Folder VI Gminny Konkurs Wiedzy o Regionie

Transkrypt

GMINNA BIBLIOTEKA PUBLICZNA
IM. EWY KOŁACZKOWSKIEJ W STRZYŻEWICACH
VI GMINNY KONKURS
WIEDZY O REGIONIE
Strzyżewice 2015
VI Gminny Konkurs Wiedzy o Regionie
SPIS TREŚCI
GMINA STRZYŻEWICE ............................................................................................................. 3
POŁOŻENIE .................................................................................................................................. 3
POCHODZENIE NAZWY............................................................................................................ 6
HERB WSI ...................................................................................................................................... 7
WYKAZ MIEJSCOWOŚCI
BORKOWIZNA ................................................................................................................... 9
BYSTRZYCA NOWA ....................................................................................................... 13
BYSTRZYCA STARA ....................................................................................................... 16
DĘBINA .............................................................................................................................. 21
DĘBSZCZYZNA ................................................................................................................ 22
GALERIA ZASŁUŻONYCH ..................................................................................................... 24
por. Jan JAKUBOWSKI ................................................................................................... 24
Stanisław MILANOWSKI ................................................................................................. 25
por. Marian MIŻOŁĘBSKI .............................................................................................. 26
dr Grzegorz NIEDŹWIEDZKI ......................................................................................... 27
Władysław RÓŻYCKI ....................................................................................................... 28
2|Strona
GMINA STRZYŻEWICE
Położenie
Z geograficznego punktu widzenia gmina Strzyżewice położona jest w górnym biegu
rzeki Bystrzycy, na Wyżynie Lubelskiej. Wchodzi w skład następujących mezoregionów:
 Płaskowyż Świdnicki,
 Równina Bełżycka,
 Wyniosłość Giełczewska

Wzniesienia Urzędowskie.
Zgodnie z podziałem administracyjnym kraju, gmina Strzyżewice zlokalizowana jest
w powiecie i województwie lubelskim. Została utworzona z dniem 1 stycznia 1973 roku
w wyniku reformy administracyjnej.
Kształt terytorium gminy jest wydłużony i biegnie wzdłuż doliny rzeki Bystrzycy od
Borkowizny i Kiełczewic Górnych po Żabią Wolę, Polanówkę i dochodzi prawie do lasu
Dąbrowa w okolicach Lublin. Północna część przylega zaś do aglomeracji miasta Lublina.
Jest to gmina typowo rolnicza o łącznej powierzchni 10 884 ha (tj. 109 km²).
Sąsiaduje z gminami:
 Wilkołaz,
 Niedrzwica Duża,
 Lublin,
 Głusk,
 Jabłonna,
 Bychawa,
 Zakrzówek.
3|Strona
Rys. 1. Położenie geopolityczne gminy Strzyżewice.
Strzyżewice to wieś oddalona 22 km na południe od Lublina, tuż za Zalewem
Zemborzyckim. Do najdalszej miejscowości gminy z centrum stolicy województwa jest
ok. 30 km.
Jednocześnie Strzyżewice są siedzibą gminy obejmującej 22 miejscowości:
 Borkowizna,
 Bystrzyca Nowa,
 Bystrzyca Stara,
 Dębina,
 Dębszczyzna,
 Franciszków,
 Iżyce,
 Kajetanówka,
 Kiełczewice Dolne,
 Kiełczewice Górne,
4|Strona
 Kiełczewice Maryjskie,
 Kiełczewice Pierwsze,
 Kolonia Kiełczewice Dolne,
 Osmolice Drugie,
 Osmolice Pierwsze,
 Pawłów,
 Pawłówek,
 Piotrowice,
 Polanówka,
 Strzyżewice,
 Żabia Wola
 oraz miejscowość Pszczela Wola.
Mają one charakter wiejski i zabudowę w dużej części rozproszoną.
Według danych dnia 30 czerwca 2015 roku, terenie gminy mieszkało 8041 osób
(w tym 3920 mężczyzn i 4121 kobiet). Średnia gęstość zaludnienia wynosiła 73,8 osób na
1 km².
5|Strona
Pochodzenie nazwy
Bardzo interesująca jest kwestia pochodzenia nazwy wsi Strzyżewice. Inne dane
przynosi miejscowa tradycja, inne zaś informacje dostarczają badania naukowe.
Legenda ludowa mówi, iż wieś w połowie XIV wieku nosiła nazwę Długi Bród,
od szerokiej przeprawy przez dolinę rzeki Bystrzycy, leżącej na staropolskim szlaku
handlowym wiodącym z Rusi do Kazimierza n. Wisłą. Ponieważ trasa ta była niebezpieczna
i wymagała strzeżenia przeprawy, pierwotną nazwę tej osady zmieniono z Długiego Brodu
na Strzezonicze. Jednak nazwa ta na skutek różnej łacińskiej pisowni przekształciła się
na Strzyżowice, a następnie na Strzyżewice. Taką hipotezę potwierdza fakt, iż ze wzgórza
zamkowego widoczny był ów trakt handlowy, aż po tzw. Zdrapską Górę, a przysiółek
powstały w okolicy wzgórza zamkowego do dnia dzisiejszego nazywany jest Widniówką.
Analizując pierwotne brzmienie nazwy wsi Strzezonicze zauważamy, iż jest ona
pojęciowo zbliżona do słowa „strzeżenie”.
Inna legenda podaje, że nazwa wsi wzięła swój rodowód od „strzyżenia owiec”,
co związane było z szeroko rozwiniętą hodowlą tych zwierząt na owych terenach.
Badania naukowe zaliczają Strzyżewice do nazw pochodnych od nazw osobowych
(patronimicznych) jednocześnie podkreślając, że pochodzenie to jest niejasne i dwuznaczne.
Jednakże badając genealogię i dzieje rodu Awdańców, dr Władysław Semkowicz twierdzi, że
jest mało prawdopodobne, aby wieś wzięła swoją nazwę od imienia przedstawiciela rodu,
gdyż ród nie używał imion Strzesz, Strzeszek czy Strzeżysław.
Nie jest to jednak pewne, gdyż pierwsi dziedzice |Strzyżewic mogli przyjąć te imiona
od sąsiadów - Sulimów, wśród których były one często spotykane w XIII i XIV wieku.
6|Strona
Herb wsi
Herbem Strzyżewic jest rodowy herb Awdańców-Abdank zachowany na licznych
pieczęciach z XIV i XV wieku.
Znany jest także pod innymi nazwami, przemiennie używanymi w starych
dokumentach i herbarzach, takimi, jak: Abdaniec, Abdanek, Abdank, Awdancz, Awdaniec,
Białkotka, Biłkotka, Czelejów, Habdaniec, Habdank, Haudaniec, Hawdaniec, Hebdank,
Łąkotka, Łękawa, Łękawica, Skuba, Szczedrzyk. Przedstawiany jest w postaci dwóch
odwróconych krokwi, złączonych w kształcie litery „W”. Nazwą herbu, czyli tzw.
zawołaniem jest „Łękawica”.
Według legendy herbowej nazwa Abdank pochodzi od podziękowania, jakie skierował
cesarz niemiecki do polskiego posła Skarbimira (Skarbka) w czasach Bolesława
Krzywoustego. Niemiecki władca, chcąc zaimponować polskiemu posłowi bogactwem,
pokazał mu wielkie skrzynie pełne złota. Skarbek zdjął wówczas z palca pierścień i ze
słowami „Idź złoto do złota. My Polacy bardziej się w żelazie kochamy i żelazem bronić
będziemy” wrzucił go do cesarskiego skarbca. Zaskoczonemu cesarzowi nie pozostało nic
innego jak powiedzieć „Habdank - dziękuję”. Słowa te stały się nowym zawołaniem rodu,
przez co zmieniono pierwotną nazwę herbu ze Skarbek na Abdank.
Heraldycy przypuszczają, że do końca XIII wieku Łękawica przedstawiana była jako
litera M. Z kolei Władysław Semkowicz twierdzi, iż ukształtowanie się herbu w jego obecnej
formie nastąpiło na przełomie XIII i XIV wieku na skutek trudności z przymocowaniem
Łękawicy w pierwotnej formie „M” na hełmie rycerskim. O wiele łatwiej można było tam
umieścić odwrotny kształt, czyli formę „W”. Powstały klejnot przeniesiony został następnie
na tarczę.
7|Strona
Rys. 2. Herb Strzyżewic.
Herb Abdank to najstarsze znane godło rodowe w Polsce, a jednocześnie jedno
z najstarszych w heraldyce europejskiej.
8|Strona
Borkowizna
Pierwotnie był to folwark wydzielony w 1874 roku z dóbr ziemskich Kiełczewice.
Po reformie uwłaszczeniowej w 1864 roku w Królestwie Polskim, na terenie powiatu
lubelskiego tworzono kolonie niemieckie. Jedna z nich powstała w tej miejscowości latach
siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX wieku. Osiedlili się w niej osadnicy niemieccy
przybyli ze starych niemieckich kolonii w Galicji, pozostając na tym terenie do II wojny
światowej. Pod koniec lata 1940 roku okupacyjne władze niemieckie zabrały kolonistów
ze wsi, a w ich miejsce przesiedliły Polaków z województwa poznańskiego.
Z dawnej zabudowy poniemieckiej zachowały się budynki mieszkalne i gospodarcze
oraz kaplica ewangelicka. Po II wojnie światowej w budynku dawnej kaplicy utworzono dwie
sale lekcyjne. Do 1964 r. mieściła się w nim szkoła podstawowa i mieszkanie kierownika
placówki. Od 1966 r. jedno z pomieszczeń zajmowała biblioteka publiczna. Od czerwca 1992
roku budynek służył również jako siedziba Wiejskiego Domu Kultury. W nocy z 1 na 2
grudnia 2001 roku kaplica ewangelicka spłonęła. Obecnie po wspomnianym budynku zostały
tylko ruiny.
Fot. ze zbiorów Gminnej Biblioteki Publicznej im. Ewy Kołaczkowskiej w Strzyżewicach
Na obrzeżach dawnej kolonii niemieckiej odnaleźć można resztki cmentarza
ewangelickiego.
9|Strona
We wsi znajduje się młyn wodny, od 1946 r. turbinowy, budowany w 1901 r. dla
Wilhelma Deutschlendera., miejscowego osadnika niemieckiego. Po pożarze w 1905 r., został
odbudowany w latach 1905-1906. W 1927 roku młyn nabył Andrzej Kołodziejczyk,
późniejszy długoletni młynarz. W 1946 roku młyn wyposażony został w turbinę wodną.
Obecnie
właścicielami
obiektu
są
pp.
Borzęccy.
Jest
to
budynek
drewniany,
dwukondygnacyjny, gruntownie odremontowany w latach 90. XX wieku, przez ostatnich
10 | S t r o n a
właścicieli młyna. Jest to najlepiej zachowany tego typu obiekt na terenie Gminy. Przez
okolicznych mieszkańców nazywany jest „młynem Kołodzieja”1 lub „Pod Niedźwiedziem”2.
Aktualnie nie posiada już mechanizmu koła młyńskiego.
We wsi znajduje się również kompleks rekreacyjno – sportowy wybudowany w 2011
roku. Składa się z placu zabaw dla dzieci, boiska do piłki nożnej oraz boiska do siatkówki.
Pochodzenie nazwy: Nazwa wsi wywodzi się od słowa „borek” - mały las.
Przysiółki:
Niemiecka Wieś – przysiółek, część wsi Borkowizna, nazwa związana z narodowością
ludności zamieszkującej dany obszar.
1
2
Od nazwiska właściciela Andrzeja Kołodziejczyka, który nabył budynek w 1927 r.
Od rzeźby niedźwiedzia umieszczonej od frontu młyna.
11 | S t r o n a
Podbystrzyca - przysiółek, nazwa związana z położeniem tych terenów w okolicy
przepływającej w pobliżu rzeki Bystrzycy.
Saganówka - przysiółek, nazwa pochodzi od nazwiska Sagan, jednego z najczęściej
występujących na tym obszarze.
Zapotok – przysiółek, część wsi za p. Prusiem. Nazwa prawdopodobnie związana jest
z przepływającym niegdyś przez ten obszar małym potokiem.
Wieś sąsiaduje z miejscowościami:

Kol Kiełczewice Dolne,

Kiełczewice Dolne,

Kiełczewice Górne,

Kiełczewice Maryjskie.
12 | S t r o n a
Bystrzyca Nowa
Jest to część dóbr Strzyżewice odłączona w 1840 r. wraz z istniejącym tu zamkiem
strzyżewickim na podstawie ugody Kajetana Koźmiana i jego syna Andrzeja Edwarda
Koźmiana z właścicielami Strzyżewic Marianną i Franciszkiem Klamborowskim. Do 1840
roku tereny te nie posiadały odrębnej nazwy i miały taką samą starą historię jak sąsiednie
Strzyżewice.
We wsi znajdują się ruiny fundamentów i piwnic zamku w Strzyżewicach. Był to
zamek warowny w kształcie litery „Z”, zlokalizowany na lewym brzegu rzeki Bystrzycy. Jak
czytamy w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego: Zamek tutejszy, niegdyś do wsi
Strzyżowic należący, wystawili w pierwszych latach XVI wieku Żarczyńscy. Budowla niewielka,
na jedno piętro wzniesiona, obszernie lochami podmurowana. Miała dziedziniec murem
obwiedziony a nad bramą dosyć wysoką wieżę. Posiadali ten zamek później Gorajscy, a po
nich Skarbkowie, Kiełczewscy, Kajetan Koźmian. Za dziedzictwa Kiełczewskich, gdy się dwaj
bracia na podział majątku zgodzić nie chcieli i każdy z nich pragnął zamek posiadać,
podzielono się tą budowlą i odtąd każda jej połowa oddzielnego doświadczała losu.
Wschodnia dająca widok na dolinę Bystrzycy, wcześnie opuszczona, z czasem poszła
w ruinę(…) Zachodnia, na równinie położona, ciągle prawie mając mieszkańców,
utrzymywana była w porządku, ale przerabiana stopniowo, straciła swą pierwotną postać3.
Wzniesienie zamku obronnego związane było z najazdem Tatarów w 1501r.
W październiku 1704 r. na zamku przebywał król szwedzki Karol XII. W 1814 r. zamek
zwiedzał książe Jerzy Adam Czartoryski wraz z gen. Ludwikiem Kropińskim. Zamek spłonął
w 1943 r. Częściowo rozebrany został w 1945 r.
Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków województwa lubelskiego.
3
SŁOWNIK geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. 1. Warszawa: nakł. Filipa
Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914, s. 509-510.
13 | S t r o n a
Ruiny zamku Strzyżewickiego: stan z 1852 r. wg akwareli K. Stronczyńskiego.
Podczas I wojny światowej przez tereny obecnej gminy Strzyżewice dwukrotnie
przetoczył się front wojenny dwóch walczących ze sobą armii zaborczych: rosyjskiej i austrowęgiersko-niemieckiej. Z okresu tych walk pozostał cmentarz wojenny, położony
w południowo- zachodniej części wsi Bystrzyca Nowa, na lekko wznoszącym się terenie
w odległości ok. 100 m na zachód od drogi wojewódzkiej nr 834 ( po lewej stronie szosy
Strzyżewice- Niedrzwica Duża). Założony został przez władze austriackie po walkach na
okolicznych polach stoczonych pod koniec lipca 1915 r. przez wojska rosyjskie i atakującą
armię austriacką. Pierwotnie na cmentarzu usytuowano 27 mogił zbiorowych. W 1991 r. przy
udziale Austriackiego Czarnego Krzyża przeprowadzono gruntowny remont ustawiając m.in.
1 duży krzyż metalowy, 14 mniejszych krzyży drewnianych na wybranych mogiłach oraz
tablicę informacyjną z napisem "Cmentarz żołnierzy austriackich z 1915 r. Obiekt jest
wpisany do rejestru zabytków.
14 | S t r o n a
Ciekawym
zabytkiem
jest
również
nieczynny młyn
wodny zlokalizowany
w malowniczym zakątku rzeki Bystrzycy.
We wsi funkcjonowała trzyklasowa filia Szkoły Podstawowej w Bystrzycy Starej,
obecnie mieszkanie prywatne.
Pochodzenie nazwy: Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od nazwy rzeki przepływającej
przez tereny gminy – Bystrzycy.
Pozostałe nazwy terenowe:
Bystrzyca Nowa Kolonia I - część wsi położona wzdłuż pierwszej odchodzącej drogi po
lewej stronie szosy Strzyżewice-Niedrzwica.
Bystrzyca Nowa Kolonia II - część wsi położona wzdłuż drugiej odchodzącej drogi po lewej
stronie szosy Strzyżewice-Niedrzwica.
Miejscowość jest dość rozległa i sąsiaduje z kilkoma wioskami:

Bystrzycą Starą,

Kajetanówką,

Franciszkowem,

Strzyżewicami,

Pawłówkiem.
15 | S t r o n a
Bystrzyca Stara
Jest to jedna z najstarszych wsi w gminie Strzyżewice. Pierwsza pisana wzmianka
pochodzi z 19 lutego 1399 r. Z historycznych przekazów jednak wiadomo, iż wieś ta została
nadana przez Henryka Sandomierskiego lub Kazimierza Sprawiedliwego rycerskiemu rodowi
Awdańców już w połowie XII wieku. Pierwotnie należała do parafii Wilkołaz. Pierwszym
znanym dziedzicem był Skarbko ze Strzyżewic herbu Abdank.
W okresie międzywojennym staraniem właściciela majątku Piotrowice – Witolda
Łosia i okolicznych mieszkańców wybudowano tu szkołę. Długoletnim kierownikiem
placówki był Władysław Różycki, z inicjatywy którego w 1953 roku zakończono budowę
nowego gmachu szkoły w Bystrzycy Starej.
Obecnie w budynku pierwszej szkoły mieści się filia Gminnej Biblioteki Publicznej
i biblioteka szkolna, a także sala lekcyjna. W najbliższym czasie cały budynek zostanie
wyremontowany.
Osobą szczególnie zasłużoną dla placówki w Bystrzycy Starej był Stanisław
Milanowski, kierujący nią w latach 1972 – 1990. Zmienił on styl pracy i unowocześnił
program zajęć pozalekcyjnych. Dzięki staraniom p. Milanowskiego szkołę rozbudowano
o salę gimnastyczną. Osoba dyrektora Stanisław Milanowskiego weszła do panteonu
„Zasłużonych dla Gminy Strzyżewice”.
Obok gmachu Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej wybudowano Gimnazjum.
Uchwałą Rady Gminy Strzyżewice z 21 lutego 2003 r. powołano z dniem 1 września 2003 r.
16 | S t r o n a
Zespół Szkół Publicznych w Bystrzycy Starej, przez połączenie Szkoły Podstawowej im.
Marii Konopnickiej i Publicznego Gimnazjum w Bystrzycy Starej. Obecnie dyrektorem
Zespołu Szkół Publicznych w Bystrzycy Starej jest p. Małgorzata Wzorek – Saran.
W opisywanej miejscowości znajduje się kościół parafialny p.w. Matki Boskiej
Królowej Polski. Konsekrowany w 1984 r. przez ordynariusza lubelskiego ks. bp. prof.
Bolesława Pylaka.
17 | S t r o n a
Przy kościele od 1991 r. istnieje muzeum regionalne, w którym znajduje się ponad 300
wartościowych eksponatów o unikatowym charakterze z końca XIX w. i początku XX w.
Niektóre z nich mają niepowtarzalną wartość jak np.: drewniana korkownica do butelek czy
sprawny warsztat tkacki.
18 | S t r o n a
Na cmentarzu parafialnym w Bystrzycy Starej znajduje się tablica pamiątkowa
poświęcona porucznikowi pilotowi Janowi Jakubowskiemu, który walczył o wolną Polskę
w kraju, Francji i Anglii, a za te marzenia zapłacił najżywszą cenę.
Ponadto na terenie wsi funkcjonuje jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, powstała
w 1965 r.
Pochodzenie nazwy: Nazwa wsi (podobnie jak w przypadku Bystrzycy Nowej) pochodzi
prawdopodobnie od nazwy rzeki Bystrzycy. W XVII wieku wieś nazywana była Bystrzyczką.
19 | S t r o n a
Wieś sąsiaduje z miejscowościami:

Bystrzyca Nowa,

Kajetanówka,

Pawłówek,

Piotrowice.
20 | S t r o n a
Dębina
Pierwsza wzmianka pochodzi z 1879 r., przy okazji wyłączenia tej wsi z majątku
Strzyżewice. Dawna nazwa wsi to Dębniak (1870 r.).
Cechą charakterystyczną miejscowości jest rosnący las dębowy na obrzeżach wsi.
Pochodzenie nazwy: Wieś Dębina nazwę wzięła od rosnącej tu dębiny. Wyraz dębniak
oznacza właśnie lasek dębowy.
Kolonia Dębina - część wsi znajdująca się od strony Strzyżewic wzdłuż drogi odchodzącej
w lewą stronę w kierunku Kiełczewice Dolne.
Poczyśle– niektórzy mieszkańcy używają nazwy Pociśle (od nazwiska Cieśla), część wsi
obok lasku dębowego, po lewej stronie w kierunku Kiełczewic.
Wieś sąsiaduje z następującymi miejscowościami:

Strzyżewicami,

Kiełczewicami Dolnymi,

Kiełczewicami Maryjskimi,

Dębszczyzną.
21 | S t r o n a
Dębszczyzna
Wieś zlokalizowana jest w południowo-wschodniej części gminy. W drugiej połowie
XIX wieku Dębszczyzna posiadała 380 mórg gruntów uprawnych i ogrodów, 190 mórg lasu,
17 mórg nieużytków oraz młyn wodny, tartak, pokłady wapna i marglu.
Przez wiele lat we wsi funkcjonowała czteroklasowa szkoła podstawowa – filia szkoły
podstawowej w Rechcie. Od 1 września 1936 r. stanowisko kierownika pełnił Marian
Miżołębski. W 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej. Do kwietnia 1940 r. przebywał
w obozie jenieckim w Kozielsku, skąd został wywieziony do lasu katyńskiego i tam
zamordowany.
We wsi znajduje się strażnica OSP i działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Pochodzenie nazwy: Swoją nazwę wieś zawdzięcza rosnącym tu w dużej ilości dębom. Stara
nazwa to Dobczyzna, będąca częścią dóbr Kiełczewice Dolne.
Przysiółki:
Kolonia Dębszczyzna - przysiółek
Księżyzna– część Dębszczyzny granicząca z Kiełczewicami Maryjskimi.
22 | S t r o n a
Wieś graniczy z:

Pawłowem,

Kiełczewicami Górnymi,

Kiełczewicami Maryjskimi,

Kiełczewicami Dolnymi,

Strzyżewicami.
23 | S t r o n a
Galeria Zasłużonych

por. Jan JAKUBOWSKI
Pilot Dywizjonu 308. Urodził się 6 września 1913r.
w Bystrzycy, gdzie uczęszczał do w szkoły podstawowej.
Naukę kontynuował w Państwowym Gimnazjum im. Jana
Zamoyskiego w Lublinie. Jako młody człowiek, za zgodą
właściciela Strzyżewic, w jego zabudowaniach dworskich,
razem ze swoim kolegą – Józefem Pidkiem, wybudowali
szybowiec. Jedyna próba lotu nie powiodła się i szybowiec
uległ zniszczeniu. Po zdaniu matury w 1936 r., odbył kurs
w Szkole Podchorążych Piechoty w Zamościu. Następnie
wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa
w Radomiu. Po jej ukończeniu odbył ćwiczenia w 6 Pułku Lotniczym we Lwowie i został
instruktorem w dęblińskiej „Szkole Orląt”. W latach 1938 – 1939 studiował
prawo na
Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Wraz z wybuchem II wojny światowej , we wrześniu
1939 r., awansowany do stopnia podporucznika rezerwy z przydziałem do 6 Pułku
Lotniczego, pełnił funkcję oficera łącznikowego. Poprzez Rumunię i Francję, gdzie
wykonując jeden z wielu lotów bojowych, odniósł swoje pierwsze zwycięstwo powietrzne.
Następnie został ewakuowany do Anglii. Po przeszkoleniu służbę pełnił w angielskim 32
Dywizjonie Myśliwskim, skąd przeszedł do polskiego 308 Dywizjonu Myśliwskiego. Ranny
w wypadku lotniczym, po wyzdrowieniu przeniesiony do 318 Dywizjonu Myśliwsko –
Rozpoznawczego PSP w Detling w Wielkiej Brytanii. Zginął 19 kwietnia 1943 roku w czasie
wykonywania lotu treningowego samolotem Hawker „Hurricane” nr V 6544. Spoczywa na
cmentarzu lotników polskich w Northwood, grób nr H378. Odznaczony był dwukrotnie
Krzyżem Walecznych. W dniu 11 maja 2014 roku w Bystrzycy Starej odbyło się uroczyste
odsłonięcie tablicy pamiątkowej, poświęconej porucznikowi pilotowi Janowi Jakubowskiemu.
24 | S t r o n a
Stanisław MILANOWSKI
Pedagog, dyrektor Szkoły Podstawowej w Bystrzycy
Starej w latach 1972-1990. Urodził się 12 września
1943
r.
w
Ogólnokształcące
Zakrzewie.
w
Ukończył
Wysokiem,
Liceum
Studium
Nauczycielskie w Cieszynie, po czym rozpoczął
studia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu.
W 1971 roku uzyskał tytuł magistra historii. Pierwszą
pracę zawodową podjął w Szkole Podstawowej Nr 2
w Kamiennej Górze (dawne woj. wrocławskie).
W latach 1966-1969 pełnił funkcję kierownika tejże
placówki. 01 września 1969 roku podjął pracę w Szkole Podstawowej w Bystrzycy
Starej. W latach 1973-1984 był dyrektorem szkół gminy Strzyżewice, a od 1987 roku
inspektorem oświaty i wychowania. Szczególną uwagę zwracał na dobór
odpowiedniej kadry oraz na poziom bazy materialnej szkół. W latach 1985-1990
doprowadził do rozbudowy szkoły w Bystrzycy Starej (hala sportowa, gabinety
lekarskie, kotłownia, sale dydaktyczne). Rozpoczął również rozbudowę szkoły
w Rechcie i w Kiełczewicach. Ukończył studia podyplomowe. W 1984 roku zdobył
II stopień specjalizacji zawodowej. Za swoje zaangażowanie w pracę zawodową oraz
za stwarzanie odpowiednich warunków pracy zarówno dla uczniów jak i dla
nauczycieli był wielokrotnie wyróżniany i nagradzany m.in. Brązowym Krzyżem
Zasługi (1978 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (1984 r.), Medalem za Zasługi dla Sportu
Szkolnego (1988 r.), Odznaką "Za Zasługi dla Lubelszczyzny" (1984 r.), Brązowym
Medalem "Za Zasługi dla Pożarnictwa" (1984 r.). Wielokrotnie otrzymywał nagrody
przyznawane przez Ministra Oświaty i Wychowania oraz Kuratora Oświaty. Cieszył
się szacunkiem i uznaniem zarówno wśród uczniów jak i nauczycieli. Po długiej
i ciężkiej chorobie zmarł 18 września 1993 roku. Pochowany został na cmentarzu
w Bystrzycy Starej.
25 | S t r o n a

por. Marian MIŻOŁĘBSKI
Pedagog. Urodził się 2 lipca 1911 roku
w Lublinie. Ukończył Państwowe Seminarium
Nauczycielskie im. Juliusza Słowackiego
w Lublinie. Z dniem 1 września 1936 r. został
mianowany
kierownikiem
czteroklasowej
szkoły powszechnej w Dębszczyźnie. Grał na
skrzypcach
i
mandolinie,
zajmował
się
grafiką, pszczelarstwem, a zimą amatorsko
uprawiał narciarstwo biegowe. Poza pracą
zawodową
działał
na
rzecz
społeczności.
W
szkole
mieszkańców
inscenizacje
miejscowej
urządzał
i
dla
spotkania,
organizował mecze siatkówki, dla rezerwistów założył koło Młodych Strzelców. Bardzo cenił
sobie przyjaźń i wsparcie w pracy księdza proboszcza, który był prefektem w miejscowej
szkole. Odbył kilka przeszkoleń wojskowych i z dniem 1 stycznia 1936 r. uzyskał nominację
na stopień podporucznika rezerwy. Przydział mobilizacyjny otrzymał do 7. Pułku Piechoty
Legionów w Chełmie. W lipcu 1939 r. został powołany na kolejne ćwiczenia wojskowe do
44. Pułku Strzelców Legii Amerykańskiej w Równem. W sierpniu 1939 r. ze względu na
sytuację polityczną, mimo zakończenia ćwiczeń, nie otrzymał zwolnienia do cywila. Podczas
niemieckiej ekshumacji w 1943 r. w Katyniu został zidentyfikowany dzięki znalezionej
w kieszeni munduru legitymacji służbowej, listom i krucyfiksowi otrzymanemu od księdza
proboszcza. W 2007 r. został pośmiertnie awansowany przez Prezydenta RP do stopnia
porucznika.
26 | S t r o n a

dr Grzegorz NIEDŹWIEDZKI
Urodził się 1 września 1980 r w Bychawie. Absolwent
Szkoły Podstawowej w Bystrzycy Starej. Ukończył
Technikum Geologiczne im. Stanisława Staszica
w Kielcach. Studiował geologię, a następnie biologię
na Uniwersytecie Warszawskim. W 2007 obronił
pracę magisterską. Dokonał światowego odkrycia
w dziedzinie paleontologii. Dowiódł, że zwierzęta
wyszły na ląd dużo wcześniej, niż dotychczas
sądzono, a mianowicie ok. 400 mln lat temu. Młody
naukowiec pochodzi z tutejszych Piotrowic. Już jako uczeń fascynował się biologią.
Zainteresowania te rozwijał między innymi poprzez kolekcjonowanie różnych skamieniałości
oraz organizowanie wystaw, na których prezentował swoje zbiory. W 2013 r. uzyskał tytuł
doktora.
Był wielokrotnym stypendystą Prezesa Rady Ministrów i Ministra Edukacji Narodowej.
W 2000 otrzymał nagrodę specjalną Królewskiego Towarzystwa Geograficznego z Londynu,
w 2008 nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, zaś w 2009 nagrodę prezesa Polskiej
Akademii Nauk za działalność naukowo-dydaktyczną.
Na jego cześć gatunkowi triasowego owada nadano nazwę Chauliodites niedzwiedzkii.
27 | S t r o n a

Władysław RÓŻYCKI
Pedagog,
budowniczy
Szkoły
Podstawowej
w Bystrzycy Starej. Urodził się 29 marca 1893 roku
we Lwowie. Ukończył seminarium nauczycielskie
w Samborze. W czasie I wojny światowej służył w
armii austriackiej /1914-1918/. W roku 1918 wstąpił
jako ochotnik do armii polskiej. W roku 1921 został
zwolniony z wojska. W roku 1922 mianowany
nauczycielem w szkole w Bystrzycy Starej gm.
Piotrowice.
w
szkole
W
latach
Strzyżewickiej,
1925-29
pracował
organizowanej
przez
Kołaczkowskich. Do szkoły w Bystrzycy powrócił
w 1929 zostając jej kierownikiem, pełnił tę funkcję aż do roku 1972. Dzięki jego inicjatywie
i staraniom wybudowano nowy budynek szkolny (1953 r.) oraz dom dla młodych nauczycieli.
Za osiągnięcia w pracy nauczycielskiej otrzymywał liczne nagrody i wyróżnienia, były to
m.in.: Medal 10- lecia Polski Ludowej (1954 r.); Złoty Krzyż Zasługi (1956 r.); Złota
Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego (1960 r.). Zmarł 12 września 1973 r. w Lublinie.
28 | S t r o n a

Folder VI Gminny Konkurs Wiedzy o Regionie

Transkrypt

Podobne dokumenty

wybory - Gmina Strzyżewice

Kompres 3/2016 - Gmina Strzyżewice

kliknij i czytaj artykuł

KOMPRES nr 5/2013 - Gmina Strzyżewice