Programy nauczania _sylabusy_- I stopien

Transkrypt

PROGRAMY NAUCZANIA (SYLABUSY)
STUDIA I STOPNIA
SPECJALNOŚĆ: BIOTECHNOLOGIA STOSOWANA
SEMESTR I
PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE:
Tytuł przedmiotu:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
JĘZYK OBCY
Pracownicy Studium Języków Obcych
Studium Języków Obcych UR w Krakowie
0h wykładów /30 h ćwiczeń
Lektorat
Przedmiot obowiązkowy – studia I stopnia
I
II
III
IV
V
VI
VII
0/30
0/30
0/30
0/30
-
-
-
1
1
1
2
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Język obcy
– zakres szkoły średniej.
Założenia i cel przedmiotu: Celem zajęć jest opanowanie (czynne) przynajmniej jednego
języka obcego, w mowie i piśmie. Zwraca się szczególną uwagę na nauczanie studentów
korzystania z fachowej literatury dotyczącej biotechnologii.
Metody dydaktyczne/nauczania: Lektorat z języka niemieckiego, angielskiego,
francuskiego lub rosyjskiego.
Kryteria oceny: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywne uczestnictwo w
ćwiczeniach, umiejętność korzystania z fachowej literatury obcojęzycznej, uzyskanie
pozytywnych ocen z kolokwiów ćwiczeniowych
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin po zaliczeniu IV semestru
Treści programowe przedmiotu:
Grupy słabo i średnio zaawansowane: poznanie podstawowych struktur gramatycznych,
słownictwa ogólnego z uwzględnieniem pojęć związanych z biologią i zootechniką ( nazwy
zwierząt, pojęcia z zakresu ochrony środowiska), ćwiczenia utrwalające podstawowe zwroty
języka mówionego, ogólne wiadomości o Wielkiej Brytanii, USA, Francji, krajach
niemieckojęzycznych i Rosji.
Grupy zaawansowane: zostaną poszerzone wiadomości o strukturach gramatycznych,
słownictwo ogólne i specjalistyczne, ćwiczenia utrwalające zwroty języka mówionego,
pisanie listów urzędowych, podań i życiorysów, samodzielne prezentacje wybranych
tematów, wiadomości o systemie nauczania w Wielkiej Brytanii, USA, Francji, krajach
niemieckojęzycznych oraz Rosji.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
WYCHOWANIE FIZYCZNE
Physical training
Pracownicy Studium WF
Studium WF UR w Krakowie
Sekcje do wyboru
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
0/30
0/30
-
-
-
-
-
1
1
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Nie są
wymagane żadne dodatkowe formy.
Założenia i cel przedmiotu: Cele i założenia zostały opisane przy poszczególnych sekcjach.
Metody dydaktyczne/nauczania: Zajęcia sprawnościowe.
Kryteria oceny: Zajęcia sprawnościowe
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie
L.p.
Sekcje
1
Sekcja Cheerleaders
Sekcja – Koszykówka kobiet - Celem zajęć jest doskonalenie umiejętności
2
technicznych i taktycznych z zakresu koszykówki oraz reprezentowanie
uczelni w rozgrywkach Małopolskiej Ligi Akademickiej. Ważnym celem
jest również przygotowanie studentów do późniejszego uczestnictwa w
szeroko pojętej rekreacji.
Sekcja – Koszykówka mężczyzn - Sekcja koszykówki swoją ofertę kieruje
3
do obecnych i byłych zawodników klubów sportowych. Mile widziane są
również, które uczęszczały na SKS-y z koszykówki, grały w
międzyszkolnych ligach amatorskich oraz ci, którzy po prostu lubią tę
dyscyplinę i chcą się sprawdzić. Udział w zajęciach sekcji obliguje do
regularnego uczęszczania na treningi, oraz członkostwa w AZS. Najlepsi
reprezentują barwy UR w Małopolskiej Lidze Akademickiej i innych
zawodach sportowych. Kwalifikacja do sekcji koszykówki następuje w
drodze selekcji studentów przez trenera. Celem zajęć jest podnoszenie
indywidualnych umiejętności technicznych oraz rozszerzenie wiedzy z
zakresu taktyki w koszykówce.
Sekcja – Kulturystyka mężczyzn - Zajęcia sekcji kulturystyki AZS UR
4
odbywają się w siłowni na wydziale Leśnym przy al.29Listopada.Głównym celem i założeniem sekcji jest podnoszenie sprawności
ogólnej, oraz praca nad proporcjonalną budową ciała poprzez rozwój
wszystkich grup mięśniowych. Zadaniem zawodników sekcji jest
przygotowanie się do udziału w Małopolskiej Lidze Akademickiej w
dwuboju siłowym, Akademickich Mistrzostwach Krakowa w kulturystyce,
oraz innych zawodów w sportach siłowych i kulturystyce.
Sekcja – Lekka atletyka - Zadaniem sekcji Lekkiej atletyki jest
5
podnoszenie sprawności ogólnej zawodników, doskonalenie techniki
poszczególnych konkurencji: biegów, skoków i rzutów, oraz praca nad
wytrzymałością. Ważnym zadaniem jest również tworzenie nawyków
wybranej dyscypliny. Celem tych działań jest m.in. przygotowanie do
startów w Małopolskiej Lidze Akademickiej i Akademickich Mistrzostwach
Polski. Zawodnicy, którzy reprezentują uczelnie w Akademickich
Mistrzostwach Polski i zdobędą medal, mogą ubiegać się o przyznanie
stypendium sportowego.
Godz.
6
7
8
9
10
11
12
13
Sekcja – Narciarstwo - Sekcja narciarsko-snowboardowa: skupia
studentów amatorów, oraz byłych i czynnych zawodników, którym nie obcy
jest dreszczyk emocji we współzawodnictwie na śniegu. Jest to sekcja
koedukacyjna. W ramach działalności sekcji treningi odbywają się przez
cały rok na sali gimnastycznej 1x w tygodniu jako" sucha zaprawa" przed
sezonem narciarskim. Równolegle w zimie zawodnicy trenują na tyczkach
na stokach narciarskich, gdzie przygotowują się do reprezentowania uczelni
w zawodach Małopolskiej Ligi Akademickiej i Akademickich Mistrzostw
Polski.
Sekcja – Piłka nożna
Sekcja – Pływacka - Zajęcia są przeznaczone dla osób, które bardzo dobrze
pływają. Trenowały wyczynowo pływanie lub często uczestniczyły w
zajęciach na pływalni. Celem zajęć jest utrzymanie wysokiej formy
sportowej, oraz poprawa techniki. Warunkiem zaliczenia zajęć jest
reprezentowanie uczelni na zawodach Małopolskiej Ligi Akademickiej.
Sekcja – Siatkówka kobiet - Celem zajęć jest doskonalenie umiejętności
technicznych i taktycznych z zakresu piłki siatkowej, oraz
wyselekcjonowanie najbardziej utalentowanej grupy studentów, którzy będą
reprezentować AZS UR w rozgrywkach Małopolskiej Ligi
Akademickiej(piłka siatkowa halowa i plażowa).Zadaniami zajęć jest
kształtowanie cech wolicjonalnych, przygotowanie do późniejszego
uczestnictwa w szeroko pojętej kulturze fizycznej, kształtowanie
sprawności motorycznej-siła, szybkość, wytrzymałość. Zagospodarowanie
czasu wolnego-przeciwdziałanie patologiom społecznym.
Sekcja – Siatkówka mężczyzn - Celem zajęć jest doskonalenie
umiejętności technicznych i taktycznych z zakresu piłki siatkowej, oraz
wyselekcjonowanie najbardziej utalentowanej grupy studentów, którzy będą
reprezentować AZS UR w rozgrywkach Małopolskiej Ligi Akademickiej
(piłka siatkowa halowa i plażowa). Zadaniami zajęć jest kształtowanie cech
wolicjonalnych, przygotowanie do późniejszego uczestnictwa w szeroko
pojętej kulturze fizycznej, kształtowanie sprawności motorycznej-siła,
szybkość,
wytrzymałość.
Zagospodarowanie
czasu
wolnegoprzeciwdziałanie patologiom społecznym.
Sekcja – Tenis stołowy - Sekcja tenisa stołowego jest sekcją koedukacyjną.
Jest podzielona na dwie grupy I: rekreacyjna-skupia studentki i studentów z
mniejszymi umiejętnościami lubiących tę dyscyplinę sportu II: grupę
zawodników reprezentujących UR w Małopolskiej Lidze Akademickiej i
Mistrzostwach Polski. Celem treningu jest podnoszenie umiejętności
technicznych, taktycznych oraz ogólnej sprawności fizycznej.
Sekcja – Fitness dla kobiet - Fitness oznacza znajdować się w szczytowej
formie poprzez odpowiedni trening. W odróżnieniu od rekreacji, fitness to
różnorodna aktywność fizyczna, przed którą stawiamy zróżnicowane cele,
w zależności od wieku, ogólnej sprawności fizycznej i potrzeb. Osiągnięcie
tego celu jest złożonym procesem. Trening fitness przedłuża życie i działa
jak kuracja odmładzająca. Aktywność fizyczna usprawnia krążenie krwi,
dzięki czemu wszystkie komórki ciała są dotlenione i lepiej odżywione. W
ramach fitness proponujemy zajęcia step, aerobic i siłownię.
Sekcja – Jeździectwo - Na terenie Polsadu znajdują się dwie ujeżdżalnieotwarta i kryta. Ośrodek posiada ok.20 koni. Program zajęć obejmuje
14
15
16
17
18
19
20
21
podstawy hipoterapii, woltyżerki. jeździectwa naturalnego oraz
doskonalenie już zdobytych umiejętności. Zapewniamy kamizelki ochronne
i kaski. Zapraszamy studentów bez przeciwwskazań lekarskich do jazdy
konnej. Zajęcia będą się odbywać we wtorki w godz 8.30-10, 10-11.30,
11.30-13 oraz we środy i piątki w tych samych godzinach. Dodatkowych
informacji udziela mgr Hanna Zielińska w godzinach dyżurów w Studium
WF. Odpłatność za zajęcia 160 zł za semestr. Zajęcia odbywają się w
Ośrodku Jeździeckim "Eden- Polsad" ul. Dobrego Pasterza l2l.
Sekcja - Narty
Sekcja - Nordic Walking (NW) - to intensywny marsz z użyciem
specjalnie zaprojektowanych kijów. Maszerując z kijami uaktywniamy 90%
mięśni (ok 600) usprawniając układ krążenia, układ oddechowy. Jest to
łatwy i szybki do nauczenia trening nóg, pośladków, bioder, pleców, ramion
i barków. Można go trenować (ćwiczyć) zawsze i wszędzie-bez względu na
pogodę czy porę roku. Nordic Walking idealnie wspomaga redukcję masy
ciała. Chód z kijami jest o 40% bardziej efektywny niż bez nich, spalanie
kalorii zwiększa się o 20% a obciążenia stawów i kręgosłupa o 5-20 kg w
zależności od dynamiki marszu. Zajęcia odbywają się w terenie 1 raz w
tygodniu 3 godz (4 godz. lekcyjne). W przypadku bardzo złej pogody
(DECYDUJE NAUCZYCIEL) zajęcia odbywać się będą na sali
gimnastycznej (2 godz. lekcyjne). Obowiązuje strój sportowy.
Sekcja – Piłka ręczna dla mężczyzn - Celem zajęć jest podnoszenie
indywidualnych umiejętności technicznych oraz rozszerzenie wiedzy z
zakresu taktyki w piłce ręcznej.
Sekcja – Pływalnia - Nauka i doskonalenie pływania dla początkujących,
zaawansowanych i specjalistów. System szkolenia, którym się
posługujemy, pozwała na wykształcenie umiejętności bez względu stopień
zaawansowania. Piętnasto osobowe grupy oraz rozpoczęcie nauki na
odpowiednio dobranym poziomie zaawansowania wpływają na szybkość i
swobodę zapamiętania nie zawsze łatwych ruchów pływackich.
Zróżnicowanie w grupach przeprowadzane jest tylko pod względem
umiejętności (grupy koedukacyjne). Wyznajemy zasadę: "Każdego
nauczymy pływać”.
Sekcja – Sala gimnastyczna dla kobiet - Zajęcia na sali gimnastycznej
mają charakter ćwiczeń ogólnorozwojowych kształtujących harmonijnie
wszystkie cechy motoryczne a w szczególności: siłę, skoczność i
wytrzymałość. Studenci poznają proste elementy techniki i taktyki w takich
dyscyplinach jak: siatkówka, koszykówka, unihokej, badminton.
Prowadzone są również zajęcia z łyżworolek.
Sekcja – Sala gimnastyczna dla mężczyzn - Zajęcia na sali gimnastycznej
mają charakter ćwiczeń ogólnorozwojowych kształtujących harmonijnie
wszystkie cechy motoryczne a w szczególności: siłę, skoczność i
wytrzymałość. Studenci poznają proste elementy techniki i taktyki w takich
dyscyplinach jak: siatkówka, koszykówka, unihokej, badminton.
Prowadzone są również zajęcia z łyżworolek.
Sekcja- Siłownia dla grup basenowych
Sekcja – Siłownia dla kobiet - W siłowni znajduje się sprzęt aerobowy
(rowerki, steppery) oraz siłowy. Proponujemy wszystkim ćwiczenia
poprawiające sylwetkę, wydajność i kondycję fizyczną, redukujące tkankę
22
23
24
tłuszczową (odchudzanie) lub zwiększające masę mięśniową.
Różnorodność stanowisk stwarza idealne warunki do treningu
obwodowego, a także pozwala na przeprowadzenie specjalistycznego
treningu kulturystycznego. Do dyspozycji są bieżnie, rowery treningowe,
orbitreki, steppery i suche wiosła.
Sekcja – Siłownia dla mężczyzn - W siłowni znajduje się sprzęt aerobowy
(rowerki, steppery) oraz siłowy. Proponujemy wszystkim ćwiczenia
poprawiające sylwetkę, wydajność i kondycję fizyczną, redukujące tkankę
tłuszczową (odchudzanie) lub zwiększające masę mięśniową.
Różnorodność stanowisk stwarza idealne warunki do treningu
obwodowego, a także pozwala na przeprowadzenie specjalistycznego
treningu kulturystycznego. Do dyspozycji są bieżnie, rowery treningowe,
orbitreki, steppery i suche wiosła.
Sekcja – Taniec towarzyski - Taniec towarzyski - nauka tańca
towarzyskiego: tańce standardowe i latynoamerykańskie oraz taniec
współczesny - (grupy koedukacyjne).
Sekcja – Turystyka rowerowa - Wycieczki rowerowe są jedną z ofert
realizacji programu wychowania fizycznego, upowszechniania kultury
fizycznej oraz promocji zdrowego trybu życia w ramach obowiązujących
zajęć. Wycieczki organizowane są w miesiącach jesienno-wiosennych
(październik-listopad, kwiecień-maj). Składa się na nie 5 wyjazdów, które
łącznie tworzą 30 godzinny blok, obowiązujący każdego studenta w
semestrze. Wszystkie zajęcia realizowane są w obrębie Krakowa na
terenach przeznaczonych do rekreacji rowerowej. Należy podkreślić,że
żadna z grup nie ma charakteru sportowego lecz rekreacyjny,a prowadzący
dostosowują tempo oraz dystans do możliwości uczestników. Wymagany
własny sprzęt - rower i kask.
Razem
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
30
PODSTAWY PRAWA
Basics of law
Dr Stefan Rzonca
Katedra Zarządzania i Marketingu w Agrobiznesie – WR-E
15 h wykładów /0 h ćwiczeń
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/0
-
-
-
-
-
-
2
-
-
-
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Przedmiot
nie wymaga powiązania treści z innymi przedmiotami. Jest to jedyny przedmiot obejmujący
problematykę prawną.
Założenia i cel przedmiotu: Podstawowe założenia polskiego systemu prawnego dla
studentów kierunków ekonomicznych oraz studiów z zakresu nauk społecznych i
technicznych. Wykład ma zapoznać studentów z podstawowymi zagadnieniami prawa,
zwłaszcza prawa prywatnego i zapewnić znajomość elementarnych zasad kultury prawnej
oraz ułatwić orientacje w materiale prawnym, z którym w swojej działalności zawodowej
będą się stykać.
Metody dydaktyczne/nauczania: Dyskusja, dyskusja wielokrotna, case study.
Kryteria oceny: Główne kryterium to umiejętność interpretacji przepisów prawa,
podstawowych pojęć a także stosowania prawa w praktyce.
L.p.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tematyka wykładów
Prawo przedmiotowe – norma i przepis prawa
Charakterystyka prawa prywatnego i prawa publicznego
Stosunek prawny i jego elementy
Podmioty stosunków prawnych – osoby fizyczne
Podmioty stosunków prawnych – osoby prawne i ułomne osoby prawne
Przedmioty stosunków prawnych
Prawo podmiotowe i jego wykonywanie
Zdarzenia prawne. Oświadczenia prawne i czynności prawne
Zdolność do czynności prawnych
Treść i forma czynności prawnych. Swoboda umów
Wady oświadczenia woli
Czynności prawne a powstający z niej stosunek prawny
Działanie w obronie przez zastępców
Skutki upływu czasu do możliwości prawnych
Odpowiedzialność za szkodę
Razem
Godz.
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
15
Literatura podstawowa:
1. Wojciech Siuda „Elementy prawa dla ekonomistów” Warszawa 2009.
Literatura uzupełniająca:
2. Elementy prawa. Praca zbiorowa pod redakcją W.Kocała. Edukacja, Difin, Warszawa,
2007
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA PRACY
I ERGONOMII
Introduction into occupational safety and ergonomics
Prof. dr hab. Tadeusz Juliszewski
Katedra Eksploatacji Maszyn, Ergonomii i Podstaw Rolnictwa –
WIPiE
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/0
-
-
-
-
-
-
2
-
-
-
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Zajęcia
prowadzone są na I-ym roku studiów i nawiązują do podstaw fizyki, chemii i biologii ze
szkoły średniej.
Założenia i cel przedmiotu: Celem wykładów jest zapoznanie słuchaczy z teoretycznymi
podstawami ergonomii oraz jej praktycznymi zastosowaniami. Zastosowania praktyczne
podkreślone zostają przez wskazanie związków ergonomii z BHP oraz badaniem metod
pracy i mierzeniem pracy (Work study).
Zaliczenie przedmiotu oznacza nabycie przez studentów ogólnych umiejętności (kompetencji)
w zakresie inżynierskiego podejścia do oceny i projektowania stanowisk, oraz technologii
pracy, z ergonomicznego punktu widzenia.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady (dodatkowo: demonstracja obsługi miernika
poziomu dźwięku, luksomierza, miernika drgań oraz ergonomicznych programów
komputerowych, np. ErgoEasier – w miarę możliwości czasowych).
Kryteria oceny: Opanowanie przez studenta wiedzy z zakresu, jaki jest sformułowany
spisem treści wykładów (ok. 40 punktów) , systematycznie uzupełniany przez słuchaczy w
trakcie wykładów. Warunki uzyskania zaliczenia i forma zaliczenia podane studentom na
1szym wykładzie.
Tematyka wykładów
L.p.
Geneza ergonomii. Współczesny zakres ergonomii jako interdyscyplinarnej
1
nauki. Związek ergonomii z bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP) i
Badaniem pracy (Work Study). Krajowe i międzynarodowe ergonomiczne
czasopisma naukowe (strony www).
Układ: człowiek – maszyna. Lista Fittsa. Atlas antropometryczny
(zastosowania).
Podstawy: (a) oceny i (b) projektowania przestrzennego rozplanowania
2
stanowisk pracy. Wybrane procedury ergonomicznej oceny stanowisk pracy
w pozycji stojącej i siedzącej (w tym stanowisko pracy przy komputerze).
Przykłady typowych błędów geometrii stanowisk pracy i sposoby ich
usuwania (ergonomia korekcyjna).
Środowisko świetlne. Podstawowe jednostki stosowane w fotometrii
3
(światłość, strumień świetlny, natężenie światła, luminancja) i ich
ergonomiczne zastosowanie. Oddawanie barw a skuteczność (sprawność)
świetlna. Kryteria oceny (normalizacja) oświetlenia stanowisk pracy światłem
dziennym i sztucznym. Zjawisko stroboskopowe.
Środowisko akustyczne i drganiowe. Podstawowe pojęcia z zakresu
4
wibroakustyki (ciśnienie akustyczne, poziom dźwięku, równoważny poziom
dźwięku, amplituda przyspieszenia drgań). Jednostki miar i podstawy
miernictwa wibroakustycznego. Przykłady poziomu dźwięku i drgań na
stanowiskach pracy. Ergonomiczna ocena hałasu i wibracji (znormalizowane
kryteria oceny). Bierne i aktywne metody redukcji hałasu i drgań.
Środowisko termiczne (mikroklimat) i środowisko atmosferyczne (skażenia
5
powietrza). Fizjologiczne i anatomiczne podstawy percepcji mikroklimatu
(wytwarzanie ciepła w organizmie, mechanizm termoregulacji,
rozmieszczenie receptorów ciepła). Bilans cieplny organizmu. Izolacyjność
termiczna odzieży. Znormalizowane (ISO) wskaźniki oceny środowiska: (a)
Godz.
2
2
2
2
2
6
7
8
zimnego (WCI, IREQ),
(b) umiarkowanego (PMV, PPD) i (c) gorącego (WBGT). Podstawy
miernictwa (termometr Vernona, psychrometr, aerometr).
Fizjologiczne i anatomiczne uwarunkowania zagrożenia skutkiem skażenia
powietrza pyłami, aerozologami i gazami (wentylacja płuc, głębokość
penetracji frakcji respirabilnej). Znormalizowane kryteria oceny środowiska
atmosferycznego (NDS, NDSCh, NPSP). Klasy toksyczności . Kategorie
pyłów (drażniące, alergizujące, pylicotwórcze, toksyczne). Grawimetryczna
(wagowa) i konimetryczna (liczbowa) metoda pomiaru zapylenia powietrza.
Sposoby zabezpieczania pracowników przed skutkiem ekspozycji na
działanie substancji szkodliwych. Szkodliwość nadmiernej koncentracji CO2
w powietrzu.
Zastosowanie komputerowych programów w ergonomii: ErgoEasier, OWAS,
Dialux
Metody i kryteria oceny obciążenia pracą. Kalorymetria bezpośrednia i
pośrednia (iloraz oddechowy RQ). Wskaźnik wykorzystania rezerwy tętna
(HRR) w mierzeniu obciążenia pracą. Metoda chronometrażowotabelaryczna. Skala Christensena.
Wybrane zagadnienia pracy w systemie zmianowym.
Metoda zadania dodatkowego. Krytyczna częstość migotania światła CFF.
Prezentacja aparatury do ergonomicznych pomiarów (luksomierz, miernik
poziomu dźwięku, zintegrowany miernik mikroklimatu, wibrometr,
pyłomierz aspiracyjny, miernik wydatku energetycznego, miernik tętna).
Zarys prawodawstwa z zakresu BHP. Metoda oceny ryzyka zawodowego
FMEA. Kodeks pracy
Razem
2
2
1
15
1. Koradecka D. (red). 1997. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. CIOP,Warszawa.
2. Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy. T. 1-5. 2003. Praca zbiorowa pod redakcją
A. Tabora. Politechnika Krakowska.
3. Wojtowicz R. Zarys ergonomii technicznej. PWN Warszawa.
4. Atlas antropometryczny. Dane do projektowania i oceny ergonomicznej. 2001. CIOP,
Warszawa.
5. Wykowska M. 1995. Ćwiczenia laboratoryjne z ergonomii. Wydawnictwa AGH, Kraków.
6. Grandjean E. 1979. Physiologische Arbeitsgestaltung. Leifaden der Ergonomie. Ott
Verlag Thun.
7. Grandjean E. 1978. Ergonomics of the Home. Taylor&Francis Ltd, London.
8. Kaminsky G. 1980. Praktikum der Arbeitswissenschaft. Carl Hanser Verlag, München
Wien.
9. Schmidtke H. (red.). 1974. Ergonomie 1. Ergonomie 2. Carl Hanser Verlag, München
Wien.
1. www.iea.cc (strona internetowa International Ergonomics Association)
2. International Journal of Occupational Safety and Ergonomice. Centralny Instytut Ochrony
Pracy. (czasopismo).
3. Ergonomia. Wydawnictwo Komitetu Ergonomii Prezydium PAN (kwartalnik).
4. ATEST (miesięcznik)
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
MATEMATYKA
Mathematics
Dr hab. Ewa Ptak
Katedra Genetyki i Metod Doskonalenia Zwierząt - WHiBZ
Wykłady, ćwiczenia
I
II
III
IV
V
VI
VII
30/30
15/30
-
-
-
-
-
6
4
-
-
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Znajomość
matematyki ze szkoły średniej na poziomie co najmniej podstawowym.
Założenia i cel przedmiotu: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z zakresem problemów,
jakimi zajmuje się matematyka, z podstawowymi metodami matematycznymi, podstawami
teoretycznymi tych metod, jak również z przykładowymi zastosowaniami metod
matematycznych w naukach biologicznych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień
biotechnologicznych. Studenci pogłębią swoją wiedzę w rozwiązywaniu zadań z zakresu
różniczkowania, rachunku całkowego, a także poznają elementy algebry liniowej.
Metody dydaktyczne/nauczania: Rozwiązywanie zadań z zakresu materiału objętego
wykładem z matematyki. Duży nacisk położony jest na systematyczną, samodzielną pracę
studenta.
Kryteria oceny: Znajomość teorii z tych działów matematyki, które są omawiane na
wykładach i umiejętność wykorzystania tej teorii w rozwiązywaniu zadań.
Forma i warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym złożonym z
dwóch części: teoretycznej i zadaniowej, a warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest napisanie
dwóch kolokwiów w ciągu semestru oraz aktywność na ćwiczeniach.
L.p.
Tematyka wykładów
Rachunek różniczkowy:
1
- funkcja i jej własności
- przegląd funkcji elementarnych z wprowadzeniem funkcji wykładniczej i
logarytmicznej
- granica funkcji i pochodna funkcji
- badanie przebiegu zmienności funkcji
- funkcja dwóch zmiennych, pochodne cząstkowe, różniczka funkcji
Rachunek całkowy:
2
- całka nieoznaczona i całka oznaczona
- podstawowe wzory rachunku całkowego
- metody całkowania (przez części, przez podstawianie, całkowanie funkcji
wymiernych)
- zastosowania geometryczne całek (obliczanie pola powierzchni, długości
łuku, objętości i pola brył obrotowych)
Równania różniczkowe:
3
- równania różniczkowe zwyczajne
- równania różniczkowe o zmiennych rozdzielonych
Godz.
16
10
6
4
5
- równania różniczkowe cząstkowe
- przykłady zastosowania równań różniczkowych
Elementy algebry liniowej:
- macierz, określenie działań na macierzach
- wyznacznik macierzy i jego własności
- układy równań liniowych i metody ich rozwiązywania
- zapis macierzowy układu równań liniowych
Liczby zespolone i podstawowe działania na liczbach zespolonych
10
Razem
L.p.
Tematyka ćwiczeń
W
ramach
ćwiczeń
rozwiązywane
są zadania dotyczące zagadnień
1
omawianych na wykładach
Razem
3
45
Godz.
60
1. F. Leja - Rachunek Różniczkowy i Całkowy. PWN.
2. W. Krysicki, L. Włodarski - Analiza Matematyczna w zadaniach. Cz.1 i cz.2. PWN.
3. M. Ptak – Matematyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych. Wyd. UR
w Krakowie.
1. W. Stankiewicz - Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych. Cz. A. PWN.
2. W. Stankiewicz - Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych. Cz. B. PWN.
3. A. Leksińska, W. Leksiński, W. Żakowski – Rachunek różniczkowy i całkowy z
zastosowaniami. PZWSz.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
FIZYKA
Physics
Dr hab. Józef Mazurkiewicz, prof. UR,
Dr Marek Kasprowicz
Katedra Chemii i Fizyki – WR-E
I
II
III
IV
V
VI
VII
15/30
-
-
-
-
-
-
5
-
-
-
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi:
Przedmiotem bazowym jest przede wszystkim matematyka - znajomość pochodnych i całek.
Założenia i cel przedmiotu: Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia
zjawisk i procesów fizycznych w przyrodzie; wykonywania pomiarów i oceny błędów;
określania podstawowych wielkości fizycznych i stosowania jednostek układu SI;
umiejętność opisu i wykorzystania procesów w przyrodzie i technice w oparciu o poznane
prawa fizyki. Mechanika i termodynamika
klasyczna. Elektryczne i magnetyczne
właściwości materii. Optyczne właściwości materii.
Celem ćwiczeń jest praktyczne poznanie praw oraz zjawisk, a także metod pomiarowych
wielkości fizycznych takich jak; masa, gęstość, temperatura, wilgotność itp. Wyrabianie
umiejętności w posługiwaniu się prostym przyrządami pomiarowymi i bardziej złożoną
aparaturą badawczą. Wyrabianie umiejętności przeprowadzania pomiarów i sterowania
procesami fizycznymi przy zastosowaniu komputerów. Dokonywanie oszacowań błędów
popełnianych w czasie pomiarów oraz ich obliczanie. Obliczanie wyników pomiarów i
graficzne ich przedstawianie przy zastosowaniu komputera.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne.
Kryteria oceny: Umiejętność definiowania i wykonywania pomiarów wielkości fizycznych,
prowadzenia obliczeń
fizycznych, graficznego przedstawiania wyników oraz
przeprowadzania dyskusji błędów.
Forma
i
warunki
zaliczenia:
Ćwiczenia
laboratoryjne
–
zaliczenie,
wykłady – egzamin.
L.p.
Tematyka wykładów
Wielkości fizyczne i ich pomiar. Kinematyka i dynamika punktu
1
materialnego
Ruch postępowy. Praca i energia. Zasady zachowania
2
Siły tarcia i siły sprężystości
3
Kinematyka i dynamika bryły sztywnej
4
Grawitacja. Ruch w polu sił ciężkości
5
Drgania harmoniczne. Fale głosowe, głośność, słyszalność. Ultra- i
6
infradźwięki
Podstawy teorii kinetyczno - molekularnej. Przejścia fazowe. Zasady
7
termodynamiki
Równanie stanu gazu rzeczywistego
8
Ładunki elektryczne. Natężenie i potencjał pola elektrycznego. Prawa
9
przepływu prądu elektrycznego. Elektryczne właściwości materii. Emisja
termoelektryczna i zjawiska kontaktowe
10 Pole magnetyczne. Działanie pola magnetycznego na ładunek elektryczny.
Spektrometry masowe. Cyklotrony. Magnetyczne właściwości substancji
11 Indukcja elektromagnetyczna. Fale elektromagnetyczne
12 Prawa rozchodzenia się światła. Przyrządy optyczne. Fotometria
13 Interferencja, dyfrakcja, dyspersja i polaryzacja światła
14 Emisja i absorpcja światła. Zjawisko fotoelektryczne. Fotosynteza.
Dualistyczna natura światła. Optyczne właściwości materii
15 Promieniotwórczość a budowa jądra atomowego. Detekcja promieniowania
Razem
Godz.
1
L.p.
1
2
3
4
Godz.
2
2
2
2
5
Tematyka ćwiczeń
Wyznaczanie gęstości ciał stałych
Wyznaczanie modułu sztywności ciała stałego metodą wahadła torsyjnego
Wyznaczanie współczynnika rozszerzalności liniowej ciał stałych
Wyznaczanie współczynnika rozszerzalności objętościowej cieczy metodą
piknometru
Pomiar ciepła właściwego ciała stałego metodą kalorymetryczną
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
15
2
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Wyznaczanie ciepła właściwego metodą elektrokalorymetru
Wyznaczanie prędkości fali głosowej
Wyznaczanie sprawności urządzeń elektrycznych
Wyznaczanie oporu elektrycznego za pomocą mostka Wheatstone’a
Zawada obwodów RLC
Zastosowanie refraktometru do wyznaczania stężenia roztworu
Wyznaczanie charakterystyki i parametrów lamp elektronowych
Wyznaczanie charakterystyki diody półprzewodnikowej
Wyznaczanie odległości ogniskowych soczewek
Pomiary spektrometryczne
Razem
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
1. Kane J. W., Sternheim M. M., Fizyka dla przyrodników. PWN, W-wa, 1988.
2. Resnick R., Halliday D., Fizyka dla studentów nauk przyrodniczych i technicznych. tom 1 i
2. PWN, W-wa, 1993.
1. Materiały z fizyki dla studentów (dostępne w internecie), przygotowane przez
pracowników Zakładu Fizyki.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
CHEMIA OGÓLNA I FIZYCZNA
General and physical chemistry
Prof. dr hab. Piotr Tomasik,
Dr Elżbieta Polaczek, dr Maria Zubek
30 h wykładów / 45 h ćwiczeń
Przedmiot do wyboru – studia I stopnia
I
II
III
IV
V
VI
VII
30/45
-
-
-
-
-
-
10
-
-
-
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Brak
wymagań wstępnych określających konkretny przedmiot.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawami
chemii i elementami chemii nieorganicznej.
Metody dydaktyczne/nauczania: Większość prowadzonych zajęć będzie mieć charakter
praktyczny, przy czym dominującą rolę będą odgrywały warsztaty oraz ćwiczenia
laboratoryjne. W trakcie zajęć związanych z nauczaniem chemii – wykłady oraz ćwiczenia
umożliwią uczestnikom studiów pogłębienie wiedzy odnośnie różnorodnych funkcji
doświadczeń w procesie nauczania w zależności od sytuacji dydaktycznej związanej z
poznawaniem bądź utrwalaniem wiedzy. Ponadto uczestnicy poznają sposoby pozwalające na
przeprowadzenie doświadczeń chemicznych.
Kryteria oceny: Zaliczenia ćwiczeń w formie pisemnej
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin pisemny
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Tematyka wykładów
Podstawowe prawa chemiczne, układ SI, cząstki elementarne, budowa jądra
atomowego
Elektornowa powłoka atomu, Teoria de Broglie’a, zasada nieoznaczoności
Heisenberga, równanie Schroedingera, liczby kwantowe
Orbitale, określenie elektronowej struktury atomów, reguła oktetu, zjawisko
periodyczności, układ okresowy
Jak i dlaczego reagują pierwiastki i związki chemiczne, reakcje jądrowe,
datowanie, promieniotwórczość sztuczna, zastosowania przemian jądrowych
Godz.
2
Reakcje zachodzące za sprawa powłok elektronowych atomów, wiązania
chemiczne i fizyczne, stan podstawowy i stan wzbudzony, hybrydyzacja
Stany skupienia, stan gazowy, stan ciekły, stan stały, zmiany stanu skupienia
Mieszaniny gaz-gaz, gaz-ciecz, gaz-ciało stałe, ciecz-ciecz, ciecz-ciało stałe,
ciało stałe – ciało stałe
Osmoza, koloidy, koagulacja
Dlaczego zachodzą reakcje chemiczne, elementy termodynamiki
Elektrolity i ich roztwory
Elektrochemia
Pierwiastki grup głównych 1A-3A
Pierwiastki grup głównych 4A-8A
Pierwiastki grup pobocznych 1B-5B
Pierwiastki grup pobocznych 6B-10B
Razem
2
Tematyka ćwiczeń
Własności związków nieorganicznych.
Typy reakcji chemicznych.
Reakcje rozpoznawalne kationów i anionów.
Analiza soli.
Kolokwium – Reakcje, analiza soli.
Sporządzenie roztworów HCl i NaOH.
Alkalimetria.
Acydymetria.
Kolokwium – Alkacymetria i pH. Roztwory buforowe.
Potencjometryczne pomiary pH.
Miareczkowanie potencjometryczne.
Manganometria.
Jodometria.
Kolokwium – Oksydymetria. Argentometria.
Kompleksometria.
Zaliczenie.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
Godz.
3
3
3
3
3
Razem
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
45
1. Piotr Tomasik, Podstawy chemii, Cz. 1, Wydawnictwo Know-How, Kraków 1998.
2. J. Szymońska, P. Szlachcic, E. Kulig, O. Michalski, A. Wisła, „Chemia I – skrypt do
ćwiczeń laboratoryjnych”.
1. Lech Pajdowski, Chemia ogólna, PWN, 1981.
SEMESTR II
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
TECHNOLOGIA INFORMACYJNA
Information technology
Prof. dr hab. Paweł Brzuski, mgr Jolanta Wójcikowska
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa – WO,
Katedra Hodowli Bydła - WHiBZ
Ćwiczenia laboratoryjne
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
0/30
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
3
-
-
-
-
-
Informatyka – zakres szkoły średniej.
Założenia i cel przedmiotu: Nabycie przez studentów doświadczenia w posługiwaniu się
komputerem w pracy i w życiu, zapoznanie z praktycznymi zastosowaniami. Użytkowanie
komputera w procesach gromadzenia, przesyłania i przetwarzania oraz prezentacji
informacji, zastosowania praktyczne w ogrodnictwie, specjalistyczne pakiety użytkowe,
usługi w sieci Internet.
Metody dydaktyczne/nauczania: Ćwiczenia laboratoryjne w pracowni komputerowej.
Kryteria oceny: Sprawdzian praktyczny na ocenę
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenę
L.p.
Tematyka ćwiczeń
Poznawanie
zasobów
sprzętowych
i
oprogramowania
systemu
1
komputerowego, możliwości systemu operacyjnego. Poruszanie się po
strukturze zasobów informacyjnych na dysku, wykonywanie operacji na
plikach i folderach, uruchamianie programów narzędziowych
Praca w edytorze tekstu MS Word: struktura dokumentu, znaki sterujące,
2
formatowanie tekstu, style, tworzenie i formatowanie tabel, pisanie wzorów
matematycznych i chemicznych w edytorze równań, wstawianie obiektów
graficznych, video, dźwiękowych, automatyzacja i przyspieszanie czynności:
automatyczny spis treści, korespondencja seryjna, przypisy, nagłówki, stopki
Godz.
2
6
3
4
5
6
7
Arkusz kalkulacyjny MS Excel: wykonywanie działań na arkuszach,
formatowanie danych, organizowanie danych w arkuszu, stosowanie adresów
względnych, bezwzględnych, nazw zakresów, pisanie formuł z użyciem
funkcji wbudowanych, przegląd kategorii funkcji, tworzenie wykresów,
sortowanie danych względem wielu kluczy, proste obliczenia statystyczne
Tworzenie prezentacji Power Point: stosowanie układów slajdu, wstawianie
pola tekstowego, autokształtów, schematów, grafiki, muzyki, animacja
obiektów, ustawianie chronometrażu animacji, opcji pokazu slajdów
Praca z grafiką: zapoznanie się z formatami plików graficznych i
oprogramowaniem dla różnych typów grafik. Skanowanie obrazu, zmiana
atrybutów obrazu, proste przekształcenia obrazu, stosowanie efektów
Wykorzystywanie komunikacyjnych usług internetowych: e-mail, chat, gg.
Wyszukiwanie
informacji
na
stronach
WWW,
wyszukiwanie
oprogramowania. Przeglądanie portali i giełd internetowych dla rolnictwa
Sprawdzian zaliczeniowy
Razem
10
2
4
4
2
30
1. Altman R., Altman R. 2004. Po prostu PowerPoint 2003 PL, Helion.
2. Czarny P. 2008. Total Commander. Leksykon kieszonkowy.
3. Danowski B. 2006. Darmowe oprogramowanie. Leksykon.
4. Langer M. 2004. Po prostu Word 2003 PL, Helion
5. Masłowski K. 2004. Excel 2003 PL Ćwiczenia zaawansowane, Helion.
6. Sokół M., Rajca P. 2007. Internet Ćwiczenia praktyczne Wyd. III, Helion.
7. Surdut K. 2006. Tania telefonia internetowa VIP.
8. Szeliga M. 2002. Windows XP Professional Ćwiczenia praktyczne PL, Helion.
9. Wallingford T. 2007. Praktyczny przewodnik po telefonii internetowej. VIP.
1. Zasoby Pomocy w wykorzystywanym oprogramowaniu.
2. Zasoby Internetu.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
STATYSTYKA MATEMATYCZNA
Mathematical statistics
Prof. dr hab. Marek Ptak
Katedra Zastosowań Matematyki
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
15/30
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
4
-
-
-
-
-
Przedmiotami wprowadzającymi są: matematyka: kombinatoryka, rachunek różniczkowy i
całkowy.
Założenia i cel przedmiotu: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z zakresem problemów,
jakimi zajmuje się statystyka matematyczna, z podstawowymi metodami statystycznymi,
podstawami teoretycznymi tych metod, jak również z przykładowymi zastosowaniami metod
statystycznych w naukach biologicznych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień
biotechnologicznych.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykład - treści teoretyczne oraz praktyczne, ćwiczenia –
rozwiązywanie zadań samodzielnie,
praca grupowa, dyskusja wyników,
praca z
komputerem.
Kryteria oceny: Kolokwium ćwiczenia, egzamin - wykłady
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie, egzamin pisemny
L.p.
Tematyka wykładów
1
Statystyka jako nauka, przykładowe problemy, na które odpowiada
statystyka matematyczna
2
Definicja prawdopodobieństwa i podstawowe własności
• doświadczenie losowe
• własności prawdopodobieństwa
• prawdopodobieństwo klasyczne i geometryczne
• prawdopodobieństwo warunkowe
• niezależność zdarzeń
3
Zmienna losowa i jej własności
• definicja zmiennej losowej i przykłady
• dystrybuanta zmiennej losowej i jej własności
• zmienne losowe o rozkładzie dyskretnym
• zmienne losowe o rozkładzie ciągłym
4
Wartość oczekiwana, wariancja zmiennej losowej i ich własności
• definicja wartości oczekiwanej i wariancji dla zmiennej typu
dyskretnego
• definicja wartości oczekiwanej i wariancji dla zmiennej typu ciągłego
• inne wielości charakteryzujące zmienną losową
• standaryzacja zmiennej losowej
5
Przykłady zmiennych losowych o rozkładzie dyskretnym
• rozkład dwupunktowy
• rozkład dwumianowy
• rozkład geometryczny
• rozkład Poissona i prawo małych liczb
6
Przykłady zmiennych losowych o rozkładzie ciągłym
• rozkład jednostajny
• rozkład Cauchy’ego
• rozkład wykładniczy
• rozkład normalny
• rozkład logarytmiczno-normalny
7
Szczególne własności rozkładu normalnego
• reguła 3 σ
• własności wartości oczekiwanej i wariancji rozkładu normalnego
8
Nierówność Czebyszewa i twierdzenia graniczne
• nierówność Czebyszewa
Godz.
1
1
1
1
1
1
1
1
9
10
11
12
13
14
15
• prawo wielkich liczb
• centralne twierdzenie graniczne Lindeberga-Levy’ego
• twierdzenie de Moivre’a-Laplace
Próba i populacja
• pojęcie próby losowej, próby duże i małe
• wielkości obliczane z próby
•
miary położenia (średnia) i rozproszenia (odchylenie standardowe)
• rozkłady z próby: rozkład t-Studenta i rozkład χ2
Estymatory i sposoby ich wyznaczania
• estymatory zgodne, nieobciążone i efektywne
Weryfikacja hipotez statystycznych
• hipotezy parametryczne i nieparametryczne
• hipotezy obustronne i jednostronne
• hipotezy dotyczące średniej i wariancji
• porównywanie średnich i wariancji
• hipotezy dotyczące wskaźnika struktury
• estymacja przedziałowa
• testy zgodności z rozkładem teoretycznym
• testy zgodności z rozkładem normalnym
Pary zmiennych losowych
• niezależność zmiennych losowych
• kowariancja i korelacja
Korelacja i regresja
• współczynnik korelacji i jego estymator
• testy istotności współczynnika korelacji
• wyznaczanie prostej regresji
• estymatory współczynników prostej regresji
• testy istotności współczynników prostej regresji
• estymacja przedziałowa współczynnika korelacji i współczynników
prostej regresji
• przykłady zastosowania w badaniach biotechnologicznych
Analiza wariancji
• weryfikacja hipotez o równości wartości przeciętnych
• test Tukeya
• przykłady zastosowania w badaniach biotechnologicznych
Egzamin
Razem
L.p.
Tematyka ćwiczeń
1
Prawdopodobieństwo
• definicja prawdopodobieństwa – klasyczna i aksjomatyczna
• własności prawdopodobieństwa
• prawdopodobieństwo całkowite
• wzór Bayesa.
2
Zmienna losowa
• przykłady zmiennych losowych dyskretnych i ciągłych
• dystrybuanta
1
1
1
1
1
1
2
15
Godz.
4
5
•
3
4
5
6
7
8
funkcja rozkładu i gęstości prawdopodobieństwa oraz związki między
nimi
• charakterystyki zmiennej losowej
• zmienna losowa o rozkładzie Bernoulliego, Poissona, normalnym,
wykładniczym
Twierdzenia graniczne
• nierówność Czebyszewa
• twierdzenie Poissona
• twierdzenie Lindeberga – Levy’ego.
Próba losowa i jej opis
• podstawowe charakterystyki
• szereg rozdzielczy
• rozkład empiryczny
Estymacja przedziałowa
• dla średniej i wariancji populacji.
Testowanie hipotez statystycznych
• dla średniej i wariancji jednej populacji
• dla średnich i wariancji wielu populacji.
• dla wskaźników struktury jednej i dwóch populacji
• analiza wariancji
• testy zgodności - χ2 , λ-Kołmogorowa.
Badanie zależności między cechami – korelacja i regresja
• obliczanie współczynnika korelacji liniowej w próbie
dwuwymiarowej
• testowanie hipotez dotyczących współczynnika korelacji liniowej
między cechami
• obliczanie estymatorów współczynników prostej regresji i krzywej
regresji
Zaliczenie
Razem
2
3
4
7
4
1
30
1. Krysicki W., Bartos J., Dyczka W., Królikowska K., Wasilewski M. J. Rachunek
prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna w zadaniach, cz. II Statystyczna
matematyczna, PWN, Warszawa 1986.
2. Koronacki J., Mielniczuk J. Statystyka dla studentów kierunków technicznych
i przyrodniczych, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2001.
3. Łomnicki A. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników, PWN, Warszawa 1999.
4. Watała C. Biostatystyka – wykorzystanie metod statystycznych w pracy badawczej w
naukach biomedycznych, Bielsko-Biała 2002.
5. Platt C. Problemy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej, PWN,
Warszawa 1977.
6. Pawłowski Z. Wstęp do statystyki matematycznej, PWN, Warszawa 1966.
7. Ptak M. Statystyka matematyczna dla studentów biotechnologii, manuskrypt.
1. Lehmann E. L. Testowanie hipotez statystycznych, PWN, Warszawa 1968.
2. Steczkowski J., Woźniak M., Zając K., Zeliaś A. Statystyka matematyczna w
zastosowaniach, Kraków 1996.
3. Cramer H. Metody matematyczne w statystyce, PWN, Warszawa 1958.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOFIZYKA
Biophysics
Dr Elżbieta Markowska - Kozak
Katedra Biochemii - WO
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
15/30
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
4
-
-
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Fizyka,
matematyka, chemia fizyczne, biologia - wiadomości na poziomie szkoły wyższej.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedstawionych wykładów jest omówienie własności,
mechanizmów funkcjonowania i oddziaływań w układach biologicznych. Początkowe
wykłady dotyczą opisu podstawowych struktur – atomów i cząsteczek, w nawiązaniu do
metod mechaniki kwantowej, co stanowi podstawę do opisu układów znacznie bardziej
złożonych (białek, kwasów nukleinowych, błon biologicznych, aparatu fotosyntetycznego,
układu antyoksydacyjnego) w dalszych wykładach.
Omówione również zostały podstawy fizyczne i zastosowanie metod spektroskopowych w
badaniach biofizycznych (spektroskopii rotacyjnej, spektroskopii w podczerwieni,
spektroskopii ramanowskiej, spektroskopii elektronowej, spektroskopii elektronowego
rezonansu paramagnetycznego). Przeprowadzone ćwiczenia laboratoryjne są przykładami
zastosowań omówionych metod biofizycznych w badaniach układów biologicznych.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady - Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie
studentów z wiadomościami z biofizyki przy zastosowaniu prezentacji multimedialnych.
Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w laboratorium jest praktyczne zapoznanie
studentów z metodyką badań biofizycznych i zasadą działania przyrządów.
Kryteria oceny: Wykłady – egzamin pisemny, Ćwiczenia – kolokwium pisemne
Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest egzamin – forma pisemna
w postaci krótkich pytań opisowych lub testowych.
Tematyka wykładów
Godz.
Omówienie struktury elektronowej atomu w oparciu o zasady mechaniki kwantowej
(Równanie Schrödingera, liczby kwantowe, postulat Pauliego, poziomy
1
energetyczne w atomie, równanie Bohra).
Mechanizm powstawania, rodzaje i własności wiązań molekularnych
(hybrydyzacja, wiązania σ, π, układ wiązań sprzężonych, elektrony zlokalizowane,
1
zdelokalizowane i ich wpływ na własności cząsteczek, elektroujemność, moment
dipolowy cząsteczki).
Promieniowanie elektromagnetyczne – (własności, dowody eksperymentalne
1
kwantowej i falowej natury światła, oddziaływanie światła z materią).
Poziomy rotacyjne i oscylacyjne w cząsteczce - (widmo absorpcyjne w
1
podczerwieni, widmo ramanowskie).
Spektroskopia elektronowa - Schemat Jabłońskiego - (przejścia dozwolone,
wzbronione, reguła Francka-Condona, zasada Stokesa, wydajność kwantowa
przejść).
Mechanizmy przekazywanie wzbudzeń między cząsteczkami (oddziaływania
między antenami, ochronna i antenowa rola karotenoidów).
Zasada spektroskopii elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR),
zastosowanie metody w badaniach biologicznych.
Wiązania międzycząsteczkowe i wewnątrzcząsteczkowe (oddziaływania jon-jon,
jon- dipol, dipol-dipol, wiązania van der Waalsa, wiązania wodorowe, mechanizm
tworzenia wiązań, charakterystyka, rola w biologii).
Struktura „gronowa” wody - cząsteczki hydrofobowe, hydrofilowe, amfipatyczne i
ich wpływ na strukturę wody.
Mechanizm tworzenia dwuwarstwy lipidowej, wiązania tworzące i stabilizujące
dwuwarstwę (własności dwuwarstwy lipidowej, typy ruchliwości w błonie,
przejście fazowe).
Błony zastępcze (modelowe), rodzaje, zastosowanie w badaniach biofizycznych.
1
1
1
1
1
1
1
Model błony biologicznej.
1
Wolne rodniki (powstawanie, własności, metody detekcji).
1
Tlen oraz reaktywne formy tlenu w układach biologicznych.
2
Razem
15
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Pomiar aktywności metabolicznej tkanki roślinnej metodą kalorymetrii
izotermicznej. Badanie wpływu stresu (niskiej temperatury i metali ciężkich) na
4
aktywność metaboliczną.
Pomiar parametrów fluorescencji chlorofilu w liściu, jako metoda oceny uszkodzeń
aparatu fotosyntetycznego w wyniku działania stresu (niskiej temperatury, metali
4
ciężkich).
Wykazanie zmian płynności błon modelowych metodą elektronowego rezonansu
4
paramagnetycznego.
Wykazanie zmian płynności błon modelowych metodą pomiaru anizotropii
4
fluorescencji.
Pomiar wygaszania fluorescencji ryboflawiny na skutek oddziaływań z jonami
3
Cr(VI) (3godz.).
Pomiar aktywności antyoksydacyjnej wybranych antyoksydantów, oraz ekstraktów
3
z roślin metodą elektronowego rezonansu paramagnetycznego.
Pomiary zmian stężenia tlenu w układach biologicznych za pomocą elektrody
2
tlenowej Clarka.
Fluorescencja zielonych tkanek roślinnych:_
a. ekstrakcja chlorofilu z liści, obserwacja zjawiska fluorescencji chlorofilu w
ekstrakcie i na żywym liściu
2
b. spektrfluorymetryczny pomiar widm fluorescencji liścia w zakresie fluorescencji
niebieskozielonej i czerwieni-dalekiej czerwieni
c. spektrofluorymetryczny pomiar widma emisyjnego ekstraktu chlorofilu.
Pomiary szybkiej kinetyki indukcji fluorescencji chlorofilu - analiza OJIP.
1
Wyznaczanie zależności pomiędzy intensywnością fotosyntezy rzeczywistej a
natężeniem światła poprzez pomiar fluorescencji chlorofilu metodą modulacji
amplitudy sygnału.
Wykazanie wpływu wzrostu roślin przy różnym natężeniu światła na translokację
asymilatów w liściach z pomocą techniki obrazowania fluorescencji.
Razem
1
2
30
1. M. Bryszewska, W. Leyko; Biofizyka dla biologów. PWN, Warszawa 1997.
2. G. W. Ewig; Metody instrumentalne w analizie chemicznej. PWN, Warszawa, 1980.
3. S. Paszyc; Podstawy fotochemii, PWN, Warszawa 1981.
4. R. Glaser; Wstęp do Biofizyki. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa,
1995.
5. A. Erndt; Podstawy chemii ogólnej i nieorganicznej, Warszawa, 1986.
6. A. Danek; Chemia Fizyczna. PWN, Warszawa 1972.
7. G. Bartosz; Druga twarz tlenu. PWN, Warszawa 1995.
8. S. Przestalski; Elementy fizyki, biofizyki i agrofizyki. Wydawnictwo Uniwersytetu
Wrocławskiego, Wrocław 2001.
9. F. Jaroszyk; Biofizyka. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2001.
10. M. H. Kalaji, T. Łoboda; Fluorescencja chlorofilu w badaniach stanu fizjologicznego
roślin. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2010.
1. L. Stryer; Biochemia. PWN, Warszawa, 2000.
2. J. Kopcewicz, S. Lewak; Fizjologia roślin, PWN, Warszawa, 2002.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
CHEMIA ORGANICZNA
Organic chemistry
Prof. dr hab. Piotr Tomasik
Dr Elżbieta Polaczek, dr Lidia Krzemińska-Fiedorowicz,
Dr Paweł Szlachcic
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
30/45
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
9
-
-
-
-
-
przedmiotów wprowadzających. Zakres wiedzy ze szkoły średniej, jaką posiadają studenci.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z mową wzorów
chemicznych, nauczenie dedukowania właściwości fizycznych, chemicznych a niekiedy i
biologicznych związków chemicznych na podstawie ich wzorów.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – zapoznanie studentów z właściwościami
fizycznymi, chemicznymi, a niekiedy biologicznymi związków chemicznych na podstawie
ich wzorów. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w laboratorium jest zapoznanie
studentów z metodami rozdziału i oczyszczania substancji organicznych oraz własnościami
poszczególnych grup związków organicznych.
Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie – forma
pisemna w postaci krótkich pytań opisowych.
Tematyka wykładów
O przedmiocie, dlaczego chemia organiczna rozwinęła się w oparciu o węgiel,
„cywilizacje krzemowe” i zielone ludziki, przyczyny mnogości związków
organicznych, izomerie. Zarys nazewnictwa związków organicznych
Elementy stereochemii, hybrydyzacje i ich znaczenie dla przestrzennej budowy
związków organicznych. Budowa a reaktywność, przeszkody steryczne
O wiązaniach, mezomeria, wiązania wielokrotne
Jak i dlaczego reagują związki organiczne
Typy reakcji związków organicznych, redukcja i utlenienie
Substytucja
Addycja, eliminacja, reakcje pericykliczne i przegrupowania
Struktura a właściwości fizyczne związków: stan skupienia, rozpuszczalność,
palność, woń i smak, barwa
Alkany, cykloalkany, alkeny, alkiny, alkadieny, polieny, węglowodory
aromatyczne
Związki fluorowcowe, alkohole i fenole
Etery, siarkowe analogi alkoholi, fenoli i eterów, związki nitrowe, nitryle i
izonitryle
Aminy
Związki z grupą karbonylową: aldehydy, ketony, kwasy karboksylowe, estry,
amidy, chlorki kwasowe, bezwodniki
Związki heterocykliczne
Związki metaloorganiczne, kompleksy z ligandami organicznymi
Razem
Tematyka ćwiczeń
Metody rozdzielania i oczyszczania substancji organicznych
Oznaczanie temperatur topnienia, wrzenia, współczynnika refakcji
Węglowodory
Kolokwium - węglowodory. Alkohole i fenole
Kolokwium - alkohole i fenole
Aldehydy i ketony
Kolokwium - aldehydy i ketony. Kwasy karboksylowe
Kwasy, bezwodniki, estry, tłuszcze, amidy, chlorki
Kolokwium – kwasy – pochodne.
Aminy
Godz.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
Godz.
3
3
3
3
3
3
3
3
3
Aminokwasy, białka
Białka – własności
Węglowodany – budowa
Węglowodany – reakcje
Metody spektroskopowe
Zaliczenie
3
3
3
3
3
3
45
Razem
1. Piotr Tomasik, „Chemia organiczna dla niechemików”, Wydawnictwo Akademii Rolniczej,
Kraków 2005.
2. A. Erndt, H. Francik, W. Górecka, J. Sepioł, W. Baran, „Ćwiczenia z chemii organicznej”.
1. Przemysław Mastalerz, Chemia organiczna, PWN, Warszawa, 1984
2. Ewa Białecka-Florjańczyk, Joanna Włostowska, Chemia organiczna, WNT, 2003.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOLOGIA KOMÓRKI
Cell biology
Prof. dr hab. Maria Klein, dr Dorota Wojtysiak,
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa , Katedra Botaniki i
Fizjologii Roślin – WO; Katedra Anatomii i Rozrodu Zwierząt –
WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
15/30
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
4
-
-
-
-
-
podstawowy na I roku studiów, wymagana ogólna wiedza o komórce na poziomie liceum.
Założenia i cel przedmiotu: Zapoznanie studentów ze strukturą i funkcją komórek
prokariotycznych i eukariotycznych jako podstawowej jednostki budowy organizmów,
przystosowanych do pełnienia wysoko wyspecjalizowanych funkcji. Struktury komórkowe
będą omawiane na poziomie mikroskopii świetlnej i elektronowej z uwzględnieniem
nowoczesnych technik stosowanych do analizy procesów życiowych zachodzących w
komórce.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady - prezentacje multimedialne oraz filmy
obrazujące funkcjonowanie organelii komórkowych. Ćwiczenia - zajęcia praktyczne,
wykonywanie preparatów mikroskopowych i ich analiza, zapoznanie się z aparaturą i
technikami stosowanymi w cytologii.
Kryteria oceny: Nabycie przez studentów umiejętności mikroskopowania i analizy struktur
komórkowych oraz posiadania szczegółowej wiedzy o budowie i funkcji komórki.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin, cykliczne sprawdziany pisemne, sprawdzające
wiedzę studentów.
Tematyka wykładów
Pochodzenie i ewolucja komórek, komórki pro- i eukariotyczne, teoria
komórkowa i jej konsekwencje.
Mikroskopia świetlna, elektronowa, skaningowa, techniki histochemiczne,
immunologiczne, autoradiograficzne stosowane w cytologii. Organizmy
modelowe do badań procesów życiowych komórki.
Cytoplazma podstawowa, cytoszkielet, struktura i funkcja błon
cytoplazmatycznych, błona komórkowa, glikokaliks, ściana komórkowa.
Połączenia międzykomórkowe, transport jonów i substancji odżywczych.
Transport bierny, wspomagany, aktywny, fagocytoza, pinocytoza, transcytoza
Jądro komórkowe struktura i funkcja; zachowanie, przekazywanie i realizacja
informacji genetycznej.
Struktura i funkcja systemu wakuolarnego. Siateczka śródplazmatyczna
gładka i szorstka. Biosynteza białka. Aparat Golgiego, segregacja produktów
komórki. Lizosomy, sferosomy, peroksysomy.
Cykl komórkowy, wzrost i podział komórki somatycznej (mitoza) apoptoza
Gametogeneza u roślin i zwierząt (mejoza).
Razem
Godz.
2
Tematyka ćwiczeń
Mikroskopia świetlna i fluorescencyjna (historia mikroskopii, budowa
mikroskopu, zasada działania). Pobranie i utrwalenie materiału roślinnego do
analiz cytologicznych
2. Wykonywanie preparatów mikroskopowych (różnymi technikami) z materiału
roślinnego
3. Budowa i funkcje różnych typów komórek roślinnych (komórki żywe, martwe,
materiały zapasowe, składniki ścian komórkowych – wykrywanie za pomocą
reakcji barwnych)
4. Izolacja wybranych organelli komórkowych, chromoplasty
5. Jądro, chromosomy, podział mitotyczny.
6. Podział mejotyczny – mikro i megasporogeneza
7. Cytometria przepływowa-podstawy teoretyczne i interpretacja histogramów
8. Wykonywanie preparatów mikroskopowych z materiałów zwierzęcych.
Budowa i funkcje różnych komórek i tkanek zwierzęcych
9
10. Spermatogeneza
11. Identyfikacja organelli i struktur submikroskopowych na podstawie
elektronogramów
12. Najnowsze metody dokumentacji badań stosowane w cytologii (analiza
komputerowa obrazów mikroskopowych, mikrofotografie, technika audiovideo)
Razem
Godz.
2
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2
2
2
3
2
2
15
2
8
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
1. Alberts B., Bray D., Hopkin K., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P. 2005.
Podstawy biologii komórki. PWN, Warszawa.
2. Kilarski W. 2003. Strukturalne podstawy biologii komórki.
3. Wojtaszek P., Woźny A., Ratajczak L. 2007. Biologia komórki roślinnej. Tom I. Struktura,
tom II. Funkcja, PWN, Warszawa.
1. Czasopisma: Postępy biologii komórki; Świat nauki; Kosmos
SEMESTR II
PRZEDMIOT HUMANISTYCZNY DO WYBORU:
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
EKONOMIA
Economy
Dr Barbara Sosenko
Zakład Ekonomii i Polityki Gospodarczej – WR-E
I
II
III
IV
V
VI
VII
-
15/15
-
-
-
-
-
-
3
-
-
-
-
-
wymagań wstępnych.
Założenia i cel przedmiotu: Celem prowadzenia przedmiotu „Ekonomia” jest zapoznanie
studentów z podstawowymi zagadnieniami mikro- i makroekonomii. W szczególności chodzi
o przedstawienie studentom problemów prowadzenia firmy w warunkach ograniczoności
zasobów i konkurencji oraz otoczenia w którym działa przedsiębiorstwo a w szczególności
rynku pracy, rynku kapitałowego i rynku ziemi. Ponadto celem zajęć jest zapoznanie
studentów z podstawowymi zagadnieniami makroekonomii a w szczególności wzrostu
gospodarczego i jego czynników, koniunktury gospodarczej, polityki monetarnej i fiskalnej,
oraz problemów globalnych ze szczególnym uwzględnieniem integracji ze strukturami
unijnymi.
studentów z wiadomościami na temat podstawowych zagadnień z zakresu mikro- i
makroekonomii. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w formie audytorium jest
zapoznanie studentów z metodami służącymi, wyliczaniu podstawowych wielkości makro- i
mikroekonomicznych, charakteryzujących przebieg procesów społeczno-gospodarczych.
Tematyka wykładów
Wprowadzenie i przedmiot ekonomii. Metody analizy ekonomicznej. Podstawowe
teorie ekonomiczne.
Systemy gospodarcze i ich funkcjonowanie. Struktura techniczno - technologiczna i
Godz.
2
2
produkcyjna gospodarki. Restrukturyzacja gospodarki.
Polityka gospodarcza państwa a doktryny społeczno - ekonomiczne.
1
Gospodarka rolno-żywnościowa, zmiany jej struktury w Polsce i na świecie.
1
Funkcjonowanie rynku jako mechanizmu gospodarczego. Ogólna charakterystyka
rynku. Podstawowe podmioty gospodarcze
2
Prawo obiegu pieniądza. Inflacja i jej zwalczanie.
2
Problemy polityki pieniężnej. Banki i ich funkcje. Instrumenty polityki pieniężnokredytowej Banku Centralnego.
2
Polityka fiskalna państwa. System budżetowy i jego struktura. System podatkowy.
2
Gospodarka otwarta – globalizacja, liberalizacja i integracja
szczególnym uwzględnieniem UE.
1
gospodarcza ze
Razem
Tematyka ćwiczeń
15
Godz.
Podstawowe pojęcia ekonomiczne. Narzędzia analizy ekonomicznej. Wskaźniki
ekonomiczne. Wielkości nominalne i realne.
Analiza rynku. Prawo popytu i podaży. Teoria i system cen.
Struktury rynku. Mechanizm oraz instrumenty konkurencji. Monopolizacja
gospodarki i polityka antymonopolowa.
2
Elastyczność dochodowa popytu. Prawo Engla.
1
Przedsiębiorstwo i jego instytucjonalne formy. Charakterystyka spółek. Korporacje
transnarodowe.
1
Zasady prowadzenia działalności gospodarczej.
1
Teoria funkcjonowania przedsiębiorstwa. Analiza sytuacji finansowej firmy. Pojęcie
i składniki kosztów produkcji.
1
Geneza i funkcje pieniądza. System bankowy i jego instrumenty.
2
Rynek kapitałowy. Rodzaje i działalność giełd.
1
Rynek pracy i problemy jego równowagi. Bezrobocie. Rodzaje, formy walki z
bezrobociem. Płaca w gospodarce rynkowej.
1
Dochód narodowy i wzrost gospodarczy. Czynniki i bariery wzrostu dochodu
narodowego.
1
Koniunktura gospodarcza. Cechy cyklu koniunkturalnego. Cykle specjalne.
1
Repetytorium i zaliczenie przedmiotu.
1
Razem
1
1
15
Literatura podstawowa i uzupełniająca:
1. Milewski R, Elementarne zagadnienia ekonomii. PWN, Warszawa, 2003.
2. Marciniak S. Mikro- i makroekonomia dla inżynierów. PWN, Warszawa, 2002.
3. Dach Z. Elementy mikroekonomii. AE Kraków, 2000.
4. Begg D. Ekonomia. T.I i II. PWN, Warszawa.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ORGANIZACJA WSPÓŁCZESNEGO
SPOŁECZEŃSTWA
Organisation of modern society
Dr hab. Wincenty Kołodziej, prof. UR
Zakład Socjologii i Rozwoju Wsi – WR-E
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
30/0
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
3
-
-
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Przedmioty
wprowadzające to: Wiedza o współczesnym społeczeństwie. Historia , Ekonomia.
Założenia i cel przedmiotu: Głównym zadaniem wykładanego przedmiotu jest zapoznanie
studentów ze zmianami społeczno - ekonomicznymi i politycznymi jakie zachodzą obecnie
na świecie i w Polsce. Rewolucja naukowo – techniczna oraz procesy globalizacyjne
powodują iż następuje zróżnicowanie ekonomiczne i polityczne społeczeństw.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady prowadzone przez prowadzącego zajęcia.
Kryteria oceny: Znajomość materiału przedstawionego na wykładach oraz literatury
przedmiotu.
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie pisemne.
Tematyka wykładów
1. Warunki powstania nowoczesnych społeczeństw i etapy ich rozwoju
2. Systemy polityczne współczesnych państw
3. Interesy społeczne i ich sprzeczności
4. Wpływ ideologii i współczesnych doktryn społeczno – ekonomicznych i
politycznych na organizację i funkcjonowanie społeczeństwa
5. Klasyfikacja współczesnych doktryn społeczno politycznych i ekonomicznych
6. Współczesne teorie na temat roli państwa w gospodarce
7. Różnice pomiędzy systemem demokratycznym, autorytarnym i totalitarnym
8. Polityczne i kulturowe zróżnicowanie sytuacji jednostki w społeczeństwie
9. Procesy i zjawiska globalizacyjne
10. Znaczenie rewolucji naukowo technicznej w rozwoju społeczno gospodarczym
11. Rola masowych środków przekazu w kształtowaniu świadomości społecznej
12. Procesy imigracyjne a proces wielokulturowości w krajach rozwiniętych
Godz.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
13. Ekstremizm polityczny i jego nurty we współczesnym świecie
14. Transformacja ustrojowa a rozwój samorządności w Europie Środkowo Wschodniej
15. Zaliczenie
Razem
2
2
2
30
1. Wojciech Lamentowicz: Polska a świat współczesny, Warszawa, 1999.
2. Andrzej Redelbach, Sławomira Wronkowska, Zygmunt Ziembiński. Zarys teorii państwa i
prawa , Warszawa , 1992.
3. Zygmunt Blok: Transformacja systemowa w Polsce. Poznań, 1993.
4. Konstanty, Adam Wojtaszczyk, Współczesne systemy polityczne. Warszawa 1996.
1. Elżbieta Kawecka - Wyrzykowska, Elżbieta Synowiec, ABC Unii Europejskiej, Warszawa
1998.
2. Roman Tokarczyk, Współczesne doktryny polityczne. Zakamycze. 2004.
3. Roman Bartkowiak, Historia myśli ekonomicznej. Warszawa 2003.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
HISTORIA MYŚLI EKONOMICZNEJ
History of the economic thought
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
30/0
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
3
-
-
-
-
-
wprowadzające to Historia gospodarcza i Ekonomia.
Założenia i cel przedmiotu: Podstawowym celem przedmiotu jest cel poznawczy. Zdobyta
wiedza z tematyki kursu pozwoli studentowi bliżej poznać procesy społeczno - ekonomiczne
i polityczne zachodzące we współczesnym świecie.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykład monograficzny
Kryteria oceny: Znajomość materiału przedstawionego na wykładzie oraz literatury
przedmiotu
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie – wypełnienie opracowanego testu.
1.
2.
3.
Tematyka wykładów
Jaką rolę spełniają w życiu społeczno - ekonomicznym i politycznym
ideologie, doktryny i programy polityczne i ekonomiczne
Jakie istnieją kryteria klasyfikacji współczesnych ideologii i doktryn
Powstanie merkantylizmu
Godz.
2
2
2
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Kameralizm w Europie Środkowo - Wschodniej
Fizjokratyzm w Europie i w Polsce
Jakie są źródła liberalizmu i etapy jego rozwoju
Klasyczna szkoła angielska
Rola myśli konserwatywnej w rozwoju społeczeństw
Znaczenie socjalizmu i marksizmu w walce o zdobycie wpływów wśród
klasy robotniczej
Źródła współczesnej chadecji
Ruch socjaldemokratyczny i ewolucja jego programu
Teoria Keynesa. Neokeysizm
Państwo dobrobytu
Współczesne teorie ekonomiczne
Współczesne teorie na temat roli państwa w gospodarce
Razem
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
1. Ryszard Bartkowiak. Historia myśli ekonomicznej. PWE Warszawa 2003.
2. Harry Landreth, David C. Colander. Historia myśli ekonomicznej. PWN, Warszawa 2005.
1. Tokarczyk Roman, Współczesne doktryny polityczne, Zakamacze 2003
2. Olszewski Henryk, Zmierczak Maria, Historia doktryn politycznych i prawnych, Poznań
brak daty wydania.
3. Doktryny polityczne XIX i XX wieku, pod red. Chojnickiej Krystyny, KozubaCiembroniewicza Wiesława, Kraków 2000.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
SOCJOLOGIA Z ELEMENTAMI PSYCHOLOGII
SPOŁECZNEJ
The sociology and the elements of social psychology
Dr Magdalena Kowalska
Zakład Socjologii i Rozwoju Wsi
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
30/0
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
3
-
-
-
-
-
wymagań dotyczących przedmiotów wprowadzających.
studentów z podstawami socjologii (aparat pojęciowy, metody badawcze), z
prawidłowościami życia społecznego, regułami kształtowania stosunków międzyludzkich
oraz wybranymi elementami psychologii społecznej. Ćwiczenia - Zajęcia mają dostarczyć
studentom podstawowej wiedzy na temat prawidłowości życia społecznego i reguł
kształtowania stosunków międzyludzkich, z perspektywy zarówno socjologii jak i psychologii
społecznej.
Kryteria oceny: Wykłady – egzamin pisemny,
w postaci krótkich pytań opisowych.
Tematyka wykładów
Godz.
Specyfika nauk społecznych. Zakres tematyczny i usytuowanie socjologii wśród
dyscyplin pokrewnych. Historia kształtowania się socjologii jako odrębnej
2
dyscypliny. Historia myśli społecznej.
Proces badawczy w socjologii i jego kolejne etapy. Źródła informacji, metody i
2
techniki badawcze. Sposoby doboru badanych obiektów.
Badania masowe przy użyciu kwestionariusza (ankieta, wywiad kontrolowany).
2
Zasady konstruowania kwestionariusza, sposoby przeprowadzania wywiadu.
Aparat pojęciowy socjologii. Stosunek społeczny. Rodzaje stosunków: nieformalne
i formalne. Więź społeczna i jej rodzaje. Grupa społeczna i jej atrybuty. Rodzaje
2
grup. Wpływ grupy na osobowość społeczną człowieka.
Pozycja i rola społeczna uczestnika grupy. Atrybuty roli społecznej. Rola a
osobowość. Postrzeganie osób poprzez pełnione przez nie role. System kontroli
2
społecznej. Sankcje społeczne i ich rodzaje. Margines swobody a sytuacja grupy.
Zintegrowanie
wewnętrzne
grupy.
Procesy dezintegracji.
Tendencje:
konfornistyczna i non-konfornistyczna, ich konsekwencje w życiu społecznym.
2
Nagrody i kary a informacja. Reakcje na wpływ społeczny.
Wywieranie wpływu na ludzi. Narzędzia wpływu. Techniki wpływu społecznego 2
reguła wzajemności, niedostępność, zaangażowanie i konsekwencja.
Techniki wpływu c.d. - społeczny dowód słuszności, autorytet, lubienie i sympatia.
2
Reklama a wpływ społeczny.
Tłum i jego przywódcy. Podstawy psychologii tłumu. Czy łatwiej manipulować
2
tłumem?
Procesy poznawcze (percepcja, uwaga, pamięć). Poznanie społeczne.
2
Przetarg pozycyjny czy negocjacje wokół meritum. Jak negocjować skutecznie.
Zasady procesu negocjacji.
Komunikacja werbalna i niewerbalna. Rola i funkcje komunikacji niewerbalnej.
Rodzaje zachowań nieasertywnych. Definicje i fundamenty
zachowania
asertywnego. Techniki asertywności.
Komunikacja perswazyjna, strategie zachowań perswazyjnych. Umiejętność
postępowania w sytuacji konfliktowej.
Procesy rozwiązywania konfliktów. Strategie działania w sytuacji konfliktu.
Razem
2
2
2
2
2
30
1. Aronson E. 1995, Człowiek istota społeczna. PWN, Warszawa.
2. Cialdini R., 1999. Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
3. Szacki J., 2003, Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa.
1. Fisher R., Ury W. 1992, Dochodząc do tak. Negocjowanie bez poddawania się. Pańswowe
Wydawnictwo Ekonomiczne.
2. Giddens A., 2005, Socjologia, PWN Warszawa.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
HISTORIA GOSPODARCZA
Economic history
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
30/0
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
3
-
-
-
-
-
wprowadzające to: Historia i Ekonomia.
Założenia i cel przedmiotu: Podstawowym celem przedmiotu jest cel poznawczy. Zdobyta
wiedza z zakresu tematyki kursu pozwoli studentom poznać procesy społeczno ekonomiczne jakie dokonywały się w dziejach państw i społeczeństw. Ich poznanie i
uporządkowanie umożliwi zrozumienie współczesnych procesów jakie zachodzą w Polsce i
na świecie. Przedmiot obejmuje 30 godzin wykładu i kończy się zaliczeniem. Po
zakończeniu pracy z materiałem student powinien posiadać wiedzę dotyczącą procesów
społeczno-gospodarczych zachodzących na różnych etapach dziejów społeczeństw.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykład monograficzny
Kryteria oceny: Znajomość materiału wykładowego oraz literatury przedmiotu
Forma i warunki zaliczenia: Opracowanie testu.
Tematyka wykładów
historii gospodarczej oraz
Współzależność
nauk historycznych i
ekonomicznych
2. Rola elit w rozwoju gospodarki antycznej
3. Doktryna ekonomiczna św. Tomasza z Akwinu
4. Rewolucja handlowa i cenowa
5. Merkantylizm i jego kierunki
6. Rewolucje w Niderlandach i w Anglii i ich skutki polityczno - ekonomiczne
7. Wpływ myśli naukowo - technicznej na rozwój gospodarki
8. Klasyczna szkoła angielska i jej wpływ na rozwój gospodarki liberalnej
9. Kameralizm i jego wpływ na rozwój gospodarki w krajach Europy Środkowo Wschodniej
10. Fizjokratyzm i Polscy fizjokraci
11. Przyczyny ekonomiczno gospodarcze i polityczne wybuchu I wojny światowej
12. Wielki kryzys ekonomiczny i jego skutki na gospodarkę Polską i światową
1.
Godz.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
13. Cechy gospodarek systemów totalitarnych
14. Skutki polityczne i gospodarcze II wojny światowej
15. Przyczyny i skutki upadku systemu komunistycznego w Europie
2
2
2
30
Razem
1. Szpak Jan, Historia gospodarcza powszechna, Warszawa 2003.
2. Wojnarski Dariusz, Powszechna historia gospodarcza, Warszawa 2004.
3. Ciepielowski Jerzy, Kostrowicka Irena, Landau Zbigniew,Tomaszewski Jerzy, Dzieje
gospodarcze świata do roku 1980, Warszawa 1985.
4. Cameron Rondo, Neal Larry, Historia gospodarcza świata. Od Paleolitu do czasów
najnowszych, Warszawa 2004.
5. WWW.encyklopedia.pwn.pl
6. WWW. historia. org.pl
1. Kaliński Janusz, Zarys historii gospodarczej XIX i XX w. Warszawa 2001.
2. Maciejewski M., Powszechna historia gospodarcza czasów nowożytnych, Wrocław 1996.
3. Rutkowski Marek, Powszechna historia gospodarcza od średniowiecza do II wojny
światowej: Wybrane zagadnienia - Zarys, Białystok 1997.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
EKONOMIKA PRODUKCJI
Economic of production
Dr inż. Marta Domagalska-Grędys
Katedra Zarządzania i Marketingu w Agrobiznesie
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
15/15
-
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
3
-
-
-
-
-
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu Ekonomika produkcji jest zapoznanie
studentów z głównymi elementami rachunku ekonomicznego przedsiębiorstwa
biotechnologicznego działającego w zmieniającym się otoczeniu. Studenci mają okazję
nabyć umiejęności oceny ekonomicznej firmy, zapoznać się z aktualną sytuacją polskich
przedsiebiorstw, zdobyć informacje nt zakładania własnej firmy i zarządzania nią. Elementy
ekonomiki produkcji wykorzystane na zajęciach mają również przygotować studenta do
oceny i diagnozy ekonomicznej produkcji w gospodarce rolno-spożywczej.
studentów z wiadomościami na temat rachunku ekonomicznego przedsiębiorstwa
prowadzącego działalność produkcyjną. Tłem tych zagadnień będą również aspekt odnoszące
się do teorii przedsiębiorstwa, organizacji i zarządzania. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń
prowadzonych w ramach „Ekonomiki produkcji” jest zapoznanie studentów z metodami
oceny ekonomicznej działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa z uwzględnieniem
podstawowych analiz (np. wskaźnikowej) i sprawozdań finansowych (bilansu).
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tematyka wykładów
Teoretyczne podstawy przedmiotu ekonomika produkcji i problemy
współczesnych przedsiębiorstw w Polsce
Elementy składowe przedsiębiorstwa, zasoby produkcji, źródła wartości
przedsiębiorstwa,rynkowe otoczenie przedsiębiorstwa
Funkcje przedsiębiorstwa/Charakterystyka form organizacyjno-prawnych
przedsiębiorstw
7 kroków do własnej firmy
Struktury organizacji i zarządzania. Rodzaje więzi
Zalety i wady różnych struktur organizacyjnych
Typy kierowników. Rozpoznaj swój profil kierownika
Razem
Godz.
2
Tematyka ćwiczeń
Pojęcie zasobów przedsiębiorstwa.
Analiza bilansu przedsiębiorstwa.
Wskaźnikowa metoda oceny działalności firmy.
Parametry określające efektywność produkcji.
Opłacalność różnych gałęzi produkcji .
Organizacja i zarządzanie w praktyce przedsiębiorstwa.
Godz.
2
3
3
2
3
2
15
Razem
2
2
2
2
2
3
15
1. Lichtarski J. (red) 2000: Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Wydawnictwo AE
im.O.Langego we Wrocławiu.
2. Pasternak K. (2005): Zarys zarządzania produkcją. PWE, Warszawa.
3. Sobczyk G. 2004: Ekonomika małych i średnich przedsiębiorstw. Difin. Warszawa.
4. Guzera K., Mierzejewska-Majcherek J. 2006: Ekonomika przedsiębiorstw wyd. II cz. 1-3,
Difin Warszawa.
5. Klepacki B. 1997: Ekonomika i organizacja rolnictwa. WSiP. Warszawa.
6. Dobiegała-Korona B. i Herman A. 2006: Współczesne źródła wartości przedsiębiorstw.
Difin.
1. Bień W. 2001: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Difin, Warszawa PRASA:
Rzeczpospolita, Businessman.
SEMESTR III
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOCHEMIA
Biochemistry
Prof. dr hab. Henryk Kołoczek
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
30/60
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
9
-
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Zaliczone
przedmioty z chemii nieorganicznej i organicznej na I roku studiów. Znajomość
podstawowych zagadnień z termodynamiki i kinetyki reakcji chemicznych. Wiadomości z
kursów: biologia molekularnej z elementami biologii komórki, botaniki i fizjologii zwierząt i
roślin.
Założenia i cel przedmiotu: Przekaz wiadomości na temat zagadnień dotyczących
procesów i mechanizmów metabolicznych zachodzących w komórce zwierzęcej i roślinnej
wraz z aspektami biochemii statycznej.
studentów z wiadomościami na temat rodzaju i budowy związków organicznych,
podstawowych procesów metabolicznych
oraz
biochemicznych mechanizmów
regulacyjnych wpływających na funkcje organizmów żywych. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń
prowadzonych w Katedrze Biochemii jest zapoznanie studentów z podstawowymi metodami
biochemicznymi i analitycznymi.
Kryteria oceny: Wykłady – egzamin pisemny, Ćwiczenia – kolokwium pisemne.
pisemna w postaci krótkich pytań opisowych lub testowych.
Tematyka wykładów
Struktura i funkcja biologiczna wybranych związków chemicznych:
węglowodany (monosacharydy i ich pochodne, oligosacharydy, polisacharydy)
aminokwasy i białka ( struktura przestrzenna, siły stabilizujące natywną
cząsteczkę, rola wody w organizacji makrocząsteczki - aspekty termodynamiczne).
Lipidy (budowa i funkcja, kwasy tłuszczowe i ich niektóre ważne biologicznie
pochodne, błony biologiczne, połączenia lipidów z białkami i węglowodanami,
glikoproteiny, transport przez błony, poliizopreny, ich różnorodność i rola
biologiczna w organizmach roślin i zwierząt).
Kwasy nukleinowe ( nukleotydy i dezoksynukleotydy jako prekursory kwasów
nukleinowych, struktura nukleotydów oraz ich rola w metabolizmie i regulacji
przemian biochemicznych, rodzaje i budowa przestrzenna DNA i RNA, metody
badania struktury ).
Godz.
6
6
4
Kataliza Biologiczna.
rola i różnorodność enzymów
główne szlaki i cykle metaboliczne oraz ich lokalizacja w strukturach
subkomórkowych (glikoliza, cykl Krebsa, łańcuch oddechowy, szlak
pentozofosforanowy i glukoneogeneza, energetyka komórki roślinnej i zwierzęcej,
fotosynteza).
biosynteza lipidów, białek i kwasów nukleinowych
replikacja DNA i ekspresja informacji genetycznej.
Procesy regulacji komórkowej.
mechanizmy działania i regulacji enzymów
kaskadowy proces aktywacji zymogenów, wybrane kaskady sygnałowe
molekularne mechanizmy działania hormonów
wewnątrzkomórkowe procesy modulowania zawartości kluczowych enzymów,
białek regulatorowych, usuwanie białek nieprawidłowych, etc (rola ubikwityny
jako „barometru procesów wewnętrznokomórkowych, apoptoza).
Razem
Tematyka ćwiczeń
Właściwości chemiczne podstawowych klas związków biologicznie ważnych:
sacharydy i ich pochodne (analiza jakościowa, odczyny redukcyjne, hydroliza
polisacharydów), aminokwasy ( reakcje barwne), białka (reakcja ninhydrynowa,
wykrywanie aminokwasów aromatycznych, odczyn Sakaguchiego),
lipidy
(wykrywanie glicerolu, liczby właściwe tłuszczów, hydroliza lipidów złożonych i
wykrywanie ich składników), kwasy nukleinowe (izolacja DNA z materiału
roślinnego i RNA z drożdży oraz identyfikacji ich składników, reakcje
odróżniające rodzaje kwasów nukleinowych).
ilościowe oznaczanie cukrowców (reakcja cyjanożelazianowa), białek (metoda
Lowry’ego i Bradforda).
Izolacja enzymu kwaśnej fosfatazy z materiału roślinnego metodą
frakcjowanego wysalania.
elekroforetyczna analiza czystości uzyskanej frakcji kwaśnej fosfatazy metodą
SDS-PAGE.
oznaczanie aktywności fosfatazy metodą Bodanskiego.
oznaczanie aktywności oksydoreduktaz.
różne rodzaje denaturacji białek enzymatycznych na przykładzie amylaz
roślinnych w reakcji ze skrobią.
badanie kinetyki wybranych enzymów: trypsyny, amylazy i in.
Rozdział izoenzymów na żelu skrobiowym i barwienie reakcjami
specyficznym:
związki wtórne: ekstrakcja kwasu chlorogenowego i jego ilościowe oznaczanie
metodą chromatografii adsorpcyjnej z jednoczesną reakcją nitrozowania.
ekstrakcja selektywna karotenoidów i antocyjanów i ich ilościowe oznaczenie
techniką chromatografii TLC.
oznaczanie chlorofili a i b oraz sumy karoteniodów metodą spektrofotometryczną.
Razem
1. Biochemia, Streyer L., Wyd PWN, Warszawa 1997.
2. Podstawy biochemii. Kączkowski J., Wyd. Nauk. Techn., Warszawa 1999.
8
6
30
Godz.
30
20
10
60
3. Biochemistry. Mathews,Van Holde, The Bejamin/Cummings Pub. Com. Inc, 2001, CA.
USA.
1. Molecular Cell Biology C.J. Avers, The Bejamin/Cummings Pub. Com. Inc, CA. USA.
2. Protein Purification R.K Scopes, Wyd. Springer- Verlag, wydanie III, 1994.
3. Strategies for protein purification and Characterization, Laboratory Course Manual, Cold
Spring Harb. Lab. Press 1996.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOLOGIA MOLEKULARNA
Molecular biology
Dr Marek Szklarczyk
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa - WO
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
30/30
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
5
-
-
-
-
Przedmioty wprowadzające: chemia organiczna, biologia komórki; Wymagania wstępne:
znajomość teoretycznych podstaw budowy i reaktywności związków organicznych oraz
struktury komórek pro- i eukariotycznych.
Założenia i cel przedmiotu: Ogólnym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z
molekularnymi podstawami procesów biologicznych – w szczególności zjawisk
genetycznych. Tematyka wykładów obejmuje zagadnienia związane z zapleczem
strukturalnym, powielaniem i ekspresją informacji genetycznej w komórkach pro- i
eukariotycznych. Szczególny nacisk położono na aspekt regulacyjny omawianych procesów.
Poszczególne zagadnienia są także rozpatrywane w kontekście ewolucyjnym, który spaja
przekazywane treści. Omawiane jest także znaczenie organizmów modelowych we
współczesnej biologii. Oddzielny blok wykładów poświęcony jest warsztatowi biologii
molekularnej, co stanowi uzupełnienie wiedzy zdobywanej w czasie ćwiczeń. Ćwiczenia
mają charakter laboratoryjny, a ich celem jest praktyczne zapoznanie studentów z
podstawowymi technikami analizy kwasów nukleinowych. Tematyka ćwiczeń obejmuje
preparatykę, techniki elektroforetyczne i hybrydyzacyjne oraz amplifikację DNA i analizę
danych sekwencyjnych.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – prezentacje multimedialne. Ćwiczenia –
realizacja procedur laboratoryjnych.
Kryteria oceny: Kompetencja w zakresie treści programowych
Forma i warunki zaliczenia: Wykłady – egzamin pisemny - w postaci krótkich pytań
testowych. Ćwiczenia – obecność oraz cztery kolokwia pisemne - w postaci krótkich pytań
testowych.
Tematyka wykładów
Budowa i własności makrocząsteczek biologicznych.
Godz.
2
Organizacja genomów.
Replikacja DNA.
Transkrypcja u organizmów prokariotycznych.
Transkrypcja u organizmów eukariotycznych.
Translacja.
Mutageneza i reparacja DNA.
Rekombinacja i ruchome elementy genetyczne.
Dziedziczenie pozajądrowe.
Podstawy genetyczne procesów rozwojowych.
Molekularne aspekty wybranych procesów i zjawisk.
Molekularne podstawy ewolucji.
Praktyczne wykorzystanie osiągnięć biologii molekularnej.
Metodyka biologii molekularnej.
Razem
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
4
30
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Infekcja bakterii Escherichia coli fagiem M13.
Izolacja jednoniciowego DNA bakteriofaga M13.
Elektroforeza DNA w żelu agarozowym i poliakrylamidowym.
Komputerowa analiza sekwencji nukleotydowych i aminokwasowych.
Izolacja całkowitego genomowego DNA z materiału roślinnego.
Amplifikacja sekwencji mikrosatelitarnych metodą PCR.
Analiza elektroforetyczna produktów PCR. Trawienie restrykcyjne preparatów
DNA.
Hybrydyzacja Southern – transfer kapilarny i detekcja sygnałów.
Razem
4
4
4
2
4
4
4
4
30
1. Turner P.C., McLennan A.G., Bates A.D., White M.R.H. (2009). „Biologia molekularna
Krótkie wykłady”. Wyd. 3. Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Brown T. A. (2009) „Genomy”. Wyd. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Węgleński P. (red.) (2006) „Genetyka Molekularna”. Wydawnictwo Naukowe PWN.
1. Krebs J.E., Goldstein E.S, Kilpatrick S.T. (2011) Lewin’s Genes X. 10th Ed. Jones and
Bartlett Publishers.
2. Trends in Genetics – Elsevier.
3. Trends in Plant Science – Elsevier.
4. Current Opinion in Genetics and Development – Elsevier.
5. Current Opinion in Plant Biology – Elsevier.
6. Postępy Biochemii - Polskie Towarzystwo Biochemiczne.
7. Postępy Biologii Komórki - Polskie Towarzystwo Anatomiczne, Polskie Towarzystwo
Biologii Komórki, Polska Sieć UNESCO, Fundacja Biologii Komórki i Biologii
Molekularnej.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
MIKROBIOLOGIA OGÓLNA
General Microbiology
Prof. dr hab. Wiesław Barabasz
Katedra Mikrobiologii – WR-E
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
30/30
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
4
-
-
-
-
Warunkiem nauczania mikrobiologii jest dobra znajomość zagadnień związanych z budową
komórki jej funkcją i znajomością podstawowych przemian biochemicznych dotyczących
procesów życiowych.
Założenia i cel przedmiotu: Wiedza z zakresu mikrobiologii jest niezbędnym warunkiem
nabycia umiejętności praktycznego sterowaniem rozwojem i aktywnością mikroorganizmów,
tak ważnej dla biotechnologa, dążącego do wyprodukowania nowoczesnymi metodami
przemysłowymi różnych produktów oraz zabezpieczenia ich przed zniszczeniem na skutek
działania drobnoustrojów.
studentów z wiadomościami na temat mikroorganizmów, wskazanie na ich pozytywną i
negatywną rolę jaką odgrywają one w całej przyrodzie oraz życiu człowieka. Zajęcia z
mikrobiologii ogólnej mają na celu zaznajomienie studentów kierunku “Biotechnologia” z
światem drobnoustrojów, wskazanie na ich rolę w najważniejszych procesach biologicznych
przebiegających na kuli ziemskiej związanych z krążeniem materii i przepływem energii w
różnych ekosystemach wodnych i lądowych. Wykłady umożliwią lepsze zrozumienie
znaczenie mikroorganizmów w funkcjonowaniu biocenozy, przemianach biogenów oraz ich
wzajemnym wpływie na siebie i na inne organizmy żywe. Studia z zakresu mikrobiologii
mają uwypuklić pożyteczną i szkodliwą rolę drobnoustrojów w przyrodzie oraz wskazać na
ścisłe powiązania świata mikroorganizmów z środowiskiem życia roślin, zwierząt i ludzi.
Mowa będzie także o zmianach powodowanych w otoczeniu oraz o ich rozpowszechnieniu i
formach wykazywanej aktywności. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z
metodami i techniką mikrobiologiczną oraz zaznajomienie studentów z budową, morfologią i
właściwościami najważniejszych drobnoustrojów mających praktyczne znaczenie w życiu
człowieka i w procesach biotechnologicznych.
Tematyka wykładów
Godz.
Świat drobnoustrojów i ich miejsce w przyrodzie. Zarys historii rozwoju
2
mikrobiologii i badań nad drobnoustrojami, mikrobiologia na tle historycznego
rozwoju nauk biologicznych.
Podstawy klasyfikacji i zarys systematyki drobnoustrojów, ewolucja i genetyka
2
drobnoustrojów.
Morfologia drobnoustrojów (Archebacteria, Procaryota, Eucaryota). Budowa i
ultrastruktura komórki bakteryjnej, promieniowców oraz komórek grzybów.
Znaczenie podstawowych elementów strukturalnych w procesach życiowych
mikroorganizmów. Formy przetr-walne drobnoustrojów.
Fizjologia bakterii, promieniowców i grzybów. Wpływ czynników fizykochemicznych środowiska na procesy życiowe drobnoustrojów (temperatura, odczyn
– pH, światło, ciśnienie osmotyczne, wpływ tleny atmosferycznego, woda, związki
toksyczne, metale ciężkie, pestycydy, antybiotyki, itp.). Organizmy tlenowe i beztlenowe oraz mikroorganizmy psychro-, mezo-, i termofilne. Mikroorganizmy
autotroficzne i heterotroficzne, wymagania odżywcze - źródła energii. Sposoby
rozmnażania, kontrola procesów podziału komórek.
Ekologia drobnoustrojów i wzajemne interakcje między mikroorganizmami w
biocenozie oraz mikroorganizmami a organizmami wyższymi. Symbioza, mikoryza,
synergizm, antagonizm, antybioza.
Najważniejsze procesy biochemiczne przeprowadzane przez drobnoustroje i ich
udział w krążeniu biogenów w przyrodzie. Metabolizm azotowy i węglowodanowy.
Ważniejsze fermentacje przeprowadzane przez drobnoustroje i sposoby ich
praktycznego wykorzystania w procesach przemysłowych.
Mikrobiologia środowisk naturalnych i antropogenicznych (kształtowanych przez
człowieka cz-1):
- gleba
- wody powierzchniowe
- powietrze, mikroflora pomieszczeń mieszkalnych, produkcyjnych i inwentarskich.
Mikrobiologia środowisk naturalnych i antropogenicznych (kształtowanych przez
człowieka cz-2):
- mikroflora przewodu pokarmowego ludzi i zwierząt (przeżuwacze, trzoda chlewna,
koń, szczur
- nawozy organiczne, składowiska odpadów komunalnych, oczyszczalnie ścieków.
Główne produkty metabolizmu drobnoustrojów wykorzystywanych przez człowieka
na skalę przemysłową (alkohole, kwasy organiczne, probiotyki, antybiotyki,
(mikotoksyny), substancje biologicznie czynne, biopreparaty, enzymy, toksyny,
barwniki itp.).
Chorobotwórcze właściwości mikroorganizmów: wirusy, bakterie, promieniowce,
grzyby, (priony) wraz z podstawami immunologii i praktycznego wykorzystania
zjawisk odpornościowych. Istota i mechanizm patogenezy. Zasady zwalczania
patogennych mikroorganizmów i zapobieganie chorobom zakaźnym (surowice,
szczepionki). Ważniejsze grupy mikroorganizmów chorobo twórczych.
Współzależność patogen-gospodarz, etiologia chorób ludzi, zwierząt i roślin.
Rola drobnoustrojów w procesach biodegradacji i biodeterioracji produktów
naturalnych oraz wytworzonych przez człowieka. Pleśnienie i gnicie produktów,
jako procesy szkodliwe wywoływane przez drobnoustroje.
Mikrobiologiczne
podstawy
biotechnologii.
Praktyczne
wykorzys-tanie
mikroorganizmów w otrzymywaniu enzymów restrykcyjnych. Zastosowanie
drobnoustrojów w otrzymywaniu roślinnych i zwierzęcych organizmów
transgenicznych. Podstawowe zasady użycia drobnoustrojów w inżynierii
genetycznej.
Praktyczne osiągnięcia współczesnej mikrobiologii w powiększaniu zasobów
żywności i pasz. Kierunki rozwoju SCP (single cells protein). Rolnicze szczepionki
bakteryjne, technologia produkcji i sposoby stosowania w praktyce rolniczej.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
Diagnostyka i taksonomia drobnoustrojów, nowoczesne automatyczne metody
oznaczania przynależności systematycznej mikro-organizmów do gatunku (np. test
API).
Przyszłość mikrobiologii, stan aktualny i perspektywy wykorzystania nauki o
drobnoustrojach w gospodarce narodowej (żywność, pasze, biopaliwa, biopreparaty,
medycyna, farmacja), w związku z przynależnością do Unii Europejskiej.
Razem
2
2
30
Tematyka ćwiczeń
Godz.
BHP na ćwiczeniach z mikrobiologii. Podstawowe metody stosowane w pracowni
2
mikrobiologicznej. Podział podłóż mikrobiologicznych. Metody hodowli
mikroorganizmów. Technika sporządzania preparatów bakteriologicznych.
Morfologia bakterii.Izolacja drobnoustrojów ze środowiska.
Teoretyczne podstawy barwienia i podział barwników i metod barwienia. Budowa
2
mikroskopu świetlnego, rodzaje mikroskopów. Technika posługiwania się
mikroskopem immersyjnym. Barwienie proste pozytywne. Izolacja czystych kultur
bakterii. Czysta kultura, czysty szczep.
Barwienie proste negatywne. Obserwacja ruchu bakterii w kropli wiszącej.
2
Namnażanie czystych kultur na skosy agarowe.
Barwienie bakterii metodą złożoną, metoda Grama
2
Morfologia i znaczenie promieniowców. Antybiotyki - definicja, działanie,
2
producenci. Oznaczanie uzdolnień antybiotycznych za pomocą metod in vitro:
krążkowa, kreskowa i rozcieńczeń.
Drożdże - morfologia, systematyka i znaczenie. Technika sporządzania
2
mykologicznych preparatów przyżyciowych. Próba na żywotność i odżywianie
drożdży.
Grzyby strzępkowe - systematyka, morfologia i znaczenie. Podstawy diagnostyki
2
mykologicznej. Obserwacje mikroskopowe wybranych rodzajów grzybów.
Grzyby strzępkowe - cd. Grzyby toksynotwórcze i mykotoksyny. Chromatograficzne
2
oznaczanie mykotoksyn (TLC i HPLC). Testy biologiczne (groszek zielony i
Daphnia) – oznaczanie toksyczności mykotoksyn.
Mikrobiologiczna analiza ilościowa. Analiza mikrobiologiczna wody w aspekcie
2
sanitarno - higienicznym.
Sprawdzian wiadomości . Odczyt analizy wody i interpretacja wyników.
2
Podstawowe wskaźniki stanu sanitarno-higienicznego wody. Mikroflora ścieków i
gnojówki (bakterie mocznikowe).
Mikroflora fermentowanych produktów pochodzenia zwierzęcego, (jogurty, kefiry,
2
kwaśne mleko - wykonanie preparatów). Probiotyki. Mikroflora kiszonych
produktów pochodzenia roślinnego (kiszona kapusta i ogórki).
Bakterie fermentacji masłowej. Bakterie fermentacji octowej. Mikroflora naturalna
2
skóry.
Szkodniki kiszonek. Mikroflora mieszanek paszowych (grzyby toksynotwórcze).
2
Barwienie przetrwalników bakteryjnych metodą Schaeffera-Fultona. Analiza
mikrobiologiczna czystości powietrza.
Podstawy diagnostyki bakteriologicznej. Hemoliza. Antybiogram.
2
Wybrane drobnoustroje chorobotwórcze, bakterie gramoujemne, gramododatnie,
gruźlica (Mycobcterium tuberculosis, Salmonella, Staphylococcus, Clostridium,
Streptococcus).
Sprawdzian wiadomości, zaliczenie ćwiczeń.
Razem
2
30
1. Baj J., Markiewicz Z.: Biologia molekularna bakterii, Warszawa PWN, 2006.
2. Kunicki-Goldfinger W. - Życie bakterii, Warszawa PWN, 2004.
3. Schlegel H.G. - Mikrobiologia ogólna, Warszawa, PWN, 2000.
4. Zaleski S.J. - Mikrobiologia żywności pochodzenia zwierzęcego.
1. Kisielewska E., Kordowska-Wiater M. - Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej i mikrobiologii
żywności.
2. Normy Polskie, poradniki sanitarne, przepisy, dyrektywy UE, ustawy i rozporządzenia.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
GENETYKA OGÓLNA
General genetics
Dr hab. Adam Kula
Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa – WRE
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
15/15
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
3
-
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Biologia
Komórki – posiadanie podstawowych wiadomości na temat lokalizacji, organizacji i funkcji
materiału genetycznego w komórce prokariotycznej i eukariotycznej.
Założenia i cel przedmiotu: Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami
genetyki. Dostarczenie najważniejszych informacji na temat takich jej działów jak:
dziedziczenie mendlowskie, chromosomowe podstawy dziedziczenia; sprzężenie, crossingover i mapowanie chromosomów; struktura kariotypu, poliploidalność, wielkość genomów;
natura materiału genetycznego; molekularne podstawy ekspresji, regulacji i ewolucji genów
oraz niekodujących elementów genomu eukariotycznego.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykład z wykorzystaniem środków wizualnych oraz
ćwiczenia laboratoryjne, na których m.in. rozwiązuje się zadania genetyczne z określonych
działów mają jak najlepiej zrealizować nakreślone założenia i cel przedmiotu.
Kryteria oceny: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach
i wykładach, uzyskanie pozytywnych ocen z kolokwiów ćwiczeniowych i z egzaminu.
Forma i warunki zaliczenia: Wykłady – egzamin pisemny, ćwiczenia – kolokwia pisemne.
1.
Tematyka wykładów
Rola informacji genetycznej w rozwoju i funkcjonowaniu organizmów.
Wczesne poglądy na dziedziczność. Odkrycia Grzegorza Mendla i ich
znaczenie. Definicja podstawowych pojęć (gen, allel, genotyp, fenotyp itp.)
Godz.
1
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Lokalizacja genów w komórce prokariotycznej i eukariotycznej. Informacja
jądrowa i cytoplazmatyczna. DNA budulcem genów. Kod genetyczny i jego
podstawowe cechy. Realizacja informacji zawartej w genach
Informacja genetyczna podczas podziałów komórkowych i rozmnażania.
Pionowy i poziomy transfer genów - mechanizmy i konsekwencje.
Chromosomy jako struktury wewnątrzkomórkowe i jako grupy
sprzężeń. Zjawisko crossing-over i jego znaczenie dla poznania ułożenia
genów w chromosomie. Mapy fizyczne chromosomów
Zespoły chromosomów: pojęcie genomu i kariotypu. Struktura kariotypu,
podobieństwa i różnice pomiędzy chromosomami. Chromosomowa
determinacja płci, cechy sprzężone z płcią. Definicja podstawowych pojęć
(autosomy, allosomy, monosomia, disomia, aneuploidalność, poliploidalność
itd.)
Pula genowa populacji (gatunku). Polimorfizm genów (alleli). Frekwencja
alleli w poipulacji. Dobór naturalny i dryf genetyczny jako podstawowe
czynniki kształtujące frekwencję genów w populacji. Prawo Hardy'egoWeinberga.
Relacje pomiędzy genami w obrębie genomu jądrowego. Oddziaływania
alleliczne i niealleliczne. Genotyp a fenotyp. Plejotropia genów i
wielogenowe warunkowanie cech. Cechy jakościowe i ilościowe.
Podstawowe źródła zmienności puli genowej populacji (gatunku).
Zmienność rekombinacyjna oraz mutacyjna i ich rola w ewolucji.
Podstawowe typy mutacji i ich przyczyny. Mutacje somatyczne i mutacje w
linii generatywnej. Rola transpozonów w generowaniu zmienności
genetycznej i w ewolucji.
Rola systemu rozmnażania i systemu kojarzenia w zmienności puli
genowej. Problem udziału homozygot i heterozygot w populacji. Zjawisko
depresji wspólnej i naddominacji. Problem alleli letalnych i ich
akumulacji/eliminacji.
Mechanizmy ilościowego wzrostu DNA oraz informacji genetycznej.
Kodujący
i
niekodujący
DNA.
Rola
duplikacji
segmentów
chromosomowych, mutacji genomowych i retrotranspozycji w zwiększaniu
ilości materiału genetycznego. Zagadnienie powstawania nowych genów.
Znaczenie genetyki w hodowli zwierząt i roślin. Czyste linie, chów
wsobny i heterozja. Problem uzyskiwania czystych linii. Haploidy i
podwojone haploidy u roślin. Wykorzystanie metod eksperymentalnych dla
uzyskania odziedziczalnych zmian materiału genetycznego: indukowanie
mutacji, otrzymywanie mieszańców oddalonych, wykorzystywanie zjawiska
introgresji i zmienności somaklonalnej. Najbardziej zaawansowane metody:
fuzje komórek somatycznych i transformacje.
Znaczenie genetyki w medycynie. Omówienie problemu odziedziczalności
chorób na wybranych przykładach. Choroby genetyczne warunkowane
jednogenowo i wielogenowo. Kariotyp prawidłowy człowieka, najczęściej
występujące aberracje chromosomowe i wywoływane przez nie choroby.
Problem gromadzenia się szkodliwych mutacji w puli genowej człowieka.
Metody zapobiegania i leczenia: badania genetyczne, diagnostyka prenatalna,
terapia genowa.
Razem
2
2
2
2
2
2
2
15
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tematyka ćwiczeń
Podstawowe pojęcia genetyczne. Podziały jądra komórkowego. Przykłady
na liczbę typów gamet z uwzględnieniem segregacji chromosomów
rodzicielskich. I i II Prawo Mendla. Krzyżówka testowa. Współdziałania
genów allelicznych. Zadania.
Dziedziczenie różnej liczby cech. Częstotliwości gamet, genotypów i
fenotypów
(ścieżki
prawdopodobieństwa,
trójkąt
Pascala).
Prawdopodobieństwa. Zastosowanie wzoru z silnią. Rodowody dla
obliczenia prawdopodobieństwa. Zadania.
Współdziałania genów niealleliczych (współdziałanie kompromisowe, geny
komplementarne, epistaza genów recesywnych, epistaza genów
dominujących, geny zduplikowane, kompensacja genów). Geny
kumulatywne i cechy ilościowe, transgresja. Test χ2 Pearsona. Zadania.
Test χ2 Pearsona. Determinacja płci i cechy sprzężone z płcią. Cechy
związane i ograniczone płcią. Rodowody. Zadania.
Chromosomowa teoria dziedziczności Morgana. Crossing-over i cechy
sprzężone. Analiza sprzężeń w oparciu o potomstwo krzyżówki testowej
dwupunktowej i pokolenia F2 oraz krzyżówki testowej z uwzględnieniem 3
cech. Zadania.
Mutacje genowe: allele wielokrotne, geny letalne, plejotropia. Aberracje
chromosomowe. Zadania.
Mutacje genomowe: aneuploidy, euploidy. Dziedziczenie cech u
poliploidów. Geny w populacjach – prawo Hardy’ego-Weinberga. Zadania.
Zaliczenie ćwiczeń.
Razem
Godz.
2
2
2
2
2
2
2
1
15
1. Genetyka dla rolników (praca zbiorowa). Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa 2000.
3. 2. Andrzej Joachimiak. Genetyka. Małopolska Oficyna Wydawnicza „Korona”, Kraków
1998.
4. Kofta W. Podstawy genetyki molekularnej. Prószyński i S-ka, Warszawa 1998.
5. Designer genes: A short history of genetics, polska wersja językowa, dostępne w sieci:
http//library.thinkquest.org/18258.
6. Connor M., Ferguson-Smith M. Podstawy genetyki medycznej. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 1998.
1. Eberhard Passarge. Genetyka. Ilustrowany przewodnik. PZWL 2004
2. H.L. Fletcher, G.I. Hickey, P.C. Winter. Genetyka. Krótkie wykłady (wydanie III). PWN,
Warszawa 2010.
3. Terry A. Brown. Genomy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
SEMESTR III
PRZEDMIOTY DO WYBORU:
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
WIRUSOLOGIA
Virology
Dr inż. Ewa Hanus-Fajerska, dr Barbara Zawilińska
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin – WO UR,
Katedra Mikrobiologii – CM UJ
Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
30/15
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
5
-
-
-
-
Przedmiotami wprowadzającymi są przedmioty: Chemia organiczna – podstawowe
wiadomości na temat białek i kwasów nukleinowych oraz Biologia komórki – pochodzenie,
skład chemiczny, struktura, funkcja i ewolucja komórek, komórki prokariotyczne i
eukariotyczne.
Założenia i cel przedmiotu: Zapoznanie studentów z budową fizykochemiczną i
morfologiczną wirionów oraz z szeregiem aspektów aktywności biologicznej wirusów, które
będą rozpatrywane jako niezależne układy genetyczne funkcjonujące w interakcji
patogen/gospodarz. Omówione zostaną mechanizmy patogenezy chorób wirusowych,
możliwości ich wykrywania i zapobiegania. W trakcie kursu studenci poznają także inne
obligatoryjne czynniki endopatogenne, jako istniejące w przyrodzie formy pasożytnictwa
molekularnego. W tematyce wykładów ujęto również zagadnienia dotyczące klasyfikacji,
systematyki i teorii ewolucji wirusów, oraz ich ekologii i epidemiologii chorób wirusowych.
Zostaną omówione wybrane choroby wirusowe roślin i zwierząt, istotne ze względów
ekonomicznych, a w odniesieniu do wirusów zwierzęcych – stanowiące bezpośrednie ryzyko
zakażenia człowieka. Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z technikami odwirusowania
cennego roślinnego materiału matecznego oraz z rutynowo stosowanymi metodami
diagnostycznymi, pozwalającymi na weryfikację skuteczności stosowanych zabiegów.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady wykorzystujące prezentacje audiowizualne.
Praca własna studentów na ćwiczeniach – praktyczne wykonanie określonych zadań oraz
przygotowanie sprawozdań zawierających uzyskane wyniki i ich samodzielną interpretację.
Kryteria oceny: Opanowanie wiedzy teoretycznej z zakresu tematyki wykładów.
Indywidualne sprawozdanie studenta z ćwiczeń i kolokwium zaliczeniowe obejmujące
realizowane treści dydaktyczne.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin.
1.
2.
3.
4.
Tematyka wykładów
Zarys historii rozwoju wirusologii na tle aktualnego stanu wiedzy w naukach
biologicznych. Definicje pozwalające na sprecyzowanie cech wirusów.
Obligatoryjne czynniki endopatogenne istniejące w przyrodzie.
Struktura i budowa fizykochemiczna wirusów, typy morfologiczne i rozmiary
wirionów
Organizacja genomów wirusowych – genomy jedno- i wieloskładnikowe.
Systemy replikacji, ekspresja informacji genetycznej, funkcje białek wirusowych
Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na wiriony oraz na poszczególne
fazy cyklu replikacyjnego. Zmienność genetyczna wirusów oraz niegenetyczne
oddziaływania pomiędzy populacjami wirusów.
Godz.
2
2
2
2
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
1.
2.
3.
4.
5.
Kryteria podziału na szczepy i izolaty. Wirusy niekompletne, wirusy ułomne,
wirusy satelitarne, satelitarne RNA.
Sposoby przenoszenia wirusów roślinnych w przyrodzie. Ekologia i
epidemiologia chorób wirusowych roślin. Drogi zakażenia i transport wirusów w
obrębie organizmu roślinnego.
Definicja choroby. Proces rozwoju choroby infekcyjnej – wpływ wirusa na
przemiany metaboliczne gospodarza. Znaczenie chorób wirusowych roślin.
Okres latencji i zakażenie bezobjawowe (infekcja latentna).
Objawy chorób wirusowych roślin. Terminy ‘patogeneza’, ‘patogeniczność’,
‘agresywność’, ‘wirulencja’ – precyzowanie pojęć. Prewencyjne metody
zwalczania chorób wirusowych roślin oraz terapia w odniesieniu do organizmu
roślinnego.
Odporność roślin na choroby wirusowe. (odporność genetyczna bierna i czynna
oraz odporność indukowana/nabyta). Metody uzyskiwania genotypów
o podwyższonym stopniu odporności. Elementy diagnostyki wirusów roślin.
Podstawy klasyfikacji i systematyki oraz teorie ewolucji wirusów.
Bakteriofagi – cykl replikacyjny, zakażenie lityczne i lizogenne. Wykorzystanie
fagów w inżynierii genetycznej.
Komórki permisywne, niepermisywne, oporne na zakażenie. Wirusy kręgowców
– patogeneza zakażeń. Oddziaływania wirus-komórka. Mechanizmy i
konsekwencje uszkodzenia komórki (cytoliza, apoptoza, efekt cytopatyczny,
fuzja komorek, ekspresja antygenów wirusowych, transformacja nowotworowa).
Wirusy kręgowców – mechanizmy chorobotwórczego działania wirusów.
Onkogeneza wirusów RNA i DNA. Rola wirusów w zaburzeniach rozrodu
(działanie teratogenne).
Wirusologia szczegółowa: rodziny Herpesviridae i Retroviridae. Specyfika
wykrywania zakażeń wywołanych przez wirusy zwierzęce.
Nowe zagrożenia ze strony wirusowych chorób układu oddechowego.
Przeciwwirusowe mechanizmy obronne gospodarza. Profilaktyka i terapia
zakażeń wirusowych.
Razem
Tematyka ćwiczeń
Podstawowe zasady pracy z wirusami roślinnymi w warunkach laboratoryjnych
i szklarniowych. Techniki kultur in vitro przydatne w terapii chorób wirusowych
roślin. Ćwiczenia praktyczne w laboratorium.
Elementy diagnostyki fitopatologicznej w zakresie chorób wirusowych roślin.
Zestaw roślin wskaźnikowych Przeprowadzenie testu biologicznego przy użyciu
różnych wariantów mechanicznej inokulacji.
Pierwotne objawy chorób wirusowych roślin i sposób ich zapisu. Objawy
cytologiczne i zmiany anatomiczne wywołane porażeniem roślin
wskaźnikowych. Sporządzanie preparatów świeżych w celu obserwacji ciał
wtrętowych w komórkach epidermy i jej wytworów.
Dobór roślin odpowiedni do namnażania materiału wirusowego i sposoby jego
przechowywania. Rozdział mieszaniny wirusów za pomocą roślin testowych.
Obserwacja objawów wtórnych (systemicznych)i ich dokumentacja.
Kryptogramy – zasady tworzenia i odczytywania istotnych informacji.
Serologiczne metody wykrywania wirusów. Przygotowanie próbek i interpretacja
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
Godz.
3
3
3
3
3
wyników. Zaliczenie ćwiczeń.
Razem
15
1. CollierL., Oxford J. 2001. Wirusologia. PZWL, Warszawa.
2. Kozłowska M. Konieczny G. 2003. Biologia odporności roślin na patogeny
i szkodniki. Wyd. AR im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu.
3. Kryczyński S. 2010. Wirusologia roślinna. PWN, Warszawa.
4. Kryczyński S. 2005. Zasady identyfikacji i klasyfikacji wirusów roślin. Fundacja Rozwój
SGGW, Warszawa.
5. Zenkteler E.2001. Kultura merystemów a uwalnianie roślin od wirusów. W:
Biotechnologia roślin (. Malepszy red.)PWN, Warszawa: 33-42.
1. Goździcka-Józefiak A. (red.). 2005. Wirusologia molekularna. Wyd. Naukowe UAM,
Poznań.
2. Piekarowicz A. 2004. Podstawy wirusologii molekularnej. PWN, Warszawa.
3. Woźny A., Przybył K (red.). 2004. Komórki roślinne w warunkach stresu. Tom 1.
Komórki in vivo. Tom 2. Komórki in vitro. Wyd. Naukowe UAM, Poznań.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
OCHRONA ŚRODOWISKA
Environmental protection
Prof. dr hab. Barbara Filipek - Mazur
Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej – WR-E
Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne i terenowe
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
30/15
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
4
-
-
-
-
nie wymaga przedmiotu wprowadzającego.
Założenia i cel przedmiotu: Ogólna charakterystyka najważniejszych elementów
środowiska przyrodniczego (powietrze, woda, gleba), współzależności i ich wzajemne
oddziaływanie oraz aktualny stan. Rodzaje i źródła zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby
oraz skutki bezpośrednie i pośrednie (efekt cieplarniany, dziura ozonowa). Ochrona
środowiska przed odpadami. Sposoby przeciwdziałania zagrożeniom środowiskowym.
Prawodawstwo w ochronie środowiska.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady w oparciu o podręczniki akademickie i
prezentacje multimedialne, Ćwiczenia laboratoryjne – samodzielna praca studenta, Ćwiczenia
terenowe – zapoznanie z działalnością Stacji Uzdatniania Wody, Oczyszczalni Ścieków
Komunalnych, Zakładem Utylizacji Odpadów Komunalnych.
Kryteria oceny: Egzamin pisemny w formie testu jednokrotnego wyboru.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin
L.p.
Tematyka wykładów
Wprowadzenie do zagadnień ochrony środowiska – rys historyczny,
1
podstawowe pojęcia związane z przedmiotem
Prawo ochrony środowiska – podstawowy dokument prawny
2
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego – zanieczyszczenia pyłowe
3
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego – zanieczyszczenia gazowe
4
Wtórne skutki zanieczyszczenia powietrza- smogi, niszczenie warstwy
5
ozonowej, efekt cieplarniany
Hałas
6
Zanieczyszczenie wód – zasoby wodne Polski, charakterystyka wód
7
Źródła zanieczyszczenia wód, rodzaje zanieczyszczeń wód, klasy czystości
8
wód
Ścieki – podział i charakterystyka, stan oczyszczania ścieków w Polsce
9
10 Charakterystyka osadów ściekowych
11 Gospodarka odpadami
12 Dewastacja i degradacja gruntów. Zanieczyszczenie chemiczne gleb w Polsce
– źródła i rodzaje zanieczyszczeń
13 Metale ciężkie – definicja i charakterystyka. Podział gleb na klasy ze względu
na zawartość metali ciężkich
14 Rolnictwo a problem ochrony środowiska
15 Aktualny stan środowiska w Polsce
Razem
Godz.
2
L.p.
Tematyka ćwiczeń
Regulamin pracowni chemicznej i obowiązujące przepisy BHP, organizacja i
1
tematyka ćwiczeń. Oznaczanie chemicznego zapotrzebowania na tlen wody
metodą redoksymetryczną
Oznaczanie zasolenia gleby i materiałów organicznych metodą
2
konduktometryczną
Oznaczanie zawartości metali ciężkich w glebie metodą Rinkisa
3
Oznaczanie zawartości N-NO3 w warzywach metodą kolorymetryczną
4
Budowa i eksploatacja składowiska odpadów komunalnych oraz
5
funkcjonowanie kompostowni odpadów zielonych i sortowni odpadów w
Baryczy
Mechaniczno-biologiczna metoda oczyszczania ścieków komunalnych na
6
przykładzie Oczyszczalni Ścieków "Płaszów"
Proces uzdatniania wody do celów konsumpcyjnych na przykładzie Zakładu
7
Uzdatniania Wody "Rudawa”
Pisemne zaliczenie ćwiczeń
8
Razem
Godz.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
15
2
2
2
2
2
2
1
15
1. Zbigniew Karaczun, Leonard Indeka. Ochrona środowiska. ARIES, 1999.
2. Zdzisław Zabłocki i in. Pozarolnicze obciążenia środowiska. Wyd. AR w Szczecinie, 1998.
3. Górka K., Poskrobko B. Ochrona środowiska. W-wa, 2001
4. Praca zbiorowa. Biotechnologia w ochronie środowiska. W-wa, 2000.
1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku - "Prawo ochrony środowiska" (Dz.U.Nr 62, poz. 627
i Nr 115, poz 1229).
2. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach" (Dz.U.Nr 62, poz.628).
3. Aktualne rozporządzenia Ministra Środowiska dotyczące ochrony środowiska
4. Aktualny Rocznik Statystyczny "Ochrona środowiska". Wyd. GUS.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
PODSTAWY PRODUKCJI ŻYWNOŚCI
Basis of food production
Prof. dr hab. Jacek Kieć, dr Marek Gibiński
Katedra Agrotechniki i Ekologii Rolniczej – WR-E
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
45/0
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
4
-
-
-
-
Wymagana jest znajomość biologii, zoologii i fizyki.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest omówienie podstawowych składowych
łańcucha produkcji żywności, a więc produkcji roślinnej, zwierzęcej oraz przemysłu
przetwórczego. Studenci kierunku biotechnologia zapoznają się podstawowymi informacjami
dotyczącymi przyrodniczych uwarunkowań produkcji rolniczej w Polsce (klimat, rodzaje
gleb), wody jako czynnika plonowania, promieniowania świetlnego i jego związku z
produktywnością roślin, uprawy i nawożenia, agrotechniki, ochrony roślin, a także
szczegółowej uprawy najważniejszych roślin uprawnych. Celem przedmiotu jest również
przedstawienie funkcjonalnych powiązań pomiędzy organizmami oraz miedzy nimi a ich
środowiskiem i wpływu tych zależności na produkcyjność roślin w układzie dynamicznym.
Przestawione zostaną zarówno skutki oddziaływania na produktywność warunków
zewnętrznych, jak i mechanizmy reakcji roślin na te czynniki. Ponadto omówione zostaną
różne strategie reakcji roślin na czynniki środowiska, nowoczesne metody ochrony roślin. W
trakcie zajęć dotyczących produkcji zwierzęcej omawiane są podstawowe kierunki
wykorzystania
poszczególnych gatunków zwierząt. Studenci poznają rasy zwierząt
gospodarskich, zapoznają się z metodami hodowli oraz chowu bydła, świń drobiu i koni.
Poznają również nazewnictwo stosowane w poszczególnych gałęziach produkcji zwierzęcej.
Zajęcia prowadzone są w Stacjach Doświadczalnych Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt,
w gospodarstwach rolniczych oraz w Ogrodzie Zoologicznym i Laboratoriach Instytutu
Zootechniki w Krakowie – Balicach. W ramach zajęć z podstaw produkcji żywności studenci
zapoznają się z podstawowymi informacjami dotyczącymi właściwości żywności, w tym
specjalnego przeznaczenia, zanieczyszczenia żywności operacji mechanicznych,
termicznych, dyfuzyjnych, chemicznych w produkcji żywności. Poznają ogólne zasady
utrwalania żywności metodami termicznymi, chemicznymi oraz niekonwencjonalnymi.
Omawiane są również poszczególne działy przemysłu spożywczego.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady
Kryteria oceny: Egzamin w formie testu
L.p.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tematyka wykładów
Warunki klimatyczno-glebowe Polski
Zapoznanie z roślinami uprawnymi
Podstawy uprawy roli i zmianowania roślin
Charakterystyka systemów rolniczych
Podstawy nawożenia
Najważniejsze chwasty i ich szkodliwość
Metody zwalczania chwastów
Ocena wpływu produkcji rolniczej na środowisko
Podstawy technologii żywności
Sładniki żywności
Zarys procesów technologicznych
Charakterystyka wybranych działów przemysłu spożywczego
Zanieczyszczenia żywności
Żywność wygodna i funkcjonalna
Aspekty prawne bezpieczeństwa żywności
Razem
Godz.
2
6
6
1
2
3
2
1
2
2
6
6
2
2
2
45
1. Ogólna Uprawa Roli i Roślin. Praca zb. pod red. Roszak W., Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
1997.
2. Ogólna technologia żywności, praca zbiorowa pod redakcją Ewy Hajduk, skrypt Akademii
Rolniczej, Kraków 2001.
3. Chemia Żywności, skład, przemiany i właściwości żywności, pod redakcja Władysława
Sikorskiego, WNT Warszawa 2000.
4. Żywienie człowieka, Podstawy nauki o żywności, pod redakcją Jana Gawęckiego, WN
PWN Warszawa 2000.
5. Żywność wygodna i żywność funkcjonalna, pod redakcją Franciszka Świderskiego, WNT
Warszawa 2002.
6. Technologia i towaroznawstwo, Urszula Łatka, WSiP, Warszawa 2001.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
OPROGRAMOWANIE NIEKOMERCYJNE W PRACY
NAUKOWEJ I ADMINISTRACYJNEJ
Non-commercial software in scientific and administrative work
Prof. dr hab. Teresa Fortuna, dr Jacek Rożnowski
Katedra Analizy i Oceny Jakości Żywności - WTŻ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
5/25
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
2
-
-
-
-
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z prawnymi
aspektami używania w pracy naukowej i administracyjnej programów komputerowych oraz
sposobem wykonania komputerowego składu tekstu, przeprowadzenia obliczeń i prezentacji
wyników pracy w programach niekomercyjnych.
Metody dydaktyczne/nauczania: Zajęcia mają formę wykładów wprowadzających i ćwiczeń
praktycznych przy komputerach.
Kryteria oceny: Egzamin pisemny w formie testu lub pytań opisowych.
4.
2.
3.
Tematyka wykładów
Prawna ochrona własności intelektualnej w
administracyjnej, rodzaje licencji i ich ograniczenia
Podstawowe zasady DTP
Przygotowanie dokumentów na potrzeby internetu
pracy
naukowej
i
Razem
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tematyka ćwiczeń
Indywidualizacja pakietu OpenOffice, edycja tekstu
Statystyczna analiza danych w arkuszu kalkulacyjnym
Edycja wzorów matematycznych i prowadzenie korespondencji seryjnej
Tworzenie rysunków w grafice wektorowej, przygotowanie schematów i
diagramów
Edycja wzorów chemicznych
Przygotowanie prezentacji
Podstawy tworzenia stron internetowych
Prezentacja indywidualnych prac – analiza błędów
Razem
Godz.
1
2
2
5
Godz.
2
4
3
5
2
4
3
2
25
1. Billingham J.2006. Redagowanie tekstów, PWN, Warszawa.
2. Bożyk Z. Rudzki W. 1977. Metody statystyczne w badaniu jakości produktów
żywnościowych i chemicznych, WNT Warszawa.
3. CEEAM (pr. zbiorowa) 2004 Ocena i kontrola jakości wyników analitycznych, CEEAM
Gdańsk.
4. Flanczewski S. 2007. OpenOffice.ux.pl w biurze i nie tylko, Helion.
5. Dokumentacja programów komputerowych.
1. Hyk W., Stojek Z. 2005 Analiza statystyczna w laboratorium analitycznym, Komitet
Chemii Analitycznej PAN Warszawa.
2. Jaronicki A. 2006. 122 sposoby na OpenOffice.ux.pl 2.0.
3. Weiner J. 2000 Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych, PWN
Warszawa.
4. Williams R. 2003 Jak składać tekst, Helion Gliwice.
5. Ziomek M.J. 1958 Metody graficzne w statystyce, PWG Warszawa.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
WYKORZYSTANIE PAKIETU MS-OFFICE DO
OPRACOWANIA I PREZENTACJI
DANYCH DOŚWIADCZALNYCH
Utilization of ms-office package for experimental data handling
and presentation
Dr Aleksandra Duda-Chodak, dr inż. Tarko Tarko
Katedra Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Technicznej –
WTŻ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
15/15
-
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
2
-
-
-
-
wprowadzające to Matematyka z elementami statystyki. Wymagania wstępne: Elementarna
znajomość obsługi komputera oraz podstawowa wiedza z zakresu obliczeń statystycznych.
Założenia i cel przedmiotu: Matematyczne i graficzne opracowywanie wyników
doświadczeń laboratoryjnych oraz ich prezentacja stanowi nieodłączną część badań
prowadzonych podczas wykonywania prac magisterskich i inżynierskich. Celem przedmiotu
będzie zapoznanie studentów z możliwościami opracowywania danych doświadczalnych z
wykorzystaniem programów dostępnych w pakiecie MS-Ofiice. Zaprezentowane zostaną
sposoby obróbki matematycznej oraz graficznej wyników przy użyciu programu Microsoft
Excel oraz metody przygotowywania prezentacji multimedialnych (PowerPoint).
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – prezentacja możliwości programów pakietu
MS-Office przydatnych do obróbki i prezentacji graficznej wyników badań doświadczalnych.
Przedstawienie przykładów prawidłowo i niewłaściwie przygotowanych prezentacji.
Ćwiczenia z komputerem polegające na samodzielnym opracowywaniu graficznym i
statystycznym wyników badań symulowanych doświadczeń (dostarczone przez
prowadzących w formie surowej). Na zakończenie każdy Student przygotowuje własną
kilkuminutową prezentację multimedialną.
Kryteria oceny: Wykłady – zaliczenie pisemne, Ćwiczenia – projekt
Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia z wykładów jest ocena z krótkiego
pisemnego sprawdzianu (test). Zaliczenie z ćwiczeń Student uzyska po samodzielnym
przygotowaniu, z wykorzystaniem programów pakietu MS-Office, prezentacji
multimedialnej, w której zostaną zaprezentowane opracowane graficznie i statystycznie
wyniki symulowanych doświadczeń dostarczonych przez prowadzących.
Tematyka wykładów
Excel:
Tworzenie arkuszy kalkulacyjnych i tabel.
Liczenie średnich, odchyleń, korelacji uzyskanych wyników.
Tworzenie wykresów: typy wykresów, tworzenie serii, właściwości wykresów,
jednostki, słupki błędów.
PowerPoint:
Kreator zawartości, układ slajdów, dobór tła, stosowanie szablonu.
Godz.
2
2
3
2
Wklejanie danych liczbowych, tekstu, grafiki i ich obróbka.
Przygotowanie pokazu: animacja i efekty dźwiękowe.
Razem
Tematyka ćwiczeń
3
3
15
Godz.
Excel:
Wprowadzanie danych do arkuszy i tworzenie tabel.
Wykonywanie podstawowych obliczeń z wykorzystaniem funkcji dostępnych w
programie oraz wprowadzanie wzorów własnych.
Kryteria wyboru typu wykresu do analizowanych danych doświadczalnych,
wprowadzanie serii, opisów osi, słupki błędów. Modyfikacja szaty graficznej
wykresów.
PowerPoint:
Import i eksport danych pomiędzy programami pakietu MS Office.
Dostępne układy slajdów i ich modyfikacje.
Wykorzystanie szablonów oferowanych przez program PowerPoint.
Przygotowanie własnej prezentacji multimedialnej.
Razem
2
2
3
2
2
2
2
15
1. Łomnicki A. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników (wydanie IV), Wydawnictwo
Naukowe PWN, 2010. lub Regel W. Podstawy statystyki w Excelu, Wydawnictwo
Naukowe PWN, 2007. lub dowolny inny podręcznik opisujący podstawy statystyki w
naukach przyrodniczych.
2. Krzymowski B. Microsoft Office 2007 PL poradnik dla nieinformatyków, wyd. HELP.
2007. lub Bremer A., Kula R. ABC użytkownika Microsoft Office 2007, wyd. Videograf.
2010. lub Jaronicki A. ABC MS Office 2007 PL, wyd. Helion, 2010. Lub dowolny inny
podręcznik/poradnik użytkownika pakietu MS-Office.
1. Internetowy podręcznik statystyki http://www.statsoft.pl/textbook/stathome.html
SEMESTR IV
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
INŻYNIERIA GENETYCZNA
Genetic engineering
Dr Marek Szklarczyk
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
30/30
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
6
-
-
-
wprowadzające:
biochemia, biologia molekularna, genetyka ogólna; Wymagania
wstępne: znajomość struktury kwasów nukleinowych i białek, organizacji genomów,
procesów związanych z przepływem informacji genetycznej w komórce oraz procesów
dziedziczenia.
Założenia i cel przedmiotu: Ogólnym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z
aktualnym stanem wiedzy w zakresie technik zrekombinowanego DNA.
Podczas wykładów zostaną przedstawione podstawy biochemiczne manipulacji genetycznych
oraz ich specyfika w odniesieniu do różnych typów komórek. Oddzielny blok wykładów jest
poświęcony różnym strategiom i metodom klonowania molekularnego w zależności od
charakteru wyjściowej informacji na temat docelowej sekwencji. Kolejny blok tematyczny
dotyczy charakterystyki klonów rekombinantowych ze szczególnym uwzględnieniem różnych
metod sekwencjonowania, analizy ekspresji na poziomie RNA oraz analizy oddziaływań
międzycząsteczkowych. W czasie ćwiczeń studenci wykonują pełny zakres czynności
związanych ze standardowym klonowaniem w komórkach Escherichia coli. Obejmuje on
najpierw przygotowanie komórek kompetentnych oraz DNA wektora (pazmidu) i DNA
klonowanego. Następnie studenci przeprowadzają ligację i transformację bakterii, po której
zapoznają się z podstawami analizy klonów rekombinantowych.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – prezentacje multimedialne. Ćwiczenia –
realizacja procedur laboratoryjnych.
Kryteria oceny: Kompetencja w zakresie treści programowych.
Forma i warunki zaliczenia: Wykłady – egzamin pisemny - w postaci krótkich pytań
testowych. Ćwiczenia – obecność oraz dwa kolokwia pisemne - w postaci krótkich pytań
testowych i jedno kolokwium ustne – w postaci pytań opisowych.
Tematyka wykładów
Zakres i podstawowe pojęcia inżynierii genetycznej.
Enzymy wykorzystywane do manipulacji genetycznych.
Manipulacje biochemiczne cząsteczek DNA w toku klonowania molekularnego.
Klonowanie w Escherichia coli.
Klonowanie w Bacillus subtilis.
Klonowanie w komórkach drożdży.
Inżynieria genetyczna komórek roślinnych.
Inżynieria genetyczna komórek zwierzęcych.
Strategie klonowania molekularnego.
Metody selekcji klonów rekombinantowych.
Zastosowanie metody PCR do izolacji nowych genów.
Identyfikacja i klonowanie genów o zróżnicowanej ekspresji.
Metody izolacji genów o określonej funkcji.
Charakterystyka klonów rekombinatowych – techniki sekwencjonowania DNA i
mapowanie transkrypcyjne.
Charakterystyka klonów rekombinatowych – analiza interakcji białko – białko
oraz białko – kwas nukleinowy.
Mutageneza in vitro klonowanych genów.
Produkcja białek rekombinantowych.
Godz.
1
2
1
2
1
1
2
2
1
1
1
2
3
3
2
2
1
Perspektywy technologii zrekombinowanego DNA.
Społeczna percepcja manipulacji genetycznych.
Razem
1
1
30
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Produkcja kompetentnych komórek Escherichia coli. Kontrola kompetencji
otrzymanych komórek poprzez transformację plazmidowym DNA.
Określanie wydajności transformacji. Izolacja DNA wektora plazmidowego.
Izolacja klonowanego DNA. Określanie stężenia i czystości otrzymanych
preparatów DNA.
Kontrolna elektroforeza wyizolowanych preparatów DNA. Trawienie restrykcyjne
DNA wektora i klonowanego DNA. Defosforylacja wektora.
Preparatywna elektroforeza strawionych preparatów DNA – izolacja z żelu formy
liniowej wektora oraz wybranej frakcji fragmentów restrykcyjnych DNA
klonowanego. Nastawienie reakcji sekwencjonowania DNA.
Kontrolna elektroforeza wyizolowanych z żelu preparatów DNA. Ligacja wektora
z klonowanym DNA. Transformacja mieszaniny ligacyjnej do komórek E. coli.
Oczyszczanie produktów reakcji sekwencjonowania.
Rozdział i detekcja produktów reakcji sekwencjonowania w sekwenatorze
automatycznym. Analiza chromatogramów sekwencyjnych.
Razem
5
5
5
5
5
5
30
1. Primrose S. B., Twyman R. M. (2006) Principles of Genome Analysis and Genomics. 7th
Ed. Blackwell Publishing
2. Brown T. A. (2010) Gene Cloning and DNA Analysis: An Introduction. 6th Ed. WileyBlackwell
1. Old R., Primrose S. (1995) Principles of Gene Manipulation. 5th Ed. Blackwell Scientific
Publications
2. Brown T. A. (2009) Genomy. Wyd. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN
3. Sambrook J., Russell D.W. (2001) Molecular cloning – a laboratory manual. 3rd Ed. Cold
Spring Harbor Laboratory Press
4. Turner P.C., McLennan A.G., Bates A.D., White M.R.H. (2011) Biologia molekularna Krótkie wykłady. Wyd. 3. Wydawnictwo Naukowe PWN
5. BioTechniques – Informa BioSciences
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
INŻYNIERIA BIOPROCESOWA
Bioprocess engineering
Prof. dr hab. Mirosław Grzesik
Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego - WTŻ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
30/30
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
5
-
-
-
Matematyka (podstawy algebry i analizy), Fizyka (kinematyka, zasady dynamiki, prawa
gazowe, zasady termodynamiki i funkcje termodynamiczne), Chemia fizyczna (właściwości
cieczy, gazów i ciał stałych, równowagi fazowe, statyka i kinetyka chemiczna).
Założenia i cel przedmiotu: Opis ilościowy procesów i zjawisk w przemyśle spożywczym,
farmaceutycznym, chemicznym i przemysłach pokrewnych.
studentów z wiadomościami na temat procesów podstawowych (pęd, energia cieplna, masa),
operacji i procesów jednostkowych oraz procesów reaktorowych i bioreaktorowych.
Ćwiczenia - Celem ćwiczeń jest nauczenie wykonywania prostych obliczeń projektowych
oraz nauczenie wykonywania pomiarów podstawowych wielkości procesowych.
pisemna w postaci krótkich pytań opisowych, testowych i zadań oraz egzamin – test
jednokrotnego wyboru oraz zadania.
Tematyka wykładów
Godz.
Procesy, podział procesów. Zasady tworzenia modeli matematycznych (zmienne
2
ekstensywne i intensywne, bilansowanie, analiza wymiarowa, weryfikacja modeli).
Właściwości reologiczne materiału biologicznego (płyny newtonowskie, nie2
newtonowskie).
Procesy podstawowe i jednostkowe towarzyszące przemianom w przemysłowych
10
instalacjach (przepływy płynów w rurociągach 2 godz., przepływy płynów przez
złoża ruchome i nieruchome 2 godz., ruch cząstek, kropli i pęcherzyków w płynach
1 godz., mieszanie materiałów 1 godz. wymiana ciepła 2 godz., wymiana masy 2
godz.).
Procesy i operacje jednostkowe wykorzystywane do rozdziału mieszanin (filtracja 2
6
godz., destylacja i rektyfikacja 2 godz., suszenie 1 godz., ekstrakcja 1 godz.)
Elementy inżynierii bioreaktorowej i reaktorowej (stechiometria reakcji
10
enzymatycznych i wzrostu biomasy 2 godz., kinetyka i termodynamika przemian w
bioreaktorach i reaktorach 2 godz., bioreaktory-budowa i zasada działania 1 godz.,
bilanse masy i energii w układach okresowych i ciągłych 3 godz., hodowla wgłębna
(okresowa, półokresowa, ciągła) 2 godz.).
Razem
30
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Jednostki, Przepływy płynów (liczba Reynoldsa, przepływ laminarny i burzliwy)
2
(obliczenia projektowe).
Wprowadzenie do laboratorium. Pomiar temperatury przy przepływie. Pomiar
2
ciśnienia statycznego i dynamicznego oraz profilu prędkości (laboratorium).
Równanie ciągłości strugi, równanie Bernoulliego. Obliczanie oporów przepływu w
4
rurociągach (obliczenia projektowe).
Badanie pomp wirowych łączonych szeregowo i równolegle (laboratorium).
2
Przepływy przez złoża. Określenie oporu przepływu w złożu ruchomym i
nieruchomym (laboratorium).
Wymiana ciepła, projektowanie wymienników ciepła (obliczenia projektowe).
Wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła (laboratorium).
Wymiana masy w układzie ciecz-gaz. Absorpcja w układzie gaz (powietrze) ciecz
(brzeczka) (obliczenia projektowe).
Nawilżanie powietrza. Pomiar wilgotności względnej i bezwzględnej (laboratorium).
Charakterystyka komory nawilżającej. Suszenie konwekcyjne (obliczenia
projektowe).
Ekstrakcja w układzie ciecz-ciecz (obliczenia projektowe).
Kaskada bioreaktorów (projekt procesowy)
Zaliczenie
Razem
2
6
2
2
2
4
2
30
1. Lewicki P. Inżynieria i aparatura przemysłu spożywczego, WNT Warszawa, 2004.
2. Koch R., Kozioł A., Dyfuzyjny i cieplny rozdział substancji, WNT, Warszawa 1994.
3. Ciesielczyk W., Kupiec K., Wiechowski A., Przykłady i zadania z inżynierii chemicznej
i procesowej, PK, Kraków 2000.
4. Aiba S., Humphrey A.E., Millis N.F., Inżynieria biochemiczna, WNT, Warszawa 1977.
5.Viestur U.E., Kuzniecow A.M., Sawienkow W.W., Bioreaktora – zasady obliczeń i doboru,
WNT, Warszawa 1990.
1. Tabiś B., Grzywacz R., Procesy i reaktory biochemiczne, skrypt PK, Kraków 1993.
2. Kafarow W., Winarow A., Gordjejew L., Modelowanie reaktorów biochemicznych, WNT,
Warszawa 1983.
3. Szarawara., Skrzypek, Gawdzik A., Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych, WNT
Warszawa 1991.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
PODSTAWY BIOTECHNOLOGII PRZEMYSŁOWEJ
Fundamentals of industrial biotechnology
Prof. dr hab. Tadeusz Tuszyński, dr Małgorzata Makarewicz
WTŻ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
20/30
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
5
-
-
-
Podstawowe wiadomości z matematyki i fizyki oraz poszerzone z chemii, biochemii i
inżynierii procesowej.
Założenia i cel przedmiotu: Zadaniem przedmiotu jest zapoznanie studentów z
podstawowymi zagadnieniami metabolizmu mikroorganizmów oraz różnymi hodowlami w
aspekcie ich przemysłowego wykorzystania w procesach biotechnologicznych. Szczególna
uwaga skierowana będzie na modelowe opisy bioprocesów, bioreaktorów oraz użytecznych
rozwiązań technologicznych do produkcji wybranych biopreparatów lub ich modyfikacji.
Ponadto, przedmiotem zajęć będzie również charakterystyka technologiczna wybranych
szczepów przemysłowych, ich doskonalenie i opisy kinetyczne procesów.
Metody dydaktyczne/nauczania: Prezentacje problemowe w formie wykładów i praca w
laboratorium w ramach ćwiczeń
Kryteria oceny: Wykłady – egzamin pisemny, Ćwiczenia –ocena bieżącej pracy w
laboratorium + kolokwium pisemne
Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie ćwiczeń i w
następstwie egzaminu pisemnego.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
1.
Tematyka wykładów
Ogólna charakterystyka przedmiotu, historia rozwoju biotechnologii, główne
pojęcia biotechnologiczne, rodzaje biotechnologii, wykorzystanie
biotechnologii w rolnictwie, gospodarce żywnościowej, farmacji, medycynie i
innych dziedzinach, szanse i zagrożenia, aspekty etyczne i ekologiczne.
Przydatność drobnoustrojów w biotechnologii, pozyskiwanie czystych kultur,
wyróżniki charakteryzujące wzrost drobnoustrojów, współczynnik
wydajności biomasy, wzrost ograniczony i nieograniczony, właściwa
szybkość wzrostu, modele wzrostu ilościowego, kinetyka wzrostu, podstawy
bilansu wzrostu.
Metody hodowli drobnoustrojów, hodowla okresowa i ciągła, zalety i wady,
hodowla w chemostacie, hodowle tlenowe i beztlenowe, typy reakcji w
bioreaktorach
Warunki prowadzenia procesów biotechnologicznych, etapy procesu,
przygotowanie pożywek, zapewnienie sterylności, materiał posiewowy,
schematy technologiczne procesów biosyntezy, kontrola parametrów
bioprocesu, układy pomiarowo – regulacyjne.
Wydzielanie i oczyszczanie bioproduktów zewnątrz – i
wewnątrzkomórkowych, schematy technologiczne, wybrane procesy i
urządzenia.
Bioreaktory i ich charakterystyka technologiczna, bioreaktory laboratoryjne i
przemysłowe, moc mieszania, zapotrzebowanie mocy, liczba mocy,
napowietrzanie i mieszanie, napowietrzanie pęcherzykowe, systemy
napowietrzania w bioreaktorach.
Podstawowe modele bioreaktorów i sposoby prowadzenia bioprocesów,
systemy inokulacji, zabezpieczenie sterylności, systemy odpieniające i inne
układy w bioreaktorach. Zasady projektowania aparatury do pracy w
warunkach sterylnych.
Ogólne zasady biosyntezy drożdży, antybiotyków, witamin i enzymów.
Biotechnologia w diagnostyce laboratoryjnej (biosensory).
Razem
Godz.
2
Tematyka ćwiczeń
Selekcja i różnicowanie szczepów syntetyzujących enzymy amylolityczne i
proteolityczne, testy różnicujące bakterie z rodziny Enterobacteriaceae,
selekcja drobnoustrojów opornych na substancję toksyczną (met. płytek
Godz.
2
2
3
3
2
3
3
2
20
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
gradientowych)
Przygotowanie materiału posiewowego – charakterystyka ilościowa i
jakościowa (ilość, objętość, aktywność, czystość mikrobiologiczna).
Oznaczanie liczy komórek metodą mikroskopową przy użyciu komory
Thoma.
Wpływ warunków fizyko-chemicznych (pH, temperatura, skład pożywki
hodowlanej i natlenienia) na rozwój mikroorganizmów. Określenie
toksycznego oddziaływania niektórych produktów metabolizmu (etanol, kwas
mlekowy, kwas cytrynowy) na drobnoustroje
Produkcja kwasów organicznych. Przykładowa fermentacja tlenowa (kwas
octowy i cytrynowy) i beztlenowa (kwas mlekowy). Przygotowanie pożywek,
zaszczepianie, modyfikacja parametrów hodowli. Kolorymetryczne
oznaczanie zawartości kwasu mlekowego i cytrynowego.
Immobilizacja enzymów. Otrzymywanie mleka pozbawionego laktozy –
produkt dla ludzi i zwierząt nie tolerujących laktozy
Zastosowanie preparatów enzymatycznych w przetwórstwie owocowym.
Oznaczanie klarowności soków jabłkowych. Ocena działania pektynazy.
Enzymatyczny peeling owoców cytrusowych.
Otrzymywanie protoplastów z liści sałaty. Zakładanie hodowli tkankowej
kwiatu kalafiora i liścia topoli.
Oznaczanie mocy antybiotyku metodą mikrobiologiczną (test pasmowy,
płytkowo-dyfuzyjny lub z użyciem bakterii wskaźnikowych. Wpływ
fitoncydów na mikroorganizmy.
Biodegradacja i biodeterioracja. Mikrobiologiczny rozkład celulozy, tkanin i
skór. Wpływ czynników środowiskowych (wilgotność, temperatura,
intensywność światła) na przebieg procesu. Analiza zmian powierzchniowych
i strukturalnych.
Razem
4
4
6
2
2
2
4
4
30
1. Bednarski W., Reps A. Biotechnologia żywności, WNT, Warszawa 2003.
2. Bulock J., Kristiansen B. Basic biotechnology. Academic Press, UK, 1997.
3. Satyanarayana T., Kunze G. Yeast Biotechnology: Diversity and Applications, Springer,
USA, 2009.
4. Praca zbiorowa pod red. W. Bednarskiego i J.Fiedurka: Podstawy biotechnologii
przemysłowej. WNT, Warszawa 2007.
5. Tuszyński T., Tarko T. Procesy fermentacyjne – przewodnik do ćwiczeń. Wydawnictwo
Uniwersytetu Rolniczego, Kraków 2010.
1.Chmiel A. Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne. PWN, Warszawa
1991.
2. Libudzisz Z., Kowal K. Mikrobiologia techniczna (tom I i II). PWN, Warszawa, 2007.
3. Malepszy S. Wprowadzenie do biotechnologii w genetyce i hodowli roślin. SGGW,
Warszawa, 1990.
4. Mittal G. S. Food biotechnology. Techniques and Applicationss. Technomic Publishing
Company Inc., USA, 1992.
5. Mukhopadhyay S. N. Advances process biotechnology. Anshan Ltd., UK, 2006.
6. Singleton P. Bakterie w biologii, biotechnologii i medycynie. PWN, Warszawa, 2000.
7. Stahl U., Donalies U. E. B., Nevoigt E. Advances in Biochemical
Engineering/Biotechnology - Food Biotechnology, 2008, Springer-Verlag, Berlin, Germany.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ANALIZA I DIAGNOSTYKA MIKROBIOLOGICZNA
Microbiological analysis and diagnosis
Prof. dr hab. Wiesław Barabasz
Katedra Mikrobiologii – WR-E
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
15/30
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
3
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Studenci
muszą znać podstawy mikrobiologii ogólnej i przemysłowej oraz umieć posługiwać się
podstawowym sprzętem laboratoryjnym umożliwiającym im pracę z drobnoustrojami.
Założenia i cel przedmiotu: Zaprezentuje się metody wykrywania różnych ważnych grup
drobnoustrojów pożytecznych i szkodliwych obecnych w badanych surowcach,
półproduktach i wyrobach gotowych, oraz określania liczby drobnoustrojów w badanych
surowcach, półproduktach i wyrobach gotowych, a także oznaczania przynależności
systematycznej wyizolowanych z badanych produktów drobnoustrojów różnymi metodami.
Studenci poznają metody związane z kierowaniem i analizowaniem przebiegu procesów
technologicznych w produkcji różnych produktów, w których zostaną wykorzystane
właściwości fizjologiczne i biochemiczne drobnoustrojów. Zostaną także zaznajomieni z
wykonywaniem specjalistycznych badań mikrobiologicznych materiału medycznego i
środowiskowego dotyczącego m.in. wymazów z gardła, nosa, ucha, mikroflora moczu i kału,
a także wody, powietrza, środków spożywczych, żywności, kosmetyków, mikroflory
pomieszczeń (np. stanu zagrzybienia) oraz stanu sanitarno–higienicznego produktów
gotowych itp. Studentom zostaną przedstawione metody
kontroli wymagań
mikrobiologicznych dla surowców, półproduktów i produktów gotowych ze specjalnym
uwzględnieniem surowców rolnych oraz produktów spożywczych, a także leków,
kosmetyków, wody i powietrza. Na koniec przedstawi się sposoby weryfikacji, a także
interpretacji wyników badań i analiz mikrobiologicznych badanego materiału wykonanych
zgodnie z regulacjami prawnymi zawartymi w Ustawach i Rozporządzeniach RP oraz
Normach Polskich i Normach Unii Europejskiej, a także zaleceniami i dyrektywami Unii
Europejskiej.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady - Celem nauczania z przedmiotu “Analiza i
diagnostyka mikrobiologiczna” jest zaznajomienie studentów kierunku “Biotechnologia” z
praktyczną praca analityczną i diagnostyczną prowadzoną w różnych specjalistycznych
laboratoriach mikrobiologicznych. Studenci zostaną zaznajomieni z praktycznym
zastosowaniem najnowszych zdobyczy wiedzy z zakresu genetyki i biologii molekularnej w
taksonomiczno-diagnostycznych pracach analitycznych. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń jest
zapoznanie studentów z najnowszymi metodami analitycznymi umożliwiającymi praktyczne
posługiwanie się nimi w pracach związanych z analizami mikrobiologicznymi różnych
materiałów i wykrywanie drobnoustrojów szkodliwych i pożytecznych.
Tematyka wykładów
Godz.
Warunki pracy w laboratoriach mikrobiologicznych. Grupy ryzyka
mikro1
biologicznego. Klasyfikacja laboratoriów i zabezpieczenia przed zagrożeniem
mikrobiologicznym. Metody zabezpieczania i unieszkodliwiania materiału
biologicznego. Standardy laboratoriów mikrobiologicznych. Dobra technika
mikrobiologiczna (DTM) – podstawowe elementy reguł postępowania zgodnie z
DTM dla zapewnienia bezpieczeństwa mikrobiologicznego. Certyfikaty jakości,
kontrola jakości, powtarzalność wyników, weryfikacja wyników.
Czynniki środowiskowe warunkujące występowanie i rozwój drobnoustrojów w
1
różnych surowcach, półproduktach i wyrobach gotowych. Źródła zakażeń –
wirusami, bakteriami i grzybami. Mikrobiologiczne zagrożenia dla człowieka,
choroby zakaźne, odzwierzęce, zatrucia pokarmowe. Alergie i choroby uczuleniowe.
Badania na nosicielstwo (bakterii, wirusów i pasożytów).
Pobór próbek do badań mikrobiologicznych, ich transport i przechowywanie. Podział
1
podłóż mikrobiologicznych. Podłoża standardowe i specjalistyczne (wybiórcze)
stosowane w diagnostyce i analityce mikrobiologicznej. Metody hodowli
drobnoustrojów do celów diagnostycznych i analitycznych oraz produkcyjnych
(hodowle powierzchniowe, statyczne, wgłębne, ciągłe).
Metody oznaczania liczby i biomasy drobnoustrojów. Metody bezpośrednie i metody
1
pośrednie. Szybkie metody określania liczby drobnoustrojów, testy diagnostyczne
np. API 20E., aparatura diagnostyczna (BioMerieu, Merck)
Powietrze jako źródło mikroflory; czynniki warunkujące skład aerozoli
1
biologicznych. Metody badań stopnia zanieczyszczenia mikrobiologicz-nego
powietrza:
metody sedymentacyjne,
uderzeniowe,
elektroprecypitacyjne,
syfonizacyjne i filtracyjne. Wymagania mikrobiologiczne
Mikroflora wody. Metody analizy mikrobiologicznej wody: metody Standardowe i
1
metody z zastosowaniem pożywek nowej generacji. Wskaźniki oceny sanitarnej
wody. Bakterie z grupy coli jako wskaźnik sanitarny. Inne bakterie wskaźnikowe.
Wymagania mikrobiologiczne dla wody jako surowca produkcyjnego w przemyśle
farmaceutycznym, spożywczym, rolnictwie i gospodarstwie domowym.
Źródła zagrożeń mikrobiologicznych w przemyśle. Mikroflora pierwotna i wtórna
1
surowców roślinnych, zwierzęcych oraz surowców dodatkowych. Higiena personelu
produkcyjnego. Metody kontroli zanieczyszczeń mikrobiologicznych i oceny
sanitarnej warunków produkcji w przemyśle. Analiza sanitarno-higieniczna czystości
cyklu produkcyjnego. System monitorowania higieny z zastosowaniem
bioluminescencji.
Mikrobiologiczne metody badania materiału klinicznego (krew, mocz oraz wymazy
1
z gardła, nosa, ucha, pochwy, mikroflora i pasożyty w kale).
Przyczyny powstawania oporność drobnoustrojów na leki. Oznaczanie
1
antybiotykooporności bakterii dla celów medycznych.
Procedury standardowe przy oznaczaniu przynależności systematycznej
1
drobnoustrojów wyizolowanych z materiału środowiskowego i medycznego.
Mikroflora pomieszczeń mieszkalnych, produkcyjnych i inwentarskich ze
1
specjalnym uwzględnieniem występowania w nich bakterii i grzybów. Zagrożenia ze
strony mykotoksyn dla ludzi, zwierząt i roślin.
Systematyka drobnoustrojów. Klucze diagnostyczne dla bakterii, promieniowców i
grzybów.
Wykorzystanie najnowszych zdobyczy wiedzy z zakresu genetyki drobnoustrojów
do oznaczania ich przynależności systematycznej. PCR – możliwości zastosowania
w diagnostyce mikrobiologicznej.
Broń biologiczna. Źródła i przyczyny zagrożeń ze strony terrorystów. Bioterroryzm i
agroterroryzm. Podstawy szybkiej diagnostyki skażenia bioterrorystycznego.
Procedury ustanawiania oraz sposoby korzystania i postępowania z Normami
Polskimi, Normami Unii Europejskiej. Zalecenia i dyrektywy Unii Europejskiej
dotyczące badań mikrobiologicznych związanych z materiałem klinicznym i
środowiskowym.
Razem
Tematyka ćwiczeń
BHP na zajęciach
1
1
1
1
15
Godz.
diagnostyki
2
Ćwiczenia organizacyjne.
z analizy i
mikrobiologicznej
Analiza mikrobiologiczna wody– met. filtracyjna, oznaczanie NPL metodą
probówkową.
Metody analizy mikrobiologicznej produktów spożywczych.
Mikroflora mięsa. Bakterioskopowa ocena czystości mięsa. Metoda odciskowa.
Odczyt analizy wody
Analiza mikrobiologiczna czystości mąki.
Badanie czystości: rąk, powierzchni, owoców.
Badanie skażenia mykologicznego podłóż gruntowych i innych materiałów
Odczyt analizy mąki i interpretacja wyników.
Analiza czystości mikrobiologicznej powietrza.
Diagnostyka mikrobiologiczna:
Izolacja czystych kultur bakterii w celach diagnostycznych – pasażowanie
Odczyt analizy czystości powietrza
Podstawy diagnostyki bakterii, ocena makroskopowa, mikroskopowa – barwienie
metodą Grama, barwienie otoczek bakteryjnych, barwienie przetrwalników etc.
Diagnostyka bakterii c.d. – barwienia. Dobór testów biochemicznych – zgodnie z
zaleceniami kluczy diagnostycznych Bergey’a.
Przygotowanie hodowli promieniowców antybiotycznych
Ocena właściwości antybiotycznych promieniowców
Podstawy diagnostyki promieniowców
Ocena właściwości antybiotycznych promieniowców - odczyt
Wpływ różnych substancji na wzrost drobnoustrojów (pestycydy, detergenty,
wyciągi roślinne etc.)
Podstawy diagnostyki grzybów strzępkowych – izolacja czystych szczepów grzybów
pleśniowych na podłoża hodowlane i diagnostyczne
Wpływ różnych substancji na wzrost drobnoustrojów – odczyt
Oznaczanie przynależności systematycznej grzybów pleśniowych wyizolowanych z
owoców, wody, podłóż gruntowych - zgodnie z zaleceniami kluczy
diagnostycznych.
Mikrobiologia i diagnostyka medyczna
Pobór materiału od pacjenta, zasady postępowania z materiałem zakaźnym, dobór
podłóż hodowlanych i wybiórczych, główne patogeny człowieka, izolacja i
2
2
2
2
2
2
2
2
6
identyfikacja szczepów patogennych, antybiotykooporność – oznaczanie szczepów
wielolekoopornych z wykorzystaniem testów krążkowych i e-testów, itp.
Diazotrofy: (asymilatory azotu atmosferycznego): symbiotyczne i wolnożyjące.
Obserwacja Azotobacter sp. i bakteroidów Rhizobium sp. w preparatach
mikrobiologicznych.
Sprawdzian wiadomości
Zaliczenie przedmiotu
Razem
2
2
2
30
1. Kunicki-Goldfinger W. - Życie bakterii.
2. Mǘller G.- Podstawy mikrobiologii żywności.
3. Trojanowska K., Giebel H., Gołębiowska B. - Mikrobiologia żywności.
4. Zaleski S.J. - Mikrobiologia żywności pochodzenia zwierzęcego.
5. Kisielewska E., Kordowska-Wiater M. - Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej i
mikrobiologii żywności.
6. Żakowska Z., Stoińska H.: Mikrobiologia i Higiena w Przemyśle Spożywczym.
7. Leśniak W.: Biotechnologia żywności – procesy fermentacji i biosyntezy.
8. Kołożyn-Krajewska D.: Higiena produkcji żywności.
1. Schlegel H.G. - Mikrobiologia ogólna.
2. Bednarski W., Repsa A.: Biotechnologia żywności.
3. Normy Polskie, poradniki sanitarne, przepisy, dyrektywy UE, ustawy i rozporządzenia.
SEMESTR IV
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
IMMUNOLOGIA
Immunology
Prof. dr hab. Marian Ormian
Katedra Hodowli Bydła - WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
15/15
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
2
-
-
-
Przedmiotami wprowadzającymi będą Genetyka ogólna oraz Biochemia, które studenci
realizują na semestrze III i IV studiów I stopnia.
Założenia i cel przedmiotu: Morfologia układu immunologicznego i jego rola w
organizmie. Budowa antygenu i immunoglobulin. Przeciwciała monoklonalne i ich
wykorzystanie.
Komórki uczestniczące w odpowiedzi immunologicznej. Odporność
wrodzona i nabyta. Główny układ zgodności tkankowej – cząsteczki ich budowa i rola w
organizmie. Niedobory odporności i ich skutki. Immunohematologia – antygeny erytrocytów.
Wykorzystanie badań grup krwi w praktyce. Zrozumienie funkcji układu immunologicznego
w organizmie. Przyczyn i skutków niewłaściwie funkcjonującego układu odpornościowego.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady + ćwiczenia praktyczne laboratoryjne. Studenci
wykonują ćwiczenia w oparciu o przygotowane przez prowadzących konspekty
i sporządzają sprawozdania pisemne.
Kryteria oceny: Egzamin pisemny w formie testu.
Tematyka wykładów
1. Immunologia jej znaczenie i historia rozwoju
2. Budowa układu immunologicznego, komórki i „cząstki”
immunologicznego
3. Antygen, rodzaje antygenów i właściwości
4. Przeciwciała, budowa i funkcje
5. Przeciwciała monoklonalne, otrzymywanie i zastosowanie
6. Budowa i znaczenie głównego układu zgodności tkankowej
7. Populacje i subpopulacje limfocytów
8. Prezentacja antygenów limfocytom T
9. Komórki pamięci immunologicznej
10. Niedobory odporności
11. Zależność immunologiczna między matką a płodem
1.
2.
3.
4.
5.
Tematyka ćwiczeń
limfatyczny, izolacja
Obwodowy układ
i identyfikacja
odpornościowych
Reakcje immunologiczne, precypitacja, aglutynacja , hemoliza
Oznaczanie jakościowe produktów reakcji immunologicznych
Test hemolizy. Identyfikacja grup krwi u bydła
Grupy krwi u bydła i możliwości wykorzystania ich w praktyce
układu
Godz.
2
2
Razem
1
2
1
2
1
1
1
1
1
15
komórek
Godz.
3
Razem
1. Zwierzchowski L. i wsp. Biotechnologia zwierząt. PWN W-wa.1997.
2. Kłosowska B.,Nowicki B. Genetyka weterynaryjna. PZWL W-wa. 1999.
3. Charon K., Świtoński M. Genetyka zwierząt PWN W-wa. 1995.
4. Lydyard P.M. i wsp. Immunologia.PWN W-wa. 2001.
5. Beptuła W., Buczek J. Zarys immunologii ssaków. Wyd. UJ. 1998.
6. Mackiewicz S. Immunologia. PZWL W-wa 1986.
7. Staines N. i wsp. Wprowadzenie do immunologii. Wyd. Medyczne. Wrocław. 1996.
8. Gołąb J., Jakubisiak M. Lasek W. Stokłosa T. Immunologia. PWN W-wa 2009.
9. Lasek W. Immunologia Podstawowe zagadnienia i aktualności. PWN W-wa 2009.
10. Dąbrowski M.P. Układ odpornościowy twój osobisty lekarz. Sanmedia 1994.
1.
Male D. i wsp. Immunologia. Elsevier Urban & Partner. 2006.
2.
Rożek T. Nauka po prostu. Demart S.A. 2011.
3.
Polish Journal of Immunology. Kwartalnik.
3
3
3
3
15
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ENZYMOLOGIA
Enzymology
Dr Agnieszka Wikiera
Katedra Biotechnologii Żywności – WTŻ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
15/30
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
3
-
-
-
Przedmiotem wprowadzającym jest Biochemia, która studenci odbywają na III semestrze
studiów I stopnia.
Założenia i cel przedmiotu: Wykłady - Wykłady mają dostarczyć słuchaczowi
podstawowych wiadomości na temat zjawiska katalizy, a katalizy enzymatycznej w
szczególności. Wprowadzeniem do nich będzie omówienie struktur organizacyjnych białka,
ich własności molekularnych oraz „architektury” białka enzymowego. Kolejno student pozna
mechanizm działania enzymów i specyficzność reakcji enzymatycznych oraz wpływ tzw.
czynników kinetycznych na szybkość reakcji enzymatycznej. Oddzielnie szeroko omówione
będą mechanizmy regulujące działanie enzymów in vitro i in vivo a także regulacja
biosyntezy białka enzymowego. Ostatni wykład poświęcony zostanie klasyfikacji enzymów.
Ćwiczenia - Ćwiczenia laboratoryjne mają umożliwić studentom nabycie praktycznych
umiejętności pracy z materiałem enzymowym. Ich celem jest zaznajomienie studentów z
prostymi metodami oczyszczania i frakcjonowania enzymów oraz zasadami oznaczania ich
aktywności. Sporo uwagi zostanie poświęcone kinetyce reakcji enzymatycznych, a więc
ustalaniu charakteru reakcji, matematycznemu ujęciu zależności między szybkością reakcji a
czasem jej trwania, sporządzaniu wykresów kinetyki enzymatycznej i wyznaczaniu typów
inhibicji. Z uwagi na mały wymiar godzin tygodniowo i czasochłonną preparatykę ćwiczenia
będą prowadzone systemem 6 godzin pracowni 5 razy w semestrze.
Tematyka wykładów
Godz.
Kataliza i katalizatory. Budowa katalizatorów organicznych: rybozymów i
enzymów
3
Specyficzność działania enzymów i strategie katalityczne. W pierwszej części
wykładu zostanie omówiona specyficzność absolutna i grupowa enzymów wobec
substratów i rodzaju katalizowanej reakcji. W części drugiej przedstawione zostaną
poszczególne etapy reakcji enzymatycznej wraz z najlepiej poznanymi
mechanizmami katalizy
Kinetyka reakcji enzymatycznych. Omówione zostaną reakcje jedno- i
wielosubstratowe, przebiegające zgodnie z kinetyką hiperboliczną i sigmoidalną.
3
2
Inhibicja i inhibitory enzymów
2
Regulacja działania enzymów. Kolejno omówione zostaną indukcja i represja
syntezy enzymów, kontrola allosteryczna, stymulacja i hamowanie przez białka
regulacyjne, odwracalne modyfikacje kowalencyjne i aktywacja proteolityczna
(zymogeny i zymogeniczność)
3
Klasyfikacja enzymów i mechanizm działania współdziałających z nimi
koenzymów:
- oksydoreduktazy i ich koenzymy
- transferazy i hydrolazy
- liazy, izomerazy i ligazy
Razem
Tematyka ćwiczeń
Wyznaczanie energii aktywacji dla reakcji hydrolizy (inwersji) sacharozy
- wyznaczanie Ga dla kwasowej hydrolizy sacharozy,
- wyznaczanie Ga dla enzymatycznej hydrolizy sacharozy,
- wyznaczanie krzywych progresji dla reakcji inwersji sacharozy.
Wpływ stężenia substratu na szybkość reakcji enzymatycznej
- wyznaczanie stałej Michaelisa-Menten (Km) dla reakcji hydrolizy skrobi przez
glukoamylazę,
- wyznaczanie stałej Michaelisa-Menten (Km) dla reakcji hydrolizy maltozy przez
glukoamylazę,
- sporządzanie wykresów kinetyki enzymatycznej i wyznaczanie powinowactwa
glukoamylazy do dwóch różnych substratów: skrobi i maltozy.
Wpływ aktywatorów i inhibitorów na aktywność katalityczną enzymów
- badanie aktywności pepsyny w obecności teofiliny i kofeiny,
- wyznaczanie typu inhibicji metodą Lineweavera-Burka i Woolfa-AugustinssonHofstee.
Wyznaczanie optymalnej temperatury działania i termostabilności enzymów
- wyznaczanie optymalnej temperatury działania α-amylazy bakteryjnej i β-amylazy
słodowej,
- badanie termo stabilności α-amylazy bakteryjnej i β-amylazy słodowej.
Otrzymywanie β-fruktofuranozydazy (inwertazy, sacharazy) z drożdży
- izolacja inwertazy z komórek drożdży,
- uzyskiwanie strątów alkoholowych,
- wyznaczanie aktywności właściwej otrzymanego preparatu,
- wyznaczanie wskaźnika oczyszczenia i wydajności ogólnej procesu.
Razem
2
15
Godz.
6
6
6
6
6
30
1. Bender L.L., Bergerom R.J., Komiyama M., The bioorganic chemistry of enzymatic
catalysis. Wiley-Interscience, 1984.
2. Bergmayer H.U., Methods of enzymatic analysis. Academic Press, Inc., 1974.
3. Fersht A., Enzyme structure and mechanizm, 2nd ed. Freeman, 1985.
4. Kłyszejko-Stefanowicz L. (red): Ćwiczenia z Biochemii. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999.
5. Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W.: Biochemia Harpera. Wydawnictwo
lekarskie PZWL 2004.
6. Witwicki J., Ardelt W.: Elementy enzymologii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
1989.
7. Zgirski A., Gondko R.: Obliczenia Biochemiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
1998.
1. Enzyme nomenclature. Recommendations of the Nomenclature Committee of the
International Union of Biochemistry and Molecular Biology. Academic Press, Inc. 1992.
2. Eisenthal R., Danson M.J. (red): Enzyme assays a practical approach. Oxford University
Press, New York 1992.
3. Guilbaut G.G., Analytical uses of immobilized enzymes. Marcel Dekker, Nowy Jork –
Bazylea, 1994.
4. Krauss G.: Biochemistry of signal transduction and regulation. Wiley VCH GmbH&Co.
KGaA 2003.
5. Wingard L.B., Katchalski-Katzir E., Goldstein L. (red): Applied bochemistry and
bioengineering. Vol 1, Immobilized enzyme principles. Academic Press, Inc. 1976.
6. Regan L., The design of metal binding sites in proteins. Annu. Rev. Biophys. Struct., 22:
257, 1993.
7. Rola M., Kuźniak J.: Zastosowanie rybozymów hammerhead jako czynników
przeciwwirusowych. Postępy Biochemii 2001, 47 (4): 282-298.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOCHEMIA ZWIERZĄT
Animal Biochemistry
Dr hab. inż. Anna Hrabia
Katedra Fizjologii i Endokrynologii Zwierząt - WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
15/30
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
3
-
-
-
Przedmiotami wprowadzającymi będą: Chemia ogólna i fizyczna, Chemia organiczna oraz
Biologia komórki, które studenci realizują na semestrach I i II studiów I stopnia.
Założenia i cel przedmiotu: Celem wykładów i ćwiczeń jest zaznajomienie studentów
kierunku Biotechnologia ze strukturą, właściwościami i funkcjami biologicznymi
węglowodanów, białek, tłuszczów, nukleotydów i kwasów nukleinowych oraz wybranymi
metodami analizy jakościowej i ilościowej tych związków. Zostaną omówione procesy
metaboliczne dostarczające energię: oksydacyjna dekarboksylacja pirogronianu, cykl
kwasów trójkarboksylowych, mitochondrialny łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna
oraz metabolizm węglowodanów, lipidów i białek. Ponadto, prezentowane będą metody
oznaczania aktywności wybranych enzymów.
Efekt kształcenia: poznanie struktury molekularnej żywego organizmu i podstawowych
procesów metabolicznych w nim zachodzących; praktyczne posługiwanie się wybranymi
metodami analitycznymi stosowanymi w laboratoriach biochemicznych oraz umiejętność
interpretacji uzyskanych wyników.
studentów z wiadomościami na temat właściwości i funkcji węglowodanów, białek,
tłuszczów i kwasów nukleinowych oraz podstawowych procesów metabolicznych u zwierząt.
Wykłady prowadzone są w formie prezentacji multimedialnych. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń
prowadzonych w laboratorium jest zapoznanie studentów z metodami analiz jakościowych i
ilościowych związków budujących żywe organizmy oraz nauczenie praktycznego
posługiwanie się wybranymi metodami analitycznymi stosowanymi w laboratoriach
biochemicznych wraz z umiejętnością interpretacji uzyskanych wyników.
pisemna w postaci krótkich pytań opisowych.
Tematyka wykładów
Wytwarzanie energii w komórce. ATP jako przenośnik energii i inne związki
bogate w energię, etapy pobierania energii z pożywienia, oksydacyjna
dekarboksylacja pirogronianu, cykl kwasu cytrynowego.
Łańcuch oddechowy. Fosforylacja oksydacyjna
Glikoliza. Metabolizm fruktozy i galaktozy. Losy pirogronianu
Glukoneogeneza. Regulacja glikolizy i glukoneogenezy. Cykl Cori. Szlak
pentozofosforanowy
Synteza (glikogenogeneza) i rozkład glikogenu (glikogenoliza). Kontrola
allosteryczna i hormonalna metabolizmu glikogenu
Metabolizm lipidów: struktura i funkcje kwasów tłuszczowych i triacylogliceroli,
β-oksydacja, ciała ketonowe, synteza kwasów tłuszczowych, kontrola
metabolizmu tłuszczów
Metabolizm azotu: cykl azotu, biosynteza i rozkład aminokwasów, cykl
mocznikowy, cykl aktywnego metylu
Integracja metabolizmu
Razem
Tematyka ćwiczeń
Wprowadzenie do ćwiczeń. Zasady BHP. Właściwości chemiczne i analiza
jakościowa cukrów prostych, dwu- i wielocukrów
Identyfikacja cukrów, osazony
Kolorymetria. Oznaczanie stężenia glukozy w surowicy krwi zwierząt
Badanie właściwości aminokwasów i białek. Wyznaczanie
izoelektrycznego kazeiny. Denaturacja białek
Ilościowe oznaczanie białka w surowicy krwi zwierząt metodą Lowry
Oczyszczanie białek metodą dializy
punktu
Analiza składu kwasów nukleinowych. Odróżnianie DNA od RNA. Elektroforeza
kwasów nukleinowych
Badanie właściwości i analiza składu tłuszczów prostych i złożonych
Steroidy - analiza jakościowa i badanie właściwości. Oznaczanie stężenia
cholesterolu w surowicy krwi zwierząt
Godz.
15
Godz.
Wykrywanie hemoglobiny i jej pochodnych. Identyfikacja produktów rozpadu
hemu
Ilościowe oznaczanie kwasu askorbinowego w materiale biologicznym
Reakcje barwne charakterystyczne dla wybranych enzymów. Określanie
aktywności amylazy ślinowej
Oznaczanie aktywności fosfatazy zasadowej w surowicy krwi zwierząt
Oznaczanie aktywności aminotransferaz (ALAT, AST) w surowicy krwi zwierząt
Oznaczanie poziomu kreatyniny w surowicy krwi zwierząt. Zaliczenie
Razem
30
1. Krótkie wykłady „Biochemia” – Hames B.D., Hooper N.M.
2. Biochemia kręgowców – Minakowski W., Weidner S.
1. Biochemia – Stryer L.
2. Ćwiczenia z biochemii – Kłyszejko-Stefanowicz L.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
TOKSYKOLOGIA – ASPEKTY MIKROBIOLOGICZNE
Toxicology – microbial aspects
Dr Aleksandra Duda – Chodak, dr Iwona Drożdż
WTŻ
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
30/0
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
2
-
-
-
wprowadzające: chemia, biochemia, mikrobiologia, biologia komórki lub cytologia.
Wymagania wstępne: Student powinien wykazywać się znajomością budowy i
funkcjonowania komórek prokariotycznych i eukariotycznych (cykl komórkowy,
rozmnażanie, podstawowe procesy biochemiczne i metaboliczne), a także dysponować
podstawowymi informacjami z mikrobiologii i chemii. Przydatna będzie znajomość budowy
komórki bakteryjnej, drożdżowej, pleśniowej, różnic między bakteriami gramdodatnimi i
gramujemnymi, warunków wzrostu drobnoustrojów, sposobów odżywiania i rozmnażania,
wpływu drobnoustrojów na człowieka. Znacznie ułatwi zrozumienie przedstawianych
zagadnień znajomość budowy i związanych z tym właściwości najważniejszych grup
związków chemicznych – kwasów, zasad, alkoholi, aldehydów, ketonów, a także związków
organicznych: białek, węglowodanów, lipidów, nukleotydów.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawami
toksykologii. Przedstawione zostaną ogólne wiadomości na temat trucizn, ich rodzajów,
przyczyn i skutków zatruć. Dokładniej omówione zostaną substancje toksyczne w żywności
oraz drobnoustroje produkujące związki trujące. Studenci zapoznają się też z budową,
mechanizmem i skutkami działania najważniejszych toksyn bakteryjnych i mykotoksyn oraz
możliwościami ich wykorzystania w nauce i medycynie.
Metody dydaktyczne/nauczania: Tematyka przedmiotu będzie realizowana podczas
wykładów.
Kryteria oceny: Egzamin pisemny
Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest ocena z egzaminu
pisemnego. Studenci na początku semestru otrzymują od prowadzących listę ok. 80 pytań (z
tematyki prezentowanej podczas wykładów), z których 5 będzie wylosowanych na egzaminie.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Tematyka wykładów
Wiadomości ogólne z toksykologii. Rys historyczny. Podstawowe definicje.
Trucizny, zatrucia oraz ich przyczyny i skutki dla organizmu. Ksenobiotyki i
ich metabolizm z udziałem enzymów fazy I i II.
Toksyczność metali, związków organicznych, pestycydów. Wpływ na
materiał genetyczny, mutageneza, karcinogeneza.
Jady i trucizny zwierzęce (węże, skorpiony, pająki, ślimaki, ryby, owady,
pierwotniaki, glony). Toksyny roślinne.
Substancje toksyczne w żywności. Źródła. Metody detekcji, sposoby
zapobiegania zakażeniom mikrobiologicznym w przemyśle spożywczym.
Toksyny bakteryjne. Charakterystyka najważniejszych grup bakterii
wytwarzających
toksyny.
Toksyny
działające
na
zewnątrz
i
wewnątrzkomórkowo. Interakcja toksyna-gospodarz. Mechanizmy działania
na organizm.
Mykotoksyny. Rodzaje, struktura, oddziaływanie.
Możliwości wykorzystania toksyn w biologii, medycynie, kosmetyce i jako
broń biologiczna.
RAZEM
Godz.
3
3
3
5
7
6
3
30
1. Lax A.J. Bacterial protein toxins. Role in the interference with cell growth regulation.
Advances in Molecular and Celular Microbiology, vol. 7, Cambridge University Press,
Cambridge, 2005.
2. Alouf J.E., Popoff M.R. The comprehensive sourcebook of bacterial protein toxins.
Academic Press, Elsevier, Amsterdam, 2006.
3. Marquardt H., Schäfer S.G., McClellan R., Welsch F. Toxicology. Elsevier Inc., 1999.
4. Helferich W., Winter S.K. Food Toxicology. CRC Press, Boca Raton, 2000.
5. Magan N., Olsen M. Mycotoxins in food. Detection and control.CRC Press, Woodehead
Publishing Limited, Boca Raton, 2004.
6. Dąbrowski W.M., Sikorski Z.E. Toxins in food. CRC Press, Boca Raton, 2005.
1. Blackburn C., McClure P.J. Foodborne pathogens. Hazard, risk analysis and control. CRC
Press, Woodhead Publishing Limited, Cambridge, 2002.
2. Blackburn C. Food spoilage microorganisms. CRC Press, Woodhead Publishing Limited,
Cambridge, 2006.
3. Wilson C.L., Droby S. Microbial food contamination. CRC Press, Boca Raton, 2001.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ANALIZA SENSORYCZNA PRODUKTÓW
SPOŻYWCZYCH
Sensory analysis of food products
Prof. dr hab. Teresa Fortuna, dr Małgorzata Bączkowicz
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
15/30
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
3
-
-
-
nie jest kontynuacją przedmiotów wprowadzających, nie stawia także wymagań wstępnych.
Przekazywana wiedza i umiejętności są podstawowymi z zakresu analizy sensorycznej i
metod wykorzystywanych do sensorycznej oceny żywności.
Założenia i cel przedmiotu: Celem nauczania przedmiotu podczas wykładów jest
zapoznanie studentów z wiadomościami na temat analizy sensorycznej i metod
sensorycznych stosowanych w ocenie żywności. Celem nauczania przedmiotu podczas
ćwiczeń jest zapoznanie studentów z metodami sensorycznymi stosowanymi w ocenie
jakości żywności oraz pełny cykl szkoleniowy dla kandydatów do panelu sensorycznego.
studentów z wiadomościami na temat analizy sensorycznej i metod sensorycznych
stosowanych w ocenie żywności. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w laboratorium
sensorycznym jest zapoznanie studentów z metodami sensorycznymi stosowanymi w ocenie
jakości żywności oraz cykl szkoleniowy dla kandydatów do panelu sensorycznego.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Tematyka wykładów
Analiza sensoryczna i jej zastosowanie w badaniach jakości żywności
Fizjologiczne i psychologiczne podstawy analizy sensorycznej ( zmysł
wzroku, węchu, smaku, czucia i słuchu jako instrumenty badawcze)
Warunki przeprowadzenia poprawnej oceny
sensorycznej (pracownia
sensoryczna, dobór metody i organizacja badań, reprezentatywność i
przygotowanie próbek)
Rekrutacja i szkolenie zespołu oceniającego: wrażliwość sensoryczna i
czynniki na nią wpływające, wytyczne dotyczące wyboru i szkolenia
kandydatów, testy sprawdzające
Przegląd metod stosowanych w ocenie sensorycznej żywności i ich
wykorzystanie w kontroli jakości produktów
Metody ocen konsumenckich (kategorie ankiet i ich zastosowanie)
Metody analizy sensorycznej a pomiary aparaturowe. Informacja o
metodach statystycznych stosowanych w analizie sensorycznej
Razem
Godz.
2
2
2
2
3
2
2
15
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tematyka ćwiczeń
Wprowadzenie do zagadnień analizy sensorycznej: definicje i krótka
klasyfikacja metod, wymagania dotyczące zespołu oceniającego i przebiegu
badania.
Metody konsumenckie: przygotowanie badania, ocena konsumencka i analiza
wyników. Pożądalność, preferencja i akceptacja.
Konstruowanie przykładowej ankiety konsumenckiej.
Ocena produktów za pomocą skali hedonicznej.
Szkolenie z zakresu wrażliwości sensorycznej cz. I.
Wykonanie testów na daltonizm smakowy, węchowy, wzrokowy (tablice
Ishikhary), badanie tekstury dotykiem.
Sprawdzenie progów wrażliwości smakowej metoda pojedynczego bodźca.
Przegląd metod sensorycznych stosowanych w kontroli jakości żywności.
Wykorzystanie różnych rodzajów skal i ich konstruowanie (współczynniki
ważkości, limity krytyczne, klasy jakości produktu).
Szkolenie z zakresu wrażliwości sensorycznej cz. II. Wykrywanie różnic
metodą trójkątową i parzystą. Przykładowe oceny jakości wybranych
produktów spożywczych.
Zapoznanie z metodami profilowania (smakowitości, tekstury).
Próby wyznaczenia profilu sensorycznego na wybranych przykładach.
Szkolenie z zakresu wrażliwości sensorycznej cz. III. Wyznaczanie progów
różnicy smakowej metodą stałego bodźca, wyznaczanie węchowego progu
różnicy metodą kolejności. Pamięć sensoryczna.
Porównanie wyników oceny sensorycznej z oznaczeniami chemicznymi
(współczynniki ukrycia, eliminowanie błędów pomiaru).
Szkolenie z zakresu wrażliwości sensorycznej cz.IV. Metoda średniego błędu.
Wyznaczanie smakowitości wybranego produktu metodą wielokrotnych
porównań.
Oceny sensoryczne a pomiary instrumentalne (teksturometr, lepkościomierz,
spektrofotometr, chromatograf, polarymetr, pehametr,etc).
Statystyczna ocena wyników oceny sensorycznej. Przykładowa analiza.
Razem
Godz.
5
5
5
5
5
5
30
1. Baryłko-Pikielna N., Matuszewska I.,2009. Sensoryczne badania żywności, Wydawnictwo
Naukowe PTTŻ, Kraków.
2. Fortuna T., (red.),2009.: Podstawy analizy żywności, Skrypt do ćwiczeń AR w Krakowie
3. Nollet L.M.L. (red.), 2004. Handbook of Food Analysis, 2d ed., Marcel Dekker, Inc., New
York, Basel.
4. .Normy ISO dotyczące badań sensorycznych: PN-EN 1230-1:2004, PN-ISO11035:1999,
PN-ISO 11036:1999, . PN-ISO 3972:1998, PN-ISO 4121:1998, PN-ISO 5492:1997, PNISO 5496:1998, PN-ISO 5497:1998, PN-ISO 6564:1999, PN-ISO 6658:1998, PN-ISO
8586-1:1996, PN-ISO 8586-2:1996, PN-1S0 8589:1998.
1.Bourne M.C.2002. Food texture and viscosity. Academic Press, New York.
2. Cichoń Z.,. 2001. Towaroznawstwo żywności. Podstawowe metody analityczne, Wyd AE
w Krakowie.
3. Czermiński J.B., Iwasiewicz A., Paszek Z., Sikorski A., 1992. Metody statystyczne dla
chemików, PWN, Warszawa.
4. Gawęcki J., Baryłko-Pikielna N.(red.), 2007. Zmysły a jakość żywności i żywienia, Wyd.
Bibl. Olimp.Wiedzy o Żywności ( z. 7), AR, Poznań.
5. Hulanicki A. 2001. Współczesna chemia analityczna – wybrane zagadnienia. PWN, W-wa.
6. Konieczko P., Namiśnik J. (red), 2007.Ocena i kontrola jakości wyników pomiarów
analitycznych, WNT, Warszawa.
7. Porreta S., 1985. Consumer prefernce and sensory analysis, Miller Freeman, New York.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ABSORPCYJNA SPEKTROMETRIA ATOMOWA
W ANALIZIE ŻYWNOŚCI
Atomic absorption spectrometry in food analysis
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
15/15
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
2
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających: Wprowadzeniem do przedmiotu są przedmioty
obejmujące chemię ogólną, fizykę, analizę instrumentalną (z chemią fizyczną) oraz chemię i
biochemię żywności.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z oznaczaniem
składników mineralnych i metali ciężkich w żywności metodami spektrometrii atomowej co
obejmuje: podstawy fizyczne, przygotowanie próbki do analizy, budowa i obsługa
spektrometru podczas wykonywania analiz oraz podstawowe zagadnienia analizy śladowej.
Metody dydaktyczne/nauczania: Nauczanie przedmiotu obejmuje wykłady w trakcie
których studenci zostają zapoznani z podstawami fizycznymi metody oraz opracowują
metodykę przygotowania próbki i ćwiczeniami obejmującymi praktyczne zastosowanie
poznanych wiadomości podczas analiz składu mineralnego żywności i wody.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tematyka wykładów
Podstawy fizyczne metod spektroskopowych
Budowa i zasada działania spektrometru absorpcyjnego oraz fotometru
płomieniowego
Techniki: płomieniowa, elektrotermiczna, generacja wodorków, pułapka
atomów
Techniki: ICP, ICP-MS, ICP-TOF, LA-ICP i inne
Przygotowanie próbki do analizy, efekt matrycy
Zagadnienia analizy śladowej
Godz.
2
2
3
2
2
2
7.
Wykrywalność, oznaczalność, walidacja metody analitycznej
Razem
1.
2.
3.
2
15
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Przygotowanie próbek do analizy, oznaczanie zawartości Zn w wodzie metodą
5
ASA
Oznaczanie zawartości Na w napojach metodą fotometrii płomieniowej.
5
Oznaczanie zawartości Ca w napojach i wodzie metodą ASA.
Oznaczanie metali ciężkich w wodzie technikami: wodorkową i pułapki
5
atomów
Razem
15
1. Żyrnicki W., Borkowska-Burnecka J., Bulska E., Szmyd E. 2010 Metody analitycznej
spektrometrii atomowej - teoria i praktyka Malamut, Warszawa.
2. Bulska E, Pyrzyńska K. (red). 2007 Spektrometria atomowa, Malamut – Warszawa.
3. Antanasopoulos N. 2004 Flame methods manual for atomic absorption, GBC Scientific
Equipment PTY LTD.
4. McCrum M. 1999 Principles of atomic absorption spectrometry, GBC Scientific
Equipment PTY LTD.
1. Pinta M 1977 Absorpcyjna spektrometria atomowa, PWN Warszawa.
2. Broeckaert J.A.C. 2002 Analytical Atomic Spectrometry with Flames and Plasmas,
Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KgaA.
3. Kabata-Pendis A. Szteke B. (red) 1998 Problemy jakości analizy śladowej w badaniach
środowiska przyrodniczego, WE Zofii Dobkowskiej Warszawa.
4. Cornelis R. (red). 2003 Handbook of Elemental Speciation: Techniques and Methology,
Wile.
5. Konieczka P., Namieśnik J. 2008. Ocena i kontrola jakości wyników pomiarów
analitycznych. WNT Warszawa.
6. Bulska E. 2008 Metrologia Chemiczna - Sztuka prowadzenia pomiarów. Malamut
Warszawa.
7. Barałkiewicz D.,i E. Bulska E. 2009 Specjacja chemiczna - Problemy i możliwości.
Malamut Warszawa.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
SUBSTANCJE DODATKOWE W ŻYWNOŚCI
Additives in food
Prof. dr hab. Teresa Fortuna
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
15/15
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
2
-
-
-
Przekazywana wiedza i umiejętności są podstawowymi z zakresu stosowania substancji
dodatkowych w żywności.
Założenia i cel przedmiotu: Cel przedmiotu: zapoznanie studentów z obowiązującymi
przepisami prawnymi dotyczącymi stosowania dodatków do żywności w przemyśle
spożywczym.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie
studentów ze stosowaniem substancji dodatkowych w żywności zgodnie z obowiązującymi
przepisami prawnymi. Ćwiczenia – Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów ze metodami
wykrycia wybranych substancji dodatkowych w żywności z grupy barwników, substancji
słodzących i konserwujących.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin w formie krótkich pytań opisowych.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
1.
2.
3.
Tematyka wykładów
Godz.
Dodatki do żywności w świetle ustawodawstwa żywnościowego i wymagań
2
Unii Europejskiej
Barwienie żywności
2
Substancje konserwujące i przeciwutleniacze
2
Substancje zagęszczające, żelujące i emulgatory
2
Substancje zapachowo-smakowe
2
Substancje słodzące
2
Regulatory kwasowości, substancje teksturotwórcze
2
Pomocnicze dodatki do przetwórstwa
1
Razem
15
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Oznaczanie kwasu sorbowego i benzoesowego oraz kwasu octowego i
5
winianów
Oznaczanie zawartości przeciwutleniaczy (witamina C, butylohydroksyanizolu
5
BHA), oznaczanie stopnia zdolności słodzenia i aspartamu metodą HPLC
Oznaczenie zawartości antocyjanów, chlorofilu, barwników metodą Bianchi
5
oraz waniliny
Razem
15
1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2010 roku (Dz. U. 2010 r., nr 232,
poz. 1525) w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 września 2008 roku (Dz. U. 2008 r., nr 177,
poz. 1094) w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych.
3. Gertig H.: Żywność a zdrowie, Wyd. Lekarskie, PZWL Warszawa, 1996.
4. Rutkowski A., Gwiazda S., Dąbrowski K.: Kompedium dodatków do żywności, Hortimex
Konin, 2003.
5. Świderski F. (red.): Żywność wygodna i żywność funkcjonalna, WNT Warszawa, 1999,
6. Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006 roku (Dz. U.
2006, nr 171 poz. 1225 ).
7. Ustawa o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz niektórych innych
ustaw z dnia 8 stycznia 2010 roku (Dz. U. 2010, nr 21,poz. 105).
1. Czapski J., Wieland A., Dodatki do żywności - przyjaciel czy wróg? PWRiL, Poznań
1992
2. Czapski J. Barwniki i problemy związane z barwieniem żywności, PTTŻ, Poznań 1991.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
GENETYKA POPULACJI
Genetics of populations
Dr hab. Halina Góral
Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa – WR-E
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
15/15
-
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
2
-
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Genetyka
ogólna: znajomość podziałów jądra komórkowego, podstaw genetyki mendlowskiej,
współdziałania genów, dziedziczenia cech sprzężonych, rodzajów mutacji i sposobów ich
powstawania oraz podstaw dziedziczenia cech ilościowych.
Założenia i cel przedmiotu: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z prawami
przekazywania genów w populacjach rozmnażających się generatywnie, strukturą populacji
kojarzących się losowo, skutkami kojarzeń nielosowych, mutacji, selekcji i migracji oraz
dziedziczeniem cech ilościowych. Studenci poznają metody obliczania współczynników
pokrewieństwa i inbredu, szacowania odziedziczalności i postępu genetycznego.
studentów z wiadomościami na temat zachowania się genów w populacjach, pokrewieństwa i
inbredu, dziedziczenia cech ilościowych oraz metodami szacowania współczynników
odziedziczalności i reakcji na selekcję. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów
ze sposobem obliczania frekwencji alleli i genotypów dla jednego locus, loci
wieloallelicznych, dwóch niezależnie segregujących loci oraz zmian w genetycznej strukturze
populacji na skutek czynników zaburzających równowagę genetyczną.
Kryteria oceny: Wykłady – egzamin pisemny testowy, Ćwiczenia – kolokwia pisemne,
obejmujące rozwiązywanie zadań.
pisemna w postaci pytań testowych.
Tematyka wykładów
Godz.
Charakterystyka zjawisk w populacjach kojarzących się losowo:
frekwencja alleli i genotypów, równowaga Hardy’ego-Weinberga dla jednej i dwóch
par alleli oraz alleli wielokrotnych i cech sprzężonych z płcią
3
Odchylenia od stanu równowagi: mutacje, migracje, selekcja, nielosowe
kojarzenie, dryf. Efektywna wielkość populacji
Spokrewnienie i inbred: współczynniki pokrewieństwa według Wrighta i
Malécota, analiza rodowodu, współczynnik wsobności
Cechy ilościowe: fenotypowa i genotypowa wartość cechy ilościowej, efekt
środowiska, średnia populacji, przeciętny efekt podstawienia allelu, wartość
hodowlana i odchylenie dominacyjne, loci cech ilościowych
Odziedziczalność i postęp genetyczny: wyznaczanie h2 za pomocą regresji,
wariancja fenotypowa i genetyczna, statystyczne i genetyczne komponenty
wariancji, metody szacowania odziedziczalności (modele kojarzeń),selekcja i postęp
genetyczny
Interakcja genotypowo-środowiskowa: interpretacja interakcji G×E, stabilność
3
2
2
3
1
Korelacje między cechami i efekty selekcji: korelacja fenotypowa, genetyczna i
środowiskowa, indeks selekcyjny
Razem
15
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Frekwencje genotypów i alleli w populacjach kojarzących się losowo:
obliczanie frekwencji alleli i genotypów przy dominacji i kodominacji, równowaga
Hardy’ego-Weinberga dla różnych frekwencji alleli, allele wielokrotne, szacowanie
frekwencji alleli warunkujących grupy krwi
Osiąganie równowagi w przypadku dwóch loci: oczekiwane i obserwowane
frekwencje genotypów, szacowanie frekwencji alleli i genotypów
Zmiany frekwencji alleli wskutek migracji: obliczanie częstości genotypów w
populacji potomnej po imigracji osobników obu płci, jednej płci i otrzymanej z
krzyżowania
Zmiany frekwencji alleli i genotypów w wyniku selekcji i mutacji: obliczanie
frekwencji alleli w wyniku pełnej eliminacji homozygot recesywnych po jednym i t
pokoleniach selekcji, efektywność selekcji przeciw genotypom recesywnym,
obliczanie zmian częstości alleli w wyniku presji mutacyjnej, równowaga mutacyjna
Dryf genetyczny: symulowanie zjawisk losowych w populacjach, utrwalenie genu,
efektywna wielkość populacji
Pokrewieństwo i inbred: obliczanie współczynników pokrewieństwa i wsobności
(metoda współczynników Wrighta), kojarzenie krewniacze, chów wsobny
RAZEM
1
5
2
2
2
2
2
15
1. Charon K.M., Świtoński M. Genetyka zwierząt. PWN, Warszawa, 2000.
2. Jasieński M. Dryf genetyczny w populacjach - proste ćwiczenia na styku biologii,
matematyki i statystyki. Biologia w szkole. 276: 22-29, 2002.
3. Krzanowska H., Łomnicki A., Rafiński J. Wprowadzenie do genetyki populacji. PWN,
Warszawa, 1982.
4. Krzanowska H., Łomnicki A., Rafiński J., Szarski H., Szymura J.M. Zarys mechanizmów
ewolucji. PWN, Warszawa 2002.
5. Maciejowski J., Zięba J. Genetyka zwierząt i metody hodowlane. PWN, Warszawa, 1982.
6.Mądry W. Podstawy matematyczne genetyki populacji. W: Genetyka dla rolników.
Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa 2000.
7. Sváb J. Genetyka populacji. PWRiL, Warszawa, 1978.
SEMESTR V
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
FIZJOLOGIA ZWIERZĄT I CZŁOWIEKA Z
ELEMENTAMI ANATOMII
Animal and human physiology with element of anatomy
and morphology
Prof. dr hab. Krystyna Koziec
Katedra Fizjologii i Endokrynologii Zwierząt, WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
30/60
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
8
-
-
Podstawowa znajomość układów fizjologicznych zwierząt i człowieka.
Założenia i cel przedmiotu: Wykłady poświęcone są poznaniu sukcesywnym
poszczególnych układów fizjologicznych – nerwowego, krążenia, oddechowego,
trawiennego, immunologicznego, rozrodczego, wydalniczego oraz interakcji między nimi.
Wprowadzone są elementy fizjologii komórki i błon komórkowych, oraz budowy
anatomicznej poszczególnych narządów. Ćwiczenia pomocne będą w zdobywaniu
praktycznej wiedzy z zakresu metod fizjologicznych stosowanych przy poznawaniu
funkcjonowania narządów i układów w różnych etapach wzrostu i rozwoju zwierząt i
człowieka. Dodatkowo, studenci będą oceniać prawidłowość wykonywania ćwiczeń
laboratoryjnych i interpretować uzyskane wyniki.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady ustne ilustrowane prezentacją PowerPoint, opis
wyników badań naukowych. Ćwiczenia – demonstracja i samodzielne wykonywanie ćwiczeń
laboratoryjnych
Kryteria oceny: Egzamin pisemny - wykład
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie pisemne, kolokwia - ćwiczenia
L.p.
Tematyka wykładów
Komórki
i
ich
funkcje.
Fizjologia
błon komórkowych
1
Odporność. Choroby autoimmunologiczne
2
Godz.
2
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Centralny układ nerwowy
Zmysły część I - oko, ucho
Zmysły część II - ból, smak, węch
Fizjologia trawienia. Wchłanianie
Czynniki wzrostowe
Fizjologia wzrostu
Fizjologia gospodarki wodnej
Fizjologia ciąży i porodu
Fizjologiczna rola tkanki tłuszczowej
Fizjologia mięśni
Neurofizjologia zachowań i pamięci
Fizjologia laktacji
Fizjologia oddychania
Razem
L.p.
Tematyka ćwiczeń
Procesy
krwiotwórcze.
Roztwory
izo- i anizotoniczne. Dyfuzja, osmoza,
1
hemoliza. Charakterystyka błon komórkowych.
Liczba hematokrytowa, rola osocza krwi i leukocytów. Rozmaz krwi
2
Rola erytrocytów. Oznaczanie hemoglobiny. Krzepnięcie krwi.
3
Odporność. Grupy krwi.
4
Budowa układu krążenia Krążenie krwi- demonstracja dużego i płucnego
5
obiegu krwi..
Ciśnienie krwi. Pomiar ciśnienia krwi.
6
Budowa układu nerwowego. Przewodzenie w nerwie. Synapsy. Odruchy i
7
łuki odruchowe.
Budowa i funkcje układu wegetatywnego, próg bólowy
8
Mięsnie poprzecznie prążkowane, mięśnie gładkie
9
10 Budowa układu trawiennego. Trawienie w jamie gębowej. Trawienie w
żołądku i jelitach.
11 Endokrynologia – gruczoły dokrewne; anatomia i funkcja.
12 Budowa układu oddechowego. Oddychanie i spirometria
13 Anatomia układu wydalniczego. Procesy tworzenia moczu fizjologicznego
i patologicznego.
Metabolizm,
podstawowa przemiana materii, witaminy
14
Kolokwia poprawkowe
15 Zaliczenie przedmiotu
Razem
1. Traczyk W. “Fizjologia człowieka”, PZWL (2001)
2. Krzymowski T. i wsp. „Fizjologia zwierząt”, PWRiL (2005)
3. Ganong W. „Podstawy fizjologii lekarskiej”, PZWL (1994)
1. Guyton A. C. „Medical Physiology”, Saunders Co.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
Godz.
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
60
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
FIZJOLOGIA ROŚLIN Z ELEMENTAMI
ANATOMII I MORFOLOGII
Plant physiology with morphology and anatomy elements
Prof. dr hab. Maria Leja, dr hab. Anna Pindel, prof. UR
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin - WO
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
30/60
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
8
-
-
przewidziany jest po obowiązkowych kursach: Biologia komórki, Biochemia.
Założenia i cel przedmiotu: Celem fizjologicznej części kursu jest wyjaśnienie przebiegu
procesów życiowych w trakcie ontogenezy roślin, ich mechanizmu i regulacji. Szczególna
uwaga będzie zwrócona na wpływ otaczającego środowiska na te procesy i możliwość
sterowania nimi. Teoretyczne podstawy przedmiotu zostały ujęte w 15 godzinach wykładów,
ilustrowanych prezentacjami. Podczas 30 godzin zajęć praktycznych o charakterze
laboratoryjnym studenci wykonują eksperymenty pozwalające na poznanie nowoczesnych
metod badawczych stosowanych w fizjologii roślin. Celem morfologiczno-anatomicznej
części kursu jest zapoznanie studentów z budową morfologiczną i anatomiczną roślin
wyższych, co daje podstawę topograficzną i strukturalną do umiejscowienia procesów
fizjologicznych zachodzących w roślinie. Szczególna uwaga skupiona będzie na
przystosowaniach strukturalnych organów i tkanek do pełnionych w roślinach funkcji oraz na
anatomię rozwojową kwiatów i owoców. Teoretyczne podstawy przedmiotu przekazane będą
na wykładzie - 15 godzin ilustrowanych odpowiednimi przykładami. Pozostałe godziny
wypełnią zajęcia laboratoryjne, obejmujące naukę prowadzenia obserwacji botanicznych,
sporządzania preparatów anatomicznych i umiejętnościach właściwej ich interpretacji w
obrazie mikroskopowym.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady multimedialne, ćwiczenia laboratoryjne w
większości na żywym materiale roślinnym.
Kryteria oceny: Cykliczne sprawdziany na ćwiczeniach .
1.
2.
3.
4.
Tematyka wykładów
Godz.
Gospodarka wodna. Stosunki wodne w komórce roślinnej, Transport wody w
2
roślinie. Mechanizm transpiracji i parcia korzeniowego. Bilans wodny
Gospodarka mineralna. Fizjologiczna rola makro i mikroelementów. Pobieranie
2
i transport składników mineralnych
Fotosynteza. Chemizm fazy jasnej i ciemnej fotosyntezy. Rośliny C3, C4 i
2
CAM. Fotooddychanie. Wpływ czynników środowiskowych na intensywność
fotosyntezy
Procesy oddechowe roślin. Chemizm oddychania tlenowego. Alternatywne
2
szlaki oddechowe. Regulacja procesów oddechowych. Wpływ czynników
środowiskowych na intensywność oddychania
Regulatory wzrostu. Fitohormony, podział, struktura, mechanizm działania
Wzrost i rozwój roślin. Regulacja poszczególnych etapów rozwoju. Zjawisko
fotomorfogenezy, fotoperiodyzmu, wernalizacji.
Reakcje roślin na czynniki stresowe
Pojęcie telomu i kormusu, morfologia pędu i korzenia
2
3
Anatomia rozwojowa kwiatu, budowa poszczególnych elementów kwiatu,
kwiatostany, biologia zapylania
3
10. Terminologia i klasyfikacja tkanek roślinnych (twórcze, parenchymatyczne,
wzmacniające, okrywające, przewodzące pierwotne i wtórne)
11. Morfologiczno-porównawcze układy tkankowe, funkcjonalne układy tkankowe
(układ twórczy, izolujący, fotosyntetyzujący, przewietrzający, chłonny,
przewodzący, spichrzowy, wydzielniczy, ruchowy, mechaniczny)
Formy
ekologiczne roślin
12.
13. Powstawanie i rozwój nasion i owoców
14. Zastosowanie organów i tkanek roślinnych w procesach biotechnologicznych
Razem
2
5.
6.
7.
8.
9.
Tematyka ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
2
2
4
1
2
1
30
Godz.
5
5
6
(dehydrogenazy,
2
Gospodarka wodna
Gospodarka mineralna
Fotosynteza
Oddychanie. Oznaczanie aktywności oksydoreduktaz
peroksydaza)
Oddychanie. Wpływ czynników endo i egzogennych na intensywność
oddychania. Oznaczanie intensywności oddychania tkanek roślinnych
(analizator podczerwieni) w warunkach zróżnicowanej temperatury, stanu
fizjologicznego, mechanicznego uszkodzenia
Regulatory wzrostu. Test na stężenie auksyn, test na obecność giberelin, wpływ
naturalnych i syntetycznych regulatorów wzrostu na ukorzenianie
Regulatory wzrostu. Oznaczanie zawartości etylenu metodą chromatografii
gazowej
Rozwój roślin. Wykazanie zjawiska fotomorfogenezy. Wpływ czynników
zewnętrznych i wewnętrznych na spoczynek nasion i pąków
Ruchy roślin i allelopatia
Reakcja roślin na czynniki stresowe. Oznaczanie zawartości związków
fenolowych i zdolności neutralizacji wolnego rodnika
Obserwacje morfologiczne na żywym materiale roślinnym pędu (łodyga, liść,
ulistnienie, kwiat, pąki, rozgałęzienia) oraz korzenia (systemy korzeniowe)
Podstawy korzystania z kluczy do oznaczania roślin – próby oznaczenia
zebranych okazów roślin w stadium kwitnienia
Techniki wykonywania roślinnych preparatów anatomicznych:
cięcie, barwienie, przejaśnianie
Anatomia korzenia: budowa pierwotna i wtórna, korzenie spichrzowe
Budowa anatomiczna łodyg roślin jednoliściennych:
obserwacje mikroskopowe przekrojów poprzecznych przez łodygi kukurydzy,
pszenicy i lilii
2
2
2
2
2
2
2
2
2
4
3
16. Budowa anatomiczna pierwotna łodyg roślin dwuliściennych
kokornak, dynia – przekroje poprzeczne i podłużne
17. Budowa anatomiczna wtórna łodyg roślin dwuliściennych o przyroście
niejednolitym i jednolitym oraz charakterystyka budowy drewna roślin
nagozalążkowych
18. Budowa anatomiczna liści, skórka i jej wytwory: aparaty szparkowe, komórki
ruchowe, włoski kutnerowate, zwykłe, wydzielnicze
liście roślin światło- i cieniolubnych oraz kseromorficznych
19. Anatomia poszczególnych elementów kwiatu: słupek i pręcik
20. Modyfikacje pędów
przykłady zmodyfikowanych pędów nadziemnych i podziemnych
21. Owoce: klasyfikacja, morfologia i rozpoznawanie
22. Budowa i kiełkowanie nasion, morfologia nasienia, kiełkowanie epigeiczne i
hypogeiczne
Razem
3
3
3
1
2
3
2
60
1. Kozłowska M., (red.), Fizjologia Roślin. PWRiL, Warszawa, 2007.
2. Koncewicz J., Lewak S.(red.), Podstawy Fizjologii Roślin, PWN Warszawa, 1998.
3. Hejnowicz Z., Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. PWN Warszawa, 2002.
4. Essau K., Anatomia roślin. PWRiL, Warszawa.
5. Braune W., Leman A., Taubert H., Praktikum z anatomii roślin. PWN.
6. Culter D.F., Botka C.E.J., Stevenson D.W., Plant Anatomy. An Applied Approach.
Blackwell Publ. 2007.
1.
Wiadomości Botaniczne – kwartalnik PTB. Instytut Botaniki PAN Kraków.
2.
Acta Societatis Botanicorum Poloniae – Polish Journal of Botany. Wrocław.
3.
Acta Physiologiae Plantarum, Journal.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
MIKROBIOLOGIA PRZEMYSŁOWA
Industrial microbiology
Prof. dr hab. Tadeusz Tuszyński, dr Paweł Satora
WTŻ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
30/45
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
5
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Poszerzone
wiadomości z chemii organicznej, biochemii, mikrobiologii i biotechnologii przemysłowej.
Założenia i cel przedmiotu: Zadaniem przedmiotu jest zapoznanie studentów z warunkami
wzrostu wybranych grup drobnoustrojów, które są wykorzystywane w procesach
biotechnologicznych. Podczas zajęć audytoryjnych przedstawione zostaną techniki
pozyskiwania, doskonalenia i przechowywania kultur drobnoustrojów, wybrane elementy
ekologii mikroorganizmów i źródeł zanieczyszczeń przemysłowych, mających znaczenie w
przemyśle. Szczególna uwaga skierowana będzie na przykłady biosyntez i biotransformacji
oraz sterowania jakością higieniczną żywności, metodami osiągania bezpieczeństwa
mikrobiologicznego i technikami zapewniającymi sterylność procesów biosyntezy. Zakres
wykładów obejmuje także podstawy mikrobiologii prognostycznej, analizę ilościową
mikroorganizmów oraz destrukcję mikrobiologiczną różnych materiałów technicznych i
innych środowisk. W trakcie ćwiczeń laboratoryjnych przedstawione zostaną podstawowe
metody izolacji i charakterystyki produkcyjnej mikroorganizmów oraz wykrywania
drobnoustrojów stanowiących zakażenia w przemyśle. Kurs pozwoli uczestnikom na
zapoznanie się z bieżącymi technikami modelowania i przeprowadzania procesów
biosyntezy, oczyszczania produktów, oznaczania ich zawartości w medium pohodowlanym
oraz zabiegami mającymi na celu poprawę wydajności procesu.
laboratorium w ramach ćwiczeń.
Kryteria oceny: Wykłady – egzamin pisemny, Ćwiczenia – ocena bieżącej pracy w
laboratorium +kolokwium pisemne.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tematyka wykładów
Godz.
Bezpieczeństwo pracy z mikroorganizmami:
2
• grupy ryzyka mikrobiologicznego
• zabezpieczenie przed zagrożeniami mikrobiologicznymi
• wymagania dotyczące laboratoriów mikrobiologicznych
• organizacja laboratorium mikrobiologicznego
• układ, wyposażenie i podstawowa aparatura
Charakterystyka wirusów, bakterii, drożdży i grzybów strzępkowych w aspekcie
3
ich wykorzystania w przemyśle
• wpływ czynników fizycznych i chemicznych na wzrost drobnoustrojów
• warunki hodowli szczepów produkcyjnych
• wymagania pokarmowe i wzrost drobnoustrojów (warunki tlenowe i
beztlenowe) w hodowli okresowej i ciągłej
Przechowalnictwo mikroorganizmów i pozyskiwanie szczepów
3
• zasady organizacji i prowadzenia kolekcji czystych kultur
• przechowalnictwo szczepów przemysłowych, zadania i metody,
charakterystyka wybranych kolekcji światowych i krajowych
Doskonalenie szczepów produkcyjnych
2
• doskonalenie szczepów przemysłowych, mutacje, zastosowania
mutantów, fuzja protoplastów, metody hybrydyzacji, szczepy
rekombinowane w biotechnologii
Przygotowanie szczepionek do procesów biotechnologicznych, kultury
2
starterowe i ich użyteczność.
Wybrane elementy ekologii mikroorganizmów
3
• tworzenie biocenoz i systemy współzależności między organizmami
• mikroflora powietrza i wody jako czynników warunkujących proces
biosyntezy
•
•
metody sterylizacji powietrza, wody i podłóż hodowlanych
odporność drobnoustrojów, krzywa śmierci cieplnej, czynniki
ciepłooporności
– kryteria komercyjnej sterylności
Zagrożenia
7.
• elementy urządzeń i budynków jako źródło zanieczyszczeń
• mikrobiologiczne skażenie i rozkład materiałów, korozja materiałów
technicznych
• higiena pracowników i środowiska produkcji
• ocena sanitarnych warunków produkcji
• mycie i dezynfekcja w warunkach przemysłowych
• analiza ilościowa zagrożeń mikrobiologicznych
8. Metody utrwalania i osiągnięcia bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności
• metody fizyczne, chemiczne i biologiczne
• niekonwencjonalne metody utrwalania (napromieniowanie, wysokie
ciśnienie i inne)
9. Podstawy mikrobiologii prognostycznej i żywność modyfikowana genetycznie
• podstawowe modele prognostyczne i ich użyteczność
• żywność modyfikowana genetycznie (GMO) – za i przeciw
• instytucje nadzorujące bezpieczeństwo żywności w Polsce i Unii
Europejskiej, przepisy i rozporządzenia
10. Przykłady biosyntez
• charakterystyka szczepów, szlaków metabolicznych
• mikrobiologiczna produkcja aminokwasów, witamin i antybiotyków
• biopolimery
• biotransfomacje i biodegradacje
Razem
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
5
2
3
5
30
Godz.
Tematyka ćwiczeń
Budowa i właściwości drożdży, oznaczenie masy drożdżowej metodą wagową,
6
sedymentacyjną i nefelometryczną
Izolacja i charakterystyka biochemiczna szczepów Bacillus wyizolowanych z
3
gleby
Produkcja bakteryjnej celulozy (BC) przez szczep Gluconacetobacter xylinus
6
Zakażenia i techniki ich likwidacji w warunkach przemysłowych na przykładzie
3
gorzelnictwa i drożdżownictwa
Określenie stanu fizjologicznego i czystości mikrobiologicznej piwowarskich
3
drożdży nastawnych
Biosynteza penicyliny przez Penicillium chrysogenum
3
Analiza wrażliwości na toksyny killerowe dzikich szczepów drożdży z gatunku
3
Saccharomyces cerevisiae
Protoplastyzacja drożdży
3
Wpływ środków konserwujących na rozwój drobnoustrojów
3
Izolacja DNA chromosomowego z komórek bakteryjnych
3
Mikrobiologiczna metoda oznaczania zawartości witaminy B12
3
Izolacja inwertazy z drożdży oraz wyznaczanie stałej Michaelisa dla reakcji
3
hydrolizy sacharozy
Ekstrakcja barwników karotenoidowych z drożdży Rhodotorula graminis
3
45
Razem
1.
Praca zbiorowa pod red. Libudzisz Z., Kowal U., Żakowska Z. Mikrobiologa
techniczna, tom I i II, PWN W-wa 2008
2.
Praca zbiorowa pod red. Żakowskiej Z. i Stobińskiej H. Mikrobiologia i higiena w
przemyśle spożywczym, Wyd. PŁ, Łódź 2000.
3.
Praca zbiorowa pod red. Ilczuk Z. Ćwiczenia z mikrobiologii przemysłowej. Wyd.
Uniwersytetu Marii Curie-Słodowskiej, Lublin 1997.
4.
Singleton P.: Bakterie w biologii, biotechnologii i medycynie, PWN, Warszawa 2000.
5.
Błaszczyk M.K: Mikrobiologia środowiskowa, PWN, Warszawa 2010
1.
Tuszyński T., Tarko T. Procesy fermentacyjne – przewodnik do ćwiczeń. Wydawnictwo
Uniwersytetu Rolniczego, Kraków 2010
2.
Duszkiewicz-Reinhard W., Grzybowski R., Sobczak E.. Teoria i ćwiczenia z
mikrobiologii ogólnej i technicznej. Wyd. SGGW, Warszawa 1993.
3.
Markiewicz Zdzisław, Kwiatkowski Z.A.. Bakterie, antybiotyki, lekooporność. Wyd.
PWN, Warszawa 2001.
4.
Schmitt M.J., Breinig F., The viral killer system in yeast: from molecular biology to
application. FEMS Microbiol. Reviews, 2: 257-276, 2002.
5.
Zmysłowska I. Mikrobiologia ogólna i środowiskowa,. Wyd. Uniwersytetu Warmińsko
Mazurskiego, Olsztyn 2009
6.
Litwin J.A. Podstawy technik mikroskopowych. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego
1999
7.
Praca zbiorowa pod red. Jankiewicz M. i Kędziora Z. Metody pomiarów i kontroli
jakości w przemyśle spożywczym i biotechnologii. Wyd. AR w Poznaniu, Poznań 2001
8.
Fedelmann H.: Yeast-Molecular and cell biology. Willey-Blackwell Verlag, Weinheim
2010.
SEMESTR V
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
Punkty ECTS:
METODY BIOTECHNOLOGICZNE W
OCHRONIE ŚRODOWISKA
Biotechnological methods in environmental protection
Prof. dr hab. Wiesław Barabasz, prof. dr hab. Jan Pawełek
Katedra Mikrobiologii – WR-E, Katedra Inżynierii Sanitarnej i
Gospodarki Wodnej - WIŚiG
I
II
III
IV
V
VI
VII
30/30
-
-
-
-
4
-
-
muszą wykazać się znajomością zagadnień z zakresu mikrobiologii ogólnej, przemysłowej
oraz problemów technicznych związanych z obliczeniami niektórych parametrów fizycznych.
Założenia i cel przedmiotu: Celem nauczania w/w przedmiotu będzie zaznajomienie
studentów z zastosowaniem najnowszych zdobyczy wiedzy z dziedziny nauk przyrodniczotechnicznych jakim jest biotechnologia w usuwaniu powstających zanieczyszczeń w
środowisku i zapobieganiu w ich powstawaniu. Studentom zostaną zaprezentowane
najnowsze procesy biologiczne, a głównie mikrobiologiczne mających zastosowanie w
ochronie i uzdrawianiu środowiska naturalnego. Oprócz szczegółowego technicznego
omówienia działania oczyszczalni ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych, studenci
zostaną zaznajomieni z biologicznymi metodami utylizacji odpadów komunalnych,
regeneracją gleb zanieczyszczonych różnymi związkami chemicznymi, biometalurgią oraz
zastosowaniem niekonwencjonalnych źródeł energii jak biomasa i biogaz. Omówione
zostaną także metody zapobiegania zanieczyszczeniom poprzez stosowanie nowych
jakościowo technologii biochemicznych. Pojęcie i znaczenie bioochrony. Ponadto
wykorzystując ćwiczenia terenowe (Oczyszczalnia Miejsko-Przemysłowa w Oświęcimiu i
komunalna „Kujawy” w Płaszowie) zostanie przedstawiony studentom praktyczny aspekt
funkcjonowania i wykorzystania Oczyszczalni Ścieków.
studentów z wiadomościami dotyczącymi zastosowaniem metod biotechnologicznych w
usuwaniu zanieczyszczeń ze środowiska i naprawianiu szkód wyrządzonych przez działalność
człowieka w otaczającym nas świecie. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń nauczenie studentów
praktycznych metod rozpoznawania szkód powstałych w środowisku poprzez działalność
różnych urządzeń w tym komunalnych (oczyszczalnie ścieków, kompostownie, składowiska
odpadów).
Tematyka wykładów
Podstawowe pojęcia, definicje i dziedziny zastosowań biotechnologii. Ekologiczne
podstawy biotechnologii środowiskowej. Charakterystyka najważniejszych grup
mikroorganizmów czynnych w efektywnych biologicznych metodach utylizacji
ścieków i odpadów w zależności od pochodzenia i rodzaju odpadów i
zanieczyszczeń. Współczesne tendencje w biotechnologii środowiskowej.
Samooczyszczanie się wód. Zjawisko eutrofizacji, rola i znaczenie drobnoustrojów
w oczyszczaniu wód powierzchniowych i gruntowych.
Urządzenia wykorzystywane w systemach wodociągowych, procesy biologicznego
oczyszczania wód wodociągowych.
Ilości i rodzaje ścieków oraz ich charakterystyka w świetle możliwości ich
oczyszczania. Wymagania stawiane ściekom oczyszczonym. Normy Polskie i
Normy Unii Europejskiej.
Klasyczne procesy biologicznego oczyszczania i utylizacji ścieków. Biotechnologia
osadu czynnego. Mikrobiologiczne metody usuwania związków biogennych (azot,
fosfor) ze ścieków.
Układy technologiczne oczyszczania ścieków z wykorzystaniem procesów
biologicznego usuwania zanieczyszczeń.
Godz.
2
2
2
2
2
2
Techniczne rozwiązania stosowane przy złożach biologicznych i osadu czynnego.
2
Przydomowe (rolnicze) oczyszczalnie ścieków. Osady ściekowe, metody i
urządzenia stosowane do ich przeróbki i utylizacji.
Perspektywy przyrodniczego zagospodarowania ścieków i osadów. Normy Polskie i
Unii Europejskiej. Ekonomika technologii biochemicznych.
Biologiczna degradacja odpadów stałych. Utylizacja odpadów. Organizmy biorące
udział w czasie kompostowania. Metody kompostowania. Gospodarka odpadami.
Recykling.
Odpady przemysłu rolno-spożywczego. Utylizacja i możliwości ich wykorzystania
jako surowców do procesów biotechnologicznych (serwatka, melasa, odpady
przetwórstwa owoców i warzyw, przemysłu fermentacyjnego, odpady przetwórstwa
rzeźnego, kości, krew itp.).
Produkcja i zagospodarowywanie biogazu. Wykorzystanie biogazu ze składowisk
odpadów komunalnych, oczyszczalni ścieków i dużych gospodarstw rolnych.
Biologiczne oczyszczanie gazów.
Produkcja, wykorzystanie i przerób biomasy organizmów i mikroorganizmów oraz
ich produktów jako niekonwencjonalnych źródeł energii. Biopaliwa np. ester
metylowy oleju rzepakowego (RME – Raps Methyl Ester), palmowego (PME) lub
sojowego (SME).
Bioregeneracja gleb skażonych substancjami chemicznymi. Mikrobiologiczne
związków
procesy degradacji pestycydów, związków ropopochodnych i
policyklicznych (WWA, PCB).
Biometalurgia. Biogeochemia pozyskiwania surowców mineralnych. Mikroorganizmy chemotroficzne. Mechanizmy ługowania pośredniego i bezpośredniego.
Warunki prowadzenia procesów ługowania. Ługowanie hałd, stert, in situ.
Ługowanie rud miedzi i rud uranu. Przewidywane kierunki rozwoju. Wykorzystanie
mikroorganizmów w pozyskiwaniu ropy naftowej. Przyszłość biotechnologii
Środowiskowej. Perspektywy wykorzystania GMO – mikroorganizmów do
efektywniejszej degradacji czynników zanieczyszczających środowisko.
Razem
2
Tematyka ćwiczeń
Analiza mikrobiologiczna wody:
• analiza porównawcza wody I klasy czystości i wody zanieczyszczonej
• rodzaje zasobów wodnych (wody powierzchniowe i podziemne)
• degradacja ilościowa (zasobowa) i jakościowa wód
• czynniki powodujące degradację wód powierzchniowych
• metody ochrony i odnowy wód powierzchniowych
• czynniki powodujące degradację wód podziemnych
• metody ochrony i odnowy wód podziemnych
Bilans tlenowy odbiornika, wymagany stopień oczyszczania ścieków. Ocena
możliwości przyjęcia ścieków z oczyszczalni.
Podstawowe metody biologicznego oczyszczania ścieków:
• metody obejmujące ekologicznie ukształtowane systemy lądowe
• metody obejmujące ekologicznie ukształtowane systemy wodne
• metody działające w oparciu o tlenowe reaktory z utwierdzoną biomasą
• metody osadu czynnego
2
2
2
2
2
2
2
30
Godz.
2
2
2
•
metody beztlenowe
Charakterystyka osadu czynnego:
• ocena makroskopowa osadu
• ocena mikroskopowa
• sporządzanie karty oceny osadu
Morfologia organizmów występujących w osadzie czynnym:
• bakterie wolnopływające
• bakterie zooglealne
• organizmy nitkowate
• pierwotniaki
• metazoa
Barwienie złogów w komórkach mikroorganizmów osadu czynnego:
• barwienie metodą Neissera (obserwacje ziaren polifosforanów w komórkach)
• test siarkowy (obserwacje złogów siarki w komórkach)
Wyznaczanie indeksu biotycznego osadu (BIO):
• wyznaczanie podstawowych grup kluczowych, liczebności i różnorodności
gatunkowej pierwotniaków
• klasy jakości osadu czynnego wg BIO
• dominujące grupy w osadzie czynnym, a efekt oczyszczania, prawdopodobne
przyczyny zaburzeń
Złoża biologiczne – zasady wymiarowania, konstrukcja, recylkulacja ścieków,
rodzaje wypełnień złóż, optymalizacja warunków działania – przykład obliczeniowy
Osasd czynny – technika wprowadzania tlenu do osadu – komory o głębokim
napowietrzaniu, komory Inka, Kessenera, rodzaje dyfuzorów, mieszadła
mechaniczne, proces recylkulacji – wymiarowanie komór, przykład obliczeniowy
Zajęcia praktyczne na oczyszczalni „Kujawy” – oczyszczanie mechaniczne,
oczyszczanie biologiczne, przeróbka osadów. Procesy tlenowe i beztlenowe
oczyszczania ścieków.
Wycieczka do Miejsko-Przemysłowej Oczyszczalni Ścieków w Oświęcimiu.
Analiza mikrobiologiczna gleby:
• analiza porównawcza gleby żyznej i zdegradowanej
• znaczenie mikroorganizmów w procesach glebotwórczych
• jakość gleb
• czynniki degradujące gleby (czynniki naturalne, czynniki antropogeniczne)
• metody ochrony i odnowy gleb.
Razem
2
2
2
2
2
4
6
2
30
1. Barański B., Szymczak W. Podstawy metod oceny ryzyka zdrowotnego, IMP, Łódź, 1995.
2. Bogdanik T. Ostre zatrucia pestycydami, Inst. Medycyny Pracy, Łódź, 1981.
3. Dutkiewicz T.: Chemia toksykologiczna, PZWL. Warszawa, 1968.
4. Hanke J., Piotrowski J. K. : Biochemiczne podstawy toksykologii, PZWL, Warszaw , 1984.
5. Przeździecki Z.: Biologiczne przemiany substancji toksycznych, PWN, Warszawa, 1076.
6. Błaszczyk M.K.: Mikroorganizmy w ochronie środowiska. Wydawnictwo Naukowe, PWN,
Warszawa, 2007.
7. Kunicki – Goldfinger W.: Życie bakterii, PWN, Warszawa, PWN, Wyd.IX z 2004.
8. Paul E. A., Clark F. E.: Mikrobiologia i biochemia gleb, UMCS, Lublin, 2000.
1. Normy Polskie, poradniki sanitarne, przepisy, dyrektywy UE, ustawy i rozporządzenia. z
2000-2008.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
PODSTAWY ŻYWIENIA ZWIERZĄT
Basic animals nutrition
Prof. dr hab. Zygmunt Kowalski, dr Piotr Micek,
Dr Jarosław Kański
Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa - WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
30/45
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
5
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Ogólna
wiedza biologiczno-chemiczna.
Założenia i cel przedmiotu: W związku z faktem bardzo powszechnego wykorzystywania w
żywieniu zwierząt i produkcji pasz preparatów biotechnologicznych, a także roślin
(organizmów) genetycznie modyfikowanych, student biotechnologii powinien posiadać
podstawową wiedzę na temat żywienia zwierząt gospodarskich i produkcji pasz. Celem
przedmiotu, tak wykładów jak i ćwiczeń, jest omówienie podstawowych zasad analityki pasz
i wyliczania ich wartości pokarmowej. Omawiane są podstawowe metody badań
żywieniowych. Studenci zapoznają się z metodami produkcji i konserwacji pasz. Szczególną
uwagę zwraca się na umiejętność układania dawek pokarmowych oraz składów mieszanek
treściwych (zajęcia z programami komputerowymi). Zwraca się uwagę na możliwości
zastosowania biotechnologii w praktycznym żywieniu zwierząt i w produkcji pasz.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady - zajęcia audytoryjne. Ćwiczenia - zajęcia w
laboratorium chemicznym, w wiwariach dla zwierząt, pokazy pasz i dodatków paszowych,
pracownia komputerowa.
Kryteria oceny: Wykłady – wiedza z wykładów uzupełniona samodzielnym studiowaniem
literatury, Ćwiczenia – zaliczenie ćwiczeń.
Forma i warunki zaliczenia: Wykłady – egzamin (test wyboru), Ćwiczenia – kolokwium
zaliczeniowe.
L.p.
Tematyka wykładów:
Rola żywienia zwierząt. Analiza składu chemicznego pasz. Składniki
1
pokarmowe: sucha masa, popiół surowy, białko ogólne, włókno surowe –
znaczenie dla zwierząt
Składniki pokarmowe: tłuszcz surowy, bez-N wyciągowe – znaczenie dla
2
zwierząt. Składniki mineralne i witaminy
Budowa i funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Trawienie składników
3
pokarmowych u różnych grup zwierząt gospodarskich
Godz.
2
2
2
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Metody badań strawnościowych (in vivo, in sacco i in vitro). Bilans
składników pokarmowych (N, C, energia, składniki mineralne). Metody
badań bilansowych. Metody ustalania zapotrzebowania zwierząt na składniki
pokarmowe. Czynniki warunkujące pobranie paszy
Mierniki wartości energetycznej i białkowej pasz i zapotrzebowania zwierząt.
Wartość biologiczna białka – metody oznaczania
Kryteria podziału pasz. Charakterystyka podstawowych pasz stosowanych w
żywieniu zwierząt. Zielonki w żywieniu zwierząt. Gospodarka pastwiskowa
(metody wypasu, planowanie pastwiska, wartość pokarmowa zielonki
pastwiskowej).
Konserwacja zielonek. Metody produkcji siana i kiszonek. Czynniki
decydujące o jakości kiszonek
Pasze odpadowe z przemysłu rolno-spożywczego. Charakterystyka i
zastosowanie. Pasze okopowe. Prawo paszowe
Co to jest norma i dawka pokarmowa ? Sposoby bilansowania dawek
pokarmowych
Żywienie krów mlecznych i cieląt
Żywienie bydła mięsnego
Żywienie koni, owiec, zwierząt towarzyszących (pies, kot)
Żywienie trzody chlewnej
Żywienie drobiu. Biotechnologia w żywieniu i produkcji pasz
Egzamin
Razem
L.p.
Tematyka ćwiczeń
Wprowadzenie. Pobranie i przygotowanie próbki paszy do analizy
1
chemicznej. Oznaczanie zawartości suchej masy, popiołu surowego,
składników. mineralnych w paszach – zajęcia w laboratorium
Oznaczanie zawartości białka ogólnego i właściwego, tłuszczu surowego w
2
paszach. Wyliczanie zawartości NPN i bez-N wyciągowych. Oznaczanie
zawartości włókna surowego, NDF, ADF i ADL w paszach. Oznaczanie
wartości kalorycznej (bomba kalorymetryczna) pasz – zajęcia w laboratorium
Wyliczanie współczynnika strawności metodą klasyczną i wskaźnikową.
3
Wyliczanie zawartości składnika strawnego.
Wycena wartości białkowej pasz (białko ogólne, białko ogólne strawne,
4
BTJN i BTJE). Wartość biologiczna białka – metody oznaczania i wyliczania
Wycena wartości energetycznej pasz. Wyliczanie EMN w paszach dla drobiu
5
oraz EM w paszach dla świń
System energetyczny INRA – wyliczanie zawartości JPM i JPŻ w paszach dla
6
przeżuwaczy. Wartość wypełnieniowa pasz
Rozpoznawanie pasz – pasze objętościowe i odpady przemysłu rolno7
spożywczego, pasze treściwe
Ocena organoleptyczna i chemiczna jakości siana. Oznaczanie pojemności
8
buforowej i zawartości cukrów w paszach zakiszanych. Ocena
organoleptyczna i chemiczna jakości kiszonek
Zasady obliczania zapotrzebowania zwierząt na składniki pokarmowe.
9
Zasady bilansowania dawek pokarmowych
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
1
30
Godz.
2
2
2
3
2
3
3
3
2
10
11
12
13
14
15
16
Układanie dawek pokarmowych dla krów mlecznych
Układanie dawek pokarmowych dla opasów i jałówek hodowlanych
Układanie dawek pokarmowych dla owiec i koni
Układanie dawek pokarmowych dla trzody chlewnej z wykorzystaniem pasz
gospodarskich. Optymalizacja składu mieszanki treściwej dla trzody chlewnej
Optymalizacja składu mieszanki treściwej dla drobiu.
Ćwiczenia terenowe – zajęcia praktyczne w oborze krów mlecznych
Zaliczenie ćwiczeń
Razem
4
2
2
4
4
6
1
45
1. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Praca zbiorowa (red. D. Jamroz). PWN Warszawa,
2004.
2. Pasze. Praca zbiorowa (red. J. Chachuła). Fundacja Rozwój SGGW Warszawa, 1996.
3. Ćwiczenia z żywienia zwierząt i paszoznawstwa. Praca zbiorowa (red. J. Kamiński). Skrypt
AR Kraków, 1995.
4. Żywienie przeżuwaczy. Zalecane normy i tabele wartości pokarmowej pasz. Praca
zbiorowa (red. R. Jarrige). Omnitech Press, 1993.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
EKOLOGIA I METAGENOMIKA
MIKROORGANIZMÓW
Ecology and metagenomics of microorganisms
Prof. dr hab. Wiesław Barabasz, dr Jacek Grzyb,
Dr Maria Chmiel
Katedra Mikrobiologii – WR-E,
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
30/45
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
5
-
-
muszą znać podstawy mikrobiologii, genetyki ogólnej oraz proteomiki.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zaznajomienie studentów studiów
biotechnologicznych z najnowszymi osiągnięciami nauki w zakresie ekologii
mikroorganizmów oraz z nowym kierunkiem badawczym jakim jest metagenomika populacji
mikroorganizmów środowiskowych. Główna uwaga studentów zostanie skierowana na
poznanie współzależności i interakcji między mikroorganizmami, roślinami wyższymi i
zwierzętami, panującymi w środowiskach naturalnych (gleba, woda, organizm wyższy).
Zostanie zaprezentowane praktyczne znaczenie ekologii mikroorganizmów w różnych
dziedzinach życia człowieka oraz ich wykorzystanie w biologii, medycynie i rolnictwie.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – w postaci prezentacji multimedialnej - mają
zapoznać studentów z wiadomościami na temat ekologii i metagenomiki populacji
mikroorganizmów występujących w środowiskach naturalnych. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń
jest zapoznanie studentów z metodami genetycznymi i standardowymi stosowanymi w
ekologii mikroorganizmów.
Tematyka wykładów
Historia i znaczenie badań nad występowaniem mikroorganizmów w różnych
środowiskach naturalnych. Organizmy prokariotyczne jako siła napędowa w
biosferze. Zespoły mikroorganizmów, mikrobiocenozy. Hierarchia ekologiczna.
Związki między mikroorganizmem i jego środowiskiem. Bioróżnorodność
gatunkowa, pojecie gatunku mikroorganizmu. Siedlisko i mikronisza ekologiczna.
Przenoszenie informacji między gatunkami, horyzontalny transfer genów.
Komunikowanie
się
między
mikroorganizmami
(Quorum
sensing).
Rozprzestrzenianie się mikroorganizmów. Rozprzestrzenianie bierne, nosicielstwo.
Zasiedlanie różnych ekosystemów. Środowiskowe sprzężenia zwrotne. Pionierzy w
zasiedlaniu, sukcesja i klimaks. Biocenoza klimaksowi.
Zakres tolerancji, czynniki ograniczające. Środowiska skrajne. Dostosowanie,
selekcyjne działanie organizmów żywicielskich. Konkurencja wewnątrzgatunkowa.
Adaptacja, mechanizmy adaptacji.
Współzależność
międzygatunkowa.
Mikroorganizmy
autochtoniczne
i
allochtoniczne, przeżywanie przybyszów. Homeostaza. Komponenty homeostazy.
Eksplozja ekologiczna.
Symbioza (mutualizm). Symbioza miedzy mikroorganizmami. Symbioza z
roślinami wyższymi. Symbioza ze zwierzętami wyższymi. Charakterystyka układów
symbiotycznych obejmujących mikroorganizmy. Wzajemny wpływ na siebie
symbiontów.
Komensalizm (współbiesiadnictwo). Komensalizm zewnętrzny i wewnętrzny.
Protokooperacja. Współzawodnictwo (konkurencja). Eliminowanie w wyniku
konkurencji. Unikanie wyeliminowania w wyniku konkurencji. Zdolność
konkurencyjna. Zasoby, o które mikroorganizmy współzawodniczą.
Amensalizm. Występowanie toksyn w przyrodzie. Inhibitory nieorganiczne.
Toksyczne działanie prostych związków organicznych. Typy drapieżców.
Antybioza. Drapieżnictwo. Wybiórczość w stosunku do ofiar. Współzależność
miedzy drapieżcą i ofiarą. Znaczenie ekologiczne drapieżnictwa wśród
mikroorganizmów.
Pasożytnictwo. Cechy charakterystyczne pasożytów. Pasożyty głównych grup
mikroorganizmów. Układ pasożyt-żywiciel. Skutki ekologiczne pasożytnictwa
mikroorganizmów na innych mikroorganizmach. Liza. Liza w warunkach
naturalnych. Korzystne aspekty pasożytnictwa mikroorganizmów.
Wpływ mikroorganizmów na zwierzęta i rośliny. Mikroorganizmy stanowiące
pokarm. Wpływ metabolitów mikroorganizmów na zwierzęta i rośliny. Ochrona
przed chorobami i wywoływanie predyspozycji na nie. Zmiany związane z
patogenicznością.
Pojęcie metagenomiki. Genomika populacji mikroorganizmów środowiskowych.
Godz.
2
Hodowalne i niehodowalne mikroorganizmy środowiskowe. Metagenomowe
biblioteki DNA.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
Metody badań mikroorganizmów niehodowalnych. Nowoczesne metody genetyki
molekularnej w badaniach populacji organizmów prokariotycznych.
Systematyka prokariontów i mikroorganizmów środowiskowych w oparciu o
sekwencję genów 16S i 18S rRNA.
Znaczenie badań ekologicznych i metagenomicznych w rozwoju nauk o
środowisku. Praktyczne osiągnięcia ekologii mikroorganizmów w powiększaniu
zasobów żywności i pasz.
Razem
Tematyka ćwiczeń
Podstawowe pojęcia z ekologii mikroorganizmów. Środowiska naturalne.
Warunki występowanie mikroorganizmów w środowiskach naturalnych.
Ocena wpływu czynników ekstremalnych na wzrost wybranych bakterii,
promieniowców, drożdży i grzybów pleśniowych.
Mikroorganizmy hodowalne i niehodowalne. Obserwacja mikroorganizmów
(metody bezpośrednie) w środowisku naturalnym: gleba, woda, powierzchnia liścia i
korzenia.
Mikroflora środowisk lądowych (gleba uprawna, użytek zielony, gleby
zdegradowane).
Mikroflora środowisk wodnych (wody naturalne oligotroficzne, ścieki, wody
mineralne, wodociągowe).
Mikroflora powietrza.
Mikroflora żwacza, znaczenie i wzajemne zależności ilościowe.
2
2
2
30
Godz.
3
3
3
3
3
3
3
3
Badanie zjawiska antybiozy.
3
Chemotaksja mikroorganizmów.
3
Poszukiwanie promieniowców antybiotycznych w różnych środowiskach
glebowych.
Ocena działania antybiotyków na różne mikroorganizmy (bakterie, promieniowce,
grzyby).
Ocena oddziaływań konkurencyjnych wśród mikroorganizmów.
3
Znaczenie badań genetycznych – metagenomika populacji bakterii środowiskowych.
Izolacja DNA że środowiska glebowego.
Zaliczenie ćwiczeń.
Razem
3
3
3
3
45
1. Alexander M.: Ekologia mikroorganizmów. PWN, 1995.
2. Richards T.: Ekologia gleby. PWRiL, 1990.
3. Kunicki Goldfinger W.: Życie bakterii, PWN, 2003.
4. Błaszczyk M.K.: Mikroorganizmy w ochronie środowiska. PWN, 2007.
5. The New science of metagenomics. The national Academies Press, Washington, DC,
2007.
6. Martin C.C.: Environmental Genomics. Humana Press, 2008.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
DROBNOUSTROJE CHOROBOTWÓRCZE –
ZAGROŻENIA I BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI
Microbial pathogens – food safety and hazard
Dr Aleksandra Duda-Chodak, dr Iwona Drożdż
Katedra Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Technicznej WTŻ
30 h wykładów / 15h ćwiczeń
Wykłady, ćwiczenia laboratoryjno-seminaryjne
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
30/15
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
3
-
-
wprowadzające: chemia, mikrobiologia, biologia komórki lub cytologia, biochemia, genetyka.
Wymagania wstępne - Student powinien wykazywać się znajomością budowy komórek
eukariotycznych i prokariotycznych, mieć podstawową wiedzę z mikrobiologii (budowa
komórki bakteryjnej, grzybowej, różnice między bakteriami gramdodatnimi i gramujemnymi,
warunki wzrostu drobnoustrojów, sposoby odżywiania i rozmnażania, wpływ drobnoustrojów
na człowieka, organizmy wykorzystywane w przemyśle). Ponadto, do efektywnego
korzystania z wykładów, niezbędna będzie znajomość budowy najważniejszych związków
chemicznych występujących w komórce (białka, enzymy, kwasy nukleinowe, tłuszcze) oraz
procesów w niej zachodzących (transdukcja sygnału, replikacja, transkrypcja, translacja,
oddychanie komórkowe itp.).
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z
najważniejszymi drobnoustrojami chorobotwórczymi, ze szczególnym zwróceniem uwagi na
patogeny występujące w żywności. Omówione zostaną choroby wywoływane przez bakterie,
grzyby, pasożyty, wirusy i priony oraz mechanizmy patogenności i wirulencji. Przedstawione
zostaną metody detekcji patogenów w żywności i sposoby zapobiegania zakażeniom
mikrobiologicznym w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Podczas
ćwiczeń seminaryjnych omawiane będą najbardziej aktualne problemy związane z
zakażeniami mikrobiologicznymi w przemyśle spożywczym i żywności.
wykładów oraz ćwiczeń laboratoryjnych i seminaryjnych.
Kryteria oceny: Ocena z wykładów będzie wystawiana na podstawie pisemnego egzaminu,
natomiast z ćwiczeń na podstawie ocen uzyskanych ze sprawozdań oraz przygotowanego
referatu.
L.p.
Tematyka wykładów
Główne grupy mikroorganizmów chorobotwórczych. Mechanizmy
1
patogenności i wirulencji. Definicje. Zakażenie, infekcja, wrota zakażenia,
czas wylęgania. Identyfikacja bakterii na podstawie sekwencji 16S rRNA
Choroby przenoszone przez żywność. Metody detekcji, sposoby zapobiegania
2
mikrobiologicznym
w
przemyśle
spożywczym,
zakażeniom
farmaceutycznym i kosmetycznym
Godz.
2
4
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Patogenne gatunki z Enterobacteriaceae: E. coli. Salmonella. Listeria
monocytogenes, Shigella
Bakterie produkujące enterotoksyny: Staphylococcus, Clostridium botulinum,
Yersinia, Vibrio, Aeromonas
Bakterie przetrwalnikujące (Clostridium, Bacillus)
Choroby wywoływane przez bakterie spiralne z rodzajów: Campylobacter,
Arcobacter, Helicobacter, Treponema, Borrelia
Choroby wirusowe. Wirusowe zapalenie wątroby. Caliciviruses. Mechanizmy
patogenności, objawy, metody leczenia infekcji
Choroby prionowe
Choroby pasożytnicze wywołane przez drobnoustroje z Protozoa, Trematoda,
Cestoda, Nematoda. Cykle życiowe, nosiciele, objawy, metody leczenia
Grzybice oraz choroby wywołane przez mykotoksyny. Alergie na zarodniki
grzybów
Mikroorganizmy powodujące psucie się produktów żywnościowych. Drożdże
(Candida, Saccharomyces), pleśnie (Penicillium, Aspergillus), bakterie
(Pseudomonas, bakterie kwasu mlekowego, Enterobacteriaceae)
Razem
Tematyka ćwiczeń
L.p.
Mikrobiologia medyczna. Zasady izolacji i identyfikacji bakterii
1
chorobotwórczych. Szybka diagnostyka mikrobiologiczna. Metodyka
pobierania próbek od pacjentów. Mikroflora skóry i gardła
Antyseptyka. Działanie antyseptyków na drobnoustroje występujące na
2
skórze. Zachowanie higieny w produkcji i szpitalach. Porównanie oporności
termicznej różnych drobnoustrojów. Działanie bakteriobójcze
Oporność drobnoustrojów na antybiotyki. Proces przenoszenia oporności na
3
antybiotyki przez plazmidy. Substancje unieczynniające antybiotyki –
interakcje i sposoby oznaczania. Analiza antagonizmu drobnoustrojów.
Mikroorganizmy wytwarzające substancje grzybo- i bakteriobójcze
Toksyny mikrobiologiczne występujące w żywności. Metody szybkiego
4
wykrywania. Zatrucia pokarmowe. Szukanie źródła zakażenia, śledzenie
epidemii
Gatunki grzybów wywołujące alergie. Miejsca sprzyjające rozwojowi
5
alergizujących drożdży i pleśni. Sick building syndrom. Identyfikacja
drobnoustrojów wywołujących alergie
Razem
3
3
3
1
2
1
3
3
5
30
Godz.
4
4
3
2
2
15
1. Schlegel H.G. Mikrobiologia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2003.
2. Szewczyk E.M. Diagnostyka bakteriologiczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
2005.
3. Gillespie S.H., Hawkey P.M. Principles and practice of clinical bacteriology. John Wiley &
Sons, Ltd., Chirester, West Sussex, 2006.
4. Groisman E.A. Principles of bacterial pathogenesis. Academic Press, San Diego, 2001.
5. Blackburn C. Food spoilage microorganisms. CRC Press, Woodhead Publishing Limited,
Cambridge, 2006.
6. Wilson C.L., Droby S. Microbial food contamination. CRC Press, Boca Raton, 2001.
7. Prusiner S.B. Prion biology and diseases. Cold Spring Harbor Laboratory Press, Cold
Spring Harbor, New York, 1999.
8. Ortega Y.R. Foodborne parasites. Springer, USA, 2006.
9. Russell W., Herwald H. Concepts in bacterial virulence. Karger, Basel, 2005.
10. Moat A.G.., Foster J.W., Spector M.P. Microbial physiology. Willey-Liss, Inc., New
York, 2002.
1. Blackburn C., McClure P.J. Foodborne pathogens. Hazard, risk analysis and control. CRC
Press, Woodhead Publishing Limited, Cambridge, 2002.
2. McMeekin T.A. Detecting pathogens in food. CRC Press, Woodhead Publishing Limited,
Cambridge, 2003.
3. O’Connor L. Diagnostic bacteriology protocols. Humana Press, Totowa, New Jersey, 2006.
Donnenberg M. S. Escherichia coli. Virulence mechanisms of a versatile pathogen. Elsevier
Inc., 2002.
4. Soto C. Prions. The new biology of proteins. CRC Press. Taylor & Francis Group. Boca
Raton. 2006.
5. Sachse K., Frey J. PCR Detection of microbial pathogens. Humana Press, Totowa, New
Jersey, 2002.
6. Miliotis M.D., Bier J.W. International handbook of foodborne pathogens. Marcel Dekker
Inc., New York, 2003.
7. Motarjemi Y., Adams M. Emerging foodborne pathogens. CRC Press, Woodhead
Publishing Limited, Cambridge, 2006.
8. Fungi and Sick Building syndrome. Advances in Applied Microbiology, vol. 55, Elsevier
Inc., 2004
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
CYTOGENETYKA ZWIERZĄT
Animal cytogenetics
Prof. dr hab. Olga Szeleszczuk
Katedra Rozrodu i Anatomii Zwierząt - WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
15/15
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
2
-
-
Wymaganiami wstępnymi są ukończone przedmioty: genetyka ogólna i biologia komórki.
Założenia i cel przedmiotu: Poznanie funkcji genomu zwierząt na poziomie chromosomów.
Fazy cyklu życiowego komórki w powiązaniu z budową chromosomu interfazowego i
metafazowego u zwierząt. Przebieg mitozy, przebieg mejozy z nawiązaniem do oogenezy i
spermatogenezy. Znaczenie badań cytogenetycznych w hodowli zwierząt domowych.
Struktury chromosomów oraz zmiany w ich morfologii i zachowaniu się czasie podziału jądra
komórkowego Cytogenetyczne metody analizy chromosomów, rutynowe i różnicowe
barwienie preparatów szpikowych i z krwi. Mechanizmy powstania i skutki liczbowych
aberracji chromosomowych oraz aberracji strukturalnych.
studentów z osiągnięciami w dziedzinie cytogenetyki i ich wykorzystania w biotechnologii
zwierząt do Identyfikacji i eliminacji z populacji nosicieli niepożądanych mutacji
chromosomowych lub genomowych. Zapoznanie teoretyczne i praktyczne studentów z
metodami zakładania hodowli szpikowych i z krwi, barwieniami rutynowymi i prążkowymi.
Tworzenie kariogramów i analiza kariotypów zwierząt domowych. Ćwiczenia - Celem
ćwiczeń prowadzonych jest zapoznanie studentów z wiedzę teoretyczną i praktyczną u
umożliwiająca zrozumienie podstaw cytogenetyki. Student nabędzie praktyczne umiejętności
procedur analizy chromosomów, rutynowego i różnicowego barwienie preparatów
szpikowych i z krwi. Zdobyte doświadczenie i umiejętności pozwolą na rozpoznawanie
różnych typów aberracji chromosomowych u zwierząt.
Kryteria oceny: Wykłady – egzamin pisemny, Ćwiczenia – kolokwium ustne.
pisemna w postaci krótkich pytań opisowych wykonanych badań cytogenetycznych.
Nr
Temat wykładu
Godz.
Podstawowe pojęcia z cytogenetyki. Zarys historii cytogenetyki.
1
1
Budowa chromosomu, podziały mitotyczny. Struktury chromosomów oraz
2
2
zmiany w ich morfologii i zachowaniu się czasie podziału jądra
komórkowego
Barwienie prążkowe chromosomów. Kariotypy podstawowych gatunków
3
2
zwierząt domowych. Polimorfizm chromosomowy
Fazy cyklu życiowego komórki w powiązaniu z budową chromosomu
2
4
interfazowego i metafazowego u zwierząt
Poznanie funkcji genomu zwierząt na poziomie chromosomów Mejoza:
5
2
kompleksy synaptonemalne, crossing over, rekombinacje genetyczne
Przebieg mitozy, przebieg mejozy z nawiązaniem do oogenezy i
6
2
spermatogenezy
Mechanizmy powstania i skutki liczbowych aberracji chromosomowych oraz
7
2
aberracji strukturalnych
Znaczenie badań cytogenetycznych w hodowli zwierząt domowych
8
2
Razem
15
Temat ćwiczenia
Godz.
Nr
Chromosomy - morfologia, struktura i funkcja w organizmie
1
1
Metody pozyskiwania chromosomów z komórek somatycznych i
2
2
rozrodczych. Wykonywanie preparatów chromosomowych
Metody analizy chromosomów - barwienia różnicowe: GTG, CBG, RBA,
3
2
QFQ, DAPI, AG-I. Barwienie preparatów chromosomowych.
Wzorce kariotypów zwierząt hodowlanych. Podstawowe zasady tworzenia
4
2
kariogramów
Diagnozowanie nieprawidłowości na podstawie barwień preparatów
5
2
chromosomowych. Oglądanie preparatów mikroskopowych
Analiza chromosomów mejotycznych i kompleksów synaptonemalnych
2
6
(SC). Wykrywanie zaburzeń w koniugacji chromosomów i ich wpływ na
gameto genezę
Nieprawidłowości kariotypów zwierząt hodowlanych. Wpływ mutacji
2
7
8
chromosomowych na płodność samic i samców. Polimorfizm
chromosomowy na przykładzie wybranych gatunków psowatych. Defekty
kariotypów: bydła, kozy, owcy, świni, konia, drobiu
Regulacja płci u zwierząt- chromosomy płci u ssaków i ptaków.
Cytogenetyczne metody identyfikacji płci zarodka. Zaburzenia procesu
formowania płci – interseksualizm, frymartynizm, zespół odwróconej płci u
koni
Razem
2
15
1. Alberts B. i wsp. Podstawy biologii komórki. Wyd. naukowe PWN. W-wa, 2005,
2. Charon K.M., Świtoński M. : Genetyka zwierząt. PWN Warszawa, 2000,
3. Kosowska B., Nowicki B.: Genetyka weterynaryjna. PZWL. W-wa, 1999,
4. Zwierzowski L. i wsp.: Biotechnologia zwierząt,
5. Świtoński M., Słota E., Jaszczak K.: Diagnostyka cytogenetyczna zwierząt domowych.
Wyd. AR Poznań, 2006
1. „Postępy Biologii Komórki” – czasopismo naukowe,
2. Prace i Materiały Zootechniczne,
3. „Medycyna Weterynaryjna” – czasopismo naukowe,
4. „Biotechnologia” – czasopismo naukowe
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ANALIZA INSTRUMENTALNA
Instrumental Analysis
Dr Adam Świderski, dr Anna Kostecka-Gugała,
Dr Paweł Kaszycki, prof. dr hab. Marcin Rapacz, dr hab.
Andrzej Sechman, prof. UR, dr Iwona Domagała-Świątkiewicz
Ćwiczenia
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
0/60
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
4
-
-
Przedmiotami wprowadzającymi są: Fizyka, Chemia Nieorganiczna, Chemia Organiczna,
Biochemia (ukończenie przed rozpoczęciem przedmiotu).
Założenia i cel przedmiotu: Tematyka przedmiotu obejmuje współcześnie stosowane
metody chemicznej analizy instrumentalnej, przydatnej dla biotechnologii, z wykorzystaniem
aparatury badawczej dającej przekrój wiedzy o metodach i możliwości analiz. Celem
przedmiotu jest nabycie wiedzy i umiejętności w zakresie zastosowania nowoczesnych
metod analizy instrumentalnej, z szerokim uwzględnieniem metod spektrofotometrycznych,
rezonansowych,
chromatograficznych,
elektroforetycznych,
kalorymetrycznych
i
izotopowych. Wybrane do ćwiczeń konkretne zastosowania metod i analizy dotyczą
biotechnologii roślin, zwierząt, mikroorganizmów, oraz żywności i ochrony środowiska.
Metody dydaktyczne/nauczania: Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w ramach
Analizy Instrumentalnej jest zapoznanie studentów z metodami oznaczania jakościowego i
ilościowego pierwiastków i związków chemicznych z różnych grup systematycznych:
pierwiastków metali z grupy mikroelementów oraz metali ciężkich, peptydów i białek,
witamin, antybiotyków, węglowodorów i ich wybranych pochodnych, polifenoli i glikozydów
flawonoidów, karotenoidów, oraz grupy barwników roślinnych. Przewidziane są także analizy
pod kątem aktywności antyoksydacyjnej naturalnych związków chemicznych i zmiatania
wolnych rodników, oraz badania z wykorzystaniem izotopów. Wszystkie analizy prowadzone
są na wysokiej klasy aparaturze badawczej.
Kryteria oceny: Ćwiczenia – kolokwium pisemne (z możliwością rozdzielenia na trzy
części). Oceniana będzie wiedza na temat podstaw fizykochemicznych zastosowanych na
ćwiczeniach metod, oraz umiejętności dotyczące optymalnych ich zastosowań, ograniczeń i
sposobów opracowywania wyników analiz.
pisemna w postaci krótkich pytań opisowych lub testowych, dotyczących trzech grup
tematycznych (spektrofotometryczne metody analizy, chromatograficzne metody analizy,
rezonansowe i inne metody analizy).
Tematyka ćwiczeń
Przygotowanie próbek do analizy karotenoidów w
zastosowaniem liofilizacji
Godz.
materiale roślinnym z
4
Spektrofotometria absorpcyjna UV/VIS/NIR Pomiary absorbancji i widm
karotenoidów oraz innych związków chemicznych (Spektrofotometr JASCO V530)
Spektrofotometria absorpcyjna UV/VIS/NIR. Pomiary kinetyczne oparte na
reakcjach redox zastosowane do badania własności antyoksydacyjnych składników
żywności
(Spektrofotometr JASCO V-530)
Absorpcja atomowa – Analiza zawartości metali ciężkich w żywności
(spektrometr AA UNICAM 969)
Metody spektrofluorymetryczne
Oznaczanie ilościowe zawartości witamin
(spektrofluorymetr Hitachi 4500)
Podsumowanie ćwiczeń z metod spektrofotometrycznych
Radioimmunologiczne oznaczanie hormonów we krwi i tkankach zwierzęcych
(Liczniki promieniowania gamma firm LKB i Beckman)
Miareczkowanie kalorymetryczne - określanie oddziaływania ligandu z receptorami
hormonów, wirowanie w gradiencie stężeń (mikrokalorymetr izotermiczny BioActivity Monitor LKB)
Elektronowy rezonans paramagnetyczny w badaniu wolnych rodników
(spektrometr EPR)
Elektroforeza białek w zastosowaniach biotechnologicznych
(BIO-RAD Mini
Protean 3)
Podsumowanie ćwiczeń z metod rezonansowych, kalorymetrycznych,
elektroforetycznych i radioimmunologicznych
Chromatografia gazowa GC, GC-MS w analizie zanieczyszczeń środowiskowych
węglowodorami (chromatograf gazowy Shimadzu GC-17A, detektor FID, detektor
GC MS)
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
Metody chromatograficzne FPLC rozdziału białek enzymatycznych (chromatograf
cieczowy BIO-RAD Biologic Workstation)
Metody chromatograficzne HPLC analizy związków fenolowych (chromatograf
cieczowy Shimadzu LC 10AS z detektorami SPD-10AV i RID)
Podsumowanie ćwiczeń z metod chromatograficznych
4
Razem
60
4
4
1. Witkiewicz Z., Podstawy chromatografii, WNT Warszawa 2005.
2. Kozik A. Analiza instrumentalna w biochemii, Wydawnictwo: Wyd. UJ Kraków 2001.
3. Cygański A., Metody spektroskopowe w chemii analitycznej, WNT, Warszawa, 2002.
4. Szczepaniak W. Metody instrumentalne w analizie chemicznej, Wydawnictwo Naukowe
PWN Warszawa 2010.
1. Minczewski U.J., Marczenko Z., Chemia analityczna t.III, PWN, Warszawa 2000.
2. Tajner-Czopek A., Kita A., Analiza żywności - jakość produktów spożywczych, Wrocław
2005.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
CYTOGENETYKA ROŚLIN
Plant cytogenetics
Dr hab. Adam Kula
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
15/15
-
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
2
-
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Genetyka
ogólna – podstawowe wiadomości na temat dziedziczenia, znajomość założeń
chromosomowej teorii dziedziczności.
Założenia i cel przedmiotu: Poszerzenie wiadomości na temat budowy i funkcji
chromosomów. Przegląd zagadnień dotyczących poliploidalności, metod analizy kariotypu i
molekularnych aspektów badan cytogenetycznych. Treści merytoryczne. Przegląd
podstawowych zagadnień i wyjaśnienie najważniejszych pojęć z zakresu cytogenetyki roślin.
Charakterystyka wybranych metod cytogenetycznych (klasycznych i molekularnych) oraz
przedstawienie możliwości ich wykorzystania w badaniach nad budową i funkcjonowaniem
genomu. Zaznajomienie studentów z technikami przygotowania preparatów, barwienia
chromosomów i kolejnymi etapami analizy kariotypu roślin.
studentów z wiadomościami na temat budowy i funkcji chromosomów, a także przegląd
najważniejszych problemów badawczych z zakresu cytogenetyki roślin. Ćwiczenia - Celem
ćwiczeń prowadzonych w laboratorium Katedry Hodowli Roślin i Nasiennictwa oraz w
pracowni komputerowej jest zapoznanie studentów z wybranymi konwencjonalnymi
metodami barwienia chromosomów roślin, jak również nauczenie postaw analizy kariotypu
roślin z użyciem specjalistycznych programów do karyotypingu.
pisemna w postaci krótkich pytań testowych i opisowych.
Tematyka wykładów
Zarys historii badan cytogenetycznych. Przegląd podstawowych zagadnień
cytogenetyki roślin.
Godz.
2
Przegląd zagadnień dotyczących klasycznej analizy kariotypu: definicja
podstawowych pojęć, cel i metody. Metody barwienia chromosomów i sposoby
opracowywania i prezentacji wyników badań.
Zaawansowana analiza kariotypu. Metody różnicowego barwienia chromosomów i
ich specyfika. Metody cytogenetyki molekularnej i ich specyfika. metody
molekularne (autoradiografia, FISH, GISH itp.). Sposoby opracowywania i
prezentacji wyników badań.
Budowa i funkcja chromosomów u eukariontów. Submikroskopowa struktura
chromosomów i chromatyny. Podstawowe elementy struktury chromosomów
eukariotycznych: centromery i telomery, organizatory jąderek - budowa molekularna
i funkcje. Podstawowe przyczyny zmienności strukturalnej chromosomów.
Charakterystyka niektórych elementów genomu: SAT-chromosomy i rDNA, Bchromosomy, chromosomy płci, euchromatyna i heterochromatyna, elementy
ruchome w genomie.
Wybrane zagadnienia nowoczesnej cytogenetyki roślin; część 1. Zagadnienia
mikroewolucyjne: mechanizmy ilościowego wzrostu DNA w genomie, degeneracja
sekwencji kodujących, ewolucja sekwencji niekodujących.
Wybrane zagadnienia nowoczesnej cytogenetyki roślin; cześć 2. Syntenia, zmiany
struktury kariotypu u mieszańców i poliploidów. Podstawowe mechanizmy ewolucji
kariotypu roślin.
Wybrane zagadnienia cytogenetyki traw. Badania cytogenetyczne w rolnictwie: stan
obecny i perspektywy.
Razem
2
Tematyka ćwiczeń
Podstawowe metody przygotowania preparatów i procedury klasycznego barwienia
chromosomów stosowane w cytogenetyce roślin. Wykonanie preparatów
cytologicznych, barwienie chromosomów roślinnych z użyciem błękitu toluidyny.
2
2
2
2
2
1
15
Godz.
3
Wyselekcjonowanie preparatów z najlepiej rozłożonymi płytkami metafazowymi.
3
Archiwizacja płytek metafazowych wybranych do analizy kariotypu z
wykorzystaniem systemu analizy obrazu Nikon NIS BR.
Przygotowanie do komputerowej analizy kariotypu; obróbka plików graficznych z
obrazami chromosomów. Pomiary chromosomów w programie CytoPlane.
Klasyczna analiza kariotypu u wybranego gatunku rośliny w programie MrKaryo.
Analiza histogramów z pomiarów ilości DNA przeprowadzonych na cytometrze
przepływowym u różnych gatunków Bromus i Phleum. Przegląd najczęściej
3
3
3
występujących mutacji chromosomowych w preparatach z kalusa Allium fistulosum.
Razem
15
1. Rogalska S., Małuszyńska J., Olszewska M.J. Podstawy cytogenetyki roślin. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 1999.
2. Joachimiak A. Genetyka. Małopolska Oficyna Wydawnicza Korona, Kraków 1998.
3. Joachimiak A. Analiza kariotypu roślin. Skrypty uczelniane UJ nr 717, Kraków 1994.
4. Brown T.A. Genomy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
1. Ram J. Singh. Plant cytogenetics. Second Edition. CRS Press 2003.
2. Levin D.A. The role of chromosomal change in plant evolution. Oxford University Press
2002.
SEMESTR VI
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOCHEMIA ŻYWNOŚCI
Biochemistry of foods
Prof. dr hab. Krzysztof Żyła, dr inż. Bożena Stodolak
Katedra Biotechnologii Żywności
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
30/30
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
5
-
Przedmiotem wprowadzającym jest ukończony kurs biochemii ogólnej.
Założenia i cel przedmiotu: Cykl wykładów i ćwiczeń zawiera wiadomości na temat zmian
biochemicznych i metabolicznych zachodzących w surowcach wykorzystywanych w
przemyśle spożywczym oraz reakcji biochemicznych przebiegających
w czasie
przetwarzania żywności, które decydują o własnościach sensorycznych, żywieniowych i
funkcjonalnych produktów spożywczych. Kurs obejmuje zagadnienia związane z budową i
przemianami biochemicznymi w tkance mięsnej, w dojrzewających owocach i warzywach,
kiełkujących ziarnach zbóż oraz w mleku surowym. Przedstawione są biochemiczne
podstawy mechanizmu skurczu mięśni, glikoliza pośmiertna, fragmentacja miofibryli oraz
mechanizm degradacji hemu. Kurs obejmuje opis biosyntezy etylenu w owocach podczas
klimakterium oddechowego, biosyntezy i rozkładu chlorofilu i karotenoidów, degradacji
ściany komórkowej owoców i depozycji lignin we wtórnej ścianie komórkowej warzyw. W
drugiej części kursu przedstawione są przemiany chemiczne i biochemiczne zachodzące
podczas przetwarzania żywności w tym głównie podczas produkcji serów, jogurtu i kefiru
oraz mechanizm reakcji Maillarda i ciemnienia enzymatycznego żywności powodowanego
przez oksydazy polifenolowe. Tematyka ćwiczeń obejmuje zapoznanie studentów z
wybranymi metodami analitycznymi, za pomocą których możliwe jest śledzenie przemian
biochemicznych i chemicznych w produktach żywnościowych. Zakres ćwiczeń obejmuje
zagadnienia dotyczące barwników tkanki mięsnej i roślin, w tym: oznaczanie zawartości tych
związków i badanie zmian zachodzących pod wpływem różnych warunków środowiska.
Kolejne ćwiczenia dotyczą reakcji autooksydacji kwasów tłuszczowych przebiegającej w
układach modelowych oraz peroksydacji lipidów w mięsie surowym i gotowanym. Studenci
poznają praktycznie wpływ różnych czynników na zmiany zawartości kwasu askorbinowego
w żywności, na powstawanie produktów reakcji Maillarda oraz na przemiany biochemiczne
w ziarniakach podczas kiełkowania i w korzeniach marchwi pod wpływem stymulowanego
starzenia.
studentów z wiadomościami na tematy podane w tabeli poniżej. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń
prowadzonych w Katedrze Biotechnologii Żywności jest zapoznanie studentów z wybranymi
procesami biochemicznymi i chemicznymi zachodzącymi podczas przetwarzania żywności.
Studenci podczas zajęć wykorzystują m. in. metody ilościowego oznaczania barwników
hemowych, chlorofili i karotenoidów, kwasu askorbinowego, produktów peroksydacji lipidów
oraz badają aktywność oksydazy polifenolowej i peroksydazy nieswoistej.
Kryteria oceny: Sprawdzian pisemny po zakończeniu ćwiczeń.
Tematyka wykładów
Budowa i biochemia tkanki mięśniowej
• mechanizm skurczu mięśnia, filamenty miozynowe i aktynowe
rola ATP w reakcji Lohmana
Pośmiertny metabolizm tkanki mięśniowej
• glikoliza pośmiertna i metabolizm ATP
• czynniki modulujące glikolizę pośmiertną
• zjawiska DFD (dark-firm-dry) oraz PSE (pale-soft-exudative)
Fragmentacja miofibryli i przemiany mioglobiny podczas dojrzewania mięsa
• kalpaina (CAF) i katepsyny lizosomalne
• cytoszkielet a kruchość mięsa
• efektory przemiany oksymioglobina-metmioglobina
Przemiany biochemiczne w surowych owocach i warzywach
• klimakterium oddechowe
• biosynteza etylenu – cykl metioninowy
• biosynteza i degradacja chlorofili, rola kwasu aminolewulinowego (ALA)
Dojrzewanie owoców i warzyw (I)
• biosynteza kwasu mewalonowego jako prekursora karotenoidów
• biosynteza flawonoidów – rola PAL
• biosynteza antocyjanin i jej fotoregulacja
Dojrzewanie owoców i warzyw – przemiany tekstury i smakowitości
• degradacja ściany komórkowej owoców i depozycja lignin we wtórnej
ścianie komórkowej warzyw
• prekursory związków zapachowych i ich biosynteza
• biokonwersja skrobia-sacharoza
Zmiany biochemiczne w ziarnach zbóż
• biosynteza skrobi i ciał białkowych endospermy
• indukcja aktywności enzymatycznych i przemiany biochemiczne podczas
Godz.
3
3
3
3
3
3
3
kiełkowania zarodka
• przechowywanie ziaren zbóż
Przemiany biochemiczne mleka surowego
• biosynteza kwasów tłuszczowych i białek mleka
Biochemia serowarstwa i napojów mlecznych
• enzymatyczne i nieenzymatyczne etapy tworzenia skrzepu
• lipoliza, proteoliza i gorzkie peptydy w serach dojrzewających
• jogurt i kefir – kultury starterowe
Ciemnienie nieenzymatyczne:
• etapy i mechanizm reakcji Maillarda
• reakcja karbonylaminowa, przegrupowanie Amadori, reakcja Streckera
• związki heterocykliczne: piraziny, pirole, oksazole, tiazole
• polimery melanoidynowe, reakcje karmelizacji, transformacja van
Eckensteina
• utlenianie kwasu askorbinowego,.aktywność antyoksydacyjna produktów
ciemnienia nienzymatycznego,
• chemiczna i biochemiczna inhibicja ciemnienia nieenzymatycznego
Ciemnienie enzymatyczne
• oksydazy polifenolowe u roślin, specyficzność i inhibicja
• związki fenolowe w żywności,pochodne kwasu cynamonowego,
flawonoidy.
• oksydaza polifenolowa w fermentacji herbaty. metody kontroli
ciemnienia enzymatycznego
Egzamin
Razem
Tematyka ćwiczeń
Substancje barwne tkanki mięsnej. Preparatyka i analiza spektralna mioglobiny,
oksymioglobiny i metmioglobiny. Ocena stopnia denaturacji barwników
hemowych w mięsie.
Wpływ temperatury i pH na barwniki roślinne (chlorofile i antocyjany).
Ekstrakcja barwników rozpuszczalnych w tłuszczach i wodzie. .
Peroksydacja nienasyconych kwasów tłuszczowych w układzie modelowym
(wpływ antyoksydantów i prooksydantów na przebieg procesu) i w tkance
mięsnej. Metody pomiaru peroksydacji lipidów w żywności. Oznaczenie
substancji reagujących z kwasem tiobarbiturowym.
Kwas askorbinowy. Wpływ temperatury, pH i jonów miedzi na stabilność kwasu
askorbinowego.
Ciemnienie nieenzymatyczne- reakcja Maillarda. Badanie wpływu temperatury,
pH oraz rodzaju cukru na intensywność ciemnienia nieenzymatycznego w
układach modelowych.
Ciemnienie enzymatyczne. Oznaczenie aktywności oksydazy polifenolowej,
peroksydazy nieswoistej i sumy fenoli rozpuszczalnych w tkankach roślinnych
uszkodzonych mechanicznie.
Razem
1
2
3
2
1
30
Godz.
5
5
4
4
4
8
30
1. Eskin M. N. A. Biochemistry of Foods. Second Edition. Academic Press. San Diego. CA.
1990.
2. Miller D.D. Food Biochemistry. Laboratory Manual. J.Wiley & Sons, Inc., New York,
1998.
3. Palka K. Zmiany w mikrostrukturze i teksturze mięśni bydlęcych podczas dojrzewania
poubojowego i dojrzewania. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w
Krakowie. Rozprawy. Zeszyt 270. Kraków 2000.
4. Sikorski Z. E. Chemiczne i funkcjonalne właściwości składników żywności. WNT.
Warszawa. 1996.
1. Friedman M. Food browning and its prevention: An overview. Journal of Agriculural and
Food Chemistry, Vol. 44, nb. 3, 631-653.
2. Sikorski Z.E. (red.) Chemia Żywności. WNT,Warszawa 1994,2000.
3. Bartosz G. Druga twarz tlenu. Wolne rodniki w przyrodzie. PWN, Warszawa, 2003.
4. Grzesiuk S., Kulka K. Biologia ziarniaków zbóż. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, 1988.
5. Brecht J.K. Physiology of lightly fruits and vegetables. HortScience., 30(1): 18- 22, 1995.
6. Pekkarinen S.S., Stockman H., Schwarz K., Heinonen I.M., Hopia A.I. Antioxidant activity
and partitioning of phenolic acids in bulk and emulsifield methyl linoleate.. J.Agric. Ford
Chem., 47: 3036- 3034. 1999
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
GENOMIKA
Genomics
Dr hab. Dariusz Grzebelus
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
Przedmiotami wprowadzającymi są: Genetyka ogólna: podstawy genetyki mendlowskiej,
struktura i funkcja DNA, rodzaje mutacji i sposoby ich powstawania oraz Biologia
molekularna: znajomość podstawowych technik wykorzystywanych w badaniach DNA.
Założenia i cel przedmiotu: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z aktualnym stanem
wiedzy w zakresie analizy struktury i funkcji genomu oraz omówienie narzędzi badawczych
wykorzystywanych w laboratoriach zajmujących się analizą genomu. Zajęcia obejmują trzy
bloki tematyczne prezentujące zagadnienia z zakresu genomiki strukturalnej, genomiki
funkcjonalnej i genomiki porównawczej. Szczególny nacisk jest położony na bieżące
zagadnienia badawcze z zakresu genomiki roślin wyższych oraz potencjalne możliwości ich
praktycznego zastosowania.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – w formie prezentacji multimedialnej, zapoznają
studentów z podstawowymi problemami z zakresu genomiki strukturalnej, funkcjonalnej i
porównawczej, i stanowią podstawę do dalszej samodzielnej pracy studentów. Ćwiczenia –
Realizacja samodzielnych zadań z zakresu analizy sekwencji DNA i białek, zgodnie z
dostarczoną instrukcją i pod opieką prowadzącego zajęcia, przy użyciu narzędzi
bioinformatycznych online oraz dostępnego w domenie publicznej specjalistycznego
oprogramowania, ćwiczenia są prowadzone w pracowni komputerowej.
Kryteria oceny: Praca pisemna (raport z wykonania zadania), test.
Tematyka wykładów
Wprowadzenie: definicja genomiki, genomika strukturalna, genomika
porównawcza, genomika funkcjonalna.
Genomika strukturalna: mapy genetyczne a mapy fizyczne, strategie i technologie
sekwencjonowania genomów, analiza bioinformatyczna sekwencji genomów
Molekularna struktura genomu: sekwencje kodujące i niekodujące, centromery,
telomery, powtórzenia tandemowe i rozproszone, ruchome elementy genetyczne,
charakterystyka, struktura, transpozycja
Genomika funkcjonalna: identyfikacja sekwencji kodujących, ‘forward genetics’
i ‘reverse genetics’, analiza funkcji genu poprzez mutagenezę (transposon
tagging, technologia TILLING), wysokowydajne metody analizy ekspresji genów
(SAGE, technologia mikromacierzy DNA – DNA chip/microarrays)
Genomika porównawcza: różnicowanie genomów, ewolucyjne aspekty genomiki,
sekwencje ortologiczne i paralogiczne, uliniowienie sekwencji DNA i białek,
syntenia (kolinearność genomów), ewolucja genomów roślinnych
Razem
Godz.
2
Tematyka ćwiczeń
Bazy
danych
sekwencyjnych
(GenBank),
poszukiwanie
sekwencji
homologicznych (BLAST search)
Analiza sekwencji DNA in silico (narzędzia pozwalające na identyfikację
otwartych ramek odczytu (ORF), intronów, rejonów promotorowych, itp.)
Wprowadzenie do pracy z edytorem sekwencji DNA BioEdit – podstawowe
funkcje
Dopasowanie sekwencji, analiza podobieństwa sekwencji
Razem
Godz.
5
3
4
3
3
15
5
2
3
15
1. Baxevanis A.D., Ouellette B.F.F. (red.) 2004. Bioinformatyka. Podręcznik do analizy
genów i białek. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
2. Brown T.A. 2001. Genomy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
1. Lankenau D.-H., Volff J.-N. (eds.), 2009. Transposons and the Dynamic Genome.
Springer, Dordrecht.
2. Meksem K., Kahl G. (eds.), 2005. The Handbook of Plant Genome Mapping. Wiley-VCH,
Weinheim.
3. Sensen C.W. (ed.), 2005. Handbook of Genome Research. Wiley-VCH, Weinheim, vol. 1
and 2.
4. The Arabidopsis Genome Initiative, 2000. Analysis of the genome sequence of the
flowering plant Arabidopsis thaliana. Nature 408: 796-815.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
PODSTAWY PROTEOMIKI
Introduction to proteomics
Dr Paweł Kaszycki
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: W
zajęciach mogą uczestniczyć wszyscy studenci, którzy zaliczyli podstawowy kurs biochemii.
Ponadto, wskazana jest znajomość elementów analizy instrumentalnej oraz zalecane odbycie
kursów z chemii fizycznej, biofizyki, chemii białek, podstaw biologii i genetyki molekularnej.
Założenia i cel przedmiotu: Definicja proteomiki jako systemowego podejścia do analizy
białek, obejmującego ich mapowanie wraz z charakterystyką funkcjonalną. Zakres
merytoryczny oraz strategie badawcze, podstawowy i aplikacyjny charakter prac. Pojęcie
genomu i proteomu, porównanie z zakresem badań współczesnej genomiki i
komplementarność wobec badań genetycznych. Wkład w osiągnięcia współczesnej biologii,
biochemii, biotechnologii, nauk środowiskowych i medycyny klinicznej. Omówienie
podstawowych elementów analizy proteomicznej – schematy postępowania, stosowane
metody i techniki badawcze: techniki elektroforetyczne (w tym szczególnie: zymografia,
elektroforeza dwukierunkowa (2DE)), spektrometria masowa (MS), wybrane metody
frakcjonowania i izolacji białek oraz badań struktury, własności i funkcji białek. Nowe
kierunki w proteomice: bioinformatyka, automatyzacja, robotyzacja, inżynieria białkowa w
biotechnologii. Izolacja i badania enzymów rzadkich szlaków metabolicznych:
charakterystyka wybranych enzymów szlaku utleniania metanolu i formaldehydu u drożdży
metylotroficznych.
Metody dydaktyczne/nauczania: Program kursu, przedstawiony studentom w postaci
konspektu tematycznego, realizowany jest podczas dwugodzinnych wykładów. Po
zakończeniu kursu studenci otrzymują materiały dydaktyczne z części wykładowej,
stanowiące kompilację prezentowanych treści w celu ułatwienia przygotowania się do
egzaminu. Ćwiczenia odbywają się w blokach tematycznych, podczas których realizowany
pełny cykl badawczy, po przekazaniu przez prowadzącego konkretnego materiału
badawczego (szczepów drożdży) oraz szczegółowym ustaleniu z każdą grupą studentów
zakresu analiz laboratoryjnych. Podczas jednego z bloków ćwiczeń przewidziane jest krótkie
seminarium poświęcone tematyce prac eksperymentalnych oraz omówieniu bieżących
problemów analitycznych.
Kryteria oceny: Egzamin pisemny z części wykładowej; zaliczenie z ćwiczeń na ocenę, na
którą składa się sprawozdanie sporządzone w postaci raportu naukowego z
przeprowadzonych badań oraz aktywność i zaangażowanie w pracy laboratoryjnej.
Forma i warunki zaliczenia: Wykłady – egzamin pisemny na ocenę; ćwiczenia - zaliczenie
na ocenę.
L.p.
Tematyka wykładów
Pojęcie genomu i proteomu, definicja proteomiki - charakter podstawowy i
1
aplikacyjny, zakres merytoryczny oraz strategie badawcze, wkład w
osiągnięcia współczesnych nauk przyrodniczych
Podstawowe elementy analizy proteomicznej – określanie proteomu na
2
podstawie znajomości i analizy genomu, porównanie proteomu różnych
organizmów; ekspresja białek i jej regulacja
Metody elektroforetyczne w proteomice – omówienie podstawowych technik,
3
w tym elektroforezy w warunkach natywnych i denaturujących, typu
Western-blot, zymografii, elektroforezy dwukierunkowej (2DE) – zasady
prowadzenia rozdziału oraz akwizycja i wizualizacja danych, opracowanie
wyników, tworzenie map 2D, konstrukcja baz danych
Metoda spektrometrii masowej (MS) w proteomice - podstawy teoretyczne,
4
techniki jonizacji próbek, analizatory masowe, detekcja jonów, przykłady
urządzeń, zasada tandemowej spektrometrii mas; wykorzystanie metody MS
w praktyce analizy proteomów
Metody frakcjonowania, izolacji i badań białek w proteomice 5
homogenizacja tkanek, zagęszczanie roztworów białek, ultrawirowanie,
ultrafiltracja, wysalanie, techniki stąceniowe; chromatografia cieczowa (LC),
średniociśnieniowa (FPLC), wysokosprawna chromatografia cieczowa
(HPLC)
Wybrane metody badań struktury i własności białek - dyfrakcja
6
promieniowania X, modelowanie struktury białek, metody radioizotopowe,
immunoprecypitacyjne,
radioimmunoassay,
spektrometryczne
i
spektroskopowe
Nowe kierunki w proteomice - automatyzacja, robotyzacja i informatyzacja,
7
internetowe bazy danych; bioinformatyka, nowe metody rozdziału i
identyfikacji białek: mikrokapilary, techniki nanospray, recognition chips,
protein arrays)
Przykłady analizy proteomów: roślinnych, zwierzęcych i drobnoustrojów;
8
proteomika w medycynie klinicznej i biologii systemowej
Razem
Godz.
2
L.p. Tematyka ćwiczeń - Elementy analizy funkcjonalnej proteomu:
charakterystyka enzymów szlaków utleniania wybranych ksenobiotyków
jednowęglowych przez niekonwencjonalne drożdże metylotroficzne
Indukcja enzymów szlaku metylotroficznego, przygotowanie inoculum i
1
hodowla biomasy w biofermentorze, optymalizacja warunków procesowych
biofermentora, sposoby oznaczania biomasy
Pozyskanie białkowego ekstraktu komórkowego: wirowanie biomasy,
2
ultrasonikacja zawiesiny komórkowej; izolacja i oczyszczanie enzymów
szlaku metylotroficznego: rozdział białek ekstraktu komórkowego na frakcje
wzbogacone w poszczególne enzymy metodą chromatografii FPLC
Analiza aktywności wybranych enzymów w poszczególnych frakcjach
3
rozdziału chromatograficznego - testy na aktywność dehydrogenaz
(formaldehydowej, alkoholowej), oksydazy alkoholowej
Razem
Godz.
1
3
2
2
2
2
1
15
5
5
5
15
1. Kraj, A., Silberring J. (red.) Proteomika. Praca zbiorowa, Wyd. Wydział Chemii
Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004, s. 254.
2. Liebler, D. C. Introduction to Proteomics: Tools for the New Biology. Humana Press,
2002.
3. Pennington S. Proteomics: From Protein Sequence to Function. Dunn M. J. (Ed.) SpringerVerlag New York, Inc., 2000.
4. Westermeier R. Naven T. Proteomics in Practice: A Laboratory Manual of Proteome
Analysis. John Wiley & Sons, 2002.
5. Rose J.K.C., Bashir S., Giovannoni J.J., Jahn M.M., Saravanan R.S. (2004) Tackling the
plant proteome: practical approaches, hurdles and experimental tools. The Plant Journal
39: 715-733.
6. Canas B., Pineiro C., Calvo E., Lopez-Ferrer D., Gallardo J.M. (2007) Trends in sample
preparation for classical and second generation proteomics. Journal of Chromatography A
1153: 235-258.
7. Bodzon-Kulakowska A., Bierczynska-Krzysik A., Dylag T., Drabik A., Suder P., Noga
M., Jarzebinska J., Silberring J. Methods for samples preparation in proteomic research
(2007) Journal of Chromatography B 849: 1-31.
8. Marshak, D.R., Kadonaga J.T., Burgess R.R., Knuth M.W., Breenan Jr. W.A., Lin S.-H.
Strategies for protein purification and characterization. A laboratory course manual. Cold
Spring Harbor Lab. Press, 1996.
1. Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L., Biochemia, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2005,
2007.
2. Kozik A., Rąpała-Kozik M., Guevara-Lora I., Analiza instrumentalna w biochemii.
Wybrane problemy i metody instrumentalnej biochemii analitycznej, Wyd. Inst. Biol.
Mol. UJ, Kraków, 2001.
3. Kęcki Z. Podstawy spektroskopii molekularnej, Wyd. Nauk. PWN Warszawa, 1998.
4. Schlegel H. G. (2000) Mikrobiologia ogólna. PWN, Warszawa.
5. Spencer J. F. T., Ragout de Spencer A. L., Laluce C. (2002) Non-conventional yeasts.
Appl. Microbiol. Biotechnol. Vol. 58: 147-156.
6. Sibirny A.A., Titorenko V.I., Gonchar M.V., Ubiyvovk V.M. , Ksheminskaya G. P.,
Vitvitskaya O.P.: Genetic control of methanol utilization in yeasts. J. Basic Microbiol. 28:
293- 319, 1988.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
MARKERY MOLEKULARNE
Molecular markers
Dr Agnieszka Sutkowska, dr inż. Urszula Kaczor
Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa – WR-E, Katedra
Hodowli Trzody Chlewnej i Małych Przeżuwaczy - WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
wprowadzający: biologia molekularna. Wymagania wstępne: znajomość podstawowych
metod molekularnych (PCR, hybrydyzacja kwasów nukleinowych), umiejętność
przeprowadzania elektroforezy w żelach agarozowych.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z różnymi typami
markerów molekularnych oraz praktycznym ich wykorzystaniem w różnych dziedzinach
nauki, a także w praktyce klinicznej oraz medycynie sądowej.
studentów z wiadomościami na temat polimorfizmu DNA jądrowego, chloroplastowego i
mitochondrialnego. Studenci poznają różne typy markerów molekularnych opartych o
techniki hybrydyzacyjne oraz reakcję PCR. Szeroko prezentowane jest wykorzystanie
markerów molekularnych w diagnostyce chorób genetycznych i nowotworowych, a także
farmakogenetyce. Poruszane są również problemy wykorzystanie osiągnięć w dziedzinie
biologii molekularnej w medycynie sądowej i kryminalistyce. Studenci zaznajamiani są z
najnowszymi metodami diagnostyki chorób roślin i zwierząt oraz wykorzystaniem markerów
molekularnych w hodowli. Przedstawiane są również przykłady stosowania analiz
molekularnych w badaniach pochodzenia człowieka, filogenetyce roślin i zwierząt. Ćwiczenia
- Celem ćwiczeń prowadzonych w KHRiN jest zapoznanie studentów z metodami
stosowanymi w analizie markerów molekularnych. Samodzielnie przygotowują próbki do
reakcji PCR z wykorzystaniem starterów dla określonych markerów, przeprowadzają
rozdziały elektroforetyczne i analizę uzyskanych wyników. Na podstawie nabytej w trakcie
wykładów wiedzy studenci planują badania naukowe i diagnostyczne, w których mogą mieć
zastosowania analizy markerów molekularnych. Samodzielnie ustalają tematykę, metodykę
oraz listę niezbędnego sprzętu laboratoryjnego i odczynników chemicznych.
Kryteria oceny: Projekt badań oparty na analizie markerów molekularnych.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin ustny.
Tematyka wykładów
Organizacja genomów ze wskazaniem sekwencji polimorficznych DNA.
Definicja i rodzaje markerów molekularnych.
Markery oparte na technikach hybrydyzacji. Markery molekularne związane z
genami: polimorfizm w obrębie intronów i eksonów, polimorfizm w obrębie
rodzin genowych (polimorfizm w obrębie genów rRNA). Markery oparte na
reakcji PCR.
Markery związane z niekodujacym DNA: metody badania polimorfizmu mini- i
mikrosatelitarnego DNA. Polimorfizm sekwencji anonimowych: RAPD, AFLP.
Polimorfizm oraz markery cp DNA.
Polimorfizm oraz markery mtDNA.
Wykorzystanie markerów molekularnych w diagnostyce chorób genetycznych:
markery wewnątrzgenowe i sprzężone z genami, których mutacje są przyczyną
chorób genetycznych.
Molekularne markery nowotworowe. Geny supresorowe, onkogeny, geny
mutatorowe. Diagnostyka molekularna chorób nowotworowych.
Farmakogenetyka: rodzaje markerów molekularnych oraz ich wykorzystanie w
określaniu wrażliwości na określone grupy leków.
Godz.
1
Markery molekularne stosowane w medycynie sądowej: sprawy o sporne
ojcostwo, identyfikacja śladów biologicznych z miejsca przestępstwa.
1
2
2
2
2
2
1
Diagnostyka molekularna chorób roślin i zwierząt.
Wykorzystanie markerów molekularnych w
filogenetycznych roślin, zwierząt i człowieka.
2
badania
populacyjnych
i
Razem
15
Tematyka ćwiczeń
Część teoretyczna: Analiza czystość i ilość DNA w roztworze.
Część praktyczna: Izolacja DNA genomowego zwierzęcego (owca), przy uzyciu
kitu komercyjnego firmy Epicentre. Sprawdzanie jakość DNA na żelu
agarozowym, oraz spekrofotometrycznie z użyciem spektrofotometru Nanodrop.
Omówienie przykładów wykorzystania analiz DNA w diagnostyce chorób
zwierząt.
Zapoznanie sudentów z metodą wykrywania zmienności SNP w populacji
(SSCP).
Część teoretyczna: Metody stosowane w badaniach filogenetycznych i
populacyjnych roślin.
Część praktyczna: Amplifikacja DNA metodą PCR z wykorzystaniem starterów
RAPD i ISSR.
Godz.
3
Część teoretyczna: Omówienie zasad planowania badań laboratoryjnych
(gromadzenie materiału, kompletowanie aparatury naukowej, odczynników
chemicznych itp.)
Część praktyczna: Elektroforeza produktów PCR (z poprzednich ćwiczeń).
Planowanie badań molekularnych oraz wypaszenia laboratorium niezbędnego do
ich przeprowadzenia.
4
Razem
2
4
2
15
1. „Biologia molekularna w medycynie”, R ed. J Bal. PWN, 2002.
2. „Biotechnologia roślin”, Red. S. Malepszy, PWN 2001.
3. „Biotechnologia Zwierząt”, Red. L. Zwierzchowski, PWN, 1999.
1. „Genomy”, Red. A. T. Brown, PEN, 2001.
2. Bachmann K. 2001; “Evolution and the genetic analysis of population”: 1950-2000. Taxon
50: 195-233.
3. Crawford D.J. 2000; “Plant macromolecular systematics in the 50 years: one view”. Taxon
49: 81-103.
4. P.S. Soltis, D.E. Soltis, J.J. Doyle.”Molecular Systematics of Plants”. Chapman and Hall,
New York, London 1992.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
TECHNOLOGIE PRZEMYSŁÓW
FERMENTACYJNYCH
Technologies of fermentation industries
Prof. dr hab. Tadeusz Tuszyński, dr inż. Aleksander Poreda
WTŻ
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
30/30
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
5
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Poszerzone
wiadomości z chemii organicznej, biochemii, inżynierii procesowej i mikrobiologii.
Założenia i cel przedmiotu: Zapoznanie studentów ze znaczeniem procesów fermentacji i
biotransformacji, które dokonują się przy udziale komórek drożdży i innych drobnoustrojów
oraz ukształtowanie umiejętności samodzielnej interpretacji procesów i parametrów
technologicznych w produkcji drożdży, słodu, piwa wina oraz destylatu rolniczego.
laboratorium w ramach ćwiczeń.
Kryteria oceny: Wykłady – egzamin pisemny, Ćwiczenia – ocena bieżącej pracy w
laboratorium + kolokwium pisemne.
1
2
3
4
5
6
7
Tematyka wykładów
Rys historyczny napojów alkoholowych, biochemiczne podstawy
procesów fermentacyjnych, cykl EMP, wydajność etanolu, powstawanie
produktów ubocznych podczas fermentacji, tworzenie składników smaku
i aromatu napojów alkoholowych, wpływ etanolu na organizm człowieka
Technologia produkcji słodu browarniczego, przemiany biochemiczne
podczas kiełkowania ziarna i suszenia, kontrola procesów, surowce
niesłodowane. Charakterystyka surowców i procesów biosyntezy drożdży
piekarskich w skali przemysłowej, krytyczne punkty kontroli, wskaźniki
zużycia.
Charakterystyka surowców i materiałów do produkcji piwa, schemat
technologiczny, cele i zadania procesów, przemiany podczas zacierania,
fermentacji i leżakowania. Kontrola procesów, wskaźniki zużycia, odpady
w browarnictwie.
Stabilizacja fizyczna, chemiczna, sensoryczna i biologiczna piwa. Skład
chemiczny i charakterystyka piw. Krytyczne punkty kontroli jakości.
Surowce i materiały oraz podstawowe procesy w winiarstwie,
charakterystyka winorośli i win, triada winiarska, etapy winifikacji, cele i
zadania, kontrola procesów, odpady w winiarstwie.
Procesy stabilizacji win, techniki specjalne w winiarstwie, miody pitne,
wady i choroby win, skład chemiczny i cechy sensoryczne. Ustawy i
rozporządzenia dotyczące win.
Surowce i materiały w gorzelnictwie, etapy produkcji destylatów
rolniczych, spirytusów, wódek i bioetanolu, cele zadania procesów,
metody zacierania i scukrzania oraz techniki zatężania roztworów
etanolowych. Krytyczne punkty kontroli jakości. Charakterystyka
chemiczna destylatów i spirytusów. Ustawy i rozporządzenia dotyczące
Godz.
3
5
5
3
5
3
6
napojów alkoholowych.
Razem
1
2
3
4
30
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Charakterystyka fizyko-chemiczna i organoleptyczna surowców przemysłu
piwowarskiego: jęczmienia, słodu, chmielu. Wymagania jakościowe dla
słodu. Oznaczanie siły diastatycznej słodu, stopnia scukrzania zacieru,
ekstraktu brzeczki podstawowej i barwy brzeczki oraz piwa, oznaczanie
12
ekstraktu pozornego i rzeczywistego oraz alkoholu w piwie, określanie
stabilności koloidowej, pienistości i CO2. Wymagania wg EBC.
Podstawowe obliczenia stosowane w technologii piwowarskiej.
Wymagania jakościowe dla win owocowych, gronowych i miodów pitnych.
Oznaczanie mocy wina, ekstraktu rzeczywistego, bezcukrowego, cukrów
redukujących, kwasowości ogólnej i lotnej oraz SO2. Testy stabilności win
7
białych i czerwonych. Obliczenia do przygotowania nastawu na wino.
Ocena sensoryczna win i miodów pitnych
Zacier gorzelniczy – przygotowanie i scukrzanie zacieru, określanie stopnia
scukrzenia, pH oraz ekstraktu zacieru słodkiego i odfermentowanego,
współczynnik czystości zacieru. Oznaczanie etanolu w wywarze i lutrynku
metodą chemiczną oraz metanolu w surówce gorzelniczej. Próba Langa,
6
oznaczanie kwasowości i estrów oraz aldehydów i fuzli w spirytusach,
metody kolorymetryczne i chromatograficzne, wymagania jakościowe dla
spirytusów, wódek i bioetanolu.
Drożdże – oznaczanie stężenia biomasy drożdży (obliczanie liczebności w
komorze Thoma, sucha masa przy pomocy suszarki i wagosuszarki).
Żywotność drożdży (barwienie oraz liczenie kolonii). Oznaczanie czasu
6
podnoszenia ciasta, przygotowanie gęstwy drożdżowej. Oznaczanie
aktywności sacharolitycznej drożdży.
Razem
30
1.
Annemüller G., Manger H.J., Lietz P.: Die Hefe in der Brauerei. VLB Berlin 2008
2.
Jarosz K., Jarociński J.: Gorzelnictwo i drożdżownictwo, WSiP, Warszawa 1994.
3.
Kunze W., Technologia słodu i piwa, Wyd. Piwochmiel, 1999.
4.
Praca zbiorowa pod red. T. Tuszyńskiego i T. Tarko Procesy fermentacyjne –
przewodnik do ćwiczeń. Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego, Kraków 2010
5.
Wzorek W., Pogorzelski E.: Technologia winiarstwa owocowego i gronowego. Wyd.
Sigma-NOT, Warszawa, 1998.
6.
Moreno-Arribas V., Carmen Polo M.: Wine Chemistry and Biochemistry. Springer,
New York 2009.
1.
Analytica-EBC, 1987.
2.
Cieślak J., Lasik H.: Technologia wódek, WNT, warszawa 1979.
3.
Jackson R.S. Wine Science. Wyd. Academic Press of Elsevier London, New York 2008.
4.
Lewis M.J., Young T.W.: Piwowarstwo, Wyd. PWN, Warszawa 2001.
5.
Ockert K., MBBA Practical handbook for the specialty brewer, 2008.
6.
Praca zbiorowa pod red. Bednarskiego Wł. i Repsa A.: Biotechnologia żywności, WNT,
Warszawa, 2001.
7.
8.
9.
10.
Praca zbiorowa pod red. Jankiewicz M. i Kędziora Z. Metody pomiarów i kontroli
jakości w przemyśle spożywczym i biotechnologii. Wyd. AR w Poznaniu, Poznań 2001
Praca zbiorowa: Poradnik gorzelnika, NOT Sigma, Warszawa, 1995.
Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny, Ogólnopolski miesięcznik naukowotechniczny, Wyd. NOT-Sigma, Warszawa.
Bamforth Ch. W.: Beer: A Quality, Perspektive Elsevier Inc, California, London 2009.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
KULTURY TKANKOWE I KOMÓRKOWE ROŚLIN
I ZWIERZĄT
Tissue and cell cultures of plants and animals
Dr hab. Anna Wójtowicz, prof. UR, dr inż. Agata Ptak
Katedra Hodowli Trzody Chlewnej i Małych Przeżuwaczy –
WHiBZ, Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa – WR-E
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
30/30
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
5
-
wymagań wstępnych oraz przedmiotów wprowadzających.
Założenia i cel przedmiotu: Celem wykładów i ćwiczeń jest zapoznanie studentów ze
specyfiką metody hodowli komórek zwierzęcych, z wyposażeniem laboratorium, warunkami
i rodzajami hodowli komórkowych. Przedstawione zostaną sposoby otrzymywania
pierwotnych hodowli komórkowych oraz metody wyprowadzania i pracy z liniami
komórkowymi. Omówione zostaną czynniki mające wpływ na wzrost i różnicowanie
komórek w warunkach in vitro oraz sposoby selekcji i transformacji komórek. Tematyka
roślinna obejmować będzie informacje dotyczące organizacji laboratorium in vitro,
podstawowych pożywek wykorzystywanych do prowadzenia kultur roślinnych oraz
sposobów mikrorozmnażania roślin. Na wykładach i ćwiczeniach omówione będą typy
kultur komórek i tkanek roślinnych, a także praktyczne ich zastosowanie w hodowli i
produkcji.
studentów z wiadomościami na temat warunków hodowli komórek zwierzęcych i roślinnych
w warunkach in vitro, sposobami mikrorozmnażania roślin oraz praktycznym zastosowaniem
kultur in vitro. Metody dydaktyczne: prezentacje multimedialne. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń
prowadzonych w laboratorium hodowli komórek in vitro jest zapoznanie studentów z
metodami pracy w warunkach sterylnych, podstawowymi metodami izolacji i hodowli
komórek zwierzęcych i roślinnych, pracy z liniami komórkowymi oraz sposobami i etapami
mikrorozmnażania roślin. Metody dydaktyczne: praktyczne ćwiczenia laboratoryjne.
Kryteria oceny: Cykliczne sprawdziany pisemne.
Tematyka wykładów – zwierzęce kultury in vitro
Wstęp do metody hodowli in vitro-historia
Specyfika laboratorium do hodowli komórek in vitro, sterylizacja, rodzaje
pożywek, naczynia do hodowli
Typy hodowli in vitro: hodowle pierwotne i linie komórkowe, wzrost komórek w
hodowli in vitro
Metody izolacji, transformacji, selekcji i identyfikacji komórek
Hodowle typu monolyer i hodowle w zawiesinie
Hodowle agregatów, sferocytów i hodowle organotypowe
Zjawisko adhezji komórek-hodowla na biomateriałach
Zalety i wady metod hodowli komórek in vitro
Razem
Godz.
2
2
Tematyka wykładów – roślinne kultury in vitro
Rozwój i znaczenie roślinnych kultur in vitro. Totipotencja komórek. Wyposażenie
laboratorium, tok pracy
Podstawowe pożywki wykorzystywane w kulturach in vitro
Mikrorozmnażanie: kultury pąków wierzchołkowych, bocznych, merystemów.
Uwalnianie roślin od patogenów
Mikrorozmnażanie: morfogeneza przybyszowa
Mikrorozmnażanie: somatyczna embriogeneza, sztuczne nasiona. Przechowywanie
materiału roślinnego
Kultury kalusowe, zawiesinowe i protoplastów
Kultury korzeniowe, pylników, mikrospor, zalążków, zalążni, zarodków
zygotycznych
Selekcja w kulturach in vitro, zmienność somaklonalna
Razem
Godz.
2
Tematyka ćwiczeń - zwierzęce kultury in vitro
Organizacja pracowni hodowli komórek in vitro. Zasady pracy w warunkach
jałowych.
Przygotowanie materiałów do hodowli komórek: narzędzi, szkła, plastiku. Metody
sterylizacji. Przygotowanie pożywek do hodowli.
Izolacja i hodowla komórek fibroblastów myszy
Utrzymywanie linii komórkowych: wymiana pożywki, pasaż i zamrażanie komórek
Metody liczenia komórek i obliczanie inoculum
Metody oznaczania żywotności komórek
Metoda izolacji i hodowli makrofagów otrzewnowych myszy jako przykład
hodowli komórek w zawiesinie
Izolacja komórek warstwy ziarnistej i komórek osłonki wewnętrznej pęcherzyka
jajnikowego świni jako przykład hodowli pierwotnej
Razem
Godz.
1
Tematyka ćwiczeń – roślinne kultury in vitro
Organizacja laboratorium in vitro. Sporządzanie pożywek. Sterylizacja narzędzi,
papieru, pożywek
Godz.
3
2
2
2
2
2
1
15
2
2
2
2
2
2
1
15
2
2
2
2
2
2
2
15
Zakładanie kultury kalusowej z korzenia marchwi. Wysiew nasion in vitro
Kultury liści begonii (dezynfekcja i zakładanie kultur). Kultury łusek cebulowych
lilii (izolacja materiału z kultur in vitro)
Dezynfekcja, izolacja i wykładanie na pożywkę pąków kątowych kapusty.
Namnażanie i ukorzenianie wybranych roślin użytkowych (mięta, tymianek,
koniczyna, rzepak)
Kultura pąków wierzchołkowych rzepaku i koniczyny (izolacja materiału z siewek).
Aklimatyzacja materiału roślinnego
Razem
3
3
3
3
15
1. Freshney R.I. Culture of animal cells. A manual of basic technique. 4th Edition. WileyLiss. 2001.
2. Fundamental techniques in cell culture. A laboratory handbook. SIGMA. 2002.
3. Stokłosowa S. Hodowla komórek i tkanek. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa
2004.
4. Malepszy S. Biotechnologia roślin. PWN. Warszawa. 2009.
5. Skucińska B. Przewodnik do ćwiczeń z roślinnych kultur in vitro. UR. Kraków. 2008.
Literatura uzupełniajaca:
1. George E.F., Hall M. A., de Klerk G.J. Plant propagation by tissue culture. Springer. The
Netherlands. 2008.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
GRAFIKA INŻYNIERSKA
Engineering graphics
Mgr inż. Jolanta Wójcikowska
Katedra Genetyki, Hodowli i Nasiennictwa – WO
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
0/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
1
-
Przedmiotami wprowadzającymi są Geometria przestrzenna, odwzorowania przestrzeni na
płaszczyźnie – zakres szkoły średniej, a także rysunek techniczny – zakres szkoły średniej.
Założenia i cel przedmiotu: Kształcenie w studentach osobowości inżyniera poprzez
nabycie podstawowej wiedzy z zakresu grafiki inżynierskiej: umiejętności odwzorowania
elementów przestrzennych w trójwymiarowej przestrzeni rzutowej, wykonywania szkiców,
rysunków z wykorzystaniem metod komputerowego wspomagania projektowania oraz
czytania dokumentacji technicznej. Ćwiczenia obejmują wykonywanie rysunków
obrazujących odwzorowania obiektów 3D na płaszczyźnie metodą rzutów prostokątnych
Monge'a i rzutów aksonometrycznych, przekroje brył, przenikanie brył, wymiarowanie,
tolerowanie (wymiarów liniowych, kątowych, kształtu i położenia), oznaczenia stanu
powierzchni przedmiotów (chropowatości, falistości), rysowanie połączeń, oznaczanie i
kreskowanie przekrojów. Rysunki złożeniowe i wykonawcze, rodzaje przekrojów, szkice i
uproszczenia rysunkowe. Praktyczne zastosowanie programu graficznego AutoCAD do
przygotowania projektu, Komputerowe wspomaganie wykonywania dokumentacji
technicznej (program graficzny WSCAD).
Metody dydaktyczne/nauczania: Ćwiczenia laboratoryjne w pracowni komputerowej.
Kryteria oceny: Poprawne wykonanie projektów w programie AutoCad, aktywność na
zajęciach.
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie na ocenę.
L.p.
Tematyka ćwiczeń
Omówienie istoty dziedziny grafika inżynierska, przedstawienie literatury i
1
listy Polskich Norm i ich zakresu. Określenie zasad oznaczeń obiektów
graficznych, praktyczne ćwiczenie opisu obiektów i ich położenia względem
siebie i rzutni. Omówienie interfejsu programu AutoCad 2011 i narzędzi
rysowania precyzyjnego w programie.
Omówienie rodzajów rzutów obiektów przestrzennych na płaszczyznę.
2
Wykonanie, w programie AutoCad, projektu przestrzennego obiektu
krawędziowego na podstawie rzutu w dimetrii ukośnej, przy użyciu
współrzędnych bezwzględnych i względnych. Ustawianie widoków obiektu w
rzutach prostokątnych i izometrycznych.
Omówienie układu rzutni Monge’a, metod: europejskiej i amerykańskiej
3
rozmieszczenia rzutów prostokątnych. Wykonanie projektu obiektu przestrzennego krawędziowego na podstawie jego rzutów na rzutnie Monge’a.
Omówienie i przykłady rodzajów rysunków, zasad rysunku technicznego:
4
wymiary i elementy arkusza, standardowe podziałki rysunkowe, typy i
grubości linii, normy pisma technicznego. Ćwiczenia w rysowaniu
podstawowych obiektów w AutoCad, modyfikacji kształtu i zmianie cech
logicznych i fizycznych (typ linii, grubość i kolor kreski, skala rodzaju linii,
styl wydruku, warstwa).
Omówienie zasad rysowania, kreskowania i oznaczania przekrojów i kładów.
5
Ćwiczenie w AutoCad rysowania modelu bryły 3D i wykonywanie jej
przekrojów w różnych płaszczyznach.
Oznaczanie przerwań, urwań i wyrwań, oznaczanie chropowatości i falistości
6
powierzchni. Omówienie rodzajów połączeń (styków) i zasad ich oznaczania
w rysunku. Praktyczne ćwiczenia w rysowaniu i opisie.
Omówienie zasad wymiarownia tworów technicznych, rysowanie wymiarów
7
liniowych, kątowych, śrenicy, promienia, tworzenie łańcuchów wymiarowych
i wymiarów od bazy, stosowanie stylów wymiarowania, oznaczanie
tolerancji.
Prezentacja funkcji programu WSCad – alternatywy programu AutoCad do
8
tworzenia dokumentacji technicznej.
Razem
Godz.
2
2
2
2
2
2
2
1
15
1. Dobrzański T.: Rysunek Techniczny Maszynowy. WNT, Warszawa, 2004.
2. Paprocki K.: Zasady Zapisu Konstrukcji. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
Warszawa 2000.
3. Jaskulski A.: Autocad 2010/LT2010 Kurs projektowania parametrycznego i
nieparametrycznego 2D i 3D. PWN, Warszawa 2009.
4. PN-EN ISO 5456-1. Rysunek techniczny. Metody rzutowania. Część 1: Postanowienia
ogólne.
5. PN-EN ISO 5456-2. Rysunek techniczny. Metody rzutowania. Część 2: Przedstawianie
prostokątne
6. PN-EN ISO 3098-0. Dokumentacja techniczna wyrobu. Pismo.
7. PN-EN-ISO 5455. Rysunek Techniczny. Podziałki
8. PN-EN ISO 5457. Dokumentacja techniczna wyrobu. Wymiary i układ arkuszy
rysunkowych.
9. PN-ISO 128-24. Rysunek techniczny. Zasady ogólne przedstawiania. Część 24: Linie na
rysunkach technicznych maszynowych.
1. Internet
2. Pomoc w programie AutoCad
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
SEMINARIUM
Seminar
Dr hab. Halina Góral
0 h wykładów/15 h ćwiczeń
Ćwiczenia
Przedmiot obowiązkowy – studia II stopnia
IV
V
VI
I
II
III
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
0/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
1
-
Założenia i cel przedmiotu: Seminarium ma na celu zapoznanie studentów z
wiadomościami na temat zasad przygotowania i formy przyrodniczych prac naukowych oraz
techniki pisania prac dyplomowych.
Metody dydaktyczne/nauczania: Studentów zapoznaje się z metodyką gromadzenia
literatury przedmiotu i pisania pracy inżynierskiej, sposobem cytowania literatury i zasadami
tworzenia bibliografii oraz zagadnieniami związanymi z prawem autorskim.. Seminaria
uwzględniają indywidualną pracę ze studentem, obejmującą przedstawienie przez studenta
tematu pracy i jej ogólnych założeń oraz propozycję podziału tekstu.
Kryteria oceny: Ocena sposobu referowania przez studentów założeń pracy inżynierskiej
oraz prawidłowości przedstawionej strony tytułowej, planu pracy i kilku zestawionych
pozycji literatury.
1
Tematyka seminarium
Godz.
Charakterystyka prac naukowych: cechy i forma pracy naukowej, podział
tekstu, sposób cytowania literatury i zasady tworzenia bibliografii, prawo
2
autorskie
2
3
4
5
Ogólne zasady przygotowania i pisania prac dyplomowych: metodyka
gromadzenia literatury przedmiotu i pisania pracy inżynierskiej: treść, układ i
forma pracy (strona tytułowa, spis treści, wstęp, przegląd literatury, cel i zakres
pracy, rozwiązanie problemu z podziałem na rozdziały, wnioski lub
podsumowanie, spis literatury, słowa kluczowe, streszczenie)
Wskazówki redakcyjne: papier, czcionka, edytor, podział tekstu, akapity,
konstrukcja tabel i rysunków i ich opis, cytowanie w tekście, jednostki miar,
numeracja stron, wydruk pracy, wersja elektroniczna
Referowanie przez studentów tematu, planu i założeń pracy inżynierskiej
Omówienie prac studentów przedstawionych do zaliczenia i dyskusja
Razem
2
2
8
1
15
1. Bielec E., Bielec J. Podręcznik pisania prac albo technika pisania po polsku. Drukarnia
Patria Kraków, 2000.
2. Boć J. Jak pisać pracę magisterską. Kolonia Limited Wrocław, 2003.
3. Gambarelli G., Łucki Z. Jak przygotować pracę dyplomową lub doktorską. Drukarnia
Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków, 1998.
4. Weiner J. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. PWN
Warszawa, 2000
1. Ustawa z dnia 4 lutego1994r. O prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz.U.1994 Nr 24
poz. 83
2. Ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. z 2010 nr 152 poz. 1016
3. Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie dokumentacji
przebiegu studiów, 2.11.2006r. (Dz.U. Nr 224, poz. 1634 z poź. zm.)
4. Regulamin studiów, § 23
5. Zarządzenie Rektora UR Nr 2/2010 z dn. 22.01.2010r.
SEMESTR VI
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOTECHNOLOGIA W PRODUKCJI PASZ I
ŻYWIENIU ZWIERZĄT
Biotechnology in animal nutrition and feed production
Prof. dr hab. Zygmunt Kowalski
15 h wykładów /15h ćwiczeń
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
Przedmiotem wprowadzającym jest Fizjologia zwierząt i człowieka z elementami anatomii.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z możliwością
wykorzystania produktów biotechnologicznych w żywieniu poszczególnych zwierząt
gospodarskich (enzymów paszowych, probiotyków, probiotyków, antybiotyków, kwasów
organicznych, aminokwasów itp.). Szczególną uwagę zwraca się także na możliwość
wykorzystania mikroorganizmów w procesie konserwacji pasz.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady - zajęcia audytoryjne, Ćwiczenia - zajęcia w
laboratorium chemicznym, w wiwariach dla zwierząt, pokazy pasz i dodatków paszowych.
Kryteria oceny: Egzamin (test wyboru)
Forma i warunki zaliczenia: Zliczenie ćwiczeń.
Tematyka wykładów
L.p.
Wprowadzenie. Dodatki paszowe – definicje, prawo paszowe, podział
1
dodatków
Dlaczego stosuje się dodatki paszowe w żywieniu zwierząt ?
2
Biotechnologiczne dodatki paszowe stosowane w żywieniu przeżuwaczy
Biotechnologiczne dodatki paszowe stosowane w żywieniu trzody chlewnej
3
Biotechnologiczne dodatki paszowe stosowane w żywieniu drobiu
4
Biotechnologiczne dodatki paszowe stosowane w żywieniu innych gatunków
5
zwierząt (konie, owce, zwierzęta towarzyszące, zwierzęta laboratoryjne)
Procesy
biotechnologiczne w produkcji dodatków paszowych
6
Konserwacja pasz. Dodatki biotechnologiczne stosowane w konserwacji pasz
7
Pasze z GMO. Konsekwencje ich stosowania w żywieniu zwierząt
8
gospodarskich
Razem
Godz.
1
L.p.
Tematyka ćwiczeń
Dodatki paszowe – prezentacja. Uzasadnienie ich stosowania
1
Wyliczanie wartości pokarmowej mieszanek paszowych dla trzody chlewnej
2
z zastosowaniem biotechnologicznych dodatków paszowych
Wyliczanie wartości pokarmowej mieszanek paszowych dla drobiu z
3
zastosowaniem biotechnologicznych dodatków paszowych
Pokaz konserwacji zielonek – zastosowanie dodatków konserwujących
4
Konserwacja pasz. Dodatki biotechnologiczne stosowane w konserwacji pasz
5
GMO jako pasze dla zwierząt – jestem za czy przeciw ? Dyskusja panelowa
6
Razem
Godz.
4
2
2
2
2
2
1
2
2
1
15
2
2
2
2
1
15
1. Żywienie Zwierząt i Paszoznawstwo. Praca zbiorowa pod red. D. Jamroz. Tom 1, 2, 3,
2001, PWN, Warszawa.
1. Prasa fachowa Wydawnictwa „Biotechnology in the feed industry”(Alltech, USA).
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
MECHANIZMY REGULACJI EKSPRESJI GENÓW
Regulation of gene expression
Prof. dr hab. Marcin Rapacz
Katedra Fizjologii Roślin – WR-E
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Zaliczone
kursy z zakresu Biochemii oraz Biologii molekularnej. Znajomość organizacji genomu oraz
przebiegu ekspresji genów u organizmów prokariotycznych i jądrowych.
Założenia i cel przedmiotu: Informacja genetyczna jest zapisem bardzo labilnym a jej
realizacja i sposób odczytu zależy od bardzo wielu czynników i stąd obecność określonych
sekwencji w genomie nie może charakteryzować fenotypu. Celem przedmiotu jest wykazanie
niesłuszności centralnego dogmatu biologii molekularnej poprzez zapoznanie studentów z
przykładowymi czynnikami wpływającymi na ekspresję genów oraz mechanizmami, dzięki
którym czynniki te mogą kształtować zróżnicowane profile ekspresji genów. Zostaną
również przedstawione czynniki mogące wpływać na kształtowanie ekspresji transgenów.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady - Na wykładach przedstawione zostaną
podstawowe informacje dotyczące znaczenia informacji epigenetycznej dla kształtowania
cech fenotypowych. Studenci zapoznają się z mechanizmami oraz przykładami regulacji
ekspresji genów na różnych poziomach i u różnych grup organizmów, przede wszystkim w
aspektach sterowania rozwojem oraz reakcji na bodźce środowiskowe. Ćwiczenia - W części
praktycznej studenci zostaną zapoznani z podstawową ilościową techniką badania poziomu
transkryptu – techniką ilościowego PCR (real-time PCR).
Kryteria oceny: Wykłady – egzamin pisemny, testowy, do zaliczenia przedmiotu konieczne
jest udzielenie prawidłowej odpowiedzi na ponad 50% pytań, Ćwiczenia – ocena pisemnego
sprawozdania zawierające interpretację uzyskanych wyników. Na ocenę ma też wpływ
aktywność na ćwiczeniach.
pisemna w postaci pytań testowych (test jednokrotnego wyboru) oraz wykonanie ćwiczeń
potwierdzone złożeniem pisemnego sprawozdania.
Tematyka wykładów
Genetyczna i epigenetyczna kontrola fenotypu – wprowadzenie
Godz.
1
Poziomy regulacji ekspresji genów u Procaryota i Eucaryota
1
Transkrypcyjna kontrola ekspresji genów:
Przebieg transkrypcji z udziałem polimerazy II u Eucaryota
Czynniki transkrypcyjne
Zmiana miejsca inicjacji transkrypcji
Rola oddalonych sekwencji DNA i architektury chromatyny
Miejsca wiązania nukleoszkieletu (MAR) a wyciszanie genów
7
Modyfikacja histonów a transkrypcja
Przemodelowywanie chromatyny
Transkrypcja z udziałem polimeraz I i III
Transkrypcja genów plastydowych i mitochondrialnych
Potranskrypcyjna kontrola ekspresji genów:
Alternatywna obróbka RNA: splicing i redagowanie
Formowanie końca 3’
Transport i trwałość RNA
Wyciszanie genów
2
2
Modyfikacje potranslacyjne
Modyfikacje czasu życia białka
Razem
Tematyka ćwiczeń
W trakcie ćwiczeń studenci zapoznają się z techniką ilościowego PCR (real-time
PCR) w zakresie podstawowym. Wykonają prostą analizę bazującą na sondach
Taq-MAN-MGB. Ze względów technicznych ćwiczenia prowadzone w blokach o
podanej ilości godzin.
Zasada metody real-time PCR, zasady projektowania starterów i sond,
projektowanie
Izolacja mRNA z tkanek roślinnych, synteza komplementarnego cDNA na
matrycy RNA oraz eliminacja z roztworu mRNA zanieczyszczeń genomowym
DNA
Reakcja PCR w czasie rzeczywistym - oznaczenie względne ekspresji genów
(Relative Quantification)
Analiza i interpretacja wyników - odczyty z krzywych standardowych oraz
normalizacja ekspresji względem kontroli endogennej, interpretacja biologiczna
obserwowanych zjawisk
Razem
1
1
15
Godz.
4
5
3
3
15
Z uwagi na dynamicznie rozwój biologii molekularnej roślin zaleca się korzystanie głównie z
kompletnych materiałów udostępnionych przez wykładowcę.
1. Brown T.A. „Genomy”. PWN Warszawa 2009.
2. Bates A.D., McLennan A.G., Szweykowska-Kulińska Z., Turner P.C., White M.R.H.
„Biologia molekularna- krótkie wykłady”. PWN Warszawa 2007.
3. Lack A.J., Evans D.E. "Biologia roślin. Krótkie wykłady" - Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, 2005.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
SUBSTANCJE ANTYŻYWIENIOWE I SZKODLIWE
W PASZACH
Anti-nutritional compounds in feeds
Wykłady
Status zajęć:
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/0
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
1
-
Przedmiotem wprowadzającym jest: Podstawy żywienia zwierząt.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest omówienie substancji antyodżywczych i
szkodliwych występujących paszach, a także zapoznanie studentów ze szkodliwym
oddziaływaniem tych substancji na organizm zwierząt i ludzi. Szczególną uwagę zwraca się
na omówienie metod fizycznych, chemicznych oraz innych zabiegów, w tym metod
biotechnologicznych, obniżających zawartość substancji antyodżywczych i szkodliwych w
paszach lub zmniejszających ich szkodliwe oddziaływanie.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – zajęcia audytoryjne.
Kryteria oceny: Wiedza z wykładów – test jednokrotnego wyboru.
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie (test wyboru).
L.p.
Tematyka wykładów
Wprowadzenie. Kryteria oceny. Podział substancji antyodżywczych i
1
szkodliwych występujących w paszach
Substancje antyodżywcze i szkodliwe występujące w ziarnie żyta, nasionach
2
rzepaku (i pochodnych) oraz ich unieczynnienie
Substancje antyżywieniowe i szkodliwe w roślinach strączkowych oraz ich
3
unieczynnienie
Substancje antodżywcze i szkodliwe występujące w paszach okopowych,
4
zielonkach, kiszonkach oraz pazsach pochodzenia zwierzęcego
Azotany i azotyny w paszach. Oddziaływanie na organizm zwierząt
5
Mikotoksyny, występowanie, szkodliwość oraz ich unieczynnienie w
6
paszach. Absorbenty mikotoksyn – produkty biotechnologiczne
Metale ciężkie i inne substancje w paszach (dioksyny). Zagrożenie dla
7
organizmu zwierząt
Metody oznaczania niektórych substancji antyodżywczych występujących w
8
paszach. Prawo paszowe
Zaliczenie
9
Razem
Godz.
1
2
2
2
1
2
2
2
1
15
1. Składniki pokarmowe i antyodżywcze występujące w roślinach. Praca zbiorowa (red
Hanczakowski P., Koreleski J., Wolski T.), 2001. IZ, Kraków
2. Żywienie Zwierząt i Paszoznawstwo. Praca zbiorowa (red D. Jamroz i wsp.). Tom 1, 2, 3,
2001, PWN, Warszawa
3. Brzozowska A. Toksykologia żywności. Przewodnik do ćwiczeń. 2004, SGGW, Warszawa
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ROZRÓD ZWIERZĄT
Animal Reproduction
Dr Wiesława Młodawska
Katedra Rozrodu i Anatomii Zwierząt - WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Znajomość
procesów mitozy i mejozy, podstawowa wiedza w zakresie fizjologii rozrodu zwierząt.
Założenia i cel przedmiotu: Założeniem i celem przedmiotu jest zaznajomienie słuchaczy z
mechanizmami kierującymi procesami rozrodu ssaków, na przykładzie zwierząt
gospodarskich i laboratoryjnych.
studentów z wiadomościami na temat mechanizmów biologicznych kierujących procesami
rozrodczymi zwierząt. Zakres tematyczny wykładów obejmuje endokrynologiczną regulację
funkcji rozrodczych samców i samic, rozwój i dojrzewanie gamet do zapłodnienia,
determinację płci oraz embriogenezę układu moczopłciowego. Ponadto omawiane są
mechanizmy kierujące procesami owulacji, zapłodnienia, rozwoju zarodka i płodu, błon
płodowych i łożyska a także endokrynologia ciąży, mechanizmy porodu i laktacja.
Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w Zakładzie Doświadczalnym Katedry Rozrodu i
Anatomii Zwierząt (sala dydaktyczna), Przegorzały jest zapoznanie studentów z anatomią i
topografią układu rozrodczego samców i samic na przykładzie zwierząt gospodarskich i
laboratoryjnych. Prezentowane są metody pozyskiwania i oceny nasienia, metody oceny faz
cyklu rujowego i jajnikowego, inseminacji samic oraz kliniczne i laboratoryjne metody
rozpoznawania ciąży. Demonstracje i ćwiczenia praktyczne przeprowadzane są na zwierzętach
gospodarskich (głównie bydło i konie) i laboratoryjnych (myszy, szczury) oraz na izolowanym
materiale pozyskiwanym na terenie lokalnych ubojni. Zajęcia praktyczne odbywają się w 4
blokach tematycznych.
Kryteria oceny: Pisemne kolokwium.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin pisemny lub ustny.
Tematyka wykładów
Badania nad rozrodem zwierząt w aspekcie historycznym
Układ
rozrodczy
męski,
spermatogeneza,
cykl
i
fale
plemnikotwórczego. Ultrastruktura plemnika
Rola najądrzy w procesie dojrzewania plemników i składniki nasienia
Dojrzałość płciowa samca i samicy
Endokrynologiczna regulacja funkcji rozrodczych samców
Endokrynologiczna regulacja funkcji rozrodczych samic
Oogeneza, folikulogeneza i mechanizmy owulacji
Kapacytacja plemników i mechanizmy zapłodnienia
Rozwój zarodka i płodu
nabłonka
Godz.
1
2
1
1
1
1
2
1
1
Rozwój błon płodowych, łożysko i jego funkcje
Determinacja płci. Embriogeneza układu moczo-płciowego
Mechanizmy inicjacji porodu. Laktacja
Razem
Tematyka ćwiczeń
Blok zajęciowy: Budowa morfologiczna i histologiczna układu rozrodczego
samców zwierząt gospodarskich i laboratoryjnych:
ocena porównawcza budowy morfologicznej narządów rozrodczych samców na
izolowanym materiale; budowa histologiczna jąder i najądrzy
Zachowanie płciowe samca, metody pobierania i oceny nasienia
plan oceny przydatności samca do rozrodu, topografia i badanie kliniczne narządów
rozrodczych, pobieranie i ocena makroskopowa nasienia (ogier/buhaj)
Blok zajęciowy: Metody oceny mikroskopowej nasienia:
ocena mikroskopowa nasienia, obliczanie koncentracji plemników w ejakulacie,
ocena budowy morfologicznej plemników (sporządzanie, barwienie i ocena
rozmazów nasienia)
Blok zajęciowy: Budowa morfologiczna i histologiczna układu rozrodczego
samic zwierząt gospodarskich i laboratoryjnych:
ocena porównawcza budowy morfologicznej i histologicznej narządów rozrodczych
samic (na izolowanym materiale i preparatach histologicznych)
Ocena zachowania płciowego i metody inseminacji samic zwierząt
gospodarskich
cykl rujowy, kliniczna i ultrasonograficzna kontrola układu rozrodczego samicy;
inseminacja krowy lub klaczy (na materiale rzeźnianym i przyżyciowo)
Blok zajęciowy: Rozpoznawanie ciąży u zwierząt gospodarskich. Budowa
łożysk
kliniczne i laboratoryjne metody rozpoznawania ciąży;
ocena różnic gatunkowych w budowie łożysk na izolowanym materiale
Przebieg fizjologicznego porodu na przykładzie klaczy i przeżuwaczy.
Wybrane aspekty neonatologii
poród u klaczy i krowy;
kliniczna ocena noworodków i metody pomocy okołoporodowej
Razem
2
1
1
15
Godz.
2
2
3
2
2
2
2
15
1. Krysiak K., Świeżyński K., Anatomia Zwierząt, tom 2: Układ moczo-płciowy, str.: 290411, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa, 2001.
2. Krzymowski T. (praca zbiorowa): Fizjologia zwierząt; str.189-194; 554-638, PWRiL,
Warszawa, 1995.
3. Wierzbowski S. (praca zbiorowa). Andrologia, Wydawnictwo Platan, Kraków, 1996; 1999.
4. Bielański W., Rozród Zwierząt. PWRiL, Warszawa, 1979.
5. Bielańska-Osuchowska Z., Embriologia. PWRiL, Warszawa, 1993; 2001.
1. Biliński Sz., Bielańska-Osuchowska Z., Kawiak J., Przełęcka A. (praca zbiorowa):
Ultrastruktura i funkcja komórki. Oogeneza, tom 6,str.:153-199;217-247, Wydawnictwo
naukowe PWN, Warszawa, 1994.
2. Kurpisz M. (praca zbiorowa), Molekularne podstawy rozrodczości człowieka i innych
ssaków. Część II: Zasady funkcjonowania narządów i komórek rozrodczych, str.: 115-202,
Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań, 2002.
3. Łukaszyk A., Bilińska B., Kawiak J., Bielańska-Osuchowska Z. (praca zbiorowa).
Ultrastruktura i funkcja komórki, tom 7: Mechanizmy regulujące spermatogenezę, PWN,
Warszawa, 1998.
4. Jura Cz., Klag. J. Podstawy embriologii zwierząt i człowieka t. I i II. PWN, Warszawa
2005.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
PRZYRODNICZE SKUTKI NAWOŻENIA
Ecological Aspects of Fertilization
Prof. dr hab. Barbara Filipek-Mazur
Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
Przedmiotem wprowadzającym będzie Ochrona środowiska, która studenci realizują na III
semestrze studiów I stopnia.
Założenia i cel przedmiotu: W ramach przedmiotu omawiane są zagadnienia dotyczące m.in
kompleksowego oddziaływania nawozów mineralnych (jedno i wieloskładnikowych) oraz
naturalnych i organicznych na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby (m.in.
pH, materia organiczna) oraz na zmiany jakości środowiska wodnego i powietrza
atmosferycznego.
studentów z wiadomościami na temat możliwości wystąpienia negatywnych skutków
stosowania nawozów, przy niewłaściwej ich aplikacji pod względem dawki i termu.
Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w laboratorium jest zapoznanie studentów z
metodami ustalania dawek nawozów mineralnych i naturalnych oraz oznaczanie zawartości N
mineralnego w glebie i C organicznego, a także zawartości niektórych metali ciężkich (Cd).
Kryteria oceny: Ćwiczenia - raport z wykonania zadania, wykłady – test.
Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie.
Tematyka wykładów
Charakterystyka nawozów mineralnych, naturalnych i organicznych
Oddziaływanie nawożenia mineralnego (zwłaszcza azotowego) na odczyn gleby i
wynikające z jego zmiany inne właściwości gleb.
Wpływ nawożenia na ilość i rodzaj połączeń próchnicznych w glebach – wartość
próchnicotwórcza nawozów organicznych.
Godz.
2
1
1
Wymywanie składników biogennych w zależności od warunków klimatycznoglebowych i poziomu nawożenia.
2
Problem eutrofizacji środowiska (szczególnie wód) – udział rolnictwa w tym
zjawisku.
1
Nawożenie a zawartość azotanów w glebach, wodach i roślinach.
1
Emisja zawiązków azotowych do atmosfery pochodzących z gospodarki roślinnej
i zwierzęcej
2
Siarka w glebach-nawozach-roślinach – problemy niedoboru siarki w glebach,
szczególnie przy uprawach roślin pobierających większe jej ilości – nowe
nawozy wieloskładnikowe zawierające siarkę
Fluor w nawozach i środowisku
1
Chlor w nawozach i jego szkodliwość dla roślin
1
Metale ciężkie – wpływ nawożenia na ich ruchliwość w środowisku i pobieranie
przez rośliny
2
1
Razem
Tematyka ćwiczeń
Stan nawożenia (nawozy mineralne i organiczne) w Polsce i krajach Unii
Europejskiej – pokrycie potrzeb pokarmowych roślin uprawnych a zasobność
gleb w składniki pokarmowe.
Oddziaływanie zakładów chemicznych produkujących nawozy mineralne na
środowisko
Zmiany zawartości węgla i azotu w glebach w wyniku zróżnicowanego
nawożenia mineralnego i organicznego.
Emisja gazów pochodzących z rolnictwa a wtórne skutki zanieczyszczenia
powietrza atmosferycznego
Nitrozoaminy w glebach UR
Nawożenie a aktywność biologiczna gleb
Wpływ nawożenia na obecność WWA w glebach
Znaczenie kompostów w utrzymaniu żyzności gleb (w tym metody
kompostowania)
Azotany w płodach rolnych
Wpływ nawożenia na jakość roślin
Razem
15
Godz.
Publikacje naukowe polecane przez Prowadzącego
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
FIZJOLOGIA ODPORNOŚCI NA CZYNNIKI
ABIOTYCZNE I BIOTYCZNE
Physiology of plant resistance to abiotic and biotic factors
Prof. dr hab. Maria Leja
2
1
1
2
1
2
1
2
1
2
15
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Studentów
uczestniczących w kursie obowiązuje znajomość biochemii i fizjologii roślin.
Założenia i cel przedmiotu: Zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi
mechanizmu reakcji odpornościowych roślin w odniesieniu do abiotycznych i biotycznych
czynników ze szczególnym uwzględnieniem patogenów i szkodników. Tematyka obejmuje
charakterystykę związków wtórnych uczestniczących w reakcjach odpornościowych, reakcje
roślin na stresy środowiskowe wywołane czynnikami abiotycznymi ( stres wodny, termiczny,
radiacyjny, solny, oksydacyjny), reakcje roślin na działanie patogenów i szkodników,
wzajemne oddziaływanie roślin i owadów, zjawiska allelopatii.
studentów z wiadomościami na temat reakcji odpornościowych roślin na stresy środowiskowe
oraz działania patogenów i szkodników. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w
laboratorium. jest zapoznanie studentów z metodami oznaczania składników roślin
uczestniczących reakcjach odpornościowych.
Kryteria oceny: Cykliczne sprawdziany pisemne
Tematyka wykładów
związków
wtórnych
uczestniczących
Charakterystyka
w
reakcjach
odpornościowych
Pojęcie stresu, unikanie i tolerancja stresu, ogólne reakcje roślin na stresy, stres
wodny
Mechanizmy odporności i tolerancji na stres termiczny, radiacyjny, zasolenia,
oksydacyjny oraz zanieczyszczenie środowiska
Ogólna charakterystyka odporności roślin na czynniki biotyczne. Odporność
bierna i odporność indukowana
Indukowane mechanizmy obronne. Reakcja nadwrażliwości Charakterystyka
fitoaleksyn i białek PR. Bariery strukturalne.
Wzajemne oddziaływanie patogen-roślina. Elicytory, supresory, cząsteczki
sygnałowe. Enzymy i toksyny wydzielane przez patogen
Oddziaływanie wzajemne roślin wyższych, podstawy allelopatii
Mechanizmy odporności roślin na szkodniki. Odporność bierna i czynna
Interakcje pomiędzy rośliną a szkodnikiem, oddziaływanie hormonalne w relacji
roślina-owad.
Razem
Godz.
2
2
3
2
3
3
2
2
1
15
Tematyka ćwiczeń
Oznaczanie przepuszczalności błon lipidowo-białkowych w wyniku stresu
temperatur ujemnych. Przygotowanie doświadczenia dotyczącego stresu
uszkodzenia mechanicznego korzeni marchwi
Oznaczenie związków fenolowych i zawartości izokumaryny (fitoaleksyny) w
mechanicznie uszkodzonych korzeniach marchwi.
Pomiar zawartości proliny w tkance roślinnej poddanej stresowi zasolenia
Razem
Godz.
3
3
4
15
1. Biologia odporności roślin na patogenny i szkodniki Kozłowska M., Konieczny G.AR
Poznań, 2003.
2. Ekologia biochemiczna. J.B. Harborne.PWN 1997.
3. Allelopatia. Wójcie-Wojtkowiak D, Politycka B, Weyman-Kaczmarkowa W. AR Poznań
1998.
1. Dixon R.A., Lamb C.J., Molecular communication and interactions between plants and
microbial pathogens. Annu.Rev. Plant Physiol. Plant Mol.Biol. 1990. 41: 339-367.
2. Dixon R.A., Harrison M. J., Lamb C.J., Early events in the activation of plant defense
responses. Annu. Rev. Phytopathol. 1994. 32: 479-501.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOAKUMULACJA AZOTANÓW I METALI CIĘŻKICH
W ROŚLINACH
Nitrates and heavy metals accumulation in plants
Prof. dr hab. Stanisław Rożek, dr hab. Renata Wojciechowska
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Fizjologia
roślin (gospodarka mineralna z elementami nawożenia mineralnego, wzrost i rozwój roślin).
Założenia i cel przedmiotu: Przedstawienie jednolitego systemu uprawy, nawożenia,
doboru gatunków w dostosowaniu do czynników glebowo-klimatycznych oraz reakcji
fizjologicznej roślin, szczególnie warzyw, pozwalającej na uzyskanie plonu o niskiej
zawartości azotanów, azotynów, metali ciężkich, szkodliwych dla zdrowia konsumentów.
studentów z wiadomościami na temat najnowszych osiągnięć agroekologii w odniesieniu do
produkcji warzyw i owoców o najwyższej wartości biologicznej i konsumpcyjnej ze
szczególnym uwzględnieniem możliwości efektywnego obniżenia bioakumulacji azotanów
oraz metali ciężkich, zwłaszcza kadmu i ołowiu. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych
w laboratorium jest zapoznanie studentów z metodami oznaczania zawartości azotanów w
materiale roślinnym oraz wskaźnikami fizjologicznymi pozwalającymi ocenić reakcje roślin
na nadmiar metali ciężkich.
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie pisemne.
Tematyka wykładów
Informacja o toksyczności azotanów i azotynów dla zdrowia różnych grup
konsumentów (niemowlęta, młodzież, ludzie zdrowi i chorzy, kobiety ciężarne oraz
normy dopuszczające maksymalną zawartość tych związków w produktach
żywnościowych, w tym w warzywach świeżych, obowiązujące w Polsce i w innych
krajach. Czynniki genetyczne, glebowe, nawożeniowe (szczególnie nawożenie
azotem) oraz klimatyczne mające wpływ na pobieranie azotanów przez rośliny.
Mechanizm pobierania, dystrybucji i metabolizm azotanów w roślinie, ze
szczególnym uwzględnieniem metabolizmu węgla (fotosynteza, odddychanie) oraz
jego wpływu na syntezę organicznych związków azotowych u roślin.
Normy dopuszczające maksymalną zawartość metali ciężkich w produktach
żywnościowych obowiązujące w Polsce i innych krajach. Negatywny wpływ metali
ciężkich na organizmy roślinne i zdrowie konsumenta. Czynniki genetyczne,
glebowe i nawożeniowe mające istotny wpływ na bioakumulację metali ciężkich, a
zwłaszcza kadmu i ołowiu przez rośliny.
Markery określające tolerancję i jej brak u roślin na podwyższoną zawartość metali
ciężkich. Podstawy prognozowania plonów, szczególnie warzyw z obniżoną
zawartością metali ciężkich, a zwłaszcza kadmu i ołowiu.
Razem
Godz.
5
Tematyka ćwiczeń
Metody oznaczania zawartości azotanów w roślinach: paski wskaźnikowe, metoda
kolorymetryczna, potencjometryczna.
Oznaczanie zawartości azotanów w różnych częściach użytkowych przyniesionych
przez studentów warzyw i owoców metodą potencjometryczną.
Zmiany aktywności reduktazy azotanowej w liściach wybranych warzyw
liściowych w zależności od czynników wewnętrznych (miejsce na roślinie) oraz
zewnętrznych (doświetlanie, nawożenie azotem).
Wykazanie toksyczności kadmu na siewkach fasoli.
Pomiar fluorescencji chlorofilu rzęśli wykorzystanej do fitoremediacji chromu.
Razem
Godz.
2
4
4
2
15
4
4
4
1
15
1. Kopcewicz J., Lewak S., 2005. Fizjologia roślin, PWN, Warszawa.
1. Kabata-Pendias A., Mukherjee A.B., 2007. Trace elements from soil to human, Springer.
Oryginalne prace naukowe dostępne w Katedrze Fizjologii Roślin oraz w Katedrze Uprawy
Roli i Nawożenia Roślin Ogrodniczych Wydziału Ogrodniczego UR w Krakowie.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOPOLIMERY
Biopolymers
Dr Paweł Satora, dr Paweł Sroka
WTŻ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
30/30
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
4
-
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Zaliczenie
kursów z następujących przedmiotów realizowanych zgodnie ze standardami: Chemia
organiczna, Biochemia, Biofizyka, Inżynieria bioprocesowa, Mikrobiologia przemysłowa.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z właściwościami
fizycznymi i chemicznymi biopolimerów, sposobem ich analizy oraz wykorzystania.
Szczególna uwaga zostanie zwrócona na nowe kierunki badań, w tym izolacji i modyfikacji
chemicznej makrocząsteczek pochodzenia roślinnego i mikrobiologicznego. W ramach
wykładów zostaną omówione także nowoczesne wykorzystanie biopolimerów w
biotechnologii, medycynie, farmacji, technologii żywności i kosmetologii. W ramach
ćwiczeń studenci zapoznają się z właściwościami fizycznymi, chemicznymi, biosyntezą i
sposobami izolacji makrocząsteczek, syntezą biopolimerów modyfikowanych chemicznie
oraz praktycznym wykorzystaniem otrzymanych polimerów w biotechnologii i przemyśle.
Metody dydaktyczne/nauczania: Prowadzący zajęcia będzie prowadził wykłady, wykłady z
dyskusją, ćwiczenia laboratoryjne.
Kryteria oceny: Wykłady: egzamin pisemny na ocenę, Ćwiczenia: sprawozdania z
wybranych ćwiczeń, ocena z kolokwium zbiorczego.
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie.
1.
2.
3.
4.
5.
Tematyka wykładów
Godz.
Wprowadzenie do przedmiotu: podstawowe definicje, rys historyczny
2
Charakterystyka różnych grup biopolimerów: podział biopolimerów pod
2
względem pochodzenia i budowy chemicznej oraz ich cechy
charakterystyczne
Metody badań biopolimerów: spektroskopowe - UV/VIS, IR, NMR,
4
chromatograficzne – HPLC, TLC, GC, termiczne, reologiczne, dyfrakcyjne,
Przegląd najważniejszych biopolimerów – ich struktura i właściwości:
8
biopolimery roślinne – celuloza, skrobia, ligniny, pektyny, galaktomannany,
agar, karagen, alginiany, biopolimery zwierzęce – żelatyna, kolagen,
biopolimery pochodzenia mikrobiologicznego – celuloza bakteryjna, dekstran,
ksantan, pullulan, chityna i chitozan, glukany, kurdlan, gelan, PHA, kwasy
tejchowe,
Biosynteza polimerów: wpływ warunków hodowli, składu podłoża, izolacja i
4
oczyszczanie, doskonalenie szczepów hodowlanych
6.
7.
8.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Modyfikacja chemiczna biopolimerów: chemicznie modyfikowana celuloza i
skrobia, hydroliza chityny, kopolimeryzacja szczepiona
Biodegradacja biopolimerów i ich pochodnych
Zastosowanie biopolimerów w biotechnologii, farmacji i medycynie oraz
cechy biopolimerów przemysłowych, perspektywiczne zastosowania
biopolimerów,
Razem
6
2
2
30
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Glikogen - izolacja z wątroby metodą Ostwalda. Skrobia – oznaczanie
5
zawartości (metoda polarymetryczna), oznaczanie zawartości amylozy
(metoda jodometryczna), oznaczanie zawartości grup aldehydowych (liczba
redukcyjna)
Glikogen – oznaczanie zawartości metodą antronową. Celuloza – oznaczanie
5
zawartości celulozy i α-celulozy w surowcach roślinnych.
Identyfikacja szczepów bakterii kwasu mlekowego produkujących
5
egzopolisacharydy, izolacja EPS z kultur mlecznych i ich ilościowe
oznaczanie
Izolacja pektyny z surowców roślinnych, oznaczenie stopnia metylacji
5
uzyskanego biopolimeru. Synteza karboksymetylocelulozy i nitrocelulozy,
określenie rozpuszczalności otrzymanej substancji.
Acetylowanie skrobi. Kopolimeryzacja szczepiona akryloamidu ze skrobią,
5
oznaczenie pęczliwości uzyskanego produktu.
Zastosowanie biopolimerów do immobilizacji enzymów i mikroorganizmów –
5
wyznaczenie temperatury żelowania wybranych biopolimerów (karageny),
flokulacja zawiesin z udziałem polielektrolitów naturalnych, sieciowanie
makrocząsteczek za pomocą metali wielowartościowych.
Razem
30
1. Floriańczyk Z., Penczek S. 1998. Chemia polimerów, Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa.
2. Kozik A. 1999. Zastosowanie immobilizowanych białek w biotechnologii i biochemii
analitycznej. Wyd. Instytutu Biologii Molekularnej UJ, Kraków.
3. Smith R. 2005. Biodegradable polymers for industrial applications. Woodhead Publishing
Limited, Cambridge, UK.
1. Chiellini E., Sunamoto J., Migliaresi C., Ottenbrite R.M., Cohn D. 2002. Biomedical
polymers and polymer therapeutics. Kluwer Academic Publishers, Nowy Jork, USA.
2. Sęk D., Włochowicz A. 1996. Chemia polimerów i polimery biodegradowalne.
Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź.
3. Domb A.J., Kost J., Wiseman D.M. 1997. Handbook of Biodegradable Polymers. CRC
Press, Broken Sound Parkway, USA.
4. Dumitriu S. 2002. Polymeric Biomaterials. Marcel Dekker Inc., Nowy Jork, USA.
5. Mohanty A.K., Misra M., Drzal L.T. 2005. Natural Fibers, Biopolymers, and
Biocomposites. CRC Press, Broken Sound Parkway, USA.
6. Peppas N.A., Langer R.S. 1993. Advances in Polymer Science 117. Biopolymers I.
Springer-Verlag, Berlin.
7. Peppas N.A., Langer R.S. 1995. Advances in Polymer Science 122. Biopolymers II.
Springer-Verlag, Berlin, Niemcy.
8. Spencer J.F.T., Ragout de Spencer A.L. 2001. Food Microbiology Protocols. Humana
Press Inc., New Jersey, USA.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BIOTECHNOLOGIA MLECZARSKA
Biotechnology of the dairy industry
Prof. dr hab. Genowefa Bonczar, dr hab. Monika Wszołek,
Dr hab. Jacek Domagała, dr inż. Marek Sady
Katedra Przetwórstwa Produktów Zwierzęcych - WTŻ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
45/30
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
5
-
Przedmiotami wprowadzającymi są: Chemia organiczna – podstawowe wiadomości nt.
białek, tłuszczów, węglowodanów i ich przemian, Biochemia – podstawowe wiadomości nt.
enzymów i ich klasyfikacji oraz procesów fermentacyjnych, Mikrobiologia – podstawy
klasyfikacji i charakterystyka drobnoustrojów oraz Genetyka/Inżynieria genetyczna –
podstawy modyfikacji genetycznej organizmów.
Założenia i cel przedmiotu: Zapoznanie studentów z biotechnologicznymi aspektami
przetwórstwa mleka, tj.: teoretycznymi podstawami produkcji mlecznych napojów
fermentowanych, serów podpuszczkowych i twarogowych, kwasu mlekowego i laktozy;
prowadzeniem czystych kultur mleczarskich i ich znaczeniem w technologii; technologiczną
rolą enzymów endogennych mleka, enzymów pochodzenia mikrobiologicznego oraz
preparatów enzymatycznych stosowanych w mleczarstwie; biochemicznymi przemianami
zachodzącymi w składnikach mleka podczas procesów przetwarzania i ich wpływem na
jakość produktów; możliwościami wykorzystania inżynierii genetycznej w mleczarstwie.
Nauczenie studentów praktycznego wykorzystania czystych kultur mleczarskich i preparatów
enzymatycznych w produkcji sera podpuszczkowego i twarogowego, mlecznych napojów
fermentowanych, praktycznego zastosowania podstawowych metod analitycznych służących
do oceny produktów, oraz oznaczania aktywności wybranych enzymów.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykład z wykorzystaniem prezentacji przygotowanych w
programie Power Point. Ćwiczenia laboratoryjne technologiczne – produkcja mlecznych
napojów fermentowanych i serów. Ćwiczenia laboratoryjne analityczne – analiza produktów,
oznaczanie aktywności enzymów oraz skutków modyfikacji enzymatycznych mleka.
Samodzielna praca studenta – przygotowanie sprawozdań z ćwiczeń zawierających uzyskane
wyniki i ich interpretację.
Kryteria oceny: Opanowanie wiedzy teoretycznej z zakresu tematyki wykładów. Rozumienie
procesów biochemicznych zachodzących podczas przetwarzania mleka i ich wpływu na
jakość gotowego produktu. Umiejętność praktycznego zastosowania szczepionek
mleczarskich i preparatów enzymatycznych w produkcji mlecznych napojów
fermentowanych i serów, znajomość podstawowych metod oceny organoleptycznej i
fizykochemicznej mlecznych napojów fermentowanych i serów, znajomość metod oznaczania
aktywności wybranych enzymów.
Forma i warunki zaliczenia: Indywidualne sprawozdanie studenta z każdego ćwiczenia
Kolokwium zaliczeniowe pisemne obejmujące tematykę ćwiczeń, Egzamin pisemny opisowy
z zakresu tematyki wykładów.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tematyka wykładów
Godz.
Technika i technologia stosowania czystych kultur w mleczarstwie: Rodzaje
6
kultur startowych, skład mikrobiologiczny i charakterystyka. Grzybki kefirowe,
skład mikrobiologiczny i charakterystyka. Symbioza mikroflory jogurtowej i
kefirowej. Metody produkcji szczepionek mleczarskich. Przyczyny złej
aktywności zakwasów. Charakterystyka homo- i hetero fermentacji mlekowej.
Zaburzenia fermentacji w przemyśle mleczarskim
Mleczne napoje fermentowane: Jogurt, kefir, mleko acidofilne, mleko bifidusowe,
6
mleko zsiadłe, maślanka, kumys, śmietana ukwaszona - charakterystyka,
właściwości odżywcze. Metody produkcji mlecznych napojów fermentowanych.
Wady mlecznych napojów fermentowanych
Probiotyki i prebiotyki w mleczarstwie. Właściwości funkcjonalne probiotyków i
3
prebiotyków. Produkcja mlecznych produktów fermentowanych z udziałem
bakterii probiotycznych
Produkcja kwasu mlekowego. Wykorzystanie kwasu mlekowego w przemyśle
3
spożywczym. Produkcja laktozy
Enzymy w mleku i technologii mleczarstwa. Enzymy endogenne mleka i ich
6
funkcje technologiczne. Enzymy pochodzenia mikrobiologicznego. Enzymy
wykorzystywane w mleczarstwie. Podpuszczka i inne preparaty koagulujące
Modyfikacje enzymatyczne białek mleka. Modyfikacje składu i właściwości
3
mleka metodami inżynierii genetycznej
Zakwasy serowarskie – skład mikrobiologiczny i rola zakwasów w dojrzewaniu
6
serów. Mechanizm krzepnięcia kwasowego i podpuszczkowego. Podstawy
wyrobu serów. Klasyfikacja serów, charakterystyka, wartość odżywcza
Mikroklimatyczne i biotechnologiczne czynniki warunkujące dojrzewanie serów.
6
Przemiany biochemiczne laktozy, cytrynianów, białek i tłuszczu zachodzące
podczas dojrzewania serów
Przemiany biochemiczne zachodzące podczas dojrzewania serów typu
6
szwajcarskiego, holenderskiego, włoskiego, czedaryzowanych, z porostem i
przerostem pleśni oraz serów maziowych. Metody przyspieszania dojrzewania
serów
Razem
45
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Ocena aktywności zakwasów mleczarskich i mocy preparatów koagulujących
4
Produkcja mlecznych napojów fermentowanych
4
Ocena mlecznych napojów fermentowanych
4
Produkcja sera podpuszczkowego dojrzewającego
6
Produkcja sera twarogowego
4
Wpływ procesów technologicznych na enzymy rodzime mleka. Modyfikacje
4
enzymatyczne białek mleka
7.
Ocena organoleptyczna i fizykochemiczna serów
4
30
Razem
1. Fox.P.F., McSweeney P.L.H., Cogan T.M., Guine T.P. 2004. Cheese. Chemistry Physics
and Microbiology. Vol. 1 I 2. Elsevier Academic Press, Amsterdam-Tokyo.
2. Tamime A.Y., Robinson R.K. 1999. Yoghurt. Science and Technology. Woodhead
Publishing LTd., Cambridge.
3. Robinson R.K., Tamime A.Y., Wszołek M. 2002. Microbiology of fermented milks. W:
Dairy Microbiology Handbook (Red. R. K. Robinson), John Wiley & Sons Inc. New
York, 367-490
4. Koroleva N.S. 1988. Starters for fermented milks – section 4: kefir and kumys starters. W:
Fermented Milks – Science and Technology IDF Doc. 227, 35-40.
5. Stepaniak L. 2004. Dairy Enzymology. International Journal of Dairy Technology, 57,
2/3, 153-171.
6. Molska I.: Mikrobiologia mleczarska. PWRiL, Warszawa 1988.
7. Praca zbiorowa: Ćwiczenia z analizy mleka i produktów mlecznych. Red. S. Zmarlicki,
Warszawa 1981
8. Praca zbiorowa: Mleczarstwo – zagadnienia wybrane. Red. S. Ziajka. Wydawnictwo ART
Olsztyn 1997.
9. Kammerlehner J.: Labkäse-Technologie. Band III. Verlag Th. Mann, Gelsenkirchen-Buer
1989.
1. Riemelt I, Bartel B., Malczan M.: Milchwirtschaftliche Mikrobiologie. Behr’s Verlag,
Hamburg 1996.
2. International Dairy Journal 2006, 16,6.
3. Przegląd Mleczarski.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ANTYOKSYDANTY W ŻYWNOŚCI
The antioxidants in food
Prof. dr hab. Teresa Fortuna, dr Robert Socha
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
30/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
3
-
Wprowadzeniem do przedmiotu „Antyoksydanty w żywności” są przedmioty realizowane na
pierwszym roku studiów: Chemia ogólna i fizyczna, Biochemia, Chemia Organiczna.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest przekazanie studentom wiadomości na
temat naturalnych i syntetycznych antyoksydantów występujących w żywności, roli jaką
spełniają w żywności i organizmie człowieka, metod ich wykrywania oraz możliwości
zastosowania.
Metody dydaktyczne/nauczania: Metodami nauczania będą wykłady, podczas których
studenci zdobędą wiedzę na temat antyoksydantów występujących w żywności, ze
szczególnym uwzględnieniem metod ich oznaczania i izolowania z żywności, oraz ich
właściwości prozdrowotnych. Ponadto na ćwiczeniach laboratoryjnych studenci będą się
zapoznawać z praktycznymi metodami ich izolowania i oznaczania, z wykorzystaniem metod
analizy instrumentalnej (np. wysokosprawnej chromatografii cieczowej - HPLC), jak również
będą badać właściwości antyoksydacyjne składników żywności.
Kryteria oceny: Wykład – egzamin, ćwiczenia – zaliczenie.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin – forma pisemna w postaci pytań opisowych,
Ćwiczenia –oceniana jest obecność, czynny udział w ćwiczeniach, jak również sprawozdania
z wykonanych doświadczeń.
Tematyka wykładów
Godz.
1. Charakterystyka naturalnych antyoksydantów występujących w żywności
3
2. Źródła naturalnych antyoksydantów, charakterystyka chemiczna i właściwości
3
antyoksydacyjne w zależności od pochodzenia biologicznego
3. Przeciwutleniacze w prewencji chorób; działanie ochronne przed stresem
3
oksydacyjnym, chorobami krążenia, suplementacja żywności antyoksydantami
4. Interakcje przeciwutleniaczy z mikroflorą przewodu pokarmowego, aktywność
3
antybakteryjna i antygrzybowa antyoksydantów
5. Wpływ obróbki technologicznej na zawartość antyutleniaczy w produktach
3
spożywczych; wpływ obróbki mechanicznej, hydrotermicznej, mikrobiologicznej
6. Biomarkery w ocenie działania ochronnego przeciwutleniaczy
3
7. Wchłanianie antyoksydantów, modele in vitro i in vivo w badaniach nad
3
aktywności dostępności antyoksydantów
8. Metody oznaczania aktywności antyoksydacyjnej próbek żywności
3
9. Metody uzyskiwania naturalnych antyoksydantów z żywności, nowoczesne
3
metody analizy antyoksydantów w wykorzystaniem chromatografii cieczowej i
gazowej
Zastosowania
antyoksydantów
jako
utrwalaczy
żywności,
wpływ
3
10.
przechowywania i przetwarzania żywności na zawartości antyoksydantów i
aktywność antyoksydacyjną
Razem
30
1.
2.
3.
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Izolacja i identyfikacja naturalnych antyoksydantów z żywności z
5
wykorzystaniem metod analizy instrumentalnej (wysokosprawna chromatografia
cieczowa)
Ocena aktywności antyoksydacyjnej związków fenolowych pochodzących z
5
żywności przy użyciu wolnych rodników (DPPH, ABTS)
Oznaczanie
zawartości
antyoksydantów
z
wykorzystaniem
metod
5
spektrofotometrycznych (oznaczanie zawartości antocyjanów, sumy związków
fenolowych)
Razem
15
1. Sikorski E. (red) 2007. Chemia Żywności, Wydawnictwo SGGW.
2. Bali S., 2001. Antyoksydanty w medycynie i zdrowiu człowieka, Medyk, Warszawa.
3. Grajek W. (red) 2007 Przeciwutleniacze w żywności, WNT, Warszawa.
4. Pokorny J. (red) 2001 Antioxidants in food, CRC Press, Washington D.C.
5. Nollet M.L.M. (red) Food Analysis by HPLC, Marcel Dekker Inc, New York, Basel.
1. Szczepanik W. 2004. Metody instrumentalne w analizie żywności, Wydawnictwo PWN.
2. Witkiewicz Z. 2000. Podstawy chromatografii, WNT.
3. Czikow P., Łaptiew J. 1983, Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, PWRiL.
4. Kączkowski J. 2005 Podstawy biochemii, WNT.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
EMBRIOLOGIA I ROZMNAŻANIE ROŚLIN
Embriology and plant reproduction
Prof. dr hab. Maria Klein, dr Ewa Grzebelus
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
przedmiotów oraz wymagań wstępnych.
Założenia i cel przedmiotu: Zapoznanie studentów z różnymi systemami rozmnażania, ze
szczególnym uwzględnieniem rozmnażania amfimiktycznego u roślin okrytonasiennych.
Wykłady obejmują budowę i funkcję organów generatywnych, procesy mikro- i
megasporogenezy, powstawanie gametofitów męskich i żeńskich, przebieg fazy
progamicznej oraz podwójnego zapłodnienie, rozwój zarodka i bielma. Przedstawione
zostaną różne typy apomiksji, a także wykorzystanie procesów embriologicznej w
biotechnologii i praktyce hodowlanej (androgeneza, gynogeneza, samoniezgodność, męska
sterylność, zapłodnienie in vitro).
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – prezentacje multimedialne, Ćwiczenia – zajęcia
praktyczne, obserwacja mikroskopowa struktur embriologicznych.
Kryteria oceny: Znajomość zagadnień embriologicznych.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin pisemny, cykliczne sprawdziany.
Tematyka wykładów
Charakterystyka różnych systemów rozmnażania (amiksja, amfimiksja,
apomiksja). Cykl życiowy roślin okrytonasiennych. Przemiana pokoleń, faza
diploidalna i haploidalna.
Powstawanie, budowa i funkcja organów generatywnych roślin okrytonasiennych.
Genetyczna regulacja morfogenezy kwiatu.
Powstawanie i budowa gametofitów: męskiego i żeńskiego.
Godz.
2
2
2
Zapylenie i zapłodnienie. Charakterystyka fazy progamicznej. Podwójne
zapłodnienie. Izolacja gamet. Zapłodnienie in vitro.
Prezygotyczne bariery krzyżowalności. Samoniezgodność sporofitowa i
gametofitowa. Genetyczne podłoże samoniezgodności.
Rozwój zarodka i bielma. Typy embriogenezy. Zaburzenia w rozwoju bielma i
zarodka-niezgodność postzygotyczna.
Apomiksja i jej znaczenie. Klasyfikacja zjawisk apomiktycznych
2
Embriologia eksperymentalna. Przykłady wykorzystania struktur i procesów
embriologicznych w biotechnologii
Razem
1
2
2
2
15
Tematyka ćwiczeń
Rozmnażanie generatywne i wegetatywne. Przykłady ilustrujące różne typy
rozmnażania.
Budowa organów generatywnych na przykładzie wybranych gatunków roślin
uprawnych.
Rozwój gametofitu męskiego. Przebieg mikrosporogenezy
i mikrogametogenezy
Budowa pyłku na przykładzie wybranych gatunków roślin.
Ocena żywotności pyłku:
metoda acetokarminowa
metoda Aleksandra
kiełkowanie pyłku na pożywce sacharozowo-agarowej
Przebieg megasporgenezy z wykorzystaniem preparatów trwałych. Rozwój
woreczków zalążkowych:
monosporowych
bisporowych,
tetrasporowych
Techniki zapylania.
Obserwacje fazy progamicznej i podwójnego zapłodnienia.
Preparowanie zarodków i określanie ich stadiów rozwojowych
Budowa nasion roślin jedno i dwuliściennych.
Godz.
2
Androgeneza i gynogeneza jako przykłady sporofitycznego rozwoju zarodków.
Razem
1
15
2
2
2
2
2
2
1. Rodkiewicz B., Śnieżko R., Fyk B., Niewęgłowska B., Tchórzewska D., 1996. Embriologia
2. Angiospermae rozwojowa i eksperymentalna. WUMC-S, Lublin.
1. Raghavan V., 1997. Molecular embriology of flowering plants, Cambridge University
Press 1997.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
BIOCHEMIA WITAMIN
Biochemistry of vitamins
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/15
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
2
-
Założenia i cel przedmiotu: Zapoznanie studentów z chemiczną strukturą, funkcjami
biochemicznymi i fizjologicznymi naturalnie występujących witamin.
studentów z wiadomościami na temat chemicznej struktury oraz biochemicznymi i
fizjologicznymi funkcjami naturalnie występujących witamin. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń
prowadzonych w laboratoium jest zapoznanie studentów z metodami oznaczania zawartości
witamin i ich pochodnych w różnych obiektach.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin pisemny.
Tematyka wykładów
Definicja witamin, systematyka, rola witamin w żywieniu człowieka, pojęcie
awitaminozy, hipowitaminozy, hiperwitaminozy
Witaminy z grupy B. Budowa, biosynteza, witaminy jako koenzymy
Witamina C. Budowa, biosynteza i rozkład, funkcje biochemiczne, udział w
reakcjach redox, rola kwasu askorbinowego w procesie „zmiatania” wolnych
rodników
Witamina A i jej pochodne. Budowa, biosynteza, funkcje biochemiczne
karotenoidów procesach widzenia. Rola beta-karotenu jako antyoksydanta
Witaminy pochodne steroli (witamina D). NNKT . Funkcje biochemiczne NNKT
NIKT steroli w błonach biologicznych
Bioflawonoidy (witamina P). Budowa, biosynteza i rozkład, funkcje biochemiczne
Witamina E. Budowa, biosynteza i rozkład. Biochemiczne funkcje tokoferolu, rola
w neutralizowaniu aktywnych form tlenu. Witamina K. Biochemiczne funkcje
filochinonu i ubichinonu w fotosyntezie i procesach oddechowych
Razem
Godz.
2
Tematyka ćwiczeń
Sporządzenie prawidłowego jadłospisu pokrywającego zapotrzebowanie na
witaminy dla różnych grup wiekowych
Oznaczanie witamin z grupy B w preparatach farmaceutycznych
Oznaczanie zawartości kwasu askorbinowego materiale roślinnym (kapusta,
papryka, brokuł)
Oznaczanie zawartości beta-karotenu w materiale roślinnym (marchew, papryka)
Wpływ czynników zewnętrznych na metabolizm witamin. Pomiar stopnia
degradacji kwasu askorbinowego w wyniku oddziaływania wysokiej temperatury,
Godz.
2
3
2
2
2
2
2
15
2
2
2
2
odczynu środowiska, napowietrzania. Pomiar stopnia rozkładu beta-karotenu pod
wpływem światła
Oznaczanie zawartości bioflawonoidów w różnych owocach na podstawie widma
absorpcyjnego UV/VIS
Owoce i warzywa jako źródło witamin. Ćwiczenie o charakterze seminaryjnym.
Tematyka przygotowana przez studentów
Razem
2
3
15
1. Moszczyński P., Pyć R. Biochemia witamin , cz.I. Witaminy grupy B i koenzymy. PWN
1998.
2. Moszczyński P., Pyć R. Biochemia witamin , cz. II. Witaminy litofilne PWN 1998.
1. Amparo Asensi-Fabado M., Munne – Bosch S. Vitamins in plants: occurence, biosynthesis
and antioxidant function. 2010. Trends in Plant Science. 15(10): 1360-1385.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
WOLNE RODNIKI
Free radicals
Dr Aleksandra Duda – Chodak, dr inż. Tomasz Tarko
WTŻ
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
15/0
-
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
1
-
wprowadzające: chemia ogólna, chemia organiczna, biochemia. Wymagania wstępne: Student
powinien wykazywać się znajomością budowy atomu. Przydatna będzie znajomość budowy,
właściwości oraz roli w komórce eukariotycznej najważniejszych grup związków
organicznych – białek, węglowodanów, lipidów, nukleotydów. Znacznie ułatwi zrozumienie
przedstawianych zagadnień znajomość podstawowych procesów metabolicznych: oddychania
komórkowego, fotosyntezy itp.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów ze znaczeniem
wolnych rodników i reaktywnych form tlenu dla organizmu, ze szczególnym
uwzględnieniem człowieka. Podczas zajęć zostanie omówiona zarówno rola fizjologiczna
wolnych rodników, jak i ich negatywny wpływ na struktury komórkowe i tkanki.
Przedstawione zostaną współczesne teorie na temat rodnikowego podłoża starzenia się
organizmu i różnych chorób.
wykładów.
Kryteria oceny: Zaliczenie pisemne.
Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest ocena z egzaminu
pisemnego.
Tematyka wykładów
Metabolizm tlenowy. Wolne rodniki a reaktywne formy tlenu (RFT) – definicje,
przykłady, struktura chemiczna i właściwości.
Mechanizmy powstawania reaktywnych form tlenu w środowisku i organizmie
żywym.
Procesy komórkowe zachodzące z udziałem RFT. Fizjologiczna rola wolnych
rodników. Peroksydacja lipidów, utlenianie aminokwasów i białek, modyfikacja
polisacharydów, kwasów nukleinowych.
Stres oksydacyjny. Systemy ochrony przed stresem oksydacyjnym.
Wpływ RFT na organizm – stany chorobowe wywołane przez wolne rodniki.
Wolnorodnikowa teoria starzenia się.
Razem
Godz.
2
3
4
3
3
15
1. Bartosz G. Druga twarz tlenu. Wolne rodniki w przyrodzie. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa, 2003.
2. Surh Y-J., Packer L. Oxidative Stress, Inflammation, and Health. CRC Taylor & Francis,
Boca Raton, 2005.
3. Eberhardt M.K. Reactive oxygen metabolites: chemistry and medical consequences. CRC
Press LLC, 2001.
1. praca zbiorowa pod red. W. Grajka. Przeciwutleniacze w żywności. Aspekty zdrowotne,
technologiczne, molekularne i analityczne. WNT, Warszawa, 2007.
2. Stolarczyk L., Stolarczyk U. Wolne rodniki. Wiedza Powszechna. Omega. Warszawa.
1973.
3. Armstrong D. Oxidants and antioxidants. Ultrastructure and molecular biology protocols.
Methods in Molecular Biology, vol. 196, Humana Press, Totowa NJ, 2002.
SEMESTR VII
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ETYKA W BIOTECHNOLOGII
Ethics in biotechnology
O. dr Jerzy Brusiło
Uniwersytet Jana Pawła II w Krakowie
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Przedmiotami wprowadzającymi są: Biologia ogólna (podstawy ewolucjonizmu, ekologia,
środowisko życia człowieka), Biologia molekularna (znajomość podstaw funkcjonowania
organizmów żywych, zwłaszcza na poziomie komórkowym i subkomórkowym), Inżynieria
genetyczna (mechanizmy dziedziczenia i powielania organizmów, ekspresja genów i
technologie związane z DNA).
Założenia i cel przedmiotu: Bardzo szybki rozwój biotechnologii sprawia, że w licznych
zastosowaniach i perspektywach rozwoju tej nauki pojawiają się poważne pytania o sens
postępu biotechnologicznego, miejsce człowieka w modyfikacjach przyrody i granice
ingerencji w świat żywy. W obliczu tych pytań konieczne wydaje się sformułowanie takich
zasad moralnego postępowania, które na poziomie inżynierskim wykładu powinny oprzeć się
na najbardziej znanych teoriach etycznych i podjąć niektóre zagadnienia z historii nauk
przyrodniczych. Wykład podejmuje analizę wybranych wartości, zasad i skutków działań w
biotechnologii oraz wskazuje na rolę idei, poglądów i przekonań różnych kultur w pracy
badacza (biologa, genetyka) w społeczeństwie pluralistycznym. Tematy etyczne przeplatają
się z tematami o globalizacji, informatyzacji i nadkonsumpcji. Student powinien wyczulić się
na rolę humanistyki w biotechnologii i spróbować zbudować własne kryteria etyczne, które
mają mu w przyszłości pomóc w osobistych decyzjach zawodowych, aby znajdować
autentyczne dobro każdego człowieka.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykład opiera się na prezentacjach multimedialnych
(Power Point) w których wyróżnia się część informacyjną z zaznaczeniem pluralizmu
poglądów etycznych i filozoficznych oraz część dyskusyjną z możliwością zadawania pytań,
uściślania pojęć i wymianę poglądów. Nauczanie jest skierowane przede wszystkim na jak
najszersze ukazanie problemu (np. globalizacji a biotechnologii), mobilizację studentów do
krytycznej oceny problemu i konstruktywnego wyciągania wniosków. Nauczanie przedmiotu
wiąże się przede wszystkim z koniecznością uczestnictwa we wszystkich wykładach i
możliwie jak najbardziej obiektywna ocena własna studenta zaprezentowanych na zajęciach
zagadnień (w czasie ustnego zaliczenia kładzie się nacisk na twórcze myślenie studentów,
umiejętność krytycznej oceny i wyciągania własnych wniosków).
Kryteria oceny: Zaliczenie ustne.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tematyka wykładów
Godz.
Wprowadzenie: etyka a nauki przyrodnicze (definicje i metodologia). Czy
1
biotechnologia potrzebuje etyki? Etyka i moralność – definicje i różnice.
Historia człowieka, technologii i moralności na tle rozwoju cywilizacji i nauk
1
przyrodniczych.
Historia etyki. Klasyczne systemy starożytne. Średniowieczna etyka i teologia.
1
Nowożytne przewartościowanie w etyce. W poszukiwaniu etyki uniwersalnej.
Prawo naturalne i prawo stanowione.
Najważniejsze kierunki w etyce współczesnej. Materializm, utylitaryzm,
1
ewolucjonizm, scjentyzm.
W poszukiwaniu dobra człowieka. Biotechnologia w świecie globalizacji i
1
urbanizacji. „Mcdonaldyzacja” zaawansowanych biotechnologii.
Konsumpcja jako zagrożenie dla biotechnologii. Etyka wobec nadkonsumpcji,
bogactwa i biedy. Społeczne i religijne konteksty konsumpcji w historii i
współcześnie.
1
7.
Historia nauk przyrodniczych od średniowiecza do nowożytności. Relacja
nauka – religia (chrześcijaństwo). Od Kopernika do Darwina.
1
8.
Szczegółowe zagadnienia w relacji nauka – religia. Problemy ewolucjonizmu
od Darwina do współczesności: powstanie wszechświata – powstanie życia –
powstanie człowieka.
1
9.
Etyczne granice eksperymentowania i ingerencji w naturę. Etyka eksperymentu
biologicznego na zwierzęciu (historia i argumentacja w wykorzystywaniu
zwierząt).
1
10. Komisja ds. badań na zwierzętach. Zasady eksperymentowania na zwierzętach
(trzy R), warunki dobrostanu zwierząt.
1
11. Zasady eksperymentu bioetycznego na człowieku. Granice eksperymentu.
Problem agresywnej ciekawości badacza i problem zgody na eksperyment.
1
12. Badania kliniczne. Komisje Bioetyczne. Przyszłość eksperymentu na osobie
ludzkiej.
1
13. Biotechnologia przyszłości a etyka. Biotechnologia – cywilizacja śmierci?
1
14. Prawo i polityka a etyka. Problemy etyczne w biotechnologii a prawodawstwo
unijne i polskie. Polski Kodeks Etyki Weterynaryjnej i inne kodeksy etyki
środowiskowej.
1
15. Syntetyczny zarys ogólnej etyki w biotechnologii. Uzupełnienia – propozycje
tematów. Podsumowanie.
1
Razem
15
1. Bernard J., Od biologii do etyki. Nowe horyzonty wiedzy, nowe obowiązki człowieka,
Warszawa 1994.
2. Chyrowicz B., Granice ingerencji w naturę, Lublin 2001.
3. Fernández-Armesto F., Więc myślisz, że jesteś człowiekiem? Krótka historia ludzkości,
Rebis, Poznań 2006.
4. Fukuyama F., Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, Kraków
2004.
5. Galewicz W. (red.), Etyczne i prawne granice badań naukowych, Kraków 2009.
6. Heller M., Liana Z., Mączka J., Skoczny W., Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt i
współistnienie, Tarnów 2001.
7. Hildebrand D. von, Kłoczowski J. A., Paściak J., Tischner J., Wobec wartości, Poznań
1982.
8. Singer P., Wyzwolenie zwierząt, Warszawa 2004.
9. Ślipko T., Bioetyka. Najważniejsze problemy, Kraków 2009.
10. Ślipko T., Historia etyki w zarysie, Kraków 2010.
1. Bugajak G., Kukowski J., Latawiec A., i in. (red.), Tajemnice natury. Zarys filozofii
przyrody, Warszawa 2009.
2. Carmi A., Świadoma zgoda, Wrocław 2007.
3. Collins H., Pinch T., Golem, czyli co trzeba wiedzieć o nauce, Warszawa 1998.
4. Czarkowski M., Różyńska J., Świadoma zgoda na udział w eksperymencie medycznym.
Poradnik dla badacza, Warszawa 2008.
5. Janeczek S. (red.), Antropologia, Lublin 2010.
6. Mazurczak T., Zastosowanie biologii w medycynie a godność osoby ludzkiej. Aspekty
etyczne i prawne, Warszawa 2004.
7. Mutschler H-D., Wprowadzenie do filozofii przyrody, Kraków 2005.
8. Paton W., Człowiek i mysz. Badania medyczne na zwierzętach, Warszawa 1997.
9. Walter M. (red.), Badania kliniczne. Organizacja – nadzór – monitorowanie, Warszawa
2004.
10. Weiss M., Etyka a ewolucja. Metaetyczny kontekst etyki ewolucyjnej, Poznań 2010.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
Protection of intellectual property
Dr Sybilla Stanisławska-Kloc
Instytut Prawa Własności Intelektualnej,
Uniwersytet Jagielloński
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Przedmiotem wprowadzającym będą podstawy prawa, które studenci maja na I semestrze I
stopnia studiów, jako przedmiot obowiązkowy.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest wprowadzenie oraz zapoznanie
studentów z własnością intelektualną, prawem autorskim, patentami i wzorami użytkowymi,
know-how, wzorami przemysłowymi, umowami z zakresu prawa autorskiego oraz
dochodzeniem roszczeń z tytułu naruszenia praw własności intelektualnej.
studentów z wiadomościami na temat prawa istniejącego w Polsce oraz regulacjami unijnymi.
Kryteria oceny: Test jednokrotnego wyboru.
Tematyka wykładów
Wprowadzenie do własności intelektualnej (pojęcie własności intelektualnej,
własności przemysłowej, polskie i unijne regulacje z zakresu własności
intelektualnej, wytwory intelektualne chronione prawem własności intelektualnej
rodzaje praw własności intelektualnej), znaczenie praw własności intelektualnej dla
przedsiębiorstwa, strategie zarządzania własnością intelektualną
Prawo autorskie (definicja utworu, możliwość prawnoautorskiej ochrony idei,
odkryć naukowych, wzorów matematycznych, metod prowadzenia działalności,
podmiot prawa autorskiego, twórczość pracownicza, autorskie prawa osobiste i
majątkowe)
Godz.
3
3
Patenty i wzory użytkowe (pojęcie wynalazku (wzoru użytkowego), przesłanki
patentowalności, wniosek o udzielenie patentu, wynalazki biotechnologiczne,
chemiczne, farmaceutyczne, wynalazki implementowane za pomocą komputera,
naruszenie patentu (wyjątek na rzecz prowadzenia doświadczeń, analiz, celów
naukowych), sposoby uzyskiwania informacji patentowej, patentowe bazy danych,
rzecznicy patentowi, koszty uzyskania ochrony)
Know how (pojęcie know-how, warunki ochrony, tajemnica przedsiębiorstwa,
techniczne i prawne sposoby utrzymania informacji technicznych w tajemnicy)
Wzory przemysłowe (pojęcie, przesłanki ochrony, wzory (znaki towarowe)
zarejestrowane i niezarejestrowane, naruszenie prawa z rejestracji wzoru, prawa
ochronnego na znak towarowy, koszty uzyskania ochrony)
Umowy z zakresu prawa autorskiego (umowa przeniesienia prawa, umowy
licencyjne, umowy o zachowaniu poufności)
Dochodzenie roszczeń z tytułu z tytułu naruszenia praw własności intelektualnej
(dochodzenie roszczeń przed sądami powszechnymi, arbitraż w sporach o
naruszenie praw własności intelektualnej, rodzaje roszczeń
Razem
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
TRANSGENIKA ROŚLIN (I i II)
Plant transgenics
Prof. dr hab. Maria Klein, dr hab. Rafał Barański
I
II
III
IV
V
VI
3
1
2
2
1
15
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
30/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
3
Przedmiotami wprowadzającymi są Inżynieria genetyczna, Genetyka ogólna i molekularna.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z technikami
transformacji roślin
oraz metodyką uzyskiwania organizmów genetycznie
modyfikowanych. Przedstawione zostaną: geny modelowe (selekcyjne i markerowe) oraz
użytkowe wprowadzone do roślin, odmiany transgeniczne w uprawie i komercji oraz
potencjalne zagrożenia związane z GMO. Omówione zostaną także przepisy prawne
regulujące badania i obrót GMO.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – prezentacje multimedialne, Ćwiczenia –
samodzielna praca studentów, w celu praktycznego wykonania wybranych etapów
transformacji roślin.
Kryteria oceny: Wiedza i praktyczne umiejętności z zakresu trans genezy.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin pisemny, raport pisemny z przeprowadzonych
doświadczeń.
Tematyka wykładów
Transformacja genetyczna i jej znaczenie. Rys historyczny prac nad transgenezą.
Tworzenie konstruktów genowych. Wektory wirusowe, bakteryjne, chromosomowe.
Promotory konstytutywne, tkankowo-specyficzne, indukowane, geny reporterowe i
selekcyjne
Metody transformacji roślin: wektorowe (Agrobacterium tumefaciens i rhizogenes),
bezwektorowe: makro i mikroiniekcja, transformacja protoplastów metodą
elektroporacji i chemiczną, mikrowstrzeliwanie DNA.
Identyfikacja i wykrywanie organizmów GMO. Regulacja ekspresji transgenu w
roślinach.
Eliminacja genów selekcyjnych z roślin GMO
Przegląd genów użytkowych wprowadzonych do roślin uprawnych (odporność na
herbicydy, choroby, szkodniki, stresy abiotyczne, modyfikacja białek,
węglowodanów, kwasów tłuszczowych, przedłużenie trwałości owoców i warzyw).
Odmiany transgeniczne w hodowli, uprawie i komercji w Polsce i na świecie
Żywność modyfikowana genetycznie
Potencjalne zagrożenia dla środowiska i konsumentów związane z uprawą i
produkcją żywności GMO.
Regulacje prawne w zakresie otrzymywania i dystrybucji GMO w Polsce i na
świecie.
Razem
Tematyka ćwiczeń
Transformacja marchwi przy pomocy Agrobacterium rhizogenes: Hodowla bakterii,
Przygotowanie eksplantatów, Kokultura z Agrobacterium rhizogenes, Wyłożenie
eksplantatów na pożywkę regeneracyjno-selekcyjną
Transformacja tytoniu przy pomocy Agrobacterium tumefaciens: Hodowla bakterii,
Przygotowanie i pobranie eksplantatów, Kokultura z Agrobacterium, Wyłożenie
eksplantatów na pożywkę regeneracyjno-selekcyjną
Ocena wyników transformacji na podstawie: odporności na kanamycynę –gen nptII,
testu histochemicznego - gen GUS, fluorescencji - gen GFP
Razem
Godz.
2
2
6
2
2
6
2
4
4
30
Godz.
6
6
3
15
1. Malepszy S. (red), 2009. Biotechnologia roślin, PWN, Warszawa.
2. Michalik B(red.) 2009. Hodowla roślin z elementami genetyki i biotechnologii, PWRiL,
Poznań.
1. Twardowski T., Michalska A., 2001 KOD korzyści, oczekiwania, dylematy
biotechnologii, Edytor, Poznań.
2. Biotechnologia-czasopismo.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
TRANSGENIKA ZWIERZĄT
Animal transgenics
Prof. dr hab. Zdzisław Smorąg, dr hab. Jacek Jura,
Dr hab. Maria Skrzyszowska, dr inż. Marcin Samiec
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Instytut Zootechniki-Państwowy Instytut Badawczy,
Dział Biotechnologii Rozrodu Zwierząt
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Założenia i cel przedmiotu: Celem nauczania przedmiotu „Transgenika zwierząt” jest
przekazanie wiedzy z zakresu głównych metod biotechnologii rozrodu zwierząt opartych na
szeroko pojętych manipulacjach na gametach męskich i żeńskich oraz zarodków.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady - Zapoznanie studentów z wiadomościami na
temat metod biotechnologicznych w rozrodzie zwierząt, w tym: pozaustrojowej produkcji
zarodków, konserwacji gamet i zarodków, regulacji i oznaczania płci na poziomie gamet i
zarodków. Ponadto tematyka wykładów obejmuje informacje z zakresu biotechnologicznych,
molekularnych i epigenetycznych aspektów klonowania somatycznego ssaków, klonowania
zarodkowego i somatycznego ssaków, kierunków współczesnej transgenezy, nowoczesnych
konstrukcji genowych oraz modeli zwierzęcych dla biomedycyny i organizacyjnych,
prawnych i etycznych aspektów biotechnologii rozrodu zwierząt.
Kryteria oceny: Ustny egzamin.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin na ocenę.
Tematyka wykładów
Nowoczesne konstrukcje genowe
Kierunki współczesnej transgenezy
Klonowanie zarodkowe i somatyczne ssaków - możliwości i ograniczenia
Biotechnologiczne, molekularne i epigenetyczne aspekty klonowania
somatycznego ssaków
Metody biotechnologiczne w rozrodzie zwierząt: pozaustrojowa produkcja
zarodków; konserwacja gamet i zarodków
Organizacyjne, prawne i etyczne aspekty biotechnologii rozrodu zwierząt
Metody biotechnologiczne w rozrodzie zwierząt: regulacja i oznaczanie płci na
poziomie gamet i zarodków
Modele zwierzęce dla biomedycyny
Razem
Godz.
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
1
15
1. Biotechnologiczne i medyczne podstawy ksenotransplantacji. Praca zbiorowa pod red.
Zdzisława Smorąga, Ryszarda Słomskiego, Lecha Cierpki, Wyd. Ośrodek Wydawnictw
Naukowych Poznań, s. 1-388, 2006.
2.
Bochenek M., Smorąg Z.: Zastosowanie cytometrii przepływowej do oceny plemników
ssaków. W: Biologia Rozrodu Zwierząt – Biologiczne uwarunkowania wartości
rozrodowej samca; pod red. J.Strzeżka, Wydawnictwo UWM, Olsztyn, 359-368, 2007.
3. Smorąg Zdzisław, Skrzyszowska Maria, Jura Jacek, Samiec Marcin, Jurkiewicz Joanna,
Lipiński Daniel, Szalata Marlena, Słomski Ryszard (2007) Klonowanie i transgeneza
zwierząt gospodarskich. W: Biologia rozrodu zwierząt, Część 1, pt. „Fizjologiczna
regulacja procesów rozrodczych samicy” pod red. Tadeusza Krzymowskiego,
Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 2007, rozdz. 23, s. 665743.
4. Od genomu tura po ksenotransplantacje. Praca zbiorowa pod red. Zdzisława Smorąga,
Ryszarda Słomskiego, Jacka A.Modlińskiego, Wyd. Ośrodek Wydawnictw Naukowych
Poznań, s. 1-182, 2008.
1. Artykuły naukowe i przeglądowe w czasopismach: Reproduction of Animal Science,
Theriogenology, Annals of Animal Science, Biotechnologia, Roczniki naukowe
Zootechniki, Postępy Nauk Rolniczych.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
REGULACJA METABOLIZMU
Metabolism control
Katedra Fizjologii i Endokrynologii Zwierząt, WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
30/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
2
Przedmiotami wprowadzającymi będą : Fizjologia zwierząt i człowieka z elementami
anatomii, Endokrynologia zwierząt i człowieka, które są realizowane na wcześniejszych
semestrach studiów I stopnia.
Założenia i cel przedmiotu: Dokładne określenie procesów metabolicznych zachodzących
w komórkach i interakcji wszystkich układów fizjologicznych. Student pozna etapy
metabolizmu składników pokarmowych podczas różnych etapów rozwoju organizmu.
Metody dydaktyczne/nauczania: Przekaz wykładowy, demonstracja wyników naukowych,
ilustracje PowerPoint, filmowa.
Kryteria oceny: Egzamin pisemny.
L.p.
1
2
3
4
Tematyka wykładów
Metabolizm węglowodanów
Regulacja metabolizmu komórek wysp trzustkowych
Metabolizm lipidów
Tkanka tłuszczowa miejscem hormonów
Godz.
2
2
2
2
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Metabolizm białek
Metabolizm związków mineralnych
Regulacja gospodarki wapnia i fosforu
Rola parathormonu i kalcytoniny
Fizjologia procesów wzrostowych w kościach
Termoregulacja. Gorączka
Rola witamin w metabolizmie komórki
Regulacja pobierania pokarmu
Wskaźniki metaboliczne
Kontrola szlaków energetycznych w komórce
Udział hormonów w regulacji metabolizmu
Razem
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
1. Stryjer L. “Biochemia”, PWN (1997).
2. Traczyk W. „Fizjologia człowieka”, PZWL (1997).
1. Maśliński S., Ryżewski J. „Patofizjologia” (2006).
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
SEMINARIUM
Seminar
0 h wykładów/15 h ćwiczeń
Seminarium
IV
V
VI
I
II
III
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
0/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Założenia i cel przedmiotu: Seminarium ma na celu zapoznanie studentów z
wiadomościami na temat zasad przygotowania i formy przyrodniczych prac naukowych oraz
techniki pisania prac dyplomowych.
Metody dydaktyczne/nauczania: Studentów zapoznaje się z metodyką gromadzenia
literatury przedmiotu i pisania pracy inżynierskiej, sposobem cytowania literatury i zasadami
tworzenia bibliografii oraz zagadnieniami związanymi z prawem autorskim. Seminaria
uwzględniają indywidualną pracę ze studentem, obejmującą przedstawienie przez studenta
tematu pracy i jej ogólnych założeń oraz propozycję podziału tekstu.
Kryteria oceny: Ocena sposobu referowania przez studentów założeń pracy inżynierskiej
oraz prawidłowości przedstawionej strony tytułowej, planu pracy i kilku zestawionych
pozycji literatury.
Tematyka seminarium
1
2
Godz.
Wprowadzenie. Omówienie kryteriów oceny. Prezentacja tematyki seminarium.
Rodzaje prac dyplomowych – przykłady
Układ pracy inżynierskiej. Strona tytułowa. Spis treści.
2
2
3
Wstęp pracy inżynierskiej. Metodyką gromadzenia literatury przedmiotu przykłady. Hipoteza i cel pracy.
3
4
Technika pisania pracy inżynierskiej (tabele, wykresy) – przykłady. Prawo
autorskie.
Zasady cytowania literatury naukowej. Sposoby przygotowywania spisu
piśmiennictwa – przykłady.
3
5
6
2
Konsultacje indywidualne.
3
15
Razem:
SEMESTR VII
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ANTIOXIDATIVE PROPERTIES OF PLANTS
Antioxidative properties of plants
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Założenia i cel przedmiotu: The main objective of the course is presentation and
explanation of oxidative stress mechanism as well as resistance reactions of plants against
free radicals and active oxygen species (AOS). The subject comprises characteristic of free
radicals and their generation in the living cells. The special attention would be paid to
biological activity of AOS and their negative/positive effect on cell constituents. Antiradical
system of plants as well as influence of different environmental factors on plant antioxidants
would be discussed.
studentów z wiadomościami na temat mechanizmu stresu oksydacyjnego oraz reakcji roślin
na wolne rodniki i aktywne formy tlenu.
Tematyka wykładów
Free radicals and active oxygen species. Chemical structure of AOS. Terminology of
the most important AOS. Reactions of free radicals.
Generation of active oxygen species „in vivo” and „in vitro”. Biological activity of
AOS in cells. Reactions with cell structure compounds (lipids, proteins, nucleic
acids, carbohydrates)
Resistance mechanism of plants against AOS. Antioxidative enzymem, their
structure and activity. Low-molecular antioxidants of hydrophilic and hydrophobic
phases.
Vitamins and their derivatives as antioxidants (ascorbic acid, carotenoids,
tocopherols, bioflavonoids)
Metabolic effects of oxidative stress. AOS as positive factors of plant tissue.
Antioxidative activity of various plant species (fruits, vegetables, herbs)
Effect of growing conditions and post-harvest treatment on antioxidative properties
of plants.
RAZEM:
Godz.
3
2
2
2
2
2
15
Bartosz G. Druga twarz tlenu. Wolne rodniki w przyrodzie. PWN. 2003.
Bartosz G. Oxidative stress in plants. 1993. Acta Physiologiae Plantarum, 19, 47-64.
Larson R.A. The antioxidants in higher plants 1988. Phytochemistry, 27(4), 969-978.
1.
Amparo Asensi-Abado M., Munne-Bosch S. Vitamins in plants: occurrence,
biosynthesis and antioxidant function. 2010. Trends in Plant Science, 15(10): 13601385.
2.
Benzie I.F.F. Evolution of dietary antioxidants. 2003. Comparative Biochemistry and
Physiology. 136, 113-126.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
BROŃ BIOLOGICZNA I BIOTERRORYZM
Biological weapons and bioterrorism
Dr Aleksandra Duda – Chodak, dr inż. Tomasz Tarko
Katedra Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Technicznej WTŻ
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
wprowadzające: chemia, biochemia, mikrobiologia, biologia komórki lub cytologia;
Wymagania wstępne: Student powinien wykazywać się znajomością budowy komórek
eukariotycznych i prokariotycznych, mieć podstawową wiedzę z mikrobiologii (budowa
komórki bakteryjnej, grzybowej, różnice między bakteriami gramdodatnimi i gramujemnymi,
warunki wzrostu drobnoustrojów, sposoby odżywiania i rozmnażania, wpływ drobnoustrojów
na człowieka).
Założenia i cel przedmiotu: Przedmiot ma na celu przedstawienie studentom biotechnologii
istoty bioterroryzmu i uświadomienie im zagrożenia, jakie mogą stanowić niektóre
mikroorganizmy niewłaściwie użyte. Podczas zajęć studenci zapoznają się z podstawowymi
drobnoustrojami, które mogą być wykorzystane jako broń biologiczna. Poznają zasady
postępowania w przypadku ataku bioterrorystycznego, sposoby wykrywania i identyfikacji
użytego czynnika oraz przeciwdziałania skutkom.
wykładów.
Kryteria oceny: Ocena z wykładów będzie wystawiana na podstawie pisemnego kolokwium.
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie pisemne
L.p.
Tematyka wykładów
Istota bioterroryzmu. Historia zastosowania broni biologicznej. Podstawowe
1
definicje (epidemia, pandemia, endemia, wrota zakażenia, nosicielstwo, okres
wylęgania, kwarantanna, kordon sanitarny, ID50, ED50, LD50)
Podział czynników biologicznych, które mogą znaleźć zastosowanie jako
2
broń biologiczna. Drobnoustroje. Substancje czynne. Toksyny. Cechy
idealnego czynnika. Kategorie wyróżnione przez Centers for Disease Control
and Prevention
Bacillus
anthracis
i
Clostridium
botulinum.
Charakterystyka
3
mikrobiologiczna, toksyny, drogi zakażenia i objawy. Leczenie
Yersinia pestis. Charakterystyka, historia, drogi transmisji i postacie kliniczne
4
dżumy. Rozpoznawanie i leczenie
Francisella tularensis. Charakterystyka, drogi transmisji, objawy, leczenie i
5
zapobieganie
Gorączki krwotoczne. Charakterystyka wirusów wywołujących. Objawy
6
dengi, żółtej febry, gorączki Lassa, gorączek południowo-amerykańskich,
Ebola, Marburg
Ospa – choroba nadal niebezpieczną? Wirusy wywołujące, objawy,
7
szczepienia
Egzotoksyny, mykotoksyny, rycyna. Diagnozowanie, objawy, leczenie i
8
profilaktyka
Organizacje do walki z bioterroryzmem. Akty prawne. Schemat postępowania
9
w razie wystąpienia ataku terrorystycznego z użyciem broni biologicznej.
Rodzaje ataku (ukryty, jawny) i sposoby rozpoznania. Klasy bezpieczeństwa
biologicznego
10 Przeciwdziałanie skutkom użycia broni biologicznej. Immunizacja.
Antybiotyki. Leki antywirusowe. Metody szybkiej diagnostyki chorób i
identyfikacji użytego czynnika
Razem
Godz.
1
2
2
1
1
2
1
2
2
1
15
1.
Rasco B.A., Bledsoe G.E. Bioterrorism and food safety. CRC Taylor & Francis, 2005.
2.
Masci J.R., Bass E. Bioterrorism: A guide for hospital preparedness. CRC Taylor &
Francis, 2005.
3.
Alexander Y., Hoenig M. Superterroryzm biologiczny, chemiczny i nuklearny. Dom
Wydawniczy Bellona, Warszawa, 2001.
4.
Prusakowski M. Bioterror. Jak nie dać się zabić. Tower Press, Gdańsk, 2001.
1.
Dürre P. Handbook on Clostridia. CRC Taylor & Francis, Boca Raton, 2005.
2.
O’Connor L. Diagnostic bacteriology protocols. Humana Press, Totowa, New Jersey,
2006.
3.
Groisman E.A. Principles of bacterial pathogenesis. Academic Press, San Diego, 2001.
4.
Gillespie S.H., Hawkey P.M. Principles and practice of clinical bacteriology. John
Wiley & Sons, Ltd., Chirester, West Sussex, 2006.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
NARKOTYKI I HALUCYNOGENY –
PROBLEMY UZALEŻNIEŃ
Narcotics and hallucinogenic drugs – addiction problems
Dr Iwona Drożdż
WTŻ
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Przedmiotami wprowadzającymi są: Biochemia, Fizjologia zwierząt i człowieka z elementami
anatomii.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu będzie zaznajomienie studentów z
problematyką uzależnień od związków działających na ośrodkowy układ nerwowy, ich
budową, wpływem na organizm człowieka, występowaniem oraz sposobami zapobiegania i
terapiami farmakologiczno-psychologicznymi ich zwalczania.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady, częściowo dostępne dla studentów.
Kryteria oceny: Test jednokrotnego wyboru.
Tematyka wykładów
Rys historyczny – narkotyki Starego i Nowego Świata. Problem uzależnień na
przestrzeni tysiącleci.
Biologiczne podłoże uzależnienia (układ pobudzenia, układ nagrody).
Główne układy, struktury i neuroprzekaźniki ośrodkowego układu nerwowego
zaangażowane w mechanizmy uzależnienia.
Zależność, uzależnienie psychiczne, fizyczne, zespół abstynencyjny. Doświadczalne
modele uzależnień.
Uzależnienie od kokainy i amfetaminy – historia, budowa, występowanie, rodzaje,
mechanizm działania, wpływ na organizm człowieka, sposoby zapobiegania.
Godz.
1
1
2
2
2
Uzależnienie od opioidów – budowa, rodzaje, mechanizmy działania, opioidy w
lecznictwie, wpływ na organizm człowieka, zapobieganie.
Uzależnienie od halucynogenów, leków oraz innych substancji – wpływ na
organizm człowieka.
Uzależnienie od nikotyny – działanie na organizm człowieka, sposoby walki z tym
uzależnieniem. Uzależnienie od alkoholu – działanie alkoholu na organizm
człowieka, objawy alkoholizmu i sposoby walki z nim.
Główne kierunki terapii uzależnień: farmakologiczne i psychologiczno-społeczne
oraz perspektywy prac nad lekami przeciwko uzależnieniom.
Razem
2
1
2
2
15
1.Vetulani J., Uzależnienia lekowe na przełomie wieków. W Neuropsychofarmakologia 2000
- dziś i jutro, Bijak M., Lasoń W., (red.), IF PAN, Kraków 2000.
2. Kostowski W., Herman Z., (red.) Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Tom 1-2.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2004.
3. Kostowski W., Dopamina a mechanizmy nagrody i rozwój uzależnień: fakty i hipotezy.
Alkoholizm i narkomania. 2000, 13: 9-32.
4. Przewłocki R., Przewłocka B., Neuronalne i molekularne podstawy uzależnień od opiatów.
Alkoholizm i narkomania. 2001.
5. Stefański R., Uzależnienie od amfetaminy: charakterystyka neurobiologiczno-kliniczna.
Alkoholizm i narkomania. 2001.
1. Bożejewicz W., Jędrzejko M., Sarzała D. Narkomania jako zagrożenie widziane z
perspektywy antropologiczno-etycznej. Wyd. Aspra, 2006.
2. Davenport-Hines R. Odurzeni. Historia Narkotyków 1500-2000. Wyd. W.A.B., 2006.
3. Connolly S. Warto wiedzieć … amfetamina. Wyd. Wizjoner, 2003.
4. Connolly S. Warto wiedzieć… kokaina. Wyd. Wizjoner, 20003.
5. Korpetta E., Szmerdt-Sisicka E. Halucynogeny. Wyd. Spectrum, 2000.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
KONTROLA JAKOŚCI POMIARÓW ANALITYCZNYCH
Quality control of analytical measurements
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/30
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
3
Wprowadzeniem do przedmiotu są przedmioty obejmujące chemię analityczną i analizę
instrumentalną.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest przestawienie studentom metod
zapewnienia jakości (poprawności) wyników analiz fizyczno-chemicznych żywności w
zakresie wymagań normy ISO PN-EN 17025 oraz walidacji metod analitycznych i bieżącej
kontroli wyników.
Metody dydaktyczne/nauczania: Zajęcia obejmują wykłady wprowadzające zagadnienia
teoretyczne i ćwiczenia obejmujące analizę konkretnych problemów analitycznych oraz
praktyczne zastosowanie poznanych wiadomości.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tematyka wykładów
Godz.
Historia metrologii, międzynarodowa i krajowa współpraca metrologiczna,
3
Konwencja metryczna – przepisy prawne
2
Błędy pomiarowe i ich rodzaje a niepewność pomiaru i jej szacowanie
4
Analiza śladowa – możliwości analityczne współczesnych urządzeń
1
pomiarowych
Wykorzystanie CRM w laboratorium
2
Struktura i wymagania normy ISO PN-EN 17025
3
Razem
15
Godz.
Tematyka ćwiczeń
Wykorzystanie testów istotności do analizy danych pomiarowych
5
Szacowanie niepewności pomiarowych, czułość, wykrywalność i oznaczalność
5
Kalibracja urządzeń pomiarowych – regresja liniowa i ważona
5
Walidacja metody miareczkowej, spektrofotometrycznej, oznaczania azotu
5
metodą Kjeldahla
Przygotowanie i prowadzenie kart kontrolnych
5
Przygotowanie i prowadzenie dokumentacji laboratorium
5
Razem
30
1. Bulska E. 2008 Metrologia Chemiczna - Sztuka prowadzenia pomiarów. Malamut
Warszawa.
2. Bożyk Z. Rudzki W. 1977. Metody statystyczne w badaniu jakości produktów
żywnościowych i chemicznych, WNT Warszawa.
3. Konieczka P., Namieśnik J. 2008. Ocena i kontrola jakości wyników pomiarów
analitycznych. WNT Warszawa.
4. Hyk W., Stojek Z. 2000 Analiza statystyczna w laboratorium analitycznym, Komitet
Chemii Analitycznej PAN Warszawa.
5. Bieżące Ustawy, Rozporządzenia i Polskie Normy.
1. Hulanicki A. 2001 Współczesna chemia analityczna – wybrane zagadnienia, PWN
Warszawa.
2. Kabata-Pendis A. Szteke B. (red) 1998 Problemy jakości analizy śladowej w badaniach
środowiska przyrodniczego, WE Zofii Dobkowskiej Warszawa.
3. Respondowski R. 1999 Opracowanie wyników pomiarów fizycznych, Wydawnictwo PŚ
Gliwice.
4. Taylor J.R. 1999 Wstęp do analizy błędu pomiarowego PWN Warszawa.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
OCENA BARWY PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH
Color measurements in food analysis
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
2
Wprowadzeniem do przedmiotu są przedmioty obejmujące chemię ogólną, fizykę oraz
chemię i biochemię żywności.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest przestawienie studentom fizycznych i
fizjologicznych przyczyn powstawania barwy, scharakteryzowanie naturalnych barwników
występujących w żywności, związków powstających podczas przetwarzania żywności oraz
substancji barwnych dozwolonych do stosowania w produktach spożywczych a także
objaśnienie sposobów opisu i wyznaczania barwy metodami sensorycznymi i
instrumentalnymi.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykład i ćwiczenia laboratoryjne.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2.
3.
4.
5.
Tematyka wykładów
Fizjologiczne podstawy procesu widzenia
Fizyczne podstawy procesu widzenia
Barwniki w żywności
Psychofizjologiczne i fizyczne modele opisu barwy, przestrzenie barw
Sensoryczna ocena barwy żywności
Instrumentalne metody opisu barwy
Analiza połyski i sortowanie barwne w przetwórstwie żywności
Godz.
3
2
2
2
2
3
1
Razem
15
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Otrzymywanie barwników z surowców roślinnych, oznaczanie zawartości
3
antocyjanów, chlorofilu i karotenoidów
Ocena sensoryczna barwy produktów spożywczych, ocena barwy przy
3
wykorzystaniu skal umownych, wyznaczanie współrzędnych chromatyczności
napojów
Analiza instrumentalna barwny, wyznaczanie współrzędnych chromatyczności
3
Otrzymywanie karmelu, przeprowadzenie reakcji Maillarda, ocena wpływu
3
warunków zewnętrznych na właściwości barwników
Modelowanie barwny sztucznych napojów orzeźwiających
3
Razem
15
1. Mielicki J. 1997 Zarys wiadomości o barwie, Fundacja Rozwoju Polskiej Kolorystyki
Łódź.
2. Kuehni R. G. 2005 Color – An introduction to practice and principles, J Wiley &Sons.
3. Rutkowski A (red) 1998 Aromaty i barwniki w żywności, Polska Izba Dodatków do
Żywności Konin.
4. Felhorski W., Stanioch W. 1973 Kolorymetria trójchromatyczna WNT Warszawa.
5. Mac Dougall D.B.2002 Colour in Food - Improving quality, CRC Press.
6. Bieżące Ustawy, Rozporządzenia i Polskie Normy.
1. Popek S. 2003. Barwy i psychika Wydawnictwo UMCS Lublin.
2. Turski J.S. Więcławek B. 1952 Barwniki roślinne i zwierzęce PWT Warszawa.
3. Pastuszak W. 2000 Barwa w grafice komputerowej PWN Warszawa.
4. Tuchołka D. (red) 1996 Metody spektroskopii absorpcyjnej i odbiciowej w analizie
chemicznej, Wydawnictwo AR Poznań.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ŻYWNOŚĆ WYGODNA I NISKIEGO
PRZETWORZENIA
Convenient and low processed food
Prof. dr hab. Teresa Fortuna, dr inż. Sławomir Pietrzyk,
Dr inż. Dorota Gałkowska, dr Joanna Sobolewska-Zielińska
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
2
Wprowadzeniem do przedmiotu „Żywność wygodna i niskiego przetworzenia” będą
realizowane na pierwszym stopniu studiów przedmioty: Chemia ogólna i fizyczna; Fizyka,
Podstawy produkcji żywności; Analiza instrumentalna.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest przekazanie studentom wiadomości na
temat: produkcji, rodzaju, przeznaczenia i wykorzystania żywności wygodnej oraz
przedstawienie korzyści i zagrożeń wynikających ze stosowania żywności wygodnej dla
organizmu człowieka.
Metody dydaktyczne/nauczania: Metodami nauczania będą wykłady podczas których
studenci zdobędą wiedzę na temat produkcji przeznaczenia i wykorzystania żywności
wygodnej i niskiego przetworzenia. Ponadto studenci na ćwiczeniach laboratoryjnych będą
oceniać metodami instrumentalnymi i analizy sensorycznej odpowiednie grupy produktów
spożywczych.
Kryteria oceny: Wykłady - egzamin pisemny, ćwiczenia – zaliczenie.
Forma i warunki zaliczenia: Egzamin – forma pisemna w postaci krótkich pytań opisowych.
Ćwiczenia – oceniania jest: obecność oraz czynny udział w ćwiczeniach; sprawozdania z
wykonanych doświadczeń.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2.
3.
Tematyka wykładów
Godz.
Charakterystyka ogólna żywności wygodnej, rodzaje, możliwości
2
wykorzystania. Wartość odżywcza i walory sensoryczne
Żywność minimalnie przetworzona. Minimalne przetwarzanie owoców,
2
warzyw, mięsa, ryb. Wartość odżywcza. Dobra Praktyka Produkcyjna
minimalnego przetworzenia
Metody utrwalania żywności wygodnej, Żywność utrwalana w niskich i
2
wysokich temperaturach. Żywność pakowana w zmodyfikowanej atmosferze
Składniki żywności wygodnej. Susze owocowe, warzywne, ziemniaczane.
2
Koncentraty obiadowe, deserowe, zbożowe
Tłuszcz w żywności wygodnej. Rola tłuszczu w żywieniu. Tłuszcze smażalnicze
2
i tłuszcze specjalne
Higiena produkcji żywności wygodnej. Zagrożenia mikrobiologiczne i
2
wymagania higieniczne przy produkcji żywności wygodnej
Żywność dietetyczna. Dietetyczne środki spożywcze. Żywność dla sportowców
3
i żywność zmniejszająca ryzyko chorób cywilizacyjnych
Razem
15
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Ocena produktów gotowych do spożycia (ready to eat) na przykładzie soków i
5
napojów – ocena chemiczna (oznaczanie ekstraktu, zawartości cukrów oraz
barwy) i organoleptyczna
Ocena produktów gotowych do obróbki termicznej (ready to cook) na
5
przykładzie frytek – ocena chemiczna (oznaczanie zawartości tłuszczu),
fizyczna (tekstura) i organoleptyczna
Ocena produktów do obróbki kulinarnej (ready to kitchen) na przykładzie
5
budyni – ocena fizykochemiczna (lepkość, tekstura) i organoleptyczna
Razem
15
1. Świderski F. (red) 2003. Towaroznawstwo żywności przetworzonej, Wydawnictwo
SGGW
2. Świderski F. (red) 1999. Żywność wygodna i żywność funkcjonalna, WNT W-wa
3. Kołożyn-Krajewska D. (red) 2003. Higiena produkcji żywności, Wydawnictwo SGGW
4. Hasik J., Hryniewski L., Grymisławski M. 1999. Dietetyka, PZWL
1. Materiały Konferencji Naukowej 1997. Żywność przetworzona minimalnie, PTTŻ,
Kraków
2. Gruda Z., Postolski J. 1999. Zamrażania żywności, WNT W-wa
3. Kociszewski M. „Rynek żywności wygodnej w Polsce” Przemysł Spożywczy, 2007, 10,
24-29
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
NAWOŻENIE A JAKOŚĆ PLONÓW
Fertilization and plant quality
Prof. dr hab. Barbara Filipek-Mazur
Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Brak wymagań wstępnych.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest uzupełnienie i poszerzenie wiadomości
z zakresu wpływu optymalnego i zrównoważonego nawożenia mineralnego i organicznego
oraz zdrowotności roślin na kształtowanie się cech jakościowych ziemiopłodów o różnym
ich przeznaczeniu (konsumpcyjne, paszowe, przemysłowe).
studentów z wiadomościami na temat wpływu nawożenia mineralnego i naturalnego na
parametry jakościowe plonu z punktu widzenia przeznaczenia konsumpcyjnego, paszowego i
technologicznego.
Kryteria oceny: Praca pisemna (raport z wykonania zadania), test.
Forma i warunki zaliczenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie.
Tematyka wykładów
Pojęcia i kryteria jakościowe plonów roślin w zależności od ich przeznaczenia.
Nawożenie na tle innych czynników kształtujących jakość roślin
Charakterystyka nawozów mineralnych
Charakterystyka nawozów naturalnych i organicznych
Godz.
1
Wpływ nawożenia na jakość plonów roślin zbożowych i okopowych
Wpływ nawożenia na jakość plonów roślin motylkowatych, pastewnych i
przemysłowych
Wpływ nawożenia na jakość plonów roślin użytków zielonych i upraw
poplonowych
Występowanie pierwiastków, związków chemicznych i substancji obniżających
jakość produktów pochodzenia roślinnego
Razem
4
2
Publikacje naukowe wskazane przez prowadzącego
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
NOWOCZESNE METODY ANALIZY ŻYWNOŚCI
Modern techniques in food analysis
2
2
2
2
15
Status zajęć:
Semestry:
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
2
Wprowadzeniem do przedmiotu są przedmioty obejmujące chemię ogólną, fizykę.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z nowoczesnymi
technikami stosowanymi przy wykrywaniu i oznaczaniu zawartości składników żywności
oraz badaniu jej jakości i ilości zanieczyszczeń.
Metody dydaktyczne/nauczania: Nauczanie przedmiotu obejmuje wykłady w trakcie
których studenci zostają zapoznani z podstawami fizycznymi metody oraz ćwiczeniami
obejmującymi praktyczne zastosowanie poznanych wiadomości podczas analiz składu
żywności i wody.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1.
2.
3.
4.
5.
Tematyka wykładów
Godz.
Metody instrumentalne w oznaczaniu podstawowych składników żywności
1
(urządzenia Büchi, Tecator, Gerhardt, Leco, analizatory uniwersalne)
Metody przygotowania próbki, urządzenia do mineralizacji
1
Metody spektroskopowe (IR, UV, VIS, EPR, MS, NMR)
2
Absorpcyjna spektrometria atomowa, fotometria płomieniowa, inne techniki
2
analizy pierwiastków
Polarymetria, refraktometria, nefelometria, turbidymetria
1
Chromatografie gazowa i cieczowa, cienkowarstwowa, bibułowa, żelowa,
3
fluidalna, kapilarna, planarna, jonów, inne techniki rozdziału (elektroforeza,
dializa)
Spektroskopia trójchromatyczna
2
Reologia oraz badania wiskozymetryczne, analiza tekstury
1
Mikroskopia (optyczna, SEM, AFM, TEM)
1
Razem
15
Tematyka ćwiczeń
Oznaczanie podstawowych składników żywności
Rozdział składników i analiza metodą HPLC
Badania właściwości reologicznych i teksturalnych żywności
Analiza spektrofometryczna i ocena barwy żywności
Oznaczanie składników mineralnych metodą spektrometrii atomowej
Godz.
3
3
3
3
3
Razem
15
1. CEEAM (pr. zbiorowa) 2004 Nowe horyzonty i wyzwania w analityce i monitoringu
środowiskowym. CEEAM Gdańsk.
2. Hulanicki A. 2001 Współczesna chemia analityczna wybrane zagadnienia, PWN
Warszawa.
3. Jankiewicz M., Kędzior Z (red) 2001 Metody pomiarów i kontroli jakości w przemyśle
spożywczym i biotechnologii. Wydawnictwo AR, Poznań.
4. Rao M.A. 1999 Rheology of fluid and semisolid foods. Aspen Publishers Inc, Maryland.
5. Bourne M.C. 2002 Food texture and viscosity. Academic Press, New York.
6. Bulska E, Pyrzyńska K. (red). 2007 Spektrometria atomowa, Malamut - Warszawa
7. Witkiewicz Z. 1995 Podstawy chromatografii. WNT, Warszawa.
1. Cygański A. 1997 Metody spektroskopowe w chemii analitycznej. WNT, Warszawa.
2. Krełowska-Kułas M. 1993 Badanie jakości produktów spożywczych. PWE, Warszawa.
3. Ładoński W., Gospodarek T. 1986 Podstawowe metody analityczne produktów
żywnościowych. PWN, Warszawa-Wrocław.
4. Żyrnicki W., Borkowska-Burnecka J., Bulska E., Szmyd E. 2010 Metody analitycznej
spektrometrii atomowej - teoria i praktyka Malamut, Warszawa.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
OCHRONA ROŚLIN ROLNICZYCH
Protection of plants grown for agricultural purposes
Prof. dr hab. Magdalena Jaworska
Katedra Ochrony Środowiska Rolniczego – WR-E
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
30/30
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
4
Przedmiotami wprowadzającymi są podstawy botaniki i zoologii.
Założenia i cel przedmiotu: Założeniem przedmiotu proponowanego studentom
biotechnologii jest zapoznanie ich z agrofagami tj. szkodnikami i chorobami, przeciw którym
tworzone są odmiany roślin transgenicznych, a także z tradycyjnym systemem ochrony z
wykorzystaniem chemicznej i biologicznej ochrony.
studentów z wiadomościami na temat szkodników i chorób roślin rolniczych i metod ich
ograniczania i zwalczania w systemie IPM. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń jest zapoznanie
studentów z metodami diagnostycznymi ważniejszych chorób i szkodników roślin rolniczych.
Kryteria oceny: Pisemne kolokwium
Forma i warunki zaliczenia: Test pisemny.
Tematyka wykładów
Wymagania współczesnej ochrony roślin a ochrona środowiska
Podstawy biologiczne i ekologiczne dla agrofagów
Lustracje i monitoring agrofagów
Metody biologicznej ochrony roślin przed agrofagami
Godz.
4
4
2
4
Metody niechemiczne i hodowla odpornościowa
Chemiczna ochrona – ogólne zasady
IPM ważniejszych upraw rolniczych
Razem
4
2
10
30
Razem
Godz.
2
3
10
2
3
5
5
30
Tematyka ćwiczeń
Przegląd zwierząt bezkręgowych – szkodników roślin
Charakterystyka ważniejszych rzędów owadów
Ważniejsze szkodniki zbóż, okopowych, motylkowych, tytoniu, rzepaku
Przegląd ważniejszych chorób wirusowych i bakterii
Ważniejsze choroby grzybowe roślin
Choroby zbóż, okopowych, motylkowych
Choroby tytoniu, rzepaku i roślin przemysłowych
1. Häni F. i in. 1998. Ochrona roślin rolniczych w uprawie integrowanej. PWRiL.
1. Boczek J. Nauka o szkodnikach roślin uprawnych. SGGW 1998.
2. Fedorow Z. Gołębiak B., Weber Z. Ogólne wiadomości z fitopatologii. Poznań 2004.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
METODY SENSORYCZNE W OCENIE JAKOŚCI
ŻYWNOŚCI
Evaluation of food quality by sensory methods
Prof. dr hab. Teresa Fortuna,
Dr inż. Małgorzata Bączkowicz
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
3
Przekazywana wiedza i umiejętności są podstawowymi z zakresu analizy sensorycznej i
metod wykorzystywanych do sensorycznej oceny żywności.
Założenia i cel przedmiotu: Wykłady - Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie
studentów z wiadomościami na temat analizy sensorycznej i metod sensorycznych
stosowanych w ocenie żywności. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w laboratorium
sensorycznym jest zapoznanie studentów z metodami sensorycznymi stosowanymi w ocenie
jakości żywności oraz wstępny cykl szkoleniowy dla kandydatów do panelu sensorycznego.
Metody dydaktyczne/nauczania: Nauczanie prowadzone będzie w formie wykładów,
podczas których studenci zdobędą wiedzę z zakresu podstaw analizy sensorycznej i metod
oceny żywności oraz w formie ćwiczeń laboratoryjnych, podczas których studenci sprawdzą
swoją wrażliwość sensoryczną, zwłaszcza w zakresie zmysłu smaku i węchu, oraz nabędą
umiejętności sensorycznej oceny produktów spożywczych.
Kryteria oceny: Podstawą końcowej oceny z ćwiczeń jest wiedza i umiejętności zdobyte
podczas zajęć, potwierdzane pomyślnymi wynikami testów sprawdzających wrażliwość
sensoryczną oraz pozytywne wyniki kolokwium.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2.
3.
Tematyka wykładów
Godz.
Analiza sensoryczna i jej zastosowanie w badaniach jakości żywności
2
Fizjologiczne i psychologiczne podstawy analizy sensorycznej ( zmysł
2
wzroku, węchu, smaku, czucia i słuchu jako instrumenty badawcze)
Zasady obiektywizacji oceny sensorycznej żywności: ustalenie zakresu
2
badań, dobór reprezentatywnej próbki , typy zadań a dobór odpowiednich
metod badawczych
Podstawy organizacji badań sensorycznych: pracownia sensoryczna,
2
konstruowanie panelu sensorycznego, wytyczne dotyczące wyboru i szkolenia
kandydatów, testy sprawdzające
Przegląd metod stosowanych w ocenie sensorycznej żywności i ich
3
wykorzystanie w kontroli jakości produktów
Metody ocen konsumenckich (kategorie ankiet i ich zastosowanie)
2
Metody analizy sensorycznej a pomiary aparaturowe. Informacja o
2
metodach
statystycznych stosowanych w analizie sensorycznej
Razem
15
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Wprowadzenie do zagadnień analizy sensorycznej: definicje i krótka
5
klasyfikacja metod ankietowych oraz ocen konsumenckich, wymagania
dotyczące laboratorium sensorycznego oraz zespołu oceniającego,
Szkolenie - sprawdzanie wrażliwości sensorycznej - cz. I. Wykonanie testów:
daltonizm smakowy, daltonizm węchowy, sprawdzenie progów wrażliwości
smakowej i pamięci sensorycznej.
Przegląd metod sensorycznych stosowanych w kontroli jakości żywności.
5
Metody skalowania (zasady konstruowania, zastosowanie współczynników
ważkości, koncepcja limitów krytycznych, tworzenie klas jakości produktu).
Przykładowa ocena jakości wybranego produktu .
Szkolenie z zakresu wrażliwości sensorycznej cz. II. Wykrywanie różnic
metodą trójkątową. Wyznaczanie progów różnicy smakowej metodą stałego
bodźca, wyznaczanie węchowego progu różnicy metodą kolejności
Zapoznanie z metodami profilowania smakowitości na wybranych przykładach.
5
Ocena produktów za pomocą skali hedonicznej. Konstruowanie ankiet
konsumenckich i ich ocena.
Szkolenie z zakresu wrażliwości sensorycznej cz .III. Metoda średniego błędu.
Wyznaczanie smakowitości wybranego produktu metodą wielokrotnych
porównań.
Razem
15
1. Baryłko-Pikielna N., Matuszewska I.,2009. Sensoryczne badania żywności, Wydawnictwo
Naukowe PTTŻ, Kraków.
2. Fortuna T., (red.),2009.: Podstawy analizy żywności, Skrypt do ćwiczeń AR w Krakowie
3. Nollet L.M.L. (red.), 2004. Handbook of Food Analysis, 2d ed., Marcel Dekker, Inc., New
York, Basel.
6.Normy ISO dotyczące badań sensorycznych: PN-EN 1230-1:2004, PN-ISO11035:1999,
PN-ISO 11036:1999, . PN-ISO 3972:1998, PN-ISO 4121:1998, PN-ISO 5492:1997, PNISO 5496:1998, PN-ISO 5497:1998, PN-ISO 6564:1999, PN-ISO 6658:1998, PN-ISO
8586-1:1996, PN-ISO 8586-2:1996, PN-1S0 8589:1998.
1.Bourne M.C.2002. Food texture and viscosity. Academic Press, New York.
2. Cichoń Z.,. 2001. Towaroznawstwo żywności. Podstawowe metody analityczne, Wyd. AE
w Krakowie.
3. Czermiński J.B., Iwasiewicz A., Paszek Z., Sikorski A., 1992. Metody statystyczne dla
chemików, PWN, Warszawa.
4. Gawęcki J., Baryłko-Pikielna N.(red.), 2007. Zmysły a jakość żywności i żywienia, Wyd.
Bibl. Olimp. Wiedzy o Żywności ( z. 7), AR, Poznań.
5. Hulanicki A. 2001. Współczesna chemia analityczna – wybrane zagadnienia. PWN, W-wa.
6. Konieczko P., Namiśnik J. (red), 2007.Ocena i kontrola jakości wyników pomiarów
analitycznych, WNT, Warszawa.
7. Porreta S., 1985. Consumer prefernce and sensory analysis, Miller Freeman, New York.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
MOLEKULARNE REGULACJE PROCESÓW
FIZJOLOGICZNYCH U ROŚLIN
Molecular regulations in plant biology
Prof. dr hab. Marcin Rapacz
Katedra Fizjologii Roślin – WR-E
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/30
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
3
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Student
musi zaliczyć wcześniej kursy „Fizjologia roślin z anatomią” oraz „Mechanizmy regulacji
ekspresji genów”. Wymagana jest znajomość przebiegu podstawowych procesów
fizjologicznych u roślin (związanych z gospodarką wodną, mineralną, fotosyntezą, wzrostem i
rozwojem). Konieczna jest również znajomość mechanizmów regulacji ekspresji genów na
różnych poziomach.
Założenia i cel przedmiotu: W erze postgenomowej coraz większego znaczenia nabiera
identyfikowanie funkcji genów, systemów regulacji ich ekspresji oraz wpływu ekspresji
genów na przebieg procesów życiowych ze szczególnym uwzględnieniem sterowania
procesów rozwojowych oraz reakcji na czynniki środowiskowe. Wykłady z przedmiotu
zapoznają studentów z aktualnym stanem wiedzy na temat molekularnych regulacji procesów
życiowych roślin odbywających się głównie na poziomie transkrypcji. Przedstawione zostaną
też wybrane przykłady regulacji na innych poziomach. W części praktycznej studenci
zostaną zapoznani z zasadami projektowania eksperymentów z zakresu molekularnych
regulacji procesów fizjologicznych, zasadami postępowania z roślinami doświadczalnymi
oraz analizą i interpretacją uzyskanych wyników.
studentów z aktualnymi wiadomościami na temat molekularnego podłoża regulacji procesów
fizjologicznych u roślin w aspekcie regulacji hormonalnej, procesów rozwojowych,
produktywności fotosyntetycznej oraz reakcji na fizyczne czynniki środowiska. Zdobycie tej
wiedzy jest konieczne dla zrozumienia celu i sensu badań prowadzonych we współczesnej
biotechnologii i biologii eksperymentalnej roślin. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych
w laboratorium biologii molekularnej Katedry Fizjologii Roślin jest zapoznanie studentów z
zasadami projektowania, przeprowadzania i interpretacji wyników eksperymentów z zakresu
biologii molekularnej roślin w celu zilustrowania wybranych zagadnień omawianych na
wykładach.
Kryteria oceny: Test, zaliczenie ćwiczeń: projekt + ocena sprawozdania.
Tematyka wykładów
Szlaki transdukcji sygnału u roślin (1): receptory działające jako czynniki
transkrypcyjne, białka G (szlak cyklazy adenylowej, aktywacja fosfolipaz – rola
jonów Ca2+ w transdukcji sygnałów u roślin), receptory katalityczne –
Szlaki transdukcji sygnału u roślin (2): synergizm szlaków sygnałowych,
sygnały redoksowe u roślin, rola H2O2 i NOx jako wtórnych przekaźników
informacji
Molekularny mechanizm działania fitochromu i kontroli rytmów
okołodobowych
Molekularne podstawy działania hormonów roślinnych – zasady
koordynacji procesów życiowych przy pomocy hormonów (receptory i
elementy szlaków sygnałowych, ekspresja genów wczesnych i późnych): ABA,
etylen
Molekularne podstawy działania hormonów roślinnych – zasady
koordynacji procesów życiowych przy pomocy hormonów (receptory i
elementy szlaków sygnałowych, ekspresja genów wczesnych i późnych):
auksyny, gibereliny, cytokininy
Molekularne podstawy regulacji czasu zakwitania roślin (fotoperiodyzm,
wernalizacja)
Molekularne podstawy regulacji procesów fotosyntetycznych, genom
chloroplastowy, budowa i regulacja ekspresji kompleksów białkowych i białek
biorących udział w procesie fotosyntezy, Molekularne mechanizmy regulujące
aktywność fotosyntetyczną
Molekularne podstawy regulacji produktywności fotosyntetycznej
(powiązania z dostępnością azotu i aktywnością jego pobierania, dystrybucją
asymilatów, i.t.p.)
Razem
Godz.
2
2
2
2
2
2
2
1
15
W trakcie ćwiczeń studenci bazując na wiedzy zdobytej na wykładach, literatury przedmiotu
oraz znajomości techniki real-time PCR (zmiany w akumulacji transkryptu) uzyskanej na
kursie „Mechanizmy regulacji ekspresji genów” samodzielnie zaprojektują doświadczenie w
którym zbadają funkcjonowanie wybranego mechanizmu regulacyjnego np. w układzie:
czynnik transkrypcyjny – gen regulowany danym czynnikiem. Na ćwiczeniach studenci
dodatkowo zapoznają się z techniką hybrydyzacji Western, która będzie mogła być
wykorzystana (w razie potrzeby) do badania zmian poziomu akumulacji białka. Ze względów
technicznych ćwiczenia prowadzone w blokach o podanej ilości godzin:
Tematyka ćwiczeń
Zasady projektowania eksperymentów + przygotowanie projektu, projekty
starterów
Badanie zmian ekspresji wybranych białek aparatu fotosyntetycznego
podczas deetiolacji (Western blotting) (1) Wprowadzenie, przygotowanie
materiałów, elektroforeza dla celów transferu, transfer białek na membrany,
blokowanie
Inkubacja membran z przeciwciałami, detekcja, analiza obrazów
Godz.
4
4
4
Wykonanie projektu (1) Przygotowanie materiału roślinnego
2
Pobieranie próbek, izolacja mRNA z tkanek roślinnych, synteza
komplementarnego cDNA na matrycy RNA oraz eliminacja z roztworu mRNA
zanieczyszczeń genomowym DNA
Reakcja PCR w czasie rzeczywistym - oznaczenie względne ekspresji genów
(Relative Quantification)
Analiza i interpretacja wyników - odczyty z krzywych standardowych oraz
normalizacja ekspresji względem kontroli endogennej, interpretacja biologiczna
obserwowanych zjawisk
Razem
6
4
6
30
Z uwagi na dynamicznie rozwój biologii molekularnej roślin zaleca się korzystanie głównie z
kompletnych materiałów udostępnionych przez wykładowcę.
1. Kopcewicz J., Lewak S. “Fizjologia roślin” - Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
2007.
2. Lack A.J., Evans D.E. "Biologia roślin. Krótkie wykłady" - Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, 2005.
3. Wojtaszek P., Woźny A., Ratajczak L. (red.) „Biologia komórki roślinnej” T. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2009.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
KULTURY ROŚLINNE IN VITRO
In vitro plant culture
prof. dr hab. Adela Adamus
wykłady, ćwiczenia laboratoryjne
przedmiot do wyboru – studia I stopnia
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
2
Przedmiot może być realizowany po kursie zawierającym podstawowe zagadnienia z genetyki
i fizjologia roślin, a także po zdobyciu przez studenta podstawowych wiadomości o kulturach
in vitro.
Założenia i cel przedmiotu:
Wybrane rodzaje technik in vitro i ich zastosowanie biotechnologiczne. Kultury komórek,
tkanek i organów. Somatyczna embriogeneza i sztuczne nasiona jako alternatywa dla
nasiennictwa. Otrzymywanie roślin haploidalnych, a następnie podwojonych haploidów i ich
wykorzystanie w hodowli odmian mieszańcowych. Tworzenie mieszańców oddalonych i ich
znaczenie. Zmienność somaklonalna, podłoże genetyczne i znaczenie. Indukowanie mutacji w
kulturach in vitro.
Metody dydaktyczne/nauczania:
Wykłady - Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z nowoczesnymi
metodami kultur in vitro i wskazanie możliwości ich zastosowania w biotechnologii, ze
szczególnym uwzględnieniem wspomagania programów hodowli nowych odmian roślin
uprawnych.
Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w laboratorium in vitro jest zapoznanie studentów
z wybranymi technikami in vitro, które wykorzystują proces gametycznej embriogenezy do
otrzymania roślin haploidalnych oraz pozwalają w kulturach in vitro otrzymać mieszańce form
oddalonych.
Kryteria oceny:
cykliczne sprawdziany pisemne
Forma i warunki zaliczenia:
egzamin
Tematyka wykładów
Godziny
Zdolność morfogenetyczna komórek roślinnych. Historia rozwoju kultur in vitro.
2
Rodzaje technik in vitro
Somatyczna embriogeneza, sposoby otrzymywania i perspektywy wykorzystania w
2
ogrodnictwie somatycznych nasion.
Gametyczna embriogeneza - otrzymywanie roślin haploidalnych drogą
3
androgenezy, gynogenezy i redukcji somatycznej.
Metody: podwajania genomów haploidalnych, oceny poziomu ploidalności oraz
2
gametycznego pochodzenia regenerantów.
Linie podwojonych hapliodów i ich wykorzystanie w hodowli odmian
2
mieszańcowych.
Mieszańce form oddalonych. Kultury zarodków mieszańcowych. Zapylenie i
3
zapłodnienie w kulturach in vitro. Mieszańce somatyczne.
Indukowanie zmienności w kulturach in vitro.. Zmienność somaklonalna – podłoże
1
genetyczne i znaczenie.
RAZEM
15
Tematyka ćwiczeń
Godziny
Pożywki: rodzaje, składniki, roztwory robocze. Przygotowanie pożywek o
2
zróżnicowanym składzie do zakładania kultur in vitro.
Zakładanie doświadczenia: indukcja organogenezy, ryzogenezy i tkanki kalusowej
2
w kulturach roślin modelowych.
Androgeneza. Ustalenie stadium rozwojowego mikrospor w pąkach kwiatowych za
2
pomocą barwienia fluorescencyjnego – obserwacje faz mikrosporogenezy w
mikroskopie fluorescencyjnym. Zakładanie kultur pylnikowych.
Wykorzystanie zjawiska gynogenezy – kultury zalążków i pąków kwiatowych .
2
Kultury protoplastów u wybranych gatunków warzyw
3
Mieszańce międzygatunkowe - kultury izolowanych zalążków – technika embryo
2
rescue.
Obserwacje wyników założonych doświadczeń i ich interpretacja – mikroskop
2
binokularny i odwróconego pola, dokumentacja fotograficzna.
RAZEM
15
1. Zenkteler M., 1984. Hodowla komórek i tkanek roślinnych. PWN, Warszawa
2. Maleszy S., 2001, 2009. Biotechnologia roślin. PWN, Warszawa
1. Maluszynski, Kasha, Forster, Szarejko (eds). 2003. Double Haploid production in Crop
Plants, Kluwer Academic Publisher, Dordrecht/ Boston/ London.
2. Bajaj Y.P.S., 1988. Biotechnology in Agriculture and Forestry, vol. 1-10. Springer, Berlin.
3. Maleszy S., Niemirowicz-Szczytt K., Przybecki Z., 1989. Biotechnologia w genetyce i
hodowli roślin. PWN, Warszawa.
4.Michalik B., 1996. Zastosowanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin. DRUKROL
S.C., Kraków.
5. Woźny A., Przybył K (red).2007. Komórki roślinne w warunkach stresu. Tom II. Komórki
in vitro. Wyd. Nauk.. UAM
6. Michalik B. (red.) 2009. Hodowla roślin z elementami genetyki i biotechnologii. PWRiL,
Poznań.
7. Davey, Anthony (eds). 2010. Plant Cell Culture, Essentials Methods. Willey-Blackwell.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
METODYKA I ANALIZA DOŚWIADCZEŃ
Methodology and analysis of experiments
Dr hab. Wojciech Jagusiak
Katedra Genetyki i Metod Doskonalenia Zwierząt - WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
30/30
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
4
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Podstawy
statystyki matematycznej: zmienna losowa, parametry rozkładu zmiennej losowej, hipoteza
statystyczna.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zaznajomienie studentów z
podstawowymi metodami służącymi do planowania, przeprowadzania i statystycznego
opracowania wyników doświadczeń. W trakcie semestru studenci nauczą się stosować
najważniejsze metody na przykładach konkretnych doświadczeń. Ćwiczenia przeprowadzane
są w pracowni komputerowej. W trakcie zajęć studenci korzystają z dostępnego
oprogramowania - w tym z pakietu statystycznego SAS. Wykład i ćwiczenia podzielone są
na cztery zasadnicze części. Część pierwsza poświęcona jest na zagadnienia ogólne (układ,
planowanie i technika prowadzenia doświadczeń oraz przypomnienie podstawowych pojęć i
metod poznanych w trakcie kursu Statystyki Matematycznej). Część druga, najbardziej
obszerna, poświęcona jest testom istotności w populacjach o rozkładzie normalnym i
metodom opartym na analizie wariancji. Studenci zaznajomią się z podstawowymi modelami
analizy (modele: jednoczynnikowy, hierarchiczny, dwuczynnikowy z interakcją). W drugiej
części ujęta zostanie też tematyka związana z porównaniami wielokrotnymi i stosowanie
podstawowych testów tej grupy. Kolejna grupa zagadnień obejmuje naukę posługiwania się
metodami opartymi na korelacji i regresji oraz analizę kowariancji. Ostatnie wykłady i
ćwiczenia będą poświęcone na omówienie metod wnioskowania opartych na rozkładzie „chi
kwadrat” oraz wybranych testów nieparametrycznych.
Metody dydaktyczne/nauczania: Ćwiczenia w Sali komputerowej z wykorzystaniem
oprogramowania: Microsoft Office, SAS, Statistica.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Tematyka wykładów
Godz.
Przypomnienie podstawowych wiadomości ze statystyki matematycznej
2
(próba, populacja, średnia, wariancja). Hipotezy statystyczne. Zagadnienia
związane z weryfikacją hipotez
Planowanie doświadczeń. Układy doświadczeń. Techniki wykonywania
2
doświadczeń
Przedziały ufności dla podstawowych parametrów populacji
2
Testy istotności w populacjach o rozkładzie normalnym
4
Analiza wariancji w układzie jednoczynnikowym.
4
Komponenty wariancji
Układ hierarchiczny. Analiza wariancji w układzie hierarchicznym i
2
szacowanie komponentów wariancji
Porównania wielokrotne
2
Kontrasty ortogonalne i metoda Scheffe’go
2
Układy kwadratu łacińskiego i bloków losowanych. Analiza wariancji
2
Układ dwuczynnikowy z interakcją. Analiza wariancji. Efekty stałe i losowe
2
Korelacja i regresja. Analiza wariancji z regresją
2
Analiza kowariancji
2
„Chi kwadrat”. Testy zgodności i niezależności
1
Metody nieparametryczne (Test znaku, Wilcoxona, Wilcoxona-Manna1
Whitneya”, Współczynnik korelacji rangowej Spearmana)
Razem
30
Tematyka ćwiczeń
Godz.
2
1. Przypomnienie podstawowych wiadomości ze statystyki matematycznej
(próba, populacja), obliczanie średniej, wariancji z w próbie
nieuporządkowanej i szeregu rozdzielczym
2. Wyznaczanie przedziałów ufności dla średniej i wariancji populacji w oparciu
2
o duże i małe próby
4
3. Test „t”. Testowanie hipotez =0 i 1=2. Test „t” dla par skorelowanych
4. Analiza wariancji w układzie jednoczynnikowym. Test „F”. Szacowanie
2
komponentów wariancji
5. Analiza wariancji w układzie hierarchicznym. Szacowanie komponentów
2
wariancji
6. Porównania wielokrotne: testy Tukey’a i Scheffe’go. Kontrasty ortogonalne
4
7. Analiza wariancji w układzie kwadratu łacińskiego i bloków losowanych
2
2
8. Analiza wariancji w układzie dwuczynnikowym z interakcją. Obliczanie
efektów stałych i losowych
9. Korelacja i regresja. Analiza wariancji z regresją
4
10. Analiza wariacji w układzie z powtarzającymi się pomiarami
2
11. Test „Chi Kwadrat” i testy nieparametryczne. Współczynnik korelacji
2
rangowej Spearmana
Razem
30
1. Regina Elandt. „Statystyka matematyczna w zastosowaniu do doświadczalnictwa
zootechnicznego”
2. Robert G.D. Steel, James H. Torrie. „Principles and procedures of statistics. A biometrical
approach”.
3. Bolesław Żuk. „Biometria Stosowana”
4. Łomnicki Adam. „Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników”
1. Wanda Olech, Mateusz Wieczorek. „Zastosowanie metod statystyki w doświadczalnictwie
zootechnicznym”
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
TECHNOLOGIA ENZYMÓW
Technology of enzymes
Prof. dr hab. Krzysztof Żyła,
Dr inż. Anna Starzyńska-Janiszewska
Katedra Biotechnologii Żywności - WTŻ
I
II
III
IV
V
-
-
-
-
-
VI
VII
-
15/30
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
3
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Zaliczony
kurs biochemii i mikrobiologii.
Założenia i cel przedmiotu: Kurs bazuje na wiadomościach uzyskanych przez słuchaczy w
ramach wykładów i ćwiczeń z biochemii i enzymologii. Podstawowym celem kursu jest
zapoznanie studentów z nowoczesnymi metodami produkcji preparatów biologicznie
czynnych. Wykład obejmuje zagadnienia praktycznego stosowania biokatalizatorów w
przemyśle, podaje podstawy molekularne nadprodukcji enzymów oraz techniki rDNA
służące konstrukcji nowych, wysokowydajnych szczepów, ekspresji genów kodujących
białka enzymów w tkankach roślinnych i zwierzęcych. Przedstawione są przemysłowe
metody produkcji enzymów wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych oraz ekonomiczne aspekty
ich stosowania. Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z metodami produkcji enzymów w
systemie hodowli powierzchniowej na podłożu stałym oraz w systemie hodowli wgłębnej.
Studenci poznają praktycznie techniki przygotowywania pożywek, szczepienia kultur
matecznych, zakładania i kończenia hodowli. Ważnym zagadnieniem będzie zapoznanie
studentów z metodyką oznaczania aktywności takich enzymów jak: oksydaza glukozowa, βgalaktozydaza, glukoamylazy i fitazy. Ostatnie ćwiczenia laboratoryjne zostaną poświęcone
współczesnym technikom unieruchamiania enzymów i ich praktycznemu zastosowaniu.
studentów z wiadomościami na tematy przedstawione poniżej (w tabeli). Ćwiczenia - Celem
ćwiczeń prowadzonych w ramach kursu jest zapoznanie studentów z procesami
otrzymywania enzymów pochodzenia mikrobiologicznego oraz wybranymi technikami
immobilizacji enzymów. Studenci poznają metody hodowli grzybów strzępkowych na
potrzeby produkcji enzymów. Na zajęciach studenci przeprowadzą proces immobilizacji
enzymów, w celu otrzymania preparatów o potencjalnym zastosowaniu w przemyśle, a także
zbadają wpływ stosowanych technik na aktywność i stabilność enzymów.
Tematyka wykładów
Przemysłowe preparaty enzymatyczne: enzymy tkanek roślinnych i zwierzęcych;
enzymy mikroorganizmów; ista GRAS (generally recognized as safe); jednostki
aktywności, standaryzacja, formy towarowe
Podstawy biosyntezy enzymów in vitro: molekularne podstawy nadprodukcji i
sekrecji białka; regulacja ekspresji genów operonów indukowanych, enzymy
konstytucyjne
Ekspresja genów kodujących enzymy w komórkach mikroorganizmów, w
tkankach roślin i zwierząt: wielokrotne kopie genu, ekspresja w nasionach soi i
rzepaku, ekspresja w gruczole ślinowym świni – Natuphos, Phytaseed, Enviropig –
przykład fitazy perspektywy ekspresji genów enzymów w nasionach roślin i
gruczołach ssaków
Produkcja enzymów metodą fermentacji (I): izolacja, selekcja, doskonalenie
szczepów produkcyjnych, linie przygotowania materiału posiewowego; podłoża
hodowlane, optymalizacja składu
Produkcja enzymów metodą fermentacji (II) – hodowle powierzchniowe:
podstawowy schemat technologiczny produkcji, dynamika wymiany energii,
Godz.
2
1
2
2
2
wilgotności, wymiana gazowa; technologie z zastosowaniem pionowych kaset,
aparatu kolumnowego, wysokiej grzędy
Produkcja enzymów metodą fermentacji (III) - hodowle wgłębne: bioreaktory,
budowa i oprzyrządowanie
Wydzielanie i oczyszczanie enzymów wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych:
ekstrakcja z hodowli powierzchniowej; dezintegracja ścian komórkowych;
zatężanie, wytrącanie i wysalanie; oczyszczanie sorpcyjne, suszenie
Produkcja oksydoreduktaz i hydrolaz: produkcja oksydazy glukozowej, lipaz,
amylaz, proteaz i fitazy
Ekonomika produkcji i stosowania enzymów: przykład analizy efektywności
stosowania fitazy w przemyśle paszowym
Razem
Tematyka ćwiczeń
Skrining szczepów grzybów strzępkowych: zastosowanie dyfuzyjnych testów
płytkowych w celu wstępnego zróżnicowania szczepów grzybów z gatunku
Aspergillus niger i Aspergillus oryzae pod względem zdolności do syntezy
enzymów (oksydoreduktazy – oksydaza glukozowa, katalaza; hydrolazy – amylazy,
proteazy, fitazy, celulazy, lipazy); wybór najaktywniejszych kolonii po hodowlach w
podłożu stałym oraz hodowlach wstrząsanych
Dynamika biosyntezy oksydazy glukozowej metodą hodowli wgłębnej przez
szczep Aspergillus niger: charakterystyka morfologii hodowli, oznaczenie
aktywności oksydazy glukozowej po ekstrakcji z grzybni oraz w płynie
pohodowlanym, zbadanie zmian zawartości substancji cukrowych oraz pH i
kwasowości płynu pohodowlanego w trakcie hodowli wstrząsanej; omówienie faz
hodowli szczepu A. niger i uwarunkowań biosyntezy oksydazy glukozowej
Unieruchamianie glukoamylazy na chitynie: obliczenie aktywności glukoamylazy
w preparacie przed i po związaniu z nośnikiem; porównanie stopnia konwersji
skrobi do glukozy dla dwóch różnych szybkości pompowania substratu na kolumnę
Immobilizacja β-galaktozydazy poprzez pułapkowanie w żelach: immobilizacja
enzymu w żelach pochodzenia naturalnego (alginianowo-karagenianowym,
agarozowo-guarowym, agarozowo-karagenianowym i żelatynowym) i syntetycznym
(poliakrylamidowym) oraz ocena wydajności tych technik; zbadanie wrażliwości
wyjściowego preparatu oraz enzymu pułapkowanego na działanie wybranych
czynników środowiskowych
Razem
2
1
2
1
15
Godz.
6
8
8
8
30
1. Fogarty W. M. Microbial Enzymes and Biotechnology, Applied Science Publishers,
Belfast, 1983
2. Kennedy, J.F., Enzyme Technology, Biotechnology Vol. 7a (Rehm & Reed, Eds),
Weinheim, Verlag Chemie,1987
3. Buchholtz K., Kaszhe V., Bornscheuer U.T. Biocatalysts and Enzyme Technology,
C.H.I.P.S. , 2005.
4. Viesturs, U.E., Szmite, I.A., Zilewicz, A.W. Biotechnologia: substancje biologicznie
czynne, technologia, aparatura. WNT. Warszawa, 1992
5. Wingrad, L.B., Katchalski-Katzir, E, Goldstein, L. Enzyme Technology, Applied
Biochemistry and Bioengineering,Vol2, Academic Press, 1997
1. Bykow, W.A., Manakow, M.N., Tarasowa N.W. Produkcja substancji białkowych,
Biotechnologia 5, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1992
2. Gogol D. Profilowanie składu enzymów fosforolitycznych grzybni Aspergillus niger
AnZ4 w celu wykorzystania jej jako biokatalizatora dla przemysłu drobiarskiego. Praca
doktorska Akademia Rolnicza w Krakowie, 2002.
3. Musiał I., Rymowicz W., Cibis E. Optimization of single-cell-biomass production by
Yarowia lipolitica using response surface methodology and pulse method. EJPAU, 2004.
4. Wikiera A. Dostosowanie preparatu pektynolitycznego Pektopol PT 400 do potrzeb
przemysłu paszowego. Praca doktorska, Akademia Rolnicza w Krakowie, 2003.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
PODSTAWY PRODUKCJI ENZYMÓW
Basics of enzyme manufacturing
Prof. dr hab. Krzysztof Żyła,
Dr inż. Anna Starzyńska-Janiszewska
Katedra Biotechnologii Żywności - WTŻ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/30
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
3
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Zaliczony
kurs biochemii i mikrobiologii.
Założenia i cel przedmiotu: Zadaniem kursu jest zapoznanie słuchaczy z metodami
produkcji preparatów enzymatycznych stosowanych w różnych gałęziach przemysłu.
Przedstawione będą przemysłowe metody produkcji enzymów wewnątrz- i
zewnątrzkomórkowych oraz ekonomiczne aspekty ich stosowania. Omówione zostaną
również podstawowe obszary zastosowań biokatalizatorów poza przemysłem spożywczym.
Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z systemami produkcji enzymów w hodowli
powierzchniowej na podłożu stałym (SSF) oraz w systemie hodowli wgłębnej (SF). Studenci
poznają praktycznie techniki zakładania hodowli, prowadzenia i kończenia hodowli.
Studenci zapoznają się także z metodyką oznaczania aktywności takich enzymów jak:
oksydaza glukozowa, β-galaktozydaza, glukoamylazy i fitazy.
studentów z wiadomościami na tematy przedstawione poniżej (w tabeli). Ćwiczenia - Celem
ćwiczeń prowadzonych w ramach kursu jest zapoznanie studentów z procesem skriningu
szczepów oraz metodami i warunkami hodowli grzybów strzępkowych na potrzeby produkcji
wybranych enzymów. Studenci przeprowadzą także proces immobilizacji enzymów
wybranymi technikami, w celu otrzymania preparatów o potencjalnym zastosowaniu w
przemyśle.
Tematyka wykładów
Biosynteza enzymów in vitro : molekularne podstawy nadprodukcji i sekrecji
białka
Ekspresja genów kodujących enzymy w komórkach mikroorganizmów, w
tkankach roślin i zwierząt: Natuphos, Phytaseed, Enviropig – perspektywy
ekspresji genów enzymów w nasionach roślin i gruczołach ssaków na przykładzie
fitazy.
Produkcja enzymów metodą fermentacji : SSF i LSF: linie przygotowania
materiału posiewowego; podłoża hodowlane, optymalizacja składu
Produkcja enzymów metodą fermentacji (II) – hodowle powierzchniowe:
podstawowy schemat technologiczny produkcji, dynamika wymiany energii,
wilgotności, wymiana gazowa; technologie z zastosowaniem pionowych kaset,
aparatu kolumnowego, wysokiej grzędy
Produkcja enzymów metodą fermentacji: - hodowle wgłębne: SF: bioreaktory,
budowa, oprzyrządowanie, kontrola i regulacja procesu
Wydzielanie i oczyszczanie enzymów wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych:
ekstrakcja z hodowli powierzchniowej; dezintegracja ścian komórkowych;
zatężanie, wytrącanie i wysalanie; oczyszczanie sorpcyjne, suszenie
Produkcja oksydoreduktaz i hydrolaz: produkcja oksydazy glukozowej, lipazy,
amylaz, proteaz i fitazy
Enzymy w przemysłach niespożywczych: przemysł detergentów; przemysł
skórzany; przemysł tekstylny
Ekonomika produkcji i stosowania enzymów: przykład analizy efektywności
stosowania fitazy w przemyśle paszowym
Razem
Godz.
1
Tematyka ćwiczeń
Skrining szczepów grzybów strzępkowych: zastosowanie dyfuzyjnych testów
płytkowych w celu wstępnego zróżnicowania szczepów grzybów z gatunku
Aspergillus niger i Aspergillus oryzae pod względem zdolności do syntezy
enzymów (oksydoreduktazy – oksydaza glukozowa, katalaza; hydrolazy – amylazy,
proteazy, fitazy, celulazy, lipazy); wybór najaktywniejszych kolonii po hodowlach w
podłożu stałym oraz hodowlach wstrząsanych
Dynamika biosyntezy oksydazy glukozowej metodą hodowli wgłębnej przez
szczep Aspergillus niger: charakterystyka morfologii hodowli, oznaczenie
aktywności oksydazy glukozowej po ekstrakcji z grzybni oraz w płynie
pohodowlanym, zbadanie zmian zawartości substancji cukrowych oraz pH i
kwasowości płynu pohodowlanego w trakcie hodowli wstrząsanej; omówienie faz
hodowli szczepu A. niger i uwarunkowań biosyntezy oksydazy glukozowej
Unieruchamianie glukoamylazy na chitynie: obliczenie aktywności glukoamylazy
w preparacie przed i po związaniu z nośnikiem; porównanie stopnia konwersji
skrobi do glukozy dla dwóch różnych szybkości pompowania substratu na kolumnę
Immobilizacja β-galaktozydazy poprzez pułapkowanie w żelach: immobilizacja
enzymu w żelach pochodzenia naturalnego (alginianowo-karagenianowym,
agarozowo-guarowym, agarozowo-karagenianowym i żelatynowym) i syntetycznym
(poliakrylamidowym) oraz ocena wydajności tych technik; zbadanie wrażliwości
wyjściowego preparatu oraz enzymu pułapkowanego na działanie wybranych
Godz.
6
2
2
2
2
2
1
1
15
8
8
8
czynników środowiskowych
Razem
30
1. Fogarty W. M. Microbial Enzymes and Biotechnology, Applied Science Publishers,
Belfast, 1983
2. Kennedy, J.F., Enzyme Technology, Biotechnology Vol. 7a (Rehm & Reed, Eds),
Weinheim, Verlag Chemie,1987
3. Buchholtz K., Kaszhe V., Bornscheuer U.T. Biocatalysts and Enzyme Technology,
C.H.I.P.S. , 2005.
4. Viesturs, U.E., Szmite, I.A., Zilewicz, A.W. Biotechnologia: substancje biologicznie
czynne, technologia, aparatura. WNT. Warszawa, 1992
5. Wingrad, L.B., Katchalski-Katzir, E, Goldstein, L. Enzyme Technology, Applied
Biochemistry and Bioengineering,Vol2, Academic Press, 1997
1. Bykow, W.A., Manakow, M.N., Tarasowa N.W. Produkcja substancji białkowych,
Biotechnologia 5, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1992
2. Gogol D. Profilowanie składu enzymów fosforolitycznych grzybni Aspergillus niger
AnZ4 w celu wykorzystania jej jako biokatalizatora dla przemysłu drobiarskiego. Praca
doktorska Akademia Rolnicza w Krakowie, 2002.
3. Musiał I., Rymowicz W., Cibis E. Optimization of single-cell-biomass production by
Yarowia lipolitica using response surface methodology and pulse method. EJPAU, 2004.
4. Wikiera A. Dostosowanie preparatu pektynolitycznego Pektopol PT 400 do potrzeb
przemysłu paszowego. Praca doktorska, Akademia Rolnicza w Krakowie, 2003.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ENDOKRYNOLOGIA ZWIERZĄT I CZŁOWIEKA
Animal and human endocrinology
Dr hab. Danuta Wrońska-Fortuna, dr Joanna Zubel,
Dr Ewa Ocłoń
Katedra Fizjologii i Endokrynologii Zwierząt - WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
30/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
3
Przedmiotami wprowadzającymi będą: Fizjologia zwierząt i człowieka z elementami
anatomii, a także Dobra znajomość układów fizjologicznych i interakcji między nimi. Są to
kursy realizowane na wcześniejszych semestrach studiów I stopnia.
Założenia i cel przedmiotu: Wykłady poświęcone są roli hormonów w regulacji
homeostazy, rozwoju, wzrostu, metabolizmu, reprodukcji i stresu u ludzi i zwierząt. Słuchacz
pozna główne elementy mechanizmów działania hormonów na receptory i pobudzenia
szlaków transdukcji sygnału w komórkach człowieka i innych ssaków, ptaków, gadów,
płazów i ryb. Wprowadzone zostaną elementy endokrynologii środowiska poświęcone
działaniu czynników chemicznych na układ endokrynny człowieka (endocrine disruptors).
Ćwiczenia będą pomocne w zdobyciu praktycznej wiedzy z zakresu metod oznaczania
różnych hormonów w tkankach, wykazania skutków stymulacji lub hamowania sekrecji
hormonów przysadki, steroidowych i katecholamin.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykład, prezentacja, dyskusja ze studentami. Ćwiczenia:
wykonywanie projektu oraz samodzielne przeprowadzanie oznaczeń laboratoryjnych.
Kryteria oceny: Zaliczenie pisemne, kolokwium z ćwiczeń.
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie, egzamin.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tematyka wykładów
Godz.
Wprowadzenie do endokrynologii. Gruczoły endokrynne i ich hormony
2
Charakterystyka hormonów-budowa, synteza, sekrecja
2
Mechanizmy działania hormonów
2
Neuroendokrynologia, podwzgórze, przysadka
2
Regulacja procesów wzrostowych przez hormon wzrostu i czynniki wzrostowe
2
Funkcja hormonów tarczycy
2
Trzustka endokrynna i endokrynologia cukrzycy
2
Hormony przewodu pokarmowego
2
Hormonalna regulacja apetytu
2
Homeostaza wapnia –parathormon, kalcytonina, witamina D3
2
Rola hormonów kory nadnerczy
2
Katecholaminy-hormony rdzenia nadnerczy
2
Endokrynologia rozrodu samic
2
Endokrynologia rozrodu samców
2
Endokrynologia środowiska-chemiczne czynniki
2
Razem
30
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Metody oznaczania hormonów
Wpływ GH i IGF-1 na proliferację komórek
Hormony stresu – oznaczanie kortyzolu w ślinie
Wpływ insuliny i adrenaliny na poziom glukozy
Aktywność osi przysadkowo-gonadowej u samic i samców
Hormony laktacji, ciąży i porodu. Oksytotyczne działanie hormonu na gruczoł
mlekowy
Hormony tkanki tłuszczowej
Zaliczenie
Razem
15
1. Traczyk W. „Fizjologia człowieka:”, PZWL (2001).
2. Krzymowski T. i wsp. „Fizjologia zwierząt”, PWRiL (2005).
Wilson A. „Williams Textbook of Endocrinology”. Saunders Co. (1998)
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
ROLA ZEGARA BIOLOGICZNEGO W
ŻYCIU ZWIERZĄT
The role of biological clock in animal’s life
Dr hab. Dorota Zięba – Przybylska, prof. UR, dr Edyta Molik
WHiBZ
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
30/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
2
Przedmiotami wprowadzającymi będą przedmioty ukończone na semestrach wcześniejszych
takie, jak: Biochemia, Fizjologia z endokrynologią.
Założenia i cel przedmiotu: Cykl wykładów ma na celu scharakteryzowanie sezonowej
zmienności środowiska naturalnego, która oddziałuje u wielu zwierząt na cykliczność
procesów fizjologicznych. Omówione i scharakteryzowane zostaną rytmy biologiczne, które
uwarunkowane są genetycznie i podlegają synchronizacji z czynnikami środowiskowymi,
aby umożliwić adaptację organizmu do zmieniających się warunków zewnętrznych. W cyklu
wykładów przedstawione zostaną czynniki wpływające na kształtowanie się sezonowości
poszczególnych procesów fizjologicznych: estywacji, rozrodu, hibernacji, laktacji itp.,
występujące u zwierząt określanych mianem sezonowych, poruszone zostaną także
zagadnienia dotyczące rytów psychicznych występujących u ludzi związanych z działaniem
zegara biologicznego. Ponadto na wykładzie poruszone zastaną problemy związane z
ekspresją genów zegara biologicznego jak i charakterystyka jąder podwzgórza, gdzie
umiejscowione są neurony zawiadujące pracą zegara biologicznego.
Metody dydaktyczne/nauczania: Prezentacja multimedialna.
Kryteria oceny: Egzamin ustny.
Tematyka wykładów
Godz.
1. Wprowadzenie do rytmów biologicznych
1
2. Cechy charakterystyczne rytmów biologicznych
1
3. Zegary biologiczne mikroorganizmów (grzyby i bakterie).
2
4. Geny zegara biologicznego owadów
2
5. Molekularne mechanizmy zegara biologicznego ssaków
2
6. Zegary biologiczne kręgowców
2
7. Chronofizjologia pracy (praca zmianowa).
1
8. Budowa anatomiczna i fizjologia szyszynki ssaków. Anatomia porównawcza
2
szyszynki w gromadzie kręgowców.
9. Udział melatoniny w mechanizmie zegara biologicznego. Neurohormonalny
3
mechanizm zegara biologicznego
10. Sezonowość rozrodu ssaków.
2
11. Wpływ długości dnia świetlnego na przebieg aktywności płciowej owiec
regulacja wydzielania hormonów gonadotropowych
12. Charakterystyka uwalniania prolaktyny, oreksyny i greliny w rytmie
okołorocznym a sezonowość rozrodu u owiec
13. Rola melatoniny w regulacji syntezy mleka u owiec
rytm dobowy i roczny melatoniny
wpływ melatoniny na zmiany stężenia prolaktyny u owiec laktujących
14. Molekularne mechanizmy modulowania wrażliwości podwzgórza na poziom
leptyny pod wpływem fotoperiodu
15. Wyniki badań pracowników na temat prześledzenie interakcji pomiędzy
melatoniną i leptyną w doświadczeniach in vitro i in vivo.
16. Zaliczenie
Razem
2
3
2
2
2
1
30
1. Cymborowsk B. Zegary biologiczne. PWN 1987.
3. Sotowska-Brochocka J. Fizjologia zwierząt, zagadnienia wybrane. Wydawnictwa
Uniwersytetu Warszawskiego, 81-123, 290-302, 2001.
4. Traczyk Z.. Fizjologia Człowieka w zarysie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2000.
1. Schmidt-Nielsen K. Fizjologia zwierząt. PWN 2008.
2. Karasek M. Aspekty medyczne starzenia się człowieka. ŁWN Łódź 2008.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
KSENOBIOTYKI W ŚRODOWISKU
Xenobiotics in the environment
Dr hab. Dorota Zięba – Przybylska, prof. UR
WHiBZ
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Przedmiotami wprowadzającymi do kursu są przedmiotu ukończone na I stopniu studiów
takie, jak: Fizjologia zwierząt, Biologia komórki, Biochemia.
Założenia i cel przedmiotu: Cykl wykładów ma na celu scharakteryzowanie oddziaływania
(głównie hormonomimetyzm) na człowieka wybranych ksenoestrogenów tj.
polichlorowanych bifenyli (PCB), polichlorowanych (PCDDs) i polibromowanych
dibenzodioksyn (PBDDs) i polichlorowanych (PCDFs) i polibromowanych dibenzofuranów
(PBDFs) oraz wybranych pestycydów (DDT, DDE, DDD). W trakcie wykładów omówione
zostaną najważniejsze informacje dotyczące tych grup związków, źródła ich powstawania,
problemy związanie z ich oznaczaniem. Zwrócona zostanie szczególna uwaga na
kancerogenne, teratogenne oddziaływanie ksenoestrogenów i ich metabolitów na procesy
rozrodu kobiet i mężczyzn, utrzymanie ciąży (wpływ na łożysko), rozwój płodu, sekrecję
hormonów, procesy proliferacji i apoptozy komórek. Omówiony zostanie mechanizm
działania ksenoestrogenów (aktywacja receptora dla węglowodorów aromatycznych - AhR,
aktywność enzymów metabolizujących ksenobiotyki CYP1A1/CYP1A2). Przedstawione
zostaną wyniki najnowszych badań dotyczących oddziaływania endocrine disruptors na
procesy rozrodu.
Metody dydaktyczne/nauczania: Prezentacja multimedialna.
Kryteria oceny: Egzamin ustny.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8
Tematyka wykładów
Godz.
Nazewnictwo ksenoestrogenów; wspólne cechy. Przypomnienie: procesy
endokrynne w organizmie człowieka, znaczenie estrogenów w rozrodzie.
2
Polichlorowane
bifenyle,
charakterystyka,
budowa,
właściwości
fizykochemiczne PCB, źródła PCB, wpływ na zdrowie i procesy rozrodu
człowieka. Metabolizm i toksyczność metabolitów PCB.
Prezentacja najnowszych badań polskich ośrodków naukowych dotyczących
zawartości PCB i ich kongenerów w tkankach (tłuszcz, mleko itp.) kobiet i
2
żywności w Polsce. Metody oznaczeń PCB w żywności.
Endocrine disruptors. Charakterystyka polichlorowanych i polibromowanych
dioksyn, nazewnictwo, budowa, właściwości fizykochemiczne, źródła
2
powstawania dioksyn. Objawy zatruć dioksynami. TCDD.
Toksyczność TCDD i innych ksenoestrogenów, określanie współczynnika
toksyczności, toksyczność ostra i chroniczna, LD50, ED50, mechanizm
2
działania – aktywacja receptora AhR. Prezentacja badań: wpływ mieszaniny
polichlorowanych i polibromowanych związków na funkcję pęcherzyka
jajnikowego.
Pestycydy. Historia stosowania. Rodzaje pestycydów. Korzyści ze stosowania
pestycydów. Cechy pestycydów. Toksyczność pestycydów. Oznaczanie
2
pestycydów. DDT – charakterystyka.
Prezentacja wyników badań: działanie DDT i jego metabolitów na funkcje
2
łożyska ludzkiego.
Polska a problem dioksyn, pestycydów – skażenie środowiska, żywności.
2
Aktualne potrzeby i określone normami wymagania dotyczące prowadzenia
monitoringu dioksyn.
Fitoestrogeny w regulacji funkcji jajnika: rola i mechanizm działania
1
Razem
15
1. Johnson MR, Riddle AF, Sharma V, Collins WP, Nicolaides KH, Grudzinskas JG.:
Placental and ovarian hormones in an embryonic pregnancy. Hum Reprod. 1993
Jan;8(1):112-5.
2. Theo Colborn, Dianne Dumanowski, John Myers. Nasza skradziona przyszłość. Amber
1996.
3. Tapiero H, Ba GN, Tew KD.: Estrogens and environmental estrogens. Biomed
harmacother. 2002 Feb;56(1):36-44.
4. Piskorska-Pliszczyńska Jadwiga. Dioksyny i związane z nimi zagrożenia zdrowia.
5. Medycyna Weterynaryjna. 55(8): 491-496, 1999.
1. Biziuk M. Pestycyd. Wystepowanie, oznaczania i unieszkodliwianie, Wydawnictwo
Naukowo-Techniczne Warszawa 2001.
2. Reviews of environmental contamination and toxicology. Ed: Spriger-Verlagv. 142, 1995.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
TRANSGENIKA ZWIERZĄT II
Animal transgenics II
Prof. dr hab. Zdzisław Smorąg, dr hab. Jacek Jura,
Dr hab. Maria Skrzyszowska, dr inż. Marcin Samiec, dr Jolanta
Opiela, mgr Bożenna Ryńska, dr hab. Piotr Gogol, mgr inż.
Barbara Szczęśniak-Fabiańczyk, dr inż. Michał Bochenek,
Dr hab. Barbara Gajda, mgr Izabela Grad
Instytut Zootechniki-Państwowy Instytut Badawczy,
Dział Biotechnologii Rozrodu Zwierząt
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
0/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Założenia i cel przedmiotu: Celem nauczania przedmiotu „Transgenika zwierząt” jest
przekazanie wiedzy z zakresu głównych metod biotechnologii rozrodu zwierząt opartych na
szeroko pojętych manipulacjach na gametach męskich i żeńskich oraz zarodków.
Metody dydaktyczne/nauczania: Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w ramach
przedmiotu „Transgenika zwierząt” jest zapoznanie studentów z metodami: uzyskiwania
transgenicznych ssaków metodą mikroiniekcji egzogennego DNA, klonowania zarodkowego
(bisekcja + izolacja blastomerów) oraz klonowania somatycznego; uzyskiwania i oceny
oocytów pęcherzykowych, , zapłodnienia i hodowli in vitro zarodków, kriokonserwacji
oocytów i zarodków, konserwacji i oceny nasienia, zasad i praktyki funkcjonowania banku
materiału biologicznego, cytometrycznych metod oceny nasienia, seksowania nasienia,
zastosowania pomiarów luminescencji w ocenie nasienia, uzyskiwania i oceny oocytów
pęcherzykowych metodą OPU.
Kryteria oceny: Ustne zaliczenie.
Tematyka ćwiczeń
Uzyskiwanie transgenicznych ssaków metodą mikroiniekcji egzogennego DNA
Klonowanie zarodkowe (bisekcja + izolacja blastomerów)
Godz.
Klonowanie somatyczne
Uzyskiwanie i ocena oocytów pęcherzykowych – metoda aspiracji i dysekcji
Zastosowanie pomiarów luminescencji w ocenie nasienia
Zapłodnienie i hodowla in vitro zarodków
Konserwacja i ocena nasienia (metody mikroskopowe)
Zasady i praktyka funkcjonowania banku materiału biologicznego
Seksowanie nasienia
Uzyskiwanie i ocena oocytów pęcherzykowych – metoda OPU
Cytometryczne metody oceny nasienia
Kriokonserwacja oocytów i zarodków
Razem
15
1. Biotechnologiczne i medyczne podstawy ksenotransplantacji. Praca zbiorowa pod red.
Zdzisława Smorąga, Ryszarda Słomskiego, Lecha Cierpki, Wyd. Ośrodek Wydawnictw
Naukowych Poznań, s. 1-388, 2006.
2. Bochenek M., Smorąg Z.: Zastosowanie cytometrii przepływowej do oceny plemników
ssaków. W: Biologia Rozrodu Zwierząt – Biologiczne uwarunkowania wartości
rozrodowej samca; pod red. J.Strzeżka, Wydawnictwo UWM, Olsztyn, 359-368, 2007.
3. Smorąg Zdzisław, Skrzyszowska Maria, Jura Jacek, Samiec Marcin, Jurkiewicz Joanna,
Lipiński Daniel, Szalata Marlena, Słomski Ryszard (2007) Klonowanie i transgeneza
zwierząt gospodarskich. W: Biologia rozrodu zwierząt, Część 1, pt. „Fizjologiczna
regulacja procesów rozrodczych samicy” pod red. Tadeusza Krzymowskiego,
Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 2007, rozdz. 23, s. 665743.
4. Od genomu tura po ksenotransplantacje. Praca zbiorowa pod red. Zdzisława Smorąga,
Ryszarda Słomskiego, Jacka A.Modlińskiego, Wyd. Ośrodek Wydawnictw Naukowych
Poznań, s. 1-182, 2008.
1. Artykuły naukowe i przeglądowe w czasopismach: Reproduction of Animal Science,
Theriogenology, Annals of Animal Science, Biotechnologia, Roczniki naukowe
Zootechniki, Postępy Nauk Rolniczych.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
KULTURY ZWIERZĘCE IN VITRO
Culture of Animal’s Cell
Dr hab. Anna Wójtowicz
WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
2
Wprowadzeniem do kursu jest ukończenie przedmiotów na I stopniu studiów takich, jak:
Biologia Komórki, Fizjologia Zwierząt.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest przedstawienie studentom możliwości
zastosowania różnych typów hodowli komórkowych zarówno w badaniach naukowych jak
też w diagnostyce i medycynie. Wykłady umożliwią studentom zaznajomienie się z historią
oraz z wybranymi typami hodowli komórkowych in vitro. Omówione zostaną przykłady
dziedzin nauki i medycyny, w których znajdują zastosowanie techniki in vitro. Ćwiczenia
zaznajomią studentów z metodami hodowli in vitro wybranych, wyspecjalizowanych typów
komórek oraz z metodami badania proliferacji i cytotoksyczności komórek.
Metody dydaktyczne/nauczania: Prezentacja multimedialna, samodzielna praca
laboratoryjna w warunkach jałowych. Ćwiczenia obejmują wyłącznie zajęcia praktyczne w
pracowni Hodowli Tkanek.
Kryteria oceny: Egzamin ustny, kolokwium – ćwiczenia.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tematyka wykładów
godz.
Metoda hodowli komórek in vitro – historia i kierunki rozwoju
2
Wykorzystanie modeli hodowli komórek in vitro do badań toksykologicznych
2
Zastosowanie hodowli komórek in vitro w badaniach endokrynologicznych
2
Zastosowanie hodowli komórek nerwowych – leczenie chorób
2
neurodegeracyjnych
Metoda zapłodnienia in vitro
2
Komórki macierzyste i ich wykorzystanie
2
Medycyna regeneracyjna i inżynieria tkankowa
2
Zaliczenie
1
Razem
15
Godz.
Tematyka ćwiczeń
Wyposażenie i organizacja pracowni hodowli tkanek.
2
Izolacja i hodowla komórek pęcherzyka jajnikowego
2
Wyprowadzanie linii komórkowych metoda hodowli eksplantów na przykładzie
2
komórek mięsni gładkich aorty
Izolacja i hodowla komórek nerwowych
2
Metoda izolacji i oznaczania ilości białka z hodowli komórkowych metodą
2
mikropłytkową
Barwienie hodowli komórkowych i wykonywanie preparatów mikroskopowych
2
Metody badania proliferacji i żywotności komórek
2
Zaliczenie
1
Razem
15
2. Fundamental techniques in cell culture. A laboratory handbook. SIGMA. 2002.
3. Minuth W.W., Steinem P., Strahl R., Kloth S., Tauc M. Electrolyte environment
modulates differentiation in embryonic renal collecting duck epithelia. Ex. Nephrol. 5: 414422, 1997.
4. Stokłosowa S. Hodowla komórek i tkanek. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa
2004
1. Nowak JZ., Zawilska JB. Receptory i mechanizmy przekazywania sygnału. PWN. 2004.
2. M. Maliszewski. Ćwiczenia z biologii rozwoju zwierząt. WUW 2007.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
METODY OCENY WARTOŚCI POKARMOWEJ
I JAKOŚCI PASZ
Methods used in evaluation of nutritive value and quality of
feeds
Prof. dr hab. Zygmunt Maciej Kowalski, dr hab. Piotr Micek
Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa– WHiBZ
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
2
Przedmiotami wprowadzającymi są Fizjologia zwierząt i człowieka z elementami anatomii
(I°, Semestr V), Podstawy żywienia zwierząt (I°, Semestr V; przedmiot do wyboru).
Założenia i cel przedmiotu: Tematyka zajęć z przedmiotu Metody oceny wartości
pokarmowej i jakości pasz obejmuje zapoznanie studentów z: metodami oznaczania składu
chemicznego pasz – analiza podstawowa, zawartość frakcji włókna, kalorymetria, technika
NIRS, analizator aminokwasów, chromatografia gazowa; technikami badań żywieniowych –
badania strawnościowe (in vitro, in sacco i in vivo), badania bilansowe; metodami wyliczania
wartości pokarmowej pasz dla przeżuwaczy, świń i drobiu; metodami oceny jakości pasz.
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady – zajęcia audytoryjne, Ćwiczenia – zajęcia w
laboratorium chemicznym, w wiwariach dla zwierząt, wyliczanie wartości pokarmowej,
pokazy pasz
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie ćwiczeń.
1.
2.
3.
4.
Tematyka wykładów
Godz.
Analiza chemiczna pasz – kierunki rozwoju, znaczenie
2
Badania strawnościowo-bilansowe – metoda klasyczna i wskaźnikowa, badania na
4
zwierzętach przetokowanych, kalorymetria bezpośrednia i pośrednia
Metody oznaczania wartości biologicznej białka. Systemy białkowe. Żywienie
2
aminokwasowe zwierząt
Metody ustalania zapotrzebowania zwierząt. Profil metaboliczny
2
5.
6.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Systemy energetyczne i białkowe w wartościowaniu pasz i potrzeb różnych grup
zwierząt gospodarskich
Systemy oceny jakości pasz. Egzamin
Razem
3
2
15
Tematyka ćwiczeń
Godz.
Analiza chemiczna pasz. Oznaczanie składników mineralnych metodą absorbcji
2
atomowej. Chromatografia gazowa (wprowadzenie, wykorzystanie w badaniach
żywieniowych).
Analiza chemiczna pasz - metody komplementarne. Oznaczanie frakcji włókna
2
według metody Van Soest’a (NDF, ADF, ADL, ADIN). Aparaty Fibertec i
Ankom. Oznaczanie tłuszczu surowego w paszach i produktach zwierzęcych po
hydrolizie.
Oznaczanie składników pokarmowych metodą NIRS (spektrofotometria w bliskiej
2
podczerwieni). Oznaczanie zawartości energii w paszach i produktach
zwierzęcych – bomba kalorymetryczna. Oznaczanie N-białkowego, Nrozpuszczalnego i ADIN. Analizator aminokwasów.
Metody in vitro oznaczania strawności suchej masy i masy organicznej. Metody
2
badań strawnościowych na przeżuwaczach: przetoki, metody in sacco - badania
rozkładu białka w żwaczu i strawności jelitowej, określanie tempa przepływu
składników pokarmowych, strawność w odcinkach przewodu pokarmowego.
Ustalanie zapotrzebowania zwierząt na składniki pokarmowe i energię.
2
Przewidywanie wielkości produkcji (mięsnej, nieśnej). Metody oznaczania
stopnia wykorzystania składników pokarmowych paszy (bilans N, C i energii,
kalorymetria).
Ocena wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt przeżuwających –
2
system energetyczny, białkowy, jednostki wypełnienia.
Systemy energetyczne i białkowe w żywieniu drobiu i świń.
1
Ocena organoleptyczna jakości siana, kiszonek i pasz treściwych
2
15
Razem
1. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Tom 1,2 i 3 pod red. D. Jamroz i wsp. PWN 2004.
2. Ćwiczenia z żywienia zwierząt i paszoznawstwa. Kamiński i wsp., AR Kraków 1995.
1. Normy żywienia zwierząt ( bydło, owce, trzoda chlewna, drób).
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Godziny:
OCHRONA ŚRODOWISKA ROLNICZEGO
Protection of agricultural environment
Prof. dr hab. Magdalena Jaworska
Katedra Ochrony Środowiska Rolniczego – WR-E
I
II
III
IV
V
VI
-
-
-
-
-
-
VII
15/15
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
2
Brak wymagań wstępnych.
Założenia i cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie Studentów z ochroną
Środowiska Rolniczego i monitoringiem ekologicznym.
studentów z wiadomościami na temat zanieczyszczeń biologicznych i chemicznych, inwazji
biologicznych, metodami monitoringu ekologicznego przy pomocy wybranych roślin i
zwierząt. Ćwiczenia - Celem ćwiczeń prowadzonych w laboratorium laboratorium KOŚR jest
zapoznanie studentów z metodami służącymi ochronie Środowiska Rolniczego przed
zanieczyszczeniami poprzez wykorzystanie tradycyjnych metod biotechnologii, ekologii i
monitoringu.
Forma i warunki zaliczenia: Pisemny test.
Tematyka wykładów
Inwazje i zanieczyszczenia biologiczne oraz chemiczne środowiska
Flora i fauna jako biowskaźniki stanu środowiska
Ochrona różnorodności biologicznej Polski
Razem
Godz.
5
5
5
15
Razem
Godz.
3
5
5
2
15
Tematyka ćwiczeń
Mikroorganizmy dla biologicznej ochrony roślin
Drapieżne i pasożytnicze owady do walki ze szkodnikami
Płazy, gady, ptaki i ssaki owadożerne
Ochrona środowisk życia sprzymierzeńców
1. Zimny H. Ekologiczna ocena stanu Środowiska, W-wa 2006.
1. Andrzejewski R. 1998. Ochrona różnorodności biologicznej Polski . Krajowa strategia i
plan działań. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska 1998.
2. Bałazy S., Gmiąta A. 2007. Ochrona środowiska rolniczego w świetle programów
rolnośrodowiskowych UE.
3. Jaworska M. 2000. Ochrona roślin a ochrona środowiska rolniczego w „Ochrona roślin” 7,
10 – 11.
4. Jaworska M. 2009. Co najbardziej zagraża bioróżnorodności
w „Ochrona
bioróżnorodności w Polsce. WSKSiM.
5. Kośla T. 1999. Biologiczne i chemiczne zanieczyszczenia płodów rolnych. SGGW, W-wa.
6. Pomorska K. 1997. Zagrożenia chemiczne w rolnictwie. Inst. Med. Wsi. Lublin.
Tytuł przedmiotu:
Tytuł angielski:
Prowadzący:
BIOTECHNOLOGIA ROŚLIN LECZNICZYCH
Biotechnology of medicinal plants
Dr Agata Ptak
Katedra, zakład:
Wymiar godzin:
Rodzaj zajęć:
Status zajęć:
Semestry:
Wykłady
I
II
III
IV
V
VI
VII
Godziny:
-
-
-
-
-
-
15/0
Punkty ECTS:
-
-
-
-
-
-
1
Przedmiotami wprowadzającymi są: Kultury tkankowe i komórkowe roślin i zwierząt oraz
Inżynieria genetyczna.
Założenia i cel przedmiotu: Zapoznanie studentów z mikrorozmnażaniem roślin
leczniczych, podstawowymi metabolitami wtórnymi wytwarzanymi przez rośliny w
warunkach in vitro oraz ich wykorzystaniem w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym
i spożywczym. Przedmiot ukierunkowany jest na zaprezentowanie roślin stosowanych w
lecznictwie w Polsce oraz na świecie. Podstawowym celem zajęć jest zwrócenie uwagi na
możliwości praktycznego wykorzystania biotechnologii roślin w przemyśle
farmaceutycznym. W ramach wykładów poszerzona zostanie wiedza o zastosowaniu technik
in vitro i biologii molekularnej do produkcji metabolitów wtórnych (mikrorozmnażanie
roślin leczniczych, biotransformacje, transformacje genetyczne).
Metody dydaktyczne/nauczania: Wykłady, zwiedzanie Muzeum Farmacji z przewodnikiem.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tematyka wykładów
Godz.
Substancje czynne zawarte w roślinach i ich zastosowanie farmakologiczne
2
Mikrorozmnażanie roślin leczniczych. Technika kultur komórkowych w
3
bioreaktorach
Hodowla roślin leczniczych, selekcja w kulturach in vitro
2
Transformacja genetyczna - znaczenie farmaceutyczne
2
Procesy biotransformacyjne w kulturach in vitro. Zabiegi technologiczne
2
zwiększające produkcję metabolitów wtórnych
Wybrane substancje pochodzenia roślinnego wykorzystywane w przemyśle
1
spożywczym i kosmetycznym. Kultury mycelialne - produkcja metabolitów
Produkcja metabolitów wtórnych w roślinnych kulturach in vitro - przegląd
1
światowego dorobku
Wizyta w Muzeum Farmacji w Krakowie
2
Razem
15
1. Malepszy St. Biotechnologia roślin. PWN, 2009.
2. Kopcewicz J. Podstawy fizjologii roślin. PWN, 1998.
3. Kohlmünzer St. Farmakognozja. PZWL, 2000.
1. Kayser O., Müller R. H. (tł. K. Kieć-Kononowicz, T. Kononowicz) Biotechnologia
farmaceutyczna. PZWL, 2003.
2. Artykuły w czasopismach: Plant Cell Tissue and Organ Culture, Plant Cell Reports, Journal
of Natural Products, Biotechnologia

Programy nauczania _sylabusy_- I stopien

Transkrypt

Podobne dokumenty

Programy nauczania sylabusy - II stopien BS