SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
DLA
SPECJALNEGO OŚRODKA
SZKOLNO – WYCHOWAWCZEGO
W PUCKU
Autorzy:
mgr Aleksandra Kuchnowska- Mysłek
mgr Grażyna Sieradzka
mgr Julita Jabłońska- Nowicka
mgr Małgorzata Sławińska
mgr Katarzyna Nawrot
mgr Beata Sieniawska
Program został zatwierdzony do realizacji uchwałą nr 2/09/10 Rady Pedagogicznej
Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego w Pucku z dnia 16 września 2009 r. na
okres od
1.09.2009 r. do 06.2014 r.
Nr programu 2/09/10
Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki:
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Art. 72.
2. Konwencja o Prawach Dziecka Art. 3, 19 i 33.
3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U Nr 67 z późniejszymi.
zmianami).
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r.
w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół,(Dz. U. Nr 51 poz. 458).
5. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 stycznia 2005 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.
6. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem
umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych
i gimnazjalnych – załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Edukacji
Narodowej
i Sportu z dnia 13 stycznia 2005 r. (poz. 165).
7. Rozporządzenie Ministra Edukacji 19 czerwca 2001 r. w sprawie ramowych statutów
publicznego przedszkola oraz publicznych szkół z póz. zm.
8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie
sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu
seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa,
o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach
świadomej prokreacji zawartej w podstawie programowej kształcenia ogólnego.
9. Program ochrony zdrowia.
10. Program ochrony zdrowia psychicznego.
11. Narodowy program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.
12. Krajowy program przeciwdziałania narkomanii.
13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 stycznia 2000 r.
w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni
psychologiczno - pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych
oraz ramowego statutu tych poradni z póz. zm.
14. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 stycznia 2000 r.
w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z
późniejszymi zmianami.
15. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego
w poszczególnych typach szkół, obowiązujące z dniem 30
stycznia 2009 roku
WSTĘP
Ostatnio dużo uwagi zwraca się na zdrowy tryb życia i bezpieczeństwo. W dobie
szybkiego rozwoju cywilizacyjnego ważnym zadaniem współczesnej edukacji, jest uczenie
funkcjonowania młodzieży, ze szczególnym naciskiem na zdrowie i zagrożenia
cywilizacyjne. Program Profilaktyki wytycza zadania do realizacji dla uczniów oraz dla
nauczycieli, którzy we współpracy z rodziną dziecka i specjalistami (służbą zdrowia, policją,
psychologiem i pedagogiem szkolnym) zrealizują zamierzone cele. Do takich zadań należy
wytworzenie właściwej postawy uczniów wobec higieny: osobistej, otoczenia, żywienia,
pracy i wypoczynku oraz przestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa.
Od dłuższego czasu obserwujemy w szkołach niepokojące zjawisko narastania
przemocy fizycznej i psychicznej. Coraz młodsi uczniowie, z silnej potrzeby
dowartościowania, bycia dostrzeganym i akceptowanym sięgają po środki uzależniające.
Pozostawieni sami sobie uczestniczą w niebezpiecznych zabawach, rozbojach
i przestępstwach.
Szczególnie
podatne na wszelkie złe wpływy otoczenia są osoby
z niepełnosprawnością intelektualną, żyjące czasami w rodzinach
niewydolnych wychowawczo, w których nie są zaspokajane potrzeby związane z ich
prawidłowym rozwojem i wychowaniem. Bywa, że niektórzy rodzice są bezradni,
nieprzygotowani lub nie dostrzegają wagi problemu, co więcej sami uwikłani są w różne
sytuacje patologiczne
i wymagają specjalistycznej pomocy. Dlatego konieczne jest
ścisłe oddziaływanie profilaktyczno – wychowawcze szkoły i domu. Wzrasta też rola i
odpowiedzialność nauczyciela, który ma szansę stać się dla ucznia osobą znaczącą i wzorem
do naśladowania.
CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Adresatem programu są:
-
uczniowie szkoły podstawowej, gimnazjum, Szkoły Przysposabiającej do Pracy
Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego;
-
rodzice bądź opiekunowie prawni uczniów;
-
nauczyciele i wychowawcy,
-
pracownicy administracji i obsługi,
-
środowisko lokalne.
Przy konstruowaniu programu wzięto pod uwagę:
-
aktualną diagnozę sytuacji wychowawczej w szkole;
-
rozpoznane potrzeby uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki;
-
możliwości percepcyjno – intelektualne uczniów;
-
środowisko rodzinne uczniów.
Treści programowe ujęte zostały hasłowo, tak by nauczyciel mógł swobodnie
wybrać te, które zamierza realizować ze swoim zespołem uczniowskim. Program Profilaktyki
jest zgodny z Programem Wychowawczym Ośrodka.
Realizowane zagadnienia powinny umiejętnie łączyć wiedzę teoretyczną z treningiem
interaktywnym uczącym właściwych zachowań. Na poszczególnych poziomach nauczania
będą one różniły się stopniem trudności., objętością zagadnień i zakresem osiągania
umiejętności przez uczniów.
Te same treści mogą powtarzać się w kolejnych latach nauki umożliwiając dziecku
poszerzenie i pogłębianie wiadomości i umiejętności zgodne z jego wzrastającymi
możliwościami intelektualno – percepcyjnymi.
CELE PROGRAMU
Nadrzędnym celem programu jest poruszanie ważnych życiowo zagadnień
kształtujących postawę młodego człowieka zgodnie z obowiązującymi normami społecznymi
oraz zapobieganie ewentualnym przejawom niedostosowania społecznego w przyszłości.
CELE SZCZEGÓŁOWE
1. Kształtowanie u uczniów poczucia przynależności do społeczności szkolnej i
działanie
w niej zgodnie z obowiązującymi normami.
2. Wdrażanie uczniów do przestrzegania norm zachowań dotyczących kultury osobistej.
Podnoszenie kultury słowa, eliminowanie wulgaryzmów i zwrotów
obraźliwych
w stosunku do innych osób.
3. Uświadomienie wychowankom złych skutków nałogów i innych zagrożeń
cywilizacyjnych oraz kształcenie umiejętności dokonywania świadomego wyboru.
4. Kształcenie u dzieci umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie
z przemocą.
5. Wzmacnianie u uczniów przekonania, że życie bez środków uzależniających jest
ciekawsze, bardziej wartościowe.
6. Kształtowanie u dzieci postawy ograniczonego zaufania do osób nieznanych.
7. Kształtowanie postawy asertywnej, ukazanie znaczenia prawidłowej komunikacji
międzyludzkiej.
8. Uświadomienie uczniom skutków prawnych czynów przestępczych.
9. Uświadomienie wychowankom znaczenia tolerancji i praw człowieka.
MODEL UCZNIA
· Świadomie wybiera zdrowy styl życia
· Unika sytuacji kłopotliwych
· Nie powiela złego modelu życia z otoczenia
· Nie stwarza zagrożenia dla siebie i innych
· Bierze odpowiedzialność za własne decyzje
· Broni swoich praw
· Okazuje szacunek innym
ZADANIA
Zadania profilaktyczne skorelowane zostały z zadaniami Programu Wychowawczego
Ośrodka a najważniejsze z nich to:
-
uwrażliwienie na istniejące zagrożenia;
-
promowanie zdrowego stylu życia;
-
zapobieganie ewentualnym przejawom niedostosowania społecznego;
-
rzetelne przekazanie ważnych treści profilaktycznych;
-
praktyczne wypracowanie skutecznych sposobów radzenia sobie w sytuacjach
trudnych;
-
zapoznanie ze sposobem unikania niebezpieczeństw;
-
przećwiczenie mechanizmów skutecznego odmawiania;
-
wytworzenie skojarzenia używek z czymś nieprzyjemnym i szkodliwym;
-
budowanie środowiska rodzinnego przyjaznego dziecku.
FORMY I METODY PRACY
- zajęcia lekcyjne- pokaz, pogadanka, dyskusja, opowiadanie, praca z tekstem,
- warsztaty tematyczne – scenki, ekspresja plastyczna,
- wycieczki, wyjścia do instytucji związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem,
- projekcja filmów edukacyjnych,
- spotkania ze specjalistami,
- szkolenia rady pedagogicznej,
- warsztaty dla rodziców,
- współpraca wychowawcy z rodzicami, pedagogiem, psychologiem na rzecz
przeciwdziałania przemocy,
- angażowanie znaczących osób i instytucji dla wspierania programu (m.in. MOPS, GOPS,
PCPR, ZOZ, Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych)
- zabawy i konkursy z zakresu profilaktyki.
PROPONOWANA TEMATYKA SPOTKAŃ
I. HIGIENA OSOBISTA I PROMOCJA ZDROWIA
1. Kształtowanie u ucznia nawyków higienicznych:
-
realizacja tematyki: „Jak dbać o zęby” – codzienna higiena jamy ustnej, choroby
zębów i przyzębia;
-
utrzymywanie w czystości ciała i odzieży;
-
czystość i estetyka otoczenia;
-
umiejętne stosowanie środków higienicznych
-
higiena przy gotowaniu posiłków.
2. Dobór odzieży do warunków atmosferycznych.
3. Wyrabianie nawyków zdrowego odżywiania i przestrzegania diety bogatej w
witaminy i składniki mineralne.
4. Rozpoznawanie i unikanie substancji i roślin szkodliwych dla zdrowia.
5. Wyposażenie apteczki domowej.
6. Poznanie procedury korzystania z usług placówek służby zdrowia.
7. Trening udzielania pierwszej pomocy.
8. Zapobieganie wadom postawy – wypracowanie nawyku prawidłowego chodu,
siedzenia, wypoczynku.
II. BEZPIECZNA ZABAWA I WYPOCZYNEK.
1. Przyswojenie zasad bezpiecznej zabawy latem i zimą – właściwy wybór miejsca do
zabawy.
2. Bezpieczny wypoczynek nad wodą.
3. Przygotowanie ucznia do prowadzenia aktywnego trybu życia.
4. Wyuczenie szacunku do pracy i poszanowanie cudzej własności - omówienie zjawiska
wandalizmu.
5. Bezpieczna obsługa urządzeń elektrycznych i mechanicznych.
6. Poznanie drogi ewakuacyjnej w budynku szkolnym.
7. Przećwiczenie mechanizmu ewakuacji.
8. Oparzenia:
-
przyczyny oparzeń termicznych;
-
jak postępować w razie oparzenia;
-
czego robić nie wolno.
9. Wzywam pomoc:
-
bezpłatne numery alarmowe;
-
powiadomienie dorosłych;
-
powiadomienie służb ratowniczych (wzorcowa rozmowa telefoniczna).
10. Prawidłowe postępowanie podczas trudnych warunków atmosferycznych np. burza,
ulewa, śnieżyca, upał.
11. Właściwe reagowanie na zagrożenie, które stwarza woda, ogień i inne żywioły.
12. Organizowanie konkursów plastycznych propagujących zasady bezpiecznych
zachowań.
III. ŚWIADOMY UCZESTNIK RUCHU DROGOWEGO
1. Poznanie najważniejszych znaków drogowych, ich właściwa interpretacja i stosowanie
się do nich w ruchu.
2. Zasady poruszania się w mieście i poza miastem.
3. „Jestem odblaskowy – rodzaje i rola elementów odblaskowych”.
4. Obowiązkowe wyposażenie roweru.
5. Poruszanie się rowerem po drodze publicznej.
6. Zdobywanie karty rowerowej.
7. Konkurs „Mistrz przepisów drogowych”.
8. Wycieczka rowerowa.
9. Powiadomienie służb ratowniczych w sytuacji „wypadek na drodze”.
IV. PRZEMOC I AGRESJA
1. Zjawiska przemocy i agresji w naszym otoczeniu.
2. Agresji – STOP!
- czym jest agresja
-
sposoby przeciwdziałania agresji
-
postępowanie w sytuacji ofiary lub świadka).
3. Potrafię mówić NIE – trening zachowań asertywnych w sytuacjach:
-
namowa do przestępstwa;
-
kontakt z używkami;
-
„obcy” – przypadkowe kontakty z dorosłymi
-
„zły dotyk” – autonomia jednostki.
4. Prawa dziecka – zapoznanie z Konwencją Praw Dziecka.
5. Procedury postępowania w sprawach nieletnich:
-
czyny karalne;
-
sankcje karne;
-
instytucje stojące na straży przestrzegania prawa.
6. Rozwiązywanie konfliktów – trening zachowań.
V. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ
1. Rodzaje używek:
-
nikotyna;
-
alkohol;
-
narkotyki;
-
inne środki uzależniające.
2. Zgubne skutki uzależnienia – nałóg jako czynnik destrukcji dla życia człowieka w
aspekcie medycznym, społecznym i ekonomicznym.
3. Sposoby organizacji czasu wolnego bez stosowania używek:
-
aktywność ruchowa;
-
zajęcia pozalekcyjne;
-
kółka zainteresowań;
-
wycieczki;
-
kontakt z kulturą.
4. Próba modelowania środowiska rodzinnego ucznia:
-
udział rodziców w zajęciach z zakresu profilaktyki;
-
rozmowy indywidualne służące identyfikacji problemu;
-
pomoc instytucjonalna;
-
dostarczanie rodzicom ulotek i broszurek informacyjnych o tematyce profilaktycznej.
VI. PRZYGOTOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE
Zagadnienia dla Szkół Przysposabiających do Pracy:
1. Rodzina: funkcje, więzi, macierzyństwo, ojcostwo, relacje w rodzinie, rozwiązywanie
konfliktów.
2. Istota koleżeństwa, przyjaźnie.
3. Miłość młodzieńcza, miłość dojrzała.
4. Podstawowa wiedza na temat budowy ciała, różnice płci, higiena.
5. Układ rozrodczy, ciąża, rozwój dziecka, poród, dziecko w rodzinie.
6. Prawo do intymności. Dobry i zły dotyk.
7. Środki masowego przekazu. Zasady i kryteria doboru informacji.
Zagadnienia dla klas gimnazjalnych:
1. Przemiany wieku dojrzewania, odmienność psychofizyczna kobiety i mężczyzny:
•
„Między nami kobietkami”
-
zmiany w wyglądzie zewnętrznym;
-
pierwsza miesiączka;
-
budowa narządów płciowych;
-
środki antykoncepcyjne.
•
„Z chłopca w mężczyznę”
-
zmiany w wyglądzie zewnętrznym;
-
budowa narządów płciowych;
-
mutacja;
-
nocne polucje;
-
problem masturbacji;
-
środki antykoncepcyjne.
2. „Oto jestem” ilustrowana opowieść o pierwszych miesiącach życia człowieka –
publikacja MENiS „Wiedza o życiu seksualnym człowieka”.
3. Rodzina – wprowadzenie w zagadnienie związane z pełnieniem roli męża, żony,
rodzica, dziecka. Budowanie wzajemnych relacji (szacunek, partnerstwo, tolerancja,
zaufanie).
4. Projekcja filmów edukacyjnych: „Przemiany okresu dojrzewania”.
VII.
PRAWA DZIECKA, UCZNIA I CZŁOWIEKA
1. Poszerzenie wiedzy naszych wychowanków i ich rodziców w zakresie:
- praw dziecka z Konwencji o Prawach Dziecka,
- podstawowych praw człowieka z Deklaracji Praw Człowieka,
- praw i obowiązków ucznia na podstawie Statutu SOSW.
2. Zapoznanie z różnymi instytucjami stojącymi na straży praw człowieka.
3. Prawa i obowiązki człowieka.
4. Obowiązkowy priorytet MEN „Prawa człowieka”.
5. Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka.
6. Realizacja Przedsięwzięcia Edukacyjnego „Prawa dziecka, ucznia i człowieka”,
w co drugim roku szkolnym.
VIII. ORGANIZOWANIE POMOCY DLA UCZNIÓW
I ICH RODZIN
Dożywianie.
Pomoc materialna, inna.
Objęcie wzmożoną opieką dzieci z rodzin zagrożonych patologią.
Zapoznanie rodziców z siecią pomocy instytucjonalnej.
Wspieranie rodziców w załatwianiu spraw administracyjnych.
Interweniowanie w każdej trudnej sytuacji wychowawczej – uruchamianie procedur
przez nauczyciela.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
VIII. EWALUACJA PROGRAMU
Warunki konieczne do efektywnej realizacji programu:
1. Organizowanie spotkań w oparciu o sporządzony scenariusz.
2. Stosowanie różnych ciekawych metod i form pracy np. pogadanki, pokaz,
warsztaty, techniki domowe, improwizowanie scenki, filmy itp.
3. Zapraszanie do współpracy przy realizacji zadań ludzi profesjonalnie zajmujących
poszczególnymi dziedzinami profilaktyki.
4. Zaangażowanie rodziców w działanie profilaktyczne.
5. Modyfikacja programu w zależności od potrzeb środowiska szkolnego.
SCENARIUSZ ZAJĘĆ PROFILAKTYCZNYCH
„BEZPIECZNA ZABAWA I WYPOCZYNEK”
TEMAT: BEZPIECZNE FERIE ZIMOWE
TEMAT: BEZPIECZNE WAKACJE
CELE:
- zapoznanie z atrakcyjnymi i bezpiecznymi formami spędzania czasu wolnego,
- przekazanie i utrwalenie posiadanej już wiedzy z zakresu zapobiegania
występowaniu zachowań ryzykownych, szczególnie związanych z okresem wakacji i
ferii,
- kształtowanie nawyków poczucia odpowiedzialności za zdrowie
oraz bezpieczeństwo własne i
innych,
promowanie bezpiecznych zachowań ,
- ćwiczenie spostrzegawczości, pamięci i uwagi,
- rozwijanie uzdolnień plastycznych uczniów,
- rozwijanie zdolności wnikliwej obserwacji natury i zjawisk otaczającego świata.
- wdrażanie do współdziałania w grupie i pomagania sobie nawzajem,
- poszanowanie pracy własnej i innych.
CELE SZCZEGÓŁOWE (UCZEŃ):
- potrafi odróżnić sytuacje bezpieczne od niebezpiecznych,
- zna zasady bezpiecznej zabawy,
- posiada podstawową wiedzę na temat zagrożeń i sposobów ich unikania,
- aktywnie uczestniczy w realizacji zadań grupowych,
- buduje relacje z kolegami,
- rozwija wiarę we własne możliwości,
- dziecko zna podstawowe zasady ruchu drogowego,
- odczytuje treści podstawowych znaków drogowych,
- wie, jak troszczyć się o bezpieczeństwo swoje i innych na ulicy,
- zna numery alarmowe,
- potrafi podać swoje imię nazwisko i adres zamieszkania,
- rozumie niebezpieczeństwa, jakie mogą je spotkać ze strony dorosłych.
- stosuje różne techniki plastyczne.
METODY PRACY:
rozmowa, pokaz, słuchanie wierszy, pogadanka, swobodne wypowiedzi, uzupełnianie zdań,
zabawa ruchowa, metody wizualne (plansze, kartki), działanie praktyczne - warsztaty
plastyczne.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: ilustracje tematyczne, brystol, farby, kredki, plastelina,
wycinanki, ilustrowane czasopisma.
REALIZACJA: styczeń, czerwiec .2008 r.
Klasy gimnazjalne SOSW w Pucku - Publiczne Gimnazjum im. MDL w Pucku.
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Powitanie dzieci.
2. Przedstawienie dzieciom tematu, celu zadań i propozycji wspólnej zabawy.
3. Słuchanie wierszy J. Herman „Obcy” i autorstwa KMP w Białymstoku „Sami w domu”
„Obcy”
„Na podwórko przyszedł obcy powiedzieli mali chłopcy.
Chciał rozdawać im cukierki, obiecywał dwa rowerki,
Ale Staś i Janek wiedzą no i innym tez powiedzą,
Że rozmowa z takim obcym źle się skończyć może.
Powiedz o tym swojej mamie – ona ci pomoże”.
„Sami w domu”
„Kiedy jesteście sami w domu nie otwierajcie drzwi nikomu
I nie wpuszczajcie do mieszkania, jeśli nie znacie tego pana.
Dzwońcie do taty, czy też sąsiada, nie myśl sobie, że to nie wypada.
Czy na ulicy, czy przy huśtawce, a nawet w parku gdzieś na ławce
Musicie zawsze być świadomi, że kiedy pyta nieznajomy:
Gdzie mieszkasz, albo czy masz klucze?
Czy ktoś jest w domu?, czy masz komputer?
To nie mów nigdy nic nikomu. Wtedy bezpieczny będziesz w domu!”
Rozmowa na temat treści wierszy. Przypomnienie dzieciom, że zawsze o kontaktach
z nieznajomymi należy poinformować kogoś bliskiego.
4. Pogadanka na temat bezpiecznych zachowań w różnych sytuacjach. Pamięciowe
opanowanie nr tel. pogotowia, straży, policji. Improwizowanie scenek na temat bezpiecznej
zabawy .
5. Zabawa „Tak czy nie ?”
6. Wybór drużynowych i podział uczniów drogą losową do drużyn.
7. Praca w zespołach - wykonywanie prac „Bezpieczne ferie zimowe”, „Bezpieczne
wakacje” techniką dowolną.
8. Zabawa i poczęstunek- dzieci dzielą się ze sobą wrażeniami dotyczącymi zajęć
plastycznych.
9. Wspólne wykonanie wystawy prac dziecięcych w naszym Ośrodku .
10. Zabawa „Czarodziejskie pudełko”, w którym znajdują się ilustracje różnych przedmiotów.
Nauczyciel wyjmuje kolejne obrazki i pyta komu przydadzą się one w pracy (policjant,
lekarz, strażak ). Przypomnienie numerów alarmowych.
11. Pożegnanie.
Opracowała:
J. Jabłońska- Nowicka