1. CZYM JEST MIĘDZYNARODOWE PRAWO HUMANITARNE?
Transkrypt
1. CZYM JEST MIĘDZYNARODOWE PRAWO HUMANITARNE?
1. CZYM JEST MIĘDZYNARODOWE PRAWO HUMANITARNE? Międzynarodowe prawo humanitarne stanowi istotną część międzynarodowego prawa publicznego i zawiera normy zmierzające do ochrony w czasie konfliktu zbrojnego osób, które w ogóle nie uczestnicz± w walce albo przestały w niej uczestniczyć, a także do ograniczenia stosowanych metod i środków prowadzenia działa zbrojnych. Bardziej dokładną definicję podaje MKCK, według którego międzynarodowym prawem humanitarnym stosowanym w konfliktach zbrojnych są międzynarodowe normy traktatowe lub zwyczajowe, które służą rozwiązywaniu problemów humanitarnych bezpośrednio wynikających z międzynarodowych lub niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych; ze względów humanitarnych normy te ograniczają prawo stron konfliktu do stosowania metod i środków walki według własnego uznania oraz chronią osoby i mienie, które są lub mogłyby być zagrożone przez konflikt. (Dodatkowe, przydatne informacje podane są w odpowiedziach na pyt. 3, 6 i 17). GENEWA I HAGA Międzynarodowe prawo humanitarne (MPH) - znane równie jako prawo konfliktów zbrojnych lub prawo wojenne - dzieli się na dwie odrębne części: - prawo genewskie lub właściwe prawo humanitarne, które powstało w celu zapewnienia ochrony członkom personelu wojskowego, którzy w ogóle nie uczestniczą w walce albo przestali w niej uczestniczyć, oraz osobom nie biorącym czynnego udziału w działaniach zbrojnych, zwłaszcza osobom cywilnym; - prawo haskie lub prawo wojenne, które określa prawa i obowiązki stron walczących w trakcie prowadzenia operacji wojskowych oraz ogranicza zakres dozwolonych środków szkodzenia nieprzyjacielowi. Te dwie części MPH nie są jednak zupełnie odrębne, gdy stosowanie niektórych norm prawa haskiego prowadzi do ochrony ofiar konfliktów, natomiast stosowanie niektórych norm prawa genewskiego prowadzi do ograniczenia działa wojennych, jakie strony walczące mogą podejmować . Po przyjęciu protokołów dodatkowych z 1977 r., w których doszło do połączenia obu części MPH, rozróżnienie to ma współcześnie wartość wyłącznie historyczną i dydaktyczną. KTO Z KIM WALCZY? Międzynarodowy konflikt zbrojny oznacza walkę między siłami zbrojnymi co najmniej dwóch państw (należy zauważyć, że wojny narodowowyzwoleńcze zostały uznane za międzynarodowe konflikty zbrojne). Niemiędzynarodowy konflikt zbrojny oznacza walkę na terytorium państwa między regularnymi siłami zbrojnymi i określonymi uzbrojonymi grupami lub między uzbrojonymi grupami, które się nawzajem zwalczaj±. Wewnętrzne zamieszki występują wtedy, gdy w wyniku aktów przemocy dochodzi do poważnego naruszenia porządku publicznego, jednak w mniejszej skali, aniżeli podczas konfliktu zbrojnego (na przykład rozruchy, walki między poszczególnymi frakcjami będą skierowane przeciwko władzom). GROCJUSZ I PRAWO NARODÓW We współczesnym języku wyrażenie prawo narodów oznacza to samo, co prawo międzynarodowe publiczne czy prawo międzynarodowe, które jest zespołem norm regulujących stosunki między państwami oraz między nimi a innymi członkami społeczności międzynarodowej. Grotius (zob. indeks), prawnik i dyplomata, był ojcem prawa narodów. Pod wpływem reformacji, która podzieliła kościół chrześcijański w Europie, nabrał on przekonania, że prawo nie wyraża boskiej sprawiedliwości, lecz stanowi owoc ludzkiego rozumu, i że nie wyprzedza ono wydarzeń, ale z nich wyrasta. Stąd wzięła się potrzeba znalezienia dla stosunków międzynarodowych innej, wspólnej zasady podstawowej. Zasady tej należało szukać w prawie narodów. W swojej książce "De jure belli ac pacis" Grotius wymieni fundamentalne normy prawa wojennego. TERMINOLOGIA Wyrażenia: międzynarodowe prawo humanitarne, prawo konfliktów zbrojnych i prawo wojenne mogą być uważane za pojęcia równoznaczne. Organizacje międzynarodowe, wyższe uczelnie, a nawet państwa chętniej posługują się wyrażeniem "międzynarodowe prawo humanitarne" (lub "prawo humanitarne"), natomiast dwa pozostałe wyrażenia są zwykle używane przez siły zbrojne.