pobierz

Przedmiot: historia
(2 jednostki lekcyjne)
Data: 26.03.2014, 23.04.2014
Klasa: V
Temat: Wolność – kocham i rozumiem.
Powiązanie z wcześniejszą wiedzą:
Uczniowie wcześniej na lekcjach języka polskiego omawiali lekturę – książkę D. Terakowskiej Władca Lewawu. Świat
w niej przedstawiony to metaforycznie ukazana rzeczywistość okresu stanu wojennego. Wokark jest symbolem
totalitarnej Polski i ludzi, u których niszczono wolną wolę oraz swobodę działania. Armia pajęczaków mogłaby być
wojskiem pilnującym narzuconego odgórnie porządku. Jednak siłą, która może ten totalitarny porządek ruszyć
z posad i zniszczyć, jest poczucie jedności z innymi i odwaga umożliwiająca działanie. Ostatnia lekcja z lekturą była
wprowadzeniem w najnowszą historię Polski i stanowiła przygotowanie do opisanej poniżej lekcji historii. Uczniowie
poznawali pojęcia: służba bezpieczeństwa, cenzura, PRL, stan wojenny, definiowali wolność oraz zetknęli się
z postaciami Wojciecha Jaruzelskiego i Lecha Wałęsy. Dzieci wyciągnęły na koniec wniosek, że rzeczywistość
po uwolnieniu się spod reżimu totalitarnego nie jest wcale pozbawiona wad i że trzeba czasu, aby zbudować nowy ład
i porządek.
Ponadto w ramach zajęć z wychowawcą uczniowie obejrzeli wcześniej film Wałęsa. Człowiek z nadziei.
Cele lekcji:
1. Utrwalenie terminów: PRL, strajk, kartka żywnościowa, cenzura, stan wojenny, Okrągły Stół, wybory,
wolność.
2. Określanie czasu najważniejszych wydarzeń lat 1980, 1981 i 1989.
3. Omówienie dokonań i czynów postaci: Lech Wałęsa, Wojciech Jaruzelski.
4. Ocena zmian, jakie zaszły w Polsce w ciągu ostatnich 25 lat.
Cele sformułowane w języku ucznia:
1. Dowiesz się, w jakim stopniu posiadłeś wiedzę na temat PRL oraz wydarzeń historycznych lat 1980-1989.
2. Sprawdzisz, czy rozumiesz pojęcia: PRL, strajk, stan wojenny, kartka żywnościowa, cenzura, Okrągły Stół.
3. Dowiesz się, jak oceniają zmiany, które zaszły w ciągu ostatnich 25 lat świadkowie tamtych czasów.
„Nacobezu”:
Będę zwracać uwagę, czy:
• bierzesz aktywny udział w zajęciach;
• z zaangażowaniem pracujesz w zespole;
• potrafisz wyjaśnić swoimi słowami pojęcia: PRL, strajk, kartka żywnościowa, cenzura, stan wojenny, Okrągły
Stół, wybory, wolność
• umiesz wymienić najważniejsze wydarzenia roku 1980 ( sierpień, listopad – „porozumienia sierpniowe”,
powstanie „Solidarności”) , 1981 (13 grudnia 1981 – wprowadzenie stanu wojennego), 1989 (4 czerwca 1989
– pierwsze wolne wybory)
Jak sprawdzę, czy cel został osiągnięty?
• zdanie podsumowujące przyklejone „na wyjście” na drzwiach po lekcji powinno wskazać na najbardziej
interesujące ucznia chwile z zajęć;
• użyję świateł – poproszę uczniów, aby ocenili, w jakim stopniu zostały zrealizowane cele zaprezentowane
na początku lekcji
Kluczowe pytania dla uczniów:
• Czym różni się wolność od niewoli?
• Jakiego koloru jest wolność, a w jakim kolorze niewola?
Do czego ludzie potrzebują wolności?
Metody pracy:
• akrostych
• ocena koleżeńska
• metoda dopełniania
• drama
• burza mózgów
Formy pracy:
• indywidualna
• zbiorowa
• w zespołach
Materiały i pomoce dydaktyczne:
• metodniki,
• patyczki z imionami uczniów,
• piosenka zespołu Chłopcy z Placu Broni Kocham Wolność,
• materiały edukacyjne uzyskane z Kancelarii Prezydenta RP ,
• film fabularny „Wałęsa. Człowiek z nadziei” (2013) reż. Andrzej Wajda,
• podręcznik Wiesława Surdyk-Fertsch, Bogumiła Olszewska „My i historia. Historia i społeczeństwo 6”
Demart, Warszawa 2006 (lub inne dostępne podręczniki opisujące podaną tematykę),
• interaktywna krzyżówka przygotowana w aplikacji LearningApps,
• iMindMap6
• mobilna pracownia komputerowa,
• tablica multimedialna,
• kartki samoprzylepne w trzech kolorach (każdy kolor odpowiada innemu zdaniu podsumowującemu),
• arkusze szarego papieru,
• markery,
• schemat oceny koleżeńskiej.
Notatki i dodatkowe ćwiczenia: notatkę stanowią wklejki z akrostychem, definicja wolności, wydruki mapy pamięci
przygotowanych w programie iMindMap6, zapisy z metody dopełniania.
Przebieg lekcji (metody, aktywności):
(1. jednostka lekcyjna)
1. Powitanie.
2. Wysłuchanie piosenki zespołu Chłopcy z Placu Broni Kocham Wolność.
3. Swobodne wypowiedzi uczniów – refleksje po wysłuchaniu utworu. (nauczyciel szczególną uwagę uczniów
zwraca na refren piosenki)
4. Akrostych.
Uczniowie otrzymują kartki z napisanym pionowo słowem wolność (załącznik nr 1). Samodzielnie dopisują na nich swoje
skojarzenia. Nauczyciel losuje patyczki z imionami uczniów. Wylosowane osoby odczytują swoje skojarzenia. Powtarzające
się wyrazy nauczyciel zapisuje na tablicy. Na podstawie widocznych na tablicy słów uczniowie układają definicję wolności.
5. Zapisanie tematu lekcji.
6. Podanie celów zajęć w języku ucznia oraz „nacobezu” do lekcji.
7. Podział na grupy.
Nauczyciel dzieli klasę na mniejsze grupy (uczniowie literują słowo W-O-L-N-O-Ś-Ć)
8. Praca w grupach.
Uczniowie w zespołach pracują z wykorzystaniem mobilnej pracowni komputerowej. Na laptopach rozwiązują krzyżówkę,
której hasłem końcowym jest stan wojenny. Nauczyciel sprawdza prawidłowość wykonania krzyżówki – losuje patyczki
z imionami uczniów, którzy podchodzą do tablicy multimedialnej i wpisują kolejne słowa w krzyżówce. Po krótkim
przypomnieniu podstawowych informacji o stanie wojennym uczniowie pracują z tekstem źródłowym w podręczniku,
sprawdzając wzajemnie według rozdanego przez nauczyciela schematu oceny koleżeńskiej (załącznik nr 2) rozumienie pojęć:
PRL, stan wojenny, kartki żywnościowe, cenzura, strajk, Solidarność, Okrągły Stół. Na laptopach wykonują w programie
iMindMap6 mapę pamięci, na której wyszczególniają informacje wyselekcjonowane z tekstu.
9. Zadanie i zapisanie pracy domowej.
Przygotujcie w grupach scenki przedstawiające rzeczywistość/codzienność PRL.
10. Podsumowanie zajęć – informacja zwotna.
Nauczyciel zadaje uczniom pytania odnoszące się do celów lekcji. Uczniowie udzielają informacji zwrotnej z użyciem
metodników (technika świateł).
(2. jednostka lekcyjna)
1. Powitanie.
2. Przypomnienie tematu lekcji, celów i „nacobezu” do niej.
3. Sprawdzenie pracy domowej.
Uczniowie prezentują przygotowane scenki dramowe. Grupy wzajemnie odgadują, jakie fragmenty codzienności tamtych
czasów przedstawili koledzy.
4. Metoda dopełniania – zebranie informacji i spostrzeżeń uczniów wynikających z filmu w reż. Andrzeja
Wajdy Wałęsa. Człowiek z nadziei .
Dzielimy grupę ( odliczając 1, 2, 3, 4 ) tak, by w mniejszych grupach nie było więcej osób niż pytań, które chcemy im zadać –
w tym wypadku 4.
Następnie nauczyciel prosi o zapisanie na kartkach poleceń:
1. Określ czas akcji filmu i towarzyszące mu wydarzenia historyczne.
2. Podaj cechy tytułowego bohatera filmu.
3. Wymień elementy charakterystyczne dla rzeczywistości PRL.
4. Za co – Waszym zdaniem - Lech Wałęsa otrzymał pokojową Nagrodę Nobla.
Każda grupa przez 10 minut pracuje nad odpowiedziami ( wszyscy na wszystkie pytania ). Po ustalonym czasie jedynki
ze wszystkich grup spotykają się i ustalają odpowiedź na pytanie pierwsze, dwójki na drugie, trójki na trzecie, a czwórki
na czwarte. Spisują od siebie nawzajem odpowiedzi, uzupełniają to, czego nie ustalili w swoich macierzystych grupach.
Po zakończeniu prac wszyscy wracają do swoich początkowych grup. Na forum chętni udzielają odpowiedzi na poszczególne
pytania. Nauczyciel występuje w roli eksperta - dopowiada, koryguje błędy... Potem nagradza pracę „uczniów”
(np. nalepkami) i pyta, czy w grupach był ktoś, kto szczególnie przykładał się do rozwiązania problemu. Wymienione osoby
otrzymują plusy czy punkty za aktywność na lekcji.
5. Wolność - w czym się przejawia? Jak o nią dbać? Jak ją szanować? – burza mózgów i metoda wędrujących
kartek.
Każda z grup otrzymuje arkusz papieru i marker. Arkusz podzielony jest na trzy części, w każdej z nich zapisane jest inne
z pytań. Uczniowie w ciągu trzech minut uzupełniają arkusz o odpowiedzi na każde z pytań. Na sygnał dźwiękowy podany
przez nauczyciela (dzwoneczek), grupy przekazują swoje arkusze zespołowi siedzącemu po prawej stronie i tak aż do chwili,
gdy arkusz powróci do zespołu, który go rozpoczął. Metoda wymaga bezwzględnej dyscypliny czasowej. Podsumowaniem
jest odczytanie plakatów.
6. Zadanie i zapisanie pracy domowej.
W aplikacji LearningApps przygotuj quiz zawierający informacje, które pojawiły się podczas lekcji.
„Nacobezu” do quizu:
- Twój quiz zawiera składa się z co najmniej 10 pytań,
- pytania są związane z materiałami z lekcji,
- każde z nich zapisałeś poprawnie pod względem ortograficznym,
- znasz odpowiedzi na wszystkie postawione przez siebie pytania.
(praca dla chętnych) Przeprowadź i nagraj na kamerę video wywiad ze świadkiem historii lat 1980-1989.
„Nacobezu” do wywiadu:
- dowiesz się, kim był i czym zajmował się Twój bohater przed 1989 rokiem oraz:
- czy brał udział w jakiejś formie działalności opozycyjnej wobec władz PRL,
- czy był z tego powodu prześladowany,
- jak porównałby życie wtedy i dzisiaj,
- jak zapamiętał dzień 4 czerwca 1989 roku,
- w jaki sposób przełom dokonany w 1989 roku zmienił świat i polską rzeczywistość,
- czy i w jaki sposób wykorzystano tę zmianę,
- czym jest dla niego wolność,
- co przekazałby tak młodym ludziom jak Ty, jak powinni korzystać z wolności.
7. Informacja zwrotna – zdania podsumowujące:
Na dzisiejszej lekcji dowiedziałem się…
Po dzisiejszej lekcji najbardziej zapamiętam…
Wiem, że wolność…
Opracowanie i przeprowadzenie zajęć:
Adam Lutarewicz
ZAŁĄCZNIK NR 1
W
O
L
N
O
Ś
Ć
W
O
L
N
O
Ś
Ć
ZAŁĄCZNIK NR 2
Schemat oceny koleżeńskiej
Sprawdziłem, czy wiesz:
Jak wyjaśnić skrót PRL?
Czym były strajki?
Kiedy ogłoszono stan wojenny?
Na czym polegał stan wojenny?
Do czego służyły kartki żywnościowe?
Na czym polegała cenzura?
Czym była ”Solidarność”?
Kiedy powstała „Solidarność”?
Co to był Okrągły Stół?
Kim był Lech Wałęsa?
Kim był Wojciech Jaruzelski?
☺
☺
☺
Schemat oceny koleżeńskiej
Sprawdziłem, czy wiesz:
Jak wyjaśnić skrót PRL?
Czym były strajki?
Kiedy ogłoszono stan wojenny?
Na czym polegał stan wojenny?
Do czego służyły kartki żywnościowe?
Na czym polegała cenzura?
Czym była ”Solidarność”?
Kiedy powstała „Solidarność”?
Co to był Okrągły Stół?
Kim był Lech Wałęsa?
Kim był Wojciech Jaruzelski?
Schemat oceny koleżeńskiej
Sprawdziłem, czy wiesz:
Jak wyjaśnić skrót PRL?
Czym były strajki?
Kiedy ogłoszono stan wojenny?
Na czym polegał stan wojenny?
Do czego służyły kartki żywnościowe?
Na czym polegała cenzura?
Czym była ”Solidarność”?
Kiedy powstała „Solidarność”?
Co to był Okrągły Stół?
Kim był Lech Wałęsa?
Kim był Wojciech Jaruzelski?