0
C-0, M-0, Y-0, K-100
Kolorystyka
C-0, M-0, Y-0, K-50
C-0, M-0, Y-0, K-100
Pole ochronne
A
A
78
Logo
Logotyp pomocniczy
Kolorystyka
C-0, M-100, Y-100, K-0
C-0, M-0, Y-0, K-100
Kolorystyka
C-0, M-0, Y-0, K-50
C-0, M-0, Y-0, K-100
Pole ochronne
A
A
79
Logo
Wersje językowe
miasto spotkań
Stadt der Begegnung
80
Square721
AlternateGothicNo2
ciudad de encuentro
AlternateGothicNo2
la ville de rencontres
AlternateGothicNo2
città di incontri
AlternateGothicNo2
cidade de encontro
AlternateGothicNo2
градът на срещите
Charcoal
místo setkaní
AlternateGothicNo2
m ø d e s t e d e t
AlternateGothicNo2
kohtumispaik
AlternateGothicNo2
áit chun cairde a dhéanamh
AlternateGothicNo2
susitikimų miestas
AlternateGothicNo2
tikšanos pilsēta
AlternateGothicNo2
találkozások városa
AlternateGothicNo2
il-post tal-laqgħa
AlternateGothicNo2
81
een stad van ontmoetingen
82
AlternateGothicNo2
oraş al întîlnirilor
AlternateGothicNo2
miesto stretnutí
AlternateGothicNo2
mesto srečanj
AlternateGothicNo2
kohtaamispaikka
AlternateGothicNo2
en mötesplats
AlternateGothicNo2
Linia graficzna materiałów promocyjnych i informacyjnych Wrocławia
Wrocław jest miastem nowoczesnym i dynamicznym, a co za tym idzie — stosującym różnego rodzaju materiały promocyjne, informacyjne, wydawnictwa, systemy wystawiennicze itd. Ich jednolita
stylistyka powinna utwierdzać odbiorcę w przekonaniu, że Wrocław — pomimo wielu celów i środków — jest jedną dobrze rozpoznawalną marką. Prezentowana linia graficzna została opracowana
w celu ujednolicenia wszystkich tego typu materiałów wydawanych przez Urząd Miejski Wrocławia.
Ich spójny charakter ma kluczowe znaczenie dla rozpoznawalności marki, jaką jest Wrocław.
Prezentowane na kolejnych stronach projekty są tylko propozycją rozwiązań graficznych. Na poszczególnych przykładach przedstawiono nowoczesną i prostą formę, jej charakter i klimat oraz kierunek,
jaki powinny przyjąć wszystkie materiały tworzone przez UMW. Niniejsza linia graficzna, mimo że
ściśle określa dopuszczalne czcionki i kolorystykę, daje jednak dużą swobodę w kreowaniu poszczególnych elementów informacyjnych i promocyjnych.
Główny nacisk został położony na dwie rzeczy: kolor oraz kształt. Kolor jest podstawowym elementem odróżniającym poszczególne działy, natomiast kształt — kwadrat i jego zwielokrotnienie — jest
tym, co spaja wszystkie elementy w jednolitą formę graficzną. Kolorystyka została opracowana
w taki sposób, by już na pierwszy rzut oka możliwe było czytelne odróżnienie od siebie materiałów
o różnej tematyce. Kwadrat w zestawieniu ze swobodnie stosowaną czcionką porządkuje natomiast
układ graficzny i wprowadza wrażenie dyscypliny. Mimo to, w ramach swojej płaszczyzny, dopuszcza stosowanie w dowolny sposób zdjęć, czcionek lub innych elementów graficznych.
Na kolejnych stronach zaprezentowane zostały projekty, będące jedynie przykładami sposobu zestawiania ze sobą ściśle określonych elementów, takich jak kolor i kwadrat, ze swobodnie dobieranymi
elementami — czcionkami o różnej wielkości lub zdjęciami. Określone zostały również ramy, w których można swobodnie kreować wizerunek miasta przy jednoczesnym zachowaniu spójności stylu.
Ze względu na szeroki zakres tematyczny produkowanych materiałów zastosowany został podział na
trzy grupy tematyczne i związaną z nimi kolorystykę:
■ linia czerwona — kultura czasu wolnego
■ linia zielona — polityka społeczna
■ linia niebieska — praca i wiedza.
83
Projekt linii graficznej dla materiałów promocyjnych i informacyjnych Wrocławia
Linia czerwona — kultura czasu wolnego
Element podstawowy
miasto spotkań
kultura czasu wolnego
84
CMYK
RGB
Linia czerwona
C-20, M-100, Y-100, K-0
R-172, G-13, B-11
Tytuł podstawowy: Kultura czasu wolnego
C-0, M-100, Y-100, K-0
R-209, G-0, B-7
Podtytuły:
Turystyka
C-0, M-75, Y-100, K-0
R-223, G-81, B-7
Rekreacja
C-0, M-50, Y-100, K-0
R-231, G-130, B-0
Sport
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
Sztuka i kultura
C-25, M-100, Y-0, K-0
R-170, G-0, B-102
Rozrywka
C-0, M-75, Y-0, K-0
R-226, G-87, B-146
Podział na grupy: turystyka, rekreacja, sport, sztuka i kultura, rozrywka
Turystyka
Rekreacja
C-0, M-75, Y-100, K-0
C-0, M-50, Y-100, K-0
ZurichLtCnEU Normal
turystyka
turystyka
ZurichLtCnEU Normal
1
rekreacja
2
ZurichCnEU Bold
rekreacja
ZurichCnEU Bold
Sztuka i kultura
Sport
C-50, M-0, Y-100, K-0
C-25, M-100, Y-0, K-0
ZurichLtCnEU Normal
sport
sport
ZurichLtCnEU Normal
3
sztuka i kultura
4
ZurichCnEU Bold
sztuka i kultura
ZurichCnEU Bold
Rozrywka
C-0, M-75, Y-0, K-0
ZurichLtCnEU Normal
rozrywka
5
rozrywka
ZurichCnEU Bold
85
Linia zielona — polityka społeczna
Element podstawowy
polityka społ eczna
CMYK
RGB
Linia zielona
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B
Tytuł podstawowy: Polityka społeczna
C-25, M-0, Y-100, K-40
R-123, G-134, B
Podtytuły:
Zdrowie i bezpieczeństwo
C-100, M-25, Y-60, K-40
R-0, G-70, B-69
Edukacja
C-50, M-0, Y-30, K-0
R-118, G-186, B
Pomoc społeczna
C-0, M-50, Y-100, K-0
R-231, G-130, B
Aktywizacja zawodowa
C-0, M-0, Y-100, K-0
R-253, G-228, B
Transport publiczny
C-0, M-55, Y-48, K-0
C-100, M-80, Y-0, K-0
R-232, G-130, B
Fundusze europejskie
86
R-0, G-41, B-11
Podział na grupy: zdrowie i bezpieczeństwo, edukacja, pomoc społeczna, aktywizacja zawodowa,
transport publiczny, fundusze europejskie
Zdrowie i bezpieczeństwo
Edukacja
C-100, M-25, Y-60, K-40
C-50, M-0, Y-30, K-0
polityka społeczna
polityka społeczna
ZurichLtCnEU Normal
p o l it yka s p o łe c z na
zdrowie i bezpieczeństwo
ZurichLtCnEU Normal
po l i ty ka spo łe c z na
1
edukacja
2
edukacja
ZurichCnEU Bold
ZurichCnEU Bold
Pomoc społeczna
Aktywizacja zawodowa
C-0, M-50, Y-100, K-0
C-0, M-0, Y-100, K-0
polityka społeczna
polityka społeczna
ZurichLtCnEU Normal
pomoc społeczna
pomoc społeczna
ZurichLtCnEU Normal
3
aktywizacja zawodowa
4
ZurichCnEU Bold
ZurichCnEU Bold
Transport publiczny
C-0, M-55, Y-48, K-0
Fundusze europejskie
C-100, M-80, Y-0, K-0
polityka społeczna
polityka społeczna
ZurichLtCnEU Normal
transport publiczny
transport publiczny
ZurichCnEU Bold
5
fundusze europejskie
ZurichLtCnEU Normal
6
ZurichCnEU Bold
87
Linia niebieska — praca i wiedza
Element podstawowy
praca i wiedza
88
CMYK
RGB
Linia niebieska
C-100, M-65, Y-0, K-0
R-0, G-59, B-128
Tytuł podstawowy: Praca i wiedza
C-100, M-55, Y-0, K-0
R-0, G-70, B-139
Podtytuły:
Nauka
C-0, M-75, Y-100, K-0
R-223, G-81, B-7
Biznes
C-75, M-0, Y-100, K-25
R-38, G-115, B-20
Inwestycje
C-65, M-100, Y-0, K-0
R-98, G-0, B-96
Innowacje
C-25, M-100, Y-0, K-0
R-170, G-0, B-102
Centrum kongresowe
C-0, M-75, Y-0, K-0
R-226, G-87, B-146
Podzial na grupy: nauka, biznes, inwestycje, innowacje, centrum kongresowe
Nauka
Biznes
C-0, M-75, Y-100, K-0
praca i wiedza
C-75, M-0, Y-100, K-25
ZurichLtCnEU Normal
praca i wiedza
nauka
nauka
praca i wiedza
praca i wiedza
1
biznes
ZurichLtCnEU Normal
2
ZurichCnEU Bold
ZurichCnEU Bold
Innowacje
Inwestycje
C-65, M-100, Y-0, K-0
C-25, M-100, Y-0, K-0
praca i wiedza
praca i wiedza
ZurichLtCnEU Normal
praca i wiedza
inwestycje
inwestycje
ZurichCnEU Bold
biznes
3
praca i wiedza
innowacje
ZurichLtCnEU Normal
4
innowacje
ZurichCnEU Bold
Centrum kongresowe
C-0, M-75, Y-0, K-0
praca i wiedza
praca i wiedza
centrum kongresowe
ZurichLtCnEU Normal
5
centrum kongresowe
ZurichCnEU Bold
89
Podstawowe zestawienia kolorystyczne
turystyka
1
rekreacja
2
sport
3
sztuka i kultura
4
rozrywka
90
5
CMYK
RGB
HEXA
PANTONE
C-20, M-100, Y-100, K-0
R-172, G-13, B-11
AC0D0B
1805
C-0, M-75, Y-100, K-0
R-223, G-81, B-7
DF5107
152
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-0, M-80, Y-100, K-0
R-221, G-70, B-8
DD4608
166
C-0, M-65, Y-100, K-0
R-226, G-101, B-0
E26500
144
C-30, M-100, Y-100, K-30
R-121, G-15, B-7
790F07
1815
C-20, M-100, Y-100, K-0
R-172, G-13, B-11
AC0D0B
1805
C-0, M-50, Y-100, K-0
R-231, G-130, B-0
E78200
138
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-0, M-65, Y-100, K-0
R-226, G-101, B-0
E26500
144
C-0, M-40, Y-80, K-0
R-239, G-157, B-65
EF9D41
157
C-30, M-100, Y-100, K-30
R-121, G-15, B-7
790F07
1815
C-20, M-100, Y-100, K-0
R-172, G-13, B-11
AC0D0B
1805
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
7DAC11
376
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-65, M-0, Y-100, K-0
R-82, G-154, B-25
529A19
369
C-30, M-0, Y-80, K-0
R-179, G-201, B-75
B3C94B
382
C-30, M-100, Y-100, K-30
R-121, G-15, B-7
790F07
1815
C-20, M-100, Y-100, K-0
R-172, G-13, B-11
AC0D0B
1805
C-25, M-100, Y-0, K-0
R-170, G-0, B-102
AA0066
227
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-40, M-100, Y-0, K-0
R-142, G-0, B-99
8E0063
234
C-20, M-80, Y-0, K-0
R-185, G-68, B-134
B94486
240
C-30, M-100, Y-100, K-30
R-121, G-15, B-7
790F07
1815
C-20, M-100, Y-100, K-0
R-172, G-13, B-11
AC0D0B
1805
C-0, M-75, Y-0, K-0
R-226, G-87, B-146
E25792
218
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-0, M-85, Y-0, K-0
R-222, G-56, B-128
DE3880
219
C-0, M-65, Y-0, K-0
R-228, G-110, B-161
E46EA1
237
C-30 M-100 Y-100 K-30
R-121 G-15 B-7
790F07
1815
p o l i tyka sp o łeczna
1
p o l i t y ka s p o łecz n a
edukacja
p ol i ty ka s p ołeczna
pomoc społeczna
2
3
pol i tyka s poł ec zna
po l i ty ka s po łecz na
transport publiczny
p o l i t y ka s p o łe c z n a
4
5
6
CMYK
RGB
HEXA
PANTONE
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
7DAC11
376
C-100, M-25, Y-60, K-40
R-0, G-70, B-69
004645
322
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-100, M-30, Y-60, K-55
R-0, G-56, B-56
003838
330
C-100, M-20, Y-60, K-15
R-0, G-91, B-88
005B58
3282
C-50, M-0, Y-100, K-40
R-82, G-116, B-6
527406
576
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
7DAC11
376
C-50, M-0, Y-30, K-0
R-118, G-186, B-175
76BAAF
324
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-55, M-10, Y-30, K-5
R-102, G-158, B-158
669E9E
319
C-40, M-0, Y-20, K-0
R-148, G-201, B-197
94C9C5
317
C-50, M-0, Y-100, K-40
R-82, G-116, B-6
527406
576
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
7DAC11
376
C-0, M-50, Y-100, K-0
R-231, G-130, B-0
E78200
138
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-0, M-55, Y-100, K-10
R-206, G-110, B-0
CE6E00
152
C-0, M-40, Y-80, K-0
R-239, G-167, B-65
EF9D41
143
C-50, M-0, Y-100, K-40
R-82, G-116, B-6
527406
576
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
7DAC11
376
C-0, M-0, Y-100, K-0
R-253, G-228, B-0
FDE400
Yellow
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-0, M-15, Y-100, K-0
R-248, G-200, B-0
F8C800
109
C-0, M-0, Y-65, K-0
R-255, G-241, B-114
FFF172
101
C-50, M-0, Y-100, K-40
R-82, G-116, B-6
527406
576
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
7DAC11
376
C-0, M-55, Y-48, K-0
R-232, G-130, B-114
E88272
493
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-10, M-60, Y-45, K-0
R-210, G-115, B-112
D27370
500
C-0, M-45, Y-40, K-0
R-237, G-153, B-135
ED9987
495
C-50, M-0, Y-100, K-40
R-82, G-116, B-6
527406
576
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
7DAC11
376
C-100, M-80, Y-0, K-0
R-0, G-41, B-112
002970
163
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-100, M-75, Y-0, K-35
R-0, G-37, B-89
002559
295
91
praca i wiedza
nauka
1
praca i wiedza
biznes
praca i wiedza
inwestycje
praca i wiedza
innowacje
praca i wiedza
centrum kongresowe
92
2
3
4
5
CMYK
RGB
HEXA
PANTONE
C-100, M-65, Y-0, K-0
R-0, G-59, B-128
003B80
301
C-0, M-75, Y-100, K-0
R-223, G-81, B-7
DF5107
152
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-0, M-80, Y-100, K-5
R-210, G-67, B-4
D24304
1665
C-0, M-60, Y-100, K-0
R-228, G-111, B-0
E46F00
151
C-100, M-70, Y-0, K-30
R-0, G-44, B-98
002C62
288
C-100, M-65, Y-0, K-0
R-0, G-59, B-128
003B80
301
C-75, M-0, Y-100, K-25
R-38, G-115, B-20
267314
363
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-80, M-0, Y-100, K-35
R-10, G-100, B-19
0A6413
364
C-80, M-0, Y-100, K-0
R-21, G-139, B-31
158B1F
361
C-100, M-70, Y-0, K-30
R-0, G-44, B-98
002C62
288
C-100, M-65, Y-0, K-0
R-0, G-59, B-128
003B80
301
C-65, M-100, Y-0, K-0
R-98, G-0, B-96
620060
259
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-75, M-100, Y-0, K-0
R-77, G-0, B-92
4D005C
260
C-50, M-100, Y-0, K-0
R-126, G-0, B-100
7E0064
2612
C-100, M-70, Y-0, K-30
R-0, G-44, B-98
002C62
288
C-100, M-65, Y-0, K-0
R-0, G-59, B-128
003B80
301
C-25, M-100, Y-0, K-0
R-170, G-0, B-102
AA0066
227
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-40, M-100, Y-0, K-0
R-142, G-0, B-99
8E0063
234
C-20, M-80, Y-0, K-0
R-185, G-68, B-134
B94486
240
C-100, M-70, Y-0, K-30
R-0, G-44, B-98
002C62
288
C-100, M-65, Y-0, K-0
R-0, G-59, B-128
003B80
301
C-0, M-75, Y-0, K-0
R-226, G-87, B-146
E25792
218
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
11110D
Black
C-0, M-85, Y-0, K-0
R-222, G-56, B-128
DE3880
219
C-0, M-65, Y-0, K-0
R-228, G-110, B-161
E46EA1
237
C-100, M-70, Y-0, K-30
R-0, G-44, B-98
002C62
288
Przykłady zastosowania
93
Zalecane formaty — format podstawowy
A
0
Format podstawowy 21 cm x 21 cm
A
94
Zalecane pozostałe formaty
A
A
A
A
Format 21 cm x 10 cm
Format A4 pionowy
0
Format A4 poziomy
95
A
polityka społeczna
0
A
96
A
p o l i t y ka s p o łe c z n a
A
polityka społeczna
Format A4 poziomy
A
polityka s p o ł e c zna
polityka społ ec z na
A
Format A4 pionowy
97
A
praca i wiedza
0
A
98
A
pr aca i w i edz a
A
p r ac a i w ie d za
Format A4 poziomy
A
pr ac a i wie dza
p r a c a i w ie d z a
A
Format A4 pionowy
99
Okładka przykładowego folderu SPORT w formacie kwadratowym o wymiarach 21 cm x 21 cm
sport
Linia czerwona
CMYK
RGB
Tytuł podstawowy: Kultura czasu wolnego
Podtytuł: Sport
100
C-20, M-100, Y-100, K-0
R-172, G-13, B-11
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
C-65, M-0, Y-100, K-0
R-82, G-154, B-25
C-30, M-0, Y-80, K-0
R-179, G-201, B-75
C-30, M-100, Y-100, K-30
R-121, G-15, B-7
Przykłady rozwiązań graficznych poszczególnych stron folderu SPORT w formacie kwadratowym o wymiarach 21 cm x 21 cm
A
1/2 A
czasu
1/2 A
kultura
s p o r t wolnego
the unconditional
backing of the President
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
One of the key indicators of the potential success
of an international exhibition is the strong
2
A
Wrocław has obtained
sport
support the project receives at all government
levels within the host country. EXPO 2012 in
Wrocław has obtained the unconditional backing
of the President of the Republic of Poland as well
as the nation’s government. government levels
within the host country. EXPO 2012 in Wrocław
has obtained the unconditional backing of the
President of the Republic of Poland as well as the
nation’s government. One of the key indicators of
the
potential
success
of
an
international
exhibition is the strong support the project
receives at all government levels within the host
country.
A
A
the
the
potential
success
of
an
international
potential
success
of
an
international
country.
country.
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
1/2 A
2
A
sport
sport
1/2 A
the
potential
success
of
an
international
country.
A
101
Przykładowa strona folderu SPORT w formacie A4
A
1/2 A
czasu
sport
wolnego
the unconditional
1/2 A
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
One of the key indicators of the potential success of
an international exhibition is the strong support the
project receives at all government levels within the
host country. EXPO 2012 in Wrocław has obtained
the unconditional backing of the President of the
Republic of Poland as well as the nation’s
government. government levels within the host
country. EXPO 2012 in Wrocław has obtained the
unconditional backing of the President of the
government. One of the key indicators of the
102
1/2 A
kultura
Przykładowa strona folderu SPORT w formacie A4
A
1/2 A
sport
1/2 A
the unconditional
1/2 A
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
103
Przykładowe strony w formacie A4 poziomym
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
czasu
wolnego
A
as the nation’s
kultura
1/2 A
sport
1/2 A
1/2 A
sport
1/2 A
the unconditional
of the Republic
A
of Poland as well
1/2 A
1/2 A
104
czasu
wolnego
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
One of the key indicators of the potential
success of an international exhibition is the
strong support the project receives at all
government levels within the host country.
EXPO 2012 in Wrocław has obtained the
unconditional backing of the President of
the Republic of Poland as well as the nation’s
government. government levels within the
host country. EXPO 2012 in Wrocław has
obtained the unconditional backing of the
President of the Republic of Poland as well as
the nation’s government. One of the key
indicators of the
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
A
sport
sport
kultura
A
Przykładowe strony w formacie 10 cm x 21 cm
success of an international exhibition is
the strong support the project receives at
all government levels within the host
country. EXPO 2012 in Wrocław has
obtained the unconditional backing of
the President of the Republic of Poland
as well as the nation’s government.
government levels within the host
obtained the unconditional backing of
the President of the Republic of Poland
as well as the nation’s government. One
of the key indicators of the
105
Okładka przykładowego folderu ZDROWIE
w formacie kwadratowym o wymiarach 21 cm x 21 cm
Linia zielona
CMYK
RGB
Tytuł podstawowy: Polityka społeczna
C-50, M-0, Y-100, K-0
R-125, G-172, B-17
C-100, M-25, Y-60, K-40
R-0, G-70, B-69
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
C-100, M-30, Y-60, K-55
R-0, G-56, B-56
C-100, M-20, Y-60, K-15
R-0, G-91, B-88
C-50, M-0, Y-100, K-40
R-82, G-116, B-6
Podtytuł: Zdrowie i bezpieczeństwo
106
Przykłady rozwiązań graficznych poszczególnych stron folderu ZDROWIE
A
the unconditional
of the Republic
zdrowie
of Poland as well
zdrowie
2
as the nation’s
A
polityka
społeczna
1/2 A
1/2 A
One of the key indicators of the potential success of an international
exhibition is the strong support the project receives at all government levels
within the host country. EXPO 2012 in Wrocław has obtained the
unconditional backing of the President of the Republic of Poland as well as
the nation’s government. government levels within the host country. EXPO
2012 in Wrocław has obtained the unconditional backing of the President of
the Republic of Poland as well as the nation’s government. One of the key
indicators of the potential success of an international exhibition is the strong
support the project receives at all government levels within the host country.
A
A
A
1/2 A
1/2 A
the unconditional
of the Republic
nation’s government. One of the key indicators
as the nation’s
nation’s government. One of the key indicators
2
A
of Poland as well
country.
One of the key indicators of the potential success of an international
exhibition is the strong support the project receives at all government levels
within the host country. EXPO 2012 in Wrocław has obtained the
unconditional backing of the President of the Republic of Poland as well as
the nation’s government. government levels within the host country. EXPO
2012 in Wrocław has obtained the unconditional backing of the President of
the Republic of Poland as well as the nation’s government. One of the key
indicators of the potential success of an international exhibition is the strong
support the project receives at all government levels within the host country.
country.
A
107
Przykładowa strona folderu ZDROWIE w formacie A4
A
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
zdrowie
health
1/2 A
as the nation’s
polityka
społeczna
108
1/2 A
1/2 A
Przykładowa strona folderu ZDROWIE w formacie A4
A
1/2 A
the unconditional
1/2 A
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
1/2 A
zdrowie
109
Przykładowa strona folderu ZDROWIE w formacie A4 poziomym
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
zdrowie
A
as the nation’s
polityka
społeczna
1/2 A
health
1/2 A
1/2 A
health
1/2 A
the unconditional
1/2 A
of the Republic
of Poland as well
1/2 A
A
as the nation’s
110
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
the Republic of Poland as well as the
nation’s government. government levels
within the host country. EXPO 2012 in
Wrocław has obtained the unconditional
backing of the President of the Republic of
Poland as well as the nation’s government.
One of the key indicators of the
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
polityka
społeczna
A
A
as the nation’s
zdrowie
the Republic of Poland as well as the
nation’s government. government levels
within the host country. EXPO 2012 in
Wrocław has obtained the unconditional
backing of the President of the Republic of
Poland as well as the nation’s government.
the Republic of Poland as well as the nation’s
government. government levels within the
host country. EXPO 2012 in Wrocław has
obtained the unconditional backing of the
President of the Republic of Poland as well as
the nation’s government. One of the key
indicators of the
111
Okładka przykładowego folderu NAUKA
praca i wiedza
nauka
Linia niebieska
CMYK
RGB
Tytuł podstawowy: Praca i wiedza
C-100, M-65, Y-0, K-0
R-0, G-59, B-128
C-0, M-75, Y-100, K-0
R-223, G-81, B-7
C-0, M-0, Y-0, K-100
R-17, G-17, B-13
C-0, M-80, Y-100, K-5
R-210, G-67, B-4
C-0, M-60, Y-100, K-0
R-228, G-111, B-0
C-100, M-70, Y-0, K-30
R-0, G-44, B-98
Podtytuł: Nauka
112
Przykłady rozwiązań graficznych poszczególnych stron folderu NAUKA
A
praca
the unconditional
of the Republic
1/2 A
1/2 A
wiedza
as the nation’s
science
2
A
of Poland as well
the potential success of an international
A
A
1/2 A
the unconditional
1/2 A
of the Republic
of Poland as well
nauka
2
A
as the nation’s
A
113
Przykładowa strona folderu NAUKA w formacie A4
A
1/2 A
the unconditional
1/2 A
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
1/2 A
nauka
praca
wiedza
114
Przykładowa strona folderu NAUKA w formacie A4
A
1/2 A
1/2 A
1/2 A
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
115
Przykładowa strona folderu NAUKA w formacie A4 poziomym
1/2 A
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
1/2 A
praca
wiedza
nauka
A
the unconditional
nauka
A
1/2 A
One of the key indicators of the potential success of an international exhibition is
the strong support the project receives at all government levels within the host
country. EXPO 2012 in Wrocław has obtained the unconditional backing of the
President of the Republic of Poland as well as the nation’s government.
government levels within the host country. EXPO 2012 in Wrocław has obtained
the unconditional backing of the President of the Republic of Poland as well as the
nation’s government. One of the key indicators of the
1/2 A
1/2 A
1/2 A
One of the key indicators of the potential success of an international exhibition is
the strong support the project receives at all government levels within the host
country. EXPO 2012 in Wrocław has obtained the unconditional backing of the
President of the Republic of Poland as well as the nation’s government.
government levels within the host country. EXPO 2012 in Wrocław has obtained
the unconditional backing of the President of the Republic of Poland as well as the
nation’s government. One of the key indicators of the
116
potential
success
of
an
international exhibition is the
strong support the project receives
at all government levels within the
host country. EXPO 2012 in
Wrocław
has
obtained
the
unconditional backing of the
President of the Republic of Poland
praca
A
A
wiedza
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
One of the key indicators of the potential success of an
international exhibition is the strong support the project receives
at all government levels within the host country. EXPO 2012 in
Wrocław has obtained the unconditional backing of the President
of the Republic of Poland as well as the nation’s government.
government levels within the host country. EXPO 2012 in
Wrocław has obtained the unconditional backing of the President
of the Republic of Poland as well as the nation’s government. One
of the key indicators of the
the unconditional
of the Republic
of Poland as well
as the nation’s
potential
success
of
an
international exhibition is the
strong support the project receives
at all government levels within the
host country. EXPO 2012 in
Wrocław
has
obtained
the
unconditional backing of the
President of the Republic of Poland
science
117
Opakowanie i płyta CD
sport
ty sport
k
o
ie
we
Ob
Obiekty
sportowe
sport
118
3
zdrowie
1
skie sz
w
a
pi
cł
ta
le
Wr
o
Wrocławskie
szpitale
zdrowie
119
praca i wiedza
nauka
ski e u c
w
a
z
cł
nie
el
Wr
o
Wrocławskie
uczelnie
nauka
120
1
Zastosowanie linii graficznej na nośnikach zewnętrznych
121
Billboard
sport
miasto spotkań
122
sport
Mistrzostwa
Wrocławia
w jeździe
na rolkach
Komponent regionalny Programu Operacyjnego Kapitał
Ludzki to wsparcie dla:
- osób bezrobotnych i biernych zawodowo,
- osób zagrożonych wykluczeniem społecznym,
- przedsiębiorców i ich pracowników,
- osób kształcących się w systemie oświaty.
Zgodnie z zaakceptowanymi przez Komisję Europejską
Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia, na
realizację PO KL przeznaczono kwotę 11 420 207 tys. euro,
z czego 9 707 176 tys. euro pochodzi z Europejskiego
Funduszu Społecznego a 1 713 031 tys. euro, ze środków
krajowych.
Na realizację komponentu regionalnego przeznaczono ok.
62 % wszystkich środków alokowanych na Program, tj.
kwotę 7 101 740 tys. euro, z czego województwo
dolnośląskie otrzymało 485 370 tys. euro.
123
Citylight
124
125
Billboard
polityka społeczna
zd r o wi e
Międzynarodowy
Zjazd
Chirurgów
zdrowie
22.08.2009
miasto spotkań
126
Hala Stulecia
127
Citylight
polityka społeczna
zd r owi e
zdrowie
Międzynarodowy
Zjazd Chirurgów
22.08.2009
Hala Stulecia
128
miasto spotkań
129
Billboard
praca i wiedza
nauka
miasto spotkań
130
nauka
Wrocławska
Olimpiada
Matematyczna
Zgodnie z zaakceptowanymi przez Komisję Europejską
Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia, na
realizację PO KL przeznaczono kwotę 11 420 207 tys. euro,
z czego 9 707 176 tys. euro pochodzi z Europejskiego
Funduszu Społecznego a 1 713 031 tys. euro, ze środków
krajowych.
Na realizację komponentu regionalnego przeznaczono ok.
62 % wszystkich środków alokowanych na Program, tj.
kwotę 7 101 740 tys. euro, z czego województwo
dolnośląskie otrzymało 485 370 tys. euro.
131
Citylight
praca i wiedza
nauka
miasto spotkań
Wrocławska
Olimpiada
Matematyczna
nauka
potential success of an international
exhibition is the strong support the
project receives at all government
levels within the host country. EXPO
2012 in Wrocław has obtained the
unconditional
backing
of
the
President of the Republic of Poland as
well as the nation’s government.
country. EXPO 2012 in Wrocław
132
22.08.2009
Hala Stulecia
133
Gadżety promocyjne
Okładka segregatora
134
Gadżety promocyjne
Torba papierowa
135
Gadżety promocyjne
Torba papierowa
136
Gadżety promocyjne
Torba papierowa
137
Gadżety promocyjne
Koszulka bawełniana
138
Gadżety promocyjne
Koszulka bawełniana
139
Gadżety promocyjne
Torba bawełniana
140
Gadżety promocyjne
Podkładki korkowe
141
142
Poradnik językowy
Pomoc w redagowaniu pism, formy grzecznościowe,
wskazówki edytorskie
143
Aby ułatwić Państwu pisanie tekstów i rozstrzyganie wątpliwości
językowych oraz graficznych, Biuro Promocji Miasta realizuje projekt
Poradnia.
Zachęcamy do korzystania z doświadczenia kolegów prowadzących
projekt:
■ redaktorzy
tel. +48 717 77 86 90
+48 717 77 83 95
■ graficy
tel. +48 717 77 80 37
+48 717 77 89 68
+48 717 77 82 97
e-mail: [email protected]
144
Spis treści
1. Teksty — jak pisać, czego unikać .............................................................................................................. 146
2. Skróty i skrótowce .................................................................................................................................... 147
3. Liczebniki, daty itp. ................................................................................................................................... 148
4. Ze spacją czy bez ..................................................................................................................................... 150
5. Pisownia nazw ulic, placów itp. ................................................................................................................ 150
6. Mała czy wielka litera ............................................................................................................................... 151
7. Interpunkcja i typografia ........................................................................................................................... 153
8. Pleonazmy ................................................................................................................................................ 154
9. Błędy ortograficzne ................................................................................................................................... 155
10. Kłopotliwe wyrażenia ................................................................................................................................ 157
11. Razem czy osobno .................................................................................................................................... 159
12. Formy grzecznościowe i adresatywne ...................................................................................................... 161
13. Kreskologia ................................................................................................................................................ 164
145
TEKSTY — jak pisać, czego unikać
Wskazówki redakcyjne nie tylko dla wtajemniczonych...
W dobie powszechnego dostępu do Internetu i — jak się
w pierwszej chwili wydaje — związanych z tym udogodnień,
często okazuje się, że sformułowanie najprostszego komunikatu
(pisma czy notatki) sprawia nam jednak poważny problem.
Poniższe wskazówki zostały zebrane po to, by pomóc mniej
doświadczonym autorom tekstów uniknąć najczęściej
popełnianych błędów.
Ponieważ w tak krótkim opracowaniu nie można omówić
wszystkich zawiłości języka polskiego, a także przewidzieć
i rozstrzygnąć wszystkich wątpliwości wyłaniających się często
dopiero w trakcie pisania, zachęcamy do regularnego korzystania ze słowników PWN on-line na stronie www.pwn.pl, gdzie
w przyjazny dla użytkownika sposób przedstawiono zarówno
zasady pisowni, jak i (dla bardziej dociekliwych) reguły rządzące
polską ortografią.
Na początek kilka podstawowych zasad:
Czytaj, zanim wyślesz — dzięki temu unikniesz błędów,
wynikających z przeredagowywania tekstów (m.in. pozostałości
po funkcjach „kopiuj/wklej”); najlepiej postawić się wówczas w roli
adresata/czytelnika i sprawdzić, czy komunikat jest zrozumiały.
Pisz zwięźle i zrozumiale (czyli maksimum treści w minimum
formy) — adresat/czytelnik na pewno to doceni.
Sprawdzaj pisownię, nawet gdy nie masz wątpliwości — język
jest żywy, a Rada Języka Polskiego nie siedzi bezczynnie, tylko
wciąż wprowadza jakieś zmiany w ortografii. Zanim zostaną
opublikowane w postaci książkowej, warto wejść na stronę
www.pwn.pl i tam zajrzeć do słownika ortograficznego.
Bądź konsekwentny — ponieważ istnieje wiele sposobów
zapisu np. nazw ulic czy dat, ważne jest, by w danym dokumencie/tekście przyjąć jedną: ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego,
ul. Generała Józefa Hallera, ul. Gabrieli Zapolskiej albo
ul. Piłsudskiego, ul. Hallera, ul. Zapolskiej; 10 listopada 1964
albo 10.11.1964, albo 10 XI 1964 — przy czym należy pamiętać,
że w umowach i listach miesiąc zapisuje się słownie i zawsze
w formie odmienionej!
Unikaj podwójnych wyróżnień — albo pogrubienie (bold), albo
podkreślenie — tekst będzie bardziej czytelny. Wersaliki (wielkie
litery) służą do wyróżnienia pojedynczych słów lub krótkich fraz
(np. tytuł artykułu), dłuższe fragmenty stają się nieczytelne.
Właściwie dobieraj czcionki — nadmierna różnorodność może
„zaśmiecić” dokument/tekst; najlepiej stosować nie więcej niż
trzy kroje (tytuł, śródtytuł można przecież wyróżnić boldem).
146
Objaśnienia zastosowanych skrótów:
M. = mianownik (kto? co?)
D. = dopełniacz (kogo? czego?)
C. = celownik (komu? czemu?)
B. = biernik (kogo? co?)
N. = narzędnik (kim? czym? z kim? z czym?)
Ms. = miejscownik (o kim? o czym? w kim? w czym?)
W. = wołacz (siódmy przypadek deklinacji [odmiany rzeczownika],
używany w zwrotach do kogoś)
lp = liczba pojedyncza
lm = liczba mnoga
SKRÓTY I SKRÓTOWCE
Przykład błędu
Jeśli skrót kończy zdanie, to jego kropka jest jednocześnie kropką
kończącą zdanie:
np. To jest spółka z o.o.
Jeżeli zdanie kończy inny znak interpunkcyjny niż kropka,
to stawiamy go po kropce kończącej skrót:
np. Czy to jest spółka z o.o.?
Forma prawidłowa
Komentarz
dr.
mgr.
mjr.
nr.
płk.
wg.
dr = doktor
mgr = magister
mjr = major
nr = numer
płk = pułkownik
wg = według
Skróty składające się z pierwszej i ostatniej
litery wyrazu (czasami też z jednej z liter
środkowych) piszemy bez kropki. Jedynie
w przypadku użycia takiego skrótu dla
wyrazu w przypadku zależnym (innym niż
M.) kropkę stosujemy, np. doktora dr. (w takiej
sytuacji możemy też użyć formy dra).
UWAGA! Skróty typu mgr, dr, prof., inż., dr
hab. stawiamy tylko przed nazwiskami i nie
używamy ich jako samodzielnych wyrazów
np. w treści pisma.
UWAGA! Po skrótach typu mgr, dr
odnoszących się do kobiet nie stawiamy
kropki w przypadkach zależnych. Np. Nie zdałem
egzaminu u dr. Nowaka/Kwiatkowskiego
(u mężczyzny). Nie zdałem egzaminu u dr
Nowak/Kwiatkowskiej (u kobiety).
Al
g
r
s
św
Ul
al. = aleja
g. lub godz. = godzina
r. = rok
s. = strona [ale: s = sekunda]
św. = święty
ul. = ulica
Stawia się kropkę po skrócie, który jest
początkową literą lub początkowymi
literami skracanego wyrazu.
UWAGA! Pisownia nazw ulic z członem
święty: ul. Świętej Doroty, ale:
ul. św. Doroty.
a/a
b/m
b.r.
c.d.n.
d/s, ds
i.t.d.
i.t.p.
j.w., j/w
n.p., np
w/w, w / w, w.ww.
aa = ad acta,
bm. = bieżącego miesiąca
br. = bieżącego roku
cdn. = ciąg dalszy nastąpi
ds. = do spraw
itd. = i tak dalej
itp. = i tym podobne
jw. = jak wyżej
np. = na przykład
ww. lub wyż.wym. = wyżej wymieniony
Skróty takie piszemy łącznie bez spacji
(mimo iż pochodzą od dwóch lub więcej
wyrazów) i z kropką tylko na końcu.
UWAGA! Wyjątek stanowi skrót aa
(= ad acta) pisany łącznie, ale bez kropki
na końcu.
147
Postawienie lub pominięcie w skrócie kropki jest bardzo istotne,
gdyż w pewnych przypadkach rozstrzyga o znaczeniu skrótu,
np.:
■ m.in. = między innymi
■ min = minuta
■ min. = minimum, minister
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
KPA, K.P.A., Kpa
m. in.
ne
npm
o. o.
pne
p. o.
k.p.a. = kodeks postępowania adminis- Skróty tego typu piszemy bez spacji
tracyjnego
i z kropką po każdym członie.
m.in. = między innymi
n.e. = naszej/nowej ery
n.p.m. = nad poziomem morza
np. 1379 m n.p.m.
o.o. = ograniczona odpowiedzialność
p.n.e. = przed naszą/nową erą
p.o. = pełniący obowiązki
zł.
gr.
dol
zł = złoty
gr = grosz
dol. = dolar
Skróty jednostek monetarnych zapisuje
na dwa sposoby: obce jednostki z kropką,
polskie — bez kropki.
sek., s.
min.
s = sekunda
min = minuta
Skrót od sekunda i minuta piszemy bez kropki
na końcu.
Z kropką zyskują one inne znaczenie np. m.in.
= między innymi, min. = minimum,
minister, s. = strona.
min
max.
min. = minimum, minister
max lub maks. = maksimum
Częsty błąd wynikający z podobieństwa do
skrótu słowa minuta.
n / Odrą
k/Warszawy
n. = nad
k. = koło
np. Frankfurt n. Odrą
np. Włochy k. Warszawy
DU, Nr. X Poz. Y
DzU NR. X, POZ. Y
Dz.U. (bez spacji)
Dz. U. Nr 2, poz. 45
lub: Dz. U. z 1995 r., Nr 45, poz. 1070
Wprawdzie zgodnie z zasadami powinno być
DzU, ale językoznawcy akceptują powszechnie używany i wynikający z § 162 powszechnie obowiązujących Zasad Techniki Prawodawczej skrót Dz. U. (ze spacją w środku
skrótu!). W przypadku „Monitora Polskiego”
prawidłowym skrótowcem jest M.P.
DU, DzU, DzUrz
Dz. Urz.
HTMLa lub HTML’a
IPNie lub IPN’ie
Prokom-u lub Prokom’u
HTML-a
IPN-ie
Prokomu
Spotyka się również skrót Dz. U., ale dla
odróżnienia od Dziennika Ustaw lepiej
stosować skrót Dz. Urz.
Jeśli skrótowiec da się odmieniać, robi się
to z użyciem łącznika.
Łącznik pomija się, gdy skrótowiec ma charakter rzeczownika i kończy się małą literą.
LICZEBNIKI, DATY itp.
Przykład błędu
15 lipiec 2007r.
15.VII.2007r.
15. 07. 2007
148
Forma prawidłowa
15 lipca 2007, 15 lipca 2007 r.
15 lipca 2007 roku
Komentarz
1. miesiąc zapisany słownie, odmieniony
np. 15 (w domyśle: dzień) lipca;
w takim zapisie nie stosujemy kropek;
15 VII 2007, 15 VII 2007 r., 15 VII 2007 2. miesiąc zapisany cyfrą rzymską;
roku
w takim przypadku również bez kropek;
3. dzień, miesiąc i rok zapisany cyframi
arabskimi; wówczas stawiamy kropkę
15.07.2007
po członie oznaczającym dzień i miesiąc.
Forma prawidłowa
Komentarz
1990r.
XXw.
r. 1990, w r. 1990
w. XX, w w. XX
1990 r.
XX w.
rok 1990, w roku 1990
wiek XX, w wieku XX
Przed skrótami r. (rok) i w. (wiek) dajemy
spację. Skrótów tych nie stosuje się przed
datą, tylko po dacie.
90-tych
14-ta
lata 70-te
lata 70te
lata ‘70
lata 90’
3-go maja
90.
14.
lata 70.
lata 70.
lata 70.
lata 90.
3 maja
Do liczebników pisanych cyframi nigdy nie
dodaje się końcówek fleksyjnych (np. -tych,
-tego). Po cyfrach arabskich oznaczających
liczebniki porządkowe stawiamy kropki, np.
na 10. (= dziesiątym) piętrze; w 3. (= trzeciej) osobie; po raz 7. (= siódmy). Kropka
po liczebniku może być opuszczona, jeśli
z kontekstu jednoznacznie wynika, że użyto
liczebnika porządkowego, np. Chodzę do
6 klasy.
Jeśli liczba oznacza rok, to w konstrukcji
w roku 1970 nie stawiamy kropki. Kropkę
można opuszczać w niektórych skonwencjonalizowanych formach, np. rozdział 4 itp.
UWAGA! Po liczebnikach wyrażonych
cyframi rzymskimi nie stawiamy kropki.
trzeci lipiec
trzeci lipca
W domyśle trzeci dzień lipca. Chyba że
chcemy powiedzieć np. To był trzeci tak
przyjemny lipiec w moim życiu.
wymowa:
rok tysiąc dziewięćsetny sześćdziesiąty
czwarty
Błędy wynikające z podobieństwa do porok tysiąc dziewięćset sześćdziesiąty prawnych form „pełnych setek”, np. rok
czwarty
tysiąc dziewięćsetny, rok dwutysięczny
(2000).
rok dwa tysiące ósmy
W datach postać liczebników porządkowych
mają tylko dwa ostatnie określenia
(najczęściej dziesiątki i jednostki). Pozostałe
składniki (tysiące, setki) nie podlegają
odmianie.
rok dwutysięczny ósmy
100.5
1,250,000
100,5
1 250 000
lub (najczęściej w tabelach) 1250000
Część ułamkową od całkowitej zawsze
oddziela przecinek. 3-cyfrowe grupy tysięcy
w liczbach więcej niż 4-cyfrowych oddziela
się spacją (najlepiej twardą). Nie należy stosować kropki. Cyfr stojących po przecinku
nie dzieli się na grupy 3-cyfrowe.
ilość mieszkańców
ilość gatunków
ilość wydobytych ton, itp.
liczba mieszkańców
liczba gatunków
liczba wydobytych ton, itp.
W odniesieniu do rzeczowników policzalnych (jednostką miary są sztuki) powinno
się używać słowa liczba, a odniesieniu do
rzeczowników niepoliczalnych (jednostkami
miary są kilogramy, metry sześcienne itp.)
ilość.
UWAGA! Słownik Poprawnej Polszczyzny
PWN dopuszcza potoczne użycie słowa
ilość jako określenie miary tego, co może być
liczone.
10-cio metrowy
20-sto lecie
XX-sto lecie
80-cio letni
3-cio majowy
10-metrowy
20-lecie
XX-lecie
80-letni
3-majowy
W wyrazach złożonych z liczbą lub literą
w pierwszej części łącznik stawia się między
tymi członami.
149
Przykład błędu
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
dwu i pół letni
ponad dwudziesto dwu piętrowy
trzy krotny, dwudziesto krotny
sto krotnie, wielo krotnie
osiem set
dwuipółletni
ponaddwudziestodwupiętrowy,
trzykrotny, dwudziestokrotny
stokrotnie, wielokrotnie
osiemset, tysiącletni
Złożenia liczebników pisanych słownie
z rzeczownikami, przymiotnikami
i przysłówkami zawsze pisane są jako
jedno słowo, bez spacji oraz łączników.
15-stka
w pierwszej 10-tce
piętnastka
w pierwszej dziesiątce
Rzeczowniki odliczebnikowe zawsze
zapisuje się słownie.
ZE SPACJĄ CZY BEZ
ZE SPACJĄ CZY BEZ
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
100zł, 300pln, 300PLN
33km
15 m2
art.136§2
100 zł, 300 PLN
33 km
15 m2
art. 136 § 2
Ze spacją
22 % VAT
36,6 °C, - 2 °C
60 / 100 gr
22% VAT
36,6°C, –2°C
60/100 gr
Bez spacji,
dłuższa kreska w znaku „minus”.
ul. Słoneczna 5 / 1
ul. Słoneczna 5m.1
ul. Słoneczna 5/1
albo: ul. Słoneczna 5 m. 1
Spację stawiamy po skrócie ul. i przed
numerem domu. Numer mieszkania możemy
zapisać na dwa sposoby:
z ukośnikiem bez spacji z dwóch stron lub
ze skrótem m. — wówczas stawiamy
spację po numerze domu i po skrócie.
Pan / Pani
Pan/Pani
Jeśli to możliwe, unikajmy jednak pisania
dokumentów uniwersalnych. Zwłaszcza
w wypadku zaproszeń warto zrobić dwie
wersje — osobną dla Pań i osobną dla
Panów.
PISOWNIA NAZW ULIC, PLACÓW itp.
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
Ul. Bernardyńska
Pl. Nowy Targ
ul. Bernardyńska
pl. Nowy Targ
W danych teleadresowych skróty ul. i pl.
piszemy małymi literami.
Ul. K. Wielkiego
ul. H. Brodatego
ul. Kazimierza Wielkiego
ul. Henryka Brodatego
Nie skracamy nazw ulic pochodzących
od imion i przydomków władców.
Ul. G. Zapolska
ul. Zapolskiej G.
ul. Gabrieli Zapolskiej
ul. G. Zapolskiej
Nazwy ulic pochodzące od imion i nazwisk
znanych osób zapisujemy stosując nazwisko
poprzedzone pełnym imieniem lub tylko jego
pierwszą literą.
ul. Św. Mikołaja
ul. Bł. Czesława
ul. św. Mikołaja
ul. Świętego Mikołaja
ul. bł. Czesława
ul. Błogosławionego Czesława
Obie formy zapisu nazwy ulicy z członem
świętej i świętego oraz błogosławionej
i błogosławionego są poprawne. Pamiętajmy
jednak, że przy zapisie skróconym, skrót św.
i bł. piszemy małą literą.
150
Forma prawidłowa
Komentarz
Ul. Rynek-Ratusz
ul. Przejście Żelaźnicze
ul. Sukiennice
ul. Wybrzeże Wyspiańskiego
ul. Podwale
Rynek-Ratusz
Przejście Żelaźnicze
Sukiennice
Wybrzeże Wyspiańskiego
Podwale
Przy nazwach typu: Przejście, Podwale,
Wybrzeże, Sukiennice, Zaułek, Bulwar itp.
w adresie nie dopisujemy skrótu ul., pl., al.
ul. Na niskich Łąkach
ul. Na grobli
ul. Na ostatnim groszu
ul. Wojciecha Z Brudzewa,
ul. Wojciecha Zbrudzewa
ul. Na Niskich Łąkach
ul. Na Grobli
ul. Na Ostatnim Groszu
ul. Wojciecha z Brudzewa
Wyrazy wchodzące w skład określenia
dotyczącego nazw ulic, placów itp. piszemy
wielką literą, natomiast spójniki i przyimki
wchodzące w skład nazwy piszemy małą
literą.
Przykład błędu
MAŁA CZY WIELKA LITERA
Forma prawidłowa
Komentarz
Małą literą piszemy:
Wrocławianin, Gdańszczanin
wrocławianin, gdańszczanin
nazwy mieszkańców miast, osiedli i wsi;
Województwo Dolnośląskie,
Warmińsko-Mazurskie
województwo dolnośląskie,
warmińsko-mazurskie
nazwy województw;
Wrocławski, wrocłaski
Dolnośląski
Mazurski
wrocławski
dolnośląski
mazurski
przymiotniki pochodzące od nazw miast,
województw, regionów;
Poniedziałek, Wtorek
Styczeń, Luty
poniedziałek, wtorek itd.
styczeń, luty itd.
nazwy dni tygodnia i miesięcy [wyjątek:
Wielki Czwartek, Wielki Piątek, Wielka Sobota];
Kwartał, Półrocze, Rok, Wiek,
Karnawał, Adwent, Post
kwartał, półrocze, rok, wiek, karnawał, nazwy okresów kalendarzowych, epok
i prądów kulturalnych
adwent, post
Stan Wojenny, Druga Wojna Światowa,
Powstanie Warszawskie, Rewolucja Francuska
stan wojenny, druga wojna światowa, nazwy wydarzeń i aktów dziejowych;
powstanie warszawskie, rewolucja
francuska
zakon Dominikanów, siostra Urszulanka,
Chrześcijanin, Katolik, Buddysta
zakon dominikanów, siostra urszulanka, skrócone nazwy zakonów, ich członków
i członków społeczności wyznaniowych;
chrześcijanin, katolik, buddysta
język Polski
lista Rosyjskich piosenkarzy
msza Rzymsko-Katolicka
kultura Europejska
język polski
lista rosyjskich piosenkarzy
msza rzymskokatolicka
kultura europejska
przymiotniki od nazw kontynentów, krajów,
miejscowości, narodów, obrządków religijnych (o ile nie stanowią części nazwy
własnej);
Ustawa o Powszechnym Obowiązku Wojskowym RP
Ustawa o Fundacjach,
Ustawa O Izbach Lekarskich
Ustawa o powszechnym obowiązku
wojskowym RP
Ustawa o fundacjach,
Ustawa o izbach lekarskich
w nazwach ustaw i innych aktów prawnych
tylko pierwszy wyraz piszemy wielką literą.
Dyrektywa w Sprawie Rynków Instrumentów Finansowych
Dyrektywa w sprawie rynków
instrumentów finansowych
151
Przykład błędu
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
Wielką literą piszemy:
europejczyk, amerykanka itp.
Europejczyk, Amerykanka
Polka, Rosjanin, Meksykanin
Żyd, Murzyn, Słowianin
Dolnoślązak, Pomorzanin
nazwy mieszkańców części świata, krajów,
członków narodów, regionów, prowincji
UWAGA! Żyd = członek narodu, ale: żyd =
wyznawca judaizmu;
wrocław, Jelenia góra,
Nowy sącz, Bielskobiała
Wrocław, Jelenia Góra,
Nowy Sącz, Bielsko-Biała
jedno- i wielowyrazowe nazwy geograficzne
i miejscowe;
UWAGA! W nazwach typu Bielsko-Biała,
Świeradów-Zdrój, Kudowa-Zdrój, Warszawa-Śródmieście stosujemy łącznik.
europa wschodnia
tatry zachodnie
wyspa południowa
Europa Wschodnia
Tatry Zachodnie
Wyspa Południowa
Nakło Nad Notecią
Świder Koło Warszawy
Nakło nad Notecią
Świder koło Warszawy
urząd rady Ministrów, kancelaria Prezydenta, Ministerstwo edukacji narodowej,
urząd miejski Wrocławia, sąd rejonowy we
Wrocławiu, Szkoła Podstawowa Nr 51 Im.
Jana Pawła II, komisja episkopatu Polski do
spraw katechizacji
Urząd Rady Ministrów, Kancelaria Prezydenta, Ministerstwo Edukacji Narodowej,
Urząd Miejski Wrocławia, Sąd Rejonowy
we Wrocławiu, Szkoła Podstawowa nr 51
im. Jana Pawła II, Komisja Episkopatu Polski do spraw Katechizacji
nazwy indywidualne urzędów, władz,
instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, zespołów muzycznych itp. Wchodzące w ich
skład przyimki, spójniki i wyrażenia imienia,
pod wezwaniem, do spraw, przeciwko itp. piszemy małą literą;
krzyki, Nowy dwór, ogród japoński,
ossolineum, hala stulecia, hala orbita
Krzyki, Nowy Dwór, Ogród Japoński,
Ossolineum, Hala Stulecia, Hala Orbita
jedno- i wielowyrazowe nazwy własne osiedli, budowli, zabytków, obiektów sportowych;
Prezydent miasta
dyrektor departamentu XYZ
prezes rady ministrów
Prezydent Miasta
Dyrektor Departamentu XYZ
Prezes Rady Ministrów
nazwy urzędów jednoosobowych w aktach
prawnych i w tekstach o innym przeznaczeniu
np. akceptuje Prezydent Miasta, zatwierdza
Prezes Rady Ministrów.
UWAGA! W pozostałych wypadkach nazwy
tytułów zawodowych i naukowych piszemy
małą literą;
przymiotniki północny, południowy, wschodni
i zachodni jeśli są integralną częścią nazwy
geograficznej.
UWAGA! Europa Wschodnia (jako nazwa
geopolityczna), ale: wschodnia Europa
(w znaczeniu: wschodnia część Europy);
UWAGA! Przyimki występujące wewnątrz
nazw własnych piszemy małą literą;
nowy rok, wielka noc, 3 maja, dzień Matki, Nowy Rok, Wielkanoc, 3 Maja, Dzień
święto niepodległości
Matki, Święto Niepodległości
nazwy świąt;
verdana, times new roman
Verdana, Times New Roman
nazwy krojów czcionek drukarskich;
windows, word, excel, lotus
Windows, Word, Excel, Lotus
nazwy programów komputerowych, systemów;
nagroda Nobla
Nagroda Nobla
nazwy nagród;
Urząd Miejski Wrocławia zatrudnia dwa Urząd Miejski Wrocławia zatrudnia dwa skrócone nazwy instytucji i ich działów,
tysiące osób. W urzędzie tym...
których pełna nazwa została wymieniona
tysiące osób. W Urzędzie tym...
wcześniej można pisać wielką literą;
152
Forma prawidłowa
Szanowny panie prezesie!
Szanowny Panie Prezesie!
W imieniu dyrektora wydziału XY informuję, W imieniu dyrektora Wydziału XY
iż pańskie podanie zostało rozpatrzone...
informuję, iż Pańskie podanie zostało rozpatrzone...
Komentarz
ze względów grzecznościowych wielką literą należy pisać nazwy osób, do których
zwracamy się w urzędowych pismach
i podaniach oraz w listach prywatnych.
Pisownia wielką literą obejmuje w tym
przypadku również przymiotniki i zaimki
odnoszące się do tych osób.
Przykład błędu
INTERPUNKCJA I TYPOGRAFIA
Przykład błędu
O tym, jak ważne jest miejsce, w którym stawiamy przecinek,
niech świadczy poniższy przykład, który pokazuje, że od przecinka może zależeć los skazańca:
■ Powiesić nie można, uwolnić.
■ Powiesić, nie można uwolnić.
Forma prawidłowa
Komentarz
koniec zdania .
przyszedł , potem
kota ,którego
Dlaczego ?
koniec zdania.
przyszedł, potem
kota, którego
Dlaczego?
Kropki, przecinki, średniki, dwukropki,
wielokropki, wykrzykniki, znaki zapytania
stawiamy bezpośrednio po ostatniej literze
poprzedniego słowa, bez odstępu.
( właśnie wtedy )
„ nowator ”
(właśnie wtedy)
„nowator”
Cudzysłowy oraz nawiasy stawiamy bezpośrednio przy słowie bez odstępu z żadnej ze
stron.
„To on.”
Przybył „znany mówca.”
„To on”.
Przybył „znany mówca”.
Kropkę stawiamy zawsze po cudzysłowie.
Czerwono - Czarni
wiadomo-pojechał
wiadomo- przyjechał
Czerwono-Czarni [łącznik]
wiadomo — pojechał [myślnik]
wiadomo — przyjechał [myślnik]
Często nie odróżnia się (szczególnie przy
piśmie ręcznym) łącznika od myślnika, oba
pisane w postaci poziomej kreski. Jednak
łącznik oznacza się dywizem (-), natomiast
myślnik pauzą (—) lub półpauzą (–). Łącznik łączy i dzieli zarazem dwie części pojęcia złożonego, tworząc jakby jedno słowo;
piszemy go wtedy bez odstępów z żadnej
strony. Myślnik wydziela części zdania, dlatego piszemy go ze spacjami z obu stron.
Mężczyzna, znany jako Dusigrosz - przybył
Mężczyzna — znany jako Dusigrosz —
przybył
Mężczyzna, znany jako Dusigrosz, przybył
Mężczyzna (znany jako Dusigrosz) przybył
Gdy stosujemy w zdaniu wyrazy wtrącone (bez których wypowiedź też mogłaby
istnieć), zawsze wydzielamy je znakami
parzystymi: nawiasami, dwoma myślnikami lub dwoma przecinkami. Błędem jest
umieszczanie z jednej strony wypowiedzi
wtrąconej jednego, a z drugiej innego znaku.
153
Błędy tego typu wynikają z niezrozumienia zasad pisania znaków
interpunkcyjnych lub kierowania się zasadami pochodzącymi z innych języków.
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
Nie oddzielamy nigdy przecinkiem podmiotu
od orzeczenia.
Franciszek, poszedł do domu.
Jan Kowalski, to polski piłkarz.
Franciszek poszedł do domu.
Jan Kowalski to polski piłkarz.
Jan Kowalski — to polski piłkarz
22 lipca 1974, oddano do użytku Trasę
Łazienkowską.
W Warszawie, ruch drogowy wzrósł o 120 %.
Po zakończeniu prac, biuro uległo likwidacji.
22 lipca 1974 oddano do użytku Trasę Ła- Nie oddzielamy nigdy przecinkiem okolicznika (to jest anglicyzm).
zienkowską.
W Warszawie ruch drogowy wzrósł o 120%.
Po zakończeniu prac biuro uległo likwidacji.
Zgrabna brunetka w zielonej sukience, Zgrabna brunetka w zielonej sukience Nie oddzielamy przecinkiem grupy podmiotu od grupy orzeczenia tego samego zdania
spacerowała po molo.
spacerowała po molo.
pojedynczego (również jeśli jest ono częścią
zdania złożonego).
Zdania podrzędne rozpoczynane przez połączenia
mimo, że
mimo że
mimo, iż
mimo iż
wyrazowe takie, jak:
pomimo, że/iż
pomimo że/iż
- chyba że, chyba żeby, dlatego że, dopiero
pierwsza część zdania, po, której następuje pierwsza część zdania, po której następuje gdy, ile razy, jak gdyby, jako że, mimo że,
druga część
druga część
mimo iż;
- na co, o ile;
- po co, po czym, po którym, podczas gdy,
podobnie jak, pomimo że, pomimo iż, przy
czym;
- tak jak, tylko że, tym bardziej że;
- w miarę jak, w razie gdyby, wprzód nim;
- za co, zwłaszcza gdy, zwłaszcza kiedy,
zwłaszcza jeżeli, zwłaszcza że;
- że aż
poprzedzamy przecinkiem przed całym
połączeniem.
PLEONAZMY
Są to przypadki znane potocznie jako tzw. masło maślane.
PLEONAZMY
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
w miesiącu lipcu
w lipcu
Jest oczywiste, że lipiec to miesiąc.
okres czasu
tydzień czasu
rok czasu
okres
tydzień
rok
Okres to czas.
akwen wodny
akwen (albo: zbiornik wodny)
Nie ma innych akwenów niż wodne.
potencjalne możliwości
możliwości (albo: potencjał)
Możliwości zawsze są potencjalne.
kontynuować dalej
kontynuować
Kontynuacja zawiera już w sobie informację,
że coś trwa nadal (dalej).
przychylna akceptacja
akceptacja (albo: przychylne
potraktowanie)
Akceptacja nie może być negatywna.
pełny komplet
komplet (albo: pełny zestaw)
Komplet zawsze jest pełny.
cofać się do tyłu
cofać się
Nie można cofnąć się do przodu.
154
Forma prawidłowa
Komentarz
bardziej częstszy
mniej bogatszy
częstszy
uboższy
Niepotrzebne stopniowanie przymiotnika
po słowie bardziej, które już jest stopniem
wyższym od bardzo.
bardziej hałaśliwszy
hałaśliwy, hałaśliwszy, najhałaśliwszy
dwie równe połowy
dwie połowy (albo: dwie równe części),
Skoro połowy, to muszą być równe.
schodzić/spadać w dół
schodzić/spadać
Nie można schodzić ani spadać w górę.
fakt autentyczny
fakt
Fakt zawsze jest autentyczny.
na wskutek
na skutek (albo: wskutek)
Błąd wynikający z połączenia dwóch
podobnie brzmiących wyrażeń: na skutek
i wskutek.
najbardziej optymalny
optymalny (albo: najlepszy)
wracać z powrotem
wracać (albo: iść/jechać itp. z powrotem)
Przymiotnik optymalny nie podlega stopniowaniu.
Wracać oznacza iść/jechać z powrotem.
tzw. „pleonazm”
tzw. pleonazm
Po skrócie tzw. nie stosujemy cudzysłowu.
PLEONAZMY
Przykład błędu
BŁĘDY ORTOGRAFICZNE
Forma prawidłowa
Komentarz
żądzić, rządać
rzaden, żadko
wąhać, wachać
rządzić, żądać
żaden, rzadko
wąchać, wahać
Błędy
waniem
pisowni.
orginalny
oryginalny
Błąd wynikający ze sposobu wymowy.
pojedyńczy,
pojedyńczo
pojedyńcza,
w klasycyźmie
spowodowane
podobnych słów
występoo innej
pojedyńcze, pojedynczy, pojedyncza, pojedyncze, po- Częste błędy ze względu na sposób
wymowy, podobnie jak wyrazy zakończone
jedynczo
na -zm (np. klasycyzm, klasycyzmie)
w mowie zmiękczają się czasem na -źm
w klasycyzmie
(„klasycyźmie”).
tylni, tylnia, tylnie
tylny, tylna, tylne
Błąd wynikający z kojarzenia z formami
przedni, przednia, przednie.
nielada
niebyle
nie lada
nie byle
Częste błędy ze względu na sposób
wymowy.
menager
gentelmen, gentelman
manager, menadżer, menedżer
gentleman, dżentelmen
Błąd wynikający z niepoprawnego
zapożyczania z obcego języka.
zwycięscy
zwycięzcy
zwycięzcy
zwycięscy
Zwycięscy to przymiotnik (np. w zastosowaniu zwycięscy wojownicy pojmali
w jasyr przegranych), zwycięzcy to lm
wyrazu zwycięzca.
francuzki
Francuski
Francuzki
francuski
Francuzki to rzeczownik (kobiety narodowości francuskiej), np. znam dwie Francuzki i piszemy go wielką literą. Przymiotnik
francuski piszemy małą literą, np. francuski
to trudny język.
pierszy
piersi
czeci
pierwszy
pierwsi
trzeci
Błędy wynikające z niestarannej wymowy
— piersi to lm wyrazu pierś.
155
Przykład błędu
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
koleji
nadzieji
mierzeji
szyji
aleji
Maji
Mateji
kolei
nadziei
mierzei
szyi
alei
Mai
Matei
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone
na -j bądź -ja, które występuje po samogłosce, mają w D., C. i Ms. zakończenie -i.
książe
zwierze
ciele
pare
plemie
imie
książę
zwierzę
cielę
parę
plemię
imię
Pomimo wymowy tych i podobnych wyrazów
bez nosowości (z -e) — zawsze piszemy -ę
(parę w znaczeniu kilka również piszemy z -ę).
dziękuje
prosze
dziękuję
proszę
Linuxie lub Linux’ie
Firefoxie lub Firefox’ie
Linuksie
Firefoksie
Botticelli’ego, Krupp’a, Bush’owi, Luigi’emu, Botticellego, Kruppa, Bushowi,
Luigiemu, Bentleya
Bentley’a
W Ms. litera x na końcu słowa jest zastępowana przez ks. W innych przypadkach sprawa zamiany x na ks jest przedmiotem sporu
językoznawców. W żadnym wypadku nie
stosuje się apostrofu do oddzielenia tematu
zakończonego na x od końcówki fleksyjnej,
niezależnie od tego, czy x wymienia się na
ks, czy nie. W M. pozostawiamy oryginalną
nazwę własną z x, czyli: Linux, Firefox.
Błąd wynikający z przeświadczenia, że polskie końcówki fleksyjne należy oddzielać od
wszystkich nazwisk i imion obcojęzycznych
apostrofem, tymczasem dodaje się go tylko
wtedy, gdy ostatnie litery zanikają w czasie
wymowy, np. Jacques [żak] — Jacques’a
[żaka], Harry — Harry’ego [harego].
wziąść
wziąć
Błąd wynikający z podobieństwa do innych
wyrazów np. zsiąść.
zrobić tą rzecz
zrobić tę rzecz
Zaimek wskazujący ta przyjmuje w B.
postać tę; postać tą jest formą N.
Np. Biorę (kogo? co? B.) tę książkę (kim?
czym? N.) tą ręką.
Charlesa, o Charlesie (fr.)
Charles’a (ang.)
Charles’a, o Charles’u (fr.)
Charlesa (ang.)
Taki zapis ortograficzny jest uzasadniony
wymową — w wersji francuskiej jest [szarl]
i końcowe s nie jest wymawiane.
156
KŁOPOTLIWE WYRAŻENIA
Forma prawidłowa
Komentarz
uznać jako
uznawać jako
uznać za
uznawać za
Czasowniki uznać, uznawać łączymy z przyimkiem za, rządzącym biernikiem.
najmniejsza linia oporu
linia najmniejszego oporu
Nie istnieje najmniejsza linia;
w tej konstrukcji zdania chodzi o najmniejszy opór, nie linię.
konczyć (się)
zakańczać (w znaczeniu zakończać)
kończyć (się)
zakończać/zakończyć (np. postępowanie)
Zakończyć oznacza doprowadzić coś do końca, zaprzestać czegoś. UWAGA! Zakańczać
to forma niedokonana tego czasownika.
przekonywujący
przekonujący, przekonywający
Niepoprawne połączenie dwóch poprawnych form w jedną.
załanczać
dołanczać
włonczać, włanczać
wyłonczać, wyłanczać
zdanżać
nadanżać
załączyć
dołączyć
włączyć
wyłączyć
zdążyć, zdążać
nadążyć, nadążać
Błąd wynikający z uproszczenia
fonetycznego.
pełnić rolę
pełnić funkcję albo
grać/odgrywać rolę
Błąd wynikający z połączenia dwóch
związków frazeologicznych w jeden.
Jak Państwo
widzicie/rozumiecie
Jak Państwo widzą/rozumieją
Pozwólcie Państwo
Pozwolą Państwo
Błąd wynikający z niezgodności form
gramatycznych: Państwo to M. i W. 3. os.
lm (Państwo = oni), końcówka czasownika
zaś dotyczy 2. os. lm (wy widzicie).
dlatego bo
dlatego że
ponieważ
gdyż
bo
Spójnik bo jest równoznaczny z wyrażeniem
dlatego że.
odnośnie czegoś
odnośnie do czegoś
Słownik języka polskiego PWN:
odnośnie książk., tylko w wyrażeniu: odnośnie
Napisać, powiedzieć coś odnośnie danej Napisać, powiedzieć coś odnośnie do do (czegoś, kogoś) «w stosunku do (czegoś,
danej sprawy.
kogoś), wobec, względem czegoś (kogoś),
sprawy.
w porównaniu z czymś; co do...»
w każdym bądź razie
w każdym razie
Błąd wynikający z niewiedzy.
wszem i wobec
wszem wobec
Wszem wobec znaczy: wobec wszystkich.
kosztować taniej
kosztować mniej (być tańszym)
Coś jest tańsze, bo kosztuje mniej.
v-ce mistrz
v-ce minister
wicemistrz
wiceminister
Cząstkę wice (nie vice — w języku polskim
litera v może występować tylko w nazwach
własnych) pisze się zawsze łącznie.
piszemy z wielkiej (dużej) litery
piszemy wielką (dużą) literą lub od
wielkiej (dużej) litery
Błędna konstrukcja (rusycyzm).
większa połowa
ponad połowa
większa część
większość
Jest to błąd logiczny (połowy są równe).
przysłowiowy Jan Kowalski
jakiś tam Jan Kowalski (albo: każdy Polak, Nie ma przysłowia o Janie Kowalskim.
dowolna osoba, itp. zależnie od kontekstu),
157
Przykład błędu
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
mianować kogoś na dyrektora
mianować kogoś dyrektorem,
na stanowisko dyrektora
nominować kogoś dyrektorem, majorem
nominować kogoś na stanowisko
dyrektora (pot. na dyrektora), na stopień
majora (pot. na majora)
wybierać kogoś prezydentem, prezesem
wybierać kogoś na prezydenta,
na prezesa
wydawać się/zdawać się być
np. wydawał się być zdenerwowany
wydawać się/zdawać się,
np. wydawał się zdenerwowany
Użycie cząstki być jest niepoprawne.
D. Aulę Leopoldinę
C. Auli Leopoldinie
B. Aulę Leopoldinę
N. Aulą Leoplodiną
Ms. Auli Leopoldinie
M. Aula Leopoldina
D. Auli Leopoldina
C. Auli Leopoldina
B. Aulę Leopoldina
N. Aulą Leopoldina
Ms. Auli Leopoldina
Odmieniamy tylko pierwszy człon nazwy
(aula), drugi człon w przypadkach zależnych
pozostaje nieodmienny (Leopoldina).
Czerwona Armia
Południowa Ameryka
mityczne zwierzę
żyworodna ryba
starożytne wierzenia
Armia Czerwona
Ameryka Południowa
zwierzę mityczne
ryba żyworodna
wierzenia starożytne
Błąd składniowy, wynikający najczęściej
z niewolniczego trzymania się w tłumaczeniach szyku tekstów obcojęzycznych;
w wielu najbardziej popularnych językach
(angielskim, niemieckim, rosyjskim, czeskim
itd.) przymiotnik zawsze stoi przed rzeczownikiem, natomiast po polsku należy rozróżnić, czy chodzi o nazwę (np. gatunkową), czy
o określenie cechy. Porównajmy: człowiek
współczesny (typologia) lub współczesny
człowiek (w odróżnieniu od człowieka baroku).
M. Rzeczypospolita Polska
M. Rzeczpospolita Polska
D. Rzeczpospolitej/Rzeczypospolitej
Polskiej
C. Rzeczpospolitej/Rzeczypospolitej
Polskiej
B. Rzeczpospolitą Polską
N. Rzeczpospolitą/Rzecząpospolitą Polską
Ms. Rzeczpospolitej/Rzeczypospolitej
Polskiej
W M. jedyna poprawna forma to Rzeczpospolita. W pozostałych przypadkach
odmiana wygląda następująco:
D., C., Ms. Rzeczpospolitej/
Rzeczypospolitej Polskiej
B. Rzeczpospolitą Polską
N. Rzeczpospolitą/
Rzecząpospolitą Polską
B. Rzeczypospolitą Polską
N. Rzeczypospolitą Polską
158
Błąd wynikający z podobieństwa znaczeń.
RAZEM CZY OSOBNO
Forma prawidłowa
bezemnie
cogorsza
conajmniej
conieco
co niemiara
cotydzień, codzień, co chwila
czymprędzej
mimoto
na codzień
nadewszystko
napewno
narazie
odniechcenia
odemnie
oile
podspodem
pokolei
poprostu
przezemnie
przyczym
tymbardziej, tymlepiej
wgłąb
wogóle, wogule, wogle
wszechczasów
zadarmo
zamało
ze wszechmiar
z nad morza
spowrotem
beze mnie
co gorsza
co najmniej
co nieco
co niemiara
co tydzień, co dzień, co chwila
czym prędzej
mimo to
na co dzień
nade wszystko
na pewno
na razie
od niechcenia
ode mnie
o ile
pod spodem
po kolei
po prostu
przeze mnie
przy czym
tym bardziej, tym lepiej
w głąb
w ogóle
wszech czasów
za darmo
za mało
ze wszech miar
znad morza
z powrotem
co kolwiek
co raz
co roczny, co tygodniowy
gdzie kolwiek
jaki kolwiek
który kolwiek
na prawdę
na przeciwko
na przód
po nad
ponad to
po przez
zpod, z pod
z pomiędzy
zponad, z ponad
z poza
z przed
z tamtąd
tam tędy
tym czasem
w koło
w prawdzie
za pewne
z nad
z resztą
z za
cokolwiek
coraz
coroczny, cotygodniowy
gdziekolwiek
jakikolwiek
którykolwiek
naprawdę (= rzeczywiście)
naprzeciwko
naprzód
ponad
ponadto
poprzez
spod
spomiędzy
sponad
spoza
sprzed
stamtąd
tamtędy
tymczasem
wkoło
wprawdzie
zapewne
znad
zresztą
zza
Komentarz
RAZEM CZY OSOBNO
Przykład błędu
Osobno!
UWAGA!
- za granicą = za linią graniczną,
np. wysyłać coś za granicę;
- zza granicy = zza linii granicznej,
np. wrócić zza granicy;
- zagranica = obcy kraj, np. Biuro
Współpracy z Zagranicą;
- z zagranicy, np. wiadomości z kraju
i z zagranicy.
Razem!
UWAGA!
Zresztą oznacza poza tym, ale: otrzymać
rachunek z resztą.
159
RAZEM CZY OSOBNO
Przykład błędu
Forma prawidłowa
Komentarz
na raz
naraz = jednocześnie, nagle
na raz = na jeden raz
Zdecydowanie częściej używa się formy
naraz.
nielada
niebyle
nie lada
nie byle
Częste błędy ze względu na sposób
wymowy.
możnaby
trzebaby
mógł by
mogła by
mogło by
zrobił bym itp.
można by
trzeba by
mógłby
mogłaby
mogłoby
zrobiłbym itp.
Formy bezosobowe, takie jak można, trzeba
itp. z cząstką by piszemy oddzielnie. Formy
osobowe — mogła (ona), kupił (on/ja),
powiedzieli (oni), piszemy z by i bym
razem.
cywilno prawny
rzymsko-katolicki
jasno niebieski
zachodnio–polski
cywilnoprawny
rzymskokatolicki
jasnoniebieski
zachodniopolski
Przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, tzn. takie, w których
główne znaczenie zawarte jest w członie
drugim, natomiast człon pierwszy określa bliżej
to znaczenie, pisze się łącznie (bez łączników).
jaknajlepszy
jaknajkorzystniejszy
jak najlepszy
jak najkorzystniejszy
Jak z przymiotnikami i przysłówkami
w stopniu najwyższym pisze się rozdzielnie.
północnyzachód
północny zachód
północnozachodni
polsko niemiecki
rolniczo - przemysłowy
północno-zachodni
polsko-niemiecki
rolniczo-przemysłowy
południowo-amerykański
wschodnio niemiecki
południowoamerykański
wschodnioniemiecki
Sposób zapisu zależy od tego, czy jest to
rzeczownik zestawiony z przymiotnikiem
— wtedy piszemy osobno (np. północny
zachód), czy sam przymiotnik, ale złożony
z dwóch nazw kierunków, państw itp. czyli
członów równorzędnych — wówczas piszemy
z łącznikiem (np. północno-zachodni, polsko-niemiecki). Jeśli jest to przymiotnik
złożony np. z nazwy kierunku i nazwy kontynentu lub państwa, czyli członów nierównorzędnych, wówczas zapisujemy go łącznie
(np. południowoamerykański, wschodnioniemiecki).
160
FORMY GRZECZNOŚCIOWE I ADRESATYWNE
Kolejność formy grzecznościowej, nazwiska i pełnionej funkcji:
W przypadku gdy używamy formy Jego Magnificencja
(do rektora wyższej uczelni), Jego Eminencja (do kardynała),
Jego Ekscelencja (do biskupa), nazwisko osoby stoi na
końcu, za nazwą stanowiska i ewentualnie za przymiotnikiem
grzecznościowym, np.:
Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego
prof. dr hab. Jan Nowak;
Jego Eminencja Najdostojniejszy Ksiądz Kardynał
Henryk Gulbinowicz;
Jego Ekscelencja Najdostojniejszy Ksiądz Arcybiskup Metropolita
Wrocławski Marian Gołębiewski.
Jeśli używamy formy Szanowny Pan/Szanowna Pani, to
najpierw podajemy nazwisko poprzedzone tytułem naukowym,
a potem dopiero pełnioną funkcję, np.:
Szanowny Pan prof. dr hab. Jan Kowalski
Dziekan Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego.
Pamiętajmy, by nie stosować np. w zaproszeniach zapisu:
Szanowny Pan/Pani z możliwością wyboru. Lepiej przygotować
dwie wersje dokumentu.
W piśmie/adresie
Administracja
terenowa
prezydent miasta
wojewoda
starosta powiatu
wójt gminy
dyrektor departamentu/
wydziału/biura
Szanowny Pan (Szanowna Pani)
[imię i nazwisko] Prezydent [nazwa miasta]
np. Szanowny Pan Rafał Dutkiewicz
Prezydent Wrocławia,
Szanowna Pani
Hanna Gronkiewicz-Waltz
Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy
Szanowny Pan (Szanowna Pani)
[imię i nazwisko]
Dyrektor Departamentu/Wydziału/Biura
[nazwa dep./wydz./biura]
Urzędu [nazwa urzędu]
Komentarz
We wszelkich dokumentach pisanych
należy pamiętać o formie grzecznościowej:
Szanowny Pan (Szanowna Pani); można jej
użyć w wersji skróconej: Sz. Pan (Sz. Pani).
Nazwę stanowiska, urzędu, wydziału itp.
zapisujemy wielkimi literami.
UWAGA! Do osób na stanowisku wiceprezydenta, wicedyrektora itp. w mowie
zwracamy się pomijając cząstkę wice- np.
panie prezydencie, panie dyrektorze itp.
W piśmie używamy pełnej nazwy. Podobnie postępujemy w przypadku wicepremiera, wiceministra itp.
W odniesieniu do prezydenta miasta
poprawne są 2 wersje:
Prezydent Miasta Wrocławia (nie: Miasta
Wrocław).
np. Szanowny Pan
Jan Kowalski
Dyrektor Departamentu Prezydenta
161
W piśmie/adresie
prezydent RP
Władze
premier RP
państwowe,
służba zagraniczna wicepremier
w mowie: panie prezydencie (pani prezydent)
w piśmie: Szanowny Pan (Szanowna Pani)
Prezydent/Premier Rzeczpospolitej Polskiej
[imię i nazwisko]; Szanowny Pan (Szanowna Pani) [imię i nazwisko], Wicepremier
Rzeczpospolitej Polskiej
w mowie: panie ministrze (pani minister)
szef Kancelarii
Prezydenta/Premiera RP w piśmie: Szanowny Pan (Szanowna Pani)
sekretarz stanu
Minister [imię i nazwisko]
podsekretarz stanu
marszałek Senatu
senator
marszałek Sejmu
w mowie: panie ministrze (pani minister)
[imię i nazwisko] Podsekretarz Stanu
w Kancelarii Premiera (Prezydenta) RP
w mowie: panie marszałku (pani marszałek),
panie senatorze (pani senator), panie pośle
(pani poseł)
[imię i nazwisko] Marszałek Senatu (Sejmu)
RP, Senator RP, Poseł na Sejm
ambasador nadzwyczajny w mowie: panie ambasadorze (pani
i pełnomocny
ambasador)
[imię i nazwisko] Ambasador Rzeczpospolitej
Polskiej w [nazwa państwa urzędowania,
np. Austrii]
162
charge d’affaires
ad interim
w mowie: panie charge d’affaires (pani
charge d’affaires)
charge d’affaires a.in. Rzeczpospolitej
Polskiej
konsul
wicekonsul
w mowie: panie konsulu (pani konsul)
[imię i nazwisko] Konsul/Wicekonsul
Rzeczpospolitej Polskiej
Komentarz
Skrót RP można rozwinąć do postaci
Rzeczpospolitej Polskiej.
W odniesieniu do prezydenta, premiera
i konsula można stosować formy: Wasza
Ekscelencjo, Jego Ekscelencja, ale są one
z reguły stosowane przez przedstawicieli
obcych państw.
W korespondencji urzędowej z premierem
stosuje się też formę bardziej oficjalną:
Prezes Rady Ministrów.
W przypadku wicepremiera funkcję podajemy dopiero po nazwisku (w adresie).
W odniesieniu do kobiety posła zalecana
jest wyłącznie forma męska — pani poseł. Forma żeńska dopuszczalna jest tylko
w liczbie mnogiej: panie posłanki.
Jeśli ambasador ma tytuł naukowy można
go umieścić przed imieniem i nazwiskiem.
W odniesieniu do charge d’affaires
ad interim nie używamy form panie ambasadorze (pani ambasador).
W piśmie/adresie
Wyższe uczelnie,
instytucje
naukowe
i badawczo-rozwojowe
rektor
w mowie: panie rektorze/wasza
magnificencjo
w piśmie: Jego Magnificencja Rektor
[nazwa uczelni] [tytuł naukowy, zwykle
Prof.] [imię i nazwisko]
prorektor
dziekan wydziału
dyrektor instytutu
kierownik zakładu
w mowie: panie rektorze/pani rektor/
panie dziekanie/pani dziekan itd.
[stopień naukowy, np. Dr] [imię i nazwisko]
Prorektor/Dziekan/Dyrektor/Kierownik
[nazwa uczelni/wydziału/instytutu/zakładu]
w mowie: panie dziekanie/pani dziekan/
panie dyrektorze/pani dyrektor
w piśmie Szanowny Pan (Szanowna Pani)
[stopień naukowy]
Władze kościelne
arcybiskup
biskup
kardynał
ksiądz
proboszcz
ksiądz profesor
ksiądz rektor itp.
Komentarz
Należy pamiętać, że oprócz posiadanego
stopnia (dr i dr hab.) lub tytułu naukowego
(prof.) pracownicy naukowi pełnią też funkcje
administracyjne, takie jak: rektor uczelni,
dziekan wydziału, dyrektor instytutu, kierownik
zakładu/katedry. Zawracając się listownie
do takiej osoby należy pamiętać o podaniu
stopnia/tytułu naukowego i pełnej nazwy
komórki organizacyjnej, na której czele
stoi.
UWAGA!
Kierując list do rektora możemy go zaadresować używając skrótu JM. Unikajmy
żeńskich form typu: rektorka, profesorka,
dyrektorka — nie wszystkim kobietom
zajmującym wysokie stanowiska podobają się takie zwroty (lepiej: pani rektor, pani
profesor, pani dyrektor).
Podając pełny tytuł naukowy poprzedzony
zwrotem grzecznościowym, wielką literą piszemy tylko pierwszy jego człon,
np. Szanowny Pan Prof. dr hab. Jan
Miodek, Szanowny Pan Dr hab. Bogusław
Bednarek.
Formy nazywania adresata zawierają —
oprócz tytułu — przymiotnik grzecznościowy uzależniony od pełnionej funkcji/
miejsca w hierarchii, np. najdostojniejszy, najczcigodniejszy, najprzewielebw mowie: wasza eminencjo/proszę księdza niejszy (kardynał, arcybiskup, metropolikardynała/księże kardynale
ta, biskup, prowincjał itp.), przewielebny,
w piśmie: Jego Eminencja Najdostojniejszy czcigodny, dostojny (proboszcz, prałat,
Ksiądz Kardynał [imię i nazwisko]
przeor itp.), wielebny, czcigodny („zwykli” księża: wikariusz, diakon, kleryk, zaw mowie: proszę księdza/księdza
konnik itp.).
proboszcza/księdza profesora/księdza rektora
w piśmie: Wielebny Księże/Księże
Proboszczu/Księże Profesorze/Księże Rektorze
[imię i nazwisko]
w mowie: wasza ekscelencjo/
proszę księdza arcybiskupa/księże biskupie
w piśmie: Jego Ekscelencja Najdostojniejszy
Ksiądz Arcybiskup/Biskup [imię i nazwisko]
163
KRESKOLOGIA
czyli zasady stosowania dywizów (łączników) i pauz (myślników) oraz ukośników
Dywiz (łącznik)
-
z klawiatury literowej, klawisz między „0” a „=”
1. w przymiotnikach złożonych:
biało-czerwony, płucno-sercowy, społeczno-polityczny, staro-cerkiewno-słowiański, południowo-wschodni,
kujawsko-pomorski;
2. w dwuczłonowych nazwach rzeczownikowych, jeżeli oba człony są równorzędne: lekarz-podróżnik,
szpital-pomnik, profesor-myśliwy;
3. w nazwiskach: Kossak-Szczucka, Dołęga-Mostowicz;
4. w nazwach miejscowości oraz miejscowości i dzielnic: Skarżysko-Kamienna, Warszawa-Okęcie, Wrocław-Krzyki,
Wrocław-Psie Pole;
5. połączenia typu: esy-floresy, łapu-capu, gadu-gadu;
6. w wyrażeniach typu: mało- i średniolitrażowe samochody, dwu- i trzydniowe kursy (również w zapisie
cyfrowym: 6- i 7-dniowy);
7. w nazwach utworzonych od skrótowców: PSL-owiec, PAN-owski;
8. w niektórych skrótach: m-cy (= miesięcy), s-ka (= spółka), z-ca (zastępca);
9. w złożeniach typu: 25-procentowy, XXX-lecie, 10-groszowy, 6-cyfrowy.
Myślnik
Pauza
—
lewy alt + 0 151 z klawiatury numerycznej, przy aktywnym klawiszu Num Lock
Znak stosowany w funkcji myślnika. Ponieważ w wielu czcionkach jest to znak optycznie dosyć długi, wielu wydawców
w funkcji myślnika stosuje tzw. półpauzę.
Półpauza lewy alt + 0 150 z klawiatury numerycznej, przy aktywnym klawiszu Num Lock
–
1. w charakterze myślnika – wówczas przed i za znakiem robi się spację;
2. w skróconym zapisie wyrażeń, które czyta się „od... do”, stosuje się półpauzę bez spacji:
w godzinach 10.45–18.30,
w latach 1980–1992,
w wieku 23–25 lat,
pokonał trasę Wrocław–Paryż,
linia autobusowa Kowale–Tarnogaj,
2–3-minutowe spóźnienie (lepiej: dwu-, trzyminutowe).
164
KRESKOLOGIA
czyli zasady stosowania dywizów (łączników) i pauz (myślników) oraz ukośników
Ukośnik
/
z klawiatury literowej, klawisz na lewo od prawego shiftu
Do rozdzielenia wyrazów lub wyrażeń do wyboru stosuje się ukośnik
ze spacjami po dwóch stronach (dla większej przejrzystości), np.
Proszę o wydanie: czeków / karty bankomatowej / karty kredytowej*
* Niepotrzebne skreślić
W pozostałych przypadkach (w numeracji budynków w adresach, w ułamkach, do rozdzielania wyrazów
alternatywnych) używa się ukośnika bez spacji np. ul. Gabrieli Zapolskiej 2/4, ½ etatu, napięcie 110/22p V, i/lub.
Opracowanie:
Zespół redakcyjny Biura Promocji Miasta Urzędu Miejskiego Wrocławia
Anna Helena Matkowska, Agata Zięba
Kamilla Jasińska (współpraca)
Źródła:
Słowniki oraz Poradnia językowa PWN on-line (www.pwn.pl); Polszczyzna na co
dzień, pod red. Mirosława Bańko, Warszawa 2006; Wielki słownik poprawnej
polszczyzny, Warszawa 2004; wikipedia.org.
165
166

Księga identyfikacji wizualnej - Biuletyn Informacji Publicznej

Transkrypt

Podobne dokumenty

Konstytucja 3 maja - Archiwum Główne Akt Dawnych

Energy - Forum Ekonomiczne