Botswana – kraj i Kościół
Transkrypt
Botswana – kraj i Kościół
Botswana – kraj i Kościół Botswana – Republic of Botswana – zajmuje rozległą półpustynną nieckę Kalahari o powierzchni 600 372 km2. Na tym obszarze mieszka zaledwie 1,735,000 ludności, skupionej głównie przy granicy z RPA i Zimbabwe. Wśród mieszkańców przeważają plemiona Bantu należące do południowo-wschodniej grupy Beczuana (główne plemiona: Bamangwato Bakwenowie, Baggatla, Bamalete). Jedynie plemiona osiadłe na północy (Wajeje, Basubia) oraz nieliczne w głębi kraju należą do innej grupy etnicznej. Również nieliczni są Europejczycy i Azjaci. Na niską średnią zaludnienia wpływają przede wszystkim warunki naturalne kraju. Otoczona wyżynami kotlina Kalahari prawie w całości pozbawiona jest rzek stałych. Jedynym wyjątkiem jest płynąca na południu graniczna rzeka Limpopo oraz na północy rzeka Okawango, kończąca się rozlewiskami, tworzącymi rozległe bagna Okawango i Makarikari. Klimat nie sprzyja rozwojowi rolnictwa, ograniczającego się do niewielkich upraw kukurydzy, prosa i sorga, a wykorzystanie własnych rud miedzi, niklu i manganu oraz złóż diamentów znajduje się w zaczątkowym stanie. Podstawą gospodarki jest hodowla bydła, owiec, osłów i niewielkiej liczby trzody chlewnej, którą trudni się 60% ludności zawodowo czynnej. Historia Kiedy pod koniec XVIII w. na tereny dzisiejszej Botswany dotarli pierwsi Biali, poszczególne plemiona zamieszkiwały określone tereny. Ich ubóstwo, jak również nieurodzajność ziemi, skutecznie zniechęcały Białych do osadnictwa. Jednak z czasem wypierani ze swych terenów przez Anglików Burowie, przesuwali się coraz bardziej na północ. Do tego czasu okolice Botswany zostały częściowo zbadane i spenetrowane przez protestanckich misjonarzy z prężnego Londyńskiego Towarzystwa Misjonarskiego, którzy od 1813 r. podjęli tam pracę i w dość krótkim czasie pozyskali sobie zaufanie miejscowych wodzów plemiennych. Zabiegi dyplomatyczne jednego z misjonarzy protestanckich – Roberta Moffata, teścia słynnego misjonarza, lekarza i odkrywcy Dawida Livingstone'a – wzbudziły zainteresowanie Wielkiej Brytanii tymi terenami. Chroniąc je przed naporem Burów wzięła ona miejscowe plemiona pod swoją ochronę, podobnie jak i plemiona zamieszkujące Lesotho oraz Suazi, tworząc protektoraty Beczuana (Bechuanaland Protectorate). Początki Kościoła katolickiego Wskutek oporu misjonarzy protestanckich i nieprzychylnej postawy naczelników plemiennych pierwsze próby osiedlenia się na tych terenach misjonarzy katolickich (jezuici, misjonarze Ducha św., franciszkanie) nie powiodły się. W 1889 r. tereny te podzielono administracyjnie pomiędzy trzy wikariaty apostolskie (część wschodnia – WA Kimberfey, część południowo-zachodnia – WA Windhoek, część północna – WA Bulawayo) i wkrótce potem podjęto kolejne próby misjonarskie. Ich inicjatorami byli Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej, pracujący na terenie dzisiejszego RPA i Namibii (wikariaty apostolskie Kimberley i Windhoek). Pionierem tych wypraw był o. Fryderyk Porte OMI, który pracował wśród plemienia Tswana na misji w Taung, skąd podejmował swoje słynne wyprawy w okolice Gaborone. Podobne wyprawy organizował jego współbrat, o. Hilary Lenoir OMI, przebywający na stałe w misji Mafeking. Niestety dwukrotnie podejmowane próby (1884 i 1885 r.) osiedlenia się na stałe nie przyniosły żadnych rezultatów. Podobnie niepowodzeniem zakończyły się próby założenia misji na północy, w okolicach Okawango, gdzie kilku misjonarzy oblatów z WA Windhoek oddało swoje życie. Trwałe okazały się dopiero placówki założone przez oblatów w Njangana (1910 r.) oraz w Andarze (1913 r.) – obydwie na północy rad Okawango — a także na południu kraju: w Khale, niedaleko Gaborone (1928 r.), w Lobatsi (1928r.) oraz w Ramotsa (1935 r.). Również na terenach należących do rodezyjskiego WA Bulawayo rozwinięto działalność misyjną (Stowarzyszenie Misjonarzy z Marianhill). Do poszczególnych placówek misyjnych należała zwykle dość gęsta sieć punktów misyjnych, regularnie obsługiwanych przez misjonarzy. Nadto, tam gdzie obecne były siostry zakonne (siostry św. Krzyża, dominikanki) tworzono szkoły misyjne. Ośrodki ewangelizacyjne prowadzone przez oblatów na południu kraju miały położenie sprzyjające pracy apostolskiej: założono je na terenach o gęstym zaludnieniu oraz w miejscach granicznych między kilkoma plemionami. W 1952 r. z powodu zbytniej rozległości objętych ewangelizacją terenów przez misjonarzy oblatów oraz z powodu zbyt szczupłej liczby misjonarzy, zgromadzenie przekazało część swoich misji innym zgromadzeniom. Misje w Botswanie przejęli irlandzcy pasjoniści z prowincji św. Patryka, którzy dzięki życzliwości wodza Khamy III utworzyli wkrótce na terenie kraju kilka nowych stacji misyjnych (liczba katolików w Botswanie w roku oddania misji pasjonistom liczyła ok. 900 osób). W sześć lat później, w 1958 r., wyświęcony został pierwszy kapłan z Botswany, o. Józef Motsumi OMI, a w roku następnym 2 kwietnia, Jan XXIII utworzył na ziemiach protektoratu Beczuany prefekturę apostolską, podniesioną w przededniu odzyskania przez kraj niepodległości do rangi diecezji. Pierwszym prefektem apostolskim, a następnie biskupem, został o. Urban Ch. J. Murphy, pasjonista przybyły w pierwszej grupie misjonarzy. W niepodległym kraju Po odzyskaniu przez Botswanę niepodległości (30 września 1966 r.) do czego starała się również przyczyniać – i to z powodzeniem – niewielka wspólnota Kościoła katolickiego, zauważyć można znaczne ożywienie i liczebny wzrost katolików. Bp Ch. J. Murphy przez swoje zaangażowanie i otwarcie pozyskał sobie w krótkim czasie miejscową ludność i nowe władze. Bp Murphy zmarł 27 lutego 1981 r. a jego następcą został Botswańczyk ks. Bonifacy Tshosha Setlalekgosi. W przedsień wizyty Jana Pawła II Kościół katolicki w Botswanie liczył ok. 44 tys. wiernych, wśród których pracowało 36 kapłanów diecezjalnych i zakonnych, 5 braci, 1 stały diakon, 5 seminarzystów, 65 zakonnic i 95 katechistów świeckich. Obecnie Kościół w Botswanie liczy 83,000 wiernych, co stanowi 4.78% całości populacji. Zorganizowany jest w jedną diecezję (Gaborone) i jeden wikariat apostolski (Francistown). W 33 parafiach pracuje 56 księży, 44 zakonników i 72 zakonnice1. 1 Dane z AP 2005.