1. KAMPANIA POLSKA 1 IX 1939 r. - początek II w.św

1. KAMPANIA POLSKA 1 IX 1939 r. - początek II w.św

cc3e
1. KAMPANIA POLSKA
1 IX 1939 r. - początek II w.św. - „Fall Weiss" (31 VIII - prowokacja gliwicka) - 4.45 Schleswig Holstein i ostrzał Westerplatte (mjr H.Sucharski)
Blietzkrieg - wojna błyskawiczna - nowa taktyka walki
(H. Guderian)
wojna graniczna (3 dni): a) Wizna (Polskie Termpolie - kpt. Raginis)
9 IX - bitwa nad Bzurą (największa bitwa kampanii)
17 IX - agresja ZSRR na Polskę: gen. W.Langer poddaje Lwów,
oddziały KOP (Korpus Ochrony Pogranicza)
Kampanię kończy bitwa pod Kockiem z 2-5 X (28 IX - poddaje się W-wa)
„dziwna wojna" na zach.Europy (od 3 IX)
2. PODBÓJ EUROPY PRZEZ HITLERA I STALINA
WOJNA ZIMOWA
- W l. 1939-41 ZSRR ściśle współpracuje z Niemcami dostarczając m.in. zaopatrzenie jak ropę naftową. Stalin realizował początkowo własny plan
podboju Europy zgodnie z ustaleniami Paktu Ribbentrop-Mołotow. Po zajęciu Polski kolejnym z celów była Finlandia, stąd w 12 X 1939 r. wystosował
żądania do rządu fińskiego: oddanie 25km odcinka wraz z umocnieniami + wydzierżawienie Półwyspu Hanko (miała tam być baza marynarki
radzieckiej) w zamian za 2 razy większy obszar w Karelli - ale słabo rozwinięty. Finowie nie zgodzili się (liczyli na pomoc Ligi Narodów i państw
skandynawskich). Używając pretekstu jakoby Finowie ostrzelali pozycje ZSRR, 30 XI Stalin (bez wypowiedzenia wojny) zaatakował i rozpoczęła się
wojna zimowa. Finami dowodził marszałek Mannerheim, które skutecznie zatrzymał Armię Czerwoną na linii Manerheima. Początkowo Finowie znając
teren (+ białe ubrania maskujące), mając sprzęt i organizm przyzwyczajony do surowej zimy, wygrywali, ale ostatecznie przewaga i uporczywe ataki
przełamały ich linię obrony. 12 III 1940 r. podpisano pokój (Finowie tracą 10% terytorium, miasta Wyborg i część fortyfikacji) - ZSRR wyrzucono z Ligi
Narodów - żaden kraj nie pomógł Finom.
- Stalin w 1939 r. zmusił też Łotwę, Litwę i Estonię, aby stacjonowała tam Armia Czerwona (rządy zgodziły się w zamian za obietnicę wsparcia w
przypadku agresji Niemiec) a w 1940 r. utworzył tam komunistyczne rządy (pretekstem do obalenia władz były rzekome antyradzieckie rozruchy i
strzelanie do ACZ). Następnie od Rumunii Stalin wymusił oddanie Besarabii.
AGRESJA NA DANIĘ I NORWEGIĘ
- Zanim Hitler uderzył na Europę Zach. chciał opanować Skandynawię a konkretnie Norwegię z którymi układ starali się zawrzeć też Anglicy (ruda
żelaza) i Danię, co dawała mu kontrolę nad Bałtykiem i M.Północnym. 9 IV 1940 r. - agresja na Danię i Norwegię. Duńczycy poddali się bez walki (kraj
zachował tytuł króla a kraj był protekoratem niemieckim) ale Norwegia ostro się broniła (Niemcy nie mogli użyć sił pancernych), mimo że pomoc
brytyjsk-francusko-polska (Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich) dotarła już po zajęciu przez Niemców większości kraju. Ponadto norwescy
faszysci V.Quislinga (symbol kolaboracji z Niemcami) pomagali Hitlerowi. Kolaboracja z Niemcami była praktykowana, bo ci umiejętnie
wykorzystywali spory polityczne i antagonizmy, pozwalając np. tworzyć marionetkowe rządy - np. w Danii., Francji, Norwegii. Europę Środkową i
Wschodnią Niemcy chcieli skolonizować, stąd żadnych rządów tu nie tworzyli, ale dając mgliste obietnice, rekrutowali z tych terenów policjantów czy
żołnierzy. Najkrwawsze walki toczono o Narwik w IV i V 1940 r., ale atak na Francję przerwał działania Brytyjczyków a król norweski uciekł do Wlk.
Brytanii.
FALL GELB - czyli ATAK NA EUROPĘ ZACHODNIĄ
- Atakując Europę Zach. (Fall Gelb) Hitler ominął Linię Maginota i uderzył od strony Ardenów, gdzie alianci mieli skromne siły (uważali, że oddziały
pancerne nie przebiją się przez góry i skupili siły na półn. Belgii) Trwająca w Europie „dziwna wojna" pomogła Niemcom w uzupełnieniu strat i
dopracowaniu planu ataku. Taktyka wojny błyskawicznej (blitzkrieg - oznacza błyskawiczne uderzenie wojskowymi siłami zbrojnymi: powietrznymi,
morskimi i lądowymi na dany kraj - najważniejszym elementem jest zaskoczenie poprzez napad w skali strategicznej oraz dążenie do zmasowania
głównych sił w kierunku pierwszego uderzenia. Nieprzyjaciel powinien zostać obustronnie oskrzydlony przez siły pancerne, a jego główne siły
okrążone i zniszczone przez zmotoryzowaną piechotę i artylerię. Twórcą blitzkriegu był A. von Schlieffen. W II w.św. wyk. podstawy blitzkriegu z
użyciem czołgów, które opracował i Heinz Guderian w 1937 r. Tutaj charakt. było, że dywizje czołgów po wygraniu pierwszych bitew nie zatrzymywały
się w celu umocnienia przyczółków na nowej linii frontu, ale parły wciąż do przodu, ścigając pokonane wojsko i wdzierając się w głąb terytorium
atakowanego kraju przy wsparciu zmasowanych sił powietrznych we wszystkich sytuacjach bojowych.) sprawiła, że gdy główna armia niemiecka z
Ardenów i pomocnicza od strony Beneluxu (Holandia i Belgia zostały opanowane w 2 tyg.) połączyły się - okrążyły Brytyjski Korpus Ekspedycyjny, ci
wpadli w popłoch i pomimo przewagi w panice w pobliżu Dunkierki ponad 300 tys. ewakuowano z pomocą Royal Navy i prywatnych operatorów
(operacja Dynamo od 27 V - 4 VI 1940), ale zostawiając cały sprzęt.
KLĘSKA FRANCJI
- 10 VI 1940 r. Włochy wypowiedziały wojnę Francji (Mussolini liczył na tereny francuskie), ale nie przebił się przez ich wojska w Alpach.
- 14 VI 1940 r. Niemcy w Paryżu - bez walki. Premierem zostaje marszałek P.Petain., który 22 VI w Compiegne podpisuje zawieszenie broni choć de
Gaulle domagał się przeniesienia rządu do kolonii i kontynuowania walk. Z chwilą kapitulacji Francji, tym samym umowy z Wlk.Brytanią i Francją tracą
ważność; Alzacja i Lotaryngia zostają włączone do Rzeszy a obszar do Paryża zostaje okupowany. Na południu utworzono marionetkowe państwo
(którego polityka i gospodarka jest w pełni zależna od innego państwa) ze stolicą w Vichy i Petain na czele - rząd ten kolaborował z Niemcami
produkując dla nich broń, czy przekazując Żydów. Na emigracji de Gaulle utworzył Komitet Wolnej Francji i podjął walkę z Niemcami, wzywając już 18
VI w BBC do obywatelskiego nieposłuszeństwa, za co sąd w Tuluzie skazał go zaocznie na karę śmierci a tymczasem jego działania uratowały honor
Francji i sprawiły, że Francję przyjęto do koalicji antyhitlerowskiej w 1944 r.. Flotę kolaboranckiej Francji, zniszczyła Royal Navy 3 VII 1940, kiedy
Francuzi nie zastosowali się do ultimatum: mieli walczyć z Niemcami, odpłynąć do kolonii na Karaibach albo całkowicie się rozbroić. Do Niemiec
włączono też Luksemburg a Belgia i Holandia znalazły się pod okupacją.
BITWA O ANGLIĘ
- Hitler nie chciał inwazji na Anglię - uważał, że wspólnie z Brytyjczykami będzie rządził światem, ale nowy premier - Churchill odrzucił pomysł. Ale
sytuacja Anglików była trudna - byli sami. Jedynymi sojusznikami pozostała Polska. W VII 1940 r. Hitler zatwierdził plan operacji desantowej
„Lew morski" - plan inwazji. Zanim miano ją przeprowadzić, postanowiono zniszczyć królewską Royal Navy i zdobyć przewagę w powietrzu. W
ramach operacji trwała słynna powietrzna bitwa o Anglię od VII-X 1940 r. (zmagania RAF-u z 800 samolotami z Luftwaffe z H.Goringa z 2,5 tyś
samolotów stracili 1700- bez ciężkich bombowców podczas gdy RAF ok. 1000 samolotów i pilotów, Messerchmitty były lepiej uzbrojone w 4 karabiny
maszynowe lub 2 maszynowe i 2 działka, a Spitfire osiągające 600 km/h miały 8 karabinów i były szybsze i zwrotniejsze i wspierała je znakomicie
zorganizowana obrona przeciwlotnicza i wynalazek radaru), która zakończyła się I poważną porażką Hitlera i zmusiła go do odłożenia planów inwazji.
WOJNA NA BAŁKANACH
- 28 X 1940 r. - Włosi uderzyli na Grecję sprzymierzoną z Brytyjczykami, ale ponieśli klęskę i stracili Albanię. Do akcji wkroczył Hitler, którego sojusze
z Rumunia, Bułgarią i Węgrami (liczyły na pomoc Niemiec w odtworzeniu ich granic sprzed 1918 r.) i Jugosławią (wszystkie kraje obawiały się
ekspansji ZSRR) umożliwiły sprawne działanie. Ale gdy w III 1941 r. Brytyjczycy wysłali wsparcie Grecji, w Jugosławii stronnictwo probrytyjskie objęło
władzę w wyniku zamachu stanu i anulowało akces Jugosławii do Niemiec a to sprawiło, że Hitler zdecydował się na atak na Jugosławię i Grecję 6 IV
1941 r. a w maju desant na Kretę. Kraje sojusznicze wsparły Hitlera bo liczyły na nabytki terytorialne (w Jugosławii nacjonaliści chorwaccy
„ustasze" z A.Paveliciem utworzyli niezależne faszystowskie państwo). Ostatecznie władze greckie i jugosłowiańskie udały się na emigrację
do Wlk. Brytanii.
3. WOJNA NIEMIEC Z ZSRR
WYBUCH WOJNY
- Hitler plan podbicia ZSRR opisał już w „Mein Kampf". W 1940 r. stosunki zaczęły się psuć. Hitler od początku miał zakusy na ZSRR, a sojusz
początkowy miał tylko zapobiec walce na 2 fronty na początku wojny - chciał skierować agresję ZSRR na Indie i Zatokę Perską i konflikt z Anglikami,
ale Stalin miał zakusy na Bałkany i Rumunię (a tam Hitler korzystał z pól roponośnych) i zażądał zgody na otwarcie swoich baz w Rumunii i Turcji.
Hitler zdecydował się więc na walkę na 2 fronty - popełnił błąd z okresu I w.św. Plan Barbarossa (miał zacząć się w maju, ale wtedy trwała jeszcze
operacja w Jugosławii i Grecji) rozpoczął się 22 VI 1941 r. (4 mln. żołnierzy) - sukcesy (3 mln jeńców których mordowano początkowo, bo Słowian
miano eliminować przez przesiedlenia lub eksterminację, 40% terytorium ZSRR z 50% potencjału przemysłowego, opanowanie republik bałtyckich,
Krymu, Ukrainy z Kijowem, dotarcie pod Moskwę) trwały do jesieni, bo Stalin był zaskoczony a Niemców wspierali ochotnicy z Danii, Chorwacji, Belgii,
Norwegii.
WIELKA WOJNA OJCZYŹNIANA
- Stalin mimo ostrzeżeń wywiadu nie wierzył w atak Niemiec. 3 lipca wystąpił z przemówieniem patriotycznym i wojnę nazwał wielką wojną
ojczyźnianą, stąd wojna ta w oczach Rosjan była wojną o przetrwanie narodu, o obronę Matki Rosji (co potwierdzały losy jeńców , stąd żołnierze
walczyli z determinacją - zresztą NKWD miało rozstrzeliwać dezerterów). Sukcesy przerwała jesień (drogi zamieniły się w błoto), utrudniona dostawa i
zima, przez co Wehrmacht zatrzymał się w odległości 40 km od stolicy. Gdy Stalin upewnił się (szpieg - Sorge), że Japonia nie zaatakuje go, skierował
na front jednostki z nad Amuru - przyzwyczajone do surowych warunków. 6 XII 1941 r. ofensywa gen. Żukowa odrzuciła Niemców 200 km od stolicy
co oznaczało ich pierwszą porażkę w operacji lądowej - Rosjanie odnieśli pierwsze zwycięstwo i upadł mit niezwyciężonej taktyki blitzkriegu.
LENINGRAD I STALINGRAD
- Niemcy we IX 1941 r. otoczyli Leningrad, bo atak 16 dywizji Wehrmachtu nie przełamał obrony miasta. Ponieważ jednak Finowie w małym stopniu
wsparli Rzesze (odebrali tylko zabrane przez ZSRR tereny), wolna była droga przez j.Ładoga i tą „droga życia" przez 300km dostarczano
zapasy. Oblężenie trwało 900 dni i zakończyło się 18 I 1944 r. i kosztowało życie 1 mln osób (dziennie umierało 3-4 tyś. osób).
- Na początku 1942 r. Stalin gdy przeniósł fabryki za Ural i wznowił produkcję i gdy dostał pomoc od USA skierował na front nowe siły. Hitler chciał
obalić Stalina, więc nie czekał na atak ACZ (co doradzali generałowie) - raz, że zależało mu na polach ropy na Kaukazie i kopalniach Donieckich (z
których korzystał Stalin) a dwa - liczył, ze dzięki zwycięstwu zawrze pokój z aliantami (których w 1941 r. wspierały USA). Podczas tej ofensywy z VI
1942 r, rozpoczęły się walki o Stalingrad (Wołgograd), których kierunek zaskoczył Stalina, bo spodziewał się ponowienia ataku na Moskwę - upadek
odebrałaby prestiż Stalinowi, który wydał rozkaz obrony do ostatniego żołnierza - były to najkrwawsze i najdłuższe walki II w.św. Początkowe sukcesy
Niemiec przerwały problemy z zaopatrzeniem. W XI Acz, w ramach operacji Uran (rozbicia sił niemieckich) otoczyła wojska gen. Paulusa, który nie
otrzymawszy zaopatrzenia (choć dostał zapewnienie od Hitlera, że pomoc dotrze droga powietrzną) w lutym 1943 r. skapitulował (z 350 tyś, żołnierzy
przetrwało 90 tys. - w Niemczech ogłoszono żałobę narodową a Stalin kojarzył się odtąd ze śmiercią bliskich, ogólnie państwa osi stracił tu 1,5 mln
żołnierzy, niemieckie ciężkie tygrysy grzęzły w błocie i przegrywały z radzieckimi szerokogąsienicowymi T34, których pochyły pancerz sprawiał, że
część pocisków ześlizgiwała się. Sytuacji nie polepszyła wprowadzona Pantera o większym dziale i większym pancerzu zwłaszcza z przodu, co nie
poprawiło jej manewrowości a dodatkowo była droższa w produkcji - ogólnie to Niemcy mieli lepszą taktykę i doświadczenie. Zmieniono też broń na
maszynową - niemieckie MP40 i radziecka pepesza kal. 7,62 mm czy „organy Stalina" - wyrzutnie rakiet katiusza - duża siła ognia na
niewielkiej powierzchni, które przez charakterystyczny dźwięk wywoływały też lęk w szeregach wroga więc miały efekt propagandowy).
- Sukcesy ACz. sprawiły, że w ramach operacji Cytadela w pobliżu Łuku Kurskiego, Hitler chciał przejść do ofensywy. Bitwa zaczęła się 5 VII 1943 r. Hitler tylko na krótko przełamał obronę radziecką a potem szybko musiał się wycofywać i podczas tej kontrofensywy Sowietów w pobliży wsi
Prochorowka doszło do największej bitwy pancernej na świecie - użyto nowych Panter, które nie przetestowane okazały się wadliwe. Hitler, poniósł
mniejsze straty, ale ZSRR mogło szybko odbudować swój potencjał. Odtąd to ZSRR przeszło do natarcia.
- II 1941 r. - ustawa lend-lease-act - prezydent USA Roosevelt - USA miały udzielać sprzętu i pomocy państwom walczącym z Hitlerem
LUDNOŚĆ CYWILNA WOBEC OKUPANTA
- Dla wielu narodów wycofanie się ZSRR oznaczało koniec niewoli komunistycznej, stąd Niemcy byli często witani jako wyzwoliciele, ale szybko
okazało się, że są jeszcze gorsi, bo Niemcy nie zamierzali wspomagać odbudowy żadnego z narodów ZSRR (choć część polityków niemieckich
uważała to za dobry kierunek). Początkowo na Wschodzie ludność (z wyjątkiem Polaków i Żydów) miała względne warunki rozwoju - mogli tworzyć
własne szkolnictwo czy policję, ale nie pozwalali na tworzenie niepodległych państw (gdy Ukraińcy, na czele ze S.Banderą 30 VI 194 r. podjęli próbę
utworzenia własnego państwa proklamując OUN, Niemcy nie uznali jego legalności i aresztowali przywódców). Zmiany nastąpiły, gdy Wehrmacht
zaczął przegrywać wojnę, bo wtedy zaczęli potrzebować sojuszników, stąd uwolnili niektórych przywódców, którzy mieli pomóc w rekrutacji do
oddziałów ukraińskich (dywizja Waffen SS „Galizien"), litewskich etc.
4. II WOJNA ŚWIATOWA W EUROPIE I POZA NIĄ
- III 1941 r. - ustawa lend-lease-act - prezydent USA Roosevelt - USA miały udzielać sprzętu i pomocy państwom walczącym z Hitlerem
RUCH OPORU W KRAJACH OKUPOWANYCH
- 1939 r,. - ZWZ w Polsce - od 1942 r. AK
- we Francji - Resistance. Działała partyzantka komunistyczna i aliancka (podporządkowana de Gauelle'owi) . Tamtejszy ruch oporu samodzielnie
wyzwolił Paryż .
- Jugosławia - najliczniejsza partyzantka - Josip Broz-Tito - walczyli z Chorwatami, Włochami i Niemcami w lasach.
- Partyzantka komunistyczna działała też na terenach radzieckich okupowanych przez Rzeszę - walczyli nie tylko z nazistami , ale też z AK.
- We Włoszech partyzanci występowali przeciw Niemcom jak i włoskim faszystom.
WOJNA W AFRYCE
- Włosi (Mussolini) chciał odbudowy Imperium Rzymskiego i opanowania M.Sródziemnego. Stąd w sierpniu 1940 r. opanowali z Etiopii Somali
Brytyjskie, ale nie ruszyli dalej na Kenię i Sudan, tylko umocnili pozycję. We wrześniu zaatakowali Egipt z Libii. Tymczasem Brytyjczycy sprowadzili
wojska z kolonii i podczas ofensywy pokonując 300 km w miesiąc wyparli Włochów nawet z Libii (mimo mniejszej armii). Następnie zaatakowali w I
1941 r. Etiopię i wyparli stamtąd Włochów (to pierwszy kraj wyzwolony podczas II w.św.). Hitler postanowił wesprzeć sojusznika i wysłał w lutym
oddziały Afrika Korps dow. przez gen. E.Rommla (lis pustyni), która wyparły Brytyjczyków i które dopiero w lipcu powstrzymano pod El-Alamejn (w
Libii bronił się samotnie aliancki port Tobruk - Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich). Do decydującego starcia pod El-Alamejn doszło od 23 X 4 XI 1942 - oddziały gen. B.Montgomerey;ego zwyciężyły i rozpoczęła się kolejna operacja - „Torch" (desant w Maroku pod dow. gen.
D.D.Eisenhovera - w jej wyniku wojska osi zostały wzięte w okrążenie w Tunezji i w efekcie 275 tyś. żołnierzy skapitulowało 13 V 1943 r.
WOJNA NA ATLANTYKU I PACYFIKU
Atlantyk - w l. 1941 - 43 - niemieckie U-booty atakujące w grupie - „wilcze stada" (flotą dow. adm. K.Donitz) nasiliły ataki na szlaki handlowe (z
USA czy do Murmańska lub Archangielska - chciano przerwać dostawy sprzętu). W samym XI 1942 zniszczono 150 statków. Odpowiedzią aliantów
było wyposażanie statków w radary i echosondy (przechwycenie maszyny szyfrującej - Enigmy) i silniejsza eskorta przez korvety i niszczyciele.
Dopiero w 1943 r. alianci zaczęli odnosić sukcesy.
Pacyfik - Japończycy początkowo neutralni, jesienią 1940 r. podpisali z Niemcami i Włochami pakt trzech, dzielący strefy wpływów oraz mówiący o
pomocy. Japończycy chcieli albo zaatakować radziecką Syberią, albo holenderską Indonezję (gdzie były też amerykańskie Filipiny). Wybrano drugą
opcję - stąd w 1941 r, podpisano pakt o nieagresji z ZSRR i rozpoczęto zbrojenia (rozbudowę floty o lotniskowe i niszczyciele - twórca taktyki był. adm.
Yamamoto. 7 XII 1941 r. bez wypowiedzenia wojny zaatakowali Pearl Harbor z 6 lotniskowcami i z 300 samolotami na Hawajach podczas operacji
„Tora, Tora, Tora". (tygrys). Zniszczyli 8 pancerników doszczętnie, kilkanaście uszkodzili, 260 samolotów, lotniska, 2500 ludzi - sami tracąc 29
samolotów, kilka miniłodzi. Na szczęście amerykańskie lotniskowce były wtedy na pełnym morzu (ocalała też ropa). Klęska sprawiła, że Amerykanie
zapomnieli o izolacjonizmie i przystąpili do wojny na orędzie prezydenta Roosevelta (wtedy powstała też Wielka Koalicja z ZSRR i Wlk.Brytania - USA
były jednak największą potęgą militarną i ekonomiczną i ich przystąpienie zmieniło losy wojny). Wraz z atakiem na Pearl Harbor Japończycy szybko
opanowali tereny holenderskie, brytyjskie i amerykańskie (15 lutego padł Singapur, Hongkong, Birma, Indonezja, australijska Nowa Gwinea,
Archipelag Bismarcka, W-y Salomona; w maju 1942 r. padły Filipiny a jeńców stracono podczas „160 km marszu śmierci" przez dżunglę). Ale
Amerykanie zaczęli w końcu wysyłać więcej sprzętu i ludzi - dzięki temu w maju 1942 r. uratowali Port Moresby (7-8 maja nie mająca rozstrzygnięcia
bitwa na M.Koralowym), którego zdobycie umożliwiłoby Japonii desant na Australię. Poważną porażkę, która ograniczyła możliwości floty cesarskiej i
umożliwiła Amerykanom kontrofensywę była bitwa pod Midway z 4-7 VI 1942 r. (rolę odegrały lotniskowce i samoloty pokładowe). Zdobycie wyspy
Guadalcanal w arch. Salomona sprawiło, że Amerykanie odzyskali inicjatywę.
WIELKA KOALICJA
- Początkowo Brytyjczycy walczyli sami (choć Amerykanie wspierali ich pożyczkami) - potem z pomocy USA korzystało ZSRR. 14 VIII 1941 r. na
pokładzie pancernika Prince of Wales na Atlantyku Roosevelt i Churchill podpisali deklarację, ustalającą nowy ład - Kartę Atlantycką. 14 I 1943 w
Casablance spotkali się Churchiil z Roosevletem i ustalili, że będą walczyć aż do bezwarunkowej kapitualacji osi (Stali nie przybył - liczył, że
wygrywając na froncie wsch., będzie miał lepszą kartę przetargową i dostanie tamte nabytki teryt).
- Pierwsze spotkanie Wielkiej Trójki było w Teheranie 28 XI - 1 XII 1943 r. Stalin miał przychylność Roosevelta , który mieszkał w ambasadzie
rosyjskiej (Churchill nie mógł więc przeforsować swoich pomysłów na tworzenie drugiego frontu na Bałkanach i tym samym na opanowanie Europy
Środkowej przez wojska alianckie). To tutaj ustalono granicę na linii Curzona czy otwarcie II frontu w Normandii.
- 4-11 luty 1944 - Jałta (Krym) - drugie spotkanie (to tutaj odebrano nam Kresy Wschodnie, Stalin miał włączyć się do wojny z Japonia, Niemcy miano
poddać okupacji a zbrodniarzy osądzić, wysiedlić ich także z innych terenów), gdzie ustalono porządek jałtański.
LĄDOWANIE ALIANTÓW WE WŁOSZECH - 10 VII 1943 (Sycylia) - efekt sukcesów w Afryce Półn. - 25 lipca odwołano Mussoliniego przez Wlk.
Radę Faszystowską , a którego zastąpił marszałek P.Badoglio - Mussolini został ukryty w górach, skąd odbili go Niemcy i umożliwili mu na krótko
powrót, podczas którego stworzył Włoską Republikę Socjalną i rozpoczął krwawy odwet (nawet zięcia zabił). We wrześniu alianci przygotowują się
desantu z Sycylii - 8 IX podpisali zawieszenie broni z Włochami, w efekcie czego Niemcy zaczęli ich rozbrajać. 13 X rząd włoski wypowiedział wojnę
Niemcom. Alianci nie przysłali tu dużych sił (które trafiły do Francji), stąd w górzystym terenie (Linia Gustawa) łatwo było się Niemcom bronić - dopiero
II Korpus Polski w V 1944 r. przełamał obronę i można było odbić Rzym. Później linia Gotów zatrzymała aliantów do wiosny 1945 r. Mussolini chcąc
uciec do Szwajcarii został rozstrzel. przez partyz.
- Po Łuku Kurskim Armia Czerwona święci triumfy - odbito Leningrad, Białoruś, Ukrainę a w II 1944 r. przekroczono wsch. granicę z Polską. 22/23 VI
1944 r. kolejna ofensywa (z niespodziewanego kierunku lesistej i bagnistej Białorusi), która dotarła aż pod Wisłę w VIII 1944 r. Wtedy armia radziecka
skupiła się na Finlandii (w X 1944 r, przeszli na stronę aliantów), Łotwie i Bałkanach (zerwanie Rumunii i Bułgarii z Niemcami nie uchroniło ich przed
okupacją radziecką).
- Wygrana aliantów na Atlantyku i bombardowanie miast niemieckich (naloty dywanowe - zwarte formacje kilkuset samolotów) umożliwiło
przerzucenie dużych sił i otwarcie II frontu 6 VI 1944 (operacja Overlord - gen. Eisenhover) w Normandii. Przełamano Wał Atlantycki i w bitwie pod
Falaise w VII pokonano jednostki pancerne Niemców - jednocześnie w Paryżu partyzantka wywołała powstanie - w efekcie Paryż uwolniono. Kolejna
operacja - Market Garden (Samodzielna Brygada Spadochronowa) - została powstrzymana nad Renem przez Niemców a pod Arnhem alianci ponieśli
straty. Mimo to, udało im się powstrzymać niemiecką kontrofensywę w Ardenach w XII 1944 (Niemcom brakowało już zaopatrzenia).
- 12 I 1945 - ofensywa ACZ na Berlin - dotarto aż do Odry i walki toczyły się też na Wale Pomorskim., który przełamała jednak 1 Armia WP. 16 IV
1945 siły ACZ i WP rozpoczęły szturm na Berlin, który zdobyto 2 maja (Hitler 30 IV popełnił samobójstwo). Tymczasem alianci pod dow. gen.
G.Pattona dotarli aż do Pragi (skąd się wycofali) i ostatecznie spotkali się z ACZ 24 IV 1945 r. w Torgau w Turyngii. 7 V szef sztabu gen. A.Jodl
podpisał kapitulację przed USA i W.Brytanią a dzień później (na życzenie) przed ZSRR akt bezwarunkowej kapitulacji podpisał feldmarszałek W.Keitel
(ostatnie oddziały Armii Grupy Środek poddały się ACZ pod Pragą 11 maja).
- Na Dalekim Wschodzie Amerykanie chcąc uniknąć strat stosowali taktykę „żabich skoków" - atakowano wybrane w-y, gdzie budowano bazy
lotnictwa, skąd atakowano kolejne niszcząc infrastrukturę i odcinając zaopatrzenie - nie przejmowano się garnizonami w głębi dżungli. Dow. adm.
D.MacArthur i adm. Ch.Nimitz. 19-20 VI 1944. podczas ataku na w-ę Saipan doszło do bitwy na M.Filipińskim przegranę przez Japonię. Kolejna bitwa
- o zajęcie Filipin - stoczona została 23-25 X 1944 r. obok Leyte (największa w dziejach świata bitwa morska). Wtedy Japończycy masowo
wykorzystali kamikaze. W III 1945 r. Amerykanie zdobyli Iwo Jimę (z 20 tyś. Japończyków tylko 200 wzięto do niewoli) a w IV pierwszą z wysp
japońskich - Okinawę (duże straty wojsk i cywili - woleli popełnić samobójstwo niż dostać się do niewoli, czym straszyła propaganda). W USA
tymczasem prezydentem po Roosevelcie zostaje H.Truman, który podejmuje decyzję o ataku atomowym - 6 VIII 1945 Hiroszima (B 29 - Enola Gay 30% populacji) i 9 VIII Nagassaki (50% populacji). Wtedy też ZSRR zaatakował Japonię - cesarz Hirohito 10 VIII rozkazał zakończenie działań
wojennych a 2 IX podpisano na pancerniku Missouri akt bezwarunkowej kapitulacji. Po 6 latach II w.św. zakończyła się. Nowinki techniczne II w.św. :
lotniskowce, bombowce, wyrzutnie rakiet (katiusza), echosondy, radary, samoloty odrzutowe, kierowane pociski rakietowe, bomba atomowa.
5. POLITYKA OKUPACYJNA NIEMIEC
POLITYKA RASOWA
- W „Mein Kmapf" Hitler zawarł myśl o wyższości rasy niemieckiej nad innymi, stąd obywatele Europy Zach.mający być częścią powojennego
świata nie byli poddani represjom. Z kolei Słowianie, Żydzi i Romowie z Europy Wsch.byli w propagandzie przedstawiani jako podludzie (+ Niemcy nie
pasujący do ich idealnego społeczeństwa: osoby chore psychicznie, niepełnosprawne, bezdomne i świadkowie Jehowy). Niemcy (nadludzie) nie
musieli zatem przestrzegać etyki w postępowaniu z podludźmi. Politykę ekspansji na wschód Niemcy usprawiedliwiali koniecznością zdobycia
przestrzeni życiowej (Lebensraum) od jez.Ładoga do M.Czarnego. Opracowali GPW (Generalny Plan Wschodni) zakładający mord lub przesiedlenie
za Ural ludności słowiańskiej (tylko małe grupy miano poddać germanizacji) a w ich miejsce sprowadzić Niemców. Większość Słowian miano
wykorzystywać do niewolniczej pracy, stąd wywożono ich często do Niemiec, zaś Żydów i Romów miano od razu eksterminować.
- Pierwsze obozy koncentracyjne (ludność uśmiercano tam po wcześniejszym wykonaniu przez nich pracy np. Mathauen-Gusen jako miejsce
eksterminacji austriackich Żydów) powstały w Rzeszy już w 1933 r. dla obywateli niemieckich uznanych za wrogów Rzeszy. Po wojnie na terenach
okupowanych było ich 9 tyś. (część zmieniono na obozy zagłady - ludność przeznaczona w nich była do natychmiastowej eksterminacji) i trafiała tam
inteligencja, ludzie z łapanek, jeńcy wojenny czy ludność przeznaczona do eksterminacji - łącznie 18 mln z czego 11 mln zginęło.
POLITYKA III RZESZY WOBEC ŻYDÓW
- Na początku Niemcy nie mieli sprecyzowanych planów, ale od początku ich prześladowano: nakazano noszenie opasek z gwiazdą Dawida, zaś od
1940 r. zaczęto umieszczać ich w gettach., gdzie ich głodzono i mordowano (myślano jeszcze o ich wywiezieniu za Ural, ale stwierdzono, że w
warunkach wojny to nieopłacalne). Jesienią 1941 r. postanowiono o ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej. Szczegóły dopracowano 20 I 1942 r.
na konferencji w Wannsee k.Berlina - miały to robić jednostki SS (Schutzstaffel czyli eskadra ochronna - dow. H.Himler) a całością dowodził
A.Eichmann.
- 2 X 19409 r. z rozkazu L.Fischera - gubernatora dystryktu warszawskiego zbudowano getto warszawskie.
HOLOKAUST
- W jego wyniku zanikł język Idysz. Wymordowano niemal całe społeczeństwo Polski i Ukrainy. W sumie 6 mln (w tym 1 mln dzieci).
- Pierwotnie ma znaczenie religijne i oznacza składanie ofiary całopalnej - obecnie oznacza zagładę Żydów podczas II w.św. Jego synonimem jest
hebrajskie słowo „Szoah" (całkowita zagłada). Po ataku Rzeszy na ZSRR za Wehrmachtem ruszył oddziały Einsatzgruppen, które
wymordowały pół mln Żydów, Romów i jeńców wojennych. Zabijano najczęściej rozstrzeliwując a w wielu zbrodniach pomagała miejscowa ludność
(np. Babi Jar k.Kijowa - 100 tyś. i podwileńskie Ponary - 80 tys.). Wkrótce jednak opracowano plan obozów śmierci i zagazowywania (który to sposób
przetestowano podczas eliminacji osób niepełnosprawnych i psychicznie chorych). Pierwszy OŚ to Kulmnhof w Chełmnie nad Nerem, potem Sobibor,
Treblinka i późniejszych koncentracyjnych jak Auschwitz-Birkenau czy Majdanek. Część Żydów trafiała też do obozów pracy jak Gross-Rosen, gdzie
eksterminacja dokonywana była przez ciężką pracę. O lokalizacji obozów w Polsce zadecydowały względy praktyczne: liczono, że terror na polskiej
ludność zapobiegnie udzielaniu pomocy Żydom a dobrze rozwinięta kolej ułatwi transport. Obozy zagłady były finansowane z budżetu pańśtwa strażnicy to esesmani. Zbrodni dokonywano z pomocą specjalnych samochodów, gdzie spaliny uśmiercały lub w komorach z pomocą cyklonu B. Na
początku dokonywano segregacji: starszych, dzieci, chorych od razu kierowano na śmierć. Naziści doprowadzili eksterminację ludzi do skali
przemysłowej.
- Żydzi z czasem odkryli, jaki czeka ich los. Innych to przerażało, a drudzy godnie czekali na śmierć. Powstał też ruch oporu, najprężniej działajacy w
W-wie jak Żydowski Związek Wojskowy i Żydowska Organizacja Bojowa, które z pomocą AK w IV 1943 r. przygotowały powstanie w gettcie (dow.
Marek Edelman). Większość zginęła a Niemcy zrównali dzielnicę z ziemią. Na terenach polskich (tylko u nas) za pomoc Żydom groziła śmierć, ale i
tak pod kierunkiem J.Grobelnego działała Rada Pomocy Żydom „Żegota", do której należał m.in. W.Bartoszewski. PPP poprzez kuriera
J.Karskiego informowało aliantów o losie Żydów, na co Roosevelt stwierdził, że tylko szybka wygrana może pomóc. Ale też zwykli ludzie jak Irena
Sendlerowa czy małżeńśtwo Ulmów (rozstrzelane za ukrywanie Żydów - w tym kobieta w ciąży). Zdarzali się też szmalcownicy wydający Żydów
Niemcom, za co PPP karało śmiercią. Do masowego mordu Żydów dokonanego przez Polaków doszło w Jedwabnem na terenie okupacji sowieckiej.
Z 3 mln polskich Żydów wojnę przeżyło tylko ok. 100 tyś.
RUCH OPORU
- W wielu krajach powstała partyzantka - albo elitarna albo masowa. Najwcześniej struktury konspiracyjne stworzyli Polacy, bo już 13 XI 1939 r.
powstał ZWZ (a jeszcze we IX - SZP) - zmieniony 14 II 1942 r. w AK - pod koniec wojny liczyła 400 tyś.
- W 1940 r. we Francji działa już Resistance, podporządkowany rządowi na emigracji - Komitetowi Wolnej Francji Ch.de Gaulle'a. Działała też tam
partyzantka komunistyczna. Po otwarciu II frontu, Francuzi zaczęli masowo tworzyć oddziały zbrojne, które samodzielnie wyzwoliły Paryż w 1944 r.
- Najliczniejsza partyzantka działała w Jugosławii. Pierwsi przystąpili do niej komuniści z J.Broz-Tito, walczący z Niemcami i kolaborującymi z nimi
Chorwatami. Powstało też prokrólewskie podziemie z oddziałami czetników Draży Mihailovicia - wsparcia w postaci dostaw broni i instruktorów
dostarczał obu grupom wywiad brytyjski. Ruch oporu pojawił się też w Norwegii, czy Włoszech, gdzie Włosi występowali nie tylko przeciw Niemcom,
ale i własnym faszystom. W miarę zbliżania się aliantów na niektórych obszarach wybuchały powstania jak w Słowacji, w W-wie (oba przegrane).
Podziemie działało też na obszarach ZSRR okupowanych przez Niemcy a komuniści walczyli z nazistami i oddziałami AK czy ukraińscy nacjonaliści.
- W odwecie za działania partyzantów częste były tortury, egzekucje, pacyfikacje wsi - zwłaszcza pod koniec wojny. W ZSRR partyzantów palono
żywcem lub oblewano wodą i wystawiano na 40 st.mróz. Wielu zbrodniarzy uniknęło odpowiedzialności, bo władze niemieckie umorzyły przeciw nim
postępowania umożliwiając im ucieczkę.
KOLABORACJA
- Była ona częstą postawą - Niemcy bowiem umiejętnie wykorzystywali konflikty wewnętrzne i spory między podbitymi narodami. W Europie Zach.
prowadzili względnie liberalną politykę pozwalając na tworzenie lokalnych rządów kontrolowanych przez faszystów czy zwolenników autorytaryzmu ułatwiało to administrowanie z Berlina podbitą Europą. Rządy kolaboracyjne istniały w Danii, Norwegii, Holandii i Francji. Większość wypełniała
polecenia z Berlina, ale np. w Danii odmówiono wydania Żydom i pomagano w ich przerzucie do Szwecji. Europę Środk. i Wschodnią chciano
skolonizować, więc nie tworzono tam żadnych rządów, ale aby zyskać sojuszników wykorzystywali narody walczące o wolność np. Chorwatów,
Litwinów - dając mgliste obietnice co do przyszłości rekrutowali policjantów czy żołnierzy do jednostek pomocniczych (służących m.in. w obozach).
- Ludność tam, gdzie istniał silny ruch oporu piętnowała kolaborację, szmalcowników, szpiegów dla Niemców karano śmiercią. Piętnowano też kobiety
utrzymujące relacje z wrogimi żołnierzami i oficerami (po wojnie golono im głowy).
DROGI DO ZWYCIĘSTWA, czyli koniec wojny w Europie
Wielka Koalicja
 III 1941 r. - ustawa lend-lease-act
 14 VIII 1941 r. Roosevelt i Churchill - Karta Atlantycka (nowy ład)
 Pierwsze spotkanie Wielkiej Trójki - Teheran 28 XI - 1 XII 1943 r. (ustalono granicę na linii Curzona, decyzja otwarcia II frontu w Normandii)
I 1944 - Jałta (Krym) - drugie spotkanie (odebrano nam Kresy Wschodnie; Niemcy miano poddać okupacji a zbrodniarzy osądzić) - tzw. porządek
jałtański.
DZIAŁANIA ZBROJNE
 Lądowanie aliantów we Włoszech - 10 VII 1943 (Sycylia)
 13 X 1943 rząd włoski wypowiedział wojnę Niemcom
 II Korpus Polski w V 1944 r. przełamał obronę Niemców w Linii Gustawa (Monte Cassino) - droga na Rzym otwarta
 Armia Czerwona w II 1944 r. przekracza wsch. granicę z Polską.
 kolejna ofensywa dotarła aż pod Wisłę w VIII 1944 r.
 bombardowanie miast niemieckich (naloty dywanowe)
 otwarcie II frontu 6 VI 1944 (operacja Overlord - gen. Eisenhover) w Normandii.
 w bitwie pod Falaise w VII pokonano jednostki pancerne Niemców
 operacja Market Garden (Samodzielna Brygada Spadochronowa) powstrzymana nad Renem powstrzymanie niemieckiej kontrofensywy w
Ardenach w XII 1944
 DZIAŁANIA ZBROJNE
 Lądowanie aliantów we Włoszech - 10 VII 1943 (Sycylia)
 13 X 1943 rząd włoski wypowiedział wojnę Niemcom
 II Korpus Polski w V 1944 r. przełamał obronę Niemców w Linii Gustawa (Monte Cassino) - droga na Rzym otwarta
 Armia Czerwona w II 1944 r. przekracza wsch. granicę z Polską.
 kolejna ofensywa dotarła aż pod Wisłę w VIII 1944 r.
 bombardowanie miast niemieckich (naloty dywanowe)
 otwarcie II frontu 6 VI 1944 (operacja Overlord - gen. Eisenhover) w Normandii.
 w bitwie pod Falaise w VII pokonano jednostki pancerne Niemców
 operacja Market Garden (Samodzielna Brygada Spadochronowa) powstrzymana nad Renem powstrzymanie niemieckiej kontrofensywy w
Ardenach w XII 1944
 12 I 1945 - ofensywa ACZ na Berlin - dotarto aż do Odry i walki toczyły się też na Wale Pomorskim., który przełamała 1 Armia WP.
 2 maja 1945 - zdobycie Berlina (Hitler 30 IV popełnił samobójstwo).
 8 V - akt bezwarunkowej kapitulacji podpisał feldmarszałek W.Keitel
 Daleki Wschód - amerykańska taktyka „żabich skoków"
 bitwa o zajęcie Filipin - stoczona została 23-25 X 1944 r. obok Leyte (największa w dziejach świata bitwa morska) - wykorzystanie masowe
kamikaze.
 Prezydent H.Truman, który podejmuje decyzję o ataku atomowym - 6 VIII 1945 Hiroszima (B 29 - Enola Gay) i 9 VIII Nagassaki
 cesarz Hirohito 2 IX podpisuje akt bezwarunkowej kapitulacji - koniec II w. św. Nowinki techniczne II w.św.
 Lotniskowce
 Wyrzutnie rakiet (katiusza)
 Echosondy, radary
 Samoloty odrzutowe
 Kierowane pociski rakietowe
 Bomba atomowa („Little Boy")
 Bombowce
 Ręczne wyrzutnie pocisków (panzerfaust)
ŻYWIECCZYZNA PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ
 WOJNA GRANICZNA
 IV 1939 r. - Krzyżowa, Węgierska Górka - budowa schronów bojowych („Westerplatte Południa")
 Waligóra, Włóczęga, Wędrowiec i Wąwóz
 I Pułk Strzelców Górskich ► Korbielów
 VII Bawarska Dywizja Piechoty ► Zwardoń
 4 IX 1939 r. - Niemcy w Żywcu
 OKUPACJA
 Żywiec = Saybusch
 GERMANIZACJA:
 Przedsiębiorstwa, domy, gospodarstwa - odebrane Żydom i Polakom
 Polacy siłą roboczą
 Eksterminacja wg. Volkslisty
 8 XI- zamknięto szkoły średnie
► tajne nauczanie
 obowiązek pracy
(w tym dzieci od 14l.)
 marka niemiecka
 miejscowości, ulice, urzędy zniemczone ►
j.niemiecki
 „Polakom, Żydom
i psom wstęp wzbroniony„
 „Saybusch - Aktion" - 1940 r. - wysiedlono ponad 20 tyś. ► w ich miejsce osadnicy niemieccy, dla których pracuje reszta nie
wysiedlonych Polaków
 przymusowe kontyngenty płodów rolnych, mięsa
i nabiału ► niestosowanie się do poleceń = śmierć zakładników
 2 IV 1942 r. - Żywiec „Targowica" - pierwsza publiczna egzekucja
 VII i VIII 1943 r. - Kamesznica, Sopotnia Mała
i Wielka, Węgierska Górka
 3 IX 1943 r. - 10 osób powieszono w Kamesznicy, a 11 w Żabnicy
 egzekucje w Gilowicach 2 III 1944 r.
 7 IV 1945 - rozstrzelanie 10 cywili w Rycerce Górnej

RUCH OPORU
 Dominuje AK
 oddział ► 45 ludzi (po 15 w drużynie)
 przeczesywanie lasów, przy użyciu dużych sił wojska ► bezskutecznie
 WYZWOLENIE ŻYWIECCZYZNY
 IV Front Ukraiński
 5 IV 1945 r. - wyzwolenie Żywca
 góra Szklanówka - ostatnie walki 30 IV
Zrodlo: http://wklej.se/cc3e