docKrajobrazy rekreacyjne - Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
download 
Reklamacja Transkrypt
Krajobrazy rekreacyjne - Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu Polish Association for Landscape Ecology Problemy Ekologii Krajobrazu The Problems of Landscape Ecology Tom XXVII Volume XXVII Krajobrazy rekreacyjne – kształtowanie, wykorzystanie, transformacja Recreation landscapes: shaping, use, transformation Redakcja tomu/Volume edited by: Andrzej Richling Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Pope John Paul II State School of Higher Education in Biała Podlaska Wydawca / Published by: Państwowa Szkoła Wyższa im Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu Rada Programowa Czasopisma / Programme Council of the Journal Przewodniczący / President: Andrzej Richling Sekretarz / Secretary: Agata Cieszewska Członkowie / Members: Tadeusz Chmielewski, Marian Drużkowski, Krystyna German, Andrzej T. Jankowski, Mariusz Kistowski, Ryszard Klimko, Leon Kozacki, Maciej Pietrzak, Zbigniew Podgórski, Jerzy Solon, Adolf Szponar, Krzysztof Wojciechowski, Wiesław Ziaja Strona internetowa PAEK / Website of PALE: www.paek.ukw.edu.pl Redaktor Naczelny Czasopisma / Chief editor of the Journal: Andrzej Richling Adres Redakcji Czasopisma / Editorial Office of the Journal: Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska Tel.: 48 22 55 20 755, Fax: 48 22 55 21 521 e-mail: [email protected], [email protected] Redakcja tomu / Editing of the volume: Andrzej Richling Recenzenci naukowi tomu / Scientific reviewers of the volume: Jarosław Balon, Mariusz Kistowski, Florian Plit, Maciej Pietrzak, Andrzej Richling, Jerzy Solon, Wiesław Ziaja Tłumaczenie / Translation: autorzy / by authors Weryfikacja tekstu / Text veryfication: Katarzyna Tymoszuk Skład i łamanie / Volume prepared for printing: Roman Łaziuk, Radosław Małachwiejczyk Zdjęcie na okładkę / Photo on cover: Łukasz Zbucki Projekt logo PAEK / PALE logo project: Andrzej Dąbrowski Publikacja dofinansowana przez / Publication sponsored by: Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska / National Foundation for Environmental Protection © 2010 Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu ISSN PAEK 1899-3850 ISBN 978-83-61044-17-8 Druk i oprawa / Printing & binding: Intergraf, Międzyrzec Podlaski Warszawa - Biała Podlaska 2010 Spis treści Table of Contents A. Richling Wstęp....................................................................................................................................... Introduction............................................................................................................................... 11 13 ARTYKUŁY – ARTICLES Olga Adach, Jolanta Adach Atrakcyjność polskich parków narodowych w oczach mieszkańców Poznania Attractiveness of the polish national parks among the citizens of the city of Poznan.............. 15 Jarosław Balon Atrakcyjność krajobrazu górskiego – stała czy przygodna? Mountain landscape attractiveness – permanent or adventitious?................................................ 23 Roman Bednarek, Janina Borysiak, Krzysztof Pyszny Ograniczenie presji rekreacyjnej w cybińskim klinie zieleni m. Poznania na podstawie analizy krajobrazu roślinnego Limitation of recreational pressure in the Cybina Green Ridge within the city of Poznań on the basis of the vegetation landscape analysis................................................................... 29 Sebastian Bernat Strefy ciszy w krajobrazie rekreacyjnym Quiet areas in recreational landscape...................................................................................... 35 Zbigniew Borkowski Struktura sensualnych i intelektualnych przedmiotów zagospodarowania rekreacyjnego Structure of sensual and intellectual objects of recreational land development....................... 43 Barbara Bożętka Pozyskiwanie energii wietrznej a zmiany krajobrazu. Konsekwencje dla funkcji rekreacyjnej Wind energy and landscape changes. Consequences for the tourism function....................... 49 Sylwia Bródka Ekofizjograficzne aspekty oceny potencjału rekreacyjnego Eco-physiographic aspects of evaluating recreational potential............................................... 59 Teresa Brzezińska-Wójcik, Andrzej Świeca Przyrodnicze uwarunkowania rozwoju turystyki w wybranych gminach Wyniosłości Giełczewskiej (środkowowschodnia Polska) Environmental determinants of tourism development in the selected municipalities of the Giełczew Elevation (mid-eastern Poland)................................................................................. 65 Mieczysław Bytniewski, Łukasz Belniak Możliwość wykorzystania przedmościa terespolskiego w opinii turystów Possibilities of utilization of Terespol Forts Area in tourists opinion.......................................... 73 Maria Chojnacka, Agnieszka Wilkaniec Wpływ ruchu turystycznego na przekształcenia krajobrazu obszaru chronionego na przykładzie Lednickiego Parku Krajobrazowego The effect of tourism traffic on transformation of landscape in protected areas based on the Lednica Landscape Park.............................................................................................. 79 Roman Cieśliński Typy krajobrazów na wybrzeżu województwa pomorskiego i ich geneza Coastal landscape types in Pomorskie Province and their origin............................................. 87 Tadeusz Ciupa, Roman Suligowski, Tadeusz Biernat Hydrograficzne walory turystyczne w obszarach chronionych województwa świętokrzyskiego The hydrographic tourist attractions in the protected areas of the Świętokrzyskie Province... 97 Tadeusz Ciupa, Roman Suligowski, Tadeusz Biernat Przydatność treści Mapy Sozologicznej w skali 1:50 000 do analizy uwarunkowań ekoturystyki na przykładzie Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego The usefulness of the content of a sozological map, scale 1:50 000 in the analysis of ecotourism conditions on the example of the Chęciny-Kielce Landscape Park (CH-KPK).. 105 Bożenna Czarnecka Wpływ zmiany stosunków wodnych na walory przyrodnicze i rekreacyjne małej doliny rzecznej The influence of changes of water conditions on nature and recreation values of a small-scale river valley....................................................................................................... 113 Katarzyna Dobek Osobliwości przyrodnicze gminy Mielnik szansą rozwoju geoturystyki Natural curiosities of the Mielnik commune as a chance of the geotourism development....... 123 Ewa Duda, Wiesław Ziaja Wpływ turystyki i rekreacji na środowisko przyrodnicze i krajobraz Białki Tatrzańskiej Influence of tourism and recreation on the Bialka Tatrzanska natural environment and landscape........................................................................................................................... 131 Anna Dudzińska, Barbara Szpakowska, Dariusz Świerk Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze jako podstawa kształtowania krajobrazu rekreacyjnego wybranych wsi Drawskiego Parku Krajobrazowego Cultural and natural heritage as the base to shape recreational landscape of selected villages of Drawski Landscape Park...................................................................... 141 Katarzyna Fagiewicz Kształtowanie przestrzeni turystyczno-wypoczynkowej na obszarach pogórniczych (na przykładzie adamowskiego zagłębia węgla brunatnego) Management of tourist-recreational space in post-mining areas (example of Adamów Lignite Field).......................................................................................... 147 Grzegorz Godlewski, Mirosław Zalech Ocena potencjału rekreacyjnego wybranych miast Lubelszczyzny Evaluation of recreational potential of a selected towns of the Lublin Province....................... 157 Andrzej Kasprzyk, Jarosław Żbikowski Krajobraz kulturowy wsi podlaskiej jako istotny element atrakcyjności turystycznej regionu The culture landscape of the Podlasie village as the element of the tourist atractiveness of the area................................................................................................................................ 163 Jolanta Kijowska Krajobrazy rekreacyjne miasta na przykładzie Kurytyby Recreational Landscapes of the city as an example of Curitiba............................................... 171 Mariusz Kistowski, Agata Trocha, Anna Tupaj Kontrasty zagospodarowania i ruchu turystycznego na polskim wybrzeżu Bałtyku na przykładzie gmin Władysławowo i Tolkmicko Contrast in tourist management and traffic on Polish Baltic Sea coast on the examples of Władysławowo and Tolkmicko communas............................................................................ 179 Rafał Kot, Kamila Szmidt Ocena georóżnorodności rzeźby terenu fragmentu Basenu Świeckiego w skalach 1:10 000 oraz 1:25 000 The valuation of geodiversity of the relief in the part of Świecie Basin in the scales of 1:10 000 and 1:25 000......................................................................................................... 189 Małgorzata Kowalczyk, Sylwia Kulczyk Krajobraz jako obiekt badań geografii turyzmu Landscape as an object of tourism geography research.......................................................... 197 Beata Kozaczyńska Mała architektura sakralna w krajobrazie kulturowym Ziemi Łosickiej Chapels, wayside holly figures and crossess in cultural landscape of Łosice county.............. 203 Piotr Krajewski, Barbara Mastalska-Cetera Zmiany krajobrazu gminy Sobótka na obszarze Ślężańskiego Parku Krajobrazowego Landscape changes of Sobótka commune on territory of Ślężański Landscape Park............ 209 Renata Krukowska, Ewa Skowronek, Mirosław Krukowski Wpływ użytkowania rekreacyjnego na przemiany krajobrazu gminy Włodawa w latach 1980-2005 Recreational use impact on landscape changes in Włodawa commune in 1980-2005........... 217 Anna Krysa (Partyka), Maciej Basaj Agroturystyka jako kierunek rozwoju gminy Gdów w opinii jej mieszkańców Agritourism as a direction of development of the municipality Gdów in the opinion of its inhabitants........................................................................................................................ 225 Stanisław Krysiak Transformacja krajobrazów wiejskich regionu łódzkiego pod wpływem rozwoju funkcji turystycznych Transformation of rural landscapes in the Łódź region by influence of the tourist functions development.............................................................................................................. 231 Agnieszka Krzyżewska Fale upałów jako zjawisko ograniczające turystykę w dużych miastach świata Heat waves as the phenomenon of restrictive tourism in large cities of the world................... 239 Sławomir Kula Percepcja walorów turystycznych województwa lubelskiego (na przykładach osób, które nie odwiedziły regionu) Tourist perception values of Lublin region (example of non visitors)........................................ 245 Agnieszka Kułak, Tadeusz J. Chmielewski Oczekiwania społeczne dotyczące jakości zagospodarowania nadwodnych obszarów rekreacyjnych: przykłady z Polski, Niemiec i Turcji The expectation social relating qualities farm implementing waterside recreational areas: examples from Poland, Germany and Turkey........................................................................... 253 Wojciech Lewandowski Problemy waloryzacji krajobrazu na potrzeby ekoturystyki Problems of landscape evaluation for the purpose of ecotourism............................................ 259 Leszek Majgier, Jarosław Badera, Oimahmad Rahmonov Kamieniołomy w województwie śląskim jako obiekty turystyczno-rekreacyjne na terenach uprzemysłowionych Quarries in the Silesia Voivodship as touristic-recreational objects on industrial areas........... 267 Ewa Malinowska Wpływ atrakcyjności wizualnej krajobrazu na potencjał turystyczny Narwiańskiego Parku Narodowego i jego otuliny. The influence of visual quality of landscape on the touristic potential of the Narwiański National Park and its buffer zone............................................................................................. 277 Teresa Mitura Naturalność krajobrazu a atrakcyjność turystyczna w wybranych powiatach województwa podkarpackiego The naturalness of landscape and the tourist attractiveness in the chosen districts of the podkarpackie voivodeship............................................................................................... 287 Ewelina Moniowska, Piotr Kacorzyk, Wojciech Szewczyk Ocena wybranych gospodarstw oferujących jazdę konną w Krakowie i okolicach pod kątem ich aktualnego stanu oraz preferencji osób jeżdżących Evaluation of selected farms offering horseback riding in Krakow and its surroundings according to their current status and riders expectations......................................................... 295 Elżbieta Papińska Rola mniejszości narodowych i etnicznych Chin w rozwoju turystyki The role of national and ethnic minorities of China in development of tourism........................ 301 Tomasz Parusel, Dominik Karkosz, Anna Meisel Garb Dziećkowic i Przełom Przemszy (Wyżyna Śląska) jako potencjalne obszary turystyki ekologicznej – uwarunkowania przyrodnicze The Dziećkowice Ridge and Przemsza Gap (Silesian Upland) as a potential areas of ecological tourism – natural conditions................................................................................. 313 Maciej Pietrzak Krajobraz rekreacyjny – istota, treść i zakres pojęcia Recreational landscape – essence, content and scope of the term........................................ 321 Florian Plit Pięć nurtów badań krajobrazowych w Polsce – czy jest w nich miejsce dla krajobrazów rekreacyjnych? Five approaches to landscape studies in Poland and… where is the place of recreational landscapes?...................................................................................................... 327 Joanna Plit Kulturowe preferencje wyboru różnych typów krajobrazów do turystyki i rekreacji Cultural preferences in choosing different types of landscapes for tourism and recreation..... 333 Andrzej Richling O krajobrazie raz jeszcze. Czy istnieją krajobrazy rekreacyjne? Reinventing landscape: Does leisure landscape exist?........................................................... 341 Bogusław Sawicki, Sylwia Golian Dziedzictwo kulturowe Środkowego Roztocza jako czynnik rozwoju turystyki Cultural heritage of the Middle Roztocze as a force of tourism development.......................... 345 Magdalena Szczepańska, Marek Szczepański Transformacja krajobrazu okolic Jeziora Kierskiego w Wielkopolsce Landscape transformation near Kierskie Lake in Wielkopolska............................................... 353 Andrzej Tucki Formy ochrony przyrody jako element atrakcyjności turystycznej na przykładzie regionu lubelskiego The forms of protected area as a tourist attraction element in the Lublin region..................... 363 Sylwester Wereski, Mateusz Dobek, Sławomir Wereski Częstość występowania poszczególnych odczuć cieplnych w Lublinie i w Lesku na podstawie temperatury odczuwalnej (STI) w latach 1991-2005 Thermal sensations occurrence frequency in Lublin and Lesko on the basis of Subjective Temperature Index (STI) (1991-2005)...................................................................................... 371 Agnieszka Wilkaniec, Maria Chojnacka Krajobraz warowny – niewykorzystany walor turystyczny Poznania Fortified landscape – an unused tourist attraction of Poznań................................................... 379 Anna Woźniak Niechciane dziedzictwo – kłopot czy szansa? An Unwanted Heritage – a Trouble or a Chance?.................................................................... 387 Marcin Żek Społeczny krajobraz rekreacyjny – ujęcie funkcjonalne na przykładzie obszaru nadbużańskiego Social Recreational Landscape – functional approach based on the example of the Bug River Area............................................................................................................... 391 NOTATKI - SHORT COMMUNICATIONS Jarosław Balon, Karolina Piętak Formy skalne jako wartość środowiska przyrodniczego Parku Krajobrazowego Dolinki Podkrakowskie Rock formations as sources of environmental value in the Krakow Valley Landscape Park... 399 Agata Bieleń-Ratajczyk, Beata Raszka Tereny pocysterskie jako miejsce współczesnej turystyki (na przykładzie Ziemi Ząbkowickiej) Post-Cistercian areas as a place of contemporary tourism (for example of Land of Ząbkowice).......................................................................................... 405 Barbara Braun, Michał Osowiec Walory przyrodnicze i dydaktyczne ścieżki edukacyjnej „Karwieńskie Uroczyska” Environmental and didactic values of the “Karwieńskie Uroczyska” educational nature path. 409 Barbara Braun, Michał Osowiec Walory przyrodnicze i edukacyjne rezerwatu przyrody „Grodzisko Runowo” i jego okolic The environmental and educational values of the „Grodzisko Runowo” nature reserve and its environs......................................................................................................................... 415 Justyna Chodkowska-Miszczuk, Daniela Szymańska Wykorzystanie zasobów endogenicznych obszarów wiejskich w kształtowaniu ich rozwoju zrównoważonego The endogenous resources utilization of rural areas in shaping the sustainable development.................................................................................................... 421 Alina Gerlée, Katarzyna Kaim Funkcja rekreacyjna korytarzy ekologicznych Recreation function of ecological corridors............................................................................... 427 Tomasz Grabowski Turystyka w środowisku muraw kserotermicznych Tourism in xerothermic grasses environment........................................................................... 431 Katarzyna Kaim Wybrane niemieckie metody oceny funkcji rekreacyjnej krajobrazu Selected German methods for landscape recreational function assessment.......................... 435 Paweł Kasprzyk Obiekty dawnej eksploatacji surowców wapiennych jako elementy terenów edukacyjno-rekreacyjnych Objects of the former exploitation of raw materials for lime industry as part of educational and recreational sites................................................................................................................ 441 Magdalena Kowalska Dziedzictwo kulturowe jako element rozwoju społeczno – gospodarczego podgórskich gmin w Małopolsce Cultural heritage as the element of social and economic development in submontane communities in Malopolska....................................................................................................... 447 Jan Krupa Dziedzictwo kulinarne elementem atrakcyjności turystycznej regionu Culinary heritage as an element of tourism attractiveness of the region.................................. 451 Bożena Łukasik, Agnieszka Targońska Analiza sposobów upiększania krajobrazu rolniczego w 1 połowie XIX wieku na przykładzie majątku Brzeziny The analysis of the ways to improve aesthetic value of agricultural landscape in the first half of the 19th century based on the example Brzeziny estate.............................. 457 Jolanta Majcher-Łoś, Mirosław Kasperczyk, Piotr Kacorzyk Atrakcyjność krajobrazowa poszczególnych części głównego szlaku beskidzkiego im. Kazimierza Sosnowskiego w ocenie własnej i turystów Landscape attractiveness particular parts of the main Beskid trail named after Kazimierz Sosnowski in the own and tourists opinion.............................................................. 461 Kazimierz Michałowski, Agnieszka Kozak Uwarunkowania zrównoważonego rozwoju turystyki w Parku Krajobrazowym Podlaski Przełom Bugu Factors of sustained development of tourism in the Natural Landscape Park of the Bug River Valley.............................................................................................................. 465 Adam Mroczka, Krystyna Krauz Dobowa struktura frekwencji turystów w Magurskim Parku Narodowym Diurnal structure of tourist attendance in the Magurski National Park..................................... 469 Mrowczyk P., Madeja G., Doktor M. Zagospodarowanie obiektów geoturystycznych na terenie parku narodowego na przykładzie Doliny Pięciu Stawów Polskich National park geoturism infrastructure development on the example of Five Ponds Valley, Polish Tatra Mountains.............................................................................................................. 473 Marta Pisarek, Honorata Wołos, Marta Gargała Walory turystyczne Markowej, ze szczególnym uwzględnieniem zasobów dziedzictwa agrarnego na przykładzie Muzeum Wsi Markowa Tourist attractions of Markowa village, with the particular consideration of the agrarian heritage resources: the case of the Markowa Village Museum........................ 477 Wojciech Szewczyk, Mirosław Kasperczyk Miejskie obszary łąkowe jako miejsce rekreacji i ochrony przyrody na przykładzie Krakowa Urban areas of grassland as a place of recreation and nature conservation on the example of Cracow.................................................................................................................................. 481 Iwona Szumacher Potencjał rekreacyjny parków miejskich Recreational potential of urban parks...................................................................................... 487 Iwona Szumacher, Katarzyna Ostaszewska Funkcje parków śródmiejskich w opinii przyrodników i użytkowników – przyczynek do dyskusji Function of the downtown parks in the naturalists and users opinion – contribution to the discussion........................................................................................................................ 491 Dariusz Świerk, Barbara Szpakowska, Anna Dudzińska Wartości rekreacyjne naturalnych i sztucznych zbiorników położonych na terenie Poznania Recreational values of natural and artificial water reservoirs situated on Poznan area........... 495 Agnieszka Targońska, Bożena Łukasik Ocena krajobrazu wsi wielkopolskiej na przykładzie Owińsk Evaluation of landscape of the Wielkopolska countryside based on a village of Owińska....... 505 Łukasz Zbucki, Dominik Dąbrowski Turystyka a kamieniołomy Tourism and quarries................................................................................................................. 513 10 Wstęp Oddajemy do rąk czytelnika kolejny tom Problemów Ekologii Krajobrazu poświęcony zagadnieniom turystyki i rekreacji. Problematyka ta nabiera coraz to większego znaczenia. Rozwój turystyki i rekreacji stanowi istotny czynnik aktywizujący funkcjonowanie wielu regionów naszego kraju. Analiza zmian i organizacji przestrzennej tych regionów, a także odpowiednie kształtowanie krajobrazów o wysokiej przydatności do pełnienia funkcji rekreacyjnej stanowi zagadnienie o dużej wadze. Szczególne znaczenie ma kształtowanie krajobrazów cennych pod względem przyrodniczym, a także formułowanie zasad zrównoważonego rozwoju rekreacji w granicach terenów chronionych. Materiały opublikowane w niniejszym tomie podzielono, zgodnie z założeniami przyjętymi przez Radę Programową Czasopisma, na artykuły i notatki naukowe. W obu przypadkach zachowano porządek alfabetyczny. Problematyka prac dotyczy identyfikacji, klasyfikacji i kształtowania krajobrazów rekreacyjnych oraz przyrodniczych i poza przyrodniczych uwarunkowań rozwoju turystyki, oceny atrakcyjności terenu i jego potencjału rekreacyjnego, a także przekształceń krajobrazu pod wpływem działalności rekreacyjnej. Wyróżnia się grupa opracowań poświęconych turystyce w granicach obszarów chronionych oraz ekoturystyce. Odrębną grupę tworzą prace odnoszące się do dziedzictwa kulturowego i jego roli w promocji wybranych regionów oraz do roli turystyki w rozwoju społecznym i ekonomicznym krajobrazów atrakcyjnych pod względem rekreacyjnym. Wydawcy tomu wyrażają nadzieję, że przyczyni się on do dalszego ożywienia badań nad krajobrazem w aspekcie wykorzystania jego zasobów służących turystyce i rekreacji, a przedstawione rozwiązania stanowić będą inspirację do rozwoju i ujednolicenia metod badawczych. Andrzej Richling 11 Wstęp Oddajemy do rąk czytelnika kolejny tom Problemów Ekologii Krajobrazu poświęcony zagadnieniom turystyki i rekreacji. Problematyka ta nabiera coraz to większego znaczenia. Rozwój turystyki i rekreacji stanowi istotny czynnik aktywizujący funkcjonowanie wielu regionów naszego kraju. Analiza zmian i organizacji przestrzennej tych regionów, a także odpowiednie kształtowanie krajobrazów o wysokiej przydatności do pełnienia funkcji rekreacyjnej stanowi zagadnienie o dużej wadze. Szczególne znaczenie ma kształtowanie krajobrazów cennych pod względem przyrodniczym, a także formułowanie zasad zrównoważonego rozwoju rekreacji w granicach terenów chronionych. Materiały opublikowane w niniejszym tomie podzielono, zgodnie z założeniami przyjętymi przez Radę Programową Czasopisma, na artykuły i notatki naukowe. W obu przypadkach zachowano porządek alfabetyczny. Problematyka prac dotyczy identyfikacji, klasyfikacji i kształtowania krajobrazów rekreacyjnych oraz przyrodniczych i poza przyrodniczych uwarunkowań rozwoju turystyki, oceny atrakcyjności terenu i jego potencjału rekreacyjnego, a także przekształceń krajobrazu pod wpływem działalności rekreacyjnej. Wyróżnia się grupa opracowań poświęconych turystyce w granicach obszarów chronionych oraz ekoturystyce. Odrębną grupę tworzą prace odnoszące się do dziedzictwa kulturowego i jego roli w promocji wybranych regionów oraz do roli turystyki w rozwoju społecznym i ekonomicznym krajobrazów atrakcyjnych pod względem rekreacyjnym. Wydawcy tomu wyrażają nadzieję, że przyczyni się on do dalszego ożywienia badań nad krajobrazem w aspekcie wykorzystania jego zasobów służących turystyce i rekreacji, a przedstawione rozwiązania stanowić będą inspirację do rozwoju i ujednolicenia metod badawczych. Andrzej Richling 11 Introduction You are presented with yet another volume of Landscape Ecology Problems devoted to tourism and leisure. The issue has been growing in importance, since development of tourism and leisure activities is the factor triggering economic growth of a number of regions in Poland. Analysis of changes and spatial organization of these regions, as well as relevant shaping of landscape highly useful for recreation purposes, is an important issue. The same can be stated with regard to shaping of high natural value landscapes and developing principles of sustainable growth of leisure activities within protected areas. Classification of papers published herein is based on assumptions made by the Programme Council of the Journal, as scientific articles and notes. In both cases, the alphabetical order is followed. The topics include identification, classification and shaping of recreation landscapes, natural and non-natural tourism development factors, evaluation of attractiveness and recreational potential of the area and landscapes transformation through leisure activities. A group of studies devoted to tourism within protected areas and ecotourism stands out among all presented papers. Another group includes papers devoted to cultural heritage and its role in promoting of selected regions, as well as the role of tourism in social and economic development of landscape attractive for recreation. On behalf of the publishers, I want to express the hope that the volume will contribute to extension of landscape research and the presented solutions will inspire further development and unification of research methodologies. Andrzej Richling 13
