BIAły Bóg

TEACHER GUIDE
EU
FO
RIA
Biały Bóg
EUROPEAN FILMS
FOR INNOVATIVE
AUDIENCE
DEVELOPMENT
TEACHER GUIDE
1
TEACHER GUIDE
Biały Bóg
GATUNEK:
Dramat, thriller, horror, przygodowy
TEMATY:
Relacje między dziećmi i rodzicami, relacje miedzy
ludźmi i zwierzętami.
W odważnym i poruszającym węgierskim filmie
„Biały Bóg” Kornéla Mundruczó, widzów uderza dziwnie znajomy obraz. Oto przedstawicielka opresyjnego reżimu staje twarzą w twarz z
łagodną, niewinną istotą, którą wspólnie z innymi zmieniła w strasznego potwora. Zdaje sobie wówczas sprawę z tego, że potwór uwolnił
się z łańcuchów. Potwór, o którym mowa, to
pies, kundel, a przedstawicielem oprawców jest
właścicielka schroniska. Głównym tematem filmu
Mundruczó, którego akcja rozgrywa się w przedstawionym w odcieniach szarości Budapeszcie,
jest rozłam między groteskowo bezdusznymi
ludźmi, a błąkającymi się psami, nad którymi
ludzie sprawują niekontrolowaną władzę.
Podobnie jak w filmie Roberta Bressona „Na
los szczęścia, Baltazarze” (Au hasard Balthazar)
o dobrym osiołku, znaczna część filmu to raport nadużyć i krzywd. Hagen zostaje porzucony
przez rozwiedzionego ojca swojej nastoletniej
właścicielki, który samotnie wychowuje córkę i
nie chce płacić nowego podatku nałożonego na
właścicieli nierasowych czworonogów (czyli kundli). Później nad psem znęca się rzeźnik, hycle, przerysowany, upiorny bezdomny, sadystyczny organizator walk psów i odrobinę bardziej współczująca
właścicielka miejskiego schroniska dla zwierząt,
od dawna zrezygnowana, mająca świadomość, że
i tak większości zwierząt nie może pomóc.
2
TEACHER GUIDE
w połączeniu z manifestowaniem wewnętrznej
przemocy czynią film Mundruczó jeszcze bardziej
interesującym. Siłą filmu, jak w „Baltazarze”, jest
przyznanie, że sytuacja głównego bohatera jest
bez wyjścia; mamy też ograniczony dostęp do
„życia wewnętrznego” psa. Stan wewnętrzny
zwierzęcia w filmie „Biały bóg” jest ukazany za
pomocą okrucieństwa i krzywd. Czasem film ilustruje niewłaściwe motywacje psychologiczne
Hagena.
Postaci ludzi są dziwnie chude i pozbawione
struktury, jakby cała uwaga i kamera skupione były
na czworonogach. Najlepsze sceny w filmie „Biały
bóg” przedstawiają solidarność Hagena z innymi
bezdomnymi psami; z pewnością żaden inny film
fabularny nie pokazuje z takim szacunkiem sposobu, w jaki zwierzęta wchodzą ze sobą w interakcje.
Te sceny to duży eksperyment dramatyczny w
filmie, wyczuć można, że to na nich Mundruczó
skupił uwagę bardziej niż na równoległych scenach
pokazujących Lili (Zsófia Psotta), nastoletnią
panią Hagena i jej zgorzkniałego, rozczarowanego
życiem ojca (Sándor Zsótér).
Równie intrygująca jest interakcja Hagena z ludzkimi oprawcami, którzy czasami nieoczekiwanie
przypisują zwierzęciu posiadanie uczuć. „On
nas nie nienawidzi,” mówi jeden hycel do drugiego, gdy Hagen liże go po ręce. „Nadal masz
duszę,” mówi do psa mężczyzna, który go więzi,
bije i zmusza do zabijania. Tego rodzaju kwestie
Film jest nową wersją „Baltazara”, lecz utrzymaną
w stylu „Frankensteina”, którego luźną
współczesną adaptację Mundruczó nie tak dawno przygotował. Finałowa scena „Białego Boga”,
w której Hagen prowadzi resztę miejskich kundli do powstania przeciwko prześladującym ich
ludziom, jest kulminacją lęku wywołanego historią
nadużyć i przemocy. Podobnie, jak w przypadku
większości kinowych wizji rewolucji czy zemsty,
„Biały bóg” jest skierowany do społeczności, która
przez odtrącenie, wzgardę, nadużycia i krzywdy
wobec innych, sama powoduje podobne postawy
i generuje podobne zagrożenia. Jeśli „Biały Bóg”
to z założenia film o współczuciu — wzywa do
brania odpowiedzialności za tworzenie własnych
potworów — w praktyce ma mniej współczujący
wydźwięk, a punktem kulminacyjnym czyni atak
psów, będący elementem zemsty. Przenosząc się
na grunt wyimaginowanej wizji zemsty, jesteśmy
świadkami moralnego upadku, zbierającego
zasłużone, straszne żniwo, a mściciele, ofiary ludzi,
są przerażający.
3
EU
FO
RIA
TEACHER GUIDE
This guide was made for nonprofit
educational purposes only.
All copyrights of images and texts
belong to their respective original
owners and are used under
"fair use" for this non-commercial
educational initiative.
EUROPEAN FILMS
FOR INNOVATIVE
AUDIENCE
DEVELOPMENT
4